PAKET TURLARDA S‹GORTA ZORUNLULU⁄U

ISSN: 13057839
Nisan - Haziran 2011 SAYI: 24
BIRLIK’ten
TÜRK‹YE S‹GORTA VE REASÜRANS fi‹RKETLER‹ B‹RL‹⁄‹ YAYINIDIR
PAKET TURLARDA
S‹GORTA
ZORUNLULU⁄U
Paket Tur
Sigortas›,
turizme katk›
sa¤lay›p,
sektör güvenini
art›racak bir
uygulama ama
sigorta sektörü
aç›s›ndan da
belirsizliklerle
dolu.
BIRLIK’ten
Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i yay›n›d›r
3 ayda bir yay›nlan›r
Para ile sat›lmaz
ISSN: 13057839
‹mtiyaz Sahibi
Türkiye Sigorta ve Reasürans
fiirketleri Birli¤i Ad›na
Mustafa SU
Genel Yay›n Yönetmeni
Erhan TUNÇAY
Sorumlu Yaz› ‹flleri Müdürü
Gamze D‹LER
Yay›n Kurulu
Erhan TUNÇAY
Zihni METEZADE
Mehmet KALKAVAN
Gamze D‹LER
Yay›n Dan›flman›
Noyan DO⁄AN
‹çin d e k i l e r
GÖRÜfi
Baflkan’dan ........................................................................................................................1
Bize Göre ............................................................................................................................ 2
Hazine Müsteflar› Sigorta Genel Müdürlü¤ü ..............................................53
B‹RL‹K’TEN HABERLER
Birlik Ola¤an Genel Kurul Toplant›s› ve Seçim ........................................... 3
Birlik Bas›n Toplant›s›nda Yeni Yönetimin Mesajlar› ve Son Dönem Geliflmeler .......3
I. Yeni Türk Ticaret Kanunu Sempozyumu ................................................... 5
Hulusi Taflk›ran ‹çin Veda Yeme¤i ......................................................................6
Avrupa Birli¤i Rekabet Hukuku E¤itim Semineri ..................................... 8
“Kim Korkar Solvency II’den Bafll›kl› Panel ..................................................9
Uluslararas› Sigorta Zirvesi Düzenlendi .......................................................10
‹NCELEME - ARAfiTIRMA
Sigortac›l›kta ‹flletmeler Kriz Yönetim Sürecinde Ne Yapabilir -3- .......13
Kapak Konusu: Seyahate Ǜkarken Paket Turlarda Zorunlu Sigorta.....22
Mevzuat Sorunlar ve Yarg› Kararlar› ............................................................. 30
Sigorta ‹statistikleri ...................................................................................................38
AB ve S‹GORTA
Grafik Tasar›m
ILGIN BALA
Çizer
Serdar GÜNB‹LEN
Yönetim Yeri
Türkiye Sigorta ve
Reasürans fiirketleri Birli¤i
Adres: Büyükdere Cad. Büyükdere Plaza
No: 195/1–2 34394 Levent / ‹STANBUL
Tel: 0212 324 19 50
Faks: 0212 325 61 08
E-posta: [email protected]
B‹RL‹K’ten dergisinde yay›mlanan yaz› ve
foto¤raflar›n tüm haklar›
Türkiye Sigorta ve Reasürans
fiirketleri Birli¤i’ne aittir.
Kaynak gösterilerek kullan›labilir.
Dergide yeralan köfle yaz›lar›ndan do¤abilecek
hukuki sorumluluk, yazarlar›n kendisine aittir.
Bask›
Ömür Matbaac›l›k A.fi.
Haramidere Beysan Sanayi Sitesi
Birlik Cad. No: 20 34524
Büyükçekmece - ‹stanbul
[email protected]
IAIS ‹lkeleri Çerçevesinde Sigorta Sahtekârl›¤› ........................................32
2010 Y›l›nda Dünya Sigorta Sektörü ...............................................................34
HABERLER
TSEV ...................................................................................................................................45
SEGEM ..............................................................................................................................55
GÜVENCE HESABI .....................................................................................................59
S‹GORTA B‹LG‹ MERKEZ‹ .....................................................................................62
DASK ..................................................................................................................................64
TARS‹M .............................................................................................................................68
DIfi BASIN
Küresel Nükleer Forum’dan Nükleer Güvenli¤e Destek .....................72
Japon Sigorta Birli¤i’nden Tsunami Sonras› De¤erlendirme ........... 73
Çernobil Felaketi An›ld› .......................................................................................... 74
2100’den ‹tibaren Deniz Seviyeleri Yükselecek ........................................75
‹zlanda’daki Volkanik Patlama ile Alarma Geçildi ...................................76
BAfiKAN’dan
De¤erli Meslektafllar›m,
Geçti¤imiz say›da yeni Yönetim Kurulumuz ve Birlik kadromuz ile birlikte, sektörümüze yönelik yapmak istedi¤imiz çal›flmalardan bahsetmifl, amaçlar›m›z› ve planlar›m›z› anlatm›flt›k. B‹RL‹K’TEN güç do¤ar dedik ve hiç zaman
kaybetmeden çal›flmalar›m›za bafllad›k.
Her gün bir veya birkaç flirketimizi ziyaret ederek hem
Birli¤in çal›flmalar›ndan bahsediyor, hem de görüfl ve talepleri alarak daha sonra de¤erlendirmek koflulu ile faaliyetlerimizin planlanmas›nda yap› tafllar› oluflturuyoruz. Ziyaretlerde gerek sektör sorunlar›n› derinlemesine irdeliyor, piyasa flartlar›n› yorumluyor, yasal düzenlemeler ve
yurt d›fl› faaliyetler hakk›nda karfl›l›kl› görüfl al›flveriflinde
bulunuyor, gerekse samimi paylafl›mlar sayesinde Birli¤imizin gücünü her geçen gün art›rmaya çal›fl›yoruz. Eminim ki bu gayretler bizlere çok büyük fayda sa¤layacakt›r.
Dünyadan ve Ülkemizin içerisinde bulundu¤u siyasal ve
ekonomik yap›dan ba¤›ms›z olmayan sigorta sektörümüzde geldi¤imiz aflama bizi memnun etmekle birlikte flüphesiz daha çok çal›flmam›z gerekti¤ini de görüyoruz.
Örne¤in, toplumumuzdaki sigortas›zl›k oran›ndan flikâyet ederken, biliyoruz ki yap›lmas› gereken sigorta bilincini art›rmak. Son verilerle Dünyada yaklafl›k 627 Dolar olan kifli bafl›na prim üretiminin Türkiye ' de 128 Dolar civar›nda olmas› bizlere tüm kesimlerin toplumun bu
konudaki duyarl›l›¤›n›n art›r›lmas› için planl› ve bilinçli bir
çal›flma yürütmesi gerekti¤ini aç›kl›yor. Al›flkanl›klar› de¤ifltirmek, gündemimize sigortan›n önemini yerlefltirmek, toplumun geneline gelece¤i planlamay› ve sahip
olunan de¤erleri garanti alt›na almay› gösterebilmek elbette sigortay› tan›tmakla, e¤itimle, ö¤retmekle, konular› sürekli gündemde tutabilmekle mümkün. Tabi tüm bu
çal›flmalarda Devlete de önemli görevler düflüyor. Türkiye ' de kifli bafl›na gelir seviyesinin, geliflmifl ülkelere göre düflük olmas›n›n, prim üretiminin arzu edilen düzeye
ulaflmamas›nda önemli bir etken oldu¤unu biliyoruz.
Sektörümüz birçok farkl› konu ile mücadele ediyor.
Prim üretimi, kârl›l›k, fiyatland›rmaya ba¤l› rekabet,
sermaye yeterlili¤i, mevzuat kaynakl› sorunlar, sigorta
alg›s›ndaki bilinç eksikli¤i, yetersiz tan›t›m, do¤al afetler, global ekonomik krizler, iç dinamikler, hasar/
prim dengesizlikleri, suiistimaller…
Son zamanlarda gündeme getirdi¤imiz bir di¤er konu ise
sahte hasarlar.. Bu konuyu derinlemesine irdelemeye ve
sahte hasar›n önüne geçmek için her türlü çal›flmay› yap-
maya hedeflenmifl durumday›z. Sorunun ahlaki yönü ile
birlikte sigorta sektörüne getirdi¤i ekstra maliyeti de göz
ard› edemeyiz. Bu tür hasarlar›n sektöre ne kadar yük
getirdi¤ine iliflkin elimizde henüz bilimsel bir çal›flma bulunmuyor. Ancak, 2010 y›l›n›n bafl›nda kurdu¤umuz Sigorta Suiistimalleri Bilgi Sistemi sayesinde toplanan bilgiler ›fl›¤›nda suiistimallerin sigorta sektörüne olan yükünün, özellikle araç sigortalar›nda ödenen hasar›n %5'i ile
%10' u aras›nda oldu¤unu tahmin ediyoruz. 2.400.000
kaza tespit tutana¤›n›n 600.000’i park etmifl araçlara
çarpma nedeniyle tutuldu. 200.000’e yak›n tutana¤›n,
otoyollarda ileri de¤il de geri giden araçlar›n neden oldu¤u kazalar yüzünden tutuldu¤u tespit edildi. Trafikte meydana gelen 400.000 kaza arkadan çarpma sonucu olufltu. Yap›lan araflt›rmalarda baz› araçlar›n bir sene içinde
15, baz› sürücülerin ise iki sene içinde 25 kazaya kar›flt›klar› ortaya ç›kt›. Bunlar üzücü ve düflündürücü rakamlard›r. Sevindirici rakamlar olarak ise sektörümüz 17.000
kifliye yaklaflan çal›flan say›s› ile ve mesle¤e olan ilgiyle
her geçen gün büyüyor. Gençlerimiz art›k sigortac›l›¤› kariyer yolu olarak görmeye bafllad›klar›n› ifade ediyor. Günümüzde sigortac›l›k h›zla geliflen, dinamik yap›s›yla gelece¤in parlak meslekleri aras›nda yer al›yor. Bu sonuçlarda flirketlerimizin gerçeklefltirdikleri ciddi at›l›mlar›n etkili oldu¤unu belirtmek istiyorum.
H›z›m›z› asla kesmeden çal›flmalar›m›za devam edece¤iz.
Bu yaz aylar›nda baflar›lar›m›z›n mutluluklar›m›z›n ço¤alarak artmas› dile¤i ile sayg›lar›m› sunuyorum.
Mustafa SU
Baflkan
B‹ZE GÖRE
De¤erli B‹RL‹KTEN Okurlar›,
Yaz mevsimi olarak oldukça s›cak günleri yaflad›¤›m›z bu
dönemde gerek sigortac›lar› gerekse tatile giden vatandafllar›m›z› ilgilendiren bir hususu bu say›m›z›n kapak konusu yapt›k. Bu amaçla çeflitli yorumlara ve uygulamalara hukuki bilgi ve aç›klamalarla yer vermeyi, d›fl ülkelerdeki farkl›l›klar› gözler önüne sermeyi amaçlad›k. AB direktiflerini, ülkemizdeki hukuki durumu ve çeflitli tan›mlamalara getirdi¤imiz aç›klamalarla “Seyahat Sigortas›
ve Paket Turlar “ kavram›n› uygulamadaki s›k›nt›lara da
dikkat çekmek ad›na kapa¤›m›za tafl›d›k.
Zira ülkemizde 25 milyonluk iç turizm potansiyeli bulunmakta. ‹ç turizmin baflar›s›nda kamu, özel sektör, turizmdeki sektör kurulufllar› ve STK lar aras›nda güçlü bir iflbirli¤inin bulunmas› sigorta sektörü aç›s›ndan da anlam
tafl›yor. Türkiye için önemli bir gelir kayna¤› olan turizmde kay›tl› 6214 seyahat acentesi mevcut ve bunlar›n
496 tanesi ise IATA belgeli. Tatil program› yapan birçok
kifli söz konusu acenteler kanal› ile tatillerini planl›yorlar.
Ancak bizim burada önemsedi¤imiz konu bütçelerini paket tur programlar›na ba¤layan vatandafllar›m›z›n, yat›rd›klar› tutarlar karfl›l›¤› bekledikleri hizmetin vaat edildi¤i
flekilde oluflmas›n›n sa¤lanmas›, sektöre duyulan güvenin sars›lmamas›d›r. Zira seyahatler ve paket turlar ile turizm acenteleri ba¤lant›lar›nda tüketicinin seyahat girifliminin istenilen flekilde sonuçland›r›lmamas›ndan do¤an
zarar› karfl›lamada devrede olan konu “Zorunlu Sigorta
“d›r. Yasa koyucu, seyahat acentelerinin müflteriyi aldat›c› ülke turizmini sars›c›, kamu güvenini y›prat›c› bu tür
davran›fllarda bulunmalar›n› önlemek, sunulan hizmetlerin aç›klay›c› ve genifl bilgilerle tüketici taraf›ndan bilinmesini ve bu tür programlar›n›n sigortalanmas› suretiyle
zarar›n giderilece¤ini düflünmüfl; Seyahat Acenteleri ve
Seyahat Acenteleri Birli¤i Kanunun 12nci maddesinde
yapt›¤› de¤ifliklikle “Zorunlu sigorta”y› getirmifltir.
Bu nedenle asl›nda birçok alanda oldu¤u gibi her zaman
bilinçli tüketicilere ihtiyac›m›z olmaktad›r. Hata ve suiistimallere en aza indirmede, kanun koyucuyu ve uygulayanlar› disipline etmede bilinçli tüketicilerin rolünü yads›mamam›z gerekir. 1936 y›l›nda ABD de Consumers
UN‹ON ile korunma alt›na al›nan tüketici haklar›, Ülkemizde 1990 y›l›nda bafllayan çal›flmalarla gündeme gelmifl bulunmaktad›r. 1961 y›l›nda Avrupa’da, 1974 y›l›nda Malezya ‘da Asya ve Pasifik Bölgesinde, 1986 y›l›nda Latin Amerika ve Karayipler ‘de, 1994 y›l›nda Afrika’da kurularak çal›flmalar devam ettirilmifl, Japonya’da
1968 y›l›nda tüketici haklar› korunmas›na yönelik çal›flmalar bafllam›flt›r. Sektörümüzün önemli konular›n› sizle paylaflt›¤›m›z yay›n organ›m›zda gerek üzerinde titizlikle durdu¤umu konular› iflliyor, gerekse dönemsel faali-
02
yetlerimizi sizlere aktarmaya çal›fl›yoruz. Bu say›da da
ulusal ve uluslar aras› toplant› ve organizasyonlardan,
ülkemizi temsil etti¤imiz çeflitli seminer ve toplant›lardan haberler bulacaks›n›z. Kurumlar›m›z›n çal›flmalar›n›,
çeflitli istatistikleri, kanun ve yönetmelikler hakk›nda bilgilendirme yaz›lar›m›z› ve yorumlar›m›z› sayfalar›m›z elverdi¤i ölçüde sizlerle paylaflmaya devam edece¤iz.
Bu arada Birlik Yeni Yönetim Kurulu ile sektörümüzün
daha iyi yerlerde olmas› ad›na çal›flmalar›m›z› aral›ks›z sürdürmekteyiz. Tan›t›m ve bilinçlendirme kampanyalar›m›z
ise yaz döneminde sizlerin karfl›s›na ç›kmaya bafllayacak
ve bütçelerimiz elverdi¤i müddetçe birçok mecrada halk›n
dikkatini çekerek “sigorta alg›s› “yaratmada mücadelesini
verecek. Di¤er taraftan soru ve cevap fleklinde oluflturdu¤umuz sigorta hakk›nda merak edilen, az bilinen ya da
yanl›fl bilinen konular› bilgilendirme kutucuklar›n› gazetelerimizde y›l boyu sürdürece¤iz. DASK kurumumuzun ve
TARS‹M’in baflar›l› çal›flmalar›, TSEV’in yo¤un etkinlikleri, SEGEM’in e¤itim ve organizasyonlar›, SBM’ nin yeni
çal›flmalar› ve Güvence Hesab›ndaki geliflmelerle B‹RL‹K’TEN Dergimizin 24. Say›s›n› sizlere sunuyoruz.
S›cak yaz günlerinin, tatillerin ve Ramazan döneminin yaflanaca¤› bu aylarda sa¤l›kla ve esen kal›n…
Erhan TUNÇAY
Genel Sekreter
B‹RL‹K’TEN HABERLER
Birlik Ola¤an Genel Kurul
Toplant›s› ve Seçim
irlik Ola¤an Genel Kurul Toplant›s›
9–10 Nisan 2011 tarihlerinde Birlik
Merkezi'nde gerçeklefltirildi. 10 Nisan 2011
tarihinde yap›lan Birlik Organlar› seçiminde
kesinleflen sonuçlara göre Anadolu Sigorta
Genel Müdürü Mustafa Su Birlik Baflkanl›¤›
görevine seçildi. TSRfiB yeni yönetim kurulu
ise flu isimlerden olufltu;
B
❖ Hayat d›fl› sigorta flirketlerinden Ifl›k
Sigorta Genel Müdürü Recep Koçak,
❖ Generalli Sigorta Genel Müdürü Mine
Ayhan
❖ Aviva Sigorta Genel Müdürü Ertan F›rat
❖ Allianz Sigorta Yönetim Kurulu Üyesi
Kemal Olgaç,
❖ Eureko Sigorta Genel Müdürü
Okan Utkueri
❖ Liberty Sigorta Genel Müdürü Rag›p Yergin
❖ Hayat flirketlerinden Yönetim Kuruluna
seçilen isimler ise;
❖ Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü
Mete U¤urlu
❖ Garanti Emeklilik Genel Müdürü Erhan Adal›,
❖ Mapfre Genel Yaflam Sigorta Genel
Müdürü Muhittin Yurt,
Reasürans flirketlerinden ise yönetim kurulunda Milli Reasürans Genel Müdürü Hulki
Yalç›n bulunuyor. Seçim sonras› dönemde
Muhittin Yurt’un Mapfre Genel Yaflam Sigorta Genel Müdürlü¤ü görevinden ayr›lmas›
neticesinde yedek üyelerden üst s›rada bulunan Avivasa Hayat ve Emeklilik Genel Müdürü Meral Eredenk Birlik yeni yönetim kurulu üyesi olarak göreve bafllad›.
Birlik Bas›n Toplant›s›nda
Yeni Yönetimin Mesajlar› ve
Son Dönem Geliflmeler
ürkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i 19 Nisan 2011 Sal› sabah› Ç›ra¤an
Kempinski’de gerçeklefltirilen toplant›da bas›n
mensuplar›yla bir araya geldi. 9–10 Nisan 2011
tarihlerinde gerçeklefltirilen seçimin ard›ndan
baflkan seçilen Mustafa Su ve yönetim kurulu
üyelerinin kat›l›m gösterdi¤i toplant›da 2010 y›-
T
l›nda sigorta sektöründe yaflanan geliflmeler
de¤erlendirildi ve yeni yönetimin önümüzdeki
dönemle ilgili hedefleri bas›n mensuplar›yla
paylafl›ld›. Aç›l›fl konuflmas›n› yapan TSRfiB Baflkan› Mustafa Su, yeni yönetimin flirketlerle daha yak›n iliflkiler içerisinde olaca¤›n› ve flirketlerin ne düflündü¤ünü daha s›k aral›klarla ö¤ren-
03
B‹RL‹K’TEN HABERLER
mek istediklerini ifade etti. Su, önümüzdeki dönemde TSRfiB’nin profesyonel kadrolar›n› daha
etkin ve daha inisiyatif sahibi olarak kullanmaya çal›flacaklar›n› sözlerine ekledi.
Mustafa Su’nun ard›ndan söz alan TSRfiB Genel
Sekreteri Erhan Tunçay, 2010 y›l›nda sigorta sektöründe yaflanan geliflmeleri paylaflt›. Dünya sigorta sektörü ve Türkiye’yi k›yaslayan Tunçay,
dünya 2010 y›l› sonuçlar› net olarak aç›klanmad›¤› için 2009 y›l› rakamlar› üzerinden de¤erlendirmelerini paylaflt›.
Tunçay’›n 2010 y›l› rakamlar›n› de¤erlendirmesinin ard›ndan 2010 y›l›yla ilgili önemli gördü¤ü
geliflmeleri de¤erlendiren TSRfiB Baflkan› Mustafa Su, “Rakamlar sektörde genel bir kâr s›k›nt›s› oldu¤unu gösteriyor. Prim üretimimiz istisnai
y›llar haricinde olumlu bir trend izlemifl ancak
04
kârl›l›k anlam›nda ayn› fleyi söylemek mümkün
de¤il. Fiyat konusunda sektörün do¤ru risklere
do¤ru fiyat verememe sorunu var. Faizlerdeki
düflüflün de bilanço kârlar›na yans›d›¤›n› söylemek gerek. Bunlar›n yan›nda sigorta sektöründe meydana gelen yasal düzenlemeler de
olumsuz tabloda etkili oldu” dedi.
2010’da sektörün gündemine oturan önemli
geliflmeler hakk›nda konuflan Mustafa Su,
“TBMM’de görüflülerek kabul edilen Torba Kanun Tasar›s› ile öngörülen Trafik Sigortas› primlerinin belirlenecek bir yüzdesi kadar k›sm›n›n
Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilmesine ve
böylece kanunun yürürlü¤e girmesinden önce ve sonra oluflmufl ve oluflacak tedavi hizmet giderlerinin oluflan bu fondan karfl›lanmas›n› öngören düzenleme özellikle 2010 y›l›n›n
son çeyre¤inde sektörün gündeminde ilk s›ra-
larda yer alm›flt›r. Sigortac›l›k tekni¤i ve hukuku
ile ba¤daflmayan düzenlemenin getirece¤i
olumsuz sonuçlara iliflkin görüfllerimiz ilgili mercilere iletilmifl, ancak sonuç al›namam›flt›r. Birlik olarak bu konuda hukuki zemindeki tüm
olas›l›klar ve yap›labilecek her türlü çal›flma
gündemimizdedir. 2010’un önemli bir di¤er
geliflmesi de Zorunlu Hekim Sorumluluk Sigortas› ve K›y› Tesisleri Çevre Kirlili¤i Zorunlu Mali
Sorumluluk Sigortas› oldu. Her iki zorunlu sigortada da sektörün görüflleri yeterince dikkate
al›nmad›. Önümüzdeki dönemde yap›lacak
düzenlemelerde mevcut sorunlar›n önüne geçilmesini umuyoruz” dedi.
TSRfiB’N‹N YEN‹ HEDEFLER‹ AÇIKLANDI
TSRfiB’nin yeni yönetiminin önümüzdeki dönemle ilgili hedeflerini paylaflan Baflkan
Mustafa Su, flunlar› söyledi: “Sektörümüzde
uzun zamand›r yaflanan ve sadece fiyata
odaklanan y›k›c› rekabetin yerini, risk/fiyat
dengesini ön planda tutan, teknik karl›l›¤›
önemseyen daha etkin ve yap›c› bir rekabete b›rakmas› öncelikli hedeflerimizden bi-
ri. Sektörümüzde uzun y›llardan beri kârl›l›k
sorunu yaflayan branfllarda iyileflme yönünde ad›mlar at›lmas›n› hedefliyoruz. Geçen
dönemlerde ç›kart›lan ve uygulamada sorun yaflanan yasal düzenlemelerde sigortac›l›k tekni¤inin ve uluslararas› piyasan›n gerektirdi¤i de¤iflikliklerin gerçeklefltirilmesi için
çal›flmalar yapaca¤›z. Tüm sektörü derinden etkileyen haks›z rekabet unsurlar›n›n ortadan kald›r›lmas›na yönelik çal›flmalar yapaca¤›z. Özellikle son dönemlerde art›fl gösteren sigorta sahtecili¤inin önlenebilmesini
teminen gerek flirketlerimiz gerekse Birli¤imiz
arac›l›¤›yla bafllat›lan çal›flmalar›n 2011 y›l›nda da sürdürece¤iz. Sektör kurumlar›, kamu
kurumlar› ve sivil toplum kurulufllar› ile yürütülen iflbirli¤i ve karfl›l›kl› iletiflim faaliyetlerinin
daha etkin flekilde yürütülmesini, sigorta sektörünün kendisini daha iyi ifade edebilmesi
için yaz›l› ve görsel medya ile iliflkilerin daha
da güçlendirilmesini sa¤layaca¤›z. ‹ki y›ldan beri sürdürülen bilinçlendirme ve tan›t›m kampanyalar›na 2011 y›l›nda da devam
edece¤iz ve uluslararas› kurulufllarla ifl birli¤ini gelifltirerek devam ettirece¤iz.”
I. Yeni Türk Ticaret
Kanunu Sempozyumu
igorta Hukuku Türk Derne¤i taraf›ndan
düzenlenen Prof. Dr. Rayegân Kender,
Av. Zihni Metezade, Av. Oktay Karaarslan’a Sayg› Toplant›s›” olarak gerçeklefltirilen, 6102 say›l› yeni Türk Ticaret Kanunu’nun Genel Hükümler ve
Zarar Sigortalar› bafll›kl› düzenlemelerinin de¤erlendirildi¤i “Birinci Yeni Türk Ticaret Kanunu Sempozyumu” 8 Nisan 2011 tarihinde ‹stanbul’da gerçeklefltirildi. Sempozyuma Birli¤i temsilen Hukuk
ve Mevzuat Uzman› Av. Zeynep Reva kat›ld›.
S
Sempozyumun sabah oturumunda; öncelikle Prof.
Dr. Rayegân Kender (g›yab›nda), Av. Zihni Metezade ve Av. Oktay Karaarslan’a sigorta hukukuna
de¤erli katk›lar›ndan dolay› plaket sunuldu. Plaket
sunumunu takiben; Prof. Dr. Samim Ünan’›n, yeni
Türk Ticaret Kanunu’nun “Genel Hükümler” k›sm›n›
de¤erlendirdi¤i tebli¤i ile Doç. Dr. Emine Yaz›c›o¤lu’nun, “Sigortac›n›n Ayd›nlatma Yükümlülü¤ü”nü
de¤erlendirdi¤i tebli¤i kat›l›mc›lara sunuldu.
Ö¤leden sonraki oturumda ise; Prof. Dr. Kemal
fienocak, taraf›ndan haz›rlanan prim ödeme ile
ilgili hususlardaki tüm sorulara cevap verecek
“Sigorta Ettirenin Prim Ödeme Borcu” ile ilgili
tebli¤i ve Doç. Dr. Kerim Atamer’in “Zarar Sigortalar›”’n› konu alan tebli¤i kat›l›mc›larla paylafl›ld›. 6102 say›l› yeni Türk Ticaret Kanunu’nun sigorta hukukuna iliflkin 6. Kitab›n›n haz›rlanmas›ndan
sorumlu Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’in de görüfllerini
sundu¤u sempozyumun ikinci serisi önümüzdeki
dönemde gerçeklefltirilecek.
05
B‹RL‹K’TEN HABERLER
Hulusi Taflk›ran ‹çin Veda Yeme¤i
u seneki baflkanl›k seçimlerine kat›lmama karar› alarak TSRfiB Baflkanl›¤›n› b›rakan Hulusi Taflk›ran, 19 Nisan Sal› günü gerçeklefltirilen veda yeme¤inde eski ve yeni çal›flma
arkadafllar› ve sektör temsilcileriyle bulufltu. Eski
günlerin an›ld›¤› veda yeme¤inde yap›lan konuflmalar davetlilere duygusal anlar yaflatt›.
B
6 y›ld›r sürdürdü¤ü TSRfiB Baflkanl›¤›n› b›rakma
karar› alan ve bu seneki baflkanl›k seçimine
adayl›¤›n› koymayan Hulusi Taflk›ran için 19 Nisan Sal› akflam› Les Ottomans ‹stanbul Otel’de
TSRSB taraf›ndan bir veda yeme¤i düzenlendi.
Taflk›ran’›n 30 y›ll›k meslek hayat› boyunca
omuz omuza çal›flt›¤› eski ve yeni çal›flma arkadafllar›n›n yan› s›ra, Günel Bafler , Cahit Nomer,
06
Mehmet Aydo¤du gibi sigorta duayenleri, eski
‹stanbul Reasürans Genel Müdürü Gülgün Ünlüo¤lu, Birlik Yönetim Kurulu Hukuk Müflaviri Zihni
Metezade ile birçok sigorta flirketi genel müdürü ve yak›n dostlar› veda yeme¤indeydi.
Trio müzik grubunun eflli¤inde gerçeklefltirilen
kokteylle bafllayan gecede Taflk›ran ile birlikte
sigorta flirketlerinin genel müdürleri de birbirleri
ile sohbet etme f›rsat›na sahip oldu.
Yeni Birlik Baflkan›ndan Teflekkür…
Kokteyl s›ras›nda k›sa bir konuflma yapan
TSRfiB’nin yeni baflkan› Mustafa Su, Hulusi Taflk›ran’›n 6 y›ll›k baflkanl›k dönemi süresince Türk sigorta sektörünün geliflimi ad›na yapt›¤› çal›fl-
malardan söz etti. Hulusi Taflk›ran’a sektöre
olan katk›lar›ndan dolay› TSRfiB’nin eski ve yeni
yönetim kurullar› ad›na teflekkürlerini ileten Su,
Taflk›ran’›n atç›l›k sporuna olan ilgisinden dolay› kendisine Heykelt›rafl Tu¤rul Selçuk’un eseri
olan ahflap bir at heykeli arma¤an etti.
Mustafa Su’dan sonra konuflma yapan TSRfiB
Genel Sekreteri Erhan Tunçay ise Taflk›ran’la
6 y›l süresince birlikte çal›flmaktan duydu¤u
memnuniyeti ifade etti. Taflk›ran’›n mesleki
tecrübelerinden yararlanma f›rsat›na sahip
olduklar› için kendisinin ve Birlik çal›flanlar›n›n
çok flansl› oldu¤unu ifade eden Tunçay, baflar›l› çal›flma dönemi için TSRfiB ad›na teflekkürlerini iletti. Taflk›ran’a TSRfiB çal›flanlar› ad›na baflar›n›n, gururun, yeniden do¤uflun ve
zaferin sembolü olarak gümüflten yap›lm›fl bir
zeytin a¤ac› hediye edildi.
Veda gecesi Hulusi Taflk›ran ve dostlar›n›n birlikte oldu¤u yemekle sürdü.
07
B‹RL‹K’TEN HABERLER
MASAK Çal›flma
Grubu Kuruldu
ara paran›n aklanmas›n›n ve terörizmin finansman›n›n önlenmesine iliflkin
faaliyetlerde bulunmak üzere Birlik bünyesinde MASAK Çal›flma Grubu kuruldu. Hayat ve
elementer flirketlerin temsilcilerinden kurulan
K
ve her ay düzenli olarak toplanacak olan
Çal›flma Grubu ilk toplant›s›n› Nisan ay›nda
gerçeklefltirdi. Çal›flma Grubu öncelikli olarak MASAK ile ilgili çal›flmalarda ele al›nmas›
gereken konular› belirleyecek.
Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›
Yetkilileriyle Görüflme
9 Mart 2011 tarihli Sapanca toplant›s›nda al›nan kararlar do¤rultusunda,
üzerinde görüfl birli¤ine var›lan düzenlemelerin hayata geçirilmesini sa¤lamak amac›yla, 6 Nisan 2011 tarihinde Gelir ‹daresi
Baflkanl›¤› ile Birlik yetkilileri aras›nda Ankara’da bir toplant› düzenlendi. Toplant›da,
AZMM ile bulunan gerçekleflmifl ancak rapor edilmemifl tazminat karfl›l›klar›n›n kurum-
1
lar vergisi matrah›ndan indirimine iliflkin ayr›nt›lar baflta olmak üzere Sapanca toplant›s› gündeminde yer alan tüm maddeler ayr› olarak ele al›nd›. Toplant›da ayr›ca hayat
sigortalar› ve BES’te gelir vergisi stopaj› ile
sand›klardan BES’e aktar›m konular›nda bir
Çal›flma Grubu kurulmas›na karar verildi.
Çal›flma Grubu ilk toplant›s›n› 13 Nisan 2011
tarihinde Ankara’da gerçeklefltirdi.
Avrupa Birli¤i Rekabet
Hukuku E¤itim Semineri
irlik, 7–8 Nisan 2011 tarihlerinde ‹ktisadi
Kalk›nma Vakf›, Yeditepe Üniversitesi
ve Rekabet Kurumu iflbirli¤inde düzenlenen
“Avrupa Birli¤i Rekabet Hukuku E¤itim Semineri” ne kat›ld›. Seminerde Birlik, Hukuk ve
Mevzuat Uzman› Av. Zeynep Reva taraf›ndan temsil edildi. Leiden Üniversitesi Hukuk
Fakültesi ve Avrupa Enstitüsü ö¤retim üyesi
Profesör Piet Jan Slot baflkanl›¤›nda düzenlenen e¤itim seminerinin aç›fl konuflmalar› ‹KV
Yönetim Kurulu Baflkan› ve Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan› Prof. Dr. Halûk Ka-
B
08
baalio¤lu ile Rekabet Kurumu Baflkan Yard›mc›s› H. Erkan Yard›mc› taraf›ndan yap›ld›.
Üç bölümden oluflan e¤itim semineri kapsam›nda kat›l›mc›lara “AB Rekabet Hukukuna Girifl”, “Rekabeti K›s›tlay›c› Anlaflmalar”,
“Yatay ve Dikey Anlaflmalar”, “Hâkim Durumun Kötüye Kullan›lmas›”, “Fikri Mülkiyet
Haklar›”, “Birleflmeler”, “Uygulama ve Yapt›r›m: Usule ‹liflkin Çerçeve” ve “Uygulama
ve Yapt›r›m: Çoklu Yarg› Yetkisi” bafll›klar› alt›nda bilgi verildi.
“Kim Korkar Solvency II’den”
Bafll›kl› Panel
irlik, 13 Nisan 2011 tarihinde ODTÜ Mezunu Sigortac›lar Derne¤i taraf›ndan
Milli Re Konferans salonunda düzenlenen “Kim
Korkar Solvency 2’den” bafll›kl› panele kat›ld›.
Dr. Nefle Varna U¤urkan’›n moderatörlü¤ünde
düzenlenen panelin aç›l›fl›n›n Ertan F›rat taraf›ndan yap›lmas›n›n ard›ndan ilk konuflma Prof.
Dr. Niyazi Berk taraf›ndan gerçeklefltirildi. Panelde Solvency 2 düzenlemelerinin genel çer-
B
çevesi çizilerek bu düzenlemelerin sektöre etkileri ve Say›sal Etki Çal›flmas› 5 (QIS 5) hakk›nda bilgi verildi. ‹ki oturum halinde düzenlenen
ve çok say›da konuflmac›n›n kat›ld›¤› panelde,
Birlik Mali ve Finansal Düzenlemeler Sorumlusu
Onur Acar taraf›ndan “Türk Sigorta sektöründe
Solvency 2’ye iliflkin fark›ndal›k yarat›lmas›n›n
önemi ve bu konudaki çal›flmalar” bafll›kl› bir
sunum gerçeklefltirildi.
Türk Loydu Vakf›
52. Genel Kurul’u Topland›
irlik, 29 Nisan 2011 tarihinde Tuzla Türk
Loydu Vakf›’nda düzenlenen Türk
Loydu Vakf› 52. Genel Kurul toplant›s›na kat›ld›. Birlik çal›flanlar›n›n temsilci olarak kat›ld›¤›
toplant›da 2010 çal›flma raporu takdim edi-
B
lerek, bilânço, gelir-gider ve denetçi raporlar› görüflüldü. Toplant› sonunda 2011 bütçesinin takdim edilip onaylanmas›n›n ard›ndan
Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu üyelerinin
seçimi gerçeklefltirildi.
“DE‹K ve Kurucu Kurulufllar
Aras›nda Etkin ‹flbirli¤ine
Do¤ru” Konulu Toplant›
irlik, 25 May›s 2011 tarihinde D›fl Ekonomik ‹liflkiler Kurulu (DE‹K) taraf›ndan düzenlenen DE‹K ve Kurucu Kurulufllar
Aras›nda Etkin ‹flbirli¤ine Do¤ru” bafll›kl› toplant›ya kat›ld›. Toplant›ya Birli¤i temsilen Birlik Genel Sekreteri Erhan Tunçay ile Uluslararas› ‹liflkiler Uzman› ve DE‹K Sorumlu Koordinatörü Müge Soysal kat›ld›.
