DEPO VE DAĞITIM MERKEZİ YÖNETİMİ

İÇİNDEKİLER
DEPO VE DAĞITIM MERKEZİ
YÖNETİMİ
• Giriş
• Depo ve Dağıtım Merkezi
Yönetimi
• Depo ve Dağıtım Merkezi
Yönetimince Depolarda
Yapılan İşlemler
• Depo Yönetim Sistemleri (DYS)
• Dağıtım Merkezleri
• Çapraz Sevkiyat
• Depolarda Emniyet Unsuru
LOJİSTİK YÖNETİMİ
HEDEFLER
Dr. Kamil Taşkın
• Bu üniteyi çalıştıktan sonra;
• Lojistikte depo yönetimi
• Depo yönetiminin görevleri
• Depo yönetim sistemleri ve
sağladıkları avantajlar
• Dağıtım merkezi kavramı
• Çapraz sevkiyat kavramı
• Depolarda güvenlik unsurunu
hakkında bilgi sahibi olacaksınız.
ÜNİTE
3
Depo ve Dağıtım Merkezi Yönetimi
GİRİŞ
Ürünler gerek ham madde veya yarı mamul gerekse nihai ürün olarak
müşterilere ulaşana kadar bu yolda çeşitli aşamalarda depolanma işlemine tabi
tutulurlar. Bu uygulama istek ve üretimi dengelemek için yapılmaktadır.
Depolarda stokların düzenli saklanması, kayıp ve zararlara bağlı olarak
saklama koşullarından dolayı ürünlerde oluşabilecek hasarlara karşı; karmaşık ve
değişik saklama koşullarını gerektiren ürünlerin, tedarikçiler ve üreticiler
arasındaki dengeyi sağlayacak şekilde depolanması aşaması işletmelerin
yönetmesi gereken önemli bir süreçtir. Bu aşamadaki etkinlik, ürünün kalitesine
yansıyacağı gibi işletmeninde rekabet sürecini etkileyecek bir unsurdur. Dolayısı ile
bu süreç işletmeler için başarıyla yönetilmesi gereken bir süreçtir.
Depo yönetimi; rekabet
avantajı ve müşteri
memnuniyetini
etkileyen bir süreçtir.
Şekil 3.1. Bir Depo Ve Dağıtım Tesisinin Dıştan Görünüşü
Depo ve dağıtım merkezlerinde stokların; uygun şartlarda, uygun
maliyetlerle, boşaltma, stoklama, işleme ve yükleme sağlayacak şekilde
depolanma işlemi depo yönetimince yapılan görevlerdir. Bu işlemler yapılırken en
kısa sürede, hatasız ve uygun maliyet ile yapılabilmesi için işlemlerin verimliliği ve
organizasyonu önem kazanmaktadır.
Depo ve dağıtım merkezlerinin yönetilmesindeki başarı rekabet sürecini
etkileyecektir. Bu süreci başarılı olarak sürdüren işletmeler rakiplerine göre daha
etkin olacaklardır.
Depo ve Dağıtım Merkezi Yönetimince Depolarda
Yapılan İşlemler
Lojistik sürecinde depoların yerine getirdiği tüm fonksiyonlar yönetim
tarafından ele alınmalı ve planlanmalıdır. İşletmenin amacına göre uygun depo
sisteminin kurulmasını, ekonomik olma koşulu ile sağlayan stratejileri belirleyip
bunların işleyişini sağlamak en genel itibari ile depo yönetimince yapılan
işlemlerdir. Depoların verimli olarak işletilebilmesi için iş gücünün, kaynakların
(depo alanı, ekipman gibi) ve envanterin iyi yönetilmesi gerekmektedir. Depolarda
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
2
Depo ve Dağıtım Merkezi Yönetimi
ürünlerin teslimi ile başlayan bu süreç, gerekli kontrollerinin yapılmasının
ardından stok kayıtlarının oluşturulması ile stoğun depodaki yerini alması ile
devam eder. Bu esnada stoklanan ürünlerin bozulmama ve zarar görmemelerini
sağlamak yönetimi ilgilendiren bir başka sorundur. Ürünlerin depoda
stoklanmasının ardından stoklar siparişlere göre talep merkezlerine gönderilmesi
koordineli olarak gerçekleştirilmesi gereken başka bir görevdir. Bu aşamadan önce
ise bazı siparişlerin ayıklanması ve yeniden paketlemeleri de gerekebilir. Yapılan
bu işleme elleçleme denir. Belirtilen tüm bu aşamalarda çalışan personelin ve
ekipmanların planlama ve koordinasyonu da yönetilmesi gereken bir başka
husustur.
