yozgat ġlġnde doğa turġzmġ master planı 2013

Transkript

YOZGAT ĠLĠNDE DOĞA TURĠZMĠ MASTER
PLANI 2013 - 2023 TASLAK
YOZGAT DOĞA TURĠZMĠ MASTER PLANI 2013 -2023 Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı
IX. Bölge Müdürlüğü YOZGAT ġube Müdürlüğü
KISALTMALAR
AB
AD
AFAD
AÍ
AK
AKUT
ASPÍM
AvS
AY
B
Ba
BB
BSTM
Cn
CBS
Cz
ÇEKÜL
Çġ
D
DB
DG
DGR
DKMPGM
DSÍ
EBG
EGM
F
FAM
GHS
GTH
HEM
ÍKTM
Í0Í
J
K
KA
YÇMP
KHġM
KK
KKDYP
KOSGEB
KP
KSM
KSP
KuG
ORAN
: Avrupa Birliği
: Avcı Dernekleri
: Afet ve Acil Durum Yönetimi BaĢkanlığı
: Avlak ĠĢletmecileri
: Alan Kılavuzları
: Arama Kurtarma Derneği
: Aile ve Sosyal Politikalar Ġl Müdürlüğü
: Tescilli Avlak Sahası
: Aktif Yaylacılık
: Bölgesel
: Bankalar
: Belediye BaĢkanlıkları
: Bilim Sanayi ve Teknoloji Ġl Müdürlüğü
: Canyoning/Kanyon YürüyüĢü
: Coğrafi Bilgi Sistemi
: Cezaevi
: Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı
: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü
: Dernekler
: Dağ Bisikletçiliği
: Dağ-Yayla Gezisi Ġmkanı
: DüzenlenmiĢ Doğa Gezisi Rotası
: Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
: Devlet Su ĠĢleri Bölge/ġube Müdürlüğü
: Estetik göl/baraj olan yerler
: Emniyet Müdürlüğü
: Festivaller
: Fahri Av MüfettiĢleri
: Gençlik Hizmetleri ve Spor Ġl Müdürlüğü
: Gıda Tarım Hayvancılık Ġl Müdürlüğü
: Halk Eğitim Müdürlüğü
: Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
: Ġl Özel Ġdaresi
: Jandarma
: Konsey
: Kalkınma Ajansları
: Yozgat Çamlığı Milli Parkı
: Kır Havasında ġehir Merkezleri
: Kamu Kurumlan
:Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı
: Küçük ve Orta Ölçekli ĠĢletmeleri GeliĢtirme ve Destekleme
Ġdaresi BaĢkanlığı
: Köy Pazarları
: Aktif KıĢ Sporları Merkezi
: KıĢ Sporları Potansiyeli
: KuĢ Gözlemciliği
: Orta Anadolu Kalkınma Ajansı
IX. Bölge Müdürlüğü/ANKARA
Ky
: Kaymakamlık
M
: Milletler Arası
Mğ
: Mağaracılık
MEM
: Milli Eğitim Müdürlüğü
MO
: Meslek Odaları
MP
: Milli Park
MPK
: Milli Park’da Konaklama
Mu
: Muhtarlar
Mü
: Müstecir
OĠ
:Orman ĠĢletmeleri
OrFTGĠ
:Ormanaltı Florası Tanıma Gezi Ġmkanı
OSĠ
:Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Bölge/ġube Müdürlüğü
ÖG
:Özel GiriĢim
P
: Pansiyonculuk
Pa
: Pansiyoncular
PF
: Peyzaj Güzelliği/Fotosafari
SF
: Sonbahar Fotoğrafçılığı
SM
: Sağlık Müdürlüğü
SMMO
: Serbest Mali MüĢavirler Odası
SOB
: Sportif olta balıkçılığı
STGS
:Sürdürülebilir Turizm GeliĢi Stratejisi
STK
:Sivil Toplum KuruluĢu
T
:Türkiye
TA
:Tabiat Anıtı
TAj
:Tanıtım Ajansı
TEMA
THK
THY
:Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal
Varlıkları Koruma Vakfı
:Türk Hava Kurumu
:Türk Hava Yolları
TĠ
:Turizm ĠĢletmecileri
TKA
:Tabiatı Koruma Alanı
TO
:Ticaret Odası
TP
:Tabiat Parkı
TSO
:Ticaret ve Sanayi Odası
TURSAB
:Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği
TÜBĠTAK
:Türkiye Bilimsel ve Teknolojik AraĢtırma Kurumu
TÜRKVET
:Veteriner Bilgi Sistemi
UNESCO
: BirleĢmiĢ Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü
Ünv
: Üniversite
VM
YHGS
YK
YP
YY
: Valilik Makamı
: Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası
: Yaylada Konaklama/Kamping
: Yamaç ParaĢütçülüğü
: Yerel Yönetimler
SUNUġ
Orman ve Su ĠĢler Bakanı Sayın Prof Dr. Veysel EROĞLU’nun 2012 yılındaki
talimatları üzerine bütün Türkiye’de Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı
illerde DOĞA TURĠZMĠ MASTER PLANI çalıĢmaları baĢlatılmıĢtır.
Bu çalıĢmaların temel hedefi “kırsal sahaların, yaylaların, köy kültürünün turizmle
tanıĢması, bundan gelir elde etmesi ve dolayısı ile ülkemizin turizminin geliĢtirilmesinin yanında
doğal alanlarını koruma etkinliğinin artırılmasıdır”.
Turizm faaliyetlerinin uzun dönemde sürdürülebilir olması için geniĢ kapsamlı, dikkatli,
katılımcı ve paylaĢımcı olarak planlaması, sürecin etkin yönetimi ve izlenmesi de gereklidir.
Aksi takdirde, bu faaliyetlerin geri dönüĢü mümkün olmayan olumsuz etkileri ortaya çıkacak ve
turizm bu alanları tahrip eden bir faktör haline gelecektir. ĠĢte bu nedenle bu çalıĢmaya,“ DOĞA
TURĠZMĠ GELĠġME (MASTER) PLANI” çalıĢmasına lüzum duyulmuĢtur.
Bu hedef doğrultusunda planın ilk bölümlerinde yer alan metodoloji kapsamında Bölge
Müdürlüğümüz liderliğinde bağlı illerimiz olan Ankara,Bolu,Çankırı,Düzce, Kırıkkale ,KırĢehir ve
Yozgat illerinde çalıĢmalar,etütler,literatür taramaları, birebir görüĢmeler ve toplantılar yapılmıĢtır.
Sonra her il kendi özel durumu çerçevesinde ayn ayn ele alınmıĢ analiz ve sentezler yapılarak il planları
hazırlanmıĢtır.
YOZGAT iline ait bu plan zamanla geliĢtirilebilecektir. Bundan sonraki aynı veya benzer
konudaki çalıĢmalar için iyi bir altlık olma özelliği vardır.
ÇalıĢmanın gelecekte yapılacak çalıĢmalara ıĢık tutması temennisiyle..
ÖNSÖZ
Doğal alanlarda turizmin planlanması ve yönetimi çok önemli ve hassas bir husustur.
Doğa turizmi planlaması; doğa turizmi arzının ve talebinin kırsal kalkınma yönünden analizi,
talebin ve arzın miktarı ve Ģeklinin doğayı korumayı garantilemek için taĢıma kapasitesi ile
sınırlandırılması, SWOT ve benzeri analizlerden hareketle stratejik uygulama kararlarının
alınması, kıyas metodu ile baĢarı faktörleri analizi, stratejiler ve Stratejik faaliyetler (eylem
planı) gibi çalıĢma aĢamalarını içermektedir.
Planlamada; Doğa Turizmi, Ekoturizm, TaĢıma kapasitesi, Sürdürülebilir kalkınma,
Kırsallık,Kırsal miras,Kırsal kalkınma,Ekosistem, EĢĢizlik (Unique değer olma),Îmaj, MarkalaĢma
ve Kümelenme gibi kavramlar sıkça kullanılan terimlerdir.
Planlamada Ģu hususlara dikkat edilmiĢtir;
1.
Doğa Turizmini geliĢtirme planlarının doğayı rant kaynağı olarak görmemesi,
2.
Doğa Turizminden beklentilerin, uygulanabilir ve sürdürülebilir seviyeden daha
fazla yükseltilmemesi,
YOZGAT DOĞA TURĠZMĠ MASTER PLANI 2013-2023 Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı
3.
4.
Doğanın
doğası ile oynanmaması ve karĢılıklı zarar görme sonucunun çıkmaması,
Herkesin
doğanın
içinde
sorumluluklarını
bilmesi,
baĢkalarına
hatırlatması (otokontrol) ve kamu duyarlılığının geliĢmesi,
5.
Doğada
yapılan tüm turizm etkinliklerinin gözetlenebilir Ģeffaflıkta uygulanması,
6.
Doğa
Turizminin ve değerlerinin garanti edilmesi açısından, doğayı
etkileyen yatırımlarda doğaya pozitif ayrımcılık yapılması,
7.
Doğa turizminden elde edilecek gelir imkanlarının kırsal kalkınma maksadına hizmet
etmesi.
ÇALIġMANIN MAKSADI ĠÇĠNDEKĠLER
BÖLÜM 1: DOĞAL ALANLAR, KIRSALLIK VE DOĞA TURĠZMĠ
1.1.
DOĞAL
ALANLAR, YÖRE ĠNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL KALKINMA,
SÜRDÜRÜLEBĠLĠR TURĠZM ALTERNATĠFĠ ve YOZGAT VĠLAYETĠNDE SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA
TURĠZMĠ
1.2.
DOĞAL
ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBĠLĠR KALKINMA Kırsal alan, Kırsal kalkınma,
Yöresellik ve Sürdürülebilir kalkınma Kırsal alan
Kırsal kalkınma kavramı Kırsal alan
kalkınması Yöresellik;.
Sürdürülebilir kalkınma:
1.2.
DOĞA
TURĠZMĠ
1.3.
DOĞA
TURĠZMĠ GELĠġME STRATEJĠSĠ,
-Pazarlama stratejisi
-Turizm destinasyonu yönetimi;
-Ziyaretçinin izlenmesi ve ziyaretçi yönetim planı:
BÖLÜM 2: DOĞA TURĠZMĠ GELĠġĠMĠNE ĠLĠġKĠN ÇALIġMALAR
2.1 KAYNAK ANALĠZĠ
2.1.1
Kaynak analizinde ele alınacak unsurlar;
a. Doğal kaynaklar:
Seçkin doğal kaynaklar:
Seçkin doğal kaynakların halihazırdaki ekonomik kullanımlarının tanımlanması,
Kaynağın korunma durumu ve statüsü Ġklim
Turizm geliĢimi için potansiyel doğal kaynaklar
b. Kültürel kaynaklar:
c. Sosyo-ekonomik kaynaklar:
Altyapı
Ġnsan kaynakları
2.2 TURĠZM POTANSĠYELĠ Turizm talebi
Turizm arzı:
Konum faktörü
Doğal alanın kendine has özellikleri.
2.3 TAġIMA KAPASĠTESĠ TaĢıma kapasitesinin elemanları;
Sosyal taĢıma kapasitesi,
Ekonomik taĢıma kapasitesi;
Ekolojik taĢıma kapasitesi;
Ġdari/fiziki taĢıma kapasitesi;
Fiziksel kapasiteyi değerlendirmek için aşağıdaki bilgiler gerekmektedir;
Psikolojik taĢıma kapasitesi;
BÖLÜM 3
ĠLGĠ GRUBU ANALĠZĠ VE YEREL ORGANĠZASYONUN OLUġTURULMASI
3.1 ĠLGĠ GRUPLARI/PAYDAġLAR
3.2 ĠLGĠ GRUBU KATEGORĠLERĠ
3.3 ĠLGĠ GRUBU ANALĠZĠ
3.4 TOPLUM TEMELLĠ YAKLAġIM
3.5 YEREL ORGANĠZASYONUN OLUġTURULMASI BÖLÜM 4
4.1 YOZGAT’IN TÜRKĠYE VE BÖLGESĠNDEKĠ YERĠ, COĞRAFĠ VE ĠKLĠM ÖZELLĠKLERĠ, KIRSAL
KESĠM EKONOMĠSĠ
Akarsular:
Yozgat ilinin nüfusu;
Kırsal turizme destek açısından Yozgat Tarımı:
Yozgat’ın coğrafi konum özelliklerinin sürdürülebilir doğa turizmi için uygunluğu:
4.2 YOZGAT’IN TARĠHĠ, KÜLTÜREL VE ARKEOLOJĠK DEĞERLERĠ Tarihi
Folklor
4.3 YOZGAT’IN DOĞA TURĠZMĠ DEĞERLERĠ(DOĞA TURĠZMĠ ARZI)
YOZGAT’ın Doğa Turizmi (Arzı) Değerleri ve Bilinirlik Değerlendirmesi Doğa Gezisi
Güzergahları:
YOZGAT’ın doğa turizmi yönünden öne çıkan ilçeleri;
4.4 SARIKUM TABĠATI KORUMA ALANI
SARIKUM Tabiatı Koruma Alanının Ekoturizm Potansiyelinin öne çıktığı ve Sarıkum Tabiatı
Koruma Alanı’nın Ekoturizm Yönetimi Amaçları: Sarıkum Tabiatı Koruma Alanı’nın TaĢıma
Kapasitesi Analizi
4.5 HAMSĠLOS TABĠAT PARKI
Hamsilos Tabiat Parkı’nın TaĢıma Kapasitesi Analizi
4.4.
TATLICA ġELALELERĠ TABĠAT PARKI Tatlıca
ġelaleleri Parkı’nın TaĢıma Kapasitesi Analizi
4.6. YOZGAT ĠLĠ VE ĠLÇELERĠNĠN KIYASLAMA YÖNTEMĠ ĠLE KISA
DEĞERLENDĠRMESĠ
(KIYASLAMA ÇALIġMASI)
BÖLÜM 5
5.1 YOZGAT’TA SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ STRATEJĠLERĠ GeliĢme Stratejileri
Pazarlama Stratejisi Ziyaretçi Yönetimi Stratejisi
Ġzleme ve Değerlendirme Stratejisi (Turizmin etkilerinin ve sürdürülebilirliğin izlenmesi)
5.2. PLANIN STRATEJĠK UYGULAMA ĠLKELERĠ:
Ek- UYGULAMA EYLEM PLANI
1. GĠRĠġ
Doğa Turizmi Master Planı;
- Doğada yapılan etkinliklerin doğaya saygılı bir planla planlı Ģekilde yönetimi,
- Türkiye’de kitle turizminin yanında alternatif turizm türlerinin geliĢmesini sağlamak,
- Türkiye tabiatının korunmasına destek verecek insan sayısını artırmak,
- Kırsal ekonominin güçlenmesini ve bu sayede köyden kente göçün yavaĢlamasına katkı
sağlamak,
- ġehirde yaĢayan insanları doğayla buluĢturarak ülke ve coğrafya bilgi ve sevgisini
geliĢtirmek,
- Türkiye’deki insanların kırsal sahada yaĢanan problemleri görüp, yaĢayıp anlamasını
sağlamak ve çözüm ortağı olmaları için fırsat sağlamak,
- Ġnsanları, doğanın karĢı karĢıya olduğu meselelere çözüm aramaya teĢvik etmek,
-
Ferdi tatmin ve mutluluğun artmasını temin etmek,
maksatlarını gerçekleĢtirmek üzere hazırlanmıĢtır.
Master planlar ana plan özelliği göstermektedir. Bu plan alt-uygulama ve detay planlarının ve projelerinin
yapılması ile uygulama imkanı bulacaktır.
DOĞAL ALANLAR, YÖRE ĠNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL KALKINMA,
SÜRDÜRÜLEBĠLĠR TURĠZM ALTERNATĠFĠ ve YOZGAT VĠLAYETĠNDE SÜRDÜRÜLEBĠLĠR
DOĞA TURĠZMĠ
Tabiatı korumanın geleceği kırsal alanların geleceğine, kırsal hayatın korunmasına ve sağlıklı yürüyen
bir kırsal ekonomiye bağlıdır. Kırsal alanlardaki düĢük ve dağınık nüfus ile beraber yetersiz gelir söz
konusu olduğunda bu alanların turizm köyleri vb. gibi faaliyetler için kullanılması söz konusu olacaktır. Bu
tür giriĢimlerin önemli bir kısmı korunan alanlarda veya dıĢında yapılmaktadır. Bazı etkinliklerin korunan
alanlara ve tabiata çok zarar verdiği de görülmektedir. Bu sebeple tabiatı korumakla görevli olan bizlerin
çevremiz ile iyi bir proaktif iliĢkiler içinde olmamız gerekmektedir. Proaktif kiĢi; iliĢkilerde ve faaliyetlerde
inisiyatifi eline alan kiĢi demektir. Tabiattaki faaliyetlerin kontrolü için Orman ve Su ÍĢleri Bakanlığı taĢra
kuruluĢlarının kırsal sahalarda doğa turizminin geliĢtirilmesinde öncü olması doğru bir harekettir.
Son yıllarda sivil toplum kuruluĢları ve diğer kamu kurum ve kuruluĢları; statülü korunan alanlar,
doğal alanlar, kırsal kalkınma, kalkınma için iĢbirliği gibi konuları tamamıyla farklı bir bakıĢ açısı ile
algılamaya baĢlamıĢlardır. Tabiat ve geleneksel kültürler üzerinde turizmin meydana getirdiği olumsuz
tesirler ve bunların neticesinde duyulan korkular kitle turizmine karĢı alternatif, çevreye duyarlı turizmi ve
tabiatı korumayı öne çıkarmıĢtır. Sürdürülebilir doğa turizmi ve ekoturizm tabiatın korunması için bir umut
olarak ortaya çıkmıĢtır. Algılamadaki bu değiĢiklik, doğal alanlar, korunan alanlar ve çevresinin bölgesel
planlamasında turizme iliĢkin proje ve çalıĢmaların giderek artmasına yol açmıĢtır. Bu sayede turizm,
zaman içinde kırsal alanların kalkınmasında, yoksulluğun azaltılması ve yöresel kültürel zenginliğin
korunmasında anahtar bir rol haline gelmiĢtir.
Sürdürülebilir doğa turizmi, kırsal ekonominin çeĢitlendirilmesi, kırsal nüfus için yeni bir bakıĢ açısı
meydana getirilmesi, yoksulluğun ve kırsal göçün azaltılmasında önemli seçeneklerden biri olarak
görülmektedir. Ancak, turizmin yalnızca yerel ekonomi ile doğru Ģekilde bütünleĢtirildiği takdirde
beklentileri karĢılayabileceği ve yöre halkı ile diğer ilgi gruplarına fayda sağlayacağı unutulmamalıdır.
1.1 DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBĠLĠR KALKINMA
1980’li yıllardan itibaren BirleĢmiĢ Milletler Çevre Programı (UNEP), çevre konularına iliĢkin
çalıĢmaları arttırmıĢ, Bu çalıĢma giderek artan bir etkinin meydana gelmesini sağlamıĢtır. Dünya Çevre
Kalkınma Komisyonu’nca 1987 yılında tamamlanan çalıĢmalar sonunda “ortak geleceğimiz’ adlı bir rapor
hazırlanmıĢtır. GeliĢmiĢ ve geliĢmekte olan ülkelerde, çevre ve kalkınma konularına çok farklı yaklaĢılması
gerektiği bu raporda vurgulanmıĢtır. Kalkınmanın ve insanlığın sahip olduğu kaynakların sürdürülebilir
olduğuna vurgu yapılmıĢtır. Raporda ortaya konulan “sürdürülebilir kalkınma” kavramı, insanların elinde
bulundurduğu ve onlara muhtaç olduğu ekolojik, kültürel ve sosyo-ekonomik kaynakların nadir ve eĢsiz
olduğu görüĢüne varılmıĢtır.
Bir sahanın sahip olduğu kaynaklar, çok farklı maksatlar için kullanılabilmektedir. Örneğin, bir orman,
kereste imalatı için kullanılabilirken, üzerindeki ağaçlar kesilerek tarım toprağı olarak kullanılabilmekte
ayrıca korunan alan olarak da ayrılabilmektedir. Alanın ve alanda yaĢayan yöre halkının özelliklerine bağlı
olarak bu seçeneklerden bazıları uygulanabilirken, bazıları ise kesinlikle uygulanamaz. Yalnızca korumacı
bir yaklaĢım içine girildiğinde doğru görülen seçenek ormanın el değmemiĢ eski haline bırakılması olsa da,
yöre halkı ve diğer iĢ gruplarının bu kaynakların sürdürülebilir kullanımı hayat kalitelerini yükseltmek için
ormandan hak iddia etmeleri mevzubahistir. Bu sebeple yüzde yüz sürdürülebilir kalkınmaya her zaman
ulaĢılamasa da bu hedef üzerine yoğunlaĢılmalıdır.
Doğal ve korunan kırsal alanlarda, geçmiĢten günümüze yerel topluluklar ile arazinin beraberliği çok
önemlidir. Korunan alan ağı büyüdükçe korunan alan kavramının anlamı da değiĢmeye ve geliĢme
göstermeye baĢlamıĢtır. Bu geliĢme içinde yöre insanlarının varlığı ve faydalanmalarının sürdürülebilirliği
de öne çıkmaktadır.
Bir doğal alan ve korunan alanın içinde yer aldığı bölgenin sürdürülebilir kullanımı, turizm, ekolojik
tarım, hayvancılık, yeni bölgesel ürünler, sürdürülebilir ormancılık, hatta enerji üretimindeki yatırımlarla
birlikte düĢünüldüğünde daha baĢarılı olacağı açıktır.
