Hepatit A ve Hepatit E H pat t H pat t E Klinik ve Laboratuvar Tanı

Transkript

Hepatit
H pat t A ve Hepatit
H pat t E
Klinik ve Laboratuvar
K
L
u
Tanı-İzlem
Tanız m
Dr.Serhat Birengel
Ankara ÜTF
Enfeksiyon
E f k
Hastalıkları
H
l kl
ve Klinik
Kl k Mikrobiyoloji
Mk b l
AD
D
Viral Hepatitlerin Takip ve Tedavisinde Yaklaşım – Akılcı Antibiyotik Kullanım Kursu. 3-4 Ekim 2009 İstanbul
AKIŞ
• Etiyoloji
– Hepatit A virusu (HAV)/ Hepatit E virusu (HEV)
• Kısa Epidemiyoloji
– Prevalens
– Bulaş yolları
• Klinik
Kli ik
• Laboratuvar
• Yönetim-İzlem
ETİYOLOJİ - HAV
• HAV,, 27-32
3 nm çap
çapında
da
ikosahedral partikül,
zarfsız
• Picornaviridae ailesinden
• Tek
T k iplikçikli,
i lik ikli RNA virusu
i
• Sadece 1 serotip, fakat 4
insan genotipi (I-IV)
– Antijenik olarak yakın
ş
aynı
y
ilişkiliimmunite
HAV
• Kuruluğa oldukça dirençli Oda sıcaklığında haftalarca,
haftalarca
suyunda, kayalarda,
kayalarda istiridye-midyede
istiridye midyede aylarca
aylarca,
• Deniz suyunda
• -20oC' de yyıllarca canlı
• Sodyum hipoklorid 3-10mg/lt  5- 15 dk inaktive
Hepatit A-Epidemiyoloji
•
Epidemi
– Yavaş (inkub per. uzun!)
– Uzun süreli
•
Endemisite
– Kötü altyapı-hijyen
lt
hij
– Yakın-sıkı-kalabalık yaşam
Düşük: İskandinav ülkeleri <%15
Yüksek: Afrika, Grönland, Orta Doğu,Orta Amerika,Hint yarımadası,
Okyanusya... ~ %100
Türkiye’de %85-95, son yıllarda görülme yaşı ilerledi orta endemisite !
Hepatitis A enfeksiyonunun coğrafik dağılımı
Anti-HAV seroprevalensi
Yüksek
Yüksek/orta
Orta
Düşük
Çok düşük
http://pathmicro.med.sc.edu/virol/hepatitis-disease.htm
Hepatit A-Bulaş
•
Fekal oral
– İnsandan insana
• Direkt temas-aile içi (Sekonder atak hızı %15-20)
– Kontamine su/gıda
g
tüketimi
– Parenteral
– Pre/perinatal
– Anal ilişki
Hepatit A-Risk faktörleri ve grupları
• Yakın temas
– Eviçi
– Kreş,
Kreş okul,
okul kışla
kışla, bakımevi
bakımevi,...
– Cinsel temas (erkek homoseksüel)
– Uyuşturucu
U şt r c madde bağ
bağımlılığı
ml l ğ
• Gıda-su kaynaklı
• Mesleki
– Kanalizasyon
– Laboratuvar çalışanları
• Prevalensi yyüksek bölgelere
g
seyahat
y
edenler
Hepatit A – Klinik Özellikler
• Hepatit A
– Çoğu kez asemptomatik-belirtisiz enfeksiyon;
– Semptomatik
• 1-2 hafta süren subklinik;
• İkterli
İkt li hepatit
h
tit
– birkaçç aya
y kadar uzamışş ciddi hastalık veya
y
– Fulminan seyir-hepatik yetmezlikle
Hepatit A-Evreler-Semptomlar
•
İnkubasyon: 28 (15–50) gün.
•
Semptomlar
– ani başlangıçlı ateş,
– Halsizlik ((%95),
),
– kas-eklem ağrısı,
– bulantı, kusma,
– ishal,
– karında
k
d h
huzursuzluk
l k (%60)
(%60),
– nezle, fotofobi, başağrısı, öksürük
 grip benzeri semp. (%25)
