Hayvanlarda genetik müh

Değişen Dünya ve GDOlar
Prof. Dr. Selim ÇETİNER
Sabancı Üniversitesi
[email protected]
13 Kasım 2014
Biyoteknolojinin
Gelişimi
Modern
Biyoteknoloji
Hayvanlarda genetik müh.
Bitkilerde genetik müh.
Mikroorganizma genetik müh.
Rekombinant DNA teknolojisi
Monoklonal antikor üretimi
Hayvanlarda embriyo transferi
Bitki doku kültürü
Biyolojik azot fiksasyonu
Fermentasyon
Klasik
Biyoteknoloji
Karmaşıklık düzeyi
Doğal Mısır-Modern Mısır
Ekmeklik Buğday
Genetik Mühendisliği Nedir?
Biyoteknoloji Uygulamaları
Sağlık
Gıda
Hayvancılık
Endüstri
Çevre
Tarım
GDO Tarımının Etkileri
GDO Konusunda Endişeler
Gıda güvenliği
Çevresel etkiler
Tekelleşme (küreselleşme)
Ticari kaygılar
İdeolojik ve duygusal tercihler
Biyogüvenlik:
Biyoteknolojinin,
insan sağlığı ve çevreye
zarar vermeden
uygulanmasını sağlamak
için alınması gereken politik
ve işlevsel önlemlerin tümü.
Düzenleyici Kurallar
A. B. D.
USDA (APHIS)
FDA
EPA
NIH
A. B.
Dir 90/219-98/81/EC
Dir 90/220- 2001/18
Reg EC 258/97
Reg 1829/2003
Reg 1830/2003
Uluslararası
Cartagena Biyogüvenlik Protokolü
Codex Alimentarius
GDO’ların insan sağlığı ve çevre
üzerinde hiçbir zararı yoktur!
GDO’ların insan sağlığı ve çevre
üzerinde birçok zararları vardır!
Doğrusu!
Her biyoteknoloji ürünü GDO birbirinden farklıdır;
Bunların her birisi ayrı ayrı bilimsel risk
analizlerinden geçer;
Bu analizler sonucu üretilip yetiştirilmesine onay
verilen GDOlar en az klasik ürünler kadar
güvenlidir.
Son 18 yıldır dünyada üretilip tüketilen
GDOların neden olduğu bir sağlık sorunu
kaydedilmemiştir.
Bilim İnsanlarının GDOlar
Konusundaki Görüşü:
Dünyada 37 bilimler akademisi
Royal Society, AAAS, TWAS
Ulusal ve Uluslararası meslek örgütleri
WHO, FAO, UNIDO
32 000+ bilimsel makale
Avrupa Birliği
GDO Güvenlik Araştırmaları
1985- 2000:
81 Proje
400 Kamu araştırma grubu,
70,000,000 Avro
2000- 2010:
50 Proje
400 Kamu araştırma grubu
200,000,000 Avro
Toplam: 25 yıl, 270M Avro
Türkiye’de GDO Algısı
Genetik delikanlıyı bozar mı?
GDO kısırlık yapıyor!
Genetik özürlü mısırlar geldi!
Genetiği değişmiş tohum istenmiyor!
İthal edilmek istenen 6 GDOlu mısır riskli
bulundu
Modern çağın gerekliliği mi, gıda
terörünün yeni adı mı?
2011 yılında 1839 yayın, hepsi olumsuz!!!
Neden Korku Stratejisi?
Korkmak; hayatta kalmak için korunmayı;
Beslenmek; yaşamı sürdürmek için yemeyi;
Cinsel yaşam; nesli devam ettirmek için;
Annelerin yavrularını koruma güdüsü…
GDO karşıtlığının faydaları:
Yemezler telefon kampanyası;
Ayda 20 TL; yılda 240 TL bağış;
Yılda 8-9 milyon TL gelir…
Hayvan Yemleri
2
4
4
5
4
İthalat limanlarından ve
üreticilerden 51 adet
hayvan yemi örneği
toplandı.
Bu örneklerin 50’sinde
yüksek oranda Round Up
Ready Soya içeriği tespit
edildi.
4
4
3
2
1
4
7
2
3
3
RR Soya
50
98%
GDO
Negatif
1
2%
Türkiye gıda-tarım zincirinin maruz kaldığı maliyetler özeti
Ekim 2009- Aralık 2011
Maliyet Tipi
Milyon $
Kısa dönemdeki maliyetler(Ekim-Kasım 2009) – soya ve türevlerinin fiyat
artışı
48.0
Tutulan ek stokların maliyeti (soya ve türevleri)
47.7 (477)
İthalatta GDO analizi
0.7 ilâ 5.8
Demuraj bedelleri
47.0
Yerli mısırın fiyat artışı
417.0
Gıda amaçlı kullanımda soya yağının ikamesi
73.7
Mısır yağının ikamesi
43.5
Gıda amaçlı kullanımda sertifikalı GDO’suz ürünlere ödenen fiyat primi
33.0
Soya proteini türevleri ve lesitinin ikamesi
Kedi-köpek maması hammaddelerinde fiyat artışı
Kanatlı ve yumurta sektörlerinde soya ve türevlerine erişim imkanının
kalmaması: ek yem maliyetleri ve üretim kayıpları (2009 sonu/ 2010 başı)
Toplam
13.2 ilâ 14.6
8.5
103.0
835.3 ilâ 841.8
(1,312.3 ilâ 1,318.8)
Biyogüvenlik Kanunu:
AB ve Cartagena ile uyumsuz
GDO yetiştirmek yasak
Her türlü Ar-Ge engelleniyor
Kendi içinde tutarsız ve orantısız
Şeffaf değil
Çok ağır cezai hükümler (4-12 yıl hapis)
İthalat mümkün ama belki…
Aksayan başlıca noktalar:
Numune alma uygulamaları yanlış;
Test yapan 39 laboratuvar var, ama
uluslararası akredite değil;
GDOsuz ürünler test ediliyor;
GDOlu ürünler, verilen izinler yasal
olmadığı halde ithal ediliyor;
Gıdada GDO toleransı 0 olduğu için hiçbir
ürün giremez! Ama ithalat devam ediyor!
Dünya Tahıl Ticaretinde GDOlar
AB’de 50 GDO gıda ve yem amaçlı onay almış;
ABD’de 120+ GDO gıda ve yem amaçlı kullanım
için yetiştirme onayı almış;
Türkiye 16 (-2) mısır, 3 soya;Sadece Yem Onayı
GDOsuz ürünlerin taşınmasında istem dışı
karışma kaçınılmaz!!
Son GDO’lu Gıda Vakaları:
Çeltik
Aptamil
Buğday
DDGS
Hero baby
Pamuk
Eser Miktarda İstem Dışı Mevcudiyet (LLP ve AP)
Özetle...
Yasal tutarsızlık- ticari belirsizlik...
Ekim yasak!
İthal mümkün ama yasal değil...
Araştırma mümkün ama yasal değil...
İstem dışı karışma kaçınılmaz…
Ağır para ve hapis cezaları...
Teknolojinin ıskalanması-rekabet gücünün
yitirilmesi
Tek çözüm AB müktesebatı ile tam uyum!