2 - anatomi (kas-damar

ÇİĞNEME SİSTEMİNİN ANATOMİ
VE FİZYOLOJİSİ
KAS - DAMAR - SİNİR
DR. HÜSNÜ YAVUZYILMAZ
ÇİĞNEME SİSTEMİNİN KAS YAPISI
YÜZ KASLARI (M.Faciales - Mimik kaslar)
 HYOİD ÜSTÜ KASLAR (M. Suprahyoideus)
 ÇİĞNEME KASLARI (M. Masticatorii)

YÜZ KASLARI (Musculi faciales-Mimik
kaslar)











M.Orbicularis oris
M.Buccinatorius
M.Mentalis
M.Depressor labii inferioris
M.Depressor anguli oris
M.Levator anguli oris
M.Rizorius
M.Levator labii superioris
M.Levator labii superioris alaque nasi
M.Zygomaticus major
M.Zygomaticus minor
M.Procerus
M.Occipitofrontalis
M.Levator labii superioris aleaque nasi
M.Corrugator supercilii
M.Orbicularis oculi
M.Temporalis
M.Orbicularis oculi (palpebral bl)
M.Nasalis
M.Levator labii superioris
M.Levator labii superioris
M.Zygomaticus minor ve
major
M.Zygomaticus minor
M.Zygomaticus major
M.Masseter
M.Levator anguli oris
M.Rizorius
M.Levator anguli oris
M.Buccinator
M.Depressor anguli oris
M.Orbicularis oris
M.Depressor labii inferioris
M.Mentalis
Platysma
HYOİD ÜSTÜ KASLAR (M.
suprahyoideus)
M.Digastricus
 M.Mylohyoideus
 M.Geniohyoideus
 M.Genioglossus
 M.Stylohyoideus

HYOİD ALTI KASLAR (M. Infrahyoideus)
1- M. Sternohyoideus,
2- M. Thyrohoideus,
3- M. Omohyoideus
ÇİĞNEME KASLARI (Musculi masticatorii)
M.Masseter
 M.Temporalis
 M.Pterygoideus externus (lateralis)
 M.Pterygoideus internus (medialis)
 Çiğneme kasları; mandibula nın fonksiyonel
hareketlerine etken ve konuşma fonksiyonuna
yardımcı kaslardır.

M.Pterygoideus eksternus +
M.Masseter /
M.Pterygoideus internus +
M.Temporalis '
MANDİBULANIN TEMEL HAREKETLERİ