Doğal alanlarda faaliyetlerin açıklanmasında Kırsal alan, Kırsal kalkınma ve Sürdürülebilir Kalkınma
gibi kavramlar değerlendirilmelidir. Bu kavramlara baktığımızda;
Kırsal Alan; ġehir diye tabir edilen yerleĢme sahalarının dıĢında kalan tarımla ilgili etkinliklerin yapıldığı
alanları da içeren köy, mezra, kom vb. adlarla adlandırılan ve anılan insan yerleĢimlerinin var olduğu
alanları “kırsal alan” olarak tanımlayabiliriz.
Kırsal Kalkınma Kavramı: Kırsal kalkınma, küçük toplulukların içinde bulundukları ekonomik, toplumsal
ve kültürel Ģartları iyileĢtirmek amacıyla giriĢtikleri çabalarının, devletin bu konudaki çabalarıyla
birleĢtirilmesi, bu toplulukların tüm ülke insanlarının tümüyle kaynaĢtırılması ve ulusal kalkınma
çabalarına tam katkıda bulunmalarının sağlanma süreci Ģeklinde tanımlanmıĢtır.
Kırsal Alan Kalkınması; Hem eğitim hem de örgütlenme iĢi olup, kırsal alan; toplumun ihtiyaçlarının göz
önünde tutulması, kırsal alan kalkınma politikası ile ilgili planların alınması sırasında topluma zorla kabul
ettirilmemesi gereken bir konudur. Toplum istediklerini elde etmedikçe kırsal alan çalıĢmalarına
katılmayacaktır. Tarımsal çalıĢmalar, beslenme, eğitim, mesleki önderlik ve öğretim, kooperatifler, el
sanatları, küçük sanayiler, sosyal güvenlik çalıĢmaları, planlama ve sağlık politikaları nitelikleri kırsal alan
ve ülke planları ile bir bütünlük içinde olmalıdır.
Sürdürülebilir Kalkınma: Ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir kullanımına
dayanmaktadır. Burada ekolojik, ekonomik ve sosyo kültürel sürdürülebilirlik Ģartlarının tamamının
sağlanması önemlidir.
Kırsal alanlar turizm ve boĢ zamanların değerlendirilmesinde önemli bir yer tutmaktadır. Kırsal alan,
turistlere sakin ve huzurlu bir seçenek sunmaktadır. 2005 yılında yapılan bir araĢtırmada; Fransız
vatandaĢları tatillerinin, %52’sini ya bir ailenin yanında ya da bir arkadaĢının evinde, %26’sı evlerinde
geçirdiklerini ve %9’luk bir kısmı ise kırsal alanda ikinci bir eve sahip olduklarını ifade etmiĢlerdir. Kırsal
alanlar doğa için önemli role sahiptir.
Tabii kaynakların korunması, biyolojik çeĢitliliğin sürdürülmesi, doğal felaketlere karĢı koruma, iyi hayat
Ģartlarının korunması ve doğal manzaranın korunması doğal çevre ile ilgili hususlardır.
1.2 SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ
Sürdürülebilir kalkınma, ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir
kullanımına dayanmaktadır. Sürdürülebilir turizmin geliĢimi de sürdürülebilir kalkınma ile bağlantılı bir
yaklaĢımdır. Sürdürülebilir turizmin geliĢiminde turistlerin ve ziyaret edilen yerlerin bugün kü
ihtiyaçlarının, gelecekteki fırsatları koruyup geliĢtirerek ve geniĢleterek karĢılanması amaçlanmaktadır. Bu
yaklaĢım, ekonomik, sosyal ve estetik ihtiyaçların, kültürel bütünlüğün, gerekli ekolojik süreçlerin,
biyolojik çeĢitliliğin ve kırsal hayatı destekleyen süreçlerin devamını içermektedir. BirleĢmiĢ Milletler
Dünya Turizm Örgütü’nün tanımına göre sürdürülebilir bir turizm geliĢimi;
Çevresel kaynakların en iyi Ģekilde kullanılmasını sağlamalı,
Ziyaret edilen toplulukların sosyo-kültürel yapısına, gelenekselliğine saygı göstermeli,
Bütün ilgi gruplarına adil bir Ģekilde dağıtılan sosyo-ekonomik faydalar ile tutarlı ve uzun vadeli
ekonomik faaliyetler ortaya koymalıdır.
Buna göre sürdürülebilir kırsal/doğa turizminin geliĢme ölçütleri;
a. Biyolojik çeĢitliliğin korunması,
b. Ekonomik tutarlılık,
c. Kültürel zenginlik,
d. Yöre halkının refahı,
e. Ġstihdam kalitesi,
f. Sosyal eĢitlik,
g. Ziyaretçi memnuniyeti,
h. Yetkinin yerele doğru dağıtılması,
i.
Toplumun genelinin refah ve mutluluğu,
j. Fiziki bütünlük,
k. Kaynakların etkin kullanımı,
l.
Çevre temizliğidir.
Korunan alanlar açısından; tabiatın seçkin parçaları olan korunan alanlar ile turizm arasındaki bağ, korunan
alanların tarihçesi kadar eskidir. Korunan alanlar turizme, turizm de korunan alanlara ihtiyaç duymaktadır.
Turizm korunan alanların kurulması ve yönetiminde göz önüne alınması gereken önemli bileĢendir.
Turizm; aynı Ģekilde koruma altında olmayan flora ve faunanın tutunduğu tabiat alanlarına ve
insanın yaĢadığı sahalardaki yöresel kültüre de bağımlıdır. Bu bağımlılık doğa ve kültürün bozulmaması
için tedbirleri gerektirir. Bu tedbirlerin neler olacağının “sürdürülebilir kırsal kalkınma” ilkeleri
çerçevesinde tespiti de zorunludur.Turizmin önemli bir ekonomik faaliyet olması ve tüm göstergelerin bu
faaliyetin büyüme eğiliminde olacağı yönünde olması önemli bir husustur.
Turizmdeki büyümeyle beraber sürdürülebilir turizm, ekoturizm gibi doğayla ilgili turizme olan
talep artmıĢ ve turizm ürünleri ile destinasyonlar çeĢitlenmiĢtir. Turistlerin talepleri de değiĢmiĢ ve
çeĢitlenmiĢtir. Turistlerin talepleri konaklamada konforun sağlanması yanında, yöreye özgü kültürel
değerler hakkında bilgi edinme, yöre halkıyla iletiĢim, bölgenin flora ve faunası, özel ekosistemler, doğal
hayat ve bunların korunması da dahil olmak üzere daha sorumlu bir seyahat deneyimi kazanmak da söz
konusudur.
Beklenen büyüme ve yeni eğilimler turizmi o kadar stratejik bir konuma taĢımıĢtır ki, turizm eĢsiz
özellikli doğal veya korunan alanların sürdürülebilirliğinin yanı sıra bu alanların çevresinde yaĢayan yöre
halkının kalkınma potansiyeline de müspet etki sağlayabilmektedir. Bu durumda turizm, doğal alanların
korunması ve yöre halkı ile ziyaretçilerin çevre bilincinin arttırılmasında kullanılabilecek çok önemli bir
araçtır. Dolayısıyla turizm sayesinde koruma çalıĢmaları için gerekli mali kaynakların kazanılmasının yanı
sıra ziyaretçiler ile yöre halkına yönelik bilinçlendirme ve eğitim programlarının oluĢturulması ve
uygulanması gibi hedeflere de kolayca ulaĢılabilmektedir.
En önemli hususta; turizm faaliyetlerinin uzun dönemde sürdürülebilir olması için geniĢ kapsamlı,
dikkatli, katılımcı ve paylaĢımcı olarak planlaması, sürecin etkin yönetimi ve izlenmesi gerekmektedir.
Aksi takdirde, bu faaliyetlerin geri dönüĢü mümkün olmayan olumsuz etkileri ortaya çıkacak ve turizm bu
alanları tahrip eden bir faktör haline gelebilecektir. ÍĢte bu nedenle; “SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ
GELĠġME (MASTER) PLANT” çalıĢmasına lüzum duyulmuĢtur.
1.3 SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ GELĠġME STRATEJĠSĠ
Yukarda da bahsedildiği üzere, insan kullanımı bakımından hassas olan sahalarda turizm söz konusu
olduğunda turizmin iyi planlanması ve yönetilmesi önemli olmaktadır.
AlıĢılmıĢ turizm stratejileri ile Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme Stratejisi arasındaki fark Ģudur;
alıĢılmıĢ yöntemler yukarıdan aĢağıya bakıĢ açısı ile uygulanmaktadır.
Yani kararlar merkezden alınmakta ve uygulanması için yerele taĢınmaktadır. Yöre halkı katılımcı
olamamaktadır.
Sürdürülebilir turizm ise aĢağıdan yukarıya bir yaklaĢım için gayret göstermektedir. Bu yaklaĢımda
yöre halkının beklentileri ele alınır, yönetime katılmasını sağlayıcı yapı kurulur, yörenin kalkınma
potansiyelini bünyesinde barındıran tabii değerlerin korunması için ortak kararlar alınır. Karar almanın
yanında uygulama ve izleme aĢamalarında da yöre halkının bilgisini, becerilerini, en uygun Ģekilde
kullanmak esastır. Bu yaklaĢım yöre halkının, yerel otorite ve organizasyonların yetkilendirilmesine
dayanır.
-Sürdürülebilir turizm geliĢim aĢamasında doğa ve çevresinin ortak çıkarları söz konusudur. Konaklama ve
diğer turizm altyapıları mümkün olduğunca doğal alan dıĢında olmalıdır. Bu durum doğaya ve kültüre
zararı en aza indirdiği gibi ev pansiyonculuğu gibi faaliyetlerin yapılmasıyla yöreye faydayı arttırabilir.
-Yöre halkı ve diğer bölgesel ilgi grupları turizm geliĢiminde önemli ortaklardır. Söz konusu gruplar turiste
konaklama imkanı sunacaklar, sunacakları ürünün kalitesinin korunmasında da sorumluluk alacaklardır.
-Günübirlik ziyaretçiler yerine uzun süreli konaklamaya lüzum duyan turistle hedefleniyorsa, doğal ve
kültürel mirasa dayalı çekim noktaları, el sanatları gibi faaliyetler ortaya konmalıdır. -Doğal alanlar
genellikle çok hassastır, bu sebeple ekolojik değerler, belirli bir saha ile sınırlı olmayacaktır. Geleneksel
hayat, yerel kültür, kırsal, sosyal ekonomik yapılar da aynı zamanda turizmin temel kaynağı olmaktadır.
- Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planı’nın ilimizde/bölgemizde ve ülkemizde doğa
turizmine konu olacak sahaların tüm ilgi grupları için anlamlı ve cazip bir bakıĢ açısına dayandırılmasına
esas olmalıdır.
- Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planı’nda turizm; doğayı koruma,kırsal kalkınma için bir
araç olarak ele alındığından, doğa turizmi yönetim planı olarak ele alınmalıdır. Halihazırda olan turizm
etkinlikleri de tartıĢılmalı, değerlendirilmelidir. Ġlde sürdürülemez olan turizm veya gelir getirici faaliyetler
de tanımlanmalıdır. Ayrıca iyi bir yönetim için tehditler ve fırsatlar da ele alınarak bunlardan hareketle
ortaya çıkacak fikirler ortaya konmalıdır.
-Doğaya dayalı turizm yönetiminin entegre bir anlayıĢla (alan ve çevresinin sahip olduğu doğal, tarihi ve
sosyo-ekonomik kaynakların bütüncül ele alınması) değerlendirilmesi de önemlidir. -Turizm geliĢimi genel
olarak piyasa talebine göre yönlendirilir. Bir alanın turizm potansiyelinin değerlendirilmesi, rekabetçi
özgün ve özellikli bir destinasyon oluĢturması için gerçekçi beklentiler ortaya konulmalıdır. Yüksek
ekolojik değerlere sahip olan sahalar yüksek turizm değeri içermeyebilir. Turizm, ancak doğru pazar
ürünlerini hedeflediği zaman baĢarılı olabilir. Özellikle hassas tabiat alanlarında taĢıma kapasitesi düĢük
iken, bu alanlardan beklenen faydalar yüksek olmaktadır. TaĢıma kapasitesinin düĢüklüğü sınırlı sayıda
turist demektir. Bu sebeple
taĢıma kapasitesinin değerlendirilmesi de önemlidir.
- Entegre Doğal Alan Yönetimi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planı ile doğa ve turizm
yönetimi için tüm ilgi gruplarının desteğini almayı hedefler. Tüm ilgi gruplarının etkin desteği önem taĢır.
Turizm geliĢiminin karmaĢık yapısı göz önüne alınırsa, ilgi gruplarının etkin iĢ birliği oldukça önemlidir.
Planın herkes tarafından sahiplenilmesi ayrıcalık olacaktır. -Sürdürülebilir kırsal kalkınma için kapsamlı bir
vizyon belirlenmesine de ihtiyaç vardır.
- Pazarlama Stratejisi; Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planı’nın bir parçasıdır. Kalkınma ve
rekabete açık ürün-Pazar kombinasyonu için yaratıcı yaklaĢımlar içermelidir. Pazarlar, hedef gruplar, turist
sayısı, ürünler, hizmetler, yaratıcı yaklaĢımlar bu stratejide yer almalıdır.
- Turizm Destinasyonu Yönetimi; Yaygın bir stratejik yaklaĢım olup, destinasyonu rekabete açık hale
getirir, bir turizm pazarını iyi bir Ģekilde yönetmek, pazarlamak, bir destinasyonu rekabetçi yapabilmek için
gereken tüm unsurları içeren bir yaklaĢımdır.
-Íyi tanımlanmıĢ amaçlar ve göstergelerle mantıksal bir çerçeve kurmak, ayrıntılı bütçe, mali portre ve ilgi
gruplarının tümüne açık görev ve sorumluluklar veren bir iĢ planı hazırlamak gereklidir.
-
Ziyaretçinin Ġzlenmesi ve Ziyaretçi Yönetim Planı: Madem ki doğa gibi hassas bir sistemde
çalıĢılıyor, bu durumda turist ziyaretinin ilkelerini belirleyen bir ziyaretçi yönetim planı lüzumludur. Aynı
zamanda da hem geri bildirim temin etme, hem de taĢıma kapasitesinin kontrolü için izleme programı da
olmalıdır.
Geri bildirimler kalitenin arttırılması, sunumların taleplere uygun hale getirilmesi (iyileĢtirilmesi),
hizmetteki aksamaların ve doğadaki değiĢimlerin takibi için çok önemlidir.
ġu unutulmamalıdır ki; turizm, doğanın korunması için ortaya konan ana hedeflere ulaĢmak garanti
edildiği takdirde teĢvik edilmelidir.
2. SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ GELĠġĠMĠNE ĠLĠġKĠN ÇALIġMALAR
2.1 KAYNAK ANALĠZĠ
GeliĢme planı ve stratejisi için öncelikle kaynak analizi yapılması mecburidir. Bir alanın sahip olduğu
kaynaklar, o alanın kalkınması için bir sermaye veya potansiyel oluĢturmaktadır. Bu kaynakların analizi de
önemli veri ve bilgi oluĢturulmasını temin etmektedir.
Ekolojik ve kültürel kaynakların yanında sosyo-ekonomik özellikler de turizm geliĢimi için önemli bir
temel oluĢturmaktadır. Örneğin kırsal turizmin, tarımsal faaliyetleri desteklemediği durumlarda kırsal
turizmin gerçekleĢtirildiği bölge hem kendi sermayesini hem de kırsal olma özelliğini kaybedecektir.Gerek
turizm potansiyeli gerekse taĢıma kapasitesi turizm kaynaklarının mevcut durumuna bağlı olduğundan
kaynak envanterinin mutlaka yapılması gerekir.
2.1.1 Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar
a. Doğal Kaynaklar: turizmin geliĢimi için önemli olan yöreye özgü doğal kaynaklardır. Bu kaynakların
hali hazırdaki ekonomik kullanımları, korunma durumları, statüleri, iklim gibi turizm geliĢimi için
potansiyel kaynakların envanterini içermektedir.
Seçkin Doğal Kaynaklar: Turizm yalnızca korunan doğa parçaları ile ilgili değildir. EĢsiz manzaralar,
dağlar ve nehirler gibi ve korunmayan türler de turizm için ilgi çekici olmaktadırlar. Örneğin; ormandaki
ağaçların üzerinde gezinen sincapları, konakladığımız evin penceresinden gözlemlemek son derece
çekicidir. Bir orman öncelikli olarak odunculuk amacıyla kullanılsa da dağ bisikleti gibi bir aktivite için
ortamı çekici hale getirebilmektedir.
Seçkin Doğal Kaynakların Halihazırdaki Ekonomik Kullanımlarının Tanımlanması Doğal kaynakların çok
çeĢitli kullanımları söz konusudur, ormanların odunculuk, nehirler ve göllerin sportif balıkçılık, su sporları
ve enerji üretmek için kullanımları gibi. Bu kullanımlardan bazıları gelenekseldir ve düĢük etkilere sahiptir.
Bazıları ise sürdürülebilir değildir. Bu sebeple bunlar turizm geliĢimi için de uygun değildir.
Kaynağın Korunma Durumu ve Statüsü: Bazı doğal kaynaklar mevcut kanunlarla korunur. Bunların
turizmde kullanımı da bu kanunlara uygun olmalıdır.
Ġklim; mevsimlerin dağılımı, ortalama sıcaklık, nem ve günlük ortalama optimal güneĢ ıĢığı saatlerine bağlı
olarak iklim analizi yapılmaktadır. Burada önemli olan iklimin farklı mevsimlerde turizm için elveriĢli olup
olmadığıdır.
Turizm GeliĢimi Ġçin Potansiyel Doğal Kaynaklar: Potansiyel kaynakların tespiti turizm planlaması için
önemli ve özellikle yönlendirici olmaktadır. Tüm bu kaynakların envanter çalıĢmalarının haritaya
aktarılması, turizm ürünleri ve hizmetlerinin geliĢmesi ve altyapı ile tesislerin fiziksel planlaması için
önemli olmaktadır.
b. Kültürel Kaynaklar: Kültürel kaynakların envanteri doğal kaynaklara iliĢkin çalıĢmalara benzerlik
göstermektedir. Özellikle doğal ve kültürel kaynaklardan oluĢan kombinasyonlar, turistler tarafından
yüksek ilgi ile karĢılanmaktadır. Kültürel mirasın korunmasının önemi konusunda farkındalık meydana
getirilebilirse, sürdürülebilir turizm geliĢimine ve doğa korumaya verilen destek artacaktır.
c. Sosyo-Ekonomik Kaynaklar: Altyapı, insan kaynakları ve farklı ekonomik sektörlerin bileĢimini
içermektedir. Bu konuda yapılacak envanter çalıĢması, birbiri ile bağlantılı birçok farklı unsurlar içermesi
ve bu unsurların turizm geliĢimi için ilk bakıĢta kavranamaması mümkündür. Bölgenin kalkınma
potansiyelinde, sosyal ve ekonomik rekabet edebilirlik unsurları büyük öneme sahiptir. Yerel nüfusun
turizme yaklaĢımı, turizm sektöründe çalıĢma isteği gibi bazı unsurların turizm ile doğrudan iliĢkisi
bulunmaktadır.
Altyapı: Bir bölgenin turizmde rekabet edebilirliği ve kalkınma seviyesinin tespiti için altyapı kalitesi
önemli bir göstergedir. Altyapının kalitesi, yerel nüfusun hayat kalitesini ortaya koymanın yanı sıra turizm
geliĢimi için de zorunlu bir Ģarttır. Alan, güvenli içme suyu, donanımlı sağlık tesisleri gibi temel unsurları
içermiyorsa turizm geliĢimi asla baĢarılı olamayacaktır. Altyapının farklı unsurları için Ģartlar, kalite ve
gelecekteki durum değerlendirilmelidir. Kaynak halihazırda turizm için mi kullanılmaktadır? Sorusu hem
kaynağın turizm geliĢimi için önemi konusunda hem de kaynak kalitesi hakkında göstergeleri ortaya
koyabilmektedir.
-
Su kaynaklarına yönelik etütler; kaliteli su kaynağının sağlanması, su kaynağının sürdürülebilir
kullanımı ve su çıkarmanın çevresel etkisini de içerir.
-
ĠletiĢim ağına yönelik etütler; turistlerin refahı ve turizm geliĢimi için önemli olan cep telefonları da
olmak üzere telefon ve internet ağlarının kalitesine yönelik etütleri içermektedir.
-
Sağlık hizmetlerinin; kalite, miktar ve coğrafi dağılımı son derece önemlidir.
-
Güç kaynaklarına yönelik etütler; elektrik Ģebekesi, ısınma ve yemek piĢirme için enerji kaynaklarının
varlığı önemlidir. Her ne kadar resmi standartlara göre planlansa ve tehlike içermese de turistler nükleer
santrallerin yakınında konaklamamaktadır.
-
Su ve toprak kirliliği etkisi olan atık su sistemleri önemli olup, bölgeye gelen turistlerin sayısı ile
meydana gelecek atık su miktarı da dikkate alınmalıdır.
-
Katı atıkların düzenli depolaması toplum için olduğu kadar çevre için de önemlidir. Katı atıkların
görüntü kirliliğine de yol açması ayrı bir menfi etkisidir.
-
Yol ağlarının durumu; çoğu turistin tercihlerini yaparken en önemli etkendir.
-
Güvenlik; kamu güvenliğini ve asayiĢi sağlamak turist güvenliği gibi unsurlar önemli olmaktadır. AĢırı
kar yağıĢı, kanyon veya dağ kurtarma timlerinin olup olmaması da çok önemlidir.