Yukarıda belirtilen aşamaları maddeler hâlinde sıralayacak olursak depo ve
dağıtım merkezlerinde yönetim aşağıdaki işlemleri planlamalı ve organize etmeli:
- Ürünün depoya girişini
Depo yönetimi;
ürünlerin depoya
girişinden çıkışına kadar
tüm aşamalardan
sorumludur.
Ürün Kabulü
Nihai ürün kabulü
Müşteri iade ürün kabulü
- Ürünlerin Depolanması
Kalite Kontrol
Yerleştirme
Yerleşim ve parti kontrolü
- Ürün Elleşme
Ham madde Elleçleme
Yarı mamül Elleçleme
Bitmiş Ürün Elleçleme
- Ürün Sevk etme
Dahîlî müşterilere Gönderme
Haricî Müşterilere Gönderme
Şekil 3.1. Bir Depoda Yapılan İşlemler
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
3
Depo ve Dağıtım Merkezi Yönetimi
Depo Yönetim Sistemleri (DYS)
Örnek
Depo yönetimi, işletmelere rekabette üstünlük sağlayan lojistik
fonksiyonlarındandır. Depolardaki karışık işlemleri takip edebilmek zor ve karışık
olabilmektedir. Stoklar hakkında anlık bilgilerin bulunmaması işletmeler için
yüksek emniyet stok maliyetlerini veya ürüne istenildiği anda ulaşamamanın
oluşturduğu stoksuzluk maliyetlerini oluştururlar. Lojistik zincirine bağlı
işletmelerin etkin bir biçimde işlevlerini sürdürebilmeleri için stok durumlarına ait
bilgilerin güncel ve doğru olması gerekmektedir. Bu ihtiyacın doğru bilgiler ile
giderilmesi depolama maliyetlerini düşürerek stok seviyelerinin optimum olmasını
sağlanmış olur.
•Hideaway Yatak firması özellikli yatak üretmekte ve ürettiği
yatakları Avustralya’da faaliyet gösteren 100 perakendeciye
göndermektedir. İşletme, deposunu kâğıt üzerinden basit bir sistem
ile yönetmekteydi. Montajlar depolarda yapılmakta ve ürünün nihai
hâli depolarda verilmektedir. İşletme depolarında üst yönetime
rapor sunulması için işlemler manuel ve Excel dosyaları hâlinde
yapıldığından, montaj yapılacak birimlerin alım ve kabul süreçlerinin
otomatik olarak yapılmasını sağlayacak bir sistem ihtiyacı ortaya
çıkmıştır. Mevcut durum birçok hata potansiyelini barındırmakta ve
hantal süreç, siparişlerin geç kalmasına ve müşteri hizmet
kalitesinin düşmesine neden olmaktaydı. Bu problemlerden ötürü
sistemin modernize edilmesi gerekmektedir. Şirket, bu problemlerin
üstesinden gelmek için bilgisayar yazılımı ve elektronik araçları
içeren depo yönetim sistemi kullanmayı uygun görmüştür. Sistemin
kullanılmasıyla beraber şirket, verimlilikte ve montaj birimlerinin
alınması ve kabul edilmesinde, bir önceki sisteme göre 2 kat
iyileşme sağlanmıştır. Depo elemanları, montaj için kullanılacak
birimleri kablosuz el terminalleri ile almakta, nihai ürün hazır
olduktan sonra da müşteriye hatasız olarak gönderilmeye
başlanmıştır. Tüm bu süreçler depo yönetim sistemine otomatik
olarak kaydedilmektedir. Böylelikle şirket kâğıt üstünde
raporlamaya ve kayıt tutmaya ihtiyaç duymamaktadır. Kullanılan
kablosuz radyo frekanslı el terminalleri ve barkod teknolojisi
sayesinde depo yönetim sistemi, kabul, gönderme, alma ve taşınma
sırasında şirkete tüm ürünleri izleme ve takip etme imkânı verir hâle
gelmiştir. Aynı zamanda sistemin verdiği bilgiler dâhilinde her bir
depo çalışanı, stok, montaj lokasyonu ve depo süreçleri hakkında
uzman hale gelmektedir.