B
Toplant›da DE‹K Genel Sekreteri Bahri Can
Çal›c›o¤lu taraf›ndan yap›lan sunumun ard›ndan DE‹K Yönetim Kurulu Üyeleri, DE‹K ile
Kurucu Kurulufllar aras›nda iflbirli¤inin daha
etkin hale getirilmesine yönelik hedefleri kat›l›mc›larla paylaflt›. Toplant› kurucu kurulufl
temsilcilerinin görüfl ve önerilerini sunmalar›
ile sona erdi.
09
B‹RL‹K’TEN HABERLER
‹talya’da Gerçeklefltirilen
“Sigorta’da Zorluklar ve
F›rsatlar” Semineri
irlik, 19 May›s 2011 tarihinde Trieste’ de
‹talyan Sigorta Birli¤i (ANIA) ile MIB
School of Management taraf›ndan ortaklafla
düzenlenen Avrupa’da Sigorta: Zorluklar ve
F›rsatlar bafll›kl› seminere kat›ld›. Birli¤i Genel
Sekreter Erhan Tunçay’ ›n temsil etti¤i seminere Avrupa sigorta birliklerinin üst düzey yöneticileri ile akademisyenler kat›ld›. Seminerin ilk
bölümünde güney ve do¤u Avrupa’daki sigorta piyasalar›n›n geliflimi ele al›nd›. Söz konusu oturumda ayr›ca güney ve do¤u Avrupa ülkelerinin sigorta piyasalar›n›n durumuna
iliflkin olarak Birli¤imiz ve di¤er sigorta birlikleri
taraf›ndan sa¤lanan bilgiler do¤rultusunda
B
haz›rlanan ve kitap haline getirilen rapor kat›l›mc›lara tan›t›ld›. Tan›t›m› takiben sigorta piyasas›n›n geliflmesinde sigorta birliklerinin rolü
özel sektör temsilcileri taraf›ndan de¤erlendirildi. Oturum sonunda ise sigorta birliklerinin
yöneticileri konuya iliflkin görüfllerini ifade etti.
Seminerin ikinci bölümünde ise Solvency II’ nin güney ve do¤u Avrupa sigorta piyasalar› üzerindeki
etkileri ele al›nd›. Oturum kapsam›nda akademisyen ve özel sektör temsilcileri taraf›ndan Solvency
II’nin getirdi¤i zorluk ve f›rsatlar de¤erlendirildi. ‹kinci bölümün sonunda ise kat›l›mc›lar taraf›ndan konuya iliflkin fikir al›flveriflinde bulunuldu.
Uluslararas› Sigorta
Zirvesi Düzenlendi
rta Do¤u, Orta Asya, Balkan ve Kuzey
Afrika ülkelerinin kamu ve özel sektör
temsilcilerine yönelik “Türk Sigorta Sektörü Modeli” tan›t›m toplant›s› “Uluslar aras› Sigorta Zirvesi” olarak 23 – 24 May›s 2011 tarihlerinde ‹stanbul’da Maslak Sheraton Otelde gerçeklefl-
O
tirildi. Birli¤in koordinasyonunda SEGEM taraf›ndan gerçeklefltirilen Zirve’ye Makedonya, Bosna Hersek, Kosova, Romanya, Slovenya, Bulgaristan, Kazakistan, Türkmenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Birleflik Arap Emirlikleri, Fas ve
‹ran’dan sigorta sektörü temsilcileri kat›ld›.
CEA 2011 Y›l›
Genel Kurul Toplant›s›
irlik, 15 Haziran 2010 tarihinde Yunan
Sigorta fiirketleri Birli¤i’nin ev sahipli¤inde Atina’da düzenlenen CEA 2011 Y›l›
Genel Kurul Toplant›s› ile 16 Haziran tarihinde
B
10
düzenlenen 3. CEA Uluslararas› Konferans›na
kat›ld›. Toplant›da Birli¤i Birlik Genel Sekreteri
Erhan Tunçay, Birlik Genel Sekreter Yard›mc›s› Mehmet Kalkavan, Teknik Birim Müdürü
Atilla Oksay ve Uluslararas› ‹liflkiler Uzman›
Müge Soysal temsil etti.
CEA 2011 Y›l› Genel Kurul Toplant›s›nda
CEA’n›n yeni baflkan› Sergio Balbinot taraf›ndan CEA’n›n önümüzdeki dönemde üstlenece¤i görev ve faaliyetler hakk›nda sigorta Birliklerinden temsilcilere bilgi verildi.
16 Haziran 2011 tarihinde gerçeklefltirilen “Sigorta reformu: F›rsat veya Tehdit” konulu 3.
CEA Uluslararas› Konferans› ise Asya, Avrupa,
Kuzey ve Güney Amerika ülkelerindeki sigortac›l›k denetleme kurumu temsilcileri ile birçok sigortac›y› bir araya getirdi.
Konferans›n ilk bölümünde sigorta sektöründeki güncel konular dünyan›n önde gelen sigorta
flirketlerinin CEO’lar› taraf›ndan ele al›nd›. ‹kinci
bölümde ise uluslararas› düzeyde sigorta denetimi Amerika, Asya ve Avrupa’daki ilgili kurum temsilcileri taraf›ndan de¤erlendirildi. Konferans›n son bölümünde ise sistemik riskler konulu panel gerçeklefltirildi
DE‹K’in Politik Risk
Çal›flma Grubu Toplant›s›
irlik, kurucu kurulufllar› aras›nda bulundu¤u D›fl Ekonomik ‹liflkiler Kurulu (DE‹K)
taraf›ndan oluflturulan Politik Risk Sigortas› Çal›flma Grubu’nun 15 Haziran 2011 tarihinde
TOBB Plaza’da gerçeklefltirilen ilk toplant›s›na
kat›ld›. Toplant›da Birli¤i Oto D›fl› Sigortalar Uzman› Sevgi Unan temsil etti. Toplant›da DE‹K
Genel Sekreteri Bahri Çal›c›o¤lu taraf›ndan ya-
B
p›lan aç›fl konuflmas›n›n ard›ndan Çal›flma
Grubu Baflkan› Gülkan Geerding taraf›ndan
DE‹K’te Politik Risk Sigortas› konusunda bugüne
kadar yürütülen çal›flmalar hakk›nda k›sa bilgi
verildi. Toplant› kapsam›nda ayr›ca Türk firmalar›n›n politik risk sigortas› konusunda ilgi ve bilgisini ölçmek amac›yla gerçeklefltirilen anket
çal›flmas›n›n sonuçlar› da de¤erlendirildi.
11
‹NCELEME ARAfiTIRMA
Sigortac›l›kta ‹flletmeler
Kriz Yönetim Sürecinde
Neler Yapabilirler? -3Doç. Dr. M. Akif ÖZER
Gazi Ün. ‹‹BF Kamu Yönetimi Böl. Ö¤retim Üyesi
K
riz Yönetimi Stratejileri ve Teknikleri
Kriz yönetimi içerisinde yer alan iflletmeler,
karar vericiler ve gruplar, kriz durumlar›ndaki alg›lanmalar›ndaki farkl›l›klara göre farkl›
yönetim stratejisi ve teknikleri uygularlar.
Ancak hepsinin de ortak yönü, krizin ortaya
koydu¤u yap› ile kriz önceki öngörülerin baflar›l› bir flekilde ortaya konmas›n›n gereklili¤idir. E¤er kriz öngörüsünde bulunanlar›n
baflar›s› yüksek olursa, o oranda da kriz yönetiminin baflar›s› da artacakt›r (Hart ve Rosenthal, 1993:4).
Kriz yönetimi sürecinde krizin etkilerinin giderilmesi için, hangi önlemlerin al›naca¤›n›n belirlenmesi ve bu önlemlerin uygulamaya h›zl› bir biçimde konulmas› gerekmektedir. Kriz dönemlerinde önlem al›nmas› aflamas›, krize haz›rl›kl› olma derecesi ile
yak›ndan ilgilidir. Krize daha önceden haz›rl›kl› olundu¤u takdirde kriz dönemlerinde
al›nacak önlemlerin isabet derecesini art›racakt›r (Aykaç, 2001: 12-13).
Bu süreçte uygulanacak stratejiler ve teknikler de krize haz›rl›kl› olmak kadar önemlidir. ‹flletme üst yönetiminin uygulayaca¤› kriz yönetimi stratejisi; genifl kapsaml› bir kriz için haz›rl›kl› olmay› hedeflemeli, kriz yönetiminin
aflamalar›na dikkat etmeli. kültürel, befleri,
örgütsel ve teknik faktörleri göz önünde bu-
lundurmal› ve ilgili gruplar› bir arada tutmay›
baflarabilmelidir (Tutar, 2004:93).
Söz konusu stratejiler oluflturulurken gelifltirilecek yaklafl›mda, potansiyel krizlerin belirlenme öncelikli olmal›d›r. ‹flletme için kritik
bir hal almaya bafllayan durumlar, iflletmeyi
önceden etkilemifl ve yeniden etkileyebilecek kriz vakalar› ile rakipler ve benzeri konuda ortaya ç›kan krizler, bu kapsamda ele
al›nabilir (Çöklü, 2000:269). Potansiyel krizler, iflletmeler aç›s›ndan her zaman en öncelikli tedbir al›nmas› gereken krizlerdir. Türü
ne olursa olsun, kriz mutlaka krizin beklendi¤i zamanda patlak vermez. Her zaman ortaya ç›kma ihtimalini içinde bar›nd›r›r (Ülger, 2003:289). Bu nedenle daha önce bir
kriz plan› haz›rlanmas›, plan›n s›k s›k güncellenmesi ve süreçte görev alacaklara kadar
ayr›nt›lar›n›n belirlenmesi gerekir.
Kriz dönemlerinde iflletme yöneticilerinin
panik içinde olmalar› nedeniyle ald›klar› kararlarda isabet katsay›s› düflük olabilir. Bu
durum ayr› bir sorun oluflturur. Ayn› biçimde
çal›flanlar aras›nda endifle yayg›nlafl›r ve
kararlara esas olmamakla birlikte dedikodu
ortam› geniflleyip büyür. Formel haberleflmenin azalmas› nedeniyle de iflletmede verimlili¤i olumsuz etkileyecek haberleflme türleri iflletmeyi özellikle alt düzeyleri kaplar
(Kazanc›, 1999:281). Kriz yönetimi kapsam›nda gelifltirilecek stratejilerde bu duruma
da ayr› önem gösterilmelidir.
Etkin bir iflletme stratejisi, f›rsat ve risklerin
13
‹NCELEME ARAfiTIRMA
baflar›l› bir flekilde yönetilmesi sayesinde gelifltirilebilir. F›rsat ve risklerden baflar›l› bir biçimde yararlanma, örgütsel kaynaklar›n
sa¤lanmas› düzeyine ba¤l›d›r. Potansiyel kriz
karfl›s›nda, iflletmeler entelektüel kapasite,
mali ve insan kaynaklar› bak›m›ndan eflit
flartlara sahip de¤ildirler. ‹flletmeler söz konusu kapasiteleri itibar›yla ne kadar geliflmifl
ise, krize karfl› duyarl›l›klar› da o oranda artacakt›r. Burada strateji oluflturman›n yarar›,
gelece¤in getirecekleri karfl›s›nda etkisiz
kalmak yerine, proaktif bir tutumla, onu bu
günden öngörerek, arzu edilen biçimde iflletmenin kendi gelece¤ine sahip olmas›d›r.
Bunu baflarmak da ancak etkin bir yönetim
anlay›fl›yla olabilir (Tutar, 2004,93).
KR‹Z YÖNET‹M‹NDE UYGULANAN STRATEJ‹LER
DÖRT BAfiLIK ALTINDA TOPLANAB‹L‹R:
❖ Kriz nedeni olabilecek unsurlar›n, kriz bo-
yutunun ve etkilerinin önceden bilinerek hafifletilmeleri ve/veya ortadan kald›r›lmalar›
(Reduction),
bafllam›flt›r. Risk yönetiminin öncesinde ise
risk de¤erlendirmesi yap›lmaktad›r (Cener,
2007:6).
Bunun yan›nda di¤er bir kriz yönetimi modeli de CAPER (Containment - Önleme,
kontrol alt›na alma, Assessment - De¤erlendirme, Planning - Planlama, Execution Yürütme ve Reorganization and Review
–Yeniden yap›lanma ve gözden geçirme)
modeli olarak bilinmektedir. Çal›flman›n
kapsam› aç›s›ndan bu modellerin ayr›nt›s›na girmiyoruz.
Kriz yönetiminde yukar›daki modeller uygulan›rken üç temel faaliyetten ödün verilmemesi gerekmektedir. Bunlardan planlama
kapsam›nda; krizi önlemek, etkisini azaltmak ve engellemek için çaba harcanmas›,
kriz öncesi göstergelerin gözlenmesi, kriz
plan› ile stratejik planlar›n birlefltirilmesi, kriz
yönetimi tak›m› oluflturulmas› ve desteklenmesi, simülasyon ve e¤itim çal›flmalar› yap›lmas›, yedekleme sistemleri gelifltirilmesi gerekmektedir.
❖ Krizin bafllang›c›nda uygulanacak teknik-
lerin etkinli¤inin art›r›lmas› (Readiness- Onset
Management),
❖ Krize neden olan olay›n etkilerine karfl› ve-
rilecek cevab›n detayland›r›larak gelifltirilmesi (Response Management)
❖ Krizin etkilerinin ortadan kald›r›lmas› için
zarar gören maddi ve manevi kaynaklar›n
etkili ve süratli bir flekilde tekrar yerine konulmas› (Recovery Management).
Yukarda belirtilen faaliyetler, literatürde 4R
(Reduction - Azaltma, Readiness-Haz›r olma, Response - Cevap verme ve Recovery
- Tedavi) modeli olarak kuramlaflt›r›lm›flt›r. Bu
modelin en önemli unsuru, geleneksel kriz
yönetimi modelinin (dürtü-tepki modeli)
terk edilerek, risk de¤erlendirmesi ve yönetimi modeline geçilmesidir. Bu dönüflüm ile
modele daha dinamik bir nitelik kazand›r›larak, risk yönetimi teknikleri uygulanmaya
14
Faaliyetler kapsam›nda kriz ç›kt›¤›nda ne
yap›laca¤›na karar verilmesi, herkese aç›k
ve yak›n olunmas›, iletiflimin ve karar vermenin merkezilefltirilmesi, iflletmeye sözcü seçilmesi, dürüst ve samimi olunmas› ve sorunlar›n çözülece¤ine di¤erlerinin inand›r›lmas›
gerekmektedir. Di¤er bir temel faaliyet olan
ö¤renme aflamas›nda ise; yeni kriz yönetimi
taktikleri gelifltirebilmek için kriz sonras› ne
yap›laca¤›, kriz sonras› olanlar›n resmilefltirilmesi ve kal›c› hale getirilmesi, iflletmenin
kendisine do¤ru olan› m› yanl›fl olan› m› yapt›k sorusunu sormas›, elefltiri yapmas› ve simülasyonlar arac›l›¤› ile ö¤renmeyi gelifltirmesi gerekmektedir (Johnston ve Stepanovich, 2001:1249).
Geleneksel dönemlerin aksine, çevrenin uzun
süre ayn› kalmamas› ve h›zl› bir de¤iflim sürecinin yaflanmas›, iflletmeleri yeni stratejiler gelifltirmeye zorlamaktad›r (Tutar, 2004:92). Yukar›da belirtilen strateji modeli ve tekniklerini
kullanan iflletmeler, zamanla kendi bulduklar› çözümler paralelinde yeni teknik ve uygulamalar da yapabilmektedirler.
Son y›llarda baz› iflletmeler, kriz yönetimi
sürecinde konu yönetimi ad› verilen yeni
bir teknik ve uygulamadan da yararlanmaya bafllam›fllard›r. Konu yönetimi, riskleri ve f›rsatlar› hedef kitlelerden önce fark
etmek ve tan›mlamak üzerine odaklanm›fl
bir anlay›flt›r. Ayn› zamanda f›rsatlar› yakalamak veya risklerin etkileri iflletmeyi ve itibar›n› etkilemeden önce ortadan kald›rma kapasitesine sahip olmakla ilgilidir. Konu yönetimi çoklu bir disiplindir. Stratejik
planlamay›, yat›r›mc› iliflkilerini, toplumsal
iliflkileri, hedef kitlelerle iliflkileri ve pazarlamay› içermektedir. Konu yönetimi, hedef
kitlelerin de¤iflen beklentileri ve ilgileri
hakk›nda bilgi toplama ifline disiplin getirmekte ve gelece¤in güçlerinin ve sonuçlar›n›n neler olabilece¤i hakk›nda bir çerçeve çizmektedir. Yöntemin amac›, krizleri önlemek ve iflletmenin itibar›n› korumak
olarak görülmektedir. Konular›n proaktif
olarak yönetimi, hedef kitlelerin zihninde
iflletmenin pozitif, eflsiz ve dikkati çeken bir
iflletme olarak alg›lanmas›na yard›m ederek örgütsel itibar› güçlendirmeye hizmet
etmektedir (Ural, 2003:388).
Bu aç›klamalardan sonra iflletmeler taraf›ndan kriz öncesinde ve kriz an›nda uygulanabilecek bafll›ca yönetim tekniklerini
flu flekilde belirtebiliriz (Aktan, 2007:5-6)
❖ Swot Analizi: Swot analizi, k›saca orga-
nizasyonda iç ve d›fl durum de¤erlendirmesi yap›lmas› demektir. Kriz dönemlerinde önce iç durum analizi yap›larak iflletmenin güçlü ve zay›f yönleri; daha sonra
da d›fl durum analizi yap›larak iflletmenin
rakipleri karfl›s›ndaki durumu, pazardaki
f›rsatlar ve tehditler tespit edilmeye çal›fl›lmal›d›r.
lizleri genellikle matrisler ile yap›l›r. Kriz öncesinde ve krizin devam etti¤i süreçte yararlan›labilecek portföy analizleri; McKinsey matrisi, pazar rekabet matrisi, büyüme/pazar pay› matrisi, ürün yaflam analizi
(Hofer analizi), Ansoff büyüme matrisi olarak belirtilebilir. Bu yöntemlerin ayr›nt›s›na
girmiyoruz.
❖ Q-Sort Analizi: Strateji seçiminde alter-
natifler aras›ndaki öncelikleri belirlemek
için kullan›lan bir tekniktir. Q- Sort analizinde en fazla ve en az önem tafl›yan konular›n bir de¤erlendirilmesi yap›larak öncelik s›ralamas› tespit edilmeye çal›fl›l›r.
❖ Senaryo Analizi: Senaryolar, gelecekte ne
olaca¤›na iliflkin yaz›l› ifadelerdir. Senaryo
analizi, stratejik yönetimde senaryo yaz›m›,
gelecekte neler olaca¤›n› tahmin etmek için
yararlan›lan bir tekniktir. Özellikle kriz öncesinde yararlan›labilecek bir tekniktir.
❖ Vizyon ve Misyon Bildirileri: Vizyon bildi-
risi örgütsel amaçlar›n ve ilkelerin yer ald›¤› bir yaz›l› dokümand›r. Misyon bildirisi ise
iflletmenin varl›k nedenini ve de¤erleri
içeren yaz›l› bir belgedir. Vizyon ve misyon bildirileri krizlere karfl› daha güçlü bir
iflletme kültürü oluflturmak için önem tafl›maktad›r.
❖ Arama Konferans›: ‹flletmede ortak ak›l
oluflturmaya yönelik bir kat›l›m tekni¤idir.
Arama konferanslar›nda beyin f›rt›nas› ad›
verilen teknikten genifl ölçüde yararlan›larak ortak ak›l yard›m›yla ortak görüfller
üzerinde konsensüse ulafl›lmaya çal›fl›l›r.
Arama konferans›nda belirli say›da iflletme çal›flan› bir araya gelirler. Önce kat›l›mc›lar küçük gruplar halinde ortak ak›l
bulmaya çal›fl›r. Sonra grup çal›flmalar› bir
araya getirilerek tart›fl›l›r ve nihai bir çözüm üzerinde uzlaflmaya çal›fl›l›r.
❖ Delphi Tekni¤i: Gelece¤e iliflkin tahmin-
❖ Portföy Analizleri: ‹flletmede strateji tespitinde kullan›lan analizlerdir. Portföy ana-
ler yapmada yararlan›lan bir yöntemdir.
Delphi tekni¤i, iflletmede bir sorunun çö-
15
‹NCELEME ARAfiTIRMA
zümü için uzman kiflilerin yüz yüze görüflmeler ve bir arada tart›flmalar yapmadan
bir konu hakk›nda karar vermelerine ve
uzlaflmalar›na imkan sa¤layan bir yöntemdir. Bu karar verme tekni¤inde önce konunun uzman› kiflilere ve sorunlara bak›fl aç›lar› ve çözüm önerileri hakk›nda yaz›l› bir
form gönderilir. Formlar uzman kifliler taraf›ndan doldurulduktan sonra geri gönderilir. Tüm görüfl ve öneriler s›n›fland›r›l›r ve
tekrar yaz›l› olarak kendilerine geri gönderilir. Bu ifllem karar al›ncaya ve uzlaflma
gerçekleflinceye kadar devam eder.
❖ Nominal Grup Tekni¤i: Grup üyelerinin
bir konu hakk›ndaki fikirleri önce yaz›l› olarak istenir. Bu fikirler üzerinde tart›flma yap›lmadan oylamaya gidilir. Nominal grup
tekni¤inin Delphi tekni¤inden fark› grup
üyelerinin bir araya gelerek ve oylama yaparak çözümler aramas›d›r. Delphi tekni¤inde yüz yüze görüflmeler yap›lmaz.
❖ Aç›k Grup Tart›flmalar›: ‹flletmede belirli
günlerde gayri resmi olarak bir araya gelinerek grup tart›flmalar›n›n yap›lmas›na yönelik
bir toplant› yöntemidir. Yo¤un ifl temposunda
çal›flanlar genellikle haftan›n belirli günlerinde küçük gruplar olarak bir araya gelerek örgütsel sorunlar› ve çözüm yollar›n› tart›fl›rlar.
Kalite Çemberleri: Toplam kalite yönetiminde çok yayg›n olarak kullan›lan bir
problem çözme yöntemidir. Burada iflletmede kalitenin planlanmas›, gelifltirilmesi,
uygulanmas› ve denetiminden sorumlu kifliler bir araya gelerek tart›fl›rlar ve ortak
ak›l oluflturmaya çal›fl›rlar.
SONUÇ YER‹NE
‹flletmelerde kriz yönetimi uygulamalar›n›n
somut sonuçlar› kriz sonras› dönemde ortaya ç›kar. Bu dönemi, krizin örgütsel ve
yönetsel sonuçlar› flekillendirir. ‹flletmeler,
kriz sonras› dönemde, krizlerin sonuçlar›na
göre tedbirler al›p, olumsuzluklar› azaltmak için u¤raflmal›d›rlar.
16
Krizler daha çok negatif sonuçlar do¤uran, önemli ve tahmin edilemeyen olaylard›r. Bu olay ve sonuç, iflletmede çal›flanlara ürünlere, finansal duruma ve iflletme
imaj›na önemli derecede zarar verebilir.
Sorunlar, s›n›rl› zaman çerçevesi içinde,
dikkat çekmeden ve iflletmede insan kaynaklar› azalmas› gerektirmeden sürerler.
Bunun tersine krizin büyüklü¤ü ve fliddetini
kavramak önemli zaman alabilir (Tutar,
2004,19). Krizin derin etkileri, kriz sonras›
dönemde mutlaka yüz üstüne ç›kar. ‹flletmelerin krizin olumsuzluklar›na karfl› etkin
tedbirler alabilmeleri için, söz konusu
olumsuzluklar› iyi analiz etmeleri, krizin örgütsel ve yönetsel sonuçlar›n› net bir flekilde görebilmelilerine ba¤l›d›r.
❖ Krizin Örgütsel Sonuçlar›: ‹flletmelerin
merkezileflmesi ve bürokratik içerik kazanmas› bir arada olmaktad›r. ‹flletmeleri krize
götüren sürecin önemli etmenleri, anlams›z ve ifllevsiz bürokrasi ve merkezileflme
e¤ilimidir. fiimdi bu unsurlar› k›saca özetleyelim (Tutar, 2004,55)
❖ Kriz ve bürokrasi: ‹flletmelerde karar alma
mekanizmalar›n›n merkezde toplanmas› ve
iflletmenin güç ve yetkilerinin, iflletmeye
ba¤l› birimler taraf›ndan paylafl›lmamas›
durumu onlar› merkezilefltirir. ‹flletmeleri
merkezilefltiren faktörler, onlar› krize götüren sürecin önemli etmenleri aras›ndad›r. ‹flletmesel ve yönetsel tüm faaliyetlerde, formelleflme derecesini yükselten ve inisiyatif
kullan›m›na izin vermeyen, kar›fl›kl›¤a vakit
ve emek israf›na neden olan bürokrasi, krizin yönetimini zorlaflt›rmaktad›r.
❖ Kriz ve Örgütsel Merkezileflme: Kriz yönetiminin uygun iflletme modeli; otoritenin
kullan›m› itibar›yla merkezi, iflletmenin fiziksel da¤›l›m› itibar›yla yatay iflletme modelidir. Kriz döneminde ancak iflletmede bir
bütün olarak genel bir politikan›n uygulanmas›na gerek duyuluyorsa, alt birimlerin
fazla ba¤›ms›z olmalar›n›n önlenmesi isteniyorsa, koordinasyonun daha kolay ve
daha h›zl› yap›lmas›na gerek duyuluyorsa, uzmanlaflma daha büyük ölçüde kullan›larak, daha yüksek beceri ve yetenek
kullan›m›na ihtiyaç duyuluyorsa, karar
vermenin yay›lm›fl otorite nedeniyle gecikmesinden ve uzlaflman›n zor olmas› gibi bir sak›nca varsa, merkezi bir yönetim
yaklafl›m› yararl› olabilir.
❖ Krizin Yönetsel Sonuçlar›: Krizin örgütsel
sonuçlar› kadar yönetsel sonuçlar› da örgütsel verimlili¤i do¤rudan etkiler ve iflletme yönetimini olumsuz etkiler. Bundan
dolay› iflletme üst yönetimleri afla¤›da belirtilen krizin yönetsel sonuçlar›n› iyi analiz
etmelidir:
❖ Kararlar›n Niteli¤inin Bozulmas›: Kriz dönemlerinde çal›flanlar›n karar alma, analiz yapma ve tahmin etme gibi süreçlerde
rahats›zl›klar ortaya ç›kar. Hesap hatalar›,
daha az fikir üzerinde durma ve belirli sorunlar üzerinde yo¤unlaflma gözlenir. fiiddetli krizler yöneticileri daha önemli ama
daha az muhtemel kararlar almaya yöneltir. Özellikle krizlere cevap vermede
muhtemel baflar›s›zl›¤›n sorumlulu¤unu
da¤›tmak ve örgütsel çat›flmalar› azaltmak için herkesin kabul edece¤i çözümler bulmak gerekir.
❖ ‹flletmesel Çat›flman›n Artmas›: Kriz dönemlerinde gerilimli bir iklim iflletmeyi kuflat›r. ‹flletmesel ve yönetsel faaliyetler bir
ekip iflidir ve bunlar birbirlerine bir zincirin
halkalar› gibi ba¤›ml› durumdad›rlar. ‹flletmesel bir etkinlik elde edilmek isteniyorsa,
bu ba¤›ml›l›k nedeniyle, bir zincirin gücünün, en zay›f halkas›n›n gücü kadar oldu¤u gerçe¤i ile hareket edilmelidir.
De¤iflime Uyum Yetene¤inin Zay›flamas›:
Krizin fliddeti ve süresi artt›kça, özellikle yöneticilerin biliflsel performanslar› düfler ve
bu nedenle de, iflletmenin iç ve d›fl de¤iflikliklere uyum yetene¤i önemli ölçüde zay›flar. Yöneticilerin iç ve d›fl de¤iflikliklere
uyum yeteneklerinin güçlenmesi, sistemler,
de¤iflkenler, özellikle de parametreler ko-
nusunda bilgi sahibi olmalar›na ba¤l›d›r.
❖ Çabuk Karar Alma Zorunlulu¤u: De¤iflimin h›zl›, koflullar›n yeni olmas›, karar vermenin yap›s› aç›s›ndan devrimsel nitelikte
de¤iflmeleri gerekli k›labilir. Çevrenin h›zla
yenilik sunmas›, iflletmelerde ve özel yaflamda yer alan planl›, plans›z karar alma
gereklili¤i, gündelik yaflam düzeninde ince
dengeyi bozan önemli stres faktörleridir.
❖ Üst Yönetimin Otoriterleflme E¤ilimi: Kriz
durumunun önemli bir özelli¤i de, kontrolün önemli ölçüde merkezileflmesidir. Bunda, kriz durumlar›nda, ortak karar vermenin gerektirdi¤i uzlaflma süreci için yeterince zaman›n olmamas› ve acil hareket etme zorunlulu¤u nedeniyle, otoriter e¤ilimler ortaya ç›kar.
❖ Zaman›n Daralmas› ve Stres: Bir yönetici,
yönetme becerisini, her fleyden önce,
kendini yöneterek göstermelidir. Kendilerini yönetemeyenlerin yöneticilik bilgileri,
baflkalar›n› yönetmeye yetmeyecektir. Yöneticiler kendilerini yönetme becerilerini,
içinde bulunduklar› zaman› ve koflullar› yaflayarak gösterirler. Yöneticilerin hedeflerine ulaflmalar› konusunda, kendileri için gerekli olan gücün kayna¤›, içinde bulunduklar› zamand›r (Tutar, 2004,58-65).
Karfl›lafl›lan krizlerin örgütsel ve yönetsel sonuçlar›n› iyi analiz eden iflletme üst yönetimleri, bu durumlara karfl›l›k çeflitli tedbirler
almak zorundad›rlar. Uygulamada en çok
görülen söz konusu bu tedbirler; yeniden
yap›lanma, rehabilitasyon esneklik ve yenilikçilik, süreç yenileme ve küçülmedir.
fiimdi s›ras›yla bu uygulamalar› özetleyelim:
❖ Yeniden Yap›lanma: Krizi önlemek ve etkilerini azaltmak için çeflitli yöntemler kullan›labilir. Bunlardan birisi de stratejik yönetim
anlay›fl›n›n benimsenmesi ve uygulanmas›d›r. Stratejik yönetimde baflar› önemli oranda, makro ve mikro çevredeki de¤iflimlerin
17
‹NCELEME ARAfiTIRMA
do¤ru olarak alg›lanmas›na ve uygun stratejilerin gelifltirilerek, gerekli önlemlerin zaman›nda al›nmas›na ba¤l›d›r. Bu ise çevre
ile ilgili bilgilerin, üst yönetime sistematik biçimde iletilmesini sa¤layacak, stratejik bilgi
sistemini gerekli k›lmaktad›r.
Stratejik bilgi sistemi üst yönetimi çevresel f›rsatlar ve tehditler hakk›nda bilgilendirir. Sistemin sundu¤u do¤ru, zamanl›, tam, güncel ve güvenilir bilgilerle desteklenmifl bir üst
yönetim çevreyi daha iyi alg›lar ve uygun
stratejileri gelifltirebilir. Bu sayede krizden kaç›nmada, krizi erken alg›lamada, krize karfl›
önlem almada, krizle bafla ç›kmada ve krizi
f›rsata dönüfltürmede daha baflar›l› olunabilir (Karakaya, 2007:1). Yeniden yap›lanma
sürecinde yeni stratejiler oluflturulurken afla¤›daki hususlara dikkat edilmelidir.
Sektör öngörüsü ve stratejik hedefler oluflturmada yönetici ve kilit personelin oluflturdu¤u grup içi ve ortaklardan oluflturulan grup d›fl› aray›fl toplant›lar› yap›lmal›,
❖ Öngörüler yeni f›rsatlar› tan›mlayabilmeli,
❖ Kritik sorun ve tehditlere karfl› acil savunma ve çözüm planlar› gelifltirilmeli,
❖ Hedeflere ulaflmada mali durum iyi
analiz edilmeli,
❖ Fiziki ve entelektüel kaynaklar›n etkin
flekilde nas›l korunaca¤› belirlenmeli,
❖ Stratejik bütünlük sa¤lanmal›, f›rsatlara
yaklafl›m plan› oluflturulurken tehditlerle ilgili önlem planlar› yap›lmal›,
❖ Hedeflere yönelik rota belirlenmeli ve
alternatifleri
düflünülmelidir
(Tutar,
2004:156).
❖ Rehabilitasyon: Mükemmel bir iflletme
yap›s›n›n oluflturulmas›nda de¤iflim mühendisli¤i, toplam kalite yönetimi ve stratejik yönetim ad› verilen yeni yönetim tekniklerinin kullan›lmas› önem tafl›r.
De¤iflim mühendisli¤i iflletmede; yap›, sistem, süreç ve uygulanan politikalarda h›z-
18
l› ve radikal yeniden tasar›m ve de¤ifliklikler yap›larak iflletmenin daha yüksek bir
performansa ulaflmas›n› ve bir at›l›m› gerçeklefltirmesini amaçlayan bir yönetim
tekni¤idir. Mükemmel bir iflletme yap›s›na
ulaflmak için bu teknikten yararlanarak
yeni yönetim tekniklerini iflletmede uygulamak ve sürekli geliflme felsefesini iflletmede kurumsallaflt›rmak gerekmektedir.
Toplam kalite yönetimi ve stratejik yönetim de iflletmenin yeniden inflas›nda yararlan›labilecek di¤er yeni yönetim teknikleridir. Kriz ortam›nda bu tekniklerin uygulanmas›, iflletmenin ortaya ç›kan tehlike ve
tehditlere karfl› koyabilmesine, dahas› bu
tehlike ve tehditleri f›rsata dönüfltürebilmesine olanak sa¤lar. Bilindi¤i üzere, toplam kalite yönetimi, iflletmede insan, sistem, yönetim ve ürün kalitesinin bir arada
sürekli olarak gelifltirilmesi; kalite gelifltirme, kalite planlama ve kalite kontrol çal›flmalar›n›n yap›lmas›, kalite standartlar›n›n oluflturulmas› çal›flmalar›n› kapsamaktad›r. Stratejik yönetim ise iflletmede
amaçlara ulaflabilmesi için etkili stratejiler
gelifltirilmesini, bunlar›n planlanmas›n›, uygulanmas›n› ve kontrolünü ifade eder.
Gerek toplam kalite, gerekse stratejik yönetim iflletmenin rehabilite edilmesinde
gerekli yönetim teknikleridir (Aktan,
2007:1).
❖ Esneklik ve Yenilikçilik: Kriz dönemlerini
en az zararla atlatan iflletmeler bu dönem
içinde esnek olmay› becerebilen kurulufllard›r. ‹flletmesel üretime, katk›s› olacak
yarat›c› çabalarla, yetki göçerimi ile güçlü bir eflgüdüm anlay›fl ve iflbirli¤i ile iflletmeler krizleri atlatabilir ya da olumsuz etkilerinden s›yr›labilir (Kazanc›, 1999:281). Esnek yani yeni yöntemleri denemeye haz›r,
eski ürünleri kald›r›p yerlerine yeni ürünler
üreten, yaln›zca ne yapt›¤›n› de¤il nas›l
yapt›¤›n› da de¤ifltirebilen bir iflletme oluflturmak için liderler, yeni düflüncelerden
yararlanmal›d›rlar. Esnek ve organik bir iflletme yap›s› ortaya ç›karabilmek için; ye-
nilikçi olmak, yarat›c›l›¤› gelifltirmek ve inisiyatif kullan›m›n› ödüllendirmek ve çal›flanlar› risk almak konusunda cesaretlendirmek gerekir (Tutar, 2004:159).
❖ Süreç Yenileme ve Küçülme: ‹flletmelerin daha etkin ve verimli hizmet sunabilmeleri için, bünyelerindeki tüm ifl yapma
usul ve süreçlerinin köklü bir flekilde gözden geçirilmesi ve yeniden yap›land›r›lmas› gerekir. Burada sürekli ve küçük geliflmeler sa¤lamak de¤il, krizleri aflmak
için veya krize karfl› daha donan›ml› olmak için tüm örgütsel süreç ve faaliyetlerde köklü de¤ifliklik yap›lmas› esast›r. Bunun yan›nda iflletmeler kriz dönemlerinde
küçülme karar›na son çare olarak baflvurulmal›d›rlar. Küçülmeler genellikle, çal›flanlar taraf›ndan yönetimin beceriksizli¤i
olarak yorumlan›r. Ayr›ca yönetimin, çal›flanlar›n› yat›r›m yapabilecekleri varl›klar
olarak de¤il, gider kalemleri olarak görmesine yol açar. Yönetimin baz› baflka
yöntemler denedikten sonra küçülmeye
baflvurdu¤unu göstermesi, çal›flanlar›n
güvenini kazanmas› aç›s›ndan önemlidir
(Tutar, 2004:168-169).