-
Politik istikrarsızlık ve suçlar; turist için caydırıcı etki yapmaktadır.
Ġnsan Kaynakları; Bir bölgenin insan sermayesini ifade eden bu unsur, turizm geliĢiminde anahtar
etmenlerden biridir. Ġnsan kaynakları hem hizmeti hem de manevi nitelikteki kültür ve kimliği
oluĢturmaktadır.
Ġnsan kaynaklarına iliĢkin etütler aĢağıdaki unsurları içermelidir;
-
Yöre halkının nüfusu,
-
Göç vb. eğilimler,
-
Demografik yapı,
-
Aktif nüfus ve yapısı, eğitim seviyesi, potansiyel bilgi ve beceriler, açık fikirlilik, geleceğe odaklanma,
çalıĢma ahlakı,
-
Yöreye özgü geleneksel ekonomik faaliyetleri ve yöresel sanatları yapabilme,
-
Turizm geliĢimine iliĢkin tutum, misafir severlik duygusu, hizmete yönelim,
-
Sosyal tutarlılık, esneklik, mevcut sosyal iliĢkilerin kalitesi ve aralarındaki iĢbirliğini içeren sosyal yapı,
-
Yerel kurumlar, idareler, yönetiĢim, bürokrasiden kaçınma vb. hususlarla finansal kaynaklar ve
yönetimleri,
-
Alanın kültürü ve kimliği, alanda etkin görev alacak kiĢilerin ortak değerleri,
yaklaĢımları, algılama Ģekilleri, özel ilgi ve becerileri, özgün gelenekler, o topluma ait
ilgileri,
olma
ve o toplumda yaĢamaktan onur duyma gibi durumları içerir,
-
Farklı ekonomik sektörler; söz konusu coğrafi bölgeye ve ile yoğunlaĢma durumları, firma sayısı,
ölçeği, ortalama karlılık, geleceğe yönelik bakıĢ açısı, pazarları ve dıĢ iliĢkileri, sektörler arası iĢbirliği
son derece önemlidir, tüm sektörler turizm sektörü ile iliĢkili olabilmektedir.
Kaynak analizinin sonuçları; sürdürülebilir turizm yönetimi ve kalkınmada sermayeyi oluĢturan
kullanılabilir kaynaklara genel bir bakıĢı sağlamakla beraber, bölgenin mevcut kalkınma durumunu ve
sürdürülebilirliğini değerlendiremeye yönelik bir resim sunmaktadır. Analiz aynı zamanda; bölgenin
sürdürülebilir kalkınmasına yönelik bir vizyon oluĢturulmasını ve turizm geliĢiminin diğer sektörlerle
bütünleĢtirilmesini sağlayacaktır.
2.2 TURĠZM POTANSĠYELĠ
Yüksek değerlere sahip doğal ekolojik sahalar her zaman yüksek turizm potansiyeli içermezler;
-
Bazı doğa parçaları araĢtırma yapan uzmanlara, iyi eğitimli ekoturistlere hitap etmektedir. Bu alanlar
sayıca az olduğu için de sınırlı bir turizm potansiyeli içerirler,
-
Bazı doğal sahalar, eriĢim, güvenlik gibi nedenlerle turistler için elveriĢli olmayan yerlerde bulunurlar,
- Ekolojik kaynakların kullanımlar karĢısındaki duyarlılığı (taĢıma kapasitesi), ziyaretçi giriĢinde
kısıtlamalara sebep olmaktadır,
Bir sahanın daha fazla turist çekebilmesi için ihtimalleri ortaya koyan turizm potansiyeli önemli bir
konudur. Turizm potansiyelinin tespiti için arz ve talebin ortaya konması gerekir. Bu potansiyel sınırlıysa
baĢarılı bir turizm giriĢimini baĢlatmak imkanı olmayacaktır.
Turizm ekonomik bir faaliyet olduğundan ancak turizm pazarında sürdürülebilirliği için bir talebi
karĢılaması lüzumludur.
Turizme iliĢkin motivasyon ve istekler değiĢkendir, kaynakların değeri aynı kalırken değiĢen
tüketici davranıĢları turizm potansiyelini etkilemektedir. Dolayısıyla turizm potansiyeli tüketicinin bakıĢ
açısı (talebi) ile değerlendirilmelidir.
Turizm potansiyeline iliĢkin veri toplarken, istatistiki veriler, anketler gibi yöntemlerle
veri elde edilebilir, ayrıca derinlemesine görüĢmeler, katılımcı gözlemleme, olaylar üzerinde
çalıĢmalar ile veri elde etmek için kullanılan niteliksel araĢtırma metotları kullanılmaktadır.
Turizm potansiyeli için “turizm talebi” incelemesi aĢağıdaki hususların tespiti ile yapılabilir;
-
Halen yapılan turizm,
-
Halihazırdaki turist miktarı,
-
Her bir ziyaretçinin günde harcadığı miktar,
-
Ortalama kalma zamanları,
-
Turist profili,
-
Dürtü analizi; hangi temel etmenlerin turistler için rol oynadığı,(doğa, kültür, sağlık, güneĢ, vb.)
-
Benzer bir il veya saha ile kıyaslama yapılması, milli veya milletlerarası bir il ile kıyaslama yapılması
ve neden o ilin tercih edildiği,
-
Gelecekte rakip olacak iller hangileridir, nedeni,
“Turizm arzı” incelemesinde ise aĢağıdaki hususlar öne çıkmaktadır;
-
Ílimizde bir uluslar arası havaalanı var mıdır veya yakın bir ilden yararlanma imkanı makul müdür?
-
Alan ulaĢım hangi araçlarla olur?(demiryolu, özel taĢıt, genel taĢımacılık, vd.), bunlara yaklaĢım nasıl
olmaktadır (kötü, yeterli, iyi gibi),
-
Alana ulaĢma durumu (kolay-rahat, çaba ile, zor ve tehlikeli)
-
Íle gelmek için yabancı turistler ülkemizden vize alıyor mu?
-
Sahamızın istikrarlı bir yönetimi var mı?,
-
Güvenlik ve ulaĢım açısından ne gibi problemler yaĢanabilir?
-
Alt yapı incelemesi; taĢımacılık ağı, yerel yolun durumu (toprak,
asfalt),anayolla bağlantısı,
demiryolu ağı, yerel genel taĢımacılığın yaygınlığı, program, ücretler, hat/duraklar, döngü patikaları,
patikalar, yollar, iĢaret levhaları, genel enformasyon levhaları, araç-otobüs park kapasitesi, bilgi alma,
tercüme kolaylıkları,
-
Yiyecek içecek ve barınma; restoran sayısı, restoranların sınıflandırılması (iyi-sayısı, orta iyi- sayısı vb.)
-
Hangi standartta yiyecek sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü)
-
Íl ve çevresinde ne tür barınma alanları var? (otel, hotel, yatak kapasitesi,rotaüstü barınma
kulübeleri, bungalov, parkları, kamp alanı, diğerleri),
-
Hangi standartlarda barınma sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü),
-
Ġlinizin seçkin özellikteki doğal alanlarının özellikleri (sundukları ile tek mi?, biraz farklı mı?, diğer
seçkin özellikli yerlere benziyor mu?),
-
Alan turist gezi rotasına girecek Ģekilde turistlerin ilgisini çekebilecek diğer sahalara yakın mı? (diğer
çekici sahalara yakın, orta derecede potansiyel, düĢük veya yakında böyle bir potansiyel
bulunmamakta),
-
Ġlin alanlarında yaban hayatı; (bayrak tür, ilginç diğer türler, temsil edici yaban hayatı, farklı yaban
hayatı izleme aktiviteleri, yürüyerek, botla, gözlem noktası ile vb.),
-
Yaban hayatı izleme de tatmin edicilik durumu (garanti etme, genellikle, Ģans veya mevsime bağlı),
-
Bölgedeki önemli yaban hayatının tanımı,
-
Yardımcı tesislerin durumu (rekreasyonel, spor, diğer; durumu:kötü-yeterli-iyi),
Kaynakların turizm potansiyelinin değerlendirilmesi;
-
doğal değerler: (sahiller, sahil kayalıkları, kumullar, dağlar, ormanlar, korunmuĢ izole olmuĢ alanlar,
Ģelaleler, göller, nehirler, mağaralar, yaban hayatı, hayvan-kuĢ, deniz canlıları, iklim, diğerleri),
-
kültürel değerler; (tarihi binalar, tarihi yerler, anıtlar, arkeolojik yerler ve koleksiyonlar, folklor ve
gelenekler, el iĢleri, müzeler, sahne sanatları, sanayi mirası vb.)
-
Toplumun turizm potansiyeli; (insan kaynakları; aktif nüfusun büyüklüğü
ve yapısı, eğitim
düzeyi ve profesyonel bilgi, beceriler, eğitimler, orijinal-karakteristik ve geleneksel özellikleri,
ekonomik faaliyetler-sanatlar profesyonel olmayanlar dahil, resmi olmayan bilgi ve beceriler, turizm
geliĢimine yaklaĢımlar, misafir severlik anlayıĢı, hizmet eğilimleri, yerel kuruluĢ ve idareler ile
yönetiĢim, alanın kültürü ve kimliği,
-
Ekonomik kaynakların turizm potansiyeli; (tarım, ormancılık, balıkçılık, sanayi ve diğer),
-
Altyapı; (su sistemleri, ulaĢım ağları, sağlık imkanları, ulaĢım terminalleri, enerji kaynakları,
kanalizasyon sistemleri, katı atık ve yok etme sistemi, caddeler/yollar, güvenlik sistemleri vb.)
-
ĠĢ ve hizmet altyapısı; (fırınlar, kasaplar, bakkallar, süpermarketler, doğrudan satıĢ yapan çiftlikler,
kiralık araç, servis istasyonları, taksiler, otobüsler, kiralık bisiklet, kiralık spor malzemeleri ve bakımı,
postaneler, bankacılık hizmetleri, doktorlar, diĢçiler, eczaneler, kafe ve restoranlar, atm’ler, bankalar,
diğer iĢ ve hizmetler.)
Turizm Talebi; turizmin mevcut durumunun incelenmesi;
Ziyaretçi; boĢ zamanlarını geçirmek için bir yere gelen kiĢi olarak tanımlanabilir, turist ise
alanda bir veya daha fazla gece konaklamaktadır. Her turist bir ziyaretçidir, ancak her ziyaretçi
turist değildir. Dolayısı ile turist ve ziyaretçi sayılarının ayrılması gerekmektedir.
Ziyaretçi ve turist ayrımı farklı talepleri sebebi ile yapılmak durumunadır, ayrıca her ikisinin de farklı
etkileri bulunmaktadır. Bir turistin ortalama harcaması alanda daha fazla zaman geçirdiğinden,
konaklamaya, ilave yiyecek ve içeceğe ödeme yaptığından genellikle daha yüksek olmaktadır.
Turizme iliĢkin mevcut durumun ortaya konabilmesi için;
-
Turist ve ziyaretçileri ayrı ayrı sayısı (yıllık, mevsimlik, aylık, haftalık, günlük),
-
Son on yılda turistlerin/ziyaretçilerin değiĢimi,
-
Ortalama kalıĢ süreleri, konaklama ve ulaĢım Ģekilleri önemlidir.
(Sürdürülebilir doğa turizm geliĢme planımızda ana unsur turizm olduğundan;turizme iliĢkin veri
kullanılamaz olduğu hallerde ikinci en iyi seçenek olarak ziyaretçilere ait verielr üzerinden değerlendirme
yapılması mecburiyeti doğmaktadır).
-
Turist baĢına ortalama harcama,
-
Grup hacmi ve düzeni,
-
Turistlerin ağırlıklı yaĢ grubu,
-
Yaptıkları faaliyetler,
-
Ziyaret edecekleri-ettikleri yere iliĢkin seçimleri,
-
Memnuniyeti, deneyimleri ve para harcama Ģekilleri,
-
Íkinci ziyaretlerin yüzdesi ve sayısı,
-
Kullanılabilir ilave veriler.
Talep incelemesinde ilimizi rakip olarak gördüğümüz veya bizimle rekabet eden benzer il veya illerle
karĢılaĢtırmak faydalı ve yerinde olacaktır.
Turizm Arzı:
Konum Faktörü; Bir ilin baĢka turizm pazarları ile iliĢkili olarak nasıl konumlandığını, bir turistin
alana ulaĢmak için harcadığı zamanı, parayı/enerjiyi belirtir.
Bir saha ne kadar güzel olursa olsun, hedef grup tarafından kolayca ulaĢılabilir değilse asla baĢarılı bir
turizm geliĢimi sağlanamayacaktır. Yerel nüfusun değil turistin algılama durumu dikkate alınmalıdır.
Örneğin bakir alanları ziyaret etmekten zevk alan ve ilkel patika yollarla ulaĢılan yerleri ziyaret etmek
isteyen turistler için düĢünülen uzak mesafeler için alanın sınırlı sayıda turist potansiyeli olacaktır.
-
Uzun mesafeden gelen turistler için hava alanına uzaklık çok önemlidir,
-
Tur operatörlerinin çoğu havayolu ulaĢımını zorunlu görmektedirler, bu sebeple bağımsız turistler veya
tur operatörleri hedeflenebilir,
-
Tren, otobüs veya özel araçlarla eriĢim de konum faktörleri içinde önemlidir,
-
Alana ziyaret iklim Ģartları açısından da kısıtlı imkanlara neden olabilir,
-
Ġle özgü yapılan bürokratik iĢlemlerin bıktırıcılığı da önemlidir, sık sık güvenlik birimleri tarafından
kimlik sorulmak, aranmak gibi,
-
Turizm arzında; iĢaretlemeler, doğru yönlendirmeler, bilgiye ulaĢma kolaylığı da önem arz etmektedir.
Haritalar, broĢürler, internet imkanı, kılavuz ve rehberler önemli bir arz faktörüdür.
-
Yiyecek içecek sunumu ve konaklama arzı; Sunumun ürün ve hizmet kalitesi, hijyenik standartlar,
özgünlük/otantik, yöresel olması, yer ve ürünlerin çeĢitliliği, ortam ve konukseverlik önemlidir.
-
Restoranların sınıflaması önceden yapılırsa turist için kolaylık olacaktır.
-
Konaklama tüm türleri içerebilmelidir, ürün ve hizmetlerin kaliteli olması, özellikle hijyeniklik
konaklamada çok önemlidir.
Doğal Alanın Kendine Has Özellikleri; Doğal alanların değer yaratması, kırsal kalkınmada rol oynaması
beklentisi de son yıllarda öne çıkan bir görüĢtür. Doğal alanların alternatif kaynak kullanımına
dönüĢtürülmesi için yapılan baskılar sonucu tehdit altında olduğu yerlerde devamlılığını sürdürebilmeleri,
diğer alternatif kaynak kullanımları karĢısında koruma ve kullanma dengesinin uzun dönemli ekonomik
değerinin gösterilebilmesine bağlıdır. Tabiat ve kültürel miras, yaban hayatının gözlemlenmesi, yöreye
özgü özellikler ve korunması gereken öncelikli türler, doğa ile ilgili çalıĢan ve doğanın kıymetini bilen ekoturistler için son derece önemlidir.
2.3 TAġIMA KAPASĠTESĠ
- Belirli bir sürede ( yıl, ay, hafta, gün, saat ) bir bölgenin alabileceği ziyaretçi sayısı veya bölgenin
kaynakları üzerinde istenmeyen veya planlanmamıĢ etkilere sahip olmayan ve sürdürülebilir kalkınmayı
tehdit etmeyecek düzeyde bir alanda aynı anda bulunabilecek ziyaretçi sayısı,
- Bir bölgenin, hayati önemde olduğu düĢünülen değerleri, ekolojik süreç ve koĢulları tehlikeye atmadan ve
sürdürülebilir kalkınma imkanlarını azaltmadan belirli bir süre boyunca destekleyebileceği insan
faaliyetlerinin (ağaç kesimi, avlanma, tarım) ve diğer etmenlerin (örn: iklim değiĢikliği, kirlenme.vb.)
baskısı,
- Ziyaret edilen bir alan veya tesisin sahip olduğu kaynaklar üzerinde koruma amaçlarını tehlikeye
atmadan, istenmeyen ve planlanmayan etkilere neden olmadan belirli bir süre (yıl, ay, gün, an) boyunca
alabileceği ziyaretçi sayısı Ģeklinde tanımlanmaktadır.
TaĢıma kapasitesi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planında önemli bir planlama aracıdır.
Turizmin geliĢimi ve korunmasında önemli bir kavramdır. TaĢıma kapasitesinin analizi ve izlenmesi,
yönetim kararları yönünden girdi sağlayacaktır. TaĢıma kapasitesi sayesinde kullanımı sınırlamak, en
elveriĢli ziyaretçi sayısını tamamlayarak müspet etkileri azamiye çıkartmak, olumsuz etkileri en aza
indirmek mümkün olabilecektir. Kısaca Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planındaki “sürdürülebilirlik”
taĢıma kapasitesinin aĢılmaması ile temin edilir. Ziyaretçi sayısı ve etkinin büyüklüğü arasında doğrudan
iliĢki vardır. Ancak alan içinde tek tehdit unsuru ziyaretçiler değildir. Doğa için önemli olan tehditlerin
tümünün birleĢik etkisidir.
2.3.1. TaĢıma Kapasitesinin Elemanları;
Sosyal TaĢıma Kapasitesi,
Turizm için yerel tolerans limitleri olarak tanımlanmakta olup yöre halkı üzerindeki olumsuz etkilerinden
ve ziyaretçiler ile yöre halkı arasındaki çatıĢmalardan kaçınılmasını içerir.Bu unsurun turizm geliĢimi
içerisinde anahtar rolü vardır. Yöre halkı turizmi desteklemezse kalkınma asla olmaz.
Yerel kabulü belirleyen temel etmenler, sosyal yapı ve kültürün hassaslığı, toplumun değiĢimin üstesinden
gelebilme yeteneği, turizmin algılanıĢı, yöre halkı ile ziyaretçilerin iliĢkileri, kullanıcı grupların
davranıĢları, birbiri ile uyumu ve paydaĢ olmanın ekonomik ve toplumsal faydalarıdır. Ekonomik TaĢıma
Kapasitesi;
Sürdürülebilir bir turizm geliĢiminde turizm, ekonomik yapı ile bütünleĢmiĢtir ve diğer sektörleri de
desteklemektedir.
Ekonomik taĢıma kapasitesi; turizm geliĢimini sağlayan bir yerel ekonomi ve yerel ekonominin
sürdürülebilirliğini sağlayan bir turizm geliĢimi anlamına gelmektedir. Yani temel kıstas; turizm geliĢimi
ile yerel ekonomi arasındaki sinerjidir.
Ekonomik taĢıma önemli olan iki unsur; Beklenen faydaları temin etmek için asgari turist sayısı ve
ekonominin üstesinden gelebileceği azami turist sayısıdır.
Ekolojik TaĢıma Kapasitesi;
Ekolojik taĢıma kapasitesi, ziyaretçilerin/turistlerin ziyaret edilen alandaki ekosistemler, ikamet yerleri ve
canlı türleri üzerinde ortaya koyduğu ekolojik zararlardır. Burada, ekolojik değerlerin, ziyaretçi akıĢlarının
ve davranıĢlarının uzun süreli ve sistematik olarak izlenmesi ve veri toplanması önemli olmaktadır.
Ġdari/fiziki TaĢıma Kapasitesi;
Fiziki taĢıma kapasitesi aynı anda ve belirli bir zamanda müĢteri olarak alınabilecek ziyaretçi sayısıdır. Bu
kapasite, alana uygun insan sayısına, yani alanın büyüklüğü ve diğer fiziki Ģartlar (doğal, coğrafi koĢullar
ve hava Ģartları) ile turizm altyapısının kapasitesine dayanmaktadır. Burada temel göstergeler; kalabalık,
kuyruklar ve trafik sıkıĢıklığıdır.
Fiziksel kapasite yönetiminin verimliliği ve etkinliği Ģu unsurlara bağlıdır;
-
Organizasyon kaynaklarının kapasitesi (insan ve ekonomik kaynaklar vb. gibi),
-
Ziyaretçi yönetiminin kapasitesi,
NOT: (Fiziksel kapasiteyi değerlendirmek için aşağıdaki bilgiler gerekmektedir;)
Bir sahanın ziyaretçi kullanımına/ turizm geliĢimine karĢı hassas olan kaynakları: Kırmızı liste ve endemik
türlerin habitatları, alanın savunmasız olan diğer kaynakları, göçe hassas türler, Ziyaretçi yönetimi de dahil
olmak üzere yönetim amaçları ve hedefleri'. Genel bir doğa koruma planı, amaçlar, hedefler ve doğa
koruma politikası, tür koruma politikaları, bölgeleme sistemi, izleme sistemi,
Ziyaretçiler/turistler, turizm geliĢimi ve etkileri üzerine veriler; tüm güzergahlar, tesisler, konaklama ve
ziyaretçi/turist için olan etkinlikler ve detaylı haritalar, ziyaretçi sayısı, özellikleri, akımları, ziyaretçi
modelleri, etkinlikler ve mevsime bağlı özelliklere iliĢkin bilgiler vb., ziyaretçiler tarafından özel olarak
gerçekleĢtirilen faaliyetler, ziyaretçi etkilerine iliĢkin veriler, etkilerin izlenmesi ve değerlendirilmesine
iliĢkin yöntemler, ölçütler ve göstergeler.
Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) teknikleri ile bilgilerin gösterilmesi mümkündür.
