SCHMIDT ÇEKİCİ DENEYİ AMAÇ Kayaçlarda Schmidt geri sıçrama

SCHMIDT ÇEKİCİ DENEYİ AMAÇ Kayaçlarda Schmidt geri sıçrama

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
SCHMIDT ÇEKİCİ DENEYİ
AMAÇ
Kayaçlarda Schmidt geri sıçrama değerinin tayini ve dolaylı olarak tek eksenli sıkışma
dayanımlarının saptanması amacıyla yapılmaktadır.
Çok Zayıf ve Çok Sert kayaçlarda sağlıklı sonuçlar vermemektedir.
ISRM’nin (1981) önerdiği hususlar dikkate alınmıştır.
ARAÇ-GEREÇ
a.
Schmidt Çekici (N ve L tipi türleri olup, 0,74Nm çarpma enerjili L tipi tercih edilir) (Şekil 1a)
b.
Standartlara uygun üretilmiş U veya V şeklinde Çelik Karot Kanalı (Şekil 1b)
c.
Sertlik standardı belli Örs (Kalibrasyon amacıyla)
Şekil 1 a. Schmidt Çekici b. U Şekilli Karot Kanalı
YÖNTEM
Deneyin Laboratuvarda Uygulanması
1) Deneye başlamadan önce, (varsa) örs kullanılarak Schmidt çekicinin kalibrasyonu
yapılır.
2) Mümkün olduğu durumlarda, deney için daha büyük karot ya da blok parçaları
kullanılmalıdır. Karot veya bloğun yüzeyleri düzgün olmalı ve herhangi bir çatlak
içermemelidir.
3) Çekicin ucu deney yüzeyine dik konumda olacak şekilde yavaşça bastırılır (Şekil 2)
ve çekicin içindeki yaydan geri tepme sesi geldiği anda, çekicin gövdesi üzerindeki
gösterge sabitleme tuşuna basılarak, geri sıçrama değeri okunur.
Reşat ULUSAY, Candan GÖKÇEOĞLU, Adil BİNAL. 2005. KAYA MEKANİĞİ LABORATUVAR DENEYLERİ. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları NO:58, Ankara.
--ISRM (International Society for Rock Mechanics). 1981. Rock Characterization, Testing and Monitoring: ISRM Suggested Methods. E.T. Brown (ed.), Pergamon Press, 211pp.
DEERE, D.U. and MILLER, R.P. 1966. Engineering Classification and Index Properties for Intact Rock. Technical Report No. AFNL-TR-65-116, Air Force Weapons Laboratory, New MExico.
JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
Şekil 2 Schmidt Çekicinin Uygulanması
4) Aynı işlem (3) deney örneği üzerinde, uzaklıkları en az çekicin uç çapına eşit,
yaklaşık 10 noktada tekrarlanır ve bu değerler FORM’a kaydedilir.
HESAPLAMALAR
Laboratuvarda elde edilen geri sıçrama değerleri, en büyükten en küçüğe doğru sıralanır
ve bu değerlerin en küçük %50’si iptal edilir. Diğer değerlerin ortalaması alınır.
Eğer çekicin kalibrasyon değeri ile ilgili bir kuşku varsa,
ortalama değer, düzeltme faktörü [1] ile çarpılır.
𝐾𝑎𝑙𝑖𝑏𝑟𝑎𝑠𝑦𝑜𝑛 Ö𝑟𝑠ü𝑛ü𝑛 𝑆𝑡𝑎𝑛𝑑𝑎𝑟𝑡 𝐷𝑒ğ𝑒𝑟𝑖
𝐷ü𝑧𝑒𝑙𝑡𝑚𝑒 𝐹𝑎𝑘𝑡ö𝑟ü = 𝐾𝑎𝑙𝑖𝑏𝑟𝑎𝑠𝑦𝑜𝑛 Ö𝑟𝑠ü Ü𝑧𝑒𝑟𝑖𝑛𝑑𝑒𝑛 𝐴𝑙𝚤𝑛𝑎𝑛 10 𝑂𝑘𝑢𝑚𝑎𝑛𝚤𝑛 𝑂𝑟𝑡𝑎𝑙𝑎𝑚𝑎𝑠𝚤
[1]
Deney örneğinin dolaylı yoldan tek eksenli sıkışma dayanımı da (c) saptanmak
isteniyorsa, örneğin birim hacim ağırlık () ve Schmidt sıçrama değerleri çekicin deney
sırasındaki konumu ile birlikte esas alınarak, Hata! Başvuru kaynağı bulunamadı.’te
verilen grafikten belirlenir.
SONUÇLAR
1. Çekicin deney sırasındaki konumu mutlaka not edilmelidir.
2.
Her örnek için Schmidt geri sıçrama değerleri kaydedilmelidir.
3.
Tek eksenli sıkışma dayanımı tayin edilmek isteniyorsa, birim hacim ağırlığı not
edilmelidir.
Reşat ULUSAY, Candan GÖKÇEOĞLU, Adil BİNAL. 2005. KAYA MEKANİĞİ LABORATUVAR DENEYLERİ. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları NO:58, Ankara.
--ISRM (International Society for Rock Mechanics). 1981. Rock Characterization, Testing and Monitoring: ISRM Suggested Methods. E.T. Brown (ed.), Pergamon Press, 211pp.
DEERE, D.U. and MILLER, R.P. 1966. Engineering Classification and Index Properties for Intact Rock. Technical Report No. AFNL-TR-65-116, Air Force Weapons Laboratory, New MExico.
JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
Şekil 3 Geri Sıçrama Değeri ve Tek Eksenli Sıkışma Dayanımı Arasındaki İlişki (Deere ve Miller, 1966)
Reşat ULUSAY, Candan GÖKÇEOĞLU, Adil BİNAL. 2005. KAYA MEKANİĞİ LABORATUVAR DENEYLERİ. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları NO:58, Ankara.
--ISRM (International Society for Rock Mechanics). 1981. Rock Characterization, Testing and Monitoring: ISRM Suggested Methods. E.T. Brown (ed.), Pergamon Press, 211pp.
DEERE, D.U. and MILLER, R.P. 1966. Engineering Classification and Index Properties for Intact Rock. Technical Report No. AFNL-TR-65-116, Air Force Weapons Laboratory, New MExico.
JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
Reşat ULUSAY, Candan GÖKÇEOĞLU, Adil BİNAL. 2005. KAYA MEKANİĞİ LABORATUVAR DENEYLERİ. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları NO:58, Ankara.
--ISRM (International Society for Rock Mechanics). 1981. Rock Characterization, Testing and Monitoring: ISRM Suggested Methods. E.T. Brown (ed.), Pergamon Press, 211pp.
DEERE, D.U. and MILLER, R.P. 1966. Engineering Classification and Index Properties for Intact Rock. Technical Report No. AFNL-TR-65-116, Air Force Weapons Laboratory, New MExico.
LABORATUVARDA SCHMIDT ÇEKİCİ DENEYİ
JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI
AD SOYAD :
ÖRNEK NO
NUMARA :
TARİH :
N
N
kN/m 3
MPa
ÇEKİCİN KONUMU
GERİ SIÇRAMA DEĞERLERİ
ORTALAMA
BİRİM HACİM AĞIRLIK
TEK EKSENLİ SIKIŞMA
DAYANIMI
1-2-3-4-5
10 adet
g
sc
Grafikten Elde Edilir