Kriz sonras› dönemde iflletmeler yukarda
belirtilen çözüm yollar›n› uygularken,
ça¤dafl yönetim tekniklerinden de yararlanmas›n› bilmelidir. Özellikle son dönemde h›zla say›lar› artan ve çok say›da iflletme taraf›ndan uygulanmaya bafllanan
bu yöntemler, krizler sonras› zor duruma
düflen iflletmelere bir ç›k›fl yolu olmufltur.
Bu yöntemleri uygulayan iflletmelerin, krizin olumsuz etkilerinden çok çabuk s›yr›ld›klar›n› gösteren çok say›da örnek bulunmaktad›r.
Söz konusu yöntemlerden en önemlileri
afla¤›da özetlenmifltir. (Aktan, 2007:3-6)
K›yaslama: ‹flletmedeki stratejilerin, sistem ve iflletme yap›s›n›n, süreçlerin ve di¤er tüm uygulamalar›n di¤er iflletmelerle
k›yaslanarak en iyi uygulamalar›n bulun-
mas› ve iflletme yap›s›na uyarlanmas› için
çeflitli çal›flmalar yap›lmal›n› öngörür.
Küçülme: Büyük iflletme yap›s› yerine daha küçük örgütsel birimlere bölünerek faaliyette bulunulmal›d›r. ‹flletmede kademe say›s›n› azaltarak küçülme stratejisi
uygulanmal›d›r. Ölçek ekonomilerine dayal› üretim modelinin terk edilmesine dayal› küçülme stratejisi uygulanmal›d›r.
Rightsizing: Bu yöntemde; üretimde optimal büyüklük tespit edilmekte, adama
göre ifl yerine, ifle uygun eleman ilkesi benimsenmekte ve uygulanmakta, çal›flanlar bilgi ve yetenekleri dikkate al›narak en
uygun görevlerde istihdam edilmektedir.
D›fl Kaynaklardan Yararlanma: ‹flletme her
ifli kendisi yapmak yerine as›l faaliyet alan›
d›fl›ndaki iflleri d›fl firmalara yapt›rmal›d›r. ‹flletme d›fl›ndaki dan›flmanlar›n bilgi ve deneyimlerinden istifade edilmelidir.
Esnek Üretim Modeli: Kütlesel üretim yerine bir mal› istenilen anda ve istenilen miktarda üretme yani tam zaman›nda üretim tekni¤i uygulanmal›d›r.
Yal›n ‹flletme Modeli: ‹flletme yap›s› sadelefltirilmeli ve basitlefltirilmeli, dikey iflletme
yap›s› yerine yatay yap› oluflturulmal›, gereksiz ve katma de¤er yaratmayan kademeler, fonksiyonlar ve süreçler kald›r›lmal›d›r.
Kademe Azaltma: ‹flletmedeki yönetim
kademeleri azalt›lmal›, karar veren ile uygulayan aras›ndaki kademelerin mümkün oldu¤u ölçüde ortadan kald›r›lmas›
sa¤lanmal›d›r.
Çal›flanlar› Güçlendirme: Çal›flanlara
yetki ve sorumluluk devredilmeli, karar
alma sürecine kat›lmalar› özendirilmeli,
ekip çal›flmas›na önem verilmeli, çal›flanlar›n motivasyonu ve ödüllendirilmesi
için tedbirler al›nmal›, çal›flanlar›n ifllet-
19
‹NCELEME ARAfiTIRMA
medeki pay sahibi olmas› yönünde uygulamalar yap›lmal›d›r.
‹statistiksel Süreç Kontrolü: ‹flletmede sürekli geliflme ve kaliteyi art›rmak için istatistiksel süreç kontrolü tekniklerinden (Pareto, süreç ak›fl, karar ak›fl, bilgi ak›fl, nedensonuç diyagramlar› gibi) yararlan›lmal›d›r.
Tasar›mda Kalite: ‹lk defada do¤ru yapmak ve s›f›r hata idealine ulaflmak için ürünün ilk tasar›m›ndan bafllayarak tüm aflamalarda kalitenin sa¤lanmas› için iflletmede kalite fonksiyon sistemati¤i olarak bilinen teknik uygulanmal›d›r.
Otomasyon: ‹flletmede rutin ifllerin mümkün
oldu¤u ölçüde robotlara ve bilgisayarl› makinelere yapt›r›lmas› sa¤lan›lmal›d›r.
Sürekli E¤itim: ‹fle uygun e¤itimli ve bilgili
eleman al›nmakla yetinilmemeli, sürekli
e¤itime, bilgi ve beceri kazand›rmaya
önem verilmelidir.
Otokontrol: ‹flletmede multi-fonksiyonel
ekip çal›flmas›na önem verilerek denetim
ve kontrollerin ekip içinde çal›flanlar›n birbirlerini kontrol etmeleri flekline dönüfltürülmesi ve denetim kadrolar›n›n fazla fliflirilmemesi gereklidir
Toplam Verimli Bak›m: ‹flletmede malzeme, enerji, ekipman ve personel ile ilgili
kay›plar›n ortadan kald›r›lmas› için bak›m
ve onar›m çal›flmalar›n›n planl› ve düzenli
bir flekilde yap›lmas› gereklidir. Toplam verimli bak›m için Japonlar›n 5-S ad›n› verdikleri ilkelerin (seiri - s›n›fland›rma, seiton -düzen, seiso – temizlik, seitketsu- standardizasyon, shitsuke - disiplin) benimsenmesi
önem tafl›maktad›r.
KAYNAKÇA
AKAT, ‹lker-G. BUDAK; ‹flletme Yönetimi, Bar›fl Yay., ‹zmir,
1999.
AKTAN, C.Can; "Ekonomik Kriz", Yeni Türkiye Dergisi,
20
http://www.canaktan.org/ yonetim/kriz-yonetim/kriz-yonetimi.htm (30-07-2007).
AUGUSTINE, Norman; “Önlemeye Çal›flt›¤›n›z Krizi Yönetmek”, Kriz Yönetimi, Harward Business Review, Çev. Salim
Atay, ‹stanbul, 2000.
AYKAÇ, Burhan; "Kamu Yönetiminde Kriz Ve Kriz Yönetimi", GÜ. ‹‹BF Der., 3, 3, 2001.
AYTÜRK, Nihat; Yönetim Sanat›, Etkili Yönetim Becerileri,
Nobel Yay., Ankara, 2007.
BUDAK, Gönül- G. BUDAK; “Kriz ve Kriz Yönetimi”, Ça¤dafl Yönetim Araçlar›ndan Seçmeler, Ed. M. fi. fiimflekS.K›rg›r, Nobel Yay., Ankara, 2006.
CAN, Halil; Organizasyon ve Yönetim, Ad›m Yay., Ankara, 1992.
CENER, P›nar; "Kriz Yönetimi", http://www.danismend.com/ (20-07-2007).
ÇÖKLÜ, Ece; “‹flletme Yöneticili¤inde Halkla ‹liflkiler Mucizesi: Kriz Yönetimi Anlay›fl› ve Uygulan›fl›”, 8. Ulusal Yönetim Organizasyon Kongresi, Nevflehir, 25-27 May›s 2000.
GEUS; Arie P. De;“Ö¤renme Olarak Planlama ”, Belirsizli¤i
Yönetmek, Harward Business Review, Çev. Gündüz Bulut,
MESS Yay., ‹stanbul, 1999.
HART, Paul and ROSENTHAL, Uriel; "Crisis Decision Making", Administration & Society, Vol. 25, Issue 1, May
1993.
JOHNSTON William P. and Paul l. STEPANOVICH; "Managing in a Crisis: Planning, Acting and Learning", Am J Health-Syst Pharm, 2001; 58:1245-9.
KADIBEfiEG‹L, Salim; Kriz Geliyorum Der!, MediaCat, ‹stanbul, 2002.
KARAKAYA, Abdullah; Stratejik Bilgi Sisteminin Kriz Yönetimine Etkisi, http://www. danismend.com. (20-09-2007).
KAZANCI, Metin; Halkla ‹liflkiler, Turhan Kitabevi, Ankara,
1999.
ÖZTÜRK, Mehmet; Fonksiyonlar› Aç›s›ndan ‹flletme ve Yönetim, Papatya, ‹stanbul, 2003.
TENG‹L‹MO⁄LU, Dilaver-Y. ÖZTÜRK; ‹flletmelerde Halkla
‹liflkiler, Seçkin, Ank., 2004.
TUTAR, Hasan; Kriz ve Stres Yönetimi, Seçkin Yay., Ankara,
2004.
TÜZ, Melek V.; Kriz Yönetimi, Uygulama ‹çin Temel Ad›mlar, Alfa Yay., ‹stanbul, 2004.
URAL, Ebru U.; “Kriz Yönetiminde Proaktif Halkla ‹liflkiler
Yaklafl›mlar› ve Konu-Gündem Yönetimi”, 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Afyon Kocatepe Ün.,
‹‹BF Yay. No:57, 22-24 May›s, 2003.
ÜLGER, Billur; ‹flletmelerde ‹letiflim ve Halkla ‹liflkiler, Der
Yay., ‹stanbul, 2003.
WETING, John; "Crisis Management And Risk Management", Plenary III, 13h30-14h15, YEO Pre-convention Meeting, Chicago, Illinois, U.S.A.Friday, 17 June 2005.
ZEH‹R, Cemal-L.ALPKAN-H.KESK‹N; “Kriz Döneminde Kocaeli ve ‹stanbul Civar›ndaki ‹flletmelerin Krizden Etkilenme Düzeyleri ve Stratejik Amaçlardaki De¤iflimler”, 11.
Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Kocatepe Ün.,
‹‹BF Yay. No:57, 22-24 May›s, 2003.
KAPAK KONUSU
Seyahate Ǜkarken Paket
Turlarda Zorunlu Sigorta
oluflmas›n›n sa¤lanmas›d›r.
Zihni METEZADE
TSRfiB Yönetim Kurulu Müflaviri
ertlerin, yaflad›klar› ortamdan ç›karak, ifl
e¤lence, dinlenme, görme, tan›ma, ö¤renme gibi çeflitli nedenlerle yapt›klar› seyahatleri
ve gidilen yerlerdeki ihtiyaçlar›n›n karfl›lanmas› ile
ilgili faaliyetleri kapsayan turizm; günümüzde ulafl›m, haberleflme ve konaklama olanaklar›n›n gereksinimi ve teknolojinin her geçen gün daha üst
düzeylere t›rmanmas› ile gerek ülke ekonomisinde
gerek dünya ekonomisinde yads›namaz bir yere
sahip bulunmaktad›r.
F
Yat›r›mlar ve ekonomik kalk›nmada, turizmin çok
önemli yeri ve rolünün oldu¤u aç›kt›r. Ancak, bu
rolün ve hizmetin ifas›nda, ferde, düflündü¤ü seyahatin bafllang›c›ndan sonuna kadar güven
verilmeli ve seyahatin oluflmas› süresi ve bitimine
kadar bu güven devaml›l›k arz etmelidir.
Bu oluflma, günümüzde turlar fleklinde geliflmektedir. Seyahat acenteleri veya organizatörleri
taraf›ndan hava, kara veya deniz yolu vas›tas›yla gerçeklefltirilen turlar›n, tur programlar›na kat›lanlara, taahhüt edilen hizmetler fleklinde verilmesi as›ld›r. Seyahat acenteleri, tur operatörleri
taraf›ndan verilen bu hizmetlerin, baz› d›fl ülkelerde süpermarket zincirleri kanal› ile verilmesi
gibi bir geliflim bafllam›fl olmakla beraber, seyahat acenteleri önemini halen devam ettirmektedir. Ülkemizde 2010 y›l› itibariyle 6045 seyahat
acentesi bulunmakla beraber, bunlar›n bir k›sm›n›n aktif olmad›¤› bilinmektedir.
Ancak önemli olan yukar›da da de¤inildi¤i
gibi belli bir tasarrufunu bu tur programlar›na
ba¤layanlar›n, yat›rd›klar› mebla¤ karfl›l›¤›
bekledikleri hizmetin vaat edildi¤i flekilde
22
“5 y›ld›zl› otellerde geceli¤i 9 EURO’YA tatil” gibi sloganlarla kampanya bafllatan, taahhüdünü hiç veya gere¤i gibi yerine getirmeden iflas
ederek kap›s›n› kapatan seyahat acentelerinin
müflteriyi istismar›n›n önlenmesi as›l amaç olmal›d›r. Sektöre duyulan güven sars›lmamal›d›r. Bu
tür seyahat acentelerinin belgelerinin iptal edilmesi cayd›r›c› ve cezaland›r›c› bir önlem olmakla beraber, belge iptali, tüketicinin yat›rd›¤› bedelin iadesini veya seyahate ç›km›fl ise geri dönmesini sa¤lamayacakt›r. Tüketicinin seyahat girifliminin istenilen flekilde sonuçland›r›lmamas›ndan do¤an zarar› karfl›lanmal›d›r.
Yasa koyucu, seyahat acentelerinin müflteriyi aldat›c› ülke turizmini sars›c›, kamu güvenini y›prat›c› bu tür davran›fllarda bulunmalar›n› önlemek,
sunulan hizmetlerin aç›klay›c› ve genifl bilgilerle
tüketici taraf›ndan bilinmesini ve bu tür programlar›n›n sigortalanmas› suretiyle zarar›n giderilece¤ini düflünmüfl; Seyahat Acenteleri ve Seyahat
Acenteleri Birli¤i Kanunun 12nci maddesinde
yapt›¤› de¤ifliklikle “Zorunlu sigorta”y› getirmifltir.
Seyahat Acentelerinin Türkiye’de satt›¤› paket
turlarla ilgili bu madde yan›nda, Kanunda yap›lan düzenlemelerle seyahat acentelerinin yükümlülükleri, kanun veya ilgili mevzuatta belirlenen esaslara uymayan acentelere verilecek
cezalar ve belge iptali gibi hususlarda da yeni
hükümler sevk edilmifltir.
Ülkemizde, turizm gelirinin 2010 y›l›nda 21 milyar
USD civar›nda oldu¤u, turistin kifli bafl› ortalama
10 gün kald›¤› ve 618 USD harcad›¤›, Türkiye’ye
gelen 28,6 milyon yabanc› ziyaretçi yan›nda iç
turizm hareketleri de dikkate al›n›rsa, getirilen
yasa ile uygulanmas› gereken zorunlu sigorta
paket tur yolu ile seyahat edenlerin say›s›nda
art›fl olmas› beklenilmelidir.
KONUYA ‹L‹fiK‹N TÜKET‹C‹ KORUMA MEVZUATI
Kan›m›zca, turizm sektörüne katk›s› olacak ve
sektör güvenini art›racak en önemli geliflme Türkiye’deki paket turlarda sigorta zorunlulu¤udur.
12nci maddeden önce, paket turlar, Paket Seyahat, Paket Tatiller Hakk›ndaki Avrupa Konseyi Direktifinin Tüketicinin Korunmas›na iliflkin düzenlemeleri dikkate al›narak, 4077 say›l› Tüketicinin Korunmas› Hakk›nda Kanunun 6/c maddesiyle düzenlenmifltir ve paket tur sözleflmelerine iliflkin usul
ve esaslar›n Bakanl›kça belirlenece¤i belirtilmifltir.
Paket tur sözleflmeleri, bilahare 13 Haziran 2003
tarihli Resmi Gazetede yay›nlanan bu sözleflmelerin uygulama usul ve esaslar› hakk›ndaki
yönetmelikle daha etrafl› bir flekilde hükme
ba¤lanm›flt›r. Bu nedenle, paket tur sözleflmelerine iliflkin düzenleme ve uygulamas› ile Sanayi
ve Ticaret Bakanl›¤› görevli ve yükümlü iken son
olarak, 13 Ocak 2007 tarihli Resmi Gazetede
yay›mlanan, Seyahat Acenteleri ve Seyahat
Acenteleri Birli¤i Kanunu ile Turizmi Teflvik Kanunu ve Baz› Kanunlarda De¤ifliklik Yap›lmas›na
Dair Kanun’la 1618 say›l› Seyahat Acenteleri Birli¤i Kanununun 12nci maddesinde de¤ifliklik yap›lm›fl, paket turlarda zorunlu sigorta yap›lmas›
yükümlülü¤ü getirilmifltir.
Konunun daha iyi anlafl›labilmesi için yukar›da
de¤indi¤imiz düzenlemelerdeki hususlara aç›kl›k getirilmesi zaruridir.
Önce Paket Tur Nedir? Bunun bilinmesinde fayda vard›r. “Paket Tur” ile normal “Tur” birbirinden farkl› kavramlard›r.
“Tur”, Türkiye’nin tarihi do¤al, kültürel, turistik
de¤erlerden en az birini tan›tma ve ulaflt›rmay›
birlikte kapsayan, bu hizmetlerin dâhil oldu¤u
tek bir fiyatla sat›lan veya sat›fl taahhüdü yap›lan ve hizmeti yirmi dört saatten k›sa bir süreyi
kapsayan ticari faaliyettir. Seyahat acentesi
kanal›yla yap›lan bu faaliyette, ulaflt›rma ko-
23
KAPAK KONUSU
naklama ve bunlara yard›mc› say›lmayan di¤er turistik hizmetlerden en az ikisinin birlikte her
fleyin dâhil oldu¤u ( HD ) fiyatla sat›lmas› veya
sat›fl taahhüdü yap›lmas› ve hizmetin yirmi dört
saatten uzun bir süreyi kapsamas› veya gecelik
konaklamay› içermesi halinde “Paket Tur” söz
konusudur. Buna iliflkin olarak yap›lan sözleflmelere “Paket Tur Sözleflmesi” denilmektedir.
Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›n›n bu konuda ç›kard›¤›, yukar›da da de¤inilen Yönetmelikte,
paket tur sözleflmesine taraf seyahat acentesi,
sözleflmeden do¤an yükümlülüklerin gere¤i gibi ifa edilmemesinden dolay› sorumlu tutulmufltur. Ancak sözleflmenin hiç veya gere¤i gibi ifa
edilmemifl olmas›nda, sözleflmenin di¤er taraf›
olan tüketicinin kusurunun olmas› veya sözleflmenin yerine getirilmesinde mücbir sebebin
bulunmas› halinde seyahat acentesi sorumlu
tutulamayacakt›r.
Tüketicinin Korunmas›na ‹liflkin mevzuata göre;
paket tur s›ras›nda, seyahat acentesinin, paket
tur sözleflmesinin konusunu teflkil eden ve esasl› unsurunu oluflturan hizmetlerden bir veya bir
kaç›n› sa¤layamamas› veya sa¤layamayaca¤›n›n anlafl›lmas› halinde, acente, paket turun
devam›n› sa¤lamak üzere tüketiciye ayr›ca bir
maliyet yüklemeksizin, eflde¤erde alternatif düzenlemeler sa¤lamakta ve sözleflmede yer
alan hizmetlerle, sunulan hizmetler aras›nda bir
fark›n oluflmas› halinde ise fark› da tazmin etmekle yükümlü bulunmaktad›r. Söz konusu alternatif düzenlemelerin yap›lmas›n›n mümkün
olmamas› halinde ise fark› tazmin etmekle yükümlü bulunmaktad›r.
Söz konusu alternatif düzenlemelerin yap›lmas›n›n mümkün olmamas› halinde veya acente
taraf›ndan yap›lan öneriler, hakl› nedenlerle tüketici taraf›ndan kabul edilmedi¤i takdirde, seyahat acentesi sözleflmenin di¤er taraf› olan
tüketicinin, hareket yerine veya kabul edece¤i
herhangi bir dönüfl noktas›na geri dönmesini
teminen, efl de¤er bir ulafl›m imkân› sa¤layacakt›r. Tüketicinin yapt›¤› bütün ödemeleri de,
on gün içinde iade edecek ve gerekli hallerde
zarar›n› da tazmin edecektir.
24
Görülüyor ki, tüketiciyi koruma mevzuat›nda,
seyahat acentesinin sorumlulu¤undan do¤an
zarar›n tazmin esaslar› öngörülmüfl, ancak sigortaya yer verilmemifltir. Sigorta, tüketici taraf›ndan sözleflmenin iptal edilmesi halinde iptal
masraflar›n› veya kaza veya hastal›k halinde ülkesine geri gönderilme ve yard›m masraflar›n›
teminat alt›na alacak flekilde, tüketici taraf›ndan iste¤e ba¤l› bir flekilde yap›labilecek ve bu
durum paket tur hakk›nda bilgi isteyen tüketiciye verilecek bilgilendirmeyi iliflkin tan›t›m broflüründe de belirtilecektir.
Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›nca düzenlenen bu
mevzuat›n haz›rlanmas›nda Avrupa Birli¤inin 13
Haziran 1990 tarihli, paket Tur hakk›ndaki Konsey direktifinden istifade edilmifl ve mevzuat bu
Direktif paralelinde haz›rlanm›flt›r.
ZORUNLU S‹GORTA
Zorunlu Sigortan›n Nedeni
Yasa koyucu, Tüketici Koruma Mevzuat›ndaki
sigortan›n, zorunlu olmay›p ihtiyari, tavsiye mahiyetinde olmas›n› tüketicinin korunmas› için yeterli görmemifltir. Esasen, tüketici isterse bu sigortay› yapt›rabilece¤ine göre, tüketici bir anlamda kendi iste¤i ile koruma sa¤lamakla, se-
yahat acentesinin mesleki faaliyeti sebebi ile
varsa tüketiciye verdi¤i zarar korunmas›z kalmaktad›r. Bu nedenle, yasa koyucu önce seyahat acentelerinin, müflterileri ile biletlerini satacaklar› ulaflt›rma müesseselerine sunacaklar› hizmetler ve di¤er seyahat acenteli¤i ifllemlerinden do¤acak yükümlülüklerini yerine getirme
karfl›l›¤› al›nan teminat› art›rm›flt›r.
Kanunda yap›lan de¤ifliklikten önce gibi güncelli¤ini kaybetmifl ve çok düflük kalan bu teminat›
asgari befl bin; azami otuz bin Türk Liras› aras›nda
Bakanl›kça belirlenecek flekilde yükseltmifltir. Ancak, bu teminat›n da düflük kald›¤› aç›kt›r. Teminatlar›n güncellenmesinde birkaç bin turiste hizmet veren seyahat acentelerinden her turist bak›m›ndan do¤abilecek zarar› tazmine yeter teminat al›nmas›n›n maliyet bak›m›ndan seyahat
acenteli¤i faaliyetini gerçeklefltirmeyi güçlefltirece¤i düflünülmüfl ve bu teminat yerine, seyahat
acentelerince zorunlu sigorta sistemi getirilmifltir.
Ne var ki bu sistemin, bugünkü düzenleme ile ne
derece yürütülebilece¤i tart›flmal›d›r.
Kan›m›zca, seyahat acentelerinden her birinin
binlerce kifliye hizmet taahhüdünde bulundu¤u
göz önüne al›n›rsa, acentelerin taahhütlerini gere¤i gibi yerine getirmemeleri veya getirmemelerinden do¤an zarar›n yaln›z sigortaya yüklenilmesi, acentenin sorumlulu¤unun dikkate al›nmamas›, afla¤›da da belirtilece¤i gibi, sigorta
uygulamas›n› at›l k›lacak sonuçlar verebilecektir.
Zorunlu Sigortan›n Kapsam›
5571 say›l› de¤ifliklik kanununun 7nci maddesi ile
1618 say›l› Seyahat Acenteleri ve Seyahat
Acenteleri Birli¤i kanununun 12nci maddesi afla¤›daki flekilde de¤ifltirilmifltir.
Madde hükmüne göre;
“Seyahat acenteleri, Türkiye’de sat›lan paket
turlarda:
❖ Düzenledikleri paket tur kapsam›ndaki; müflteriye taahhüt ettikleri hizmetlerin acentenin iflas› da
dâhil olmak üzere herhangi bir nedenle verilmemesi veyahut taahhüt edilen flekilde verilmeme-
sinden kaynaklanabilecek sorumluluklar›n› sigorta
ettirmek zorundad›r. Bu durumda sigortac›n›n sorumlulu¤u en az paket tur bedeli kadar olmal›d›r.
Müflteri, sigorta kapsam›ndaki zarar›n› do¤rudan
do¤ruya sigorta flirketinden talep edebilir.
Seyahat ve sigorta flirketleri, sigorta sözleflmelerini yapt›klar› andan itibaren befl ifl günü içerisinde sözleflmenin bir örne¤ini Bakanl›¤a göndermekle yükümlüdürler. Sözleflmenin sürecinden
önce sona ermesi halinde bu durum ayn› süre
içerisinde seyahat acenteleri ve sigorta flirketleri
taraf›ndan Bakanl›¤a bildirilir.
‹lgili branflta ruhsat› bulunan sigorta flirketlerinin
paket tur sigortas› yapmalar› zorunludur. Hazine
Müsteflarl›¤› gerekli durumlarda sigorta primlerini
belirlemeye yetkilidir.
❖ Paket tur sözleflmesi düzenlenirken müflteriye:
1-Müflterinin kaza ve hastal›k halinde ç›k›fl noktas›na dönüfl masraflar›n›,
2-Her türlü kazadan do¤an zarar›n› ve tedavi
masraflar›n›,
poliçe limiti kadar karfl›layacak flekilde sigorta
ettirilebilece¤ini bildirmekle yükümlüdür.
❖ Sigorta Bedeli ve Di¤er De¤erlendirmeler
Yukar›da (1) no’lu k›s›mda da belirtildi¤i gibi “Tüketicinin Korunmas› Hakk›ndaki Mevzuatla getirilen; tüketici taraf›ndan iptal masraflar›n› ya da
kaza veya hastal›k halinde ülkesine geri gönderilmede dâhil olmak üzere yard›m masraflar›n›
teminat alt›na alacak sigortan›n, iste¤e ba¤l› olmas› ve tavsiye mahiyetinde yap›lmas›n›n tüketiciyi tam anlam› ile korumad›¤›na; bu çerçevede, an›lan kanunda yer alan teminat›n güncelli¤ini yitirdi¤ine; ancak teminatlar›n güncellenmesinin maliyet bak›m›ndan seyahat acenteli¤i
faaliyetini güçlefltirece¤ine de¤inen yasa koyucu “Bu durumda, teminat yerine, seyahat acentelerince zorunlu sigorta sisteminin getirilmesini”
öngörmüfltür. Gerekçeye göre, madde ile turistlere, taahhüt edilen hizmetin verilmesi, kaza ve
hastal›k halinde ülkelerine göre dönme masraflar›, kaza halinde kazadan do¤an zararlar›n›n
25
KAPAK KONUSU
her biri ayr› ayr› paket tur bedeli kadar, toplamda paket tur bedelinin üç kat› kadar sigortalanmalar› ve ayr›ca kazadan do¤an tedavi masraflar›n›n tamam› için sigortalanmalar› amaçlanm›flt›r” denilmifltir.
rumlulu¤unun belirlenmesi, bunun üstünde
miktar›n acente teminat› veya sa¤lanacak
banka teminat› ile karfl›lanmas› gibi taahhütlerin teminat al›nmas› yollar›n›n seçilmesi, sigorta flirketlerini rahatlatacakt›r.
Madde hükümlerinin de¤erlendirilmesinde
afla¤›daki hususlar dikkatimizi çekmifltir.
❖ 12nci madde ile getirilen hükümde “en az
❖ Yürürlü¤e konulan 12nci madde, kanunun
TBMM’ne sevk edilen metnine nazaran de¤iflik
bir flekilde kabul edilmifltir. ‹lk metinde sorumlulu¤un “paket tur bedeli kadar” olmas› öngörülürken, madde hükmünde “en az paket tur bedeli kadar” denilmek suretiyle sorumluluk ucu
aç›k bir hale getirilmifltir. Afla¤›da da de¤inilece¤i gibi, esasen reasürör aç›s›ndan limitli teminat al›nan bu sigortay› da, sorumlulu¤u da bu
derece aç›k bir kuvertürle istenme olana¤› tan›nmas› ve sigortay› yapma zorunlulu¤unu, bir
baflka ifade ile, sigortan›n flirketlerce yap›lmas›n› güçlefltirmifltir. Zira, 12nci maddenin (a) f›kras›n›n üçüncü paragraf›nda “ilgili branflta ruhsat› bulunan sigorta flirketlerinin paket tur sigortas›
yapmalar› zorunludur” denilmifltir. Bir seyahat
acentesinin 200 bin kifliye tur bafl›na 500 dolardan paket tur satmas› halinde, sigorta flirketinin
en az 100 milyon dolar teminat vermesi halinde
reasürans bulmas› zorlu¤u aç›kt›r.
❖ Her bir olayda veya paket turda azami so-
26
paket tur bedeli kadar”, acentenin iflas› da dahil, müflteriye taahhüt edilen hizmetlerin herhangi bir nedenle verilmemesi veya taahhüt
edilen flekilde verilmemesi hallerinde do¤an sigortac›n›n sorumlulu¤unda mutlak bir ifade kullan›lm›flt›r. Paket tur sözleflmesinin ifa edilememesinde mücbir sebep, beklenilmeyen hal veya müflterinin kusuru gibi hizmetin ifas›n› veya
gere¤i gibi yap›lmamas›n› engelleyen hususlara iliflkin bir hüküm sevk edilmemifltir.
❖ Avrupa Birli¤i Direktifinde ve ülkeler mevzu-
at›nda seyahat acentesinin sorumlulu¤unda
ana prensip; tüketiciye karfl› yüklenilen taahhüdün verilmemesi veya taahhüt edildi¤i flekilde
verilmemesidir.
❖ Bunun yan›nda, Avrupa Birli¤i Direktifinin 7nci
maddesine göre, seyahat acentesi veya organizatörün, mali yetersizli¤i veya iflas› halinde al›nan
bedellerin iadesini ve müflterinin geri dönüflünü
karfl›layan yeterli garantileri sa¤lam›fl olmalar› ve
bunu sözleflmede belirtmeleri gerekmektedir.
❖ Direktifte, bu konuda sigorta deyimi kullan›l-
mam›flt›r. Ancak, direktifin 4üncü maddenin
1/b/IV f›kras›nda müflteri bilgilendirilirken, tüketicinin sözleflmeyi iptal etmesi halinde iptal masraflar›n› veya kaza veya hastal›k halinde geri
gönderilme masraflar›n› da kapsayan iste¤e
ba¤l› bir sigorta sözleflmesi yap›labilece¤ine iliflkin bilgi verilmesi öngörülmüfltür.
❖ Direktifin 5inci maddesine göre de Devlet se-
yahat acentesi ve organizatörün sorumlulu¤unu karfl›layacak tedbirleri alacakt›r.
D›fl Ülkelerdeki Uygulamalara ve Farkl›l›klar
Avrupa Birli¤inin 90/314 say›l› Direktifi, Birli¤e dâhil ülkelerin mevzuat›nda, kanun veya di¤eri yasal düzenlemeler fleklinde yer alm›fl ve Direktif
hükümleri çerçevesinde seyahat acenteleri veya tur düzenleyenlerin sorumluluklar› belirtilmifltir.
Bu aç›dan bak›ld›¤›nda, seyahat acenteleri için
belli bir sermayenin olmad›¤›, istenilen asgari sermayenin ülkeler aras›nda farkl›l›k gösterdi¤i anlafl›lmaktad›r. Almanya’da bu tür turistik teflebbüsler
için asgari bir sermaye öngörülmemifltir. Bu sermaye Yunanistan’da 12 Bin Euro, Portekiz’de ise
acente ve distribütörler için 100 Bin Euro’ya yaklaflmaktad›r. ‹spanya’da seyahat acenteleri için
minimum 60.000 Euro’dur. Buna mukabil Direktifin
7nci maddesi uyar›nca istenilen mali teminatlar,
gene ülkelere göre de¤iflik olmakla beraber, 4 Milyon Euro’ya kadar ç›kabilmektedir. Avusturya’da
banka garantisi veya sigorta istenilmekte; Danimarka’da ifl hacmine göre garanti aranmakta ve
tavan 4 Milyon Euro’ya ulaflabilmektedir.
‹sviçre’de, Danimarka’da ve ‹talya’da bu konuda özellikle iflas ve ödeme güçlü¤ünün yetersizli¤i halinde, garanti fonu devreye girmektedir.
Yunanistan’da, ülkemizde oldu¤u gibi sigortan›n zorunlu olmas› öngörülmüfltür.
FARKLILIKLAR, SORUNLAR VE SONUÇ
Seyahat Acenteleri Birli¤i Kanununun 12nci
maddesi ile getirilen zorunlu sigortan›n, Avrupa
Direktifi ve buna uygun uygulamalarla olan
farkl›l›¤› ve do¤abilecek sorunlara iliflkin görüfllerimiz ana hatlar› ile afla¤›da belirtilmifltir. fiöyle ki;
1) Seyahat Acenteleri Birli¤i Kanununun 12nci
maddesinde, seyahat acentelerinin paket turlarda taahhüt ettikleri hizmetlerin herhangi bir
nedenle verilmemesi veya taahhüt edilen flekilde verilmemesi halinde, müflteri sigorta kapsam›ndaki zarar›n› do¤rudan do¤ruya sigorta flirketinden talep edebilecektir. Oysa Avrupa Birli¤i Direktifinde ve buna uygun olarak düzenlenen ülkeler iç mevzuat› ve uygulamalar›nda ve
Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›nca yürürlü¤e konulmufl olan Paket Tur Sözleflmeleri Uygulama Usul
ve Esaslar› Hakk›nda Yönetmelikte; seyahat
acentesinin paket turun devam etmesi için tüketiciye (müflteriye) ilave maliyet getirmeyen
alternatif seyahat düzenlemeleri yapmas›na
olanak verilmifltir. Müflteriye önerilen bu düzenlemeler ile seyahat sözleflmesindeki düzenlemeler aras›nda sunulan hizmetler aç›s›ndan
fark varsa, seyahat acentesi ayr›ca bu fark› tazmin edecektir. 12nci madde de bu husus öngörülmemifl ve do¤rudan do¤ruya sigorta flirketinden zarar› talep hakk› tan›nm›flt›r. Bu durum, sigorta flirketini müflkül duruma sokacak; bir anlamda, sigorta flirketinden hüsnüniyet esaslar›na uygun düflmeyen talepde bulunmaya yol
açacak, flirketin risk yükünü yükseltecektir.
2) 12nci maddede sigortac›n›n en az paket tur
bedeli kadar sorumlu olmas› hükmü getirilmifltir.
Bu hükümle ucu aç›k bir sigorta bedeli istenmesi
ve saptanmas›na yol aç›lmaktad›r. Oysa seyahat
acentesinin ana sorumlulu¤u, pakete ba¤l› hizmetlerin ifa edilememesi ve baz› hallerde gidifl
dönüfl masraflar›n› içermektedir. Baz› ülkelerde (‹sviçre gibi) maddi zararlar paket bedelinin en fazla iki mislidir. Nitekim söz konusu madde, TBMM’ne
de sevk edilirken toplamda paket tur bedelinin
üç kat› kadar sigortalanma öngörülmüfl idi. Oysa,
bugünkü hali ile madde hükmü, sigorta flirketlerinin çok büyük teminatlar vermesine neden olacak, bu durum reasürans bulmay› zorlaflt›racakt›r.
3) 12nci madde seyahat acentelerini;
“Paket tur sözleflmesi düzenlenirken müflteriye
27
KAPAK KONUSU
a) Müflterinin kaza ve hastal›k halinde ç›k›fl noktas›na dönüfl masraflar›n›,
b) Her türlü kazadan do¤an zarar›n› ve tedavi
masraflar›n›,
poliçe limiti kadar karfl›layacak flekilde sigorta
ettirebilece¤ini bildirmekle yükümlü tutmufltur.
Madde bu hali ile ileride ihtilaflar do¤uracakt›r.
Avrupa Birli¤i Direktifinde ve uygulamalarda kaza veya hastal›k halinde ülkesine geri gönderilme de dâhil olmak üzere yard›m masraflar›n›
içeren sigorta, müflterinin iste¤ine ba¤l›d›r.