•Yapılan tüm bu iyileşmeler sipariş kesinliği %80 seviyesinden %99,9
seviyesine çıkmıştır. Sipariş hazırlama süreleri de üçte bir oranında
azalmıştır. Depolardaki gerçek zamanlı envanter seviyesi
izlenebilirliği sağlanmıştır. Günlük sevk edilen birim sayısı 50’den
200’e çıkmıştır.
•Bu örnek olay, http://www.naxtor.com.au sitesinden derlenmiştir.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
4
Depo ve Dağıtım Merkezi Yönetimi
Depo Yönetim Sistemlerinin İşletmeye Sağladığı Avantajlar
Depo yönetim sistemleri işletmelere aşağıdaki avantajları sağlar (Tompkins
& Smith, 1998):
Müşteri Şikâyetlerinin Önüne Geçilmesi: Depo yönetim sistemi sayesinde
gerek stok girişleri, elleçleme ve sevkiyat esnasındaki hataların önüne
geçildiğinden müşterilerin memnuniyetleri artacaktır.
Psikolojik Stokların Önüne Geçer: işletmelerin depo stok seviyelerini güncel
olarak bilmemeleri onları ani taleplere cevap verebilmek için fazladan ürün
stoklamaya iter. Güncel stok seviyelerinin bilinmesi fazladan stok tutulmasını
engeller.
Müşterilerden Geri Dönüşlerin Düşürülmesi: Depo yönetim sistemleri
sayesinde sevkiyat veya elleçlemelerden kaynaklı hataların önüne geçilmesi yanlış
sevkiyat veya yanlış paketlemeyi önleyerek geri dönen ürün miktarlarını
azaltmaktadır.
Stoklama Hatalarının Önüne Geçer: Bazı ürünlerin yapıları gereği özel
saklama koşulları gerekebileceği gibi belirli bir stoklama sürelerine sahip
olabilirler. Bu özel durumlar kimi zaman gözden kaçabilmekte ve stokların
bozulmasına sebep olmaktadır.
Ürün Toplama Hatalarının Önüne Geçer: Stokların sevkiyatı veya
elleçlenmesi sırasında stokların nerede tutulduğunu tam olarak bilmemek ürün
toplamada yanlışlıkları doğurmaktadır. Bu durumun önüne geçebilmek için hangi
rafta hangi ürünün bulunduğunu doğru tespit etmek gerekir. Bunu ise depo
yönetim sistemi ile çözülebilecek kolay bir sorundur.
Depolama Alanlarının Etkin Kullanılmamasının Önüne Geçer: İyi bir depo
yönetim sistemi depolardaki doluluk oranlarını anında görebildiğinden atıl
bölgelerin oluşması engellenebilir. Bu sayede deponun doluluk oranlarını optimal
seviyede kalması sağlanabilir.
Envanter Doğruluk Hatalarının Önüne Geçer: Depo yönetim sistemlerince
güncel verilere dayalı miktarları depolardaki miktarlarla tam doğruluk rapor etme
imkânına sahiptir.
Uzun ürün konumlandırma ve arama sürelerinin önüne geçer: Depo
yönetim sistemi stokların konumlarını veren bilgiler içerdiğinden girişi yapılan
ürün veya sipariş olan ürünler depolarda hızlıca bulunabilir. Bu sayede uzun
konumlandırma ve arama süresinin önüne geçilmiş olur.
Düşük Verimliliği Önler: Yukarıda bahsedilen yararlar depoların kullanım
düzeylerini artıracağından depolardan alan başına faydalanma düzeyini de olumlu
yönde etkiler.
Planlama ile Çalışanlara ve Araçlara Aşırı Yüklenmeyi Önler: Depo yönetim
sistemi yukarıda bahsedilen faydalar yanında düzenli bir yapının oluşturacağı
optimum iş yükü dağılımını da beraberinde sunar. Bu sayede çalışanlar planlı işler
sonucu stresli bir iş ortamında olmazken, ekipmanların da aşırı düzeyde
çalıştırılmasına gerek duyulmaz.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
5
Depo ve Dağıtım Merkezi Yönetimi
Şekil 3.2. Depo Yönetim Yazılımı
Depo Yönetim Sistemleri Modülleri
Depo yönetim sistemlerinin asıl görevi depo içersinde yapılan işlemler
üzerinde kontrol sağlamaktır. Stokların depolandığı yer, raf gibi bilgiler de bu
işlemler içinde yer almaktadır. Depo yönetim sistemleri bunun gibi daha birçok
bilgiyi ve yeteneği içeren modüllere sahiptirler. Bu modüller sayesinde depo
yönetim sistemleri deponun yönetilmesini kolaylaştırırken verimliliği de artırır.