– koku ve tat duyusunda
y
değişiklikler,
– idrar renginde koyulaşma,
– dışkı renginde açılma,
– sarılık.
sarılık
– kaşıntı,
– döküntü,
1. İnkubasyon fazı
2. Preikterik faz
3. İkterik faz
4. Konvelasan fazı
Hepatit A-Bulgular
– Sarılık: Konjunktiva, cilt
– İdrar renginde koyulaşma,
– Dışkı renginde açılma,
kolestaz !
– Kaşıntı izleri
– Karaciğer,
Karaciğer dalak
büyüklüğü,
– Lenfadenopati
– Peteşi
Hepatit A-Klinik seyir
•
Semptomların görülme sıklığı enfeksiyona maruz kalınan yaşla
ilintili.
– < 6 yaş  >%70-90 asemptomatik;
– Erişkin  > %80 ikterik hastalık
• semptomatik hastalık seyri <2 ay
•
Kronikleşmez;
– Uzamış hepatit,
– Relapslar,
• 6-9 ay
Vaka-fatalite oranı = %0.3
>50 yyaşş erişkinlerde
ş
 %1.8
X6
Hepatit A-Klinik seyir
• Uzamış hepatit
– Kolestazla seyreder
– Semptomatiklerin ~% 10’u
– Ateş,
ş, kaşıntı
ş
ve sarılık ((ALT,, ALP N,, Bil. Yüksek))
• Relaps:
R l
– Semptomatiklerin % 5-20’si
– Asemptomatik 6-10 haftalık evreleri takip eden ≥ 2
akut atak
Hepatit A doğal seyri
Klinik hastalık
Titre
Enfeksiyon
Viremi
(dışkıda)
Haftalar
Hepatit A-Laboratuvar tanı
• Serum ALT Nx10-100   Akut viral hepatit
p
!
– Karaciğerin diğer fonksiyonel testleri bozulabilir:
Kanama-pıhtılaşma testleri, ALP, GGT,...
– Serum bilirubin (konjuge) 
– İdrarda bilirubin +, ürobilinojen
j 
• EIA  Anti-HAV IgM
g  kesin tanı (duyarlılık %100, özgüllük % 99)
– temastan 5-10 gün sonra oluşmaya başlar, 3-5 ay
kal r
kalır.
– Anti-HAV IgG, 2-3 haftada çıkmaya başlar; ömür
boyu kalıcı bağışıklık sağlar.
sağlar
Hepatit A-Laboratuvar tanı
• Tanısal testlerin yapılamadığı durumlarda
epidemiyolojik kanıtlar (indeks olgularla temas,…),
klinikle uyumlu vakaların tanısını destekler.
• HAV-RNA  tanısal amaçla kullanımı maliyet etkin
değil; rutin değil; çalışma amaçlı.
Tanı sorunu
•
Semptomatik hastada Anti-HAV IgM (-) testin 1-2 hafta sonra
tekrarı
•
Yalancı negatiflik  hiperbilirübinemi nedeniyle serum
sulandırıldıysa
•
Aşılı bireydeki hafif enfeksiyona Anti-HAV IgM cevabı gecikebilir
•
Uzun süreli
U
ü li Anti-HAV
A ti HAV IIgM
M pozitifliği
itifliği  persistans
i t
şeklinde
kli d
yorumlanabilir.
•
Otoimmüniteyi tetikleme otoimmun hepatit !
Hepatit A-Ekstrahepatik görünümler-komplikasyonlar
•
Kolestaz
•
Hemoliz: eritrosit ömrünün
kısalması /otoimmün
mekanizma
•
Aplastik anemi,
•
Otoimmün trombositopenik
•
Vaskulit,, artrit ve kriyoglobulinemi:
y g
immün kompleks oluşumu
•
İnterstisyel nefrit, böbrek yetmezliği,
akut tubuler nekroz, glomerulonefrit
•
Mononörit , Guillain
Guillain– Barré sendromu,
purpura
postviral ensefalit, transvers myelit,
•
Kırmızı küre aplazisi