Madde hükmündeki “sigorta ettirebilece¤i” ifadesi çok kifliye sigortan›n ihtiyari oldu¤u kan›s›n› verdirmektedir. Oysa 12nci maddenin “turistlerin, taahhüt edilen hizmetin verilmesi kaza veya hastal›k
halinde ülkelerine
geri dönme masraflar› ve kaza halinde kazadan do¤an
zararlar›n her biri için
ayr› ayr› paket tur
bedeli kadar yani
toplamda paket tur
bedelinin üç kat› kadar sigortalanmalar›
ve ayr›ca kazadan do¤an tedavi masraflar›n›n tamam› için sigortalanmalar› amaçlanm›flt›r"
yolundaki gerekçesi bu teminatlar›n zorunlu sigorta içinde oldu¤u kan›s›n› vermektedir. Bunun
bir baflka kan›t› da, maddenin son ibaresindeki
“ poliçe limiti kadar” ifadesidir, sorumlulu¤un s›n›r› k›s›tlanm›flt›r. ‹htiyari sigortada, sigorta teminat›n›n hududu sigortay› yapt›rmak isteyenin iste¤ine ba¤l›d›r ve Kanunen s›n›rlama getirilmesi
düflünülemez. Bu nedenle, maddeye aç›kl›k
getirilmesi flartt›r.
4) Di¤er yandan, yukar›da de¤inilen hükümdeki kaza ve hastal›¤›n tan›mlar›na; içeri¤inin belir-
28
lenmesine ve hangi hallerde olmufl say›laca¤›na; özellikle sigortac›n›n her halükarda sorumlu
olup olmayaca¤›n›n, bir anlamda da, kusurun
araflt›r›l›p araflt›r›lmayaca¤›n›n bilinmesine ihtiyaç vard›r. Yasada, müflterinin kusuru, mücbir
sebep, beklenilmeyen hal gibi sorumlulu¤u teminat d›fl› b›rakacak veya azaltacak hallere
de¤inilmemifltir. Mutlak bir sorumlulu¤un düflünülmemesi laz›md›r. Avrupa Birli¤i Direktifi ve ülkeler mevzuat› böyledir.
5) Di¤er yandan, Avrupa Birli¤i ve buna iliflkin
uygulamalarda seyahat acentesinin iflas› veya
ödeme yetersizli¤i halinde müflterinin ödemifl
oldu¤u ücretlerin ve ülkesine dönüflün garanti
edilece¤i hükme ba¤lanm›flt›r. 22nci maddede, bu konularda
aç›kl›k yoktur.
6) Baz› Avrupa Ülkelerinde (‹sviçre, ‹talya,
Danimarka gibi), seyahat acentelerinin
bir araya gelmek
suretiyle kurduklar›
Garanti Fonlar›n›n
finans kayna¤›,
acentelerin kat›l›m
paylar›ndan oluflmaktad›r. Garanti
Fonu, seyahat acentesinin sorumlulu¤unu karfl›layamamas› halinde
devreye girmekte; özellikle, seyahat acentesinin sözleflmeden sonraki dönemde, seyahatten
önce veya seyahat s›ras›nda; iflas› taahhüdünü
yerine getirmede mali yetersizli¤i, aczi halinde
Fon gerekli ödemeleri yapmaktad›r.
Sonuç olarak; Seyahat Acenteleri Birli¤i Kanununun 12nci maddesi ile getirilen düzenleme,
gerek kapsam, gerek anlam, gerekse uygulama aç›s›ndan bu konudaki Avrupa Birli¤i Direktifi ve buna iliflkin uygulamalardan çok farkl›d›r.
Madde hükmünün düzenlemesinde belirsiz ve
kan›m›zca yanl›fl hükümler mevcuttur ve bu hali ile sorunlara neden olacakt›r.
Di¤er yandan reasürans aç›s›ndan ne derece
teminat bulunaca¤› flüphelidir.
Ayr›ca tüketiciyi koruma mevzuat› ile uyuflmayan hükümleri, ancak her iki mevzuat›n
da uygulanmas› zorunlulu¤u, konuyu karmafl›k hale getirmektedir. Bu nedenlerle, 12nci
madde hükmünün yay›nland›¤› 13 Ocak
2007 tarihinden 3 ay sonra, 13 Nisan 2007 tarihinde yürürlü¤e girmesi gereken bu zorunlu
sigortaya iliflkin hükümlerin yeniden gözden
geçirilmesi ve söz konusu yasa hükmünde
de¤iflikliklerin sa¤lanmas›; mümkün olmad›¤›
takdirde, bu sigortaya iliflkin Genel fiartlar›
haz›rlayacak Hazine Müsteflarl›¤›nca, Genel
fiartlarla konuya ifllerlik ve aç›kl›k kazand›r›lmas›n›n gerekti¤ini belirtmek isteriz.
Bugün bu konudaki ihtiyaçlar›n Seyahat Sa¤l›k Sigortas› ve Seyahat Araç Destek Sigortas›
Genel fiartlar› ile ihtiyari olarak giderilmesine
çal›fl›lmaktad›r. Sigorta flirketlerince çok kere
turizm flirketlerince mali anlamda risk analizi
yap›larak sigorta teminat› verilmekte, acentenin iflas› halinin teminata dahil edilmesinden, reasürans bulma zorlu¤u nedeniyle kaç›n›lmaktad›r.
Di¤er yandan Kültür ve Turizm Bakanl›¤› Yat›r›m ve ‹flletmeler Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan TÜRSAB’a gönderilen 29 Nisan 2011 tarihli yaz›da, uzun bir süre geçmesine ra¤men
ço¤u acentenin hala zorunlu sigorta sözleflmesi yapt›rmad›¤›, yapt›r›lan sigorta sözleflmelerinin Kanunda öngörülen asgari flartlar›
sa¤lamad›¤› ve flekil olarak eksiklikler oldu¤u
belirtilmektedir.
An›lan yaz›da 1618 say›l› kanunun 12ci maddesi kapsam›nda düzenlenecek sigorta sözleflmelerinin;
❖ Düzenlenen paket tur kapsam›nda müflteriye taahhüt edilen hizmetlerin acentenin iflas›
da dâhil olmak üzere herhangi bir nedenle
verilmemesi veya taahhüt edilen flekilde verilmemesinden kaynaklanabilecek sorumluluklar›n sigorta ettirildi¤ini,
❖ Sigortac›n›n sorumlulu¤unun en az paket
tur kadar oldu¤unu,
❖ Müflterinin sigorta kapsam›ndaki zarar›n
do¤rudan do¤ruya sigorta flirketinden talep
edilebilece¤ini,
kapsamas› gerekti¤i belirtilmektedir. Yaz›da,
ayr›ca her bir seyahat acentesi için ayr› paket
tur zorunlu sigorta sözleflmesi yap›lmas›, paket
tura kat›lan her bir müflteri için ayr› paket tur
zorunlu sigorta poliçesi sertifikas› düzenlenmesi, seyahat acentesi taraf›ndan sertifikan›n bir
örne¤inin paket tur bafllamadan önce müflteriye verilmesi vurgulanmaktad›r.
Konu hakk›ndaki görüfllerimizin Avrupa Toplulu¤u Adalet Divan›’n›n konuya iliflkin bir karar› ile noktalamak isteriz.
Sözü edilen Adalet Divan›’n›n 8 Ekim 1996 tarihli karar›na göre; Erif Dillenkofer ve 5 di¤er
Alman tüketici, 13 Haziran 1990 tarihli paket
seyahat ve paket turlarla ilgili Avrupa Direktifinin milli hukuka geçirilmemesi yüzünden zarara u¤ramalar› nedeni ile tazminat için Federal
Alman Cumhuriyeti’ne karfl› yüksek mahkemeye baflvurmufllard›r. Seçtikleri seyahat
acentesinin iflas etmesinden dolay› bu tüketiciler seyahate ç›kamam›fllard›r. Müfltekiler Direktif gerekti¤i gibi uygulam›fl olsa idi, acentelere iflas halinde, kendilerini sigorta etme yükümlülü¤ü getirmesi dolay›s› ile tazmin edilmeleri ve ülkelerine dönüfl masraflar›n›n karfl›lanm›fl olmas› gerekti¤ini belirtmifller ve Alman
Devletinden tazminat talep etmifllerdir.
Yarg›lama sonunda Mahkeme, paket turlarla
ilgili direktifin verilen tarihlerde milli hukuka geçirilmemesinden dolay› Alman Devletini sorumlu bulmufl ve direktifin 7nci maddesindeki
amaca de¤inmifltir.
Adalet Divan›, 7nci maddenin içeri¤inin yeterli flekilde aç›kl›k getirdi¤ine iflaretle, maddenin, sözleflmenin taraf› olan paket tur organizatörünün veya sat›c›s›n›n iflas etmesi durumunda, paket turla seyahat edenleri, ülkelerine dönüfl ve ödedikleri paran›n geri ödenmesinin garantisini kapsad›¤›na karar vermifltir.
29
MEVZUAT - SORUNLAR - YARGI KARARLARI
Tahkimde Temyiz
Zihni METEZADE
TSRfiB Yönetim Kurulu Müflaviri
igorta sözleflmesi ile sigorta ettirenler ve bu
sözleflmeden menfaat sa¤layan kiflilerle
riski üstlenen taraf aras›ndaki iliflkiler düzenlenmektedir. Sigortac›l›k sektörünün düzenlenmesi ve denetlenmesi görevini yerine getiren ve kamu hukukuna göre bu iflleri yapan Hazine Müsteflarl›¤›n›n sigortac›l›k mevzuat›nda ayk›r›l›k söz konusu olmad›¤› hallerde uygulamalara müdahale edemeyece¤i aç›kt›r. Sigorta sözleflmelerinden do¤an uyuflmazl›klar adli yollarla çözülmekte ise de sigortac›l›k
alan›nda ihtisas mahkemelerinin olmamas›, yarg›
sürecinin uzun zaman almas› ve masrafl› olmas›, sigortal›lar›n ma¤duriyetine sebep olmakta ve zarar›n telafisi uzun bir zamana ba¤l› kalmaktad›r.
S
Bu ise sigortan›n var olma ve tazminat›n çok k›sa
bir zaman içinde ödenmesi amac›na ayk›r›l›k teflkil
etmektedir. Bu nedenle, sigortal›lar bazen uyuflmazl›klarda riski üstlenen taraflar›n, bir anlamda sigorta flirketlerinin haks›z da olsalar, önerdikleri tazminat› kabul etmek zorunda kalmakta ve bu durum, Sigortac›l›k Sektörüne duyulan güveni sarsan
bir faktör olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r.
Ülkemizde Tahkim; basit, süratli ve adil bir biçimde
sigorta ihtilaflar›n›n çözülmesi amac›yla oluflturulmufltur. Bu amaç, sigorta uyuflmazl›klar›n›n çözümünde baflvuru sahiplerinin mahkeme sürecine
göre daha h›zl› ve daha kolay sonuç almalar›n›
sa¤lamaktad›r. Bu anlamda Tahkim Komisyonuna
intikal eden uyuflmazl›klar›n çözümü, 5684 say›l› Kanunda belirtilen süre içinde ba¤›ms›z sigorta hakemleri yolu ile gerçeklefltirilmektedir. Hakem kararlar›nda uyuflmazl›¤›n neden ibaret oldu¤u, davan›n esas›, karar›n hukuki gerekçesi ve yarg›lama
giderleri yer almak zorundad›r. Hakemler kararlar›n›
görevlendirildikleri tarihten itibaren en geç 4 ay
içinde verirler. Kararlar Tahkim Komisyonu Müdürüne tevdi edilir, komisyon müdürü de karar› en geç
30
3 ifl günü için de Hukuk Usülü Muhakemeleri Kanununun 532. Maddesi uyar›nca gere¤inin yap›labilmesi için davay› görmeye yetkili mahkemeye iletir.
Sigortac›l›k yapan kuruluflla sigorta ettirenler aras›ndaki tutar› 40 bin TL’ye kadar olan uyuflmazl›klar da
sigorta hakemleri taraf›ndan verilen kararlar (taraflar aralar›nda anlaflarak miktar› art›rabilir) her iki taraf için kesindir. Bu miktar›n üzerindeki kararlarda
temyize gidilebilir. Her halükarda, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 533 ncü maddesi hükümleri sakl›d›r. Temyize iliflkin usul ve esaslar hakk›nda
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu uygulan›r,(5684
say›l› Kanun madde 30/12).
❖ Hukuk Usulü Kanunun 533 ncü maddesine göre
kararlar ancak afla¤›daki hallerde Temyizde bozulabilir.
❖ Tahkim müddetinin sonunda karar verilmifl ise,
❖ Talep edilmemifl bir fley hakk›nda karar verilmifl
ise,
❖ Hakemlerin selahiyeti dâhilinde olmayan meseleye karar vermeleri,
❖ Hakemlerin iki taraf›n iddialar›ndan her biri hakk›nda karar verilmemifl ise,
Karar son üç sebepten birine dayan›larak temyizen bozulmuflsa hakemler ve müddet yeniden seçilir ve tayin edilir.
Ne var ki, yukar›da de¤inilen Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu, 01 Ekim 2011 tarihinde yürürlü¤e girecek olan Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile mülga
olacakt›r. Yürürlü¤e girecek olan bu Kanun ile hakem karar›na karfl› yaln›zca iptal davas› aç›labilecek, tahkim yerindeki mahkemede aç›lan bu dava öncelikle ve ivedilikle görülecektir. Bu kanuna
göre iptal sebepleri yukar›da de¤inilen temyiz sebeplerine nazaran daha genifl olarak tutulmufltur.
Bu konuya burada de¤inilmemifl, ileri bir tarihteki
yaz›m›za b›rak›lm›flt›r. ‹ptal davas› hakk›nda verilen
kararlara karfl› temyiz yoluna da baflvurulabilecek,
temyiz incelemesi iptal sebepleriyle s›n›rl› olarak
öncelikle ve ivedilikle karara ba¤lanacakt›r.
Ancak Yarg› Hizmetlerinin H›zland›r›lmas› Amac› ‹le
Baz› Kanunlarda De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair 6212
Say›l› Kanunun 30 ncu maddesi ile 01 Ekim 2011 tarihinde yürürlü¤e girecek olan 6100 say›l› Hukuk
Muhakemeleri Kanununa eklenen geçici 3 ncü
madde ile uygulamada bir de¤ifliklik yap›lm›flt›r.
6100 say›l› kanuna göre tahkimde görevli ve yetkili
mahkeme olan Tahkim Yeri Bölge Adliye Mahkemelerinin ilan edilecek göreve bafllama tarihine
kadar, 1086 say›l› Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun temyize iliflkin yürürlükteki hükümlerinin uygulanmas›na devam olunaca¤› belirtilmifltir.
Hakem kararlar› hakk›nda hangi temyiz sebepleri
uygulanacakt›r? Gerek yürürlükteki Hukuk Usulü
Muhakemeleri Kanununda, gerek yürürlü¤e girecek 6100 say›l› Kanunda hakem kararlar›na karfl›
baflvurulacak üst yarg› itiraz sebepleri belirtilmifltir.
Halen uygulanan kanunda gösterilen temyiz sebepleri yan›nda baflka bir temyiz sebebi olabilecek midir? Yarg›tay’ca verilen son kararlardan biri
olarak 17 nci hukuk dairesinin 29 Kas›m 2010 tarihinde ald›¤› 10303 say›l› kararda HUMK 533 ncü maddesinde aç›klanan hususlar d›fl›nda ayr›ca taraflar›n, tahkim sözleflmesi veya flart›nda hakemlerin
uyuflmazl›¤› maddi hukuk kurallar›na göre çözümlemelerini öngördü¤ü takdirde, hakemlerin bu kurallar çerçevesinde karar vermek zorunda olduklar› ve buna ayk›r› karar vermelerinin temyiz sebebi
oluflturaca¤› kabul edilmifltir. Kararda bu husustaki,
Yarg›tay ‹çtihad› Birlefltirme Hukuk Genel Kurulunun
28 Ocak 1994 tarihli karar›na at›f yap›lm›flt›r. 17 nci
Hukuk Dairesi önüne gelen somut olayda, daval›
vekilinin hakem karar›na karfl› ileri sürdü¤ü temyiz
sebeplerinin HUMK’un 533 ncü maddesi hükmünde
ve ‹çtihadi Birlefltirme Karar›nda yer alan maddi hukuk kurallar›na göre çözümleme sebeplerinden birine dayanmad›¤›ndan sigorta flirketinin temyiz talebini reddetmifltir. Hakem sözleflmesi, sözleflme serbestîsi içinde taraflar›n özel hukuk iliflkilerinden do¤an uyuflmazl›klar›n çözümü için yap›l›r. Taraflar bu
sözleflmede hakem veya hakemlerin uyuflmazl›¤›n
çözümünde uygulamalar›n› istedikleri usul veya
esasa iliflkin kurallara yer verebilirler. Çözümde uygulamas› istenilen maddi hukuk kurallar› böyledir.
Taraflar›n tahkim sözleflmesinde hakemlerin maddi hukuk kurallar›na göre çözümü öngörmeleri halinde hakemler bu kurallar çerçevesinde karar
vermek zorunludurlar. Hâlihaz›rda uygulanan
HUMK’da hakemlerin hangi kurallara göre karar
verecekleri hususunda aç›k hüküm mevcut de¤ildir. An›lan Kanunun 525 nci maddesi hakemlerin
sözleflmede aksine hüküm olmad›kça incelemenin fleklini tayin edebilmesine imkân vermektedir.
Tahkim sözleflmesinde bu hususta bir hüküm olmamas› halinde hakemler maddi hukuk kurallar›ndan ayr›larak adalet ve nefaset esaslar›na göre
karar verebilirler. Tahkim sözleflmesinde taraflarca
kararlaflt›r›lan maddi hukuk kurallar›na uymak koflulu ise hakemleri ve taraflar› ba¤lar. Yarg›da 533 ncü
maddede say›lan sebeplere ilaveten maddi hukuk
kurallar›na da uyulmas› zorunlulu¤u hususunda itirazlar oldu¤unu ve bunun temyiz nedeni say›lmas›
için yasa de¤iflikli¤ine ihtiyaç bulundu¤unu ileri sürenler de olmufltur. Bu nedenle konuya aç›kl›k getirmek için 01 Ekim 2011 tarihinde uygulamaya girecek 6100 say›l› HMK kanununun 433/3 ncü maddesi hakem veya hakem kurulu, ancak taraflar›n
aç›kça yetkili k›lm›fl olmalar› flart›yla hakkaniyet ve
nefaset kurallar›na göre veya dostane çözüm yoluyla karar verebilir hükmü ile konuya ›fl›k tutmufltur.
Hakemlerin kararlar›nda maddi ve hukuki esbab-›
mucibeyi göstermeleri yükümlülü¤ünü getiren
HUMK’un 533 ncü madesindeki hüküm 6100 say›l›
HMK’n›n 436 nc› maddesinde de benzeri anlamda
yer alm›fl ve yarg› içtihatlar›nda hakem kararlar›n›n
de¤inilen bu husus yan›nda 530 ncu maddede yaz›l› hususlar› içermemesi maddi hukuk kurallar› anlam›nda geçerli bir temyiz sebebi olarak görülmüfltür.
Sonuç olarak, HUMK’un 533 ncü maddesinin s›n›rl›
bir flekilde düzenlenmesinin ve bu maddede yer
alan 4 sebebin “hakemlerin karar› ancak afla¤›daki hallerde temziyen nakz olunur “ hükmü ile s›n›rland›r›ld›¤› ve bu görüflün kuvvetlendirildi¤i; mehaz
kanun olan ‹sviçre Kanunundaki “aksine sözleflme
yoksa ibaresinin al›nmamas› suretiyle bu yoldaki
yorumun vurguland›¤› kesindir.
Yarg›tay, taraflar tahkim sözleflmesi veya flart›nda,
hakemlerin uyuflmazl›¤› maddi hukuk kurallar›na
göre çözümlemelerini ön görmeleri halinde, hakemler bu kurallar çerçevesinde karar vermek zorundad›rlar, ayk›r› karar vermek temyiz sebebini
oluflturur, yolundaki içtihatlar› ile hükmü bu anlamda geniflletmifltir. Bu içtihad›n, yürürlü¤e girecek
6100 say›l› HMK’nun uygulanmas›nda da aynen
devam edece¤i beklenilmelidir.
31
AVRUPA B‹RL‹⁄‹ VE S‹GORTA
IAIS ‹lkeleri Çerçevesinde
Sigorta Sahtekârl›¤›
Müge SOYSAL
TSRfiB AB ve Uluslararas› ‹liflkiler
luslararas› Sigorta Denetçileri Birli¤i’nin
(IAIS) Sigortac›l›k Temel ‹lkeleri kapsam›nda sigorta sahtekârl›¤› da ele al›nmaktad›r.
Konuya iliflkin 27. Temel ‹lke’ de denetleme kurumlar›n›n sigortac›lar› ve sigorta arac›lar›n› sigorta sahtekârl›¤›n›n önlenmesi ve tespiti için
baz› önlemler almaya zorunlu tutmas› gerekti¤i ifade edilmektedir. Zira sigorta sahtekârl›¤›
yarg› nezdinde ço¤unlukla bir suç olarak de¤erlendirilmekte olup konuya iliflkin yasal hükümler bulunmaktad›r. IAIS’ in 27. Temel ‹lkesine göre sigorta sahtekârl›¤› suçu sigorta sektörü içinde faaliyet gösteren müdürler, flirket personeli, arac›lar, denetçiler, eksperler taraf›ndan ifllenebilmektedir. Sigorta sahtekârl›¤› sigorta sektörünün itibar›n›
olumsuz etkilerken birçok ekonomik ve sosyal kayb› da beraberinde getirmektedir. IAIS’
e göre sigorta denetleme
kurumlar› sigortac›lar›n konuya iliflkin önlem almas›n›n teflvik edilmesinde çok
önemli rol üstlenmektedir.
U
Sigorta sahtekârl›¤›na iliflkin
baz› Avrupa Birli¤i ülkelerindeki
sigorta denetleme kurumlar›n›n
yetkileri ve ilgili yasal düzenlemelere
iliflkin bilgi afla¤›da yer almaktad›r.
‹SPANYA
‹spanya’da sigorta sahtekârl›¤›, 1995 tarihli Ceza Kanunu kapsam›nda cezai bir faaliyet
32
olarak de¤erlendirilmektedir. ‹dari düzeyde ilgili denetleme kurumu sigorta sahtekârl›¤› konusunda düzenleme yapmak, sigorta sahtekârl›¤›n› uzman kurumlara bildirmek ve konu
ile ilgili olarak iç ve d›fl otoritelerle iflbirli¤i yapma yetkisine sahiptir. Sigorta sahtekârl›¤›n›n
incelenmesi noktas›nda ise Sigorta ve Emeklilik Genel Müdürlü¤ü (DGSFP) sahtekârl›k faaliyetlerinin tespiti ve önlenmesi için sigortac›lar
taraf›ndan uygulanan iç denetim sistemlerini
tetkik etmektedir. ‹spanya’da Sigorta Denetleme Kurumunun sigortac›lar›n sahtekârl›¤a
karfl› önlem almas›n› gerekli k›lacak yasal düzenleme yapma hakk› bulunmamas›na karfl›n
sigorta sektörü taraf›ndan konuya iliflkin baz›
eylemler hayata geçirilmifltir. Sigorta sahte-
kârl›¤›
konusunda iflbirli¤i mekanizmas›n›n resmiyet
kazanmas›na yönelik olarak ‹spanyol Sigortalar Birli¤i (UNESPA) ile Emniyet Müdürlü¤ü aras›nda imzalanan mutabakat zapt› önemli bir
örnek teflkil etmektedir. Sigorta sahtekârl›¤›n›n
önlenmesi ve kontrolü konusunda UNESPA taraf›ndan ayr›ca CEA (Avrupa Sigorta ve Re-
asürans Federasyonu) arac›l›¤›yla da çeflitli
faaliyetler düzenlenmektedir.
PORTEK‹Z
Portekiz’de sigorta sahtekârl›¤› Sigorta Kanunu
kapsam›nda ele al›nmamaktad›r. Böylece sigortac› ve arac›lar sahtekârl›k faaliyetlerinin belirlenmesi, kontrolü ve yetkili
kurumlara bildirimi konusunda herhangi bir zorunlulu¤a tabii tutulmamaktad›r. Buna karfl›n sigortac› ve arac›lar›n çal›flanlar›n› sahtekârl›¤a
karfl› e¤itmesi ve sahtekârl›k faaliyeti yürütenler
hakk›nda bilgi paylafl›m sisteminin kurulmas›
için teflvik sa¤lanmaktad›r. Sigorta flirketleri taraf›ndan sigorta sahtecili¤inin tespiti, önlenmesi ve bildirimini öngören bir kanun hükmünde
kararname 2009 y›l›nda kabul edilmifltir.
DAN‹MARKA
Danimarka’da
sigorta
sahtekârl›¤› Ceza Kanunu
kapsam›nda bir suç olarak de¤erlendirilmektedir.
Buna göre sigorta sahtekârl›¤› vakalar› esas itibariyle polis taraf›ndan
ele al›nmaktad›r. Ancak flüpheli vakalar ço¤unlukla sigortac›lar taraf›ndan
Danimarka ya-
salar› kapsam›nda soruflturulmaktad›r. Soruflturman›n sonucuna ba¤l› olarak vaka polise bildirilmektedir. Danimarka’da sigorta sahtekârl›¤›
konusunda özel bir düzenleme bulunmamakla
birlikte sigorta flirketlerinin konuya iliflkin herhangi bir önlem almalar› zorunlu tutulmamaktad›r.
FRANSA
Fransa’da sigorta sahtekârl›¤› Ceza Kanunu taraf›ndan düzenlenmektedir. Sigorta sahtekârl›¤›na
iliflkin düzenlemeler ise
Frans›z Ekonomi, Sanayi ve ‹stihdam Bakanl›¤›
taraf›ndan yap›lmaktad›r. Buna göre Fransa’daki denetleme kurumu bu konuda düzenleme yapma hakk›na sahip de¤ildir. Frans›z Denetleme Kurumu yerinde denetimle sigorta flirketlerinin konuya iliflkin ald›¤› tedbirleri kontrol
ederek tavsiyelerde bulunmaktad›r. Buna ek
olarak denetleme kurumlar› sahtekârl›k faaliyetlerine karfl› yurtd›fl›ndaki denetleme kurumlar› ile
iflbirli¤i yapma yetkisine sahiptir.
‹TALYA
‹talya’da sigorta sahtekârl›¤›, Ceza Kanunu kapsam›nda bir suç olarak
de¤erlendirilmektedir.
‹talyan Sigorta Denetleme Kurumu (ISVAP) sigorta sahtekârl›¤›na karfl› gerekli önlemlerin al›nmas› konusunda sigortac›lar›
teflvik etmektedir. Bu kapsamda ISVAP yerinde denetimle flirketlerin konuya iliflkin kontrol mekanizmalar›n› de¤erlendirmekte
ve yerel ve yabanc› denetim kurumlar› ile düzenli iflbirli¤i yürütmektedir.
BELÇ‹KA
Belçika’daki
Bankac›l›k,
Finans ve Sigortac›l›k
Komisyonu,
sigortac› ve arac›lar› sigorta sahtekârl›¤›n›n tespiti, kontrolü ve bildirimi konusunda teflvik etmektedir.
33
AVRUPA B‹RL‹⁄‹ VE S‹GORTA
2010 Y›l›nda Dünya
Sigorta Sektörü
Onur ACAR
TSRfiB Mali ve Finansal Düzenlemeler
üresel krizin etkisiyle iki y›l üst üste küçülen Dünya sigorta sektörü 2010 y›l›nda yüzde 2,7 artarak yeniden büyüme
trendine girmifltir.
K
2010 y›l› sonu itibar›yla Dünyada toplam prim
büyüklü¤ü 2009 y›l›ndaki 4.21 Trilyon Dolar seviyesine göre reel bazda yüzde 2,7 artarak 4.34
Trilyon Dolara yükselmifltir. Böylece 2008 ve 2009
y›llar›nda sektörde yaflanan küçülme yerine
tekrar büyümeye b›rakm›flt›r.
Dünyada toplam prim üretiminin 3.69 Trilyon
Dolarl›k k›sm› geliflmifl ülkelerde oluflurken, sigorta bilincinin tam olarak yerleflmedi¤i geliflmekte olan ülkelerde bu miktar 650 Milyar Dolarda
kalm›flt›r. Ancak, primler geliflmifl ülkelerde bir
önceki y›la göre yüzde 1,4 artarken, aralar›nda
Türkiye, Latin Amerika, Orta ve Do¤u Avrupa,
Güneydo¤u Asya, Orta Do¤u, Orta Asya ve Afrika’n›n yer ald›¤› geliflmekte olan ülkelerde art›fl oran› yüzde 11 olmufltur. Bu veriler 2010 y›l›nda sigorta piyasalar›n›n geliflmifl ülkelerde yeniden yükselifle geçti¤ini, geliflmekte olan ülkelerde ise art›fllar›n h›zland›¤›n› göstermektedir. Ayr›ca, geliflmekte olan ülkelerde, sigorta sektörünün büyümesinin ülke ekonomisindeki büyümeden daha iyi performans gösterdi¤i de görülmektedir. Di¤er bir de¤iflle, büyüme dönemlerinde sigorta sektörü ekonominin büyümesinden daha h›zl› büyümekte, küçülme dönemlerinde ise ekonomideki küçülmeye k›yasla daha
az küçülme göstermektedir.
Küresel ekonomik kriz süresince, prim gelirlerindeki düflüfllere karfl›n, Avrupa ve Amerika’da
34
devlet deste¤i için baflvuran birkaç flirket haricinde sigorta flirketlerinin krize dayand›klar›, yeterli sermayeye sahip olduklar›, teminat sunmaya devam ettikleri ve hasar ödemelerini aksatmad›klar› görülmüfltür. 2010 y›l›nda baz› AB ülkeleri ile Çin ve di¤er geliflmekte olan ülkelerdeki
ekonomik toparlanman›n sigorta sektörüne de
yans›d›¤› ve ekonomik büyümenin reel prim art›fllar›n› da beraberinde getirdi¤i görülmektedir.
2010 y›l›nda hayat-d›fl› primler yüzde 2,1, hayat
primleri ise yüzde 3,2 artm›flt›r. Ancak, primlerdeki art›fllara karfl›n, özellikle hayat sigortas› flirketlerinde sermaye yeterlili¤i seviyelerinin kriz öncesi
dönemin alt›nda kalmaya devam etti¤i görülmektedir. Faiz oranlar› tarihi düflük seviyelerini
korumakta ve bu durum flirketlerin yat›r›m gelirlerini ve dolay›s›yla karl›l›klar›n› etkilemektedir.
2011 y›l›nda ise Yunanistan baflta olmak üzere,
Portekiz, ‹rlanda, ‹talya ve ‹spanya’daki ekonomik sorunlar›n Euro bölgesinin büyüme rakamlar›n› etkilemesi beklenmekte olup, bu geliflmelerin
prim üretimini olumsuz flekilde etkilemesi kaç›n›lmazd›r. Ayr›ca, Japonya’da meydana gelen
deprem ve Tsunami felaketinin fiyatlarda art›fla
yol açmas› beklenmektedir. Tüm bunlara karfl›n
2011 y›l›nda Dünya sigorta sektörü prim hacminin
art›fl trendini koruyaca¤›, ancak hem hayat hem
de hayat-d›fl› branfllarda karl›l›¤›n düflük seviyelerde devam edece¤i öngörülmektedir.
K›talar baz›nda bak›ld›¤›nda, 2010 y›l›nda Amerika k›tas›nda prim üretimi toparlanarak bir önceki y›la göre yüzde 0,7 artm›flt›r. Avrupa’da
özellikle hayat prim üretiminde görülen art›fllar
sayesinde prim hacmi 2009 y›l›na göre yüzde
1,8 artm›flt›r. Asya k›tas›nda prim art›fl oran› yüzde 7,2’yi bulurken, Afrika’da yüzde 1,1 düflüfl,
Avustralya’da yüzde 2,3 art›fl görülmektedir.
Toplam prim büyüklü¤ünde, son y›llarda pay›
sürekli gerilemekle birlikte Dünya prim üretiminin yüzde 37,4’ünü gerçeklefltiren Avrupa k›tas› ilk s›rada yer almaya devam ederken, bunu
yüzde 32,5 ile Amerika ve yüzde 26,8 ile Asya
takip etmektedir. Geçen senelerde oldu¤u gibi, hayat d›fl› branfllarda prim üretim liderli¤ini
Amerika elinde tutarken, hayat branfl›nda Avrupa en büyük paya sahip olan k›tad›r. 27 üyeli Avrupa Birli¤i’nde sigorta sektörünün prim büyüklü¤ü 2010 y›l›nda 1.48 Trilyon Dolar olarak
gerçekleflmifl ve bir önceki y›la göre yüzde 1,9
reel art›fl kaydetmifltir. Avrupa Birli¤i’nin toplam
prim hacmi Dünya prim hacminin yüzde
34’üne denk gelmektedir.
2010 y›l›nda Dünyada kifli bafl›na düflen prim büyüklü¤ü 627 Dolard›r. Bu miktar geliflmifl ülkelerde
3.526 Dolar iken, geliflmekte olan ülkelerde 110
Dolarda kalmaktad›r. AB’de kifli bafl›na düflen
prim üretimi ise, 2010 y›l›nda 2.736 Dolar olurken,
Euro bölgesinde bu ortalama 3.000 Dolara yükselmektedir. Dünyada kifli bafl›na en yüksek prim
üreten ülke 6.633 Dolarla ‹sviçre’dir. Bu ülkeyi
5.845 Dolarla prim üretiminin büyük k›sm› sa¤l›k
primlerinden gelen Hollanda takip etmektedir.
2008 y›l›n›n birincisi ‹ngiltere ise 2009 y›l›nda oldu¤u gibi 2010 y›l›nda da ancak beflinci s›rada yer
alm›flt›r. ABD’de ise kifli bafl›na düflen prim üretimi
3.759 Dolar olup, bu miktar›n yar›dan fazlas›n›
hayat d›fl› primler oluflturmaktad›r.
Ülkeler baz›nda bak›ld›¤›nda ise, Dünyada en
yüksek prim üretimi yaklafl›k 1.16 Trilyon Dolarla
ABD’de olup, bu ülkeyi prim üretimini bir önceki
y›la göre art›rarak 557 Milyar Dolara ç›karak Japonya takip etmektedir. ‹ngiltere’de prim üretimindeki düflüfl yavafllayarak da olsa devam etmifl ve 310 Milyar Dolara gerilemifltir. Polonya,
Çek Cumhuriyeti ve Macaristan gibi Orta ve Do¤u Avrupa ülkelerinde de prim üretiminde yeniden art›fllar görülmektedir.
Dünyada sigorta sektörünün ekonomideki yerini
gösteren primlerin Gayri Safi Yurtiçi Hâs›laya
(GSYH) oran› 2010 y›l›nda yüzde 6,9 iken, geliflmifl
ülkelerde bu oran ortalama yüzde 8,6’y› bulmaktad›r. AB’de sigorta sektörünün GSYH içindeki pay› yüzde 8,2’dir. Geliflmekte olan ülkelerde ise bu
oran yüzde 3’te kalmaktad›r. Primlerin GSYH’ YA
oran›n›n en yüksek oldu¤u ülke yüzde 18,4 ile Tayvan olup, bu ülkeyi Güney Afrika, Hollanda, ‹ngiltere, Güney Kore ve Japonya takip etmektedir.