Depodaki işlemlerin yönetilmesi adına depo yönetim sistemlerinde bulunan
modüller aşağıdaki gibidir (Van Den Berg, 2007).
 Gümrük Yönetimi
 Lojistik Hizmetlerinin Faturalandırma
 Web Modülü
 Sevkiyat ve Depo Yönetimi
 Yönetim Raporları
 İş Gücü Yönetimi
 Stok Yönetimi
 Sipariş Yönetimi
 Finans
 Ulaşım Planlama
Dağıtım Merkezleri
Rekabetin yoğun olarak yaşandığı günümüzde klasik depo türleri ile rekabet
etmek oldukça zordur. Bu durum çağdaş lojistik yöntemlerinin kullanılmasını
zorunlu kılmaktadır. Lojistikte yaşanan bu değişim kendini yeni depo türleri ile de
ortaya çıkarmaktadır. Değişken müşteri ihtiyaçları yapısına sahip olan pazar,
piyasaya hızlı biçimde ihtiyaçları sunacak depo yapılarının da kurulmasını zorunlu
kılmıştır. Klasik depo anlayışından ziyade depolar dolusu siparişler yerine hızlı, sık
ve küçük miktarlarda ürünlerin piyasaya sunulduğu depolar günümüzde daha
işlevsel bir hâl almışlardır.
İşletmelerin ürünlerini piyasaya sunarken kullandıkları iki farklı depolama
stratejisi görülmektedir. Bunlar klasik işletme depoları ve dağıtım merkezleridir.
Dağıtım merkezleri bir veya daha çok tedarikçiden gelen farklı ürünleri
birleştirerek, işleyerek ortak müşterilere aynı sevkiyatta gönderilmek üzere
işlemlerin yapıldığı depolardır.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
6
Depo ve Dağıtım Merkezi Yönetimi
Şekil 3.3. Amerika’da Satış Yapan Kitap Şirketinin Dağıtım Merkezi
Dağıtım merkezleri müşteri ihtiyaçlarını kısa sürede en iyi şekilde
karşılayacak işletmelere rekabet avantajı sağlamaktadırlar. Klasik sistemlerde en
düşük maliyetler ile müşterilerin ihtiyaçlarının giderilmesi amaçlanmaktadır.
Dağıtım merkezleri ürünlerin depolanması amacı dışında farklı olarak ürünlere
değer katma işlevini de yerine getirirler.
Dağıtım merkezleri ürünlerin stoklanarak dağıtımın yapıldığı depolar
değildir. Müşterilerin isteklerine göre hızlı, kısa süreli sevkiyatlarla siparişlerin
yerine getirildiği depolardır.
Dağıtım merkezlerinde yapılan işlemlerin gereği klasik depolarla
karşılaştırıldığında teknolojinin daha yoğun olarak kullanıldığı görülmektedir.
Sıradan, ürünlerin depolandığı depo türlerinde kontrolleri manuel olarak sağlamak
zor ve mümkün olsa da, dağıtım merkezlerinin çalışma biçimini takip edebilmek
oldukça güç olacaktır. Dağıtım merkezlerinde işlemlerin hatasız yapılabilmesi için
depo yönetim sistemlerinin çok gelişmiş olduğu görülmektedir. Gelen ürünler
sevkiyat aşamalarına kadar barkot okuyucular ve radyo frekanslı vericiler ile
sürekli gözlemlenerek muhtemel hataların oluşması engellenir. Çok sayıda bir
birinden farklı sevkiyatlar bu sayede başarılı olarak sevk noktalarına yollanabilirler.