AÇMA (DEPRESSION)
KAPAMA (ELAVATION)
İLERİ (PROTRUSION)
GERİ (RETRUSİON)
DIŞ YAN (LATEROTRUSION)
İÇ YAN (MEDIOTRUSION)
Mandibulayı aşağı indiren kaslar (Açma hareketi Depression):
M. Pterygoideus Externus, M. Digastricus, M. Mylohyoideus,
M. Geniohyoideus, M. Genioglossus, M. Infrahyoideus.
Mandibulayı yukarı kaldıran kaslar (Kapama hareketi Elavation):
M. Masseter, M. Temporalis, M. Pterygoideus Internus.
Mandibulayı ileri hareket ettiren kaslar (İleri hareket Protrusion):
M. Pterygoideus Externus, M.Pterygoideus Internus, M. Masseter,
Mandibulayı geri hareket ettiren kaslar (Geri hareket Retrusion):
M. Temporalis, M. Masseter, M. Pterygoideus Internus, M. Digastricus.
Mandibulayı dışa yana ve ileri hareket ettiren kaslar
(Laterotrusion): M. Pterygoideus Externus (İleri hareket tarafındaki), M.
Pterygoideus Internus, M. Masseter.
Mandibulayı iç yana ve geri hareket ettiren kaslar
(Mediotrusion): M. Temporalis (Geri hareketin olduğu taraftaki), M.
Masseter, M. Pterygoideus Internus (Karşı taraftaki).
Mandibulayı aşağı indiren kaslar
(Açma hareketi – Depression = 5060mm):
M. Pterygoideus Externus (lateralis) un alt
bölümü,
M. Digastricus,
M. Mylohyoideus,
M. Geniohyoideus,
M. Genioglossus,
M. Infrahyoideus (M. Sternohyoideus, M. Thyrohoideus,
M. Omohyoideus)
M.Sternohoideus
M.Thyrohyoideus
M.Omohyoideus
Mandibulayı yukarı kaldıran kaslar (Kapama
hareketi – Elavation = 50-60mm):
M. Masseter, M. Temporalis, M. Pterygoideus
Internus(medialis), M.Pterygoideus eksternus (lateralis) un
üst bölümü.
Mandibulayı ileri hareket ettiren kaslar
(İleri hareket – Protrusion = 8-10mm) :
M. Pterygoideus Externus, M.Pterygoideus Internus,
M. Masseter.
Mandibulayı geri hareket ettiren kaslar (Geri
hareket – Retrusion = 1mm):
M. Temporalis, M. Masseter, M. Pterygoideus Internus, M.
Digastricus.
Mandibulayı dış yana ve ileri hareket ettiren
kaslar (Laterotrusion = 3mm): M. Pterygoideus
Externus (İleri hareket tarafındaki), M. Pterygoideus Internus,
M. Masseter.
Mandibulayı iç yana ve geri hareket ettiren
kaslar (Mediotrusion = 3mm) : M. Temporalis
(Geri hareketin olduğu taraftaki), M. Masseter, M.
Pterygoideus Internus (Karşı taraftaki).
ÇİĞNEME
SİSTEMİNİN
DAMAR VE
SİNİRLERİ
ÇİĞNEME SİSTEMİNİN SİNİRLERİ
Articulatio Temporomandibularis;
N. Mandibularis'in N. Auricilotemporalis
ve N. Masseterica dalları tarafından innerve
olur. Eklem elemanlarında duyu ve basınç
reseptörleri ve serbest sinir sonlanmaları
bulunur.
Esas Çiğneme Kasları (M. Masseter, M.
Temporalis, M. Pterygoideus Externus ve M.
Pterygoideus Internus); Sinirlerini N.
Trigeminus'un N. Mandibularis dalından
alırlar.
Çiğneme hareketine yardımcı
kaslardan;
M. Digastricus'un ön bölümü; N. Mandibularis'in
bir dalı olan N. Mylohyoiseus'tan,
M. Digastricus'un arka bölümü; N. Facialis ve
N. Glossopharyngeus'tan,
M. Mylohyoideus; N. Mandibularis'in dalı olan N.
Mylohyoideus'tan,
M.Geniohyoideus ve M. Genioglossus;
N.Hypoglossus'tan innerve olurlar.
N. TRIGEMINUS ( V. KAFA ÇİFTİ),
Ağız boşluğundan İsthmus Faucium' a kadar;
sert ve yumuşak damak, ağız boşluğu yan duvarları,
ağız tabanı ve dilin 2/3 ön kısmı, göz küresi,
paranasal sinüsler, dişler ve dişetleri, dışkulak yolu,
yüz derisi ve temporomandibular eklemi innerve
eder.
Uyaranla artan
Dentin lenfi
Dentin tübülleri
Pulpa sinirleri
N. Ophtalmicus
N. Frontalis
Ganglion Gasseri
N. Supraorbitalis
N. Nasociliaris
N. Auriculotemporalis
N. Maxillaris
N. Alveolaris Sup. Ant.
N. Mandibularis
N. Mentalis
N. Mylohyoideus
N. Lingualis
N. Alveolaris Inf.
N. Maksillaris :
N. Trigeminus'un orta dalıdır; sensitif, simpatik
ve parasimpatik lifleri kapsar.