Psikolojik TaĢıma Kapasitesi;
Psikolojik taĢıma kapasitesi bir alanın belirli bir zaman diliminde ziyaretçi deneyimleri üzerinde olumsuz
etkilenmeye sebep olmaksızın kaldırabileceği maksimum ziyaretçi sayısıdır.
3. ĠLGĠ GRUBU ANALĠZĠ VE YEREL ORGANĠZASYONUN OLUġTURULMASI
3.1 ĠLGĠ GRUPLARI/PAYDAġLAR
Ġlgi grupları, “belirli bir koruma ve sürdürülebilir kalkınma projesi ile ilgili olarak fayda sağlayan, projenin
içinde yer alan veya söz konusu projeden olumlu ya da olumsuz etkilenen bireyler, gruplar veya
organizasyonlar” olarak tanımlanabilirler.
PaydaĢlar, bir problemi çözmek için sürdürülebilir doğa turizmi geliĢimine ve amaçlarımıza ulaĢmak için
güvenebileceğimiz kiĢilerdir.
Ġlgi gruplarının hepsi sürdürülebilir doğa turizmi geliĢimine ortak değildir veya olmaları gerekmez. Çünkü
bir ortağın projeye olumlu bir bakıĢı, tutumu olmalıdır ve amaçlara ulaĢmak için iĢbirliği yapmalıdır.
Bazen bir ilgi grubu projeye olumsuz bakabilir ve hatta aktif bir tehdit bile olabilir, ilgi gruplarını iĢbirliği
yapılanlar haline getirmek onlara paydaĢ değeri verilmesi ile mümkün olur.
3.2 ĠLGĠ GRUBU KATEGORĠLERĠ
Turizmde ilgi grupları;
-
Yöre halkı, kiĢiler ve kurumlar,
-
Alana dayalı ilin sorumlu yöneticileri,
-
Bölgesel yetkililer,
-
Ulusal yetkililer,
-
Turizm ofisleri, yerel turizm organizasyonları, konaklama ve hizmet sunanlar, taĢımacılar,
-
Turizmle ilgili sektörler,
-
Tarım, ormancılık ve balıkçılık gibi farklı ekonomik sektörlerin temsil edildiği ticaret ve sanayi
odaları ve el sanatları ile ilgili birimler,
-
ĠĢçi sendikaları, dernekler, STK’lar,
-
Eğitim ile ilgili birimler,
3.3 ĠLGĠ GRUBU ANALĠZĠ
Ġlgi grubu analizi sürdürülebilir doğa turizmi geliĢme planının ortaya konması ve uygulamasında
yer alan farklı taraflara iliĢkin genel bir izlenim sahibi olabilmek, niyet okumak için kullanılan bir araçtır.
Yalnızca bir envanter olarak ele alınmamalıdır, sürdürülebilir doğa turizmi geliĢme planının
planlanmasında potansiyel ortaklarımızın kimler olduğunu ve hangi tarafla çeliĢkiler yaĢayacağımızı bize
bildirmektedir. Ayrıca projenin farklı seviyelerinde destek temini için de son derece elveriĢli bir analizdir.
Ġlgi grupları analizine dayalı olarak sürdürülebilir doğa turizmi geliĢme planının yönetiminden sorumlu bir
organizasyon oluĢturulmalıdır.
Sürdürülebilir doğa turizmi geliĢimi için, detaylı bir ilgi grubu analizi ilgi gruplarının;
-
Genel hedeflerini,
-
Turizmden beklediği faydaları
-
Turizmdeki rollerini tanımlamalıdır.
Bu süreç; Ģu adımlardan oluĢur;
1. Ġlgi gruplarının tanımlanması,
2. Her ilgi grubunun çıkarlarının, önceliklerinin ve değerlerinin belirlenmesi,
3. Her ilgi grubunun davranıĢlarının belirlenmesi,
4. Ġlgi grubunun gücünün ve ilgi grupları arasındaki muhtemel koalisyonlarının gücünün tahmin
edilmesi,
5. Ġlgi gruplarının mevcut ihtiyaçlarının ne düzeyde karĢılandığının değerlendirilmesi,
6. Ġlgi grupları ile birebir iletiĢimlerin baĢlatılması ve ilgi gruplarının güveninin kazanılması,
7. Ortak menfaatler, sinerji ve baĢarı unsurlarının tanımlanması,
8. PaydaĢların bir araya getirilmesi,
9. Ortak hedef ve amaçların ve onlara ulaĢmak için gerekli olan stratejinin ortaya konması,
10. Organizasyon çerçevesinin oluĢturulması,
11. Uygulama (zaman çizelgesinin ve hedeflerin ortaya konması, iletiĢim organizasyonunun
oluĢturulması, ilgi gruplarına somut sorumlulukların verilmesi.)
12. Ġzleme ve geri bildirimin yapılması
3.4 TOPLUM TEMELLĠ YAKLAġIM
Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme Planı’nın hazırlanmasında toplum temelli yaklaĢım uygulanması
neticesinde;
-
Yöre halkı için sürdürülebilir geçim kaynakları ortaya koymak,
-
Toplulukların kendi yapılarını korumalarını teĢvik etmek ve
-
Doğal alanların koruma hedeflerinde yerel faydayı oluĢturmak mümkündür,
Toplum temelli turizmin en önemli özelliği, doğal kaynakların kalitesi ile alanın kültürel mirasının
bozulmamıĢ ve turizmle güçlendirilmiĢ olmasıdır. Doğal çevre üzerindeki olumsuz etkiler en aza
indirilmeli ve yerel kültür korunmalıdır. Turizm, insanların kendi yerel kültürlerini yaĢatma ve
değerlendirmeye teĢvik etmelidir.
3.5 YEREL ORGANĠZASYONUN OLUġTURULMASI
Ġlgi grubu analizine dayalı olarak, korunan alan ve çevresi için, Sürdürülebilir Doğa Turizmi
GeliĢme Planını izlemek veya biçimlendirmek amacıyla, korunan alan yönetimi ve tüm ilgi gruplarının
resmi iĢbirliğine dayalı bir organizasyon oluĢturulmalıdır.
Bu iĢbirliği Valiye imzalatıldığı takdirde resmi bir dokümandır. Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme
Planını uygulamak, desteklemek ve sorumluluklarını, karar verme gibi hususları düzenler.
BÖLÜM 4
4.
YOZGAT’IN TÜRKĠYE VE BÖLGESĠNDEKĠ YERĠ, TARĠHÇESĠ, COĞRAFĠ VE ĠKLĠM
ÖZELLĠKLERĠ, KIRSAL KESĠM EKONOMĠSĠ
4.1 GĠRĠġ
Anadolun en eski yerleĢim merkezlerinden biri olan Yozgat ili M.Ö 4000 yıllarından beri yerleĢim
yeri olarak kullanılmıĢ, adını Hızır (A.S) koyduğuna inanılan, Kerim’in Aslı’sını bulmak uğruna uğrayıp
Yozgat Çamlığı Milli parkına 5 adet karaçam diktiği ve coğrafi
konumu itibariyle Karadeniz
ikliminden Step iklimine kadar değiĢik iklim tiplerinin hüküm sürdüğü
ilimiz....
Bu ayrıcalıkla iklim ve coğrafi konumdaki Doğa ve
Ekoturizmine yönelik eylem
planın hazırlanması konusunda Yozgat Ġli Turizm faaliyetleri ile ilgili yapılan toplantı kararları
doğrultusunda geleceğe yönelik eylem planı hazırlanmaya çalıĢılmıĢtır. Valilik bünyesinde yapılan
Ekoturizm toplantısında ilgili tüm kuruluĢların
mevcut çalıĢmaları ve görüĢleri
alınmıĢtır. Zaman içersinde bu eylem planı geliĢen ekoturizm alternatiflerine göre geliĢtirilebilecektir.
Turizme yönelik bütün rekreasyonel aktivitelerde önemli olan, iyi bir eğitim, iĢbirliği ve
planlamadır. Bir yandan tur operatörleri, turizm acenteleri ve diğer tuzim kuruluĢları görevini yaparken,
diğer yandan kamu kurumlarına, basın ve yayın kuruluĢlarına, eğitimcilere, tarımcılara, sanayicilere,
mimarlara, esnaflara, bireylere
kısacası toplumun
her kesimine
sorumluluk düĢmektedir. Ama Ģunu unutmamak gerekir ki: altyapısı sağlanabilen her yerde yerleĢim alanı
ve sanayi bölgesi kurmak mümkündür. Ancak her alanı turistik bölge ya da dinlenme alanı yaparak,
kaybolan doğal varlıkları yeniden kazanmak ve bozulan ekolojik dengeyi yeniden düzeltmek çok zordur.
Ekolojik dengenin korunması amacıyla ortaya çıkan sürdürülebilirlik kavramı, turizm faaliyetlerinin
doğal ve kültürel kaynaklar üzerindeki olumsuz etkilerinin fark edilmesi, turizmin kendi geleceğini
tehlikeye attığının anlaĢılmasıyla, daha uzun vadeli kullanıma dayanan, doğa turizmi ekoturizmin ilimizde
en iyi Ģekilde uygulanabilmesi
ve bu konuda Yozgat’ın hak ettiği
yerde olabilmesi için bu çalıĢma bir alt yapı oluĢturacaktır.
4.2 Tarihçe
Yozgat ili Anadolu’nun en eski yerleĢim merkezlerinden biridir. AliĢar Höyüğünde M.Ö. 4000
yıllarına ait eserler bulunmuĢtur. Yozgat Ġl toprakları Anadolu’da ilk siyasi birliği kuran Hititler’in önemli
yerleĢim merkezlerinden biridir. Hitit Krallığı’nın merkezi HattuĢaĢ, tarihte Yozgat il sınırları içinde
kalmaktadır. Büyüknefes, Dambasan ve Gündoğdu Köyleri ile Kerkenes Kalesi, Çalapverdi ve diğer bazı
bölgelerde Hitit izleri görülür.
Yozgat, Anadolu’yu istila eden göçebe Kelt Kabilelerinden Galatların yerleĢtiği Galatya’nın da bir
parçası olmuĢtur. Bu nedenle „’Galatlar’ın Ata yurdu’’ olarak da bilinir. M.Ö l.asırda Roma Ġmparatorluğu,
bütün Anadolu ile birlikte Yozgat’ı da kendi topraklarına kattı. M.S 395 senesinde Roma Ġmparatorluğu
ikiye bölünce de Anadolu, Doğu Roma’nın (Bizans) payına düĢtü. Ġslam orduları ve Sasaniler zaman
zaman Bizans’ın elindeki bu topraklara akınlar gerçekleĢtirmiĢ ancak hakimiyet kuramamıĢlardır.
Bozok yaylası ve çevresinde Türk Ġslam izleri 1071 tarihli Malazgirt SavaĢından sonra görülmeye
baĢlar. Yozgat ve çevresi bu dönemde önemli ticaret yollarının geçtiği bir bölgedir.
Emirci Sultan’ın OsmanpaĢa Tekkesi’nin de bu yollardan birinin üzerinde bulunması tesadüfi
değildir.
Emirci Sultan Türbe ve Camii
1243 Kösedağ SavaĢın dan sonra Ġlhanlılar’ın kontrolüne giren Yozgat, Anadolu Selçuklu
Beylikleri döneminde Eretna Beyliğinin, 1381’den sonrada Kadı Burhanettin’in eline geçti. 1398 de Kadı
Burhanettin öldürülünce Yıldırım Beyazıt bu bölgeyi Osmanlı Devleti sınırlarına kattı. Timur Han, 14021403 senelerinde Yozgat ve çevresini ele geçirdi. Timur’un Anadolu’dan ayrılmasından sonra, Osmanlı
ġehzadeleri arasında çıkan saltanat kavgasında Yozgat ve çevresi büyük zarar gördü. Anadolu da Osmanlı
hakimiyetini 1413 yılında sağlayan Çelebi Mehmet, Yozgat ve yöresindeki Devlet hakimiyetini
pekiĢtirmiĢtir. Yavuz Sultan Selim döneminde Yozgat ve çevresindeki Celali isyanları da Yozgat’ı
olumsuz etkiler.
18. Yüzyılın baĢlarında Osmanlı Devleti tarafından buraya yerleĢtirilen Çapanoğulları, büyük güç
kazanır. Yozgat’ta 1762-1813 arasında 51 yıl valilik yapan Türkmen beylerinden Çapanoğlu Ahmet PaĢa,
Ģehri yeni baĢtan imar eder. Bugün Yozgat; 14 Ġlçe ve 65 belediye olmak üzerere toplam 684 yerleĢim
yerinden oluĢmaktadır.
Yozgat Adı: Yozgat adının kaynağı konusunda ise net bir bilgi bulunmamaktadır. Oğuzların Bozok koluna
mensup Türkmenlerin bu bölgeye akını ile birlikte yöre ilk olarak “Bozok” adıyla anılır. 1800’lü yıllara
gelindiğinde ise yöre Bozok Sancağı adıyla idare teĢkilatlanır. Cumhuriyet döneminden sonra 2.Dönem
Kütahya Milletvekili Cemil Bey, bir önerge ile Yozgat ismini Bozok olarak değiĢtirir. Ancak 23 Haziran
1927 tarihinde Bozok Milletvekili Süleyman Sırrı Bey ve arkadaĢları, bir önerge ile tekrar Yozgat isminin
kabul edilmesini sağlar.
Ġl ve Ġlçe Sınırları
Yozgat'ın ilçeleri, merkez ilçe ile ilçelere bağlı belediye baĢkanlıkları aĢağıdaki gibidir.
ĠLÇE ADI
Merkez (3)
Belediye BaĢkanlığı
Çadırardıç, Esenli, OsmanpaĢa
Akdağmadeni (3)
Aydıncık (4)
Belekçehan, Oluközü, Umutlu
Kazankaya, Baydiğin , Kösrelik,
BaĢtürk
Çakmak , Çalapverdi , Devecipınar
, Ovakent , Özler , Sırçalı , Uzunlu
, Yamaçlı , Yenipazar
Boğazlıyan (9)
Çayıralan (4)
Çekerek (4)
KadıĢehri (1)
Sarıkaya (1)
Sorgun (10)
ġefaatli(3)
Saraykent (3)
Yerköy (2)
Curali , Çokradan , Evciler ,
Konuklar
Bayındırhüyük, Bazlambaç,
Beyyurdu, Özükavak
Halıköy
Yukarısarıkaya
Ahmetfakılı, Araplı, Bahadın,
Belencumafakılı, Çiğdemli,
Doğankent, Eymir,
Gedikhasanlı,GülĢehri, Karakız
Kuzayca, PaĢaköy, Sarıkent
Çiçekli, Dedefakılı,Ozan,
Saray, Sekili
4.2.1 Merkez Ġlçe
Merkez bucağa bağlı 50, Musabeyli bucağına bağlı 31, OsmanpaĢa bucağına bağlı 19 köyü
vardır. Yüzölçümü 2039 km2 olup, nüfus yoğunluğu 46’dır. Ġlçe toprakları hafif dalgalı olup, akarsu
vâdileriyle parçalanmıĢtır. Çorum Suyu, Delice, Sorgunözü, Yozgat ve Killi Çayları,
ilçe
topraklarını
sulayan
baĢlıca akarsulardır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. BaĢlıca tarım ürünleri buğday, fasulye, patates, soğan, keten,
kenevir, haĢhaĢ ve Ģekerpancarıdır. Vâdi tabanlarında daha çok meyve ve sebze yetiĢtirilir.
Yamaçlarda ise bağcılık yapılır. Hayvancılık ekonomik açıdan önemli gelir kaynağıdır. En çok
küçükbaĢ
hayvan
beslenir.
Ġlçe merkezi, Yozgat Çayı Vâdisinin yamaçlarında kurulmuĢtur. Ankara-Sivas karayolu ilçe
merkezinden geçer. Ankara’ya 217 km mesâfededir.
Yozgat Çamlığı Milliparkı ve Yozgat merkez ilçeden bir görünüm
Beldeleri: Çadırardıç , Esenli, OsmanpaĢa
Köyleri:
AktaĢ,Akyamaç,Alemdar,Aydoğan,Azizli,AzizliBağları,Bacılı,Bahçecik, Baltasarılar,
BaĢıbüyüklü,BaĢınyayla,Battal,Bayatören,Beyvelioğlu, BiĢek, Bozlar, Buzacıoğlu, Büyükmahal,
Büyükincirli,Büyüknefes,CihanpaĢa,Çağlayan,Çalatlı,Çalılı,Çatma,Çorak,Dağyenicesi, Dambasan,Darıcı,
Dayılı, Delihasanlı,Derbent, Dereboymul, DerekıĢla, Deremahal, Deremumlu, Divanlı, Erkekli, Evci,
Fakıbeyli, Gevrek, GökçekıĢla,Görpeli, Güdülelmahacılı, Güllük, Güllüoluk, Gülyayla,Hamzalı,
Haydarbeyli, Ġnceçayır, ĠĢleğen, Kababel, Kale,Karabıyık, Karacalar, Karalar, KaĢkıĢla, Kavurgalı, GüneĢli
(Kırıkalifakılı), Kırıksoku, Kırım, KıĢla, Kızıltepe, Kolanlı, Koyunculu, Köçeklioğlu, Köçekkömü,
Köseyusuflu, KuĢçu, Kuyumcu, Lök, Mezra, Musabeyli, Musabeyliboğazı, Örencik, Özlüce, Pempecik,
Recepli, Sağlık, Salmanfakılı, Sarımbey, Sarıhacılı, Sarıfatma, Sarınınören, Söğütlüyayla,Tayyip, Tayfur,
Tekkeyenicesi, Topaç, Topçu, Türkmen araplı,Türkmensarılar, Yassıhüyük, Yazıpınar, YeĢilova, Yudan
4.2.2 Akdağmâdeni Ġlçesi:
Yozgat’ın en doğusundaki ilçesi. Doğuda Sivas’ın ġarkıĢla Ġlçesi, güneyde Çayıralan, batıda
Sarıkaya ve Saraykent, kuzeyde ise KadıĢehri ilçeleri çevrilidir. Ġlçenin güneyi sarıçam batısı meĢe
ormanlarıyla kaplıdır. Ġklimi karasal iklimin tipik özelliklerini gösterir. Ġlçe yayla olduğu için orta
Anadolu’nun iklimine benzerliği olup, yazın fazla sıcak; kıĢın da dondurucu soğuklar olmaz. Kar yağıĢı
,Yozgat’da olduğu gibi, Kasım ayının ortalarında baĢlar. Akdağlar’da kar Haziran, hatta Temmuz ayına
kadar yerde kalır. Akdağmadeni’nin ormanlık ve yüksek oluĢu yüzünden yıllık yağıĢ miktarı ortalama 478500 milimetredir. Yazın sıcaklık 20-25 derece arasında değiĢmektedir. Yıllık sıcaklık ortalaması 8-12
derece arasında oynar. Bunun %50’ye kadar vejetasyon mevsiminde yağar. Havası genellikle rutubetlidir.
Rüzgarlar, doğu ve güneyden eser. Kuzey rüzgarlarına karĢı dağlar koruyucu bir durumdadır. Akdağmadeni
bölgenin geneline oranla daha çok yağıĢ aldığı için doğal bitki örtüsünü genelde ormanlar oluĢturmaktadır.
Ġldeki en geniĢ orman alanına sahip olan Akdağmadeni’nde sarıçam, ardıç, yabani fındık, alıç ve meĢe gibi
ağaç türleri bulunmaktadır. Orman dıĢındaki alanlar ise, daha çok mera olarak değerlendirilen bozkırlar ve
çayırlardır. Ġlçe topraklarının %32,5'i ormanlarla kaplıdır. Türkiye orman ortalaması 13,6; Ġç Anadolu
Bölgesi orman ortalaması ise ancak %8'dir. Akdağmadeni ilçesi orman yüzdesinin, dahil olduğu Ġç
Anadolu Bölgesi’nden fazla oluĢunun yegane sebebi, yükseltinin fazlalığı ve Ġç Anadolu’ya oranla geçiĢ
iklim tipinde bulunmasıdır. Bundan 20 yıl önce ilçe yüzölçümünün %49'u ormanlarla kaplıydı. Ancak son
yıllardaki tarla açmaları nedeniyle arazinin ancak %32’sinde orman örtüsü kalmıĢtır. Ġlçede ormanlık saha
daha çok güneydoğu bölümdeki dağlık alanda yoğunlaĢmaktadır. Buralarda büyük yerleĢim yerleri
olmadığından orman örtüsü varlığını muhafaza etmektedir. Ġlçe ormanlarının %65,6’sı koru ormanı,
%34,4'ü baltalık ormanıdır. Ġlçede yer yer yayvan yapraklı ormanlar (MeĢelikler) ve iğne yapraklı ormanlar
(boyu 25-30 metreyi bulan Karaçam) bulunur. Yayvan yapraklı ormanlarla iğne yapraklı ormanlar, karıĢık
olarak görülür. Ġlçenin batısında, Sazlıdere Köyü ve karĢısından itibaren ilçe sınırına kadar ana yol üzeri ve
çevresi özellikle kuzeye düĢen kısmı tamamen meĢelik kaplıdır. Oluközü Köyü MeĢe Korusu Anadolu’da
ayrı bir nadide yer olarak gösterilir. Yöre isminin belirlenmesinde, sahip olduğu ve iĢletilmeye açılan
yeraltı madenlerinin büyük rolü olmuĢtur. Akdağ eteklerinde Çinko-KurĢun madeni iĢletmesi kurulmuĢ ve
“Maden” kelimesi zamanla bu yerleĢim yerinin ismi olmuĢtur. Maden iĢçilerinin akınıyla yerleĢik köy
düzenine geçilen bu yöre, belirli bir süre “Maden” adıyla anılmıĢtır. Akdağ eteklerinde kurulması nedeniyle
de, dağın ismine atıfla “Akdağlar’dan çıkan maden” anlamına gelen Akdağmadeni adını almıĢtır.