Dünya Sigorta Sektörü (2010)
Prim Üretimi
(Milyon $)
Amerika k›tas›
ABD
Avrupa k›tas›
AB 27
‹ngiltere
Fransa
Polonya
Macaristan
Türkiye
Asya k›tas›
Japonya
Avustralya k›tas›
Afrika k›tas›
DÜNYA
Sanayileflmifl ülkeler
Geliflmekte olan ülkeler
1.409.530
1.166.142
1.620.437
1.482.347
310.022
280.082
17.763
3.999
9.429
1.161.118
557.439
81.160
66.719
4.338.964
3.688.758
650.206
2009 Yl››na Göre
Reel Prim Art›fl›(%)
0,7
-0,2
1,8
1,9
-2,7
2,1
2,7
-1,6
4,8
7,2
0,1
2,3
-1,1
2,7
1,4
11,0
Dünyadaki
Pay› (%)
32,5
26,9
37,4
34,2
7,2
6,5
0,4
0,1
0,2
26,8
12,85
1,9
1,5
100
85,0
15,0
Kifli Bafl›
Prim ($)
1.519
3.759
1.850
2.736
4.497
4.187
466
400
128
282
4.390
2.283
65
627
3,527
110
Primlerin
GSY‹H’ya Oran› (%)
6,7
8,0
7,5
8,2
12,4
10,5
3,7
3,0
1,3
6,2
10,1
5,8
3,9
6,9
8,7
3,0
Kaynak: Swiss Re, Sigma No 2/2011
35
AVRUPA B‹RL‹⁄‹ VE S‹GORTA
2010 Y›l›nda Dünyada Hayat Sigortas› Sektörü
Dünyada prim büyüklü¤ünün yüzde 57’sine
denk gelen hayat sigortas› primleri 2010 y›l›nda tekrar yükselifle geçerek reel bazda yüzde
3,2 artm›fl ve 2.52 Trilyon Dolar olmufltur. ABD
ve ‹ngiltere’de düflüfl devam etse de, geliflmekte olan ülkelerle baz› büyük ülkelerde
prim hacmindeki art›fllar Dünya genelinde art›fl› beraberinde getirmifltir. Yeni sigortal›lar›n
piyasaya girdi¤i ve özellikle getiri garantili
ürünlerin talep gördü¤ü Fransa, ‹talya ve Almanya gibi Avrupa ülkelerinde hayat sektörü
büyüme trendini sürdürmüfltür.
966 Milyar Dolar prim üretimiyle Avrupa k›tas›
Dünyan›n en büyük hayat sigortas› piyasas›n›
oluflturmaya devam etmektedir. AB’de kifli bafl›na hayat primleri 1.709 Dolar, ABD’de 1.632
Dolar, ‹ngiltere 3.436 ve Fransa’da ise 2.938 Dolard›r. Dünyada kifli bafl›na hayat primi üretimi
364 Dolar iken Türkiye’de bu rakam 15 Dolar
düzeyinde kalmaktad›r.
Geliflmifl ülkelerde, hayat primlerindeki art›fl
2009 y›l›na göre yüzde 1,8 olarak gerçekleflmifltir. Kuzey Amerika’da ise düflüfl yavafllamakla
beraber devam etmektedir. Avustralya ve Polonya baflta olmak üzere, krizin etkisiyle hayat
ürünlerindeki vergi avantaj› kald›r›lan ülkelerde
bir önceki y›l yaflanan ciddi düflüfller yerini küçük art›fllara b›rakm›flt›r. Geliflmekte olan ülkelerde ise hayat primlerinin büyümesini h›zland›rarak devam ettirdi¤i ve bir önceki y›la göre
yüzde 13,1 art›fl gösterdi¤i görülmektedir. Hollanda ve ‹spanya’n›n d›fl›nda Avrupa’da art›fllar
devam etmekte olup, Asya ülkelerinde hayat
primlerinin art›fl› çok daha h›zl›d›r.
Dünya Hayat Sigortas› Sektörü (2010)
Prim Üretimi
(Milyon $)
Amerika
ABD
Avrupa
AB 27
‹ngiltere
Fransa
Polonya
Macaristan
Türkiye
Asya
Japonya
Avustralya
Afrika
DÜNYA
Sanayileflmifl ülkeler
Geliflmekte olan ülkeler
2009 Yl››na Göre
Reel Prim Art›fl›(%)
612.349
506.228
965.661
914.072
213.831
192.428
8.977
2.137
1.455
855.370
440.950
39.448
47.244
2.520.072
2.156.248
363.824
0,4
-0,7
3,4
3,4
-3,3
2,6
1,9
3,4
11,4
6,3
0
2,7
-2,4
3,2
1,8
13,1
Kifli Bafl›
Prim ($)
660
1.632
1.110
1.709
3.436
2.938
235
214
20
208
3.473
1.109
46
364
2.069
62
Primlerin
GSY‹H’ya Oran› (%)
2,9
3,5
4,5
5,3
9,5
7,4
1,9
1,6
0,2
4,5
8,0
2,8
2,7
4,0
5,1
1,7
Kaynak: Swiss Re, Sigma No 2/2011
2010 Y›l›nda Dünyada Hayat D›fl› Sigorta Sektörü
Dünyada prim büyüklü¤ünün yüzde 43’üne
denk gelen hayat d›fl› sigorta primleri 2010 y›l›nda bir önceki y›la göre reel bazda yüzde 2,1 artarak 1.82 Trilyon Dolar olmufltur. Art›fl›n hayat
36
branfl›na göre daha s›n›rl› kalmas› özellikle hayat
d›fl› primlerde liderli¤i elinde bulunduran Kuzey
Amerika k›tas›ndaki düflük büyümeden kaynaklanmaktad›r. Avrupa k›tas›nda da, son 10 y›lda
hayat-d›fl› primlerde ilk kez 2009 y›l›nda görülen
düflüflün yerini yükselifle b›rakmas›na karfl›n, bü-
yümenin yüzde 0,3 gibi düflük bir düzeyde kald›¤› görülmektedir. Hem bireylerin hem de flirketlerin maliyetleri düflürmek amac›yla sigorta teminatlar›n› azaltmas› hayat-d›fl› branfllarda prim art›fl›n›n düflük seyretmesine neden olmufltur.
Geliflmifl ülkelerde hayat d›fl› branfllarda primler
yüzde 1 artarken, geliflmekte olan ülkelerde
yüzde 8,5 art›fl gerçekleflmifltir. 2010 y›l›nda görülen toparlanmaya karfl›n, art›fl oran› uzun y›llar
ortalamalar›n›n alt›nda kalmaktad›r. Avustralya
baflta olmak üzere, Güney ve Uzakdo¤u Asya
ve Latin Amerika’da reel art›fllar yaflanm›flt›r. Küresel ekonomik krizin öncelikle sanayileflmifl ülkeleri etkiledi¤i dikkate al›nd›¤›nda, krizin etkilerinin
geliflmekte olan ülkelerin sigorta sektörlerinde
daha az hissedildi¤i anlafl›lmaktad›r.
ABD 2.172 Dolar kifli bafl›na hayat-d›fl› prim üretimi ile ilk s›rada yer almaktad›r. AB ortalamas›
1.027 Dolar, Dünya ortalamas› ise 263 Dolar
iken, Türkiye’de kifli bafl›na düflen hayat-d›fl›
prim üretimi 109 Dolarda kalmaktad›r. Ayn› flekilde, Türkiye’de hayat-d›fl› primlerin Gayri Safi Yurt
‹çi Hâs›laya oran› da yüzde 2,9 olan dünya ortalamas›n›n oldukça alt›ndad›r.
Dünya Hayat-d›fl› Sigorta Sektörü (2010)
Prim Üretimi
(Milyon $)
Amerika
ABD
Avrupa
AB 27
‹ngiltere
Fransa
Polonya
Macaristan
Türkiye
Asya
Japonya
Avustralya
Afrika
DÜNYA
Sanayileflmifl ülkeler
Geliflmekte olan ülkeler
797.181
659.915
654.775
568.275
96.191
87.654
8.786
1.861
7.974
305.748
116.489
41.713
19.475
1.818.893
1.532.510
286.383
2009 Yl››na Göre
Reel Prim Art›fl›(%)
0,9
0,2
0,3
0,5
-1,2
0,9
3,4
-6,8
3,7
9,8
0,6
2,0
4,1
2,1
1,0
8,5
Kifli Bafl›
Prim ($)
859
2.172
740
1.027
1.060
1.249
230
186
109
74
917
1.173
19
263
1.458
49
Primlerin
GSY‹H’ya Oran› (%)
3,8
4,5
3,0
3,2
2,9
3,1
1,8
1,4
1,1
1,6
2,1
3,0
1,1
2,9
3,6
1,3
Kaynak: Swiss Re, Sigma No 2/2011
37
S‹GORTA ‹STAT‹ST‹KLER‹
Sigorta Sektörünün
2011 Y›l› Mart Sonu
De¤erlendirmesi
Mehmet KALKAVAN
TSRfiB Genel Sekreter Yard›mc›s›
ergimizin bu say›s›nda Sigorta Sektörünün 2011 y›l› ilk üç ay sonuçlar›n›n
bir de¤erlendirmesini yapaca¤›z. Sektörün
geneli üzerinde k›sa bir de¤erlendirme yapacak olursak, 2011 y›l› Mart ay› sonunda, sektör
2010 y›lsonuna benzer bir flekilde hayat d›fl›
D
branfllarda son derece olumsuz bir tablo çizerek y›l› 22 Milyon teknik zararla, hayat branfl›n› ise 34 Milyon teknik kâr ile kapatm›flt›r. Mali gelirlerdeki düflüflün teknik sonuçlara eklenmesiyle, bilançolarda 2010 y›l› sonunda oldu¤u üzere zararlar ortaya ç›km›flt›r.
I- HAYAT DIfiI fi‹RKETLER
A- B‹LANÇO
1- Aktif
2011-3
Cari Varl›klar
Nakit ve Nakit Benzeri Varl›klar
2010-3
Aktifeki
Pay› (%)
De¤iflim
%
12.957.363.016
87
11.470.300.616
87
12,96
4.410.105.938
30
3.924.644.301
30
12,37
Fin. Varl. ile Riski Sigort. Ait Fin. Yat.
3.592.270.768
24
3.168.163.569
24
13,39
Esas Faaliyetlerden Alacaklar
3.675.386.500
25
3.221.142.494
24
14,10
‹liflkili Taraflardan Alacaklar
Di¤er Alacaklar
Gelecek Aylara Ait Giderler
Di¤er Cari Varl›klar
Cari Olmayan Varl›klar
Esas Faaliyetlerden Alacaklar
‹liflkili Taraflardan Alacaklar
Di¤er Alacaklar
Finansal Varl›klar
6.650.907
0
64.673.525
0
-89,72
54.065.181
0
48.983.790
0
10,37
1.103.195.416
7
947.130.206
7
16,48
115.688.306
1
95.562.731
1
21,06
1.954.164.735
13
1.757.376.753
13
11,20
32.363.388
0
13.565.363
0
138,57
243.608
0
444.898
0
-45,24
1.041.819
0
61.948
0
8,30
772.566.855
5
729.025.806
6
5,97
Maddi Varl›klar
618.967.454
4
595.900.721
5
3,87
Maddi Olmayan Varl›klar
401.758.165
3
352.385.229
3
14,01
Gelecek Y›llara Ait Giderler
Di¤er Cari Olmayan Varl›klar
AKTIF TOPLAMI
38
Aktifeki
Pay›(%)
6.359.194
0
7.822.396
0
-18,71
120.864.251
1
57.270.393
0
111,04
14.911.527.750
100
13.227.677.370
100
12,73
Hayat D›fl› branfllarda faaliyet gösteren sigorta
flirketlerinin Aktif Toplam› geçen y›l›n ayn› dönemine göre yaklafl›k yüzde 13 oran›nda bir
art›fl göstererek 14.912 Milyon TL’ye yükselmifltir. Cari Varl›klarda yüzde 13 oran›nda, Cari Olmayan Varl›klarda ise yüzde 11 oran›nda bir
art›fl meydana gelmifltir. 2010 y›l› ilk üç ay sonu
bilançosunun aktifindeki en büyük pay yüzde
30 ile “Nakit ve Nakit Benzeri Varl›klar” kalemine aittir. “Cari Olmayan Varl›klar” aras›nda
dikkat çeken kalemler s›ras›yla yüzde 111 ora-
n›nda art›fl göstererek 121 Milyon TL’ye ulaflan
“Di¤er Cari Olmayan Varl›klar” ile yüzde 139
oran›nda artarak 33 Milyon TL’ye ulaflan “Esas
Faaliyetlerden Alacaklar” kalemidir. “Esas Faaliyetlerden Alacaklar” hesab›n›n bu denli
yüksek orandaki art›fl›, 27 Milyon TL tutar›ndaki
“Rücu ve Sovtaj Yoluyla Tahsil Edilecek Alacaklar”›n burada izlenmeye bafllanmas›ndan
kaynaklanmaktad›r. “Di¤er Cari Olmayan
Varl›klar” kaleminin tamam›na yak›n› “Ertelenmifl Vergi Varl›klar›”ndan oluflmaktad›r.
2- Pasif
Pasifteki
20011-3
K›sa Vadeli Yükümlülükler
Pay›(%)
2010-3
Pasifteki
De¤iflim
Pay›(%)
%
9.641.625.511
65
8.173.634.296
62
17,96
2.470.667
0
84.839.656
1
-97,09
Esas Faaliyetlerden Borçlar
942.193.036
6
770.040.089
6
22,36
‹liflkili Taraflardan Borçlar
133.777.908
1
202.030.628
2
-33,78
Di¤er Borçlar
179.836.276
1
147.935.859
1
21,56
7.867.766.905
53
6.492.945.186
49
21,17
125.936.728
1
112.171.070
1
12,27
57.447.192
0
28.837.076
0
99,21
306.888.412
2
308.161.971
2
-0,41
25.308.388
0
26.672.760
0
-5,12
304.458.350
2
226.369.839
2
34,50
Finansal Borçlar
Sigortac›l›k Teknik Karfl›l›klar›
Ödenecek Vergi vb. Yüküm.
Di¤er Risklere ‹liflkin Karfl›l›klar
Gelecek Aylara Ait Gelirler
Di¤er K›sa Vadeli Yükümlülükler
Uzun Vadeli Yükümlülükler
Finansal Borçlar
44.980
0
236
0
18980,55
21.773.365
0
12.138.977
0
79,37
‹liflkili Taraflara Borçlar
5.182.539
0
476.180
0
988,36
Di¤er Borçlar
3.284.887
0
1.986.375
0
65,37
222.057.429
1
163.130.424
1
36,12
Esas Faaliyetlerden Borçlar
Sigortac›l›k Teknik Karfl›l›klar›
Di¤er Yükümlülükler ve Karfl›l›klar
395.743
0
2.036.763
0
-80,57
53.745.211
0
42.735.106
0
25,76
Gelecek Y›llara Ait Gelir ve Gider Tahakk.
2.288.121
0
2.337.318
0
-2,10
Di¤er Uzun Vadeli Yükümlülükler
-4.313.925
0
1.528.461
0
-382,24
Özsermaye
4.965.443.889
33
4.827.673.234
36
2,85
Ödenmifl Sermaye
4.031.674.627
27
3.455.925.184
26
16,66
Di¤er Risklere ‹liflkin Karfl›l›klar
Sermaye Yedekleri
Kâr Yedekleri
Geçmifl Y›llar Kârlar›
Geçmifl Y›llar Zararlar›(-)
Dönem Net Kâr›
PASIF TOPLAMI
534.555.154
4
455.708.176
3
17,30
1.503.574.814
10
1.392.994.041
11
7,94
90.811.774
1
146.939.094
1
-38,20
-1.154.578.796
-8
-629.109.786
-5
83,53
-40.593.684
0
5.216.525
0
-878,17
14.911.527.750
100
13.227.677.370
100
12,73
39
S‹GORTA ‹STAT‹ST‹KLER‹
Son bir y›lda “Ödenmifl Sermaye”nin yüzde
17 oran›nda artmas›na karfl›n, ortaya ç›kan
zararlar nedeniyle Özsermaye sadece yüzde 3 oran›nda art›fl gösterebilmifltir. Bu art›fla
ra¤men, Özsermayenin pasif toplam› içerisindeki pay› yüzde 3 azalm›flt›r.
“K›sa Vadeli Yükümlülükler” içindeki 942 Milyon TL tutar›ndaki “Esas Faaliyetlerden Borçlar” kaleminin en büyük kalemi 616 Milyon TL
tutar›ndaki “Sigortac›l›k Faaliyetinden Borçlar” kalemidir. Bu kalemin 421 Milyon TL’si reasürörlere iliflkin iken, arac›lara iliflkin borç tutar› 122 Milyon TL, sigorta flirketlerine borçlar
ise 72 Milyon TL’dir. Bu bölümde yer alan “Sigortac›l›k Teknik Karfl›l›klar›”n›n 4.780 Milyon
TL’si “Kazan›lmam›fl Primler Karfl›l›¤›”ndan,
2.962 Milyon TL’si ise “Muallâk Hasar ve Tazminat Karfl›l›¤›”ndan oluflmaktad›r. “Gelecek Aylara Ait Gelirler”in 276 Milyon TL’si “Ertelenmifl
Komisyon Gelirleri”nden oluflmaktad›r.
K›sa Vadeli Yükümlülüklerin pasif içerisindeki
pay› bir önceki döneme göre 3 puanl›k art›flla
yüzde 65’e, toplam teknik karfl›l›klar›n pasif toplam› içindeki pay› ise yüzde 50’den yüzde 54’e
yükselmifltir. 2010 y›l› Mart sonunu sektör 5 Milyon TL bilanço kar› ile kapam›flken, 2011 Mart
sonunda 41 Milyon TL zararla karfl›laflm›flt›r.
B- KÂR/ZARAR HESABI
1- Teknik Sonuçlar
YAZILAN PR‹MLER
2011-3
2010-3
De¤iflim%
2011-3
2010-3
De¤iflim(%)
KAZA
168.782.927
136.311.377
23,82
42.350.983
66.158.750
-35,99
HASTALIK/SA⁄LIK
699.257.193
580.351.029
20,49
-37.507.257
-31.720.429
18,24
KARA ARAÇLARI
863.057.090
665.193.812
29,75
-46.069.689
-67.507.406
-31,76
RAYLI ARAÇLAR
86.476
40.395
114,08
20.256
25.651
-21,03
HAVA ARAÇLARI
9.518.599
7.303.339
30,33
1.052.964
1.760.155
-40,18
SU ARAÇLARI
23.956.126
23.418.798
2,29
5.986.944
6.509.225
-8,02
NAKL‹YAT
93.337.698
83.899.171
11,25
17.344.908
25.159.278
-31,06
YANGIN VE DO⁄. AF.
597.829.639
554.450.657
7,82
47.756.704
43.766.170
9,12
GENEL ZARARLAR
453.821.228
279.181.831
62,55
2.830.975
19.169.292
-85,23
KARA ARAÇLARI SOR.
679.593.438
595.049.040
14,21
-71.972.212
-73.236.282
-1,73
HAVA ARAÇLARI SOR.
10.526.746
7.809.205
34,80
-45.908
245.770
-118,68
78.488
74.458
5,41
60.714
33.012
83,91
GENEL SORUMLULUK
98.573.602
82.671.339
19,24
11.225.397
16.868.469
-33,45
KRED‹
15.930.757
13.494.128
18,06
-52.995
793.637
-106,68
EMN‹YET‹ SU‹ST‹MAL
2.919.947
4.066.335
-28,19
133.307
690.102
-80,68
F‹NANSAL KAYIPLAR
30.798.152
25.447.128
21,03
71.039
1.606.183
-95,58
HUKUKSAL KORUMA
12.406.041
8.770.323
41,45
5.221.169
-3.971.736
-231,46
258.160
0
-
6.181
0
-
3.760.732.306
3.067.532.365
22,60
-21.586.522
6.349.843
-439,95
TRAF‹K
620.096.896
538.700.290
15,11
-101.260.256
-115.019.895
-11,96
KASKO
863.057.090
665.193.812
29,75
-46.069.689
-67.507.406
-31,76
SU ARAÇLARI SORUML.
DESTEK
HAYAT DIfiI TOPLAM
40
TEKN‹K KÂR
Elemanter branfllarda yaz›lan primlerde
bir önceki y›l›n ayn› dönemine göre
yüzde 23 oran›nda bir art›fl sa¤lanm›fl
ve prim üretim tutar› 3.761 Milyon TL’ye
yükselmifltir. Sektörün elemanter branfllardaki teknik sonuçlar› ise geçen y›l 6
Milyon TL teknik karla kapan›rken, bu y›l
yüzde 440 oran›nda bir gerilemeyle 22
Milyon TL teknik zararla kapanm›flt›r. En
fazla dikkat çeken branfl, 2010 y›l›n›n ilk
üç ay›nda elde edilen teknik kar›n bu
dönem yüzde 85 geriledi¤i “Genel Zararlar” branfl›d›r. Bunun d›fl›nda, “Kaza”
ve “Nakliyat” branfllar›nda da bir önceki dönem elde edilen teknik kar›n üçte
birinin bu dönem kaybedilmifl olmas›,
genel teknik sonuçlar› olumsuz etkileyen hususlar›n bafl›nda gelmektedir.
Trafik sigortas›nda bu dönem çok küçük bir düzelme gerçekleflmifltir ancak,
6111 say›l› Kanunun tedaviye iliflkin hükümlerine uygun idari düzenlemelerin
yap›lmas›yla teknik sonuçlar›n bu y›l
içerisinde daha yüksek oranda düzelece¤i tahmin edilmektedir.
2- Mali Sonuçlar
Yat›r›m Gelirleri
Fin. Yat›r›mlardan Elde Edilen Gelirler
Fin. Yat. Nakte Çevrilmesinden Elde Edilen Kârlar
Finansal Yat›r›mlar›n De¤erlemesi
Kambiyo Kârlar›
‹fltiraklerden Gelirler
Ba¤l› Ort. ve Müflt. Yön. Tabi Tefleb. Gel.
Arazi, Arsa ile Bin.'dan Eld. Ed.Gel.
Türev Ürünlerden Elde Edilen Gelirler
Di¤er Yat›r›mlar
Hayat Teknik Bölümünden Aktar›lan Yat›r›m Gel.
Yat›r›m Giderleri
Yat›r›m Yönetim Giderleri (-)
Yat›r›mlar De¤er Azal›fllar› (-)
Yat›r›mlar›n Nakte Çevrilmesinden Oluflan Zararlar (-)
Hayat D›fl› Teknik Böl. Aktar›lan Yat›r›m Gelirleri (-)
Türev Ürünler Son. Oluflan Zararlar (-)
Kambiyo Zararlar› (-)
Amortisman Giderleri (-)
Di¤er Yat›r›m Giderleri (-)
Di¤er Faal. Gelir &Giderler(+/-)
Karfl›l›klar Hesab› (+/-)
Reeskont Hesab› (+/-)
Zorunlu Deprem Sigortas› Hesab› (+/-)
Enflasyon Düzeltmesi Hesab› (+/-)
Ertelenmifl Vergi Varl›¤› Hesab› (+/-)
Ert. Vergi Yükümlülü¤ü Gideri (-)
Di¤er Gelir ve Karlar
Di¤er Gider ve Zararlar (-)
Önceki Y›l Gelir ve Karlar›
Önceki Y›l Gider ve Zararlar›(-)
Net Dönem Kâr› veya Zarar›
20011-3
2010-3
De¤iflim (%)
205.966.523,43
108.626.884,16
10.963.695,32
8.747.486,49
39.130.117,77
33.255.247,89
1.188.465,37
3.150.551,21
597.288,23
296.207,12
10.579,87
-183.115.085,55
-5.077.198,55
-1.821.091,88
-5.185.072,99
-123.493.734,83
-913.232,69
-27.063.551,21
-18.584.440,75
-976.762,64
-20.864.364,02
-37.799.781,72
-1.324.959,93
10.197.675,36
0,00
6.874.717,66
1.709.529,56
8.777.295,91
-9.168.721,47
5.484,67
-135.604,07
1.987.073,86
256.262.304,03
124.080.915,49
28.325.886,05
9.293.171,22
17.449.036,77
67.199.818,40
991.917,20
7.795.750,52
942.620,49
183.187,89
0,00
-224.768.325,27
-3.706.524,64
-1.583.751,65
-4.142.256,00
-170.977.741,66
-5.831,00
-28.721.154,16
-14.983.903,37
-647.162,78
-10.258.201,02
-25.178.760,13
-1.128.382,18
2.644.369,45
0,00
15.134.888,86
-1.089.038,42
7.137.572,11
-7.434.749,00
10.923,33
-355.025,04
21.235.777,75
-19,63
-12,45
-61,29
-5,87
124,25
-50,51
19,81
-59,59
-36,64
61,70
-18,53
36,98
14,99
25,18
-27,77
15.561,68
-5,77
24,03
50,93
103,39
50,13
17,42
285,64
-54,58
-256,98
22,97
23,32
-49,79
-61,80
-90,64
41
S‹GORTA ‹STAT‹ST‹KLER‹
206 Milyon TL’lik yat›r›m gelirlerine karfl›l›k 183 Milyon TL’lik yat›r›m giderleri ve 21 Milyon TL’lik di¤er
faaliyetlerden kaynaklanan giderler sonucunda, 2011 y›l› Mart ay› sonunda 2 Milyon TL mali
kar elde edilmifltir. Bu tutar geçen y›l›n ayn› dönemine göre yüzde 91 oran›nda bir azal›fl› ifade
etmektedir. Kambiyo karlar›n›n yüzde 124’lük art›fla denk gelen 22 Milyon TL tutar›nda art›fl göstermesine ra¤men, yat›r›m gelirlerinde yüzde 20
oran›nda bir azal›fl meydana gelmifltir. Bu azal›fl›n en önemli nedenleri “Finansal Yat›r›mlardan
Elde Edilen Gelirler”, “Finansal Yat›r›mlar›n De-
¤erlemesi” ve “‹fltiraklerden Gelirler” kalemlerinin önemli oranlarda ve/veya tutarlarda düflmesidir. Ayn› dönemde yat›r›m giderlerinde yüzde 19 oran›nda bir azal›fl meydana gelmifltir. Bu
azal›fl›n tek sebebi, hayat d›fl› teknik bölüme aktar›lan yat›r›m gelirlerinin 171 Milyon TL’den 123
Milyon TL’ye çekilmesidir. “Di¤er Faaliyet Gelir ve
Giderleri Hesab›”nda da yüzde 103 oran›nda art›fl gerçekleflmifl ve bir önceki dönem ortaya ç›kan k›rm›z› bakiye iki kat›na yükselmifltir. Bu durum tamamen karfl›l›klar hesab›n›n 13 Milyon TL
yükselmesinden kaynaklanmaktad›r.
II- HAYAT - EMEKL‹L‹K fi‹RKETLER‹
A- B‹LANÇO
1- Aktif
Aktifeki
Cari Varl›klar
Nakit Ve Nakit Benzeri Varl›klar
Fin.Varl. ‹le Riski Sigort.Ait Fin.Yat.
Esas Faaliyetlerden Alacaklar
‹liflkili Taraflardan Alacaklar
Di¤er Alacaklar
Gelecek Aylara Ait Giderler
Di¤er Cari Varl›klar
Cari Olmayan Varl›klar
Esas Faaliyetlerden Alacaklar
‹liflkili Taraflardan Alacaklar
Di¤er Alacaklar
Finansal Varl›klar
Maddi Varl›klar
Maddi Olmayan Varl›klar
Gelecek Y›llara Ait Giderler
Di¤er Cari Olmayan Varl›klar
AKTIF TOPLAMI
Aktifeki
De¤iflim
2011-3
Pay›(%)
2010-3
Pay›(%)
%
15.215.134.212
2.194.947.752
5.615.750.927
7.167.944.110
11.010.674
9.959.037
181.580.458
33.941.254
6.504.628.210
5.943.733.088
0
144.245
62.185.980
102.459.545
32.620.936
347.973.112
15.511.304
21.719.762.423
70
10
26
33
0
0
1
0
30
27
0
0
0
0
0
2
0
100
12.747.234.543
1.453.099.921
5.739.352.229
5.342.690.831
6.490.050
7.299.271
151.483.460
46.818.782
5.005.959.864
4.841.235.298
124.140
16.787.463
105.913.589
30.990.385
502.150
10.406.839
17.753.194.408
72
8
32
30
0
0
1
0
28
27
0
0
0
1
0
0
0
100
19,36
51,05
-2,15
34,16
69,65
36,44
19,87
-27,51
29,94
22,77
16,20
270,43
-3,26
5,26
69.196,64
49,05
22,34
Hayat ve Emeklilik branfllar›nda faaliyet gösteren sigorta flirketlerinin Aktif Toplam› geçen y›l›n
ayn› dönemine oranla yaklafl›k yüzde 22 oran›nda bir art›fl göstererek 21.720 Milyon TL’ye
ulaflm›flt›r. Cari Varl›klarda yüzde 19, Cari Olmayan Varl›klarda ise yüzde 30 oran›nda bir
art›fl meydana gelmifltir. Cari Varl›klar ile Cari
Olmayan Varl›klar›n aktif içindeki paylar› s›ras›yla yüzde 72 ve yüzde 28 oran›nda gerçeklefl-
42
mifltir. 7.168 Milyon TL tutar›ndaki “Esas Faaliyetlerden Alacaklar” tutar›n›n 6.782 Milyon TL’si
“Emeklilik Faaliyetinden Alacaklar” kaleminden gelmektedir. “Cari Olmayan Varl›klar” alt›nda yer alan 5.944 Milyon TL tutar›ndaki “Esas
Faaliyetlerden Alacaklar” kaleminin 5.804 Milyon TL tutar›ndaki k›sm› da “Emeklilik Faaliyetinden Alacaklar” alt›ndaki “Saklay›c› fiirketten
Alacaklar” kaleminden oluflmaktad›r.
2- Pasif
2010-12
K›sa Vadeli Yükümlülükler
Finansal Borçlar
Esas Faaliyetlerden Borçlar
‹liflkili Taraflardan Borçlar
Di¤er Borçlar
Sigortac›l›k Teknik Karfl›l›klar›
Ödenecek Vergi Vb. Yüküm.
Di¤er Risklere ‹liflkin Karfl›l›klar
Gelecek Aylara Ait Gelirler
Di¤er K›sa Vadeli Yükümlülükler
Uzun Vadeli Yükümlülükler
Finansal Borçlar
Esas Faaliyetlerden Borçlar
‹liflkili Taraflara Borçlar
Di¤er Borçlar
Sigortac›l›k Teknik Karfl›l›klar›
Di¤er Yükümlülükler ve Karfl›l›klar
Di¤er Risklere ‹liflkin Karfl›l›klar
Gelecek Y›llara Ait Gelir ve Gider Tah.
Di¤er Uzun Vadeli Yükümlülükler
Özsermaye
Ödenmifl Sermaye
Sermaye Yedekleri
Kar Yedekleri
Geçmifl Y›llar Karlar›
Geçmifl Y›llar Zararlar›(-)
Dönem Net Kar›
PASIF TOPLAMI
0.529.965.708
6.241.800
7.106.390.771
127.804.178
31.461.803
3.101.891.898
54.076.489
33.501.374
44.163.757
24.433.638
8.955.474.965
14.634
5.803.464.771
0
244.466
3.107.487.641
4.730.619
14.477.613
48.146
25.007.075
2.234.321.749
1.452.443.635
168.598.804
637.343.734
274.786.783
-349.987.451
51.136.243
21.719.762.423
Özsermaye bir önceki döneme göre yüzde
34 oran›nda art›fl göstererek 2.234 Milyon
TL’ye yükselmifltir. Özsermayenin Pasif Toplam› içindeki pay› bu dönem yüzde 1 artarak yüzde 10’a yükselmifltir.
K›sa vadeli yükümlülüklerin pasif içerisindeki
pay› her iki dönemde de de¤iflmeyerek yüzde
48 olarak gerçekleflirken, uzun vadeli yükümlülüklerin pasif içerisindeki pay› yüzde 1 azalarak yüzde 41’e gerilemifltir. K›sa vadeli yükümlülükler yüzde 22 oran›nda art›fl göstererek
10.530 Milyon TL’ye, uzun vadeli yükümlülükler
kalemi ise yüzde 20 oran›nda art›fl göstererek
8.955 Milyon TL’ye ulaflm›flt›r. Bir önceki dönemde toplam pasif içerisindeki pay› yüzde
32 olan K›sa ve Uzun Vadeli Sigortac›l›k Teknik
Karfl›l›klar›, yüzde 4 gerileyerek yüzde 28 olarak
Pasifteki
Pay›(%)
48
0
33
1
0
14
0
0
0
0
41
0
27
0
0
14
0
0
0
0
10
7
1
3
1
-2
0
100
2009-12
8.599.047.728
74.801.668
5.346.898.200
55.666.408
41.211.240
2.925.077.381
69.936.093
22.939.471
38.569.337
23.947.930
7.494.114.687
28.992
4.691.352.924
0
246.782
2.761.629.834
3.652.063
11.532.212
0
25.671.880
1.667.146.502
1.086.397.402
132.286.623
471.344.307
208.651.320
-311.945.767
80.412.617
17.760.308.917
Pasifteki
Pay›(%)
48
0
30
0
0
16
0
0
0
0
42
0
26
0
0
16
0
0
0
0
9
6
1
3
1
-2
0
100
De¤iflim
%
22,46
-91,66
32,91
129,59
-23,66
6,04
-22,68
46,04
14,50
2,03
19,50
-49,52
23,71
-0,94
12,52
29,53
25,54
-2,59
34,02
33,69
27,45
35,22
31,70
12,19
-36,41
22,29
gerçekleflmifltir. 2011 y›l› Mart ay› sonu itibariyle, sektör 51 Milyon TL tutar›nda net kar elde
etmifl olup bu tutar geçen y›la k›yasla yüzde
36 oran›nda bir azal›fl› ifade etmektedir.
Pasif taraf›ndaki kalemlere dikkat etti¤imizde, k›sa ve uzun vadeli yükümlükler aras›nda yer alan ve pasif taraf›n büyüklük anlam›nda ilk iki kalemini oluflturan “Esas Faaliyetlerden Borçlar” kalemlerinin tamam›na
yak›n› “Emeklilik Faaliyetlerinden Borçlar”
kalemi alt›ndaki “Kat›l›mc›lara Borçlar”dan
meydana gelmektedir. 3.102 Milyon TL tutar›ndaki k›sa vadeli sigortac›l›k teknik karfl›l›klar›n›n 2.271 Milyon TL’si, 3.107 Milyon TL tutar›ndaki uzun vadeli sigortac›l›k teknik karfl›l›klar›n›n ise 2.876 Milyon TL’si hayat matematik karfl›l›klar›ndan oluflmaktad›r.
43
S‹GORTA ‹STAT‹ST‹KLER‹
B- KÂR/ZARAR HESABI
1- Teknik Sonuçlar
Hayat Yaz›lan Primler
Hayat Net Teknik Kâr
Emeklilik Teknik Kâr
Hayat/Emeklilik Mali Kâr
Kâr
Hayat D›fl› Faaliyet Kâr›
Vergi
Hayat Toplam Kâr (Vergi öncesi)
Hayat Net Kâr
2011-3
2010-3
De¤iflim%
755.484.292
33.768.327
-12.372.527
49.362.539
70.758.339
-1.773.703
-17.848.393
68.984.636
51.136.243
589.458.710
42.384.906
9.015.472
56.344.508
107.744.887
-3.202.362
-24.129.907
104.542.524
80.412.617
28,17
-20,33
-237,24
-12,39
-34,33
-44,61
-26,03
-34,01
-36,41
2- Mali Sonuçlar
2011-3
2010-3
De¤iflim(%)
Yat›r›m Gelirleri
76.065.247
80.269.274
-5,24
Finansal Yat›r›mlardan Elde Edilen Gelirler
49.169.303
36.397.516
35,09
Finansal Yat›r›mlar›n Nakde Çevr. Elde Edilen Karlar
5.691.641
10.877.370
-47,67
Finansal Yat›r›mlar›n De¤erlemesi
8.738.938
16.795.941
-47,97
Kambiyo Karlar›
5.281.388
4.640.668
13,81
‹fltiraklerden Gelirler
2.716.734
1.009.809
169,03
Ba¤l› Ortak. Ve Müflterek Yönetime Tabi Tefleb. Gel.
Arazi, Arsa ‹le Binalardan Elde Edilen Gelirler
Türev Ürünlerden Elde Edilen Gelirler
0
0
749.579
26,65
114.663
69.815
64,24
2.536.409
1.693.385
49,78
866.852
8.035.191
-89,21
-21.475.615
-20.169.813
6,47
-2.404.764
-2.628.590
-8,52
Yat›r›mlar De¤er Azal›fllar› (-)
-4.271.033
-4.604.592
-7,24
Yat›r›mlar›n Nakte Çevr. Oluflan Zararlar (-)
-2.276.428
-796.447
185,82
Hayat D›fl› Teknik Böl. Aktar›lan Yat›r›m Gelirleri (-)
-1.137.651
-968.523
17,46
0
0
0
-11,99
Di¤er Yat›r›mlar
Hayat Teknik Bölümünden Aktar›lan Yat›r›m Gel.