N.Maksillaris'in N.Alveolaris Superior dalı, tuber maksilladaki
Foramina Alveolaria'lardan girerek maksillanın alveol
bölümünde üç guruba ayrılır; "Rami Alveolaris Superior
Posterior", "Rami Alveolaris Superior Medius", "Rami
Alveolaris Superior Anterior" adını alan bu dallar maksillanın
processus alveolaris bölgesi içinde "Plexus Dentalis" adı
verilen sinir ağını oluştururlar. Bu ağdan ayrılan ince sinirler
dişlerin yer aldığı paradontium bölgesinde dağılırlar. Bu
sinirin ayrıca "N.lnfraorbitalis" dalı canalis infraorbitale içinde
iken dallanarak üst ön grup dişleri, "N. Pterygopalatini" dalı
damak ve burun bölgesini, "N. Zygomaticus" dalı zygoma
bölgesini, gözyaşı bezini ve orbita boşluğunun bir kısmını
innerve eder.
"Rami Alveolaris Superior
Posterior", "Rami Alveolaris
Superior Medius", "Rami
Alveolaris Superior Anterior."
N. Mandibularis;
N.Trigeminus'un alt dalıdır; motor ve sensitif lifler taşır.
N. Mandibularis'in motor lifleri; çiğneme kasları ile
M. Mylohyoideus, M. Digastricus ve M.Tensor Tympani'yi.
Sensitif lifleri ise; alt çene dişleri, temporomandibular
eklem, alt dudak, yanaklar, dilin ön kısmı, ağız boşluğu
ve duramateri innerve eder.
N.Mandibularis cranium dan çıkışta "Ramus Meningeus"
adı verilen duramateri innerve eden ince dalını verir, "N.
Masticatorius" adı verilen ön dalı motor lifleri kapsar;
yanak derisine uzanan N.Buccalis dalı ile birlikte,
çiğneme kaslarına bu kasların adını alarak ulaşan dalları
verir.
N.Mandibularis'in arka dalı, sensitif lifleri kapsar ve "N.
Lingualis", "N. Alveolaris Inferior" ve "N.
Auriculotemporalis" adı verilen üç dala ayrılır.
N. Lingualis; Tonsilla palatina civarı, dilin uç ve sırt bölümü
ile tükrük bezi ve Chorda Tympani yi innerve eder.
N. Alveolaris Inferior; Motor ve sensitif liflere sahiptir.
Motor lifleri M. Digastricus'un ön bölümü ile M.
Mylohyoideus'u innerve eder. Sensitif lifleri alt çene kemiği
içinde dağılır. Mandibulanın arka iç bölümündeki "Foramen
Mandibula" dan, canalis alveolaris inferior içine girer ve
mental bölgede "Foramen Mentale"den çıkarak "N. Mentalis"
adını alır. Bu sinir alt dudağı da innerve eder. N. Alveolaris
inferior alt çene kemiği içinde ‘plexus dentalis’ oluşturarak
diş ve destek diş dokularını innerve eder.
N. Opthalmicus;
N. Temporalis'in üst dalı olup sensitif liflere sahiptir.
Alın, göz, burun boşluğu ve duramateri innerve eden
kollara ayrılır.
NERVUS FACIALIS (VII. Kafa çifti) :
Motor, sensitif ve parasimpatik lifler ihtiva eder. Mimik kaslar,
dilin ön bölümü, lacrimal, nasal ve palatin, submandibular ve
sublingual bezler, digastrik kasın arka bölümü, M.
Stylohyoideus, M.Styloglossus, M.Palatoglossus, rima oris alt
dudak ve yanak kaslarını innerve eder.
Motor lifleri ponsta bulunan "Nucleus Nervi Facialis" den,
sensitif lifleri; Rhombencephalon'daki "Nucleus Solitarius"
tan, parasimpatik lifleri ise; ponsta bulunan "Nucleus
Salivatorius Superior" dan çıkarlar.
Bölgesel motor
Viseral motor
Özel duyu
Genel duyu
Meatus Acusticus İnternus
Nucleus motorius N.Facialis
N.Auricularis posterior
Foramen stylomastoideum
NERVUS GLOSSOPHARYNGEUS (IX. Kafa çifti) :
Motor, sensitif ve parasimpatik liflere sahip tat duyusu
siniridir. Pharynx, M. Uvulae, Parotis, Timpan Boşluğu,
Tuba Auditiva, Dil Papillalan'nın bir bölümü, Sinüs
Carotis ve Leptomeninx' i innerve eder.
Sensitif lifleri "Ganglion superius"tan, parasimpatik lifleri
"Ganglion lnferius"tan, motor lifleri ise, "Nucleus
Ambiquus"dan başlarlar.
Ganglion sup - İnferior
Parotis
Tonsilla palatina
Farenks e
N.GLOSSOPHARYNGEUS
M.Stylopharyngeus a
Sinus
caroticus a
Tat ve genel duyu
AĞIZ BOŞLUĞU VE DİŞLERİN
İNNERVASYONU