Ayrıca dağıtım merkezlerinde ürünlerin taşınması için konveyör bant
sistemlerinden oluşan ağların kullanıldığı görülmektedir. Böylelikle çok sayıdaki
ürünün fabrika içerisinde hızlı biçimde hareket etmesi sağlanır. Kullanılan akıllı
konveyör bant sistemi ile ürünlerin çeşitli yönlere kaydırılması sağlanarak doğru
siparişlerin hazırlanması sağlanır.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
7
Örnek
Depo ve Dağıtım Merkezi Yönetimi
•The Wall Street Journal‘da yayınlanan bir habere göre eBay 2011
sonuna kadar bir dağıtım merkezi kurarak Amazon yapısına
benzer bir yapı oluşturmayı planlıyor. Yani eBay bundan sonra
bünyesinde satış yapan mağazalara depolama ve stok yönetimi
hizmetleri de sunacak. Johnna Hoff, yeni dağıtım sistemi hizmeti
ile hem satış hem de satın alma deneyimlerini geliştirmeyi
planladıklarını belirtiyor. Dağıtım merkezinin bir diğer amacının
ise özellikle Çin üzerinden satış yapan markaların 18 günlük
teslimat sürelerini kısaltmak olduğunu belirten Hoff, yeni sistem
ile bu sürenin yarı yarıya azaltılmasını planladıklarını ekliyor.
•Kaynak: www.eticaretmag.com
Çapraz Sevkiyat (Cross Docking)
Çapraz sevkiyatta;
tedarik edilen ürünler
en fazla 24 saatte
tedarikçilere
gönderilmek üzere
dağıtım araçlarına
yüklenir.
1980’lerde Wal-Mart gibi büyük perakendeciler küçük miktardaki yükleri,
dağıtım merkezlerine küçük araçlarla getirerek küçük yüklerin daha büyük araçlara
yüklenip sevk edilmesini sağlamış, büyük ölçeklerde çapraz sevkiyat
operasyonlarına başlamışlardır. Günümüzde Wall Mart dağıtım merkezlerinde
elleçlenen dayanıksız mallarının (gıda gibi) %90’ı uzun süre dayanabilen stokların
%35’i çapraz sevkiyatla elleçlenmektedir. Çapraz sevkiyatı ilk olarak meyve sebze
endüstrisi geliştirmiş ve daha sonra da otomotiv sektöründe popüler hâle
gelmiştir. Farklı tedarikçilerden gelen tamamlayıcılar lojistik merkezlerde
konselide edilmekte ve buradan da ürünün gideceği fabrikaya çapraz sevkiyat
yapılmaktadır (Ray, 2010).
Çapraz sevkiyat depolarında, depolar ürünlerin depolandığı birimler olarak
değil de gelen ürünlerin işlenerek sevkiyat bölgelerine transferinin
gerçekleştirildiği lojistik birimleri olarak görev yaparlar. Çapraz sevkiyat lojistikte
önemli tasarrufları barındıran bir stratejidir. Bu tip depolar ile ürünlerin
depolanması ortadan kalkarak ürünün kısa sürede sevkiyat yerlerine ulaştırılması
hedeflenmektedir (Ertek, 2010). Çapraz sevkiyat ile lojistik zinciri geleneksel
depolamanın getirdiği stoklama maliyetlerinden arındırılmış olur.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
8
Depo ve Dağıtım Merkezi Yönetimi
Şekil 3.4. Çapraz Sevkiyat Depolarında Yapılan İşlemler (Coşkun, 2011)
Çapraz sevkiyatta, ürünlerin üreticiden nihai tüketiciye akışında elleçleme
ve depolama işlemlerini azaltan bir sistemdir. Tedarikçiler ürünlerini terminal
olarak adlandırılan bir platform üzerinde teslim ederler. Bu alanda araçlarda yüklü
olan ürünlerin depoya girişleri sağlanır. Taşıyıcı bantlar ile ürünler taşınırken kutu
üzerindeki bilgilerin okunması ve etiketleme aşamaları gerçekleştirilir. Ürünler
bantın sonunda elleçlemenin yapıldığı dairesel (Sekil 3.4) veya düz taşıma bantları
ile işlenerek tasnif yapılıp sevkiyata uygun hâle getirilir. İşlemlerin yapıldığı bu
platform bir depo değil, elleçleme yüzeyidir.Gerekirse ürünlere yeni bilgileri içeren
etiketlemeler sevkiyat yüklemesinden önce yapılır. Aynı platform üzerinden de
dağıtım merkezlerine sevkiyat yapılmak üzere taşıyıcı bantlar ile ürün sevkiyat
yapılacak ürünlere yüklenmesi sağlanır.