Yat›r›m Giderleri
Yat›r›m Yönetim Giderleri (-)
Türev Ürünler Sonucunda Oluflan Zararlar (-)
Kambiyo Zararlar› (-)
-3.845.966
-4.369.852
Amortisman Giderleri (-)
-7.448.835
-6.784.062
9,80
-90.939
-17.747
412,43
Di¤er Faaliyetlerden Gelir &Giderler(+/-)
-5.227.092
-3.754.952
39,21
Karfl›l›klar Hesab› (+/-)
-2.253.432
-1.616.055
39,44
Reeskont Hesab› (+/-)
474.724
508.131
-6,57
0
0
#SAYI/0!
34.249
0
#SAYI/0!
-2.209.981
-2.718.426
-18,70
11.386
-28.763
-139,59
Di¤er Yat›r›m Giderleri (-)
Zorunlu Deprem Sigortas› Hesab› (+/-)
Enflasyon Düzeltmesi Hesab› (+/-)
Ertelenmifl Vergi Varl›¤› Hesab› (+/-)
Ertelenmifl Vergi Yükümlülü¤ü Gideri (-)
Di¤er Gelir ve Kârlar
2.392.959
2.558.042
-6,45
Di¤er Gider ve Zararlar (-)
-3.640.047
-3.496.002
4,12
-99,66
Önceki Y›l Gelir ve Kârlar›
Önceki Y›l Gider ve Zararlar›(-)
Net Dönem Kâr› Veya Zarar›
44
0
949.320
3.631
1.081.434
-40.581
-43.314
-6,31
49.362.539
56.344.508
-12,39
Hayat branfl› prim üretiminde bir önceki y›l›n ayn› dönemine göre yüzde 28 oran›nda bir art›fl gerçekleflmifl
ve prim üretimi 755 Milyon
TL olarak gerçekleflmifltir.
Hayat branfl› Teknik Kar› yüzde 20 oran›nda azalarak 34
Milyon TL’ye gerilemifltir.
Emeklilik branfl›nda ise bir
önceki dönem sonunda 9
Milyon TL tutar›nda gerçekleflen teknik kar miktar›, bu
dönem sonunda 12 Milyon
TL teknik zarara dönmüfltür.
Mali kardaki yüzde 12 oran›ndaki azal›fla ra¤men hayat/emeklilik flirketlerinin flirketlerin hayat ve emeklilik
toplam›nda kar› yüzde 34
oran›nda azalarak 71 Milyon
TL olarak gerçekleflmifltir.
76 Milyon TL yat›r›m gelirlerine karfl›l›k 21 Milyon TL yat›r›m giderleri ve 5 Milyon TL
tutar›nda di¤er faaliyetlerden kaynaklanan giderler
sonucunda, 2011 y›l› Mart
ay› sonunda 49 Milyon TL
mali kar yarat›lm›flt›r. Bu tutar
geçen y›la göre yüzde 12
oran›nda bir azal›fl› ifade etmektedir. Yat›r›m gelirlerinde
yüzde 5 oran›nda azal›fl
meydana gelirken, yat›r›m
giderlerinde ise yüzde 6 oran›nda bir art›fl meydana
gelmifltir. Burada da mali
gelirlerin azalmas›na “Finansal Yat›r›mlar›n De¤erlemesi”
ile “Finansal Yat›r›mlar›n
Nakde Çevrilmesinden Elde
Edilen Karlar” ve “Hayat
Teknik Bölümünden Aktar›lan Yat›r›m Gelirleri” kalemi
sebebiyet vermifltir.
TSEV
TSEV’de ‹K Platformu
Prof Dr. Suna ÖZYÜKSEL
Türk Sigorta Enstitüsü Vak›f Müdürü
SEV, geleneksel hale getirdi¤i "TSEV Elementer ve Hayat Sigorta fiirketleri E¤itim ve ‹nsan Kaynaklar› Platformu Toplant›s›n›"
30 Mart 2011 Çarflamba günü Ceylan Intercontinental Otel'de gerçeklefltirdi. Toplant›da
kat›l›mc›lara TSEV taraf›ndan gerçeklefltirilmekte olan çal›flmalar ve haz›rlanan e¤itim programlar› hakk›nda bilgi verildi.
T
Bunun yan› s›ra, sektördeki ‹K ve E¤itim Birimi
çal›flanlar›n›n birbiri ile iletiflimini kolaylaflt›rmak,
tecrübelerin ve en iyi uygulamalar›n paylafl›m›n› desteklemek amac› ile [email protected]
adresli yeni bir mail grubu faaliyete geçirildi.
‹FM Çal›flmalar›na Destek
SEV, üniversite ve sektör iflbirli¤inin
gelifltirilmesi, üniversite ö¤rencilerine
finans alan›nda daha fazla staj imkân› sa¤lanmas› amac›yla ‹stanbul Uluslararas› Finans Merkezi Stratejisi ve Eylem Plan›'n›n 60
No'lu karar› çerçevesinde Türkiye Sigorta ve
Reasürans fiirketleri Birli¤i, Türkiye Bankalar
Birli¤i ve Türkiye Sermaye Piyasas› Arac› Kurulufllar› Birli¤i taraf›ndan gerçeklefltirilen ça-
T
l›flmalara destek oluyor. Bu çerçevede TSEV,
Türk sigorta sektöründe faaliyet gösteren flirketlerin staj imkânlar› konusundaki alg› ve
olanaklar›n›n tespit edilmesi amac›yla haz›rlad›¤› anketi flirketlere gönderdi. Haz›rlanacak raporun Birlik ve di¤er ilgili kurumlarla
paylafl›larak, finans sektöründe staj imkânlar›n›n gelifltirilmesi için yap›lacak çal›flmalara zemin haz›rlamas› amaçlan›yor.
45
YI
LD
IZ
TA
KI
M
TSEV
Türk Sigorta Sektörü 3.
Bowling Ligi Finali Yap›ld›
ektör çal›flanlar›n› bir araya getirmek, ifl
ortam›n›n d›fl›nda da birlikteli¤i sa¤lamak ve sporun tatl› rekabetini farkl› flirketlerin
çal›flanlar› aras›nda iletiflim arac› olarak kullanmak amac›yla 2009 y›l›ndan bu yana düzenlenen ve bu y›l üçüncüsü gerçeklefltirilen Türk Sigorta Sektörü Bowling Ligi 25 May›s tarihinde
yap›lan final oyunlar› ile son buldu.
S
2010 y›l›n›n flampiyonu olan Anadolu Sigorta Tak›m›, bu y›l da en yüksek puan› toplayarak 2011
liginin y›ld›z tak›m› oldu. 2011 liginin birincisi Yap›
46
Kredi Sigorta, ikincisi Ak Sigorta ve üçüncüsü
Generali Sigorta olurken, Bireysel dalda birincili¤i Ak Sigorta’dan Nuran fiay›k, ikincili¤i Yap› Kredi Sigorta’dan Didem Gündo¤du ve üçüncülü¤ü Anadolu Sigorta’dan Ayhan Uzun elde etti.
Bu y›l bir oyunda en fazla strike yapan oyuncu
Anadolu Sigorta’dan Naci Y›lmaz, bir oyunda
en fazla say› üreten oyuncu ise Generali Sigorta’dan Onur Karamano¤lu oldu.
Türk Sigorta Sektörü Bowling Ligi’ne sigorta sektöründen 16 tak›m kat›l›m gösterdi.
47
SC
O
RE
ST
R‹
KE
H‹
GH
H‹
GH
3.
2.
B‹
RE
YS
EL
B‹
RE
YS
EL
2.
TA
KI
M
B‹
RE
YS
EL
1.
1.
TA
KI
M
3.
TA
KI
M
TSEV
Devam Eden E¤itim
Programlar›
M
EVZUAT UYUM E⁄‹T‹M PROGRAMLARI
Yeni dönemde Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK)
sigorta sektörüne etkileri üzerinde duracak
olan mevzuat programlar›, branfla özel bir anlay›flla bütün de¤ifliklik ve düzenlemeleri detayl› ve karfl›laflt›rmal› bir flekilde gündeme getirmeyi hedefliyor. Bu kapsamda, TTK’nun Sorumluluk Sigortalar›’na ve Tafl›mac›l›¤a yönelik
düzenlemelerini inceleyecek iki yeni e¤itim
program›n›n haz›rl›klar› devam ediyor.
Bunun yan› s›ra, geçti¤imiz sene ilk kez sektöre
duyurulan “Emsal Yarg›tay Kararlar› ‹ncelenerek
Sigorta fiirketlerinin Hasar Riskini ve Maliyetlerini
Azaltmaya Yönelik Uygulamal› Workshop Serisi”
2011 y›l› içerisinde de, 7 farkl› ana bafll›kta, kat›l›mc›lar› ile buluflmaya devam ediyor. ‹lki 1 Haziran tarihinde gerçeklefltirilen ve Avukat Ahmet
Karayazgan taraf›ndan verilen “Sa¤l›k Sigortalar›” bafll›¤›n›n yan› s›ra, sonbahar döneminde,
“Yang›n-H›rs›zl›k”, “‹nflaat-Makine-Montaj”, “Kara Araçlar› Kasko”, “Genel Sorumluluk”, “Nakliyat”, “Trafik ve Motorlu Kara Tafl›tlar› ‹htiyari Mali Sorumluluk” gibi bafll›klarda uygulamal› e¤itimlerin gerçeklefltirilmesi planlan›yor.
Programlar kapsam›nda; son 25 y›l›n Yarg›tay emsal kararlar› de¤erlendirilerek, ifl süreçlerindeki hatalara ve eksik bilgilere dikkat çekilmesi, bir kez
daha benzer hasarlarla karfl›lafl›lmamas› için, al›nabilecek önlemlerin (Do¤ru poliçe düzenleme,
süreç yönetimi, maliyet analizi ve mevzuat bilgisi
vb) kat›l›mc›larla paylafl›lmas› amaçlan›yor.
48
aç›lmas› talebini de¤erlendiren TSEV, May›s
ay›ndan itibaren y›lsonuna kadar duyurulacak
olan bütün K›sa Süreli E¤itim Programlar›'n›n
aç›lmas›na karar verdi. Uygulaman›n bafllamas› ile afla¤›da yer alan e¤itim programlar› aç›ld›.
❖ Sigortac›l›¤a Girifl
❖ Nakliyat Enstitü Klozlar›n›n Hukuksal Aç›dan
De¤erlendirilmesi
❖ Mühendislik Sigortalar›nda Kar Kayb› Sigortalar›
❖ Excess of Loss Tretelerinin Uygulamal› Analizi
ve Stop Loss Anlaflmalar›
❖ Hayat Sigortalar› Temel Seviye Sigorta Muhasebesi
❖ Sa¤l›k Sigortalar› Uygulamalar›na Genel Bak›fl (Türkiye ve Dünya Örnekleri)
❖ ‹nflaat ve Montaj Sigortalar›nda Kullan›lan Klozlar
❖ Sigorta Sektörüne Yönelik Pazar Gelifltirme
ve Derinlefltirme Yöntemleri
❖ Hayat Sigortalar›nda Risk Yönetimi
❖ Sigorta fiirketlerinde KDV - BSMV Uygulamalar› ve Kurum Kazanc› ile ‹liflkisi
❖ Trete fiartlar› Tespitinde veya Yenilemelerde
Teknik ve Muhasebe Aç›s›ndan Dikkat Edilecek Hususlar
❖ Hayat-D›fl› Sigortalar› Temel Seviye Sigorta
Muhasebesi
❖ Bölüflmeli ve Bölüflmesiz Tretelerde Dönemsel
Hesaplar›n Yönetimi
❖ Nakliye Emtea Sigortalar›na ‹liflkin Uygulamadan Kaynaklanan Sorunlar ve Sorumlulu¤a ‹liflin Yarg› Kararlar›
❖ Sa¤l›kta Hasar Uygulamalar›
❖ Konut Sigortalar›
KISA SÜREL‹ E⁄‹T‹M PROGRAMLARI
AKTÜER ADAYLARINA YÖNEL‹K
E⁄‹T‹M PROGRAMLARI
Ceylan Intercontinental Otel'de gerçeklefltirilen
IK ve e¤itim platformunda, flirketlerin duyurulan
K›sa Süreli E¤itim Programlar›’n›n tamam›n›n
Mart ay›nda “Matematik” e¤itim program› ile
bafllayan ve Nisan ay›nda “Finansal Matematik”
e¤itim program› ile devam eden “Aktüer Adayla-
r›na Yönelik E¤itim Programlar›” mesle¤e iliflkin s›navlara haz›rlanan aktüer adaylar›n›n yan› s›ra Hazine ve Sermaye Piyasas› Kurulu s›navlar›na haz›rlanan ilgililer için de bir kaynak görevi üstleniyor. Ha-
ziran ay› içerisinde aç›lmas› beklenen “‹statistik ve
Olas›l›k” program› ile yaz dönemini noktalayacak
olan bu programlar›n Eylül ay›ndan itibaren tekrarlanmas› planlan›yor.
Sigorta Sektörüne Yönelik
“Meslek Standartlar› Belirleme
Çal›flmalar›” Tamamlan›yor
SEV’in, sigorta sektörüne yönelik mesleki
standart ve yeterliliklerin belirlenmesi konusunda gerçeklefltirdi¤i çal›flmalar Nisan, May›s
ve Haziran aylar›nda yo¤un bir tempo ile gerçeklefltirildi. 19 Nisan ve 27 May›s tarihlerinde sigorta
sektörü genel müdür yard›mc›lar›n›n kat›l›m›yla iki
toplant› gerçeklefltirilerek; “Sigorta Teknik Uzman›”, “Sigorta Teknik Müdürü”, Hasar/Tazminat Uzman›”; “Hasar/Tazminat Müdürü” mesleklerine iliflkin standartlar önemli bir ölçüde tamamland›. Bunun yan› s›ra, genel çerçevesi mevzuat ile belirlenen sigorta acentesi, bireysel emeklilik arac›s›, sigorta eksperi, aktüer gibi mesleklere iliflkin çal›fl-
T
malar; alan›nda temsil yetene¤i olan dernek ve
komiteler (Brokerler Derne¤i, Aktüerler Derne¤i, Sigorta Eksperleri ‹cra Komitesi, Sigorta Acenteleri
‹cra Komitesi) ile Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k
Genel Müdürlü¤ü, Türkiye Odalar ve Borsalar Birli¤i, Emeklilik Gözetim Merkezi ve Türkiye Sigorta ve
Reasürans fiirketleri Birli¤i’nden temsilcilerin kat›l›m›
ile gerçeklefltirildi. Çal›flmalar sonucunda, ilgili
mesleklere iliflkin standartlar›n belirlenmesi yönelik
zaman planlar› ve metotlar kararlaflt›r›ld›. Meslek
standartlar›na yönelik çal›flmalar›n Eylül ay› içerisinde tamamlanarak, taslaklar›n Mesleki Yeterlilik Kurumu’na gönderilmesi öngörülüyor.
49
TSEV
Üniversite Seminerlerine
Devam Ediliyor
ürkiye genelinde sigortac›l›k ve aktüerya e¤itimi veren fakülte ve yüksekokul
ö¤rencilerine yönelik olarak TSEV taraf›ndan
düzenlenen seminerler yaln›zca üniversitelere
de¤il, sigorta flirketlerine ve sektör kurumlar›na
da fayda sa¤l›yor. Ö¤renciler bu seminerlerde
sektöre iliflkin konular hakk›nda do¤rudan sektör çal›flanlar›ndan bilgi alma olana¤›n› bulurken, sigorta flirketleri ve kurumlar da üniversitelerde standlar kurarak, broflür ve kitapç›klar
da¤›tarak flirketlerinin/kurumlar›n›n tan›t›m›n›
yapabiliyor ve ileride flirket bünyesinde istihdam edilebilecek ö¤rencilerle do¤rudan iletiflime geçebiliyor. TSEV, seminerlere sponsor olan
flirket ve kurumlar›n tüm ulafl›m, konaklama,
T
transfer ve yemek organizasyonlar›n› gerçeklefltiriyor. Seminer s›ras›nda da¤›t›lan, seminerde yap›lan sunumlar› ve konuya iliflkin bilgi notlar›n› içeren kitapç›klar haz›rl›yor. Seminerlerde
sunumlar, sponsor flirket/kurum personeli ile
TSEV personeli ve/veya TSEV ö¤retim elemanlar› taraf›ndan yap›l›yor.
TSEV, 2011 y›l› sonuna kadar Do¤u Anadolu, Güneydo¤u Anadolu ve Karadeniz bölgelerindeki
üniversitelerde “Sigorta E¤itiminin Niteli¤inin Artt›r›lmas›” ve “Toplumda Sigorta Bilincinin Artt›r›lmas›” seminerleri düzenleyecek. Seminerlere
sponsor olmak isteyen sigorta flirketleri ve kurumlar›n›n TSEV ile iletiflime geçmesi gerekiyor.
Avrupa Sigorta Sektörü için”
Mesleki Standartlar ve
Yeterliliklerin Belirlenmesi”nde
TSEV’in Aktif Rolü
SEV, üyesi oldu¤u Avrupa Finansal Belgelendirme Organizasyonu (eficert)
taraf›ndan oluflturulan “Avrupa Sigorta Sektörü Yeterliliklerini Belirleme Komitesi”ne (Insurance Qualifications Copenhagen 2010 – “IQ
COP 10”) seçildi. TSEV’in yan› s›ra Avusturya,
‹sviçre, Almanya, Romanya, Malta, Güney
K›br›s Rum Yönetimi ve Danimarka sigorta
enstitülerinin yer ald›¤› bu komitenin amac›;
Avrupa sigorta piyasas› için “Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi” temelinde bir “Sektörel Yeterlilikler Çerçevesi” (Sectorial Qualifications Framework (SQF)) belirlenmesi; bu kapsamda
Avrupa düzeyinde ilgili meslek gruplar›n›n pro-
T
50
fillerinin haz›rlanmas› ve etkin bir akreditasyon
sisteminin gelifltirilmesi olarak aç›klan›yor. Bu
çerçevede oluflturulan dört çal›flma grubu
(claims, underwriting, insurance intermediary,
risk management) içerisinden “hasar” ve “underwriting” çal›flma grubuna dahil olan TSEV;
1 Nisan 2011 tarihinde Malta’da ve 10 Haziran 2011’de ise Berlin’de gerçeklefltirilen çal›fltaylara kat›l›m gösterdi.
Avrupa Sigorta Sektörü için belirlenecek
standart ve yeterliliklerin Ekim ay› içerisinde
‹stanbul’da gerçeklefltirilecek Genel Kurul’da duyurulmas› bekleniyor.
Bankalara Yönelik
Çal›flmalara H›z Veriliyor
igorta sat›fl›nda banka kanallar›n›n rolünün
giderek artmas› ve sektörde banka ifltiraki
olan sigorta flirketleri say›s›n›n yüksek oranda olmas› neticesinde TSEV, 2011'de bankalara yönelik çal›flmalar›na da h›z veriyor. Banka ifltiraki olan sigorta
flirketlerinin denetimi kapsam›nda önem arz eden
mali tablolar ve faaliyet denetimi esaslar›na iliflkin
Sigorta Denetleme Kurulu'ndan uzmanlar›n deste¤iyle gerçeklefltirilen e¤itim programlar› fleffaf güvenilir mali tablolar ile cari uygulamalar ve kaynak
S
kullan›m› aç›s›ndan etkin bir faaliyet yönetimine
destek sa¤l›yor. Di¤er taraftan banka personeli için
haz›rlanan program ile hem kredili hem de serbest
sat›fllarda sunulan sigorta ürünleri kapsam›nda risk
alg›s›n›n gelifltirilmesi ve risk-sigorta teminat› aras›ndaki fayda analizinin do¤ru yap›labilmesi amaçlan›yor. Böylelikle, banka personelinin daha aktif ve
özgüvenli sat›fl yapabilmesi, sorunsuz bir sigortal›l›k
dönemi için müflterinin ihtiyaç duydu¤u do¤ru teminatlar› sunabilmesi hedefleniyor.
Sigortac›l›k Genel
Müdürlü¤ü’nden TSEV’e Ziyaret
azine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü’nde görev yapan uzman yard›mc›lar› ‹stanbul’da gerçeklefltirdikleri kurumsal
ziyaretler kapsam›nda 21 Nisan tarihinde Vakf› ziyaret ettiler. Toplant› TSEV Müdürü Suna Özyük-
H
sel'in aç›l›fl konuflmas› ile bafllad› ve Vakf›n görev
ve faaliyetlerini içeren sunumun yap›lmas›yla devam etti. Sunumun ard›ndan Sigortac›l›k Genel
Müdürlü¤ü uzman yard›mc›lar›n›n sorular› TSEV
yetkilileri taraf›ndan yan›tland›.
51
TSEV
Fransa Sigorta Enstitüsü,
TSEV’i Ziyaret Etti
›zla geliflmekte ve büyümekte olan
Türk sigorta sektörü, yabanc› yat›r›mc›lar›n oldu¤u kadar farkl› ülkelerden yabanc› kurum ve kurulufllar›n da ilgilisini çekiyor. Bu
kurulufllardan biri olan Fransa Sigorta Enstitüsü’nün sigortac›l›k e¤itimini tamamlayan ö¤rencileri, Türk sigorta sektörünü ve bu sektörde faaliyet gösteren TSEV’i daha yak›ndan
tan›mak amac›yla 14-15 Haziran 2011 tarihle-
H
52
ri aras›nda Türkiye’ye gelerek Vakf› ziyaret etti. Ziyaret kapsam›nda Türk sigorta sektörünün yap›s›, kurumlar› ve sahip oldu¤u f›rsatlar
konusunda detayl› bilgi alan Fransa Sigorta
Enstitüsü ö¤rencileri, Vakf›n organize etti¤i
program çerçevesinde Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i, Milli Reasürans T.A.fi.,
Anadolu Anonim Türk Sigorta fiirketi ve Eureko Sigorta ile de birer görüflme gerçeklefltirdi.
HAZ‹NE MÜSTEfiARLI⁄I S‹GORTACILIK GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü
Sigortac›l›k Bilinçlendirme
ve Tan›t›m Stratejisi
❖ Bilinçlendirme ve tan›t›m›n çerçevesinin be-
Dr. Ahmet GENÇ
Hazine Müsteflarl›k Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü
isklerin artt›¤› bir ortamda sigorta konusunda fark›ndal›k ve e¤itim giderek artan biçimde önem kazanmaktad›r. Buna karfl›l›k yetersiz finansal okuryazarl›k olgusu sigorta
konusunda bilinçlendirme ve tan›t›m›n gereklili¤inin önemini art›rmaktad›r.
R
Nitekim geliflmifl ülkelere bak›ld›¤›nda hem özel
hem de sosyal sigorta sistemlerinin çok ileri seviyelerde oldu¤u, ülkemizde ise son y›llarda görülen h›zl› geliflmelere ra¤men özel sigorta sisteminin istenilen seviyelere gelemedi¤i görülmektedir. Konu ile ilgili olarak yap›lan çal›flmalarda ülkemiz sigortac›l›¤›n›n yeterince geliflememesi
nedenleri aras›nda sigorta bilincinin yetersiz olmas› en önemli yeri tutmaktad›r.
Bu bilgiler ›fl›¤›nda, toplumun genelini kapsayacak flekilde “sigorta bilincini art›rma” ve “sigortan›n tan›t›m›” konular›na iliflkin faaliyetlerin yürütülmesi büyük bir önem arz etmektedir. Bu ayn› zamanda tüketicilerin korunmas›na iliflkin temel bir gereklilik olarak da ortaya ç›kmaktad›r.
Müsteflarl›¤›m›z 2009 – 2013 y›llar› Stratejik Plan›nda sigortac›l›¤›n tan›t›m›na iliflkin olarak bir
bilinçlendirme ve tan›t›m stratejisi haz›rlanmas›
öngörülmüfl, bu kapsamda “Sigortac›l›k Bilinçlendirme ve Tan›t›m Stratejisi” Müsteflarl›¤›m›z
internet sayfas›nda yay›mlanarak uygulamaya konulmufltur.
Tan›t›m stratejisi kapsam›nda ülke geneline
yayg›n nitelikte 10 adet konu bafll›¤› alt›nda
çok say›da faaliyet öngörülmektedir. Bu kapsamda, toplumun her kesimini kapsay›c› nitelikte olmak üzere
lirlenmesi için Temel Sigorta Bilinçlendirme
metninin haz›rlanmas›
❖ Sigorta Haftas› belirlenmesi ve bu haftan›n
çeflitli etkinliklere konu edilmesi
❖ Yaz›l› ve görsel medya temsilcilerine (ulusal
ve yerel medya) sigorta tan›t›m› ve bilinçlendirme programlar›n›n verilmesi
❖ Zorunlu sigortalar için bilinçlendirme ve tan›t›m yap›lmas›
❖ Bilgilendirici broflür, kitapç›k, CD v.b. haz›rlanmas› ve da¤›t›m›
❖ Bilinçlendirme filminin haz›rlanmas›
❖ Üniversitelere ve okullara yönelik k›sa süreli
bilinçlendirme programlar› düzenlenmesi
❖ ‹lkö¤retimde Hayat Bilgisi dersi içerisinde ifllenecek sigorta konusunun içeri¤inin belirlenmesi ve Milli E¤itim Bakanl›¤›’na iletilmesi
❖ Bilinçlendirme programlar›n›n düzenlenmesi
❖ Konusu sigorta olan bir yar›flma program›n›n
düzenlenmesi
bafll›klar› alt›nda çeflitli eylemler planlanmaktad›r.
Strateji kapsam›ndaki bilinçlendirme ve tan›t›m faaliyetlerinin genifl bir hedef kitlesine hitap
edici nitelikte olmas› öngörülmektedir. Bu kapsamda, medya, bireyler, kurumlar ve ö¤renciler ana bafll›klar› alt›nda çeflitli hedef kitlelere
yönelik olarak toplumun genifl bir kesimine hitap edilmesi hedeflenmektedir.
Strateji çal›flmalar› kapsam›nda Sigorta Haftas›na ayr› bir parantez açmakta fayda görülmektedir. Her y›l May›s ay›n›n son Pazartesi gününden o haftan›n Pazar gününe kadar olan
hafta “Sigorta Haftas›” olarak ilan edilmifltir. Bu
y›l 30 May›s’tan 5 Haziran’a kadar olan Sigorta
Haftas›nda, sigorta bilincinin tabana yay›lmas›
hedefi ile gerek sigortac›l›k alan›nda faaliyette
53
HAZ‹NE MÜSTEfiARLI⁄I S‹GORTACILIK GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü
bulunan kurum ve kurulufllar taraf›ndan gerekse ilgi duyan di¤er kurulufllar taraf›ndan çeflitli
etkinlikler düzenlenecektir. Stratejinin temel
amaçlar›na uygun olarak, strateji kapsam›nda
yürütülecek eylemlerde afla¤›daki hedeflere
ulafl›lmas› amaçlanmaktad›r:
❖ Sigorta konusundaki fark›ndal›¤›n art›r›lmas›
❖ Sigorta kavram›n›n toplumda yerlefltirilmesi,
bilincinin tabana yay›lmas›
❖ Sigorta konusundaki kiflisel kararlarda gerekli asgari donan›ma sahip olunmas›n›n temin
edilmesi suretiyle karar verme becerilerinin ge-
54
lifltirilmesi
❖ Temel sigorta ürünlerine kolay eriflimin sa¤lanmas›
❖ Sigorta ve sigortac›l›k sisteminin temel bileflenleri hakk›nda güncel bilgilere sahip olunmas›
❖ Tüketicinin korunmas› ba¤lam›nda sigortal›lar›n hak ve yükümlülüklerinin bilicinde olunmas›n›n sa¤lanmas›
Bilinçlendirme ve tan›t›m faaliyetleri kamu-özel
sektör iflbirli¤i ilkesine dayanarak sigortac›l›k
sektöründe yer alan tüm paydafllar›n kat›l›m›yla yürütülecektir.
SEGEM
“Türkiye’de Sigortac›l›k ve
Aktüerya E¤itimi Çal›fltay›”
An› PÜSKÜLLÜO⁄LU
Uluslararas› ‹liflkiler ve AB / Uzman
EGEM’in organize etti¤i, “Türkiye’de Sigortac›l›k ve Aktüerya E¤itimi Çal›fltay›”
16-17 Nisan 2011 tarihlerinde ‹stanbul’da yap›ld›. Çal›fltay’›n amac› üniversiteler ile kamu ve
özel sektör temsilcilerini bir araya getirerek, ayn› e¤itim grubunda yer alan sistem içerisinde
üniversiteler aras› farkl›l›klar› ortaya koymak,
sektörünün mezunlardan bekledi¤i teknik ve
bilgi donan›m› ile ifl olanaklar›n› tart›flmak, yasal eksiklikleri tespit ederek, üniversitelerin sektöre bak›fl› ve sektörün üniversitelere bak›fl›n›
karfl› karfl›ya getirmekti. Çal›fltay sonunda ortaya ç›kan de¤erlendirmeler ve öneriler do¤rultusunda e¤itim ve istihdam politikalar›n›n
belirlenmesi hedeflendi.
S
23 kiflinden oluflan organizasyon komitesinin düzenledi¤i Çal›fltay’da 85 kifliden oluflan 6 çal›flma grubu üç ayl›k bir sürede raporlar›n› ve sunumlar›n› haz›rlad›lar. T.C. Maltepe Üniversitesi
Maltepe E¤itim Köyü’nde yer alan Marma
Kongre Merkezi’nde düzenlenen ve 2 gün süren Çal›fltay’a Hazine Müsteflarl›¤› Sigorta Denetleme Kurulu, Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k
Genel Müdürlü¤ü, Türkiye Odalar ve Borsalar
Birli¤i, Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i, Türkiye Bankalar Birli¤i, Güvence Hesab›, Türkiye Motorlu Tafl›tlar Bürosu, Sigorta Acenteleri
‹cra Komitesi, Sigorta Eksperleri ‹cra Komitesi,
Türkiye Sigorta Enstitüsü Vakf›, üniversiteler, bankalar, sigorta flirketleri, brokerlik flirketleri, acente
dernekleri, eksperlik flirketleri, eksper dernekleri,
Brokerler Derne¤i, Aktüerler Derne¤i, aktüerler,
sigortac›l›k mezunlar›, aktüerya mezunlar›ndan
oluflan toplam 300 kiflilik bir kat›l›m gerçekleflti.
Sayg› duruflu ve ‹stiklal Marfl› ile bafllayan Çal›fltay’da aç›l›fl konuflmalar›n› Sigortac›l›k E¤itim
Merkezi Müdüründen sonra, Türkiye Sigorta ve
Reasürans fiirketleri Birli¤i Genel Sekreteri Erhan
TUNÇAY, Türkiye Odalar ve Borsalar Birli¤i Yönetim Kurulu Üyesi Ender YORGANCILAR ve
Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel Müdürü
Dr. Ahmet GENÇ yapt›lar.
55
SEGEM
2 gün süren Çal›fltay süresince oturumlarda “Üniversitelerde Sigortac›l›k Ön Lisans E¤itimi” ,“ Sigortac›l›k ve Aktüerya Mezunlar›n›n ‹stihdam›”,“Üniversitelerde Sigortac›l›k Lisans E¤itimi”,“Üniversitelerde Sigortac›l›k Lisansüstü E¤itimi”, “Üniversitelerde Aktüerya Lisans E¤itimi”,“Üniversitelerde
Aktüerya Lisansüstü E¤itimi” konular› tüm detaylar› ile de¤erlendirildi ve tart›fl›ld›.
Aç›l›fl konuflmalar›n›n ard›ndan “Üniversitelerde
Sigortac›l›k Ön Lisans E¤itimi” konulu birinci oturum yap›ld›. Baflkanl›¤›n› Hazine Müsteflarl›¤› Sigorta Denetleme Kurulu Baflkan› Arif Hikmet
CESUR’un yapt›¤› oturumda, 14 kifliden oluflan
çal›flma grubunu moderatör Dr. fiebnem URALCAN ve raportör Fuat ÇAMLIBEL temsil etti.
Baflkanl›¤›n› Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel
Müdürü Dr. Ahmet GENÇ ’in yapt›¤› “Sigortac›l›k ve
Aktüerya Mezunlar›n›n ‹stihdam›” konulu ikinci oturumda 25 kifliden oluflan çal›flma gruplar›n› moderatörler Prof. Dr. Eriflah ARICAN ve Do¤an fiEN ile raportörler Sema B‹LG‹N ve Oya ERTAY temsil ettiler.
“Üniversitelerde Sigortac›l›k Lisans E¤itimi” konulu üçüncü oturumun baflkanl›¤›n› Türkiye
56
Odalar ve Borsalar Birli¤i Sektörler ve Giriflimcilik Daire Baflkan› Cihat ALAGÖZ yaparken,
19 kifliden oluflan çal›flma grubunu moderatör Turusan BA⁄CI ve raportör Dr. Özgür AKPINAR temsil ettiler.
“Üniversitelerde Sigortac›l›k Lisansüstü E¤itimi”
oturumunun baflkanl›¤›n› Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i Genel Sekreteri Erhan
TUNÇAY yaparken, 9 kifliden oluflan çal›flma grubunu da moderatör Doç. Dr. Serhat YANIK ve raportör Yrd. Doç. Dr. Gülcan ÇA⁄IL temsil ettiler.
Çal›fltay’›n ikinci günü oturum baflkanl›¤›n›
Prof.Dr. ‹rini D‹M‹TR‹YAD‹S’in yapt›¤› “Üniversitelerde Aktüerya Lisans E¤itimi” konulu beflinci
oturum ile bafllad›. 12 kifliden oluflan çal›flma
grubunu moderatör Doç Dr. Meral Sucu ve raportör Dr.Seher TEZERG‹L temsil ettiler. Günün
ve çal›fltay›n son oturumunun konusu ise “Üniversitelerde Aktüerya Lisansüstü E¤itimi” idi. Bu
oturumda baflkanl›¤› Prof. Dr. Eriflah ARICAN
yaparken, 10 kifliden oluflan çal›flma grubunu
moderatör Prof. Dr. Ömer GEB‹ZO⁄LU ve raportör Mehmet DURMUfi temsil ettiler. Son oturumun ard›ndan, kat›l›mc›lara Çal›fltay’›n so-
nuç bildirgesi okunurken, çal›flma gruplar›nda
görev alanlara sertifikalar› törenle verildi.
SEGEM sektörün ihtiyaç duydu¤u bilgi, beceri
ve yetkinlikler ile mezunlardan beklentileri somutlaflt›rmay›, bu beklentiler ›fl›¤›nda e¤itim
müfredat›n›n gözden geçirimine yönelik önerilerde bulunmay›, iflgücü talebinin beklentileri
ile iflgücü arz›n›n niteliklerinin örtüflmesine katk›
sa¤lamay› hedefleyen bu Çal›fltay’›n ç›kt›lar›
ve önerilerini, Yüksekö¤retim Kurulu ve üniversiteler ile birlikte tüm ilgili kurum ve kurulufllarla
paylaflmay› amaçl›yor.
S‹GORTA ACENTELER‹ TEKN‹K
PERSONEL E⁄‹T‹M‹ BAfiLADI
SEGEM taraf›ndan koordine edilen 2011 y›l›
Sigorta Acenteleri Teknik Personel E¤itimi, 22
Nisan 2011 tarihinde bafllad›. 2 gün ve toplam 13 saat süren e¤itimlere 7843 teknik personel aday› kat›l›yor. Adana, Ankara, Antalya, Diyarbak›r, ‹stanbul, ‹zmir, Malatya ve
Trabzon illerinde gerçekleflen e¤itimler 4
Temmuz 2011 tarihinde sona erecek. E¤itime
kat›lan adaylardan 16 Temmuz 2011 tarihinde yap›lacak olan tek oturumluk merkezi s›navda baflar›l› olanlar, teknik personel sertifikalar›n› almaya hak kazanacaklar.