konvülziyon,
y , meningoensefalit
g
•
Akut kolesistit
•
Plevral efüzyon
•
Akut pankreatit
•
Bradikardi- EKG
EKG’de
de uzamış PR ve QT
intervalleri, sol aks devisyonu
İzlem-Yönetim
•
•
•
•
•
Spontan remisyon <2 ay
Genelde hospitalizasyon gerekmez
Spesifik tedavi yok,
T d i destekleyici.
Tedavi
d t kl i i
Relaps ve kolestaz ihtimali dikkate alınmalıdır
– Genel durumu iyi  Evde yatak istirahati
– Hospitalizasyon :
1. Bulantı-kusma Dehidratasyon, beslenme bozukluğu
2. Mental bozukluk  hepatik yetmezlik !?
– ALT anii dü
düşme, hipoglisemi,
hi
li
i kkaraciğer
iğ b
boyutlarında
tl
d
ani küçülme
Hospitalize Hepatit A yönetimi
•
Yatak istirahati
•
Sıvı replasmanı
•
Karaciğer koruyucu diyet ?!  dengeli beslenme
•
Vit K
•
Alkol almama
•
Parasetamol  ağrı
•
Metoklopramid  kolestaz (klorpromazin kolestaz yapar !)
•
Steroid  kolestatik fazda aşırı bilirubini düşürme, aşırı kaşıntıyı azaltmada
•
Kolestramin  kaşıntı
•
Erişkinde fulminana gidiş açısından yakın izlem (2 / hafta)
– Vital bulgular, kanama kontrolü (üst GIS-melena,...); ALT,AST, Bil, Alb, Glu, INR
ETİYOLOJİ - HEV
•
HEV, 27
27-34
34 nm, Caliciviridae ailesi içinde heparnavirus cinsinin
tek üyesi, zarfsız.
•
Tek iplikçikli RNA virusu
ir s
•
Coğrafik varyasyon +; pasajlarda varyant oluşumu +
•
Domuz HEV (SHEV) ile benzerlik yüksek
•
Sıvı nitrojende
j
uzun süre canlı
•
Soğukta (+4 ile -200C) titresi azalır
•
D d l eritmeye
Dondurulup
it
d
duyarlı
l
Hepatit E-Epidemiyoloji
• Hepatit
p
E  1980
• Hindistan  Su epidemisi  Hepatit A kaynaklı mı?
– Hayır,
y , testler (-)
()
– Asya ve Afrika’nın gelişmekte olan ülkeleri su
kaynaklı
y
hepatit epidemisi oldukça az.
–?
– İlk deneysel
y
araştırmalar:
ş
– 1983  yeni bir su kaynaklı hepatit etkeni !
– 1986-88  100.000 vakalık Çin-Sincan
Ç
epidemisi
– 1990 HEV klonlanması
HEV
• Enterik bulaşan (transmitted) non-A non-B hepatitis
(ET NANB) =
(ET-NANB)
• Epidemic non
non-A
A non-B
non B hepatitis (ENANB) =
• Fekal-oral
Fekal oral non
non-A
A non-B
non B hepatitis
 HEV
Hepatit E-Epidemiyolojik özellikler
• Gelişmekte olan ülkelerde salgın
• Gelişmiş ülkelerde, endemik bölgeye seyahatle sporadik
– Ülkemizde sporadik (%3-29 seroprevalens)
• Salgınlar 6 ayda pik yapar
• Sekonder atak hızı düşük (%0.07-2.2)
• Gebelerde fatalite yüksek (3.trim.%20-25), nedeni?
• En
E yüksek
ük k atak
t k hızı
h genç (15-40)
(15 40) erişkinlerde
i ki l d (%1
(%1-15)
15)
Hepatitis E enfeksiyonunun coğrafik dağılımı
Sporadik Non-ABC hepatitlerinin >%25’inde konfirme edilmiş
veya salgınlara göre
http://pathmicro.med.sc.edu/virol/hepatitis-disease.htm
Hepatit E-Bulaş