Akdağmadeni Ormanları
Beldeleri: Oluközü , Umutlu
Köyleri: Abdurrahmanlı , Ağaçlı-PınarbaĢı , AkbaĢ , AkçakıĢla , Akçakoyunlu , Alicik , Altılı ,
Ardıçalanı , Arpalık , Arslanlı , AĢağıçulhalı , Bahçecik , BaĢçatak ,Belekçehan, Boğazköy , Boyalık ,
Bozhüyük , Bulgurlu , Çağlayan , Çampınar , Çardak , Çaypınar , Çerçialanı ,
Davulbaz , Davutlu , Dayılı , DemirĢeyh , Dokuz , Dolak , Evci , Eynelli , Gökdere , Güllük ,
GümüĢdibek , Gündüzler , Hacıfakılı , Halhacı , Hayran , Hüyüklüalanı , Ġbrahimağaçiftliği ,
Karaalikaçağı , Karacaören , Karaçokrak , Karadikmen , Karahisartatlısı , Karapir , Kartal , KayabaĢı ,
KayakıĢla , Kılıçlı , Kırlar , Kızılcaova , Kızıldağ , Kirsinkavağı , Konacı , Körük , KuĢlukaçağı ,
Melikli , MuĢalikalesi , Okçulu , Olucak , Ortaköy , Örenkale , Özer , PaĢabey , Pazarcık , Sağıroğlu ,
Sarıgüney-Çevirme , Sazlıdere , SekikaĢı , Sıtma-Dereyurt , ġahnaderesi- Turgutlu , Tarhana ,
Taspınar , Tekkegüney , Uzakçay , Üçkaraağaç , Veziralanı , YazılıtaĢ , YediĢehri , Yeniyapan ,
Yukarıçulhalı , Yünalanı
4.2.3 Aydıncık Ġlçesi :
Yozgat’a 105 kilometre uzaklıktadır. Çoğunluğu Ġç Anadolu Bölgesi’nde yer alan Yozgat’ın,
Çekerek ilçesiyle birlikte Orta Karadeniz Bölgesi’nde bulunan iki ilçesinden biridir. Kuzeybatısında
Çorum ili, kuzeyinde Amasya ili, doğusunda Çekerek ilçesiyle güneyinde Sorgun ilçesi bulunmaktadır.
Deveci Dağları’nın batı uzantısı olan Alan Dağları eteğinde sırtını yemyeĢil Gezibeli ve Ağıllı vadilerine
dayayan Aydıncık’ın 3 kilometre kuzeyinden, Ġç Anadolu’yu Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu
bölgelerine bağlayan 190 nolu karayolu geçmektedir. Ġlçenin yüzölçümü 385 kilometrekare, deniz
seviyesinden yüksekliği ise 700 metredir. Aydıncık topraklarının %46’sı tarım, %44'ü orman, %9'u
diğer, %1'i de çayırlık ve mera alanıdır. Ormanlarla kaplı dağlarında Karadeniz bitki örtüsü hakimdir. Bu
dağlar yabani Fındık,MeĢe,Kayın,Karaçam,Sarıçam,Ardıç,Ihlamur,Ahlat ve Alıç ağaçlarıyla kaplıdır.
1991 yılında ilçe olan Aydıncık’ın merkez nüfusu 2800, toplam nüfusu ise 12.000'dir. Merkez ilçe
Kazankaya, Kösrelik, Baydiğin ve BaĢtürk kasabalarıyla birlikte toplam 28 yerleĢim biriminden
oluĢmaktadır. En büyük gelir kaynağı tarım olan Aydıncık’ta baĢta soğan olmak üzere buğday,
Ģekerpancarı ve diğer tahıl ürünleriyle sebzeler üretilir. Bağ ve bahçelerin oluĢturduğu doğal güzelliklere
bolca rastlanır. Ancak kentleĢmenin giderek geliĢmesine paralel olarak üzüm üretimi yıllar boyunca
büyük gerileme göstermiĢtir. Aydıncık ilçesinin kuruluĢu hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte,
çevrede bulunan tarihi kanıtlar antik çağlardan beri tarihin her döneminde önemli bir yerleĢim yeri olarak
kullanıldığını göstermektedir. Aydıncık ile ilgili yazılı kaynakların, Zile Kütüphanesi’nde çıkan bir
yangında yok olduğu söylenmektedir. Yörenin ne zaman yerleĢime açıldığı, Ģu an yaĢayan halkın
nereden geldiği hakkında kesin bir bilgi mevcut değildir. Ancak, bugün Aydıncık’ta yaĢayanların 15. ve
16. yüzyıllarda Amasya, Sivas ve KahramanmaraĢ civarlarından buraya gelerek yerleĢen Türkmenlerden
oluĢtuğu söylenmektedir. Büyük Selçuklu Devleti döneminde Ġslamı yaymak amacıyla Anadolu’ya
Horasan’dan gelen ve halkımızca iyi bilinen bazı erenlerin de bu bölgede yaĢadıkları ve mezarlarının
burada olduğu söylenmektedir. Asar Kayası’nda Esisarı ve Gölcük, Çalın TaĢın önünde Çomak Dede,
mezarlıkta da Güldede evliyalarının olduğu söylentisi yaygındır. Ayrıca Karacaoğlan’ın da bu bölgede
yaĢadığı rivayet edilir ve mezarının Karacaoğlan mevkiinde bulunduğu söylenir.
Mamure adı ile bilinen köyün esas ve kadim ismi Eskiköy olup bu isimle 200 yıldan beri teĢekkül etmiĢ
bir nahiye olduğu bilinmektedir. Alaca ve Sorgun ilçeleri teĢekkül etmeden yıllar önce teĢekkül etmiĢ
tam teĢkilatlı bir nahiye olup olmadığı hakkında yeterli bilgi yoktur. Nahiyede hem jandarma teĢkilatı,
hem de polis teĢkilatının mevcut olduğu bilinmektedir. 325 tarihinde Tokat vilayeti BaĢkomiseri Ahmet
Dilaver Efendi, birinci sınıf Nahiye Müdürlüğüne tayin edilmiĢ, Eskiköy’e gelerek nahiyeyi teslim
almıĢtır. O zamanlarda Eskiköy’ün birinci sınıf bir nahiye olduğu, aynı tarihte nahiyeye Jandarma
Takım TeĢkilatı açıldığı, takım komutanlığına Konyalı Mülazım Sami Niyazı adında bir kiĢinin tayin
edilerek Eskiköy’e geldiği, burada 1929 yılında iki katlı büyük bir Hükümet Konağı inĢa ettirdiği, bu
binanın 1950 yılında kendiliğinden yıkılarak harap olduğu, bundan sonra Nahiye Müdürlüğü ve
Jandarma Komutanlığının baĢka bir binada uzun zaman kirada oturduğu bilinmektedir. Karakolun ilk
önce baĢka yerde açılıp buraya nakledildiği, nahiyenin Sivas vilayetine bağlı olduğu, kazasının da Tokat
Sancağı’na bağlı Zile olduğu bilinmektedir. O zamanlar Eskiköy Nahiyesine bağlı 65 adet köy
bulunduğundan hem nahiyenin vasıtası olmaması, hem de bağlı bulunduğu Zile kazasının 65 kilometre
uzakta bulunması nedeniyle karakolun burada açılmıĢ olduğu tahmin edilmektedir. Birçok Yozgatlının
bile doğal güzelliklerini hiç görmediği, hakkında hiçbir Ģey bilmediği Aydıncık, aslında Yozgat’ın yüz
akı olan çok Ģirin bir ilçe. YeĢillikler içindeki serin dağlarından Ģevkle doğan güneĢ, Kümbetova’nın
karĢı kıraç tepeleri üzerinde üzgün üzgün batar. Topraklarının yüzde kırk dördü ormandır. Her yanda
tipik Karadeniz ikliminin etkileri görülür. Gezibeli, Ağıllı, Sekiler Dali, Medi ve Ortaalan gibi yayla
kokulu gezi alanlarinin tadina doyulmaz. Gezibeli’nde bulunan ġebek Piknik Alani ve ġebek Suyu
buraya birçok yerli ve yabancıyı çeker. Ayrica Kurbağakıran, Çifte Pınar, Sarı Oluk, Çırtığın TaĢ,
Ramada, Asar, BozkuĢ yörelerinde de doğal güzellikler, soğuk kaynak suları bulunur. Ünlü halk ozanı
Karacaoğlan’ın bile bu güzelliklere hayran kalıp bir süre buralarda yaĢadığı bilinmektedir. Aydıncık’ın
sekiz kilometre kadar kuzeyinden geçen Çekerek Suyu, volkanik Kazankaya Kayalıkları içindeki
kanyonda minik çavlanlarla kıvrılarak yol aldıktan sonra daha kuzeyde, Amasya yakınlarında
YeĢilırmak’a karıĢır. Bu kanyona doğa yürüyüĢü yapmak için Ankara’dan bile gelenler olur.
Aydıncık’ın sırtını dayadığı doğal güzelliklerle dolu dağlarında ve eteklerinde de bazı höyükler,
tümülüsler, ören yerleri, tarihi kalıntılar bulunur. Bunlar arasında Ağıllı yakınlarındaki Büyük Kale,
büyük bir görkemle oturduğu zirveden tüm Kümbetova’ yı gözetler. ġimdi bile onu korur gibidir.
Gezibeli Vadisi üzerindeki Aktepe Höyüğü ise “ben buradayım” dercesine göğsünü vadinin içine doğru
uzatır. Ancak asıl eski büyük yerleĢim alanları Aydıncık’ın hemen kuzeyinden baĢlayarak tüm
Kümbetova bölgesine yayılır
Kazankaya Kanyonu
Kazankaya Kasabasının önemini artıran en büyük doğal harika, Yozgat Ġli Aydıncık Ġlçesi
Kazankaya Beldesi ve Çorum Ortaköy Ġncesu Sınırları içinde yeralan Kazankaya Kanyonu ve bu alandaki
tarihi yerleĢim izleridir. Girisi Kazankaya Kasabasinda baslayan kanyonun uzunlugu 10 km.dir. Güneyinde
1363 m. yüksekligindeki Alan Daglari, batisinda ise Malbelen Tepesi yer almaktadir. Kanyon içerisinden,
Yesil Irmagin bir kolu olan (Antik adi SCYLAX) Çekerek ırmağı geçmektedir. Irmağın aktığı vadinin her
iki yanınında yükselen kayalar üzerinde duvar kalıntıları, hatıl oyuklar ve merdiven basamakları, tanrıça
Kybele kabartması görülmektedir. Bir niĢ içerisinde, kabartma Ģeklinde yapılmıĢ olan devasa boyuttaki
(boyu 3.16 m) Tanriça Kybele Kabartması (bereket ve Bolluğun simgesi), “Çekerek Irmağının diğer
yanındaki kayalar üzerinde yükselen Kaleye doğru bakmaktadır”.
Kazankaya Kanyonu GiriĢi
Kasabanın güneydoğusunda tabanı kayalık olan ve güneybatısından akan ırmağa sarp kayalar
halinde inen tepenin adı ı Sarıbaba’dır.Söz konusu tepe üzerinde ve kayalıklara üzerinde M.Ö.2. bin,
2.çeyreği iskan izlerinden bahsedilmektedir.Kasabanın doğusunda yer alan Karagözlük Tepe denilen alanın
güneyinde sırtlar halinde inen tarlalar vardır. Burası Güllük olarak adlandırılmaktadır. Güllük’ te
araĢtırmacılar tarafından Hitit mezarlığı tespit edilmiĢtir. Kazankaya, tarihi yerleri ve doğal güzelliği olan
Kanyon Vadisiyle, Çekerek ırmağıyla (rafting sporları için uygun) turizme kazandırılmayı beklemektedir.
Ayrıca Gezbelde bulunan Ģebekpınar ve etrafını kaplayan 350-400 Ha.a yakın alanı kaplayan çoğunluğu saf
batıda Karaçam ve doğuda Sarıçam ile karıĢan Kayın ağacının Ġç Anadoludaki en alt yayılıĢ alanı bu
ilçemiz sınırlarında bulunmaktadır. Farklı mikroklimatik iklim özellikleri ve farklı bitki türlerini içerisinde
barındıran bu alanın ve Kazankaya Kanyonun Tabiat Parkı olarak ilan edilmesi ayrıca bu bölgeyi daha
bilinir yapacaktır.
Kayın MeĢceresi
Beldeleri: Kazankaya, Baydiğin , Kösrelik ,BaĢtürk
Köyleri: Ağıllı , AĢağıkuyucak , Bakırboğazı , Benlioğlu , Boğazkaya , Büyüktoraman , Dereçiftlik ,
Güroğlu , Hacıilyas , Kırımoluk , KıyıkıĢla , KızılcakıĢla , Kocabekir , KuĢsaray , Kuyuköy ,
Küçüktoraman , Mercimekören , Mollaismail , Sakızlık , Üzümlük , Yenice
4.2.4 Boğazlıyan Ġlçesi:
Yozgat ilinin bir ilçesidir. Ġlçede, Türkiye’nin 25. Ģeker fabrikası olan Ģeker fabrikası vardır. Ġlçe; il
topraklarının güneyinde yer almaktadır. Doğuda; Çayıralan ve Çandır, kuzeyde; Sarıkaya, kuzeybatıda;
ġefaatli ve merkez ilçe, batıda; Yenifakılı, güneybatıda; NevĢehir ve güneyde ise; Kayseri ve Felahiye ile
komĢudur. Boğazlıyanın yeri: Yozgat ilinin güneyindedir. Yozgat kayseri yolu üzerine kurulmuĢtur. Ġlçenin
Yozgata olan uzaklığı (Sorgun-Sarıkaya güzergahından) 125 km, Atatürk yolundan ise 85 km dir. Kayseri
il merkezine olan uzaklığı ise 80 km’dir. Yine kayseri il merkezine Erkilet ilçesi üzeinden 45 km dir.
Doğudan Çandır, kuzeyinden Sarıkaya ve Yozgat, batıdan Yenifakılı, Kozaklı (NevĢehir) güneyinden ise,
Kayseri ve Felehiye (Kayseri) ilçesi ile çevrilidir. Yüzölçümü 2129 km dir. Deniz seviyesinde 1050 m
yüksekliğindeki bir ova üzerinde kurulmuĢtur. Ġlçe Kayseri-Ankara demir yolunun Yenifakılı istasyonuna
23 km’lik kara yolu ile bağlıdır.
Tarihi: Ülkemizin en önemli tarihçilerinden Sayın Faruk SUMER'in eserlerinde geçen Dulkadirli
Türkmenleri yani Bozokların içerisinde bulunan Boğazlıyanoğulları Oymağı tarafından kurulmuĢtur ve
ilçenin adı da buradan gelir.Netekim günümüzde halen Boğazlıyanoğulları varlıklarını
sürdürmektedirler.Zaman içerisinde diğer Bozok Türkmenleride Boğazlıyana gelerek yerleĢmiĢler ve ilçe
bulunduğu bölgede önemli bir yerleĢim merkezi olmuĢtur.Dulkadirli Türkmenlerini oluĢturan Bozoklar
çoğunlukla Oğuzların Bayat Boyundan oldukları için ilçeninde Bayatların soyundan geldiğini
düĢünebiliriz.1402 Ankara savaĢından sonra Orta Anadoluda bulunan Kara Tatarlar Timur tarafından tekrar
Orta Asyaya götürülmüĢler ve boĢalan bu yerlere Bozoklar yerleĢmiĢlerdir.Bozok Yaylası adı da buradan
gelmektedir. OluĢumu: Ġlçemiz boğazlıyan içanadolu bölgesi ile üst eosen-oligesen'de karalaĢmasını
bitirmiĢtir. Bu zaman su yüzüne çıkan genç oluĢmalar, baĢta KırĢehir olmak üzere eski kütleleri sararak
onları ara kütlesi biçimine getirmiĢtir. IlI.Jeolojik devir sonuna değin aĢağının yontuk düz durumuna gelen
bölge, son büyük yer kabuğu hareketleri yayılması bürtün olarak yükselmiĢtir. Türkiyenin kenarları çok
yükselip, ortası az yükseldiği için bölge kenarlara göre aĢağıda kalmıĢtır. Bu harekeler sırasında yeryüzüne
taĢan mağma, bölgeyi geniĢ bir biçimde etkisi altına almıĢtır. Ġçanadolu ile birlikte ilçemizin Büyük bir
bölümü Erciyes volkanlarının etkisinde kalmıĢtır. Çevremizde platolar ile kalın tüf geniĢ yer kaplar. Bozok
yaylası üzerinde yer alan Boğazlıyanda doğudan gelen Kozan özü kuzeyinden gelen Karacali özü ve
güneydoğusunda Karakoç özü yer alır. Ġlçe sınırları içinde bulunan Uzunlu barajı Kozan özü üzerine
kurulmuĢtur. Sulama amaçlıdır Uzunlu barajının suları ile yaklaĢık 80.000 dekar arazi sulanmaktadır.
Ġlçemiz arazisinde düzlük ve dalgalı düzlükler geniĢ yer tutar.bu nedenle büyük tarım olanaklarına sahiptir.
Engebeli araziler daha çok ilçe sınırlarının kenarlarında yer kaplar. Boğazlıayn ilçesi kuzey batısında 1089
m yükseltisindeki 3 huriye köyü. Daha ortada Eğri tepeleri Güneydoğusunda 1369 m Kekliçek Dağları ile
çevrilidir. Doğudan batıya KurĢunlu ve Nohutlu tepeleri arazilerin düzlüğünü bozucu görünüĢlerdedir. Yine
kuzeyde 1683 metre yükseltisindeki Yazır Dağı yer alır. Akdağların uzantısı durumundaki Çaldağı 1750 m
ile en yüksek yerdir. Boğazlıyan ve çevresinde karasal iklim görülür. Ancak ilçe ovada kurulu ve çevrenin
açık olması
yüzünden
rüzgarlar
daha
etkilidir.
Kozan özü: Çayıralan, Çandır Uzunlu, Güveçli, Çalapverdi ve Boğazlıyan'dan geçerek cavlak kaplıcası
suyu ile karıĢarak, Karacali ve Karakoç özüyle birleĢerek Yenifakılı istikametine akar ve Kızılırmakın
büyük kollarından olan Delice çayına dökülür.
Karakoçözü: Felahiye sınırlarından doğar YazıkıĢla,Oğulcuk,Karakoç ve Boğazlıyan’ın
güneyinden geçerek cavlak yakınlarında Kozanözü ile birleĢir.
Karacaliözü: Yapalak,Yoğunhisardan geçerek Boğazlıyan’ın kuzeyinden geçer ve cavlak
yakınlarında Kozanözü ile birleĢir.
UlaĢım
Ġlçe merkezi Yozgat'a 90, Kayseri'ye 80 km. asfalt yolla bağlıdır. Ġlçe merkezinden geçip,
Uzunlu Kasabasına takiben Çandır, Çayıralan ilçelerine ve Sızır bölgesinden Sivas'a uzanan yol asfalttır.
Boğazlıyan Cavlak (Bahariye) Kaplıcaları
Beldeleri: Çakmak ,Çalapverdi ,Devecipınar ,Ovakent ,Özler ,Sırçalı,Uzunlu ,Yamaçlı, Yenipazar
Köyleri: Abdilli , AĢağıhasinli , AĢağısarıkaya , Bahariye , BaĢhoroz , Belören , Dereçepni , Eğlence ,
Esentepe , Gövdecili , Güveçli , Karakuyu , MüftükıĢla , Oğulcuk , Ömerli , Poyrazlı , Yapalak , YaraĢ ,
Yazıçepni , YazıkıĢla , YenikıĢla , YeĢilhisar , Yoğunhisar
4.2.5 Çandır Ġlçesi:
1930 yılında Belediye, 1948 yılında Bucak ve 20 Mayıs 1990 yılında da ilçe olmuĢtur. 15.07.1991
tarihinde ilk kaymakamın göreve baĢlamasıyla hukuken kazanılan ilçelik vasfı fiilen uygulamaya geçmiĢtir.