Şekil 3.5. Çapraz Sevkiyatta İşlemlerin Yapıldığı Platform (Coşkun, 2011)
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
9
Örnek
Depo ve Dağıtım Merkezi Yönetimi
•Wal-Mart şirketinin uyguladığı çapraz sevkiyat aşağıdaki şekilde
görülmektedir. Şirket tedarikçilerden edindiği ürünleri 15 km'lik
taşıma bantları ile ayrıştırarak Wal-Mart mağazalarına iletimlerini
sağlamaktadır.
•Kaynak : Coşkun, 2011
Çapraz Sevkiyatın Avantajları
Çapraz sevkiyat tipindeki depolar dağıtım sistemine yapıları gereği pek çok
avantajı beraberinde getirmişlerdir. Çapraz sevkiyatın getirmiş olduğu avantajlar
aşağıdaki gibi sıralanabilir (Ray, 2010):
Maliyet avantajları: Çapraz sevkiyat ile elleçleme, işlem, stoklama, fire,
hasar ve depo maliyetlerinden avantajlar sağlamaktadır. Ürünlerin depo içinde
uzağa taşınması ve depolanmasının önüne geçilmesinden dolayı yukarıda belirtilen
maliyetlerden avantaj sağlanmaktadır. Ayrıca azaltılmış depolama miktarları
kullanılan araçlar ve iş gücünden de tasarruf edilmesini sağlar. Ayrıca daha az
depoda duran ve taşınan ürünler diğer depo çeşitlerine göre hasar görme ihtimali
düşürdüğünden envanter hasar maliyeti kalemini düşürürler.
Çevrim süresinin azaltılması: Depolara ürünlerin girmesi ile kısa sürede
işlenerek dağıtım merkezlerine sevk edilmesi, depolardaki bekleme süresini
kısaltmıştır.
Stok seviyesinin azalması: Klasik depo sistemine göre çapraz sevkiyatta
stokların uzun süreler tutulmaması stok seviyelerini kısa süreli tutulmasını
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
10
Depo ve Dağıtım Merkezi Yönetimi
Tartışma
gerektirir. Bu sayede de stoklarda ürünlerin kalma risklerini de ortadan kaldırmış
olur.
Daha az sayıda depolarla işlemlerin tamamlaması: Klasik depolara göre
çapraz sevkiyatta hızlı şekilde işlemelerin görülmesi depo ihtiyacını ortadan
kaldırmaktadır. Böylelikle daha az sayıda depo tesisi ile aynı işlemler yapılabilir
hâle gelmektedir. Ayrıca işlemlerin hızları gereği gerekli olan depo alanını
azaltmaktadır.
Müşteri hizmetlerini geliştirir: Sevkiyatların hızlı olarak gerçekleşmesi
tedarik bekleyen müşterilerin memnuniyeti sağlar. Ayrıca aynı sistemin tersten
çalıştırılması müşteri iadelerinin hızlıca ilgili birimlere ulaşımını sağlar.
• Türkiyede internet üzerinden ürünlerini satan bir işletme
için ürünlerini depolamada nasıl bir yapı tavsiye edersiniz?
Tartışınız.
• Düşüncelerinizi sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan
“Tartışma Forumu” bölümünde paylaşabilirsiniz.
Depolarda Emniyet Unsuru
Depolarda çalışanların
ve ürünlerin güvenliği
için tehlike ve riskler
tanımlanmalıdır.
Depolar insanların kıymetli ürünlerin bulundurulduğu alanlar olarak tehlike
riski ve potansiyeline sahip olan birimlerdir. Bu risklerin kaynağı depolanan
ürünler olabileceği gibi depolarda kullanılan araçlardan ve depo yapısından
kaynaklı olabilmektedir. Depolarda bu risk faktörlerinden ötürü gerçekleşmesi
muhtemel kazaların önüne geçilmesi için risklerin belirlenmesi, mümkünse
engellenmesi mümkün değil ise kontrol altında tutulması gerekmektedir. Bu
durum yönetimce çözülmesi gereken önemli bir konudur.