DAMAK:
N.Nasopalatinus, N.Palatinus major
ÜST DİŞLER: N.Alveolaris Superior
-Rr. alveolares superiores ant.
-Rr. alveolares superiores medii
-Rr. alveolares superiores post.
YANAK ve DUDAKLAR: N.Infraorbitalis,
N.Mentalis. N.Buccalis, Rr. alveolares superior
posterior.
ALT DİŞLER: N. Alveolaris inferior.
DİL VE DİŞETİ: N. Lingualis, N.Alveolaris inferior.
ÇİĞNEME SİSTEMİNİN ARTERLERİ
A. Temporalis Superior
A.Parietalis
A. Maxillaris
A. Infraorbitalis
A. Buccalis
A.Occipitalis
A. Maxillaris
Anterior
A.Carotis Interna
A. Alveolaris inferior
A.Carotis Externa
A. Mentalis
A.lingualis
A.Carotis Communis
A. Facialis
A. CAROTIS COMMINIS
A. CAROTIS EXTERNA
A. CAROTIS INTERNA
A. OCCIPITALIS
A. PARIATELIS
A. TEMPORALIS SUPERIOR
A. MAXILLARIS
A. ALVEOLARIS INFERIOR
A. INFRAORBITALIS
A. FACIALIS
A. BUCCALIS
A. MAXILLARIS ANTERIOR
A. MENTALIS
A. LINGUALIS
ÇİĞNEME SİSTEMİNİN VENLERİ
Sinus sagittalis superior
Sinus Cavernosus
Sinus Transversus
Plexus pterygoideus
Vena occipitalis
Plexus pharyngeus
Vena Facialis
Vena Jugularis externa
Vena jugularis interna
Vena Cavernosus
Vena subclavia
Venöz drenaj internal jugüler vene olur. V.Facialis superficialis ve V.Angularis
plexus pterygoideus aracılığı ile sinus cavernosus ile bağlantılıdır. Yüzün ön
bölge enfeksiyonlarında bu bağlantı ile «kavernöz sinüs tromboflebiti» gelişme
riski vardır.
V.Temporalis profunda
SİNUS CAVERNOSUS
V.Temporalis superficialis
V.Supraorbitalis
V.Sphenoidalis
V.Ophtalmicus.sup
SİNUS PETROSUS
VENA ANGULARIS
SİNUS SİGMOIDEUS
V.Facialis superficialis
V.Facialis profunda
PLEXUX PTERYGOİDEUS
V.Maxillaris
V.Retromandibularis ant.
V.Retromandibularis post.
V.JUGULARIS INTERNA
V.Retromandibularis
V.Facialis
V.Palatinus externus
TRUNCUS V.FACİALİS
V.Lingualis
Ağız boşluğunun
lenf drenajında
ilk durak,
submental,
submandibüler,
üst derin jugular
ve parotis içi
preauriküler lenf
nodu gruplarıdır.
Ayrıca dil kökü
ve ağız tabanının
bilateral lenf
drenajı vardır
ÇİĞNEME
SİSTEMİNİN
LENFA
DAMARLARI
Nodi Lympatici preauricularis
Nodi Lympatici
occipitalis
Nodi Lympatici facialis
Nodi Lympatici parotidei
Nodi Lympatici
auricularis
posterior
Nodi L.cervicalis
profunda
Nodi L.cervicalis
superficialis
Nodi Lymp. submaksillaris
Nodi Lympatici submentalis
Nodi Lympatici cervicalis
inferior
Dişlerin destek pulpa ve
destek doku patolojilerinde ,
bulundukları bölgeye lokalize
lenf bezlerinde klinik muayene
ile tespit edilebilen büyümeler
görülür. 3. molarların
enfeksiyonlarında servikal
lenflerde de patoloji
izlenebilir.
ÇİĞNEME SİSTEMİNİN
ANATOMİ VE FİZYOLOJİSİ
DR. HÜSNÜ YAVUZYILMAZ