Ġlçe, Ġç Anadolu Bölgesinin Orta Kızılırmak Bölgesinde yer alan 35-36 derece doğu meridyenleri ile 39-40
derece kuzey paralelleri arasında yer alır. Kuzeyinde Sarıkaya ilçesi, güneyinde Felahiye ilçesi, doğusunda
Çayıralan ilçesi, batısında da Boğazlıyan ilçesi bulunur. Denizden yüksekliği 1225 metredir. Toplam 173
km2 yüzölçüme sahiptir. Ġlçe topraklarını sulayan iki önemli akarsu vardır. Bunlar, Çayıralan ilçesi
Çokradan kasabasından gelen Mera Çayı ve Çayıralan ilçesinin orman köylerinden kaynağını alan Kozan
Çayı’dır. Bu iki çay, ilçede birleĢerek ilçenin batısında bulunan Uzunlu Barajına dökülmektedir. Yine
ilçenin sınırları içinde sulama amacına yönelik olarak Ġğdeli köyünde Ġğdeli Sulama göleti mevcuttur. Ġlçe
merkezi düz bir alana kurulmuĢ olup, etrafı yüksek olmayan tepelerle çevrilidir. Bu tepeler küçük dere ve
çaylarla parçalanarak platoları oluĢturmuĢtur. En önemli yükseltisi Gevencik Dağı ( 1607 m) dır. Ayrıca
Güllü dağı, Seğmen tepe, BeĢ tepeler, Akbayır ve Keldağ ilçenin diğer yüksek tepeleridir. Ġlçe, Ġl
topraklarının güneydoğusunda olup, doğuda; Çayıralan, güneyde;
Kayseri, batıda; Boğazlıyan, kuzeyde ise, Sarıkaya ile çevrilidir. Çayıralan ilçesine bağlı kasaba iken, 1990
yılında ilçe olmuĢtur. Ġdari olarak l kasaba ve 3 köy bağlı bulunmaktadır. Ġlçede yurdun büyük bir
bölümünü etkisi altında tutan, karasal iklim özellikleri görülür. Yazları sıcak (+ 35 dereceye kadar) ve
kurak, kıĢlar ise soğuk (-37°C’ye kadar) ve kar yağıĢlı geçer. Yağmur en fazla ilkbaharda Mart-Nisan
aylarında, sonbaharda ise Eylül-Ekim- aylarında yağar. Ortalama yıllık yağıĢ tutarı metrekareye 370
mm3'tür. Yaz aylarında yağan yağmur ortalaması 6.5 mm’dir. Ġlçede don sebebiyle Ekim ve Kasım aylarına
kadar mahsuller zarar görmektedir. Bu nedenle de sonbahar erken donları ve ilkbahar geç donlarından
dolayı ürün ekim ve dikimleri gecikmekte, hasat erken yapılmaktadır. 2,5 - 3 aya sığdırılan üretim
süresinde ancak bir ürün alınabilmektedir. Ayrıca ilçede dolu yağıĢları da görülmektedir. Bitki örtüsü
olarak Ġç Anadolu'nun hakim bitki örtüsü olan bozkırlar hakimdir. Sulanabilen vadi boylarında kavak ve
söğüt ağaçları, üzüm bağları ve meyve ağaçları ilçenin diğer bitki örtüsünü oluĢturmaktadır. Ġlçenin nüfusu,
adrese dayalı nüfus bilgilerine göre toplam nüfus 5.371 dir. Ġlçe merkezinde yaĢayan toplam nüfus
4.089’dur. BüyükkıĢla kasabası 449, Kozan köyü 425, Ġğdeli köyü 159, Gülpınar köyü 249 nüfusa sahiptir.
Toplam nüfusun 2.773„ünü kadınlar, 2.598 „ini erkekler oluĢturmaktadır. Ekonomisi genellikle tarım ve
hayvancılığa dayanmaktadır. YurtdıĢı iĢçiliği de geçim kaynakları arasında sayılabilir. Tarım ürünlerinden;
buğday, arpa, yulaf, çavdar, ayçiçeği, patates ve sebze üretiminin yanı sıra; fiğ, yonca ve korunga gibi yem
bitkilerinin üretimine de önem verilmektedir. Vadilerdeki düzlüklerde ise, ceviz, badem, ayva, elma, kayısı
ve viĢne gibi meyveler bol miktarda yetiĢtirilmektedir. GeniĢ mer'alarında, koyun ve sığır sürüleri beslenen
ilçede, son yıllarda besi hayvancılığı da yaygınlaĢmaya baĢlamıĢtır.
4.2.6 Çayıralan Ġlçesi:
Yozgat vilayetine bağlı ilçelerden biridir. Sivas, Kayseri ve Yozgat il sınırlarının kesiĢtiği noktadır.
Çayıralan, bir yanında Akdağ Ormanları ve Akdağlar ile çevrili yeĢil Anadolu ilçelerindendir. Rakımı 1
500 m, yüzölçümü 1 445 km2.dir.Nüfus 2012 yılı TÜĠK verilerine göre toplam nüfus 16.810 olup bu
nüfusun ilçeye bağlı bulunan 4 beldenin 2012 yılı nüfus miktarları: Curali Kasabası; 1386; Çokradan
Kasabası; 1134; Evciler Kasabası 1240; Konuklar Kasabası 2343 kiĢi olarak belirlendi, ilçe merkezi 6.096
ve köylerde ise 4.611 kiĢi olrak tespit edilmiĢtir. Ġlçe arazisi genellikle dağlıktır. Doğuda Akdağlar, batıda
Gevencik Dağı, kuzeybatıda ise, Beydağı yer almaktadır. Vadilerle parçalanmıĢ olan engebeli arazi, yer yer
dalgalı düzlükler görünümüne kavuĢmaktadır. Ġlçede tanınmıĢ büyük bir akarsu yoktur. Ancak, çok sayıda
küçük dere ve öz bulunmaktadır. Çayıralan Özü, en önemli akarsuyudur. Beypınarı ve Kayapınarı sularının
birleĢiminden oluĢan Karaca Özü, AĢağı tekke Deresi, Külekçi suyu ve Dere Kemal ise, Çayıralan Özü’nün
önemli kollarını oluĢturmaktadır. Doğal göllerin bulunmadığı ilçede, Yahyasaray barajı ve Ġğdecik
barajı’nın göletleri, hem tarım alanlarının, sulanmasında kullanılmakta, hem de çevreye bir görüntü
kazandırmaktadır. Ġklimin karasal olduğu ilçede, yazlar; sıcak ve kurak, kıĢlar ise, soğuk ve kar yağıĢlı
geçmektedir. Akdağlar ilçeyi sert rüzgarlara karĢı koru maktadır. Hakim bitki örtüsü bozkırlardan oluĢ
muĢtur. YağıĢların daha çok olduğu dağlık alanlarda ise; çam, meĢe ve ladin türlerinden oluĢan ormanlar
yer almaktadır (% 43.76). Çayıralan, Yozgat il’i genelinde Ormanların en yoğun olduğu ilçelerden birisidir.
Vadi tabanlarında da söğüt ve kavak toplulukları yer almaktadır. Osmanlı Ġmparatorluğu zamanında Akdağ
Nahiyesi olarakta anılan ilçenin tarihi ÇerkeĢ Bey’e kadar dayanır. ÇerkeĢ Bey’in yazlık yaylalığı olarak
kurulan ilçenin tarihinin Beylikler dönemi öncesine kadar uzandığı düĢünülmektedir. Ġlçenin nüfusu, 25
958 olup, 15 501'i köylerde, 10 457’si ise, ilçe merkezinde yasamaktadır. Doğu ve kuzeyden çam,meĢe ve
ardıç ormanları ile çevrilidir. Ġlçenin önemli iĢ
alanları tarım, hayvancılık, arıcılık, ticaret, fidancılık, orman ürünleri imalatı olarak sayılabilir. Civar ilçeler
içerisinden eğitim seviyesi en yüksek ilçe olan Çayıralan halkının büyük bir kesimi %30’a yakını iĢçi
olarak baĢta Almanya, Avusturya, Hollanda, Belçika, Fransa olmak üzere Avrupa ülkelerinde çalıĢmakta,
geri kalan halkın büyük bölümü ise memur ve giriĢimci olarak baĢta Kayseri, Ġstanbul, Adapazarı, Mersin,
Ankara gibi kentlerde yaĢamlarını sürdürmekteler. Avrupa’da iĢçi olarak çalıĢanların sayısı büyük bir
yekün oluĢturmaktadır. Tarihi eser olarak ilçe merkezinde Selçuklulardan kalma Kümbet bulunmaktadır.
Eskiden bir medrese, mezarlık ve bahçesinde yer alan Kümbetle birlikte bir kompleks olan bu alandan
geriye bugün sadece Kümbet kalmıĢtır. Bugün medresenin yerinde yeni inĢa edilen bir Cami
bulunmaktadır. Ġlçede yetiĢebilen tarım ürünleri çeĢitlidir. Buğday, arpa, çavdar, mısır, ayçiçeği, nohut,
yonca, korunga, fiğ yetiĢtirilmektedir. Genellikle buğday ve arpa tarımı yapılmaktadır. Meyve olarak, elma,
armut, kiraz, viĢne, ceviz, kayısı, üzüm, giraboru (kartopu) yetiĢmekte, yabani olarak ise kızılcık, ıhlamur,
kekik, alıç, ardıç, kuĢburnu, salep, dağ armudu gibi meyveler yetiĢmektedir. Yörede sığır, koyun, keçi,
tavuk, hindi, manda, tatlısu balıkçılığı yapılmaktadır. Ġlçede çok sayıda çiftlik ve müstakil ahır
bulunmaktadır. Bunun yanı sıra yaz ayların halen çok sayıda yaylada hayvancılık devam ettirilmektedir.
Ġlçede çok sayıda aile küçük çaplı hayvan yetiĢtiriciliğine devam etmektedir. Üretilen sütün önemli bir
bölümü civar illerde bulunan büyük süt fabrikaları tarafından toplanmakta, geri kalan kısmı ise özellikle
ilçenin süt ve peynir gibi süt ürünleri ihtiyacını karĢılamaktadır . Ġlçenin en önemli ekonomik kaynakları
kısıtlı olarak yapılan mermer üretimi, daha çok yurtdıĢında çalıĢan iĢçilerin katkıları, yaz aylarında
ĢehirdıĢında yaĢayan hemĢehriler ve
gurbetçilerin ziyaretleri
ile
oluĢan turizm.
Beldeleri: Curali , Çokradan , Evciler , Konuklar
Köyleri: Alidemirci , AĢağıtekke , AĢağıyahyasaray , AvĢaralanı , Derekemal , Elçi , Fahralı , Guzelyayla ,
Günyayla , Ġnönü , Kaletepe , KarakıĢla , Külekçi , MenteĢe , Söbeçimen , Turluhan , Yukarıtekke ,
Yukarıyahyasaray
4.2.7 Çekerek Ġlçesi:
Eskiden Hacıköy adı altında merkezi bir köy iken, Tokat ilinin Zile ilçesine bağlı idi. 1924-1925
tarihlerinde ilçe merkezi KadıĢehri’ne nakledilince Hacıköy’de bu ilçeye bağlandı. Ġlçe merkezi bir yıl
sonra KadıĢehri’nden Hacıköyüne nakledildi. Ancak daha sonra Sorgun ilçe olunca Hacıköy’de bu ilçeye
bağlı bir köy olarak kaldı. Hacıköy 1928 yılında Sorgun ilçesine bağlı bucak haline geldi ve durumunu
1944 yılına kadar muhafaza etti. 1944 yılının Ekim ayında Çekerek Irmağı’nın adı verilerek Hacıköy
bucağı, ilçe merkezi haline geldi. Aynı tarihte ilçe belediyesi de kuruldu. Sorgun ilçesine bağlı KadıĢehri ve
Mamure -yeni adı ile “Aydıncık” bucakları da Çekerek ilçesine bağlandı. 20.05.1990 tarih ve 3644 sayılı
kanunla Çekerek ilçesine bağlı 105 köyden, Aydıncık 32 köy ile, KadıĢehri 33 Köyle çekerek ilçesinden
ayrılarak iki yeni ilçe olmuĢlardır. Bu durum ilçeyi olumsuz yönde etkilemiĢtir. ġu an Çekerek ilçesine
bağlı 40 köy, 4 kasaba bulunmaktadır. Ġlçe, il topraklarının kuzeydoğusundadır. Doğuda; KadıĢehri ve
Saraykent, güneyde; Sorgun, batıda; Aydıncık, kuzeyde; Tokat-Zile ve Çorum-Ortaköy ile çevrilidir. Ġdari
olarak 5 belde ve 41 köy bağlı bulunmaktadır. Ġlçenin arazi yapısı genellikle dağlıktır. Doğusunda Deveci
ve Fakı Dağları, batısında Alan Dağı, güneyinde ise Gezbel Dağı yer almaktadır. Genellikle dik ve kayalık
olan dağların, yapılarında kalker çok olduğu için erime ile çok sayıda mağara oluĢmuĢtur. Doğusu ve
güneyi düzlük olan ilçenin baĢlıca ovaları da buralarda bulunmaktadır. Batısında; Aydıncık - Kazankaya ve
Bazlambaç arasında Kümbet Ovası, doğuda; KadıĢehri ilçesi ve civarındaki köyleri de içerisine alan
KadıĢehri Ovası ilçe merkezine yakın Koyunculu, Sarıkaya ve Kahyalı arpaç gibi köylerin arazisini
içerisine alan Koyunculu Ovası yer almaktadır. Çekerek Yöresi'nde, Ġç Anadolu'nun tipik karasal iklimi ile
Karadenizardı iklimi arasında bir geçiĢ iklimi görülür. Yazları, sıcak ve kura, kıĢları; soğuk ve yağıĢlı
geçen bu iklimde kıĢın nem oranı oldukça fazladır. Ġlçe merkezinde karın yerde kalma süresi ve kar yağıĢı
çevresine göre daha azdır. Yörenin yaygın bitki örtüsü bozkırlardır. Fakat, yapılan araĢtırmalardan eski
çağlarda Çekerek civarında yoğun ormanlarla kaplı olduğu anlaĢılmıĢtır. Ġlçe, günümüzde Ġl'in ormanca
zengin sayılan alanlarının birisidir. (% 32.53). Yukarıoba, Ortaoba, Karahacılı, Tipideresi,
Fakıdağı,Kavakalan,ilbeyli ve diğer dağlık alanlarda; çam, meĢe ve ardıç ağaçlarından oluĢan seyrek
ormanlar bulunmaktadır. Ġlçenin adrese dayalı nüfus sayımlarına göre genel nüfusu 25.441 kiĢi olup, bu
nüfusun 10.961 'i ilçe merkezinde, 14.480’i de köylerde yaĢamaktadır. Ġlçede, halkın en önemli geçim
kaynağını tarım ve hayvancılık oluĢturmaktadır. Arazi dağlık ve eğim kuvvetli olduğu için tarıma elveriĢli
arazisi azdır. Meraların geniĢ yer kapladığı ilçede daha çok koyun ve keçi beslenmektedir. BaĢta Çekerek
Irmağı olmak üzere ırmak kenarındaki düzlüklerde tarım yapılarak; arpa, buğday, nohut, mercimek, soğan
ve Ģekerpancarı gibi ürünler yetiĢtirilmektedir. Ġstiklal SavaĢı’nın baĢlarında ilçenin Özüveren köyünde
mukim Aynacıoğulları etrafında topladıkları eĢkiyalarla birlikte isyan çıkarmıĢ, Zile ve Akdağmadeni
ilçelerini basmıĢlardır. Tokat bölgesinde, TBMM kuvvetlerim uğraĢtıran bir baĢka isyan ise Aynacıoğlu
Hasan tarafından çıkarılan isyandır. Aynacıoğlu çetesi, Akdağmadeni doğusunda bulunan Ayvalıközü'nde
BinbaĢı Çolak Ġbrahim Bey kumandasında 2. Kuvve-i Seyyare tarafından dağıtılmasına rağmen Aynacıoğlu
Hasan, Hükümet kuvvetlerini bir süre uğraĢtırdı. Nihayet 1921'de Batı Anadolu'da Yunanlılarla savaĢmak
Ģartı ile teslim oldu.
Halen yapımı devam eden ve oldukça geniĢ bir alanı kaplayan Süreyya bey barajı bitme
aĢamasındadır.Göçmen kuĢların göç yolları üzerinde bulunan bu alan ileride kuĢ gözlemleri ve sportif olta
balıkçılığı için büyük bir potansiyele dönüĢecektir.
Süreyyabey Barajı
Beldeleri: Bayındırhüyük, Bazlambaç, Beyyurdu, Özükavak
Köyleri: Alıçlı , Arpaç , BaĢalan , BaĢpınar , Cemaloğlu , Çakırköy , Çandır , Çayırözü , Çeltek ,
Demircialan , Doğanoğlu , Elemin , Fakıdağı , Fuadiye , Gökdere , Gönülyurdu , Hamzalı , Ġkizce , Ġlbeyli ,
Ġsaklı , Kahyalı , Kalederesi , KamıĢcık , Kavakalan , Kayalar , Kırkdilim , Koyunculu , Körpınar ,
Kurtağılı , Kuruçay , Kuzgun , Mehmetli , Ortaoba , Özüveren , Sarıkaya , Sarıköy , Tipideresi ,
Yukarıkarahacılı , Yukarıkarakaya , Yukarıoba
4.2.8 KadıĢehri Ġlçesi:
Yozgat ilinin Tokat ili ile sınırında bulunan bir ilçesidir. KadıĢehri, il topraklarının
kuzeydoğusunda yer almaktadır. Doğuda; Tokat-Artova, Sivas-Yıldızeli, güneyde; Akdağmadeni ve
Saraykent, batıda; Çekerek, kuzeyde ise, Tokat-Zile ilçeleri ile çevrilidir. 23 Kânunuevvel 1336 tarih ve 78
sayılı Ġlisu, Devecidağı ve Artıkova Kazaları TeĢkiline Dair Kanun ile Devecidağı adıyla ilçe olmuĢ, 30
Mayıs 1926 tarih ve 877 sayılı TeĢkilatı Mülkiye Kanunu ile yeniden KadıĢehri adıyla nahiye olmuĢtur.
1928'de Çekerek’le birlikte Yozgat’ın Sorgun ilçesine bağlanan yöre, 1944'te Çekerek’in ilçe olmasıyla
buraya bağlanmıĢtır. Çekerek ilçesine bağlı bir nahiye iken, 09.05.1990 tarih ve 3644 sayılı kanunla
yeniden ilçe olmuĢtur. KadıĢehri ilçesinin genel nüfusu 15.154 dür.Bu nüfusun 4.859’u ilçe merkezinde
geriye kalan 10.295’i belde ve köylerde yaĢamaktadır.
Arazinin kısmen dağlık olan ilçeyi, kuzeyde; Deveci Dağları, doğuda Yılman Tepesi ve batıda;
Ördede Tepesi çevrelemektedir. Güneyde doğu arazi yapısı dalgalı bir görüntü almaktadır. Ġlçe
merkezinden geçen Küçüköz’ün dıĢında önemli bir akarsuyu bulunmamaktadır. KadıĢehri’nin kuzey
kısımlarında yer alan Deveci dağları en önemli yükseltilerdir. Ġlçenin güney kısmı ise geniĢ düzlüklerden
oluĢur. Yörenin en önemli akarsuyu YeĢilırmak’ın kollarından biri olan Çekerek Irmağıdır. Çekerek ırmağı
KadıĢehri ovasından daha düĢük rakımlı bir yol izlediği için arazi sulamasında yetersiz kalmaktadır.
Araziler genelde kuru tarıma uygundur. Tahıl ürünlerinin dıĢında üzüm ve az miktarda da olsa meyve
yetiĢtiriciliği yapılmaktadır. Deveci dağlarından erozyon yoluyla taĢınan alüvyonlu topraklar tarım
alanlarında verimin artmasını sağlamıĢtır. Tarım arazileri geniĢ düzlükler halinde olup, 20.000 dönüm
civarındadır. Arazinin diğer kısımlarını ise meĢelikler ve hayvan otlatmaya elveriĢli çayırlar
oluĢturmaktadır.Ġlçede genel olarak karasal iklim hakim olmakla birlikte, yağıĢ rejimi bakımından
Karadeniz ardı ikliminin özelliğini taĢımaktadır. Sıcak ve kurak olan yaz mevsimi yüksek yaylalarda serin
geçmektedir. KıĢları ise, soğuk ve yağıĢlıdır. Yıllık yağıĢ miktarı 570 milimetredir. Ġlçede yağıĢın büyük bir
bölümü ilkbahar, sonbahar ve yaz baĢlangıcında (Haziran) düĢmektedir. Yaygın bitki örtüsü bozkırlardır.
Çoğu yerde çıplak olan dağlar, ilçe merkezinin çevresinde meĢe ormanlarıyla kaplıdır. KadıĢehri’nde
ekonomi ağırlıklı olarak tarıma dayanmaktadır. Daha ziyade tahıl ağırlıklı tarım yapılmaktadır. Bunun
yanında sulanabilir araziler de büyük ölçüde sebze meyve yetiĢtirilmesine müsaittir. KadıĢehirliler en fazla
Tokat’ın Zile ilçesi Yozgat il merkezi ve Çekerek ilçesi ile alıĢveriĢ yapmaktadırlar. Ġlçede önemli oranda
ticaretle uğraĢan bir kesim vardır. Özellikle pazar günleri kurulan hayvan pazarı oldukça ünlüdür. Çevre il
ve ilçelerden de gelen birçok müĢteri veya tüccar bu pazarı tercih etmektedirler. KadıĢehri ve çevresinin her
türlü ihtiyaçları bu pazardan karĢılanır. Pazar günleri kurulan KadıĢehri pazarına çevre il ve ilçelerden
birçok esnaf katılmaktadır. Ġlçeye bağlı köyler her türlü hayvansal ve tarımsal gıda maddelerini ilk ve en
yakın pazar olarak KadıĢehri’ne getirmektedir. KadıĢehri pazarı periyodik olarak ilçe ekonomisine önemli
ölçüde katkı sağlamaktadır. KadıĢehri’nde tarımsal faaliyetlerin dıĢında esnaf kolları da ekonomide önemli
yer tutmaktadır. KadıĢehri
Küçük Sanayi sitesi birçok alanda faaliyet yapmaktadır. Küçük Sanayi Sitesinin hemen yanında bir de tahıl
toptancı çarĢısı bulunmaktadır.
Son yıllarda özellikle Kabalı köyünde yapılan 10.920 Da. Alanda tesis edilen ihracata yönelik
Kiraz,Elma ve Armut bahçesi kurulmuĢtur.Bu alanda tarım ve çiftlik turizmine aday alanlardandır.