• Fekal oral
– Kontamine içme suyu, en sık raporlanan yol
– İnsandan insana geçiş önemsiz,
– Cinsel temasla ve parenteral bulaş (-)
– Enfekte
E f kt gebeden
b d (ö
(öz. anikterik)
ikt ik) b
bebeğe
b ğ geçiş
i
 yenidoğanda fulminan hepatik nekroz
Hepatit E-Risk faktörleri ve grupları
• Endemik bölgeye seyahat eden genç erişkinler
• Enfeksiyona duyarlı gebeler
Atak hızı
– Gebe olmayanda
o aya da %
%2.8
8
– 1.trim3.trim : %8  %19
X3
3--7
Hepatit E – Klinik özellikler
•
Hepatit E
– Asemptomatik
– Anikterik ya da
– İkterik seyreder
y
– Fulminan karaciğer yetmezliği:
– %0.5-3,
– 3.trim gebede %25
Hepatit E-Semptomlar ve bulgular
• İnkubasyon: 15
15-45
45 gün (ort
(ort. 5 hafta)
• Semptomlar ve bulgular, Hepatit A benzeri
– Halsizlik, bulantı, kusma, akrın ağrısı, ateş,
–
–
–
–
Sarılık
İdrar renginde koyulaşma,
Dışkı renginde açılma, kolestaz !
Karaciğer büyüklüğü, …
Hepatit E-Klinik seyir
• HEV,, dışkıda
ş
>3.hafta atılmaya
y başlar,
ş ,
• Sarılık öncesi 1 hf.-10 günlük prodromal belirtiler +
• Sarılık 2 haftada geriler,
geriler 1 ayda kaybolur
kaybolur.
• Kronikleşmez;
Kronikleşme kal
kalıcı
c viremiden
iremiden bahsedilmez.
bahsedilme
• Kolestatik hastalık Hepatit A’daki gibi; 2-6 ayda
geriler.
il
• Altta yatan karaciğer hastalığına (örn. HBV enf.) akut
HEV enf.
f eklenirse
kl i
 karaciğer
k
iğ dekompansasyonu
d k
!
Hepatit E doğal seyri
Tittre
Semptomlar
HEV (dışkıda)
Haftalar
Hepatit E-Laboratuvar tanı
EIA
•
Anti-HEV IgM : kesin tanı (özgüllük % 97)
– Erken dönemde, IgG’den önce ort. çıkar 4-6 ayda kaybolur
– Vakaların %90’ında ilk 8 hf. İçinde +
•
Anti-HEV IgG: Önceki temas / konvelasan; 2 yıla yakın +, 14 yıl +
vakalar var
var. Koruyucu özellik ((-))
•
Ig G ve Ig M (total) anti- HEV  yalancı pozitiflik
HEV-RNA :
– Serum, vücut sıvıları ve dışkıda
•
duyarlılığı % 93.5
Hepatit E İzlem-Yönetim
• Spontan
S
t remisyon
i
<2
2 ay
• Spesifik tedavi yok
• Tedavi destekleyicidir.
• Gebede fulminan karaciğer yetmezliği ihtimali dikkate
alınmalıdır  Hospitalizasyon
ÖZET
Özellik
HAV
HEV
Virus ailesi
Picornaviridae
Caliciviridae
Nükleik asit
RNA
RNA
15-50 gün
15-45 gün
Fekal-oral
+
+
Cinsel temas
+
-
Nadir
-
-
-
0.3 (>50 yaş %1.8)
0.07-0.6
(hospitalize hastada 0.5-4)
Gebelikte !!!
İnkubasyon süresi
Bulaş yolu
Kan
Kronikleşme
Total mortalite (%)

Hepatit A ve Hepatit E H pat t H pat t E Klinik ve Laboratuvar Tanı

Transkript

Benzer belgeler

Ali Osman Kurucan İletişim Bilgileri E-Posta

Hızlı Viral Tanı Testleri - Febril Nötropeni Portalı

Viral Salgınların Araştırılması Sekans Temelli Genotiplendirme

İlla ki s olmak

Program İçin Tıklayınız