S‹GORTACILIK HAFTASI ÖNCES‹NDE
I. S‹GORTA Z‹RVES‹
Orta Do¤u, Orta Asya, Balkan ve Kuzey Afrika
ülkelerinin kamu ve özel sektör temsilcilerine
yönelik “Türk Sigorta Sektörü Modeli” tan›t›m
toplant›s› olan “Uluslararas› Sigorta Zirvesi” 23 –
24 May›s 2011 tarihlerinde ‹stanbul’da yap›ld›.
Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü’nün, Türkiye Odalar ve Borsalar Birli¤i’nin ve
Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i’nin
koordinasyonunda ve Türk ‹flbirli¤i ve Kalk›nma
‹daresi Baflkanl›¤›’n›n katk›lar›yla Sigortac›l›k E¤itim Merkezi taraf›ndan düzenlenen Zirve, 23 –
24 May›s 2011 tarihlerinde Maslak Sheraton
Otel’de gerçeklefltirildi. Zirve’ye, Makedonya,
Bosna Hersek, Kosova, Romanya, Slovenya,
Bulgaristan, Kazakistan, Türkmenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Birleflik Arap Emirlikleri, Fas ve
57
SEGEM
‹ran’dan sigorta sektörü temsilcileri ve çok say›da yerli kamu ve özel kurum temsilcisi kat›ld›.
Sayg› duruflu ve ‹stiklal Marfl› ile bafllayan Zirve’de
aç›l›fl konuflmalar›n› Türkiye Sigorta ve Reasürans
fiirketleri Birli¤i Yönetim Kurulu Baflkan› Mustafa SU
ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birli¤i Yönetim Kurulu Üyesi Ender YORGANCILAR yapt›lar.
Birinci bölümde Hazine Müsteflar Yard›mc›s› Burhanettin AKTAfi “ Türkiye Sigorta Sektöründeki
Geliflmeler ve Orta-Uzun Vadeli Hedefler” konulu konuflmas›n›, Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k
Genel Müdürü Dr. Ahmet GENÇ ’in “Genel Olarak Türkiye Modeli” sunumu takip etti.
“Lisanslama Süreci” konulu ikinci bölümde Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü
Daire Baflkan› Dr. Dilek ÖZER “Sigorta ve Reasürans fiirketleri ile Emeklilik fiirketleri” konusunda, Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel
Müdürlü¤ü Daire Baflkan› Murat KAYACI “Sigorta Arac›lar› ve Eksperler” konusunda ve Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü
Daire Baflkan› fierif ÇAKIRSOY da “ Aktüerler”
konusunda sunumlar yapt›lar.
“Özellikli Kurumlar ve Uygulamalar” konulu
üçüncü bölümde Do¤al Afet Sigortalar› Kurumu
Yönetim Kurulu Baflkan› Selamet YAZICI, Tar›m Sigortalar› Havuzu Genel Müdürü Bülent BORA, Sigorta Bilgi Merkezi Müdürü Mehmet ÜST, Emeklilik Gözetim Merkezi Müdürü Ali
CANYÜREK, Sigortac›l›k E¤itim Merkezi Yönetim
Komitesi Üyesi Erhan TUNÇAY ve Türkiye Motorlu Tafl›tlar Bürosu Müdürü Hilmi KARAMERCAN
kurumlar›n› tan›tan birer konuflma yapt›lar.
“ Denetim ve Gözetim” konulu dördüncü bölümde Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel
Müdürlü¤ü Daire Baflkan› fiule AVCIO⁄LU
“Sigorta Gözetim Sistemi Sermaye Yeterlili¤i,
Teknik Karfl›l›k Düzeni” ve Hazine Müsteflarl›¤› Sigorta Denetleme Kurulu Sigorta Denetleme
Uzman› Özge ARSLAN “Denetim Sistemi” konular›n› ifllediler. Zirve’nin birinci gününün akflam›nda Kuruçeflme Su Ada’da yabanc› ülke
temsilcilerine bir davet verildi.
58
‹kinci günün ilk bölümünün konusu “ Tüketicinin
Korunmas›” bölümünde Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü Daire Baflkan› Dr.
Dilek ÖZER “Bilgilendirme Uygulamas›” ve Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü
Daire Baflkan› fiule AVCIO⁄LU “Teminat Sistemi” konulu konuflmalar›n›, Sigorta Tahkim Komisyonu Müdürü Metin KARACAN ve Güvence Hesab› Müdürü A.Kadir KÜÇÜK kurumlar›n›
tan›tan birer sunum yapt›lar.
Meslek Örgütleri” konulu Zirve’nin son bölümünün konuflmac›lar› Türkiye Sigorta ve Reasürans
fiirketleri Birli¤i Genel Sekreteri Erhan TUNÇAY,
TOBB Sigorta Acenteleri ‹cra Komitesi Baflkan›
Levent ERGUN, TOBB Sigorta Eksperleri ‹cra Komitesi Baflkan› Yalç›n KAYA, Brokerler Derne¤i
Genel Sekreteri Eray TÜRKER ve Aktüerler Derne¤i Yönetim Kurulu Baflkan› Belk›s Sema ERfiEN
idi. Ö¤le yeme¤inin ard›ndan yabanc› davetliler için yar›m günlük tarihi ‹stanbul yar›madas›
turu düzenlenerek Sigorta Zirvesi noktaland›.
BAfiARILI E⁄‹T‹MC‹LER
SERT‹F‹KALARINI ALDILAR
Sigortac›l›k E¤itim Merkezi taraf›ndan bu y›l
dördüncüsü düzenlenen “E¤itimcilerin E¤itimi”
sertifika program› tamamland›. Bankalar ve
özel kurumlarda çal›flan teknik personel adaylar›n›n e¤itimlerini vermek amac›yla düzenlenen "E¤itimcilerin E¤itimi" sertifika program›, 1718-19 Haziran 2011 tarihlerinde Sigortac›l›k E¤itim Merkezi’nde gerçeklefltirildi. 3 gün süren
e¤itimler Dr.fiebnem URALCAN, T.C. Baflbakanl›k Hazine Müsteflarl›¤› Sigortac›l›k Genel Müdürlü¤ü Eksperler ve Arac›lar Daire Baflkan›
Murat KAYACI, Faruk ÖMRÜUZAK ve Fahri ALTINGÖZ taraf›ndan gerçeklefltirildi. 14 kurumdan 38 e¤itimcinin kat›ld›¤› ve toplam 21 saat
süren e¤itimin tamamlanmas›n›n ard›ndan kat›l›mc›lar sertifikalar›n› törenle ald›lar.
E¤itimi tamamlayan 38 e¤itimci, önceki y›llarda bu e¤itimi alan e¤itimciler ile birlikte
Temmuz, A¤ustos ve Eylül aylar›nda yaklafl›k
6000 banka ve özel kurum personelinin e¤itimlerini verecekler.
GÜVENCE HESABI
Sigortas›z Araçlar
Nedeniyle Güvence
Hesab›na Yap›lan
Baflvurular›n Analizi
A. Kadir KÜÇÜK
Güvence Hesab› Müdürü
üvence Hesab›n›n kapsam›nda buluG nan zorunlu sigortalar›n sa¤lad›¤› teminatlara iliflkin olarak; sigortal›n›n belirlenememesi, rizikonun meydana geldi¤i tarihte
geçerli sigortan›n bulunmamas› veya çal›nm›fl veya gasp edilmifl araçlarla kazaya sebebiyet verilmesi durumlar›nda, kazalarda
zarar gören kiflilerin u¤rad›klar› bedeni zarar-
lar›n giderilmesi için yapt›¤› ödemeler artarak devam etmektedir.
2010 Y›l›nda Güvence Hesab›na yap›lan baflvuru toplam› 22 bini aflm›fl bulunmaktad›r.
Yap›lan baflvurular›n 43 adedi çal›nt› araçlar,
1.945 adedi tespit edilemeyen araçlar için
yap›l›rken 18.102 adedi sigortas›z araçlar için
yap›lan baflvurulardan oluflmaktad›r. Sigortas›z araçlar için yap›lan baflvurular›n yüzde
90 gibi çok ciddi bir orana ulaflm›flt›r.
2010 YILI HASAR VE TAZM‹NAT TÜRLER‹NE GÖRE BAfiVURU ADETLER‹
HasarTuru\TazminatTuru
Ölüm
Maluliyet ............Tedavi
Maddi
Toplam
%
Çal›nt›.....................................................3 ........................10 ...................28 .........................2 .........................43 ...................0
Sigortas›z............................................635 ......................688 ............16.694 .......................85 ..................18.102 .................90
Tespit Edilemeyen ...............................151 ......................217 ..............1.560 .......................17 ....................1.945 .................10
TOPLAM.......................................789 ...................915 ..........18.282 ..................104................20.090 .............100
Son y›llarda sigortas›z araç say›lar›nda bir art›fl gözlenmektedir. Bu art›fl›n nedenleri aras›nda araç say›lar›n›n artmas›, ekonomik durum, bilinçsizlik gibi etkenler say›labilir. 25 fiubat 2011 tarihinde yürürlü¤e giren 6111 say›l›
Kanun ile birlikte trafik kazalar›ndan kaynaklanan tedavi giderlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu taraf›ndan karfl›lanmas› kararlaflt›r›lm›flt›r. Konu ile uygulama yeni bafllam›flt›r. Ancak
bu uygulamada sigortas›z araçlar›n sebep
oldu¤u kazalar nedeniyle verilen tedavi hizmetlerinin bedellerinin söz konusu araçlar›n
sorumlular›ndan tahsil edilmemesi halinde,
yürürlü¤e giren bu uygulama da sigortas›z
araç say›s›n›n art›rmas›na yol açabilir.
Sigortas›z araç oran› TRAMER (Trafik Sigortalar› Bilgi Merkezi ) verilerine göre Türkiye genelinde
2010 y›l› sonu itibariyle kay›tl› araç say›s›n›n 15 Milyon oldu¤u, buna karfl›n 11,6 Milyon trafik sigortas›n›n bulundu¤u ve sonuçta 3,4 Milyon arac›n sigortas›n›n bulunmad›¤› belirtilmektedir. Bu sonuçlara göre kay›tl› olarak yüzde 23 civar›nda arac›n
sigortas›z oldu¤u, bu rakama hiç kayd› olmayan
motosiklet ve tar›m araçlar› gibi araçlar›n da ilave edildi¤inde sigortas›zl›k oran›n›n yüzde 25’ler
civar›nda oldu¤unu kabul etmek gerekir.
Tespit
Edilemeyen
10%
Çal›nt›
0,01%
Sigortas›z
90%
59
GÜVENCE HESABI
Yürürlükteki Poliçe Say›s› (2010 Aral›k sonu) 11.625.613
15.095.603
3.469.990
% 23
Araç Say›s› (2010 Aral›k Sonu)
Sigortas›z Araç Say›s›
Sigortas›zl›k Oran›
Sigortas›z araçlar›n da¤›l›ma bak›ld›¤›nda,
otomobillerde sigortas›zl›k oran› yüzde 7 gibi
ortalaman›n alt›nda oldu¤u, minibüs, otobüs, kamyon ve kamyonet gibi araç grubunARAÇ GRUBU
S‹GORTASIZLIK ORANI (%)
OTOMOB‹L . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
M‹N‹BÜS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18
OTOBÜS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
KAMYONET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
KAMYON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
TRAKTÖR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60
MOTOS‹KLET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67
ÖZEL AMAÇLI TAfiIT . . . . . . . . . . . . . . .60
TOPLAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23
da sigortas›z oran›n›n yüzde 18-22 aras›nda
ortalamaya yak›n oldu¤u, ancak traktör, motosiklet ve özel amaçl› tafl›tlarda sigortas›zl›k
oran›n›n yüzde 60 -70 aral›¤›nda ve ortalaman›n çok üzerinde oldu¤u görülmektedir.
S‹GORTASIZ ARAÇLARIN
TÜRLER‹NE GÖRE SIRALANIfiI
Sigortas›z araçlara nedeniyle Güvence Hesab›na yap›lan baflvurular önemli ölçüde artmaktad›r. Ancak yukar›daki istatistikler en
fazla sigortas›z araç s›n›f›nda traktör, motosiklet ve özel amaçl› tafl›tlar› gösterirken Güvence Hesab›na yap›lan baflvurularda ise öncelik otomobil s›n›f›nda olmaktad›r. 2009 y›l›nda
3.885 adet olan baflvuru say›s› 2010 y›l›nda
yüzde 99 artarak 7.767 adede yükselmifltir. Bu
sonucu göre sigortas›zl›k oran› her ne kadar
traktör ve motosiklet grubunda çok yüksek
olsa dahi, kaza istatistiklerinde otomobil grubu daha önde gelmektedir.
S‹GORTASIZ ARAÇLARIN TÜRLER‹NE GÖRE DA⁄ILIMI
Araç Türleri
Otomobil
Motosiklet
Kamyonet
Traktör
Kamyon
Minibüs
Otobüs
Motor Bisiklet
‹fl Makinesi
Çekici
Arazi Tafl›tlar›
Di¤er
Özel veya Di¤er Amaçl› Tafl›tlar
Tanker
Bisiklet
Ambulans
At Arabas›
Tren
Toplam
Adet
3.885
2.011
1.069
905
401
365
201
124
59
51
45
34
18
12
9
6
1
1
9.197
2009 Toplam
Ödeme
9.292.060
3.731.045
2.428.845
4.183.809
1.295.959
977.281
85.035
114.296
200.143
205.176
77.458
67.263
54.061
26.594
458
699
0
0
22.740.181
Da¤›l›m
Adet
2010 Toplam
Ödeme
42,24%
21,87%
11,62%
9,84%
4,36%
3,97%
2,19%
1,35%
0,64%
0,55%
0,49%
0,37%
0,20%
0,13%
0,10%
0,07%
0,01%
0,01%
7.767
4.857
2.243
2.293¤
611
664
521
213
182
92
127
26
54
16
41
11
3
1
19.722
8.897.670
5.644.721
2.576.542
3.872.161
1.546.721
1.310.581
805.114
109.782
313.183
267.712
325.554
21.088
23.525
5.091
15.062
828
2.484
0
25.719.819
2010 Y›l›nda yap›lan baflvurularda Otomobil
gurubu birinci s›rada yüzde 39,38 oranda, Motosiklet gurubu hemen ikinci s›rada yüzde 24,63
oranda,
Kamyonet gurubu yüzde 11,37 oranda,
Traktör gurubu yüzde 11,63 oranda,
60
Da¤›l›m
38,38%
24,63%
11,35%
11,63%
3,10%
3,37%
2,64:
1,08%
0,92%
0,47%
0,64%
0,13%
0,27%
0,08%
0,21%
0,06%
0,02%
0,01%
Adet
Art›fl
99,92%
141,52%
109,82%
153,37%
52,37%
81,92:
159,20%
71,77%
208,47%
80,39%
182,22%
-23,53%
200,00 %
33,33%
355,56%
83,33%
200,00%
0,00%
114,44%
Kamyon gurubu yüzde 3,10 oranda,
Minibüs gurubu yüzde 3,37 oranda ve
Otobüs gurubu yüzde 2,64 oranda pay almak
suretiyle bu guruplar›n toplamda yüzde 96 ‘ya
ulaflmaktad›r. Geriye kalan guruplar ise yüzde
4 civar›nda bir pay teflkil etmektedir.
Sigortas›z Araçlar›n ‹llere Göre Da¤›l›m› ve Yap›lan Ödemeler
Sigortas›z araçlar›n kazan›n meydana geldi¤i illere göre da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda 2009 ve 2010
y›llar›nda da ilk s›ray› Ankara almaktad›r. 2009
Y›l›nda 665 baflvuru ile Ankara birinci olurken
550 baflvuru ile ‹stanbul ikinci s›ray›, 501 baflvuru
ile ‹zmir üçüncü s›ray› alm›flt›r. 2010 y›l›nda ise,
Ankara 1.160 baflvuru ile yine birinci s›ray› al›rken, ikinci s›ray› 1.138 baflvuru ile Konya, üçüncü s›ray› ise 1.128 baflvuru ile Antalya ili alm›flt›r.
‹zmir dördüncü ve ‹stanbul ise beflinci s›ralarda
yer alm›fllard›r. Toplamda 2009 y›l›nda 9.197
adet olan baflvurular 2010 y›l›nda yüzde 114 artarak 19.722 adede yükselmifltir. Sigortas›z araç2009 Toplam
fiehir
Ad›
Adet
ANKARA
KONYA
ANTALYA
‹ZM‹R
‹STANBUL
ADANA
MAN‹SA
GAZ‹ANTEP
KOCAEL‹
BURSA
BALIKES‹R
SAKARYA
‹ÇEL
AYDIN
DEN‹ZL‹
MU⁄LA
HATAY
KAYSER‹
AFYON
S‹VAS
KÜTAHYA
ÇORUM
SAMSUN
ESK‹fiEH‹R
D‹YARBAKIR
ISPARTA
NEVfiEH‹R
K.MARAfi
BURDUR
ORDU
YOZGAT
ADIYAMAN
ÇANAKKALE
TOKAT
UfiAK
ELAZI⁄
TEK‹RDA⁄
S‹NOP
KARAMAN
MALATYA
AKSARAY
665
442
488
501
550
348
469
299
297
191
268
124
305
203
171
181
238
159
133
146
66
112
133
118
107
66
49
78
75
58
45
71
87
42
59
80
136
24
69
99
92
Ödeme Da¤›l›m
1.132.059
1.276.331
1.621.322
1.065.413
1.141.735
795.332
1.029.855
1.319.900
223.650
266.906
799.251
169.579
806.167
412.089
317.391
699.414
883.331
614.342
369.401
225.707
361.043
501.233
285.154
68.016
316.634
77.459
27.768
172.670
183.142
31.446
167.822
249.179
98.098
392.933
289.549
87.047
274.839
3.169
59.503
132.174
272.489
7,23%
4,81%
5,31%
5,45%
5,98%
3,78%
5,10%
3,25%
3,23%
2,08%
2,91%
1,35%
3,32%
2,21%
1,86%
1,97%
2,59%
1,73%
1,45%
1,59%
0,72%
1,22%
1,45%
1,28%
1,16%
0,72%
0,53%
0,85%
0,82%
0,63%
0,49%
0,77%
0,95%
0,46%
0,64%
0,87%
1,48%
0,26%
0,75%
1,08%
1,00%
2010 araç da¤›l›m›
Çekici
0,5 %
Arazi Tafl›tlar›
0,6 %
Traktör
11,6 %
‹fl Makinesi
0,9 %
Kamyonet
11,4 %
Özel veya Di¤er
Amaçl› Tafl›tlar
0,3 %
Minibüs
3,4 %
Motor Bisiklet
1%
Otomobil
39,4 %
lar nedeniyle 2009 y›l›nda 22.740.181TL ödeme
yap›lm›flt›r. 2010 y›l›nda yap›lan ödemeler yüzde 13 artarak 25.719.819 TL’ s›na yükselmifltir.
2009 Toplam
Adet
Ödeme
Da¤›l›m
1.160
1.138
1.128
1.020
863
773
727
672
600
584
577
435
413
406
379
366
364
358
322
322
308
297
277
272
254
248
214
204
197
196
190
187
187
186
178
176
173
159
152
152
146
1.244.753
664.711
908.220
1.939.411
1.941.309
676.614
1.104.885
1.104.547
190.518
661.346
589.619
610.847
1.121.473
520.499
563.772
414.894
1.095.369
248.934
527.067
160.426
127.119
154.284
225.160
122.083
517.507
321.145
314.341
523.120
112.598
150.866
271.104
397.177
162.920
212.312
299.462
97.603
183.674
126.608
64.687
177.131
202.255
5,88%
5,77%
5,72%
5,17%
4,38%
3,92%
3,69%
3,41%
3,04%
2,96%
2,93%
2,21%
2,09%
2,06%
1,92%
1,86%
1,85%
1,82%
1,63%
1,63%
1,56%
1,51%
1,40%
1,38%
1,29%
1,26%
1,09%
1,03%
1,00%
0,99%
0,96%
0,95%
0,95%
0,94%
0,90%
0,89%
0,88%
0,81%
0,77%
0,77%
0,74%
74,44%
157,47%
131,15%
103,59%
56,91%
122,13%
55,01%
124,75%
102,02%
205,76%
115,30%
250,81%
35,41%
100,00%
121,64%
102,21%
52,94%
125,16%
142,11%
120,55%
366,67%
165,18%
108,27%
130,51%
137,38%
275,76%
336,73%
161,54%
162,67%
237,93%
322,22%
163,38%
114,94%
342,86%
201,69%
120,00%
27,21%
562,50%
120,29%
53,54%
58,70%
Motosiklet
24,6 %
Otobüs 2,6 %
2010 Toplam
Adet Art›fl
Oran›
Kamyon
3,1 %
fiehir
Ad›
Adet
Ödeme Da¤›l›m
N‹⁄DE
95
141.426
G‹RESUN
53
19.961
TRABZON
67
30.803
ED‹RNE
101
65.155
KIRIKKALE
55
29.979
DÜZCE
61
74.733
KASTAMONU
25
79.637
OSMAN‹YE
128
134.121
KIRfiEH‹R
33
55.557
fiANLIURFA
95
600.637
KARS
30
25.959
ERZ‹NCAN
54
8.233
ZONGULDAK
40
193.647
B‹LEC‹K
22
47.241
KIRKLAREL‹
57
86.933
ÇANKIRI
24
25.076
AMASYA
36
214.961
MARD‹N
16
164.502
BOLU
8
14.492
AGRI
12
38.599
R‹ZE
27
20.894
S‹‹RT
8
108.685
K‹L‹S
6
34.050
ERZURUM
35
106.781
MUfi
13
61.807
YALOVA
16
2.151
VAN
79
335.532
BARTIN
28
3.790
B‹TL‹S
18
103.497
ARDAHAN
8
31.517
B‹NGÖL
8
789
GÜMÜfiHANE 10
58.410
I⁄DIR
9
28.021
HAKKAR‹
7
72.226
BAYBURT
4
968
BATMAN
8
1.087
fiIRNAK
16
33.805
TUNCEL‹
6
3.803
ARTV‹N
22
57.983
KARABÜK
13
2.191
TOPLAM
9.197 22.740.181
1,03%
0,58%
0,73%
1,10%
0,60%
0,66%
0,27%
1,39%
0,36%
1,03%
0,33%
0,59%
0,43%
0,24%
0,62%
0,26%
0,39%
0,17%
0,09%
0,13%
0,29%
0,09%
0,07%
0,38%
0,14%
0,17%
0,86%
0,30%
0,20%
0,09%
0,09%
0,11%
0,10%
0,08%
0,04%
0,09%
0,17%
0,07%
0,24%
0,14%
2010 Toplam
Adet
Ödeme
134
25.668
133
162.597
127
44.662
126
262.110
124
88.692
121
95.844
117
18.023
110
141.412
106
35.886
101
499.525
99
35.271
93
76.070
91
286.469
89
373.654
85
98.953
82
55.516
76
38.049
75
252.604
69
207.683
68
99.761
67
26.098
54
39.027
53
27.286
49
168.975
48
66.342
45
6.465
43
124.919
42
14.430
39
43.965
35
21.975
34
212.765
34
408.128
31
57.499
28
213.682
25
6.026
23
2.469
23
293.705
23
10.263
20
22.987
20
1.993
19.722 25.719.819
Da¤›l›m
0,68%
0,67%
0,64%
0,64%
0,63%
0,61%
0,59%
0,56%
0,54%
0,51%
0,50%
0,47%
0,46%
0,45%
0,43%
0,42%
0,39%
0,38%
0,35%
0,34%
0,34%
0,27%
0,27%
0,25%
0,24%
0,23%
0,22%
0,21%
0,20%
0,18%
0,17%
0,17%
0,16%
0,14%
0,13%
0,12%
0,12%
0,12%
0,10%
0,10%
Adet Art›fl
Oran›
41,05%
150,94%
89,55%
24,75%
125,45%
98,36%
368,00%
-14,06%
221,21%
6,32%
230,00%
72,22%
127,50%
304,55%
49,12%
241,67%
111,11%
368,75%
762,50%
466,67%
148,15%
575,00%
783,33%
40,00%
269,23%
181,25%
-45,57%
50,00%
116,67%
337,50%
325,00%
240,00%
244,44%
300,00%
525,00%
187,50%
43,75%
283,33%
-9,09%
53,85%
114,44%
61
S‹GORTA B‹LG‹ MERKEZ‹
TEHMAD (Tehlikeli Madde Poliçe Sorgulama)
Tehlikeli Maddeler ve
Tehlikeli At›k Zorunlu Mali
Sorumluluk ve Tüp Gaz Zorunlu
Mali Sorumluluk Sigortas›
Mehmet Üst
Sigorta Bilgi Merkezi Müdürü
azine Müsteflarl›¤›n›n 08 Kas›m 2010 TaH rih ve 2010/19 say›l› genelgesi kapsam›nda; Tehlikeli Madde ve Tehlikeli At›klar için
Sigorta yapt›rma zorunlulu¤u;
Tabii veya sentetik, kat›, s›v› veya gaz fleklinde bulunan her türlü yan›c›, parlay›c›, patlay›c› ve yak›c› maddelerin üretimi, depolanmas›, tafl›nmas›,
sat›m› ve kullan›m› faaliyetlerinde bulunan gerçek ve tüzel kifliler ile 9 A¤ustos 1983 tarihli ve
2872 say›l› Çevre Kanunu kapsam›ndaki tehlikeli
at›klar›n toplanmas›, tafl›nmas›, geçici ve ara depolanmas›, geri kazan›m›, yeniden kullan›lmas› ve
bertaraf› faaliyetlerinde bulunan gerçek ve tüzel
kifliler, söz konusu mesleki faaliyetlerinin icras›nda
meydana gelebilecek kazalar sonucu, kusurlar›
olsun veya olmas›n üçüncü kiflilerin u¤rayacaklar› maddi ve bedeni zararlara karfl›, her faaliyeti
için ilgisine göre tehlikeli maddeler ve tehlikeli at›k
mali sorumluluk sigortas› yapt›rmak zorundad›r.
Tüpgaz Sorumluluk Sigortalar› için;
Likit petrol gaz›n› (LPG) tüpleyen firmalar (dolum tesisleri), 1 inci maddede düzenlenen sigortalara ek olarak, kusurlar› olsun veya olmas›n, doldurduklar› tüplerin kullan›lmak üzere bulunduklar› yerlerde infilak›, gaz kaç›rmas› veya
yang›n ç›karmas› sonucu üçüncü kiflilerin u¤ra-
62
yacaklar› maddi ve bedeni zararlara karfl› tüp
gaz sorumluluk sigortas› yapt›rmak zorundad›r.
Yapt›r›lacak olan bu sigortalar yani; Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli At›k Mali Sorumluluk ve Tüp Gaz
Sorumluluk Sigortas› dallar›nda Üretilen Poliçe, Zeyil ve Hasar kay›tlar›n›n ortak bir veritaban›nda tutulmas› amac› ile Sigorta Bilgi Merkezi Taraf›ndan
Poliçe Veri Transferi Web Servis Uygulamas› çal›flmalar›na 2010 y›l› son çeyre¤inde bafllanm›fl olup,
2011 y›l› bafl›nda tamamlanarak bu kapsamda
haz›rlanan ortak poliçe veri yap›s›, sektör ile paylafl›lm›fl ve ortak veri taban›na geçifl bafllam›flt›r.
Belirli anahtar verileri girerek sorgulama imkan›
veren "Poliçe Sorgulama Uygulamas›" ‘n›n yaz›l›m› tamamlanm›fl olup testlerinin tamamlanmas›n›n ard›ndan Hatmer Web Sayfas›nda “online
uygulamalar” bafll›¤› alt›nda TEHMAD (tehlikeli
madde poliçe sorgulama) linkinden hizmete
aç›lm›flt›r. Poliçe sorgulama uygulamas›nda yetkili ve genel kullan›c› bölümleri bulunmaktad›r.
Yetkili kullan›c› girifli ancak geçerli kullan›c› ad› ve
flifresi ile yap›labilmekte olup, yetkilerine göre poliçe bilgilerinin birço¤una ulafl›labilmektedirler.
Genel kullan›c› sayfas›nda ise Sigortal›, Sigorta Ettiren ve 3. fiah›slar için poliçe durum ve genel bilgi sorgulama imkân› bulunmaktad›r.
Sigortal›n›n TCK, Sigortal›n›n VKN, Plaka ve Poliçe
Anahtar bilgilerinden herhangi biri girilerek sorgulama yap›labilmektedir. Bu sorgulama sonucunda
ilgili firma, tesis, flah›s, araç vb.. rizikonun Sigorta
Poliçesi sorgulanabilir. Yetkili kullan›c›lar›n sorgulama
yapabilece¤i alanlar genel kullan›c›larla ayn› olmas›n›n yan›nda, ek olarak SBM Hatmer No, Trafik Tescil Seri No, ADR Tafl›mac› Belge Seri No ve ‹flyeri Ruh-
Tehlikeli Madde-Yürürlükteki
Poliçelerin, fiirket Baz›nda Adet
ve Prim Da¤›l›mlar›
S‹GORTA
fi‹RKET ADI
fi‹RKET
KODU
AK S‹GORTA
CHARTIS S‹GORTA
ANADOLU S‹GORTA
ANKARA S‹GORTA
GROUPAMA S‹GORTA
HALK S‹GORTA
ZURICH S‹GORTA
DEM‹R S‹GORTA
GENERAL‹ S‹GORTA
GÜNEfi S‹GORTA
YAPI KRED‹ S‹GORTA
HÜR S‹GORTA
ERGO S‹GORTA
AXA S‹GORTA
RAY S‹GORTA
ALLIANZ S‹GORTA
LIBERTY S‹GORTA
SBN S‹GORTA
MAPFRE S‹GORTA
HDI S‹GORTA
IfiIK S‹GORTA
SOMPO JAPAN S‹GORTA
DUBA‹ S‹GORTA
NEOVA S‹GORTA
GENEL TOPLAM
004
005
007
009
011
015
018
019
025
026
029
031
035
040
042
045
047
049
050
054
057
061
063
093
POL‹ÇE ADED‹ TOPLAM
ADED‹
NET PR‹M
333
328
1929
135
5.707
7
243
14
328
3.750
361
24
1.417
1.061
691
1.409
23
4
363
746
292
35
337
147
19.084
528.572
862.364
1.309.493
99743
1.712.859
15.727
119.447
50.900
173.936
852.709
606.504
12.239
1.398.167
680.357
531.385
997.583
6.598
2.437
614.676
288.459
97.984
61.964
102.652
36.747
11.163.503
sat Numaras› alanlar› da sorgulama için hizmette
bulunmaktad›r. Projenin ikinci ad›m› olan Hasar Veri
Transferi Web Servis Uygulamas› kapsam›nda hasar
veri yap›s› çal›flmalar› analizleri devam etmektedir.
Tüp Gaz-Yürürlükteki
Poliçelerin, fiirket Baz›nda Adet
ve Prim Da¤›l›mlar›
S‹GORTA
fi‹RKET ADI
AK S‹GORTA
CHARTIS S‹GORTA
ANADOLU S‹GORTA
ANKARA S‹GORTA
GROUPAMA S‹GORTA
HALK S‹GORTA
GÜNEfi S‹GORTA
YAPI KRED‹ S‹GORTA
ERGO S‹GORTA
AXA S‹GORTA
RAY S‹GORTA
IfiIK S‹GORTA
NEOVA S‹GORTA
GENEL TOPLAM
fi‹RKET
KODU
004
005
007
009
011
015
026
029
035
040
042
057
093
POL‹ÇE ADED‹ TOPLAM
ADED‹
NET PR‹M
8
9
5
2
3
1
11
4
6
5
3
9
4
70
2.000
80.456
31.920
500
16.048
4.304
64.667
134.646
741.082
31.600
80.489
4.514
1.300
1.193.526
Not: Veriler 30.06.2011 tarihinde oluflturulmufltur.
Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli
At›klar›n Ürün S›n›f Da¤›l›mlar›.
8
9
10
Yürürlükteki
%1
6
%2 %0
5
%1
7
%0
Poliçeler
%7
4
%7
Tehlikeli Madde ve Tehlikeli At›k
ZMSS Riziko ‹li Baz›nda Da¤›l›mlar›.
ANKARA
(‹lk 10 il)
‹STANBUL
%6
%11
D‹⁄ER
KONYA
%6
‹ZM‹R
%3
ANTALYA
%3
SAKARYA
%3
ADANA
BURSA %3
%3
MAN‹SA
%2
%60
Tüpgaz %0
Tehlikeli Maddeler
ve Tehlikeli At›k
ZMSS Poliçileri
Faaliyet Tipi Baz
›nda Da¤›l›mlar›.
Üretim, Depolama
ve Toptan Sat›fl
%24
%40
3
%7
2
%21
1
%54
1. Pero ve petrol ürünleri
2. Mühimmat ve patlay›c› maddeler
3. Kimyevi gübreler, kimyevi tuzlar, asitler, bazlar, boyalar
4. Di¤er kimyevi maddeler _oksijen asetilen karpit, sentetik benzin,
azel, pereksit vb.)
5. Perakende olarak çal›flanlar hariç piroloknik mamuller (ayd›nlatma,
havai fiflekler, flenlik maytaplar›, çocuk tabanca mantarlar›).
6. Perakende olarak sat›lanlar hariç her türlü ispirto, alkol ve kibrit.
7. S›v›laflt›r›lm›fl petrol gazlar›, s›k›laflt›r›lm›fl do¤algaz ve havagaz›.
8. 2872 say›l› Çevre Kanunu kapsam›nda bulunan ve yukar›da say›lmayan di¤er tehlikeli kimyasallar.
9. 2872 say›l› Çevre Kanunu kapsam›nda bulunan tehlikeli at›klar.
10. Petrol ve petrol ürünleri ile s›v›laflt›r›lm›fl petrol gazlar›,
s›k›laflt›r›lm›fl do¤algaz ve havagaz›.
%36
Not: Veriler 30.06.2011 tarihinde oluflturulmufltur.
Tafl›ma ve Da¤›t›m
Perakende Sat›fl
63
DASK
DASK Zorunlu Deprem
Sigortas›n› Yayg›nlaflt›rmak
‹çin Türkiye’yi Dolafl›yor
o¤al Afet Sigortalar› Kurumu (DASK),
deprem ve sigorta bilincini art›rmaya,
zorunlu deprem sigortas›n› yayg›nlaflt›rmaya
yönelik projelerine 2011’de de h›z kesmeden
devam ediyor. Bu kapsamda May›s – Haziran
aylar›nda Hürriyet Treni’yle Türkiye’yi dolaflarak depremden korunma yöntemlerini ve zorunlu deprem sigortas›n›n önemini anlatan
DASK, sosyal medya kullan›c›lar›na ulaflmak
için Facebook sayfas›n› da yay›na soktu.
D
DASK, bilinçlendirme çal›flmalar›n›n yan› s›ra etkin hasar yönetimiyle dikkat çekiyor.
Kurum, Simav depreminin konutlarda yaratt›¤› hasarlar için zorunlu deprem sigortas› poliçesi sahiplerine iki hafta içinde tazminat ödemeye bafllad›. Zorunlu deprem sigortas› poliçelerinin süreklili¤ine de önem
veren kurum, yeni Ça¤r› Merkezi’yle poliçe
yenileme dönemi gelen sigortal›lar› bilgilendirme amaçl› ar›yor.
Hürriyet Treni’yle 25 ‹l
Gezildi, 50 Bin Kifliye
E¤itim Verildi
ASK, 10 May›s – 10 Haziran tarihleri
aras›nda Hürriyet Treni’yle ç›kt›¤› 32
günlük Türkiye turunu 25 ili ziyaret ederek tamamlad›. Trende deprem simülasyon vagonuyla yer alan DASK, seminerler ve uygulamal› e¤itimlerle 50 bin kifliye do¤rudan ulaflt›.
DASK, “Deprem geçecek, hayat devam
edecek” slogan›yla ç›kt›¤› yolculukta deprem ve zorunlu deprem sigortas› bilincini art›rmay› amaçlad›. Bo¤aziçi Üniversitesi Kandilli
Rasathanesi ve Deprem Araflt›rma Enstitüsü
e¤itmenleri tur boyunca 100’den fazla seminer vererek ziyaretçilere depremden korunma yöntemleri ve zorunlu deprem sigortas›n›n önemini anlatt›lar. DASK’›n deprem simülasyon vagonu treni ziyaret eden bakanlardan da yo¤un ilgi gördü. Baflbakan Yard›m-
D
64
c›s› ve Devlet Bakan› Cemil Çiçek’in kat›ld›¤›
törenle yola ç›kan DASK, deprem simülasyon
vagonunda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan›
Tamer Y›ld›z, eski Ulaflt›rma Bakan› Binali Y›ld›r›m, Devlet Bakan› Zafer Ça¤layan, D›fliflleri
Bakan› Ahmet Davuto¤lu, Kültür ve Turizm Bakan› Ertu¤rul Günay’› a¤›rlad›.