Beldeleri: Halıköy,
Köyleri: Akçakale, AĢağıkızılöz, Belören, Buzlukçepni, Çamsaray, Derbent, Dikmesöğüt, Elmalı,
Elmalıçiftliği, Elmalıütüğü, GümüĢdiğin, GümüĢsu, Hanözü, Kabalı, Kemalli, Kıyılı, Ovacık, Örencik,
Seyhan, Uçağaç, Vasfibey, Yakacık, Yangı, Yanık, Yavıhasan o Yelten, Yoncalık, Yukarıkızılöz
4.2.9 Saraykent Ġlçesi :
Íl topraklarının doğusunda yer almaktadır. doğuda ve güneyde Akdağmadeni, batıda Sorgun,
kuzeyde ise, KadıĢehri ile çevrili olan ilçenin, KadıĢehri ile sınırı Çekerek Suyu çizmektedir. Türklerin
Anadolu'ya yerleĢmesi ile,Türk boylarından Süleyman PaĢazade Efendi ve kardeĢi Sırrı Bey Saraykent'in
sınırları içerisinde kalan Saraya-Avlular mevkiine gelerek buraya çadırlarını kurup hayvanlarını
otlatmıĢlar.Türk boyları Saraykent-KadıĢehri yolunun beĢinci kilometresinde bulunan ve ilçenin daha önce
Karamağara adını aldığı mağaraları görmüĢler ve kıĢı bu mağaralarda geçirmiĢlerdir. Ílkbahar gelip havalar
ısınınca sürülerini güneye doğru otlatırken, Ģu anda ilçenin bulunduğu yere gelmiĢler ve ilçenin MareĢal
Fevzi Çakmak Mahallesi'nin hemen kuzeyinde bulunan "Yılanlı Tepenin" eteklerini mekan tutmuĢlardır.
Yılanlı Tepe mağaralarının içi geniĢ olduğundan kendilerini ve sürülerini dıĢ etkenlerden koruyup burada
birkaç sene kalmıĢlardır.Ük olarak ilçenin kuzeydeki Büyük Cami ve MareĢal Fevzi Çakmak
mahallelerinin bulunduğu yere yerleĢerek Saraykent'in temellerini atmıĢlardır. Selçuklu devleti yıkılıp,
Anadolu'da Türk Beylikleri kurulunca ilçemiz Eratna Beyliği sınırları içinde kalmıĢtır. Daha sonra bu
beylik Osmanlı topraklarında kalmıĢtır. 1402'de Yıldırım Beyazit ile Ankara savaĢını yapan Timur ve
ordularını Saraykent'in kuzeyinde bulunan, eski Roma Hamamı'nda ve Sarayında birkaç gün kaldıkları
rivayet edilmektedir. Tapu kayıtları bölge köylerinin "Çepni" Karahisar Behrem ġaha bağlı olduğunu
göstermektedir.Karahisar Behrem ġah 1839 yılında ilçe olup Akdağmadeni bu ilçeye
bağlanmıĢ.Saraykent'te bu ilçeye bağlı bir köy olmuĢtur. Akdağmadeni 1860 yılında ilçe olunca
Karamağara bu ilçeye bağlı bir bucak haline gelmiĢtirĠlçe 1876 yılında Karamağaraya nakledilmiĢ ise de
kısa bir zaman sonra ilçelik tekrar Akdağmadeni'ne devredilmiĢtir.Karamağara'da bu ilçeye bağlı bucak
olarak kalmıĢtır. 1941 yılında Karamağara'da büyük bir deprem olmuĢ ve çok sayıda insan bu depremde
hayatını kaybetmiĢ, hemen hemen evlerin tamamı yerle bir olmuĢtur. Karamağara Haziran 1972 yılına
kadar bucak iken bu tarihte çıkan bir Kanunla Belediye teĢkilatı kurularak kasaba olmuĢtur.1970 yılında
Karamağara'da büyük bir sel felaketi olmuĢ 5 kiĢi sel sularına kapılarak hayatını kaybetmiĢtir.Bunun
üzerine ÍĢ ve ÍĢçi Bulma Kurumu tarafından felaketten zarar görenler yurtdıĢına iĢçi olarak gönderilmiĢ,
halen ilçede 500 aile çeĢitli Avrupa ülkelerinde iĢçi olarak çalıĢmaktadır.Halkın büyük bir kısmı da tarım
ve hayvancılıkla uğraĢmaktadır. Karamağara'nın ismi 17/02/1975 tarih ve 79461 sayılı kanunla Saraykent
olarak değiĢtirilmiĢtir. 18 yıl Kasaba olarak kalmıĢ 2 Mayıs 1990 tarih ve 3644 sayılı Kanunla ilçe haline
getirilmiĢtir. Üçemizin 7 Km. kuzeyinde ve ilçemize bağlı Saray Mahallesi'nde bulunan Hamamın
Roma'lılardan kaldığı bilinmektedir.Buranın hemen batısında bulunan Bademli Tepe'de han ve saray
kalıntıları bulunmaktadır. Üçe merkezi Yozgat iline 70 km uzaklıkta olup E-23 Karayolu üzerine
kurulmuĢtur.Ġlçe nüfusu adrese dayalı sisteme göre toplam 15.620 olup bunun 6.515’ilçe merkezinde ve
9.105’i ise belde ve köylerde yaĢamaktadır.Doğuda Akdağmadeni batıda Sorgun güneyde Sarıkaya
kuzeyde KadıĢehri ilçeleri ile çevrilidir.Saraykent, Bozok platosu içinde yer almaktadır.E-23 karayolu
ilçenin içerisinden geçmekte olup bu yol Avrupa ile Asya ülkelerini birleĢtiren, ulaĢtırma açısından oldukça
öneme haizdir.Çekerek ırmağının kollarından biri olan Sarayözü suyu ilçenin içerisinden geçmektedir.
Ġlçede Karasal iklim tipi görülmektedir.Bu iklim yazları sıcak ve kurak kıĢları çok soğuk ve kar
yağıĢlıdır.Yıllık en fazla yağıĢlar ilkbahar mevsiminde meydana gelmektedir. Karasal iklimin belirgin
özellileri yıllık sıcaklık farklarının fazla oluĢu, insan hayatını oldukça etkilemekte ve yaĢam Ģeklini
belirlemektedir.Buna bağlı olarak, halk hayvancılık ve tarımı bir arada yapmaktadır.Türkiye'de özellikle Ġç
Anadolu illerinde tarım büyük ölçüde iklime bağlıdır.Onun için halk hayvancılığı, tarımın bir emniyet
sibobu olarak yapmakta ve böylece tarımda doğacak zararları önceden garanti altına almaktadır.Ġlçemizin
bitki örtüsü Bozkır bitki örtüsüdür Jeolojik olarak metaformik kayalar yani Ģist ve gnais Yozgat Bölgesinde
yaygın olarak görülmektedir.Bunun yanında granit gibi eski volkanik kayalar dikkati çekmektedir.Yörede
sıcak su kaynaklarının varlığı fay hatlarının olmasından kaynaklanmaktadır.
Köyleri:
Altınsu,Balkaya,BaĢpınar,Benli,BeĢkavak,Çiçeklihüyüğü,Divanlı,Ġzibüyük,Kamberli,
Karapınar,Kesikköprü,Kösealili,Parmaksız,Sarayözü, Söğütlü.
4.2.10 Sarıkaya Ġlçesi:
Anadolu'da ilk siyasi birliği kurmuĢ olan Hitit Ġmparatorluğumun kuruluĢ alanı içerisinde
bulunmaktadır. Bu devrin vesikası olan höyüklere Sarıkaya'nın köylerinde çokça rastlanmaktadır.
Hititlerden sonra bu bölge Asurilerin ve ardından da Ġskender'in iĢgaline uğramıĢ ve tahminen M.Ö. 1.
yüzyılda Romalılarca alınmıĢtır.
Sarıkaya ilçesi 39° 29° kuzey enleminde ve 35° 22° doğu boylamları arasında yer almaktadır. Deniz
seviyesinden 1170 metre yükseklikte olup, genelde dalgalı düzlüklerin geniĢ yer tuttuğu bir plato üzerine
kurulmuĢtur.Sarıkaya ilçesi Yozgat topraklarının güneydoğusuna yakın kesimlerinde yer almaktadır.
Kuzeyde Akdağmadeni ve Saraykent, Güney ve Güneybatısında Boğazlıyan, Güneydoğusunda Çandır,
Doğusunda Çayıralan, Batısında Sorgun ilçeleriyle çevrilidir.Ġlçe Merkezi, Yozgat - Kayseri karayolu
üzerinde Kuzey - Güney doğrultusunda küçük bir vadi içerisinde kurulmuĢtur. Ġlçenin topografyası
genellikle dalgalı düzlüklerin geniĢ yer tutar. Ġlçenin Batısında, Yazır dağları bir sıra teĢkil eder.
Doğusunda Sıçanlı ve Tilki dağları, Kuzeyinde Çomak dağı, Güney ve Güneydoğusunda ise BeĢtepeler
bulunmaktadır. Sorgun özü ile Boğazlıyan ovası arasındaki arazilerde ilçenin ovalarını oluĢturmaktadır.
Delice ırmağının önemli kollarından birisi olan kaynak çayı, ilçenin baĢlıca Akarsuyudur.
Ġlçenin nüfusu adrese dayalı nüfus sitemine göre genel toplam olarak 37.737’dir.Bu nüfusun
19.590’ı ilçe merkezinde geriye kalan 18.147 kiĢi ise belde ve köylerde yaĢamaktadır.
Termal suları ile meĢhur Sarıkaya ilçesinde biri özel idareye ait olup iĢletmeciliğini özel bir Ģahsın
yaptığı ve diğeri tamamen özel bir kaplıca oteli mevcuttur.
Sarıkaya, kaplıcaları nedeniyle, Bakanlar Kurulu Kararıyla “” ilan edilmiĢ ve imar planı
hazırlanarak yatırımcıların ilgisine sunulmuĢtur.Kaplıcalardan birisinin Roma kralının kızına ait olarak
yapıldığı söylenmektedir. Romalılardan kalma eski hamam sütunları ve abideleri turizm açısından değer
ifade etmektedir.
Kaplıcaların Sağlık Bakanlığınca yapılmıĢ analizler sonucunda aĢağıdaki hastalıklara iyi geldiği raporlarla
onaylanmıĢtır.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Romatizmal Ağrılar
Artroz (Eklem Kireçlenmeleri)
Kalça-Eklem Kireçlenmeleri
Deyeneratif Romatizmalar
Bel Fıtıkları ve Buna Bağlı Siyatik Ağrılar
Ağrılı Kadın Hastalıkları
Kadınların Enfeksiyon Sekeline Bağlı Olarak Süregelen Akıntılar
Spastik Ağrıları
Spastik Kolitler
Böbrek TaĢlarının DüĢmesinde Üreter üzerinde Spazmolitik Etki
Karaciğer ve Safra Kesesi TaĢları
Cilt Hastalıkları
Sarıkaya Roma Hamamı
Ayrıca yine Yoğurt yaylası olarak bilinen ve cevizleriyle meĢhur Hisarbeyli köyünün yaylasıda
yayla turizmi açıĢından oldukça uygun alanlardır.
Beldeleri: Babayağmur , Karayakup , Yukarısarıkaya
Köyleri: Akbenli, Akbucak , Akçadam , Alembey , Alifakılı , Arpalık , AzapbaĢılı , Bağlıca, Baraklı,
Bebekköy, Boyalık, BurunkıĢla, Büyükçalağıl, Çatak, Çıkrıkçı, ÇokumeĢme, Deredoğan, Derekaplancı,
Doğansaray, Emirbey, Erbek, Gülpınar, Gündüzlü, Hasbek, Bucak Merkezi, Hisarbey, Ilısu, Ġnevi, ĠnkıĢla,
Kadıgüll, Kadılı, Karabacak, Karacalar, Karaelli, Karahallı, Kargalık, Kemallı, Kerpiççik, Koçak,
Koççağız, Konurlu, Köprücek, Küçükçalağı, Kürkçü, Mescitli, Pınarkaya, Ramazanlı, Selimli, Söylemez,
Tepedoğan, Tomarcahüyüğü, TopaktaĢ, Toprakpınar, Ürkütlü, Yahyalı, Yaylagül, Yazıkaplancı
4.3.11 Sorgun Ġlçesi
Yozgat’ın en yakın ilçesidir. Yunan mitolojisine göre Zeusun lanetlediği beĢ baĢlı ejder biçimideki efiartes
Sordagon kayalıklarında zincire vurulmuĢtur. Erosun ve Odyseus’un lanetleri bu toprakların geliĢmesine
engel olduğu söylenmektedir. M. Ö. 230'dan sonra, daha önce balkanlardan Anadolu'ya geçmiĢ olan
Galatlar, Ġç Anadolu'ya yerleĢtiler. M.Ö. ikinci asırda, Romalılar birçok fırsattan ustalıkla istifade ederek, "
Asya Eyaleti" ni geniĢlettiler ve bütün Anadolu'yla beraber bölgeyi de ele geçirdiler. Ġlçede AliĢar ve
Kerkenez Dağı'nda yapılan inceleme ve kazılarla " Hitit ve Eski Devirlere" ait daha sağlıklı bilgiler elde
edinilmiĢtir. M.Ö. 395 yılında, Roma Ġmparatorluğu ikiye ayrılınca, Anadolu ve dolayısıyla ilçr, Doğu
Roma Ġmparatorluğu'nun (Bizans'ın) payına düĢtü. bölgede kerkenes harabeleri adında tarihçi herodot unda
bahsettiği Pteria adlı antik bir Ģehir vardır.Bu Ģehir etrafı surlarla çevrilidir medler tarafından kurulduğu
belirlenmiĢtir Bu bölge 1071 Malazgirt Zaferinden sonra Türk topraklarına katılmıĢtır. Önceleri merkezi
Ġznik olarak kurulan Türk Devleti'ne bağlı Kayseri Beyliği’nin sınırları içerisindeyken, 1127'den sonra
Anadolu Selçuklu Devleti'ne tabii DaniĢmendoğulları Beyliği'nin topraklarına katılmıĢtır. 12.y.y.' da II.
Kılıçarslan DanıĢmendlilerin hakimiyetine son verince, Selçuklu hakimiyetine girmiĢtir. Dulkadir
Beyliği'nin 1522'de yıkılması üzerine bölgenin hakimiyeti, Osmanlı Devleti’nin himayesine girmiĢtir.
Çelebi Mehmet zamanında Yozgat, Sorgun ve komĢu mahallelere yerleĢen birçok oymak vardı. Asıl Boz
Ok kazası nihayetlerini Batlı, Kara Dere, AĢağı Konak, Sorgun, Delice Öz, Selmanlu ve Ak dağ kazası
nihayetlerini de Yukarı Konak, Alikı, Ak Dağ, Boğazlıyan, Gedik ve Çubuk teĢkil etmektedir. Bu
nahiyelerin sınırları kesin olarak tespit etmek oldukça zordur. Ġlçe 1905 yılında Belediyelik hüviyetini
kazanmıĢ, Cumhuriyetin ilanından sonra 26 Haziran 1926 yılında ilçe olmuĢtur. 1928 yılında Köhne-i
Kebir(Büyük Köhne)olan ismi, Arapça olduğu için, Sorgun olarak değiĢtirilmiĢtir. Ġç Anadolu bölgesinde
Bozok platosu üzerinde, doğu- batı istikametinde Ġzmir’den baĢlayıp, Türkiye’nin doğusunda Gürbulak
sınır kapısına kadar uzanan ve oradan Ġran’a kadar açılan E-88 karayolu, ilçe merkezinin içinden geçer.
Sorgun ilçesi 82.944 olan nüfusu ile en büyük ilçe olmuĢtur.Bu nüfusun 50.337’si ilçe merkezi ve 32.607’si
belde ve köylerde yaĢamaktadır. Coğrafi bakımdan il merkezine ve baĢkente yakın olması dolayısıyla
çevresi ile kolay iliĢki kurabilme Ģansına ve diğer bazı ilçelere merkez olma duruma sahiptir. Konumu
itibariyle, 34-36 derece ve 10 dakika doğu boylamı ile, 39-40 derece ve 15 dakika kuzey enlemi arasında
yer alır. Ġl merkezine 35 km. uzaklıktadır. Ġlçe doğudan Akdağmadeni ve Saraykent, güneyden Sarıkaya,
kuzeyden Çorum- Aydıncık- Çekerek, batıdan Yozgat ile çevrili olup ve yüz ölçümü 1769 km. kare olup
deniz seviyesinden 950 metre yüksekliktedir. Yozgat çevresi arazisi eski bir temele dayandığı, buradaki
kırılmalardan anlaĢılmaktadır. Kuzey Anadolu Dağları ve Toroslar 3. zamanda kırılarak oluĢurken, Orta
Anadolu’nun bu yerlerinde kırılmalar oluĢmuĢtur ki, Sorgun sıcak su kaynakları buradaki yer kabuğu
kırılma olayının bir delilidir. Yöre yer altı suyu bakımından zengindir. Sorgun-Akdağmadeni çizgisinin
güneyi 3. derecede deprem kuĢağı üzerinde yer alması ile ilçemiz yerleĢim yönünden Ģanslıdır.Bozok
Yaylası’nın geniĢ plato sahası içerisinde yer alan ilçe arazisine tamamen düzlük hakimdir. Ġlçenin
kuzeydoğusu dağlık araziye sahiptir. Meselâ Eymir Yaylası Ġç Anadolu ve Karadeniz Bölgesi arasında
doğal dağlık bir sınır oluĢur. Bölgede yükselen tepeler fazla ve yüksek değildir. Ġlçenin güneyindeki
Kerkenez Dağları’nın devamı olan aĢınmıĢ tepeler, Üç tepeler bulunur. Hafif engebeler kuzeye gittikçe
yükselir. Sivri, Halil Baba, Durali Baba, ilçenin en yüksek yerleri olarak sayılır. Ġlçe genelinde nüfusun bir
bölümü tarımla uğraĢmaktadır. Tarımsal iĢletmeler genelde küçük ve orta değerde olup, bunun yanı sıra
kiracılık ve ortakçılık Ģeklindeki üretim de yaygındır. Ġlçe bir tahıl ambarıdır. Az da olsa sulu tarımda
yapıldığı halde daha çok kuru Ģartlarda hububat üretilmektedir. Birinci sırayı buğday alır. Bunu arpa ve
çavdar üretimi izler. Bunları baklagillerden nohut, mercimek üretimi takip eder. Ġlçede Ģeker pancarı
üretimi de oldukça fazla olup 1998 yılında Sorgun ġeker Fabrikasının faaliyete geçmesi nedeniyle Ģeker
pancarı üretimi oldukça artmıĢtır. Ġlçemizde bağ, bahçe ziraatı daha ziyade aile ve il içi tüketime yöneliktir.
Bitkisel üretimin yanında hayvancılıkta önemli yer tutmaktadır. Tarımsal iĢletmelerin hemen hepsine
hayvancılık teĢvik uygulamaları ilçede modern hayvancılığa doğru gidiĢi hızlandırmıĢtır. Tabii, suni
tohumlama, ithal inek dağıtımı ile kaynak kullanımı destekleme fonundan teĢvikle modern iĢletmeler
kurulmasına çalıĢmaktadırlar.
ġifalı sularıyla ünlü ilçede 3 adet kaplıca otel ve moteli bulunmaktadır. Yine aynı alanda
5 yıldızlı bir termal otel inĢaatı devam etmektedir. Özellikle ilçenin en önemli turizm faaliyeti kaplıca
turizmidir.
Beldeleri: Ahmetfakılı , Araplı , Bahadın , Belencumafakılı , Çiğdemli , Doğankent , Eymir,
Gedikhasanlı, GülĢehri, Karakız
Köyleri: Ağcın , Akocak , Akoluk , Alcı , AliĢar , Altınsu , AĢağıcumafakılı , AĢağıemirler ,
AĢağıkarahacılı , AĢağıkarakaya , Ayrıdam , Ayvalık , Babalı , BağlarbaĢı , Boğazcumafakılı , Burunören ,
Büyükeynelli , BüyükkıĢla , Büyükören , BüyüktaĢlık , Caferli , CihanĢarlı , Çakırhacılı , Çamurlu ,
Çatmasöğüt , ÇavuĢköy , ÇavuĢlu , Çayözü , DiĢli , Doğanlı , Duralidayılı , Emirhan , Erkekli , FaraĢlı ,
Garipler , Gevrek , GökiniĢ , Gököz , Gözbaba , GümüĢkavak , Güngören , Günpınar , Günyazı , Halilfakılı
, Ġdrisli , Ġkikara , Ġncesu , Ġsafakılı , Ġsmailhacılı , Kapaklı , Karaabalı , Karaburun , Karakocaoğlu , Karalık
, Karaveli , KayakıĢla , Kepirce , Keser , Kodallı , Kodallıçiftliği , Küçükeynelli , Küçükköhne ,
KüçüktaĢlık , Külhüyük , Mahmatlı , Mansuroğlu , Mehmetbeyli , Mirahor , Muğallı , Ocaklı , Osmaniye ,
Peyniryemez , Salur , Sarıhacılı , Sarıhamzalı , Sivri , Sorguntatlısı , Sungur , ġahmuratlı , TaĢpınar ,
Temrezli , Tiftik , Tulum , Tuzlacık , Veliöldük , Yaycılar , Yaylalık , YazılıtaĢ , Yukarıemirler.