Depolarda kullanılan makinelerin çalışanlara çarpası sonucu oluşan kazalar
gibi ürünlerin patlaması, devrilmesi gibi risklerde depolarda kazalara sebebiyet
vermektedir. Bu risklerin önüne geçilebilmesi için personel risklere karşı eğitilmeli
ve kişisel koruyucu donanımlar ile donatılmalıdır. İstifleme sahasının güvenliğine
önem verilerek stokların devrilmesinin önüne geçilmelidir. Meslek hastalıklarının
önüne geçilebilmesi için ise ergonomik koşullar iyi oluşturulmalıdır. Bunların
dışında depolarda yangında önemli risk kalemleri içerisinde sayılır. Depolarda
oluşacak yangın binanın yanmasının yanı sıra depolardaki ürünlerinde kaybına
sebep olur. Tehlikeli maddelerin depolanması süreçleri ayrıntılı olarak
oluşturulmalı bunun yanında da fabrika binasının yanıcı ham maddelerle
inşasından da kaçınılmalıdır.
Tüm bu risk ve güvenlik açıklarının kapatılabilmesi için kapsamlı bir güvenlik
programı oluşturulmalı ve depoya ilişkin acil durum planları güncel tutulmalıdır.
Risk ve tehlikelere karşı uyarı ve önlem sistemleri ile depolar donatılarak
tehlikelerin oluşması engellenmelidir. İş kazaları ve tehlikeleri önlemek için
bilgilendirici semboller depolara yerleştirilmeli ve çalışanlar bu uyarlara dönük
bilgilendirilmelidir.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
11
•Depo yönetim sistemleri kullanan depolar ile kullanmayanları
karşılaştırdığınızda depo yönetim sistemlerinin nasıl avantajlar
yaratacağını çevrenizdeki işletmelerden örnekler vererek
açıklayınız?
•Hazırladığınız ödevi sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan
“ödev” bölümüne yükleyebilirsiniz.
Özet
Ödev
Depo ve Dağıtım Merkezi Yönetimi
•Lojistik sürecinin en önemli unsurlarından biri olan depolama,
önceleri büyük stokların tutulma zorunluluğuna bağlı olarak
maliyetleri arttırıcı bir unsur olarak görülen birimlerdi.
Günümüzde bu kavram üretime katma değer sağlayan bir aşama
olmakla beraber işletmeleri rekabette öne çıkaran bir unsur
olarak karşımıza çıkmaktasdır. Pazara hızlı giriş, ayrı müşteri
beklentilerini karşılaya bilme çeviklik ve esneklik kabiliyetini
gerektirir. İşletmelerin bu özelliklere sahip olurken lojistik
kanalının da bu özellikleri barındırıyor olması gerekir. Depoların
bu niteliklere sahip olabilmeleri kaynaklarını ve işlemlerini
kontrol edebilmelerine bağlıdır. Depolama süreci bütün olarak
bakıldığın da yönetilmesi gereken bir süreçtir. Günümüzde
depolama da kullanılan depo yönetim sistemleri bu kontrolu
sağlarken, dağıtım merkezi yaklaşımı depolara hız
kazandırmaktadır.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
12
Depo ve Dağıtım Merkezi Yönetimi
DEĞERLENDİRME SORULARI
Değerlendirme
sorularını sistemde ilgili
ünite başlığı altında yer
alan “bölüm sonu testi”
bölümünde etkileşimli
olarak
cevaplayabilirsiniz.
1. Dağıtım merkezi ile klasik işletme depoları arasındaki en önemli fark
hangisidir?
a) Dağıtım merkezlerinde depo yönetim sistemi kullanılır.
b) Dağıtım merkezleri ürünler biriktirilerek yollanır.
c) Dağıtım merkezlerinde ürünlere değer katacak işlemler.
gerçekleştirilir.
d) Dağıtım merkezlerin ürünler uzun süre depolanabilir.
e) Dağıtım merkezlerinde kullanılan araçlar farklılık gösterir.
2. Dağıtım merkezi ile ilgili hangisi doğrudur?
a) Dağıtım merkezleri ürünlerin biriktirilip siparişlerin topluca
gönderildiği depolardır.
b) Sevkiyat aşamasında ürünler ayrıştırılır.
c) Depolama türü değildir.
d) Ürünler depoya girdiği gibi işlem yapılmadan sevkedilir.
e) Ürünler tüketicinin talebine göre hazırlanarak hızlı şekilde sevk
edilir.