DASK’›n Mersin, Eskiflehir ve Edirne’deki etkinliklerine Kadir Çöpdemir de kat›ld›. Kadir
Çöpdemir, deprem benzetim vagonundaki
etkinliklerde kat›l›mc›larla bir araya gelerek
zorunlu deprem sigortas›n›n önemine dikkat
çekti. Kat›l›mc›lar, simülasyon vagonunda
7.4 büyüklü¤ündeki Kocaeli depremini yaflayarak deprem an›nda neler yapmalar›
gerekti¤ini ö¤rendiler.
Hürriyet Treni turu boyunca ziyaret etti¤i illerde
vali ve belediye Baflkanlar›yla görüflme imkân›
da bulan DASK yöneticileri, deprem gerçe¤ine
dikkat çekerek zorunlu deprem sigortas›n›n
yayg›nlaflt›r›lmas› için destek talep etti. DASK,
bu görüflmelerde 2011 bafl›nda bafllatt›¤› ” fiehirler Yar›fl›yor, Sigortal›lar Kazan›yor” projesini
de tan›tma imkân› buldu.
Türkiye’de zorunlu deprem sigortas› kapsam›na
giren yaklafl›k 13 milyon konuttan 3,5 milyonunun
(yüzde 27) poliçesi bulunuyor. DASK, bilinçlendirme çal›flmalar› sayesinde zorunlu deprem sigortas› poliçesi sahibi konutlar›n say›s›n› orta vadede
5,5 milyona ç›karmay› hedefliyor. Zorunlu deprem
sigortas› yapt›ran konut sahipleri ayda ortalama
12 TL ödeyerek evlerini güvenceye alabiliyor.
fiEH‹RLER YARIfiIYOR, S‹GORTALILAR KAZANIYOR!
Sigortal›l›k Oran›n› Art›ran
‹ller Ödüllendirilecek…
ASK, zorunlu deprem sigortal› konutlar›n
say›s›n› art›rmak için bafllatt›¤› “fiehirler
Yar›fl›yor, Sigortal›lar Kazan›yor “yar›flmas›yla
deprem güvenceli hayat› teflvik ediyor. Türkiye’nin 81 ilini kapsayan yar›flma kapsam›nda
2011 y›lsonu sonuçlar›na göre zorunlu deprem
sigortas›nda en yüksek sigortal›l›k oran›na ulaflan, bir önceki y›la göre en yüksek poliçe art›fl
oran›n› kaydeden ve en iyi teflvik kampanyas›n› yürüten iller ödüllendirilecek.
D
DASK, “fiehirler Yar›fl›yor, Sigortal›lar Kazan›yor”
yar›flmas›n›n her üç kategorideki birincilerine
DASK Güvenli Hayat Park› arma¤an edecek.
Tüm vatandafllar›n yararlanmas› için kent merkezine infla edilecek parklar oyun grubu, yürüyüfl
parkuru ve yeflil alan›n yan› s›ra deprem ve zorunlu deprem sigortas›yla ilgili e¤itim materyalleri de
içerecek. Yar›flman›n her üç kategorisinde ikinci
ve üçüncü olan illerin ‹l Afet ve Acil Durum Müdürlüklerine ise depremle ilgili çal›flmalarda kullan›lmak üzere malzeme yard›m› yap›lacak.
65
DASK
Simav’da Hasar Tazminat›
Ödenmesine Devam Ediliyor
ASK, 19 May›s gecesi 5.9 büyüklü¤ündeki depremle sars›lan ve ard›ndan orta fliddette pek çok artç› deprem yaflayan Simav’da 1 Haziran’da tazminat ödemelerine
bafllad›. Depremden hasar gören toplam
1.034 zorunlu deprem sigortal› konutun hasar
tespit ifllemleri iki haftadan k›sa bir süre içinde
tamamland›. Hasarl› 410 konutun tazminat
ödemesini yapan DASK, en k›sa sürede di¤er
konutlar›n da ifllemlerini tamamlamak için çal›flmalar›n› sürdürüyor. Depremin hemen ard›ndan Simav’› ziyaret eden DASK Yönetim Kuru-
D
lu Baflkan› Selamet Yaz›c› flunlar› ifade etti:
“.....Kütahya ilindeki konutlar›n sadece yüzde
15’inin deprem sigortas›n›n olmas› fevkalade
düflündürücüdür. Bu hadise sigortal›l›k oran›n›n
tüm illerimizde art›r›lmas› için ortak çaban›n
gerekli oldu¤unu bir kez daha hat›rlat›yor.”
Simav’›n ba¤l› oldu¤u Kütahya’da zorunlu
deprem sigortas› kapsam›na giren yaklafl›k
124 bin konuttan 21 bininin poliçesi bulunuyor. Kütahya, yüzde 15 sigortal›l›k oran›yla Türkiye genelinde 53. s›rada geliyor.
DASK Yeni Projeleriyle
Facebook’a Üs Kurdu
o¤al Afet Sigortalar› Kurumu (DASK) sosyal medyaya Facebook’la girdi. Deprem
bilincini art›rmay›, zorunlu deprem sigortas›n› yayg›nlaflt›rmay› misyon edinen kurum, www.facebook.com/dask adresinde yeni projeleri, interaktif
uygulamalar› ve hediyeli yar›flmalar›yla yer al›yor.
D
DASK Yönetim Kurulu Baflkan› Selamet Yaz›c›, Facebook’un 7’den 77’ye herkese hitap eden bir
mecra oldu¤unu vurgulayarak “Zorunlu deprem
sigortas›n› yayg›nlaflt›rmak için çal›fl›rken yeni iletiflim trendlerini takip etmeye büyük önem veriyoruz. Facebook sayfam›z sayesinde hem konut sahiplerine zorunlu deprem sigortas› anlatma hem
de genç nesillerde deprem bilinci yaratma f›rsat›
yakalayaca¤›z. ‘Deprem geçecek, hayat devam
edecek’ slogan›m›za yak›fl›r flekilde deprem ve sigortay› korkutmadan, keyifli bir dille günlük hayat›n do¤al bir parças› haline getirmek istiyoruz” dedi. DASK, Facebook’taki ilk yar›flmas›n› Hürriyet Treni’yle ç›kt›¤› Türkiye turu kapsam›nda yapt›. Trende
7.4 büyüklü¤ündeki Kocaeli depremini simüle
66
eden vagonda foto¤raf çektirip DASK’›n Facebook sayfas›na yükleyenler DASK logolu flapka, yükledi¤i foto¤raf en az 75 “like (be¤en)” alanlar tam
teçhizatl› deprem çantas› kazand›.
DASK, Facebook sayfas›ndaki uygulamalar›na k›sa film yar›flmas› oylamas›yla devam edecek.
DASK’›n “Depremi kaderine b›rakma!” temal› 3. K›sa Film Yar›flmas›’nda jüri taraf›ndan belirlenen 5
film ‹zleyici Özel Ödülü için sayfa ziyaretçileri taraf›ndan oylanacak. En çok oy alan iki film ödüllendirilirken oylamaya kat›lanlar da hediye kazanma
f›rsat› yakalayacak. DASK’›n etkinliklerinden güncel bilgi ve foto¤raflara Facebook sayfas›ndan
ulafl›labiliyor. Sayfada deprem öncesinde, s›ras›nda ve sonras›nda yap›lmas› gerekenler, zorunlu
deprem sigortas› ve kurum hakk›nda detayl› bilgiler içeren sekmeler de bulunuyor.
DASK’›n Yeni Ça¤r›
Merkezi Hizmete Girdi
ASK, Zorunlu Deprem Sigortas›n›n
(ZDS) tan›t›m›, deprem ve sigorta bilincinin gelifltirilmesi ve yurt genelinde sigortal›l›k oran›n›n art›r›lmas› yönünde yo¤un çal›flmalar yap›yor. ZDS bak›m›ndan geliflme beklenen en önemli konulardan biri ise sigortal›lar›n poliçe devaml›l›¤›n›n sa¤lanmas› olarak
görülüyor. DASK, bu soruna çözüm getirmek,
yenilemeler konusunda da¤›t›m kanallar›na
destek sa¤lamak ve poliçe vadesi bitmesine
ra¤men poliçesini yenilemeyen sigortal›lar ile
irtibata geçerek poliçe devaml›l›¤›n› sa¤layabilmek amac› ile kendi alan›nda profesyonel
bir Ça¤r› Merkezi firmas› ile iflbirli¤i yaparak,
18 May›s 2011 tarihi itibariyle sigortal› bilgilendirme-hat›rlatma aramalar› projesini bafllatt›.
D
Proje kapsam›nda;
❖ Vade bitim tarihinden sonra 1 ay içerisinde poliçesini yeniletmemifl olan sigortal›lar aranmakta,
❖ Sigortal›lar›n poliçesini yenilememe sebep-
leri ö¤renilerek, yeni dönem poliçe prim bilgisi ve indirimler hakk›nda bilgi verilmekte,
❖ Yenileme yapt›rmak isteyen sigortal›n›n acentesine yönlendirilmesi sa¤lanarak, isteyen sigortal›lar için acentesinin kendisi ile irtibata geçmesi sa¤lanmaktad›r.
Ayl›k ortalama 40 bin görüflme yapan Ça¤r›
Merkezi, olas› afet durumunda DASK’ na gelecek olan yo¤un hasar ihbarlar›n›n karfl›lanmas›
için de her an haz›r durumda olacakt›r.
YILLARA GÖRE HASAR ÖDEMELER‹
(22.06.2011)
YIL
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
TOPLAM
DEPREM
SAYISI
DOSYA
SAYISI
ÖDEME
(TL)
1
17
21
20
31
41
22
42
44
38
36
7
320
6
338
1.558
2.504
587
3.488
499
990
475
252
447
184
11.328
23.022
127.497
2.284.835
5.203.990
768.927
8.107.968
1.296.871
1.378.564
561.289
483.369
696.474
409.723
21.342.528
‹STAT‹ST‹KLER
Ocak
fiubat
Mart
Nisan
May›s Haziran Temmuz A¤ustos
Eylül
Ekim
Kas›m
Aral›k
67
TARS‹M
Devlet Destekli Hayvan
Hayat Sigortalar›
Orhan SARITEPE
Tar›m Sigortalar› Havuz ‹flletmesi A.fi.
Hayvan Hayat Sigortalar› Müdürü
363 Say›l› Tar›m Sigortalar› Kanunu’nun
yürürlü¤e girmesi ve 01Haziran 2006 tarihinden itibaren TARS‹M’in poliçe üretimine bafllamas› ile birlikte bitkisel üretim alan›nda oldu¤u
gibi hayvansal üretim alan›nda da yetifltiricilerimize sigorta deste¤i sa¤lanmaya bafllanm›flt›r.
5
Devlet Destekli Hayvan hayat sigortalar›nda,
büyükbafl hayvanlar (s›¤›r), kümes hayvanlar›
ve su ürünleri olmak üzere üç ayr› alt branflta
poliçe üretimi bulunmaktad›r. 2011 y›l› May›s
ay›nda Bakanlar Kurulu’nun alm›fl oldu¤u kararla birlikte sistem alt yap›s› haz›rlanarak kü-
68
çükbafl hayvanlarda (koyun, keçi) devlet destekli tar›m sigortalar› kapsam›na al›nm›flt›r.
Hayvan Hayat sigortalar›nda yetifltiricilerimizin
devlet destekli hayvan hayat sigorta poliçesi
yapt›rabilmesi için aranan ön flart sigortalanacak hayvanlar›n T.C. Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤› kay›t sistemlerine kay›tl› olmas›d›r. Bakanlar
Kurulunun 03 Ocak 2011 tarihli karar› gere¤ince, 2011 y›l› için hayvan hayat sigortalar›nda
belirlenen riskler için sigorta priminin % 50'si
oran›nda prim deste¤i, Tar›m Sigortalar› Havuzuna bütçenin ilgili tertibinden aktar›larak karfl›lanmaktad›r.
Bu çerçevede; Çiftçi Kay›t Sistemine entegre
edilmifl ön soy kütü¤ü, soy kütü¤ü ve Hayvan
Kay›t Sistemine (Türkvet’e) kay›tl› olan süt s›¤›r-
lar› ile Hayvan Kay›t Sistemine (Türkvet’e) kay›tl› olan besi s›¤›rlar› (erkek), bio-güvenlik ve hijyen tedbirlerini alm›fl tesislerde yetifltirilen kümes hayvanlar›, Su Ürünleri Kay›t Sistemine
(SKS) kay›tl› olan, deniz ve iç su tesislerinde yetifltirilen su ürünleri ve Hayvan Kay›t Sistemine
(Türkvet’e) kay›tl› olan dam›zl›k koyun, keçi,
koç ve tekeler yap›lacak risk de¤erlendirmesi
sonucunda sigortaya kabul edilmektedir.
Teknik olarak ise sigortalanacak hayvanlar ve
bulunduklar› riziko ortamlar› veteriner hekim
eksperler taraf›ndan yap›lan risk inceleme sonucunda sigortaya kabul edilmektedir.
Hayvan hayat sigortalar›nda lokomotif ürün büyükbafl hayvanlar›n sigortas›d›r. Büyükbafl hayvanlar›n devlet destekli hayat sigortas› ifllemleri
her y›l ihtiyaçlar do¤rultusunda revize edilen
Genel fiartlar - Teknik fiartlar, Tarife ve Talimatlar
çerçevesinde yap›lmaktad›r. 2011 y›l› için haz›rlanan mevzuat çerçevesinde; Dam›zl›k ve süt s›¤›rlar›nda sigorta süresi 1 y›ldan az olmamak kofluluyla, yap›lan risk inceleme ifllemleri sonucuna
göre sigorta edilmektedir. Burada baz al›nan
de¤erler, 4 üncü aydan itibaren 7 yafl›na kadar
(7 yafl dâhil), besi s›¤›rlar›nda ise 4 üncü aydan
(91 günden) itibaren 3 yafl›na kadar (3 yafl dâhil) hayvanlar, Ancak Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤› Tar›m ‹l/‹lçe Müdürlükleri nezdinde tak›lan
standart, çift tarafl›, Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤›
logolu, ülke kodu, il kodu ve iflletme kodunu ihtiva eden kulak küpesi olmayan ve/veya mikroçip ve benzeri unsurlar ile kimliklendirmesi yap›lmayan hayvanlar sigortalanmaz. Bu nedenle sigortas› istenen hayvanlar›n mutlak surette kimliklendirme (kulak küpesi uygulamas›) iflleminin
yap›lm›fl olmas› gerekmektedir.
Kay›tlar› güncel olan yetifltiricilerimizin sigorta
yapt›rmak için TARS‹M üyesi 23 sigorta flirketinin
herhangi bir acentesine müracaat etmesi yeterlidir. Acenteler taraf›ndan sigortas› talep
edilen iflletmenin iflletme numaras› ile TARS‹M
sistemine yapaca¤› ön bilgi formu kay›tlar› TARS‹M bünyesinde görevli uzmanlar›m›zca ülke
genelinde görev alan 600’ e yak›n Tar›m Sigortalar› Havuz Eksperi Veteriner Hekimlere yönlendirilmekte ve risk inceleme süreci sonras›nda onaylanan hayvanlar›n poliçeleri acentelerce TARS‹M sistemi üzerinden kaydedilerek sigortal›lara teslim edilmektedir.
69
TARS‹M
Devlet destekli hayvan hayat sigortas› poliçeleri, genel flartlar ve teknik flartlarda belirlenmifl
çerçevede; ölüm, mecburi kesim, yavru atma
ve yavru ölümü risklerini teminat alt›na almaktad›r. Hayvan hayat sigortas› yapt›rm›fl yetifltiricilerimiz sigortal› hayvanlar›nda her hangi bir
flekilde hasar oluflmas› halinde 7/24 hizmet veren TARS‹M ÇA⁄RI MERKEZ‹’ni arayarak poliçe
numaras›n› ve hasarl› hayvan›n kulak küpe numaras›n› belirtmek suretiyle hasar ihbar›nda
bulunmaktad›r. Hasar ihbarlar› al›nd›¤› andan
itibaren TARS‹M bünyesinde görevli uzmanlar›m›zca hasar tespit ifllemi için bölgedeki en uygun veteriner hekim eksperlerin görevlendirmesi yap›larak gerekli hasar tespit ifllemi en k›sa sürede yap›lmaktad›r. Bilindi¤i üzere ülkemizde TARS‹M öncesi de geleneksel anlamda
hayvan hayat sigortalar› yap›lmaktayd›. TARS‹M dönemi de dahil olmak üzere y›llarca hasar ihbarlar› sigortal›larca sahadaki herhangi
bir veteriner hekime yap›lm›fl ve süreç bu flekilde devam etmifltir. Sürecin bu flekilde ifllemesi
nedeni ile hasarlardan flirket merkezleri çok
70
geç haberdar olmakta ve oluflabilecek birçok
sorunlara veya suiistimallere müdahale flans›
bulamamaktayd›. Uzun bir çal›flma süreci sonras›nda 2010 y›l›nda kurulan HAYVAN HAYAT S‹GORTALARI HASAR ‹HBAR HATTI ile birlikte hayvan hayat sigortalar›nda hasar ihbarlar›n›n
7/24 merkezi bir sistemle al›nmas› ve an›nda
eksper görevlendirilmesi ifllemi ile birlikte bir ilk
gerçeklefltirilmifl ve hasar süreçleri merkezi sistem sayesinde daha kontrollü ve güvenli bir
flekilde yönetilmeye bafllanm›flt›r.
Afla¤›daki tablodan da görülece¤i üzere prim
üretimi ve sigortalanan hayvan say›s› anlam›nda bak›ld›¤› zaman ilk poliçenin tanzim edildi¤i 01 Haziran 2006 tarihinden itibaren sürekli bir
art›fl›n oldu¤u izlenmektedir.
YIL
PR‹M ÜRET‹M‹ (TL) S‹GORTALANAN HAYVAN (ADET)
2006-2007 . . . . . . .15.664.558 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60.988
2008 . . . . . . . . . . .20.089.686 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71.955
2009 . . . . . . . . . . .32.838.346. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112.198
2010 . . . . . . . . . . .80.763.074 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188.436
2009 y›l›nda sigortalanan hayvan say›s›n›n
2008 y›l›na göre % 56 art›fl göstererek 112.198
adet oldu¤u, 2010 y›l›nda ise 2009 y›l›na göre
yüzde 68 art›fl göstererek 188.436 adet oldu¤u
görülmektedir. Devlet destekli hayvan hayat
sigortalar› sisteminin art›k yetifltiricilerimiz taraf›ndan tan›nmaya bafllamas› ve olas› risklerini
kendi imkânlar› ile minimize etmesine ra¤men, sigorta olmadan iflletmenin sürdürülebilirli¤inin güç oldu¤unu alg›lamas› ile birlikte
her geçen y›l sigortalanan hayvan say›s›nda
art›fl görülmektedir. Ayr›ca son y›llarda ülke-
miz hayvanc›l›¤›ndaki geliflmeler çerçevesinde T.C. Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤› taraf›ndan
uygulanan hayvanc›l›¤› gelifltirme projeleri ve
bankalar›n hayvanc›l›¤a yönelik kredi sistemlerinin de etkisi ile birçok yeni iflletme kurulmas› ile birlikte önümüzdeki y›llarda da prim üretimi ve sigortalanan hayvan say›s›n›n art›fl gösterece¤i düflünülmektedir. 2011 y›l›n›n henüz
ilk 5 ayl›k periyodunun sonunda prim üretiminin 64.592.954 TL ‘ye sigortalanan hayvan say›s›n›n 148.687 âdete ulaflmas› bu yöndeki
tahminlerimizi do¤rulamaktad›r.
Y›llar baz›nda prim üretimi ve sigortalanan büyükbafl hayvan say›s›ndaki art›fla paralel olarak sigortal›lara ödenen hasar tazminat tutarlar›n›n da her y›l art›fl gösterdi¤i görülmektedir.
Bu anlamda bak›ld›¤› zaman sistemin bafl›ndan 2010 y›l›n›n sonuna kadar sigortal›lar›n
ödemifl oldu¤u 74.677.832 TL prim tutar›na karfl›l›k, oluflan hasarlar için sigortal›lara ödenen
hasar tazminat tutar› 68.974.408 TL dir.
Muallâk hasarlarda dâhil edildi¤i zaman sigortal›lardan al›nan primin neredeyse tamam›n›n hasar tazminat› olarak geri ödendi¤i görülebilmektedir. Bu nedenle Hasar
frekans› ve hasar prim oran› yüksek bir
branfl olan hayvan hayat sigortalar›n›n sürdürülebilirli¤i ve yap›labilirli¤i için Devletin
Prim Deste¤inin olmas› ve devam etmesi
çok önemlidir.
71
DIfi BASIN
‹ngiliz Sigortac›lar›n
Solvency II’ye Uyumu
eloitte taraf›ndan haz›rlanan çal›flma,
‹ngiliz sigortac›lar›n ‹ngiliz sigorta sektörünün Solvency II’ye uyumu konusundaki görüfllerini mercek alt›na ald›. Buna göre Deloitte taraf›ndan incelenen flirketlerin yaln›z yüzde 46’s› sigortac› ve reasürörlerin 2013 y›l› itibariyle AB’de
yürürlü¤e girecek risk bazl› sermaye yeterlili¤i uygulamas›na uyum göstermifl olabilece¤ine yönelik olumlu görüfl bildirdi. Deloitte, geçen y›l
gerçeklefltirilen benzer bir çal›flmada ise ‹ngiliz sigortac›lar›n yüzde 63’ünün Solvency II’ye uyu-
D
mun sa¤lanaca¤› yönünde görüfl bildirdi¤ine
dikkat çekiyor. Deloitte’un bu y›lki çal›flmas›nda
ise çal›flmaya kat›lan 60 flirketin yüzde 3’ü flirketlerinin Solvency II’ye uyumu konusunda emin olduklar›n› belirtiyor. Çal›flmada yer alan ‹ngiliz sigortac›lar›n yüzde 47’si Solvency II’ye uyumda
yeni yap›lanman›n gerekebilece¤i, yüzde 65’i
ise yeni düzenlemeye uyum göstermek üzere
yeni risk azaltan tekniklerin gündeme getirilebilece¤i yönünde görüfl ifade ediyor.
(Kaynak: Business Insurance, 11 Nisan 2011)
Tokyo Yeni Deprem
Plan› Üzerine Çal›fl›yor
aponya, geçti¤imiz Mart ay›nda
10.000’den fazla kiflinin ölümüne, yüz
binlerce kiflinin ise yaralanmas›na neden
olan deprem ve tsunaminin ard›ndan Tokyo’da meydana gelebilecek benzer bir felaket senaryosu için önlem planlar› üzerinde
çal›flmaya bafllad›.
J
Zira uzmanlar, Tokyo’da meydana gelebilecek
bir depremin flehir merkezine yak›n bir nükleer
santrali etkilemesi halinde flehrin büyük bir felaketle karfl› karfl›ya kalaca¤›n› ifade ediyor. Bu
kapsamda Tokyo için muhtemel bu felaket senaryosu için ülkenin bat›s›nda da bir destek sisteminin kurulmas› fikri öne ç›k›yor.
Japon hükümeti taraf›ndan haz›rlanan raporda 7,3 büyüklü¤ünde bir depremin Tokyo’da
meydana gelmesi halinde 11.000’e yak›n kiflinin hayat›n› kaybedece¤i ve 7 Milyon kiflinin
evlerini terk edece¤i tahmin edilirken söz konusu felaketin ekonomiye faturas›n›n ise 5 Trilyon Dolar olmas› bekleniyor.
(Kaynak: Insurance Journal, 11 Nisan 2011)
Küresel Nükleer Forum’dan,
Nükleer Güvenli¤e Destek
eçti¤imiz günlerde gerçeklefltirilen Küresel Nükleer Forumu’nda Japonya’da
meydana gelen nükleer santral felaketinin ar-
G
72
d›ndan Birleflmifl Milletler öncülü¤ünde nükleer
güvenli¤i artt›r›c› bir kampanya yürütülmesine
destek verildi. Toplant› sonunda yap›lan bas›n
aç›klamas›nda Fukushima felaketinden ders
ç›kar›lmas› gerekti¤i belirtildi. Forum kapsam›nda Haziran ay›nda Fukushima konusunda bakanlar düzeyinde bir toplant› gerçeklefltirilmesi
fikri de desteklendi. Toplant›n›n Viyana merkezli Uluslararas› Atom Enerjisi Kurumu taraf›ndan
düzenlenmesi bekleniyor.
Uluslararas› Atom Enerjisi Kurumu’nun nükleer
enerji ile ilgili belli standartlar›n uygulanmas›
konusunda herhangi bir yapt›r›m gücü bulunmasa da Japonya’da meydana gelen felaket
söz konusu kurumun konu hakk›nda sahip oldu¤u tecrübeyi bir kez daha gündeme tafl›d›.
(Kaynak: Insurance Journal, 14 Nisan 2011)
Japon Sigorta Birli¤i’nden
Tsunami Sonras› De¤erlendirme
Japon Sigorta Birli¤i geçti¤imiz günlerde
yapt›¤› aç›klamada, Mart ay›nda meydana gelen deprem ve tsunaminin ard›ndan
Japon sigorta flirketlerinin 2.27 Milyar Dolar
de¤erinde hasar tazminat› ödedi¤ini belirtti. Japon Sigorta Birli¤i, y›k›lan bölgeleri
yeniden tesis etme gayretleri devam etti¤i
sürece tazminat miktar›n›n artmas›n›n beklendi¤ini de ifade etti. Japon Sigorta Birli¤i
ayr›ca hasar tespitinin havadan çekilen ve
uydudan al›nan görüntüler yard›m›yla yap›ld›¤›n› ve ço¤u bölgede durumun hasar
tespiti yap›lamayacak kadar a¤›r oldu¤unu belirtti.(Business Insurance, 25 Nisan 2011)
73
DIfi BASIN
Çernobil Felaketi An›ld›
986 y›l›nda Ukrayna’daki Çernobil nükleer santralinde meydana gelen nükleer patlama 25 y›l sonra an›ld›. Santraldeki bir reaktörün patlamas› sonucu Avrupa radyasyon s›z›nt›s›na maruz kalm›fl, binlerce kifli ise evlerinden tahliye edilmek zorunda b›rak›lm›flt›. Çernobil kazas›n› anmak
üzere bir araya gelen devlet liderleri de Çernobil ve Japonya’da meydana gelen felaketlerden ders al›nmas› ve konu
ile ilgili olarak kamuoyuna karfl› daha dürüst davran›lmas› gerekti¤ini vurgulad›. Anma törenlerinin nükleer enerjiye iliflkin
endiflelerin artt›¤› bir döneme rastlamas› ile birlikte Avrupa’da
birçok protesto gösterisi yap›ld›. Protestoya kat›lan göstericiler
Fransa ve Almanya’daki nükleer santrallerin kapat›lmas› ça¤r›s›nda bulundu. (Kaynak: EurActive-tr, 26 Nisan 2011)
1
‹fl Dünyas›n›n Liderleri
Bafll›ca Riskleri Belirledi
on Risk Solutions taraf›ndan ifl dünyas›n›n liderleri aras›nda ifl dünyas›ndaki
bafll›ca riskleri belirlemeye yönelik yap›lan anketin sonuçlar›, Risk ve Sigorta Yönetimi Derne¤i’nin Vancouver’da düzenlenen toplant›s›nda aç›kland›. Buna göre 58 ülkeden ankete
kat›lan 1.000 profesyonelin yüzde 67’si ekonomik riski birinci s›raya yerlefltirdi. Yasal düzenlemelerdeki de¤ifliklikler ise listede ikinci s›ray› ald›. Teknoloji ve sistem ar›zalar›, artan rekabet
A
de ifl dünyas› liderleri taraf›ndan en fazla belirtilen riskler aras›nda yer ald›. Anket ayr›ca teknoloji ve sistem ar›zalar›n›n müflteri ihtiyaçlar›n›n karfl›lanamamas›, ifl aksamas› ve marka itibar›n›n sars›lmas› gibi di¤er riskleri de beraberinde getirdi¤ini ortaya koydu. ‹fl dünyas› liderleri taraf›ndan belirlenen di¤er bir risk ise üstün
yetenekli profesyonellerin istihdam›n›n devaml›l›¤›n›n sa¤lanamamas› oldu.
(Kaynak: Insurance Journal, 2 May›s 2011)
Avrupal› Sigortac›lar Solvency
II ‹çin Yeterli Sermayeye Sahip
ondra merkezli Moody’s Yat›r›mc› Hizmetleri taraf›ndan 5. Say›sal Etki Çal›flmas› (QIS 5) sonuçlar›na iliflkin haz›rlanan çal›flma, Avrupal› sigortac›lar›n Solvency II için sermayelerini yükseltmeye ihtiyaç duymad›¤›n› ortaya
koydu. Avrupa Sigorta ve Mesleki Emeklilik Komitesi taraf›ndan Mart ay›nda aç›klanan QIS 5 sonuçlar›na göre birçok sigortac› Solvency II’nin
L
74
gerektirdi¤i sermaye seviyesinin üzerinde bulunuyor. Buna karfl›n uzmanlar, QIS 5 sonuçlar›n›n
temkinli de¤erlendirilmesi gerekti¤ini vurguluyor.
Zira QIS 5 kapsam›nda risk yönetimi konusunda
herhangi bir test uygulanm›yor. Risk yönetimi ise
küçük flirketler aç›s›ndan sermaye yeterlili¤inin
sa¤lanmas›ndan daha fazla önem tafl›yor.
(Kaynak: Business Insurance, 6 May›s 2011)
2100’den ‹tibaren
Deniz Seviyeleri Yükselecek
luslararas› iklim araflt›rmalar›nda
Grönland’daki buzullar›n erimesi de
dâhil olmak üzere kuzey kutup bölgesinde
h›zlanan iklim de¤iflikli¤i nedeniyle deniz seviyelerinin 2100 y›l› itibariyle 1.6 metreye kadar yükselece¤i tahmin ediliyor. Geçmiflteki
tahminlerin üstünde olan deniz seviyesinde-
U
ki bu art›fl ile birlikte k›y›lar›n daha fazla tehdit alt›na girece¤i belirtiliyor. Uzmanlar, geçti¤imiz alt› y›l›n kaydedilen en s›cak dönem
oldu¤unu belirterek önümüzdeki y›llarda da
buzullar›n erimeye devam edece¤i uyar›s›nda bulunuyor.
(Kaynak: Insurance Journal, 3 May›s 2011)
Danimarka’dan
Mülteci Ak›n›na Önlem
rap dünyas›nda etkili olan ayaklanmalar
nedeniyle Avrupa ülkeleri Kuzey Afrika kökenli mülteci ak›n› ile karfl› karfl›ya kald›. Mülteci
ak›n› karfl›s›nda s›n›r kontrollerine bafllayaca¤›n›
aç›klayan Danimarka ise Schengen bölgesine
dâhil AB üyesi ülkelerin tepkisine neden oldu. Avrupa Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu s›n›r
kontrolünün serbest dolafl›m kurallar›n› ihlal etti¤i
konusunda Danimarka’y› uyararak Danimarka’n›n karar›n› gözden geçirmesini talep etti. Al-
A
manya baflta olmak üzere birçok AB üyesi ülke de
karardan rahats›z olduklar›n› ifade etti. Danimarka
ise Kuzey Afrika’dan gelen mülteci ak›n›na karfl›n
toplam 35 Milyon Euro de¤erinde bütçe ay›rd›¤›n›
aç›klad›. Söz konusu bütçenin yeni kontrol merkezlerinin oluflturulmas› ve gümrük kontrol memurlar›
için kullan›lmas› planlan›yor. Karar do¤rultusunda
Danimarka, Almanya ve ‹sveç s›n›r›ndaki tüm
araç ve trenleri de kontrol edecek.
(Kaynak: EurActiv-tr, 13 May›s 2011)
Avrupa Merkez
Bankas› Baflkan› Uyard›
011 Küresel Ekonomi Ödülü’nü almak
üzere Almanya’da Dünya Ekonomisi
Enstitüsü taraf›ndan düzenlenen törene kat›lan Avrupa Merkez Bankas› Baflkan› JeanClaude Trichet, küresel krizin ertesinde ekonomik dengesizliklerin artt›¤›n› belirtti. Trichet,
ekonomik dengesizliklerin uluslararas› mali iflbirliklerini ve genel olarak küresel ekonomiyi
olumsuz etkiledi¤ine de dikkat çekti. Avrupa
Merkez Bankas› Baflkan›, ekonomik dengesiz-
2
likler konusunda Amerika ve di¤er bat›l› ülkelerin ihracat›n› artt›rmak üzere para birimi Yuan’› de¤erinden düflük gösteren Çin’i sorumlu tuttu¤unu belirtti. Trichet, Uluslararas› Para
Fonu’nun tahminlerine göre cari dengesi
2015 y›l›na kadar sabit kalacak Euro bölgesinin ise söz konusu ekonomik dengesizlikte pay› olmad›¤›n› ve Euro bölgesinin küresel ekonomiye istikrar sa¤lad›¤›n› sözlerine ekledi.
(Kaynak: Insurance Journal, 20 Haziran 2011)
75
DIfi BASIN
‹zlanda’daki Volkanik
Patlama ile Alarma Geçildi
vrupa, ‹zlanda’n›n en etkin volkan›n›n yeniden faaliyete geçmesi ile
alarma geçti. Patlama sonucu volkan küllerinin k›tan›n do¤u bölümünü etkisi alt›na almas› ile binlerce kifli seyahatini ertelemek
zorunda kald›. Avrupa Hava Trafi¤i Kontrolü
Kurumu ise volkan küllerinin yo¤unlu¤unun
A
artmas› ile hava trafi¤inin aksayabilece¤i
uyar›s›nda bulundu. Geçen y›l yine ayn› dönemde meydana gelen kriz nedeniyle a¤›r
ekonomik kayba u¤rayan havayolu flirketleri de volkan küllerinin yönünü ve h›z›n› yak›ndan takip ediyor.
(Kaynak: Insurance Journal, 23 May›s 2011)
Swiss Re’den, Etiyopya’daki
Mikro Sigorta Projesine Katk›
wiss Re, Dünya G›da Program› ve Oxfam Amerika taraf›ndan gelifltirilen
mikro sigorta program› kapsam›nda Etiyopya’daki ürünler için kurakl›k sigortas› sa¤layan
5 y›ll›k bir projeye reasürans sa¤layaca¤›n›
aç›klad›. Buna göre Swiss Re, projeye 1.25 Milyon Pound de¤erinde katk›da bulunacak.
S
Kurakl›k nedeniyle g›da krizi yaflayan Etiyopya’ya geçti¤imiz Nisan ay›nda Birleflmifl Milletler
75 Milyon Dolar de¤erinde g›da yard›m› ça¤r›-
s›nda bulunmufltu. Zira ülke dünyada en fazla
g›da yard›m› alan ülkeler aras›nda yer al›yor.
Oxfam Amerika mikro sigortan›n hayat, mal
ve kredi alanlar›nda yükselifle geçti¤ini belirterek tar›m›n da mikro sigortadan faydalanmas› gerekti¤i ça¤r›s›nda bulunuyor. fiirket,
bu projenin hayvan ürünleri baflta olmak
üzere daha fazla ürün çeflidinde teminat sunulmas›na yol açaca¤›n› belirtiyor.
(Kaynak: Business Insurance, 10 Haziran 2011)
AB’de Kimyasal Maddeler
‹çin Tedbirler Art›yor
imyasal maddeler, AB genelinde önceki y›llara k›yasla daha fazla risk teflkil etmeye bafllad›. Zira flirketler taraf›ndan
üretilen, kullan›lan veya sat›lan kimyasallar›n
yeni baz› kat› güvenlik kurallar› ile uyumlu olmas› gerekiyor. Buna göre insan sa¤l›¤›n› ve
çevreyi korumak üzere kimyasallar›n kayd›,
de¤erlendirilmesi ve ruhsatland›r›lmas›na iliflkin haz›rlanan düzenlemeye göre uygun ol-
K
76
mayan kimyasal maddelerin en k›sa zamanda yasaklanmas› gerekiyor. Buna karfl›l›k her
flirketin zararl› maddelerin kullan›m›na iliflkin
risk de¤erlendirmesi yapmas› ve gerekli tedbirleri almas› flart kofluluyor. Zira düzenlemelerin yerine getirilmemesi halinde AB ülkeleri genelinde büyük para cezalar›n›n uygulanmas› bekleniyor.
(Kaynak: Commercialriskeurope.com, 16 Haziran 2011)