3. Aşağıdakilerden hangisi çapraz sevkiyatın yararlarından değildir?
a) Ürünlerin hasar görmeyecek şekilde depolanmasını sağlar.
b) Hızlı ürün akışına imkân tanır.
c) Stokların bozulma, modasının geçme gibi risklerin önüne geçer.
d) İşgücü ve araç maliyetini azaltır.
e) Tesisin dağıtım kapasitesini artırır.
4. Aşağıdakilerden hangisi dağıtım merkezlerinde teknolojinin yoğun olarak
kullanılmasının en önemli nedenidir?
a) İşlenen ürünlerin nitelikli ürünler olması
b) İşlemlerin karışık olması
c) Ürün akışının düşük seviyede olması
d) Stokların hasar görmeye müsait olması
e) İş gücü maliyetinin düşürülmek istenmesi
5. Aşağıdakilerden hangisi dağıtım merkezlerinde konveyör bant sisteminin
kullanılmasının asıl nedenlerindendir?
a) Ürünlerin hasar görmesini engellemek
b) Ürünlerin izlenebilirliğini sağlamak
c) Ürün akış hızını hızlandırmak
d) İşgücünden tasarruf sağlamak
e) Taşıyıcı araç maliyetlerini düşürmek
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
13
Depo ve Dağıtım Merkezi Yönetimi
6. Aşağıdakilerden hangisi depo yönetimlinin sorumluluk alanına girmez?
a) Haşere ve böceklerin ürünlere verebilecekleri hasarlara karşı önlem
almak
b) Depo iş güvenliğini sağlamak
c) İşlemler esnasında stoklarda oluşabilecek hasarlara karşı önlemler
almak
d) Ürünlerin, tedarikçilerden depoya temin sürelerini kısaltmak
e) Tesisin verimliliğini artırıcı tedbirler almak
7. Aşağıda yer alan hangi aşamada elleçleme işlemi yapılır?
a) Siparişlerin hazırlanması için gerekli birleştirmelerin yapılması
aşaması
b) Ürünün depoya girişi sırasında kayıtların tutulması aşaması
c) Ürünlerin kalite kontrolünün yapılması aşaması
d) Siparişlerin sevk araçlarına yüklenmesi aşaması
e) İade ürünlerin kabulü aşaması
8. Aşağıdakilerden hangisi depo yönetim sisteminin getirdiği faydalardan
değildir?
a) Ürünlerin takibi kolaylaşır.
b) Stok seviyeleri hakkında anlık bilgiye ulaştırır.
c) Yüksek emniyet stok seviyesi gerektirir.
d) Müşteri şikâyetlerini önlemekte yardımcı olur.
e) Depo alanlarını daha verimli kullanmayı sağlar.
9. Aşağıdakilerden hangisi depo çalışanların motivasyonunu olumlu etkileyen
depo yönetim sisteminin getirmiş olduğu avantajlardandır?
a) Verimliliği artırması
b) Planlı çalışmaya olanak vermesi
c) Envanter doğruluk oranını yükseltmesi
d) Ürün toplama hatalarını engellemesi
e) Müşteri memnuniyetini arttırması
10. Aşağıdakilerden hangisi depo yönetim sisteminin modüllerinin en önemli
faydasıdır?
a) Verimliliği artırır
b) Faturalandırmayı kolaylaştırır
c) Planlamayı kolaylaştırır
d) Deponun yönetilmesini kolaylaştırır
e) Depo içindeki boş alanların bilinmesini sağlar
Cevap Anahtarı
1.C, 2.E, 3.A, 4.B, 5.C, 6.D, 7.A, 8.C, 9.B, 10.D
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
14
Depo ve Dağıtım Merkezi Yönetimi
YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK DİĞER
KAYNAKLAR
Coşkun, E. (2011). Lojistik Yönetimi Ders Notları. Sakarya.
Ertek, G. (2010). Çapraz sevkiyat için temel bilgiler. Lojistik Dergisi(13), 22-27.
Ray, R. (2010). Supply chain management for retailing. New Delhi: Tata McGrawHill Education.
Tompkins, J. A., & Smith, J. D. (1998). The warehouse management handbook:
Tompkins Associates.
Van Den Berg, J. P. (2007). Integral Warehouse Management. Utrecht Nederlands: Management Outlool.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
15