4.3.12 ġefaatli
Yozgat ilinin güneyinde yer alan, KırĢehir ile NevĢehir’e sınırı olan ve il merkezine 41 km
uzaklıkta bulunan ilçe. Osmanlı döneminde ufak bir köy olan ġefaatli, cumhuriyet döneminde Ankara
Kayseri demiryolu hattının hizmete açılmasından sonra geliĢmeye baĢladı. 1954 yılında Yozgat’ın ilçesi
oldu. Deniz seviyesinden 907 m yükseklikteki ġefaatli’nin nüfusu 13.400'dür. 1.870 km2 yüzölçümüne
sahip ilçeye bağlı 3 belde belediyesi ve 41 köy bulunmaktadır. Karasal iklimin görüldüğü ilçenin büyük
bir kısmı bozkır’dır. Akarsu kenarları ise genelde ağaçlıktır. Ġlçe halkının büyük bir kısmı geçimini tarım
ve hayvancılıktan sağlar. YetiĢtirilen ürünlerin baĢlıcaları arpa, buğday, nohut, mercimek, Ģeker pancarı,
fasulye, soğan, fiğ, korunga, yonca,üzüm, elma ve ayvadır. Büyük ve küçükbaĢ hayvancılığın yapıldığı
ilçede beslenen hayvanların baĢlıcaları sığır, koyun, ve Ankara keçisidir.
Beldeleri: Kuzayca, PaĢaköy, Sarıkent
Köyleri : Gülistan, Halaçlı, HüyükkıĢla, Hamzalı, Ġbrahimhacılı, Kızılyar, Küçükincirli, Kumkuyu,
Karakaya, KazlıuĢağı,Kaykılı, Kabacaoğlu, Kızılkoca, Koçköy, Konaklı, Kabakini, Karalar, Saatli,
Saçlı, ġerefoğlu, Tahiroğlu, Türüdüler, Temlik, Yıldız
4.3.13 Yerköy
Yozgat ilinin güneybatısında yer alan KırĢehir, Kırıkkale ve Çorum'a sınırı olan, il merkezine 39 km
uzaklıktaki ilçe. Deniz seviyesinden 774 m yükseklikte bulunan Yerköy’ün nüfusu 49.000'dir. 1.245 km 2
yüzölçümüne sahip ilçenin Saray ve Salmanlı olmak üzere iki belde belediyesi ve 58 köyü vardır. Karasal
iklimin görüldüğü ilçenin büyük bir kısmı bozkır’dır. Akarsu kenarları ise genelde ağaçlıktır. Osmanlı
döneminde ufak bir köy olan yerköy, cumhuriyet döneminde Ankara Kayseri demiryolu hattının hizmete
açılmasından sonra geliĢmeye baĢladı. 1935'te bucak olan yerköy 1945 yılında Yozgat’ın ilçesi oldu. Ġlçe
halkının büyük bir kısmı geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlar. Buğday, arpa, nohut, ayçiçeği, Ģeker
pancarı, patates, soğan, elma, kavun ve karpuz yetiĢtirilen ürünlerin baĢında gelmektedir. Küçük ve
büyükbaĢ hayvancılığı hem mera hayvancılığı hem de besi hayvancılığı Ģeklinde yapılmaktadır. Ayrıca
ilçede çeĢitli sanayi tesisleri de bulunmaktadır. Ġl topraklarının batısında yer alan ilçenin, doğusunda;
Yozgat, ilçe güneydoğusunda; Ģefaatli, güneybatısında; KırĢehir- Çiçekdağı, batısında; Kırıkkale,
kuzeyinde ise Çorum-Sungurlu yer almaktadır. Ġlçenin nüfusu, 2007 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına
göre ilçe merkez nüfusu 788.245 in üzerindedir. Ģehir nüfusu köy nüfusundan fazladır. Ġlçedeki geniĢ
düzlükler ve aĢınmıĢ tepeler, yer Ģekillerinin genel hatlarını oluĢturmaktadır. Arazinin büyük bir kısmını,
Delice Irmağının taĢıdığı alüvyonlarla üzerini örttüğü Yerköy Ovası kaplamakta olup, doğu ve güneyden
Çiçekdağı ve Orta Dağı ile, diğer kenarlarda da aĢınmıĢ tepeler kuĢatılmıĢtır. En önemli akarsuyu
Karanlıkdere vadisinden sonra ilçe sınırlarına giren Delice Irmağıdır. Suları yazın azalıp, baharda kabaran
Delice Irmak, ilçedeki küçük dere ve çayları da toplayarak, Sekili sınırlarında Ankara-Yozgat karayolunu
keserek, ilçe ve il topraklarını terk eder. Karasal iklimin egemen olduğu ilçede yazlar; sıcak ve kurak,
kıĢlar; soğuk ve sert geçmekte, yıllık yağıĢ tutarının büyük bir bölümü ilk ve sonbaharda düĢmektedir.
Deniz seviyesinden yüksekliği az olduğu için yaz sıcaklığı merkez ilçe ve çevresine göre daha yüksektir.
Bozkırların yaygın olduğu ilçede orman örtüsü yok denecek kadar azdır. (% 4.81)Orman örtüsü olarak
ilçenin kuzeybatısında yer alan Salmanlı nahiyesi köylerini kapsayan ,Aygar dağı üzerinde Prestep meĢe
ormanlarından oluĢan baltalık ormanlar vardır. Tepeler çıplaktır ve Delice Irmak boylarında Karanlıkdere
vadisinde olduğu gibi, söğüt, kavak ve meyve ağaçları bulunmaktadır. Yerköy doğudan baĢlayıp batıya
doğru uzanan 60 kilometre mesafeye sahip Delice Irmağı ve bu ırmağa çeĢitli yerlerden karıĢan dere
yatakları ile bir ova kentidir. Delice Irmağı ve bu ırmağa karıĢan dere yatakları kenarlarında yaklaĢık olarak
sulanabilir 85.000 dekar tarım arazisi mevcuttur. Bu sulu tarım arazisinde daha çok hububat, Ģeker pancarı,
kuru soğan, ay çiçeği, kuru fasulye ve çeĢitli sebzeler ekilmektedir. Kısacası Yerköy’ün ekonomik yaĢantısı
tabii yapısına uygun bir geliĢme göstermiĢtir. Mera ve besi hayvancılığının geliĢtiği Yerköyde sanayii
kuruĢları da yer almaktadır. Yerköy-Saray’da YibitaĢ Çimento, Yem, Kraft Torba Fabrikaları ile Gen-TaĢ
Tuğla Fabrikaları, un fabrikaları ve YibitaĢ Entegre Tesisleri baĢlıca büyük ölçekli sanayii iĢletmeleridir.
Ayrıca 2007 yılında Çanakkale Seramik Fabrikası açılarak ilçe ekonomisine büyük katkıda bulunmuĢtur.
Son zamanlarda geliĢen sanayileĢme faaliyetleri Yerköy’ün ekonomisine büyük ölçüde katkıda
bulunmuĢtur. Organize Sanayiide çalıĢan yaklaĢık 2000 kiĢi ve bu sanayide üretilen malların çoğu Yerköy
Pazarını yakından etkilemiĢtir. Yerköy’de genel olarak entansif dediğimiz tarımda mekanizasyona ağırlık
veren bir çiftçilik yapılmaktadır. Yerköy’ün arazi varlığı toplam nüfusa oranlandığında kiĢi baĢına ortalama
20 dekar kültür arazisi düĢmektedir. Özellikle ilçe merkezi ile Delice Köyü’nde yaygın olan sebzecilik ilçe
ekonomisinde hatırı sayılır bir yere sahiptir.
BaĢta biber, domates, taze fasulye, salatalık, ıspanak, lahana, marul, turp, patates, pırasa, yeĢil soğan olmak
üzere yaklaĢık 312 hektarlık bir alanda sebze üretimi yapılmaktadır.
Beldeleri: Saray, Sekili
Köyleri: Akpınar , Arifeoğlu , Arslanhacılı , AĢağıelmahacılı , AĢağıeyerci , Aydıngün , Belkavak , Beserek
, Bicikler , Buruncuk , Cakcak , Çakırhacılı , Çakırlar , Çalıklı , Çamdibi , Çamlıbel , Çayköy , Delice ,
Derebağ , Derecik , Göçerli , Gündoğdu , HacıçeĢmesi , Hacılı , Hacımusalı , Hacıosmanlı , HacıuĢağı ,
HarkaĢan , Hatip , Íğdecik , Kahyaköy , Karaağaç , Karacaahmetli , Karaosmanoğlu , Karlı , Kayadibi ,
Kocaoğlu , KömüĢören , Kördeve , Köycü, Kumluca , Küçükçalıklı , Küçüknefes , Orhan , Poyraz , Salihli ,
Sarıyaprak , Sedir , Susuz , Süleymanlı , Terzili , Topaç , Yakuplu , Yerköy , Yukarıelmahacılı ,
Yukarıeyerci , Yukarıihsangazili , Zencir
4.3.14 Yenifakılı Ġlçesi :
Yenifakılı 415 kilometrecik geniĢ bir vadiden oluĢmaktadır. Güneydoğudan gelen Fehimli deresi ve
Kuzeybatıdan gelen Kozan çayının birleĢtikleri noktada bu çayın vadi tabanında bulunur. Rakımı 1036
metredir. Yenifakılı'nın il merkezine uzaklığı Boğazlıyan- Sarıkaya-Sorgun üzeri 132 kilometre,
Boğazlıyan Atatürk yolu üzeri 116 kilometre, Kozaklı- ġefaatli yolu üzeri 105 kilometre ve Yamaçlı
Kasabası Atatürk yolu üzeri 85 kilometre uzaklıkta olup il merkezinin Güneydoğusunda bulunmaktadır.
NevĢehir ve Kayseri ile sınır teĢkil etmektedir. Doğusunda; Boğazlıyan, güney ve batısında KırĢehir ili,
Kozaklı ilçesi, kuzeyinde; ġefaatli ve Boğazlıyan ilçeleri ile çevrilidir.
4.4 Ġlin Coğrafi Durumu
Yozgat doğudan Sivas; güneyden Kayseri, NevĢehir, KırĢehir; batıdan Kırıkkale; kuzeyden ise
Amasya, Çorum ve Tokat illeri ile çevrili olup, 34° 05’ - 36° 10’ doğu meridyenleri ile 38° 40’ - 40°
18’ kuzey paralelleri arasında yer alır.Deniz seviyesinden 1300 metre yükseklikte olup 1 412 300
Hektar toprağa sahiptir. 81 Ġl arasında toprak geniĢliği bakımından 15. sırayı alır. Ġlin doğudan batıya
gidildikçe yüksekliği azalır.
Ġl’in en doğusu ile en batısı arasında 20 050 boylam (meridyen) farkı olup, yerel saat farkı 8’ 20” dir.
Kuzeyi ile güneyi arasında ise, 10 38’lik enlem (paralel) farkı varır. Ancak, fark az olduğundan iklim
üzerinde önemli bir etki yaratmamıĢtır. Ġlin, doğu - batı uç noktaları arasındaki kuĢ uçuĢu uzaklık 216
km, kuzey - güney uç noktaları arasındaki uzaklık 144 km. dir. Yozgat, alan bakımından Türkiye’nin
15. Ġlidir. Ġlin; izdüĢüm alanı ( km2) 13 597, gerçek alanı ise 14 123 km2 dir
4.5. Ġlin Topografyası ve Jeomorfolojik Durumu
Yozgat jeolojik bakımdan incelendiğinde; I.-III. zamanı kapsayan dönemde oluĢtuğu; eski
ve yeni çeĢitli jeolojik yapıların bulunduğu görülür. Bu kayaçlar, baĢlıca dört grupta
değerlendirilebilir:
a) Metaformik Kayaçlar
b) Bazik Kayaçlar
c) Asidik kayaçlar
d) Tortul Kayaçlar
4.6. Dağlar
Platolardan sonra, Ġl’de en geniĢ alanı kaplayan yeryüzü Ģekli, dağlardır. Ġl’in, doğu ve
kuzeydoğu kenarlarında yer alan dağlar, genellikle yüksekliği fazla olmayan kıvrımlı sıradağlar ve
aĢınarıkk alçalmıĢ tepeler biçimindedir.
Kızılırmak Vadisi boyunca kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanan AKDAĞLAR Ġl’deki en
önemli sıra dağlardır. Kıvrımlı sıradağlar halinde uzanan Akdağlar, Kızılırmak’ın akıĢ yönünü
belirlemiĢ, ayrıca Ġl’in doğu komĢusu olan Sivas’a doğal bir sınır oluĢturmuĢtur. Ġç Anadolu
Bölgesi’nin de önemli dağ sıralarında olan Akdağlar’ın yapılarında, genellikle 2. zamanın kalkarleri
yaygın olup, eteklerinde ise, neojen tortulları yer almaktadır.
Ġl’de, ikinci önemli bağ sırası, DEVECĠ DAĞLARI’dır. Bozok Platosu’nun kuzeyi boyunca uzanan
Deveci Dağları Yozgat - Tokat Ġllerin ile Ġç Anadolu ve Karadeniz Bölgeleri arasında doğal bir sınır
oluĢturmaktadır.
Çorum sınırındaki Zinciri ve Akdağ, Kayseri sınırındaki Akdağlar’ın devamı olan Gevencik ve
Keklicek dağları Ġl’in diğer önemli dağlarıdır. Bozok Platosu üzerinde arazinin dalgalı görünüĢünü
fazla bozmayan, nispi yükseltileri 250 - 350 m. arasında değiĢen tepelik alanlar da çoktur. AĢınmaya
uğramıĢ bu tepeler seller tarafından parçalanarak, kırgıbayırı (Badland) adı verilen keskin sırtlarla
birbirinden ayrılan pürüzlü yüzeyler oluĢmuĢtur.
Yozgat Ġlinde Yer Alan BaĢlıca Dağlar
Kerkenez Dağı : 1524m Yazır
Dağı : 1683m Aygar Dağı :
1641m Dağnı Dağı : 1755m
Sırıklıdağ : 2076m
Hamzasultan Tepesi : 2272m
Keklicek Dağı : 1369m
Deveci Dağları : 1907m
Gevencik Dağı : 1607m
Akçadağ : 1639m Zincirli
Dağı : 1633m
4.7. Ovalar
Ġl'de, ovaların kapladığı alan azdır. Ovalar, genellikle tepeler arasındaki çukur yerlere
alüvyonların çökmesiyle oluĢmuĢtur. Ġl genelinde Boğazlıyan, Sarıkaya ve Yerköy ilçelerinde
ova arazisi daha geniĢ yer tutmaktadır.
En önemli ovalar; Boğazlıyan ve Yerköy ovalarıdır. Yerköy Ovası, tepelikler arasında
Delice Irmak'ın taĢıdığı alüvyonların çökmesiyle oluĢmuĢ, alüvyal bir düzlüktür. Boğazlıyan
Ovası'da, ilçenin batısında çevredeki tepelerden inen dere ve çayların taĢıdıkları alüvyonlarla
örtülü olup, 6 - 7 km boyunda, 5 - 6 km enindedir.
Sarıkaya Ġlçesi'nin 5 - 6 km kuzeyinde yine aynı Ģekilde oluĢan verimli bir ovadır. Bu
ovanın kenarlarında Karayakup, Hasbek ve Çıkrıkçı köy ve kasabaları bulunmaktadır. Ayrıca
çıplak yüzeylerden inen seller vadi diplerinde taban ovaları oluĢturmuĢtur. Çekerek Suyu
Vadisi ve Karanlıkdere'de yer alan bağ - bahçe arazileri bu özelliktedir. Bu verimli
topraklarda, vadilerdeki ılık iklimin de etkisiyle üzüm, fıstık ve ayva gibi çeĢitli meyveler
yetiĢtirilmektedir.
Vadi kenarları ve dağ eteklerinde sellerin bıraktığı materyallerden, birikinti konileri
oluĢturmuĢtur.
Bu birikinti alanlarına, Karamağara Deresi'nin tabanlı vadisi kenarlar ında beligin olarak
rastlanmaktadır .
4.8.Akarsular
Kızılırmak’ın Ġç Anadolu Bölgesi’ndeki en büyük kolu olan Delice Irmak, YeĢilırmak’ın
önemli kollarından olan Çekerek Suyu ile bunlara bağlı küçük dere ve özler, Ġl’in baĢlıca akarsu
ağını oluĢturmaktadır. Bu akarsuların tümü yağmur, kar erime ve kaynak sularıyla beslenmektedir.
Rejimleri, Ġl’de görülen yarı kurak iklimden dolayı düzensizdir. Yaz mevsiminde suları iyice
çekilmekte, hatta bazı küçük dereler kurumaktadır. Ġlkbaharda ise, kar erimesi ve ani sağanak
yağmurlar ile kabarmaktadırlar. Akarsu yatakları çoğu yerde sulama amaçlı baraj ve göletlerin
yapımına elveriĢlidir. Bunlar değerlendirildikçe bölgede sulu tarım yaygınlaĢacaktır.
BaĢlıca Akarsuları ve Özellikleri:
ÇEKEREK SUYU
YeĢilırmak’ın önemli kollarından olan ırmak, Yozgat’ın kuzey kesiminin sularını boĢaltır.
Sivas ili sınırlarındaki Çamlıbel Dağlarından doğar, Deveci Dağları’nın güneyinden batıya doğru
akarak, Yozgat ili sınırları içerisine girer. 256 km. uzunluğunda olan ırmağın, 110 km.si Ġlimiz
dahilindedir. En önemli kolu, Akdağmadeni’nden gelen Göndelen Suyu’dur. Bu yöreden ayrıca
Dikirsaray, Çakraz suları ile Sorgun yöresinden küçük çay ve dereleri alır. Aydıncık ilçe merkezine
10 km. uzaklıkta, Kazankaya Kasabası giriĢinde 10 km uzunluğundaki kanyon vadi içerisine girer.
“Kazankaya Kanyonu” denilen bu vadi, rafting (akarsu krosu) sporu için idealdir. Akarsu daha
sonra, Ġl topraklarını terk etmektedir.
Saniyede 63 m3 su taĢıyan ırmak, Karadeniz iklimi havzasında yer aldığından suy bol, rejimi de
nispeten düzenlidir. Bu yüzden arazi sulamasında büyük önem taĢımaktadır. Irmak üzerinde
Yozgat il sınırları içerisinde DSĠ’nin planlanmasını yaptığı enerji, sulama ve taĢkın koruma amaçlı
Çekerek (Süreyyabey) Barajı inĢa edilmektedir. bu barajda; 1180 x 106 m3 su depolanarak,
Çekerek, Zile, MaĢat - ReĢadiye, Aydıncık (Mamure) ve Geldingen ovalarında toplam 42 864 ha
arazi sulanacaktır.
Bu barajdan yaklaĢık olarak, 100 X 106 Kwh enerji üretilecektir. Ġlimizde ise, Çekerek Ovası’nda
1500 ha, Aydıncık (Mamure) ovasında da 5080 ha olmak üzere, toplam 6 580 ha arazi sulu tarıma
kavuĢacaktır.
DELĠCE IRMAĞI
Kızılırmak’ın büyük kollarından olan Delice Irmak, Akdağların batı eteklerinden Kaynak
suyu olarak doğar, platonun doğu kenarındaki suları; merkez ilçe, Sorgun ve Doğankent sularını
toplayan Sorgun deresini alarak, ġefaatli’ye ulaĢır. Burada, Boğazlıyan ve çevresi sularıyla
büyüyen Karacaali Özü ile birleĢerek, Delice Irmak adını alır. ġefaatli ilçe merkezini geçtikten
sonra 30 km uzunluğundaki Karanlıkdere Vadisi’ne girer. Karanlıkdere’de güzel doğa manzaralı
içerisinde akan ırmak, Yerköy’ü geçtikten sonra biĢek Özü’nü alır ve Sekili sınırlarında Ġl
topraklarını terk eder.
Ortalama debisi (akım) 30.5 M3/Sn dir. Ġç Anadolu’nun kurak iklim kuĢağında bulunduğu için yaz
mevsiminde suları iyice çekilmektedir.
Delice Irmak’ın, Ġl topraklarından aldığı en önemli kolları Karacaali Özü, Eğriöz ve BiĢek
Özü’dür.
Karacaali Özü: 120 km uzunluğunda olup, kaynaklarını Akdağmadeni ve Boğazlıyan çevresinden
almaktadır. Küçük kollarla beslenen akarsu, ġefaatli ilçesi yakınlarında Kanak suyu’na
karıĢmaktadır.
Eğriöz: Toplam uzunluğu 65 km olan bu su, Yozgat Yaylası’ndan doğmaktadır. Platoyu derin
vadilerle parçalayarak akan öz Sorgun’da DelibaĢ Çayı ile birleĢmektedir. Esenli Kasabası
yakınlarında Kanak Suyu’na karıĢan akarsu, Gelingüllü Barajı’nı besleyen kaynaklardandır.
BiĢek Özü: Yozgat il merkezindeki Kabak Tepe’nin kuzeye bakan eteklerinden doğan akarsu, Topaç
ve Musabeyli derelerini aldıktan sonra, Yerköy ilçesi yakınlarında Delice Irmakla birleĢir.
4.9. Göller
Gelingüllü Göleti, Kirazlı Göleti, Süreyyabey Göleti, Topçu Göleti, Lök Göleti, Üçağaç
Gölü, Kazankaya Kanyonu, Yahyasaray Göleti, Uzunlu Göleti, Fehimli Göleti, Ġğdere Gölü.
4.10. Platolar
Yozgat Ġli, Ġç Anadolu Bölgesi'ndeki en geniĢ plato alanlarından olan "Bozok Platosu"
üzerinde yer almaktadır. Bozok platosu Kızılırmak yayının çevirdiği dalgalı bir arazi
özelliğindedir. Ortalama yüksekliği ise, 1200 - 1400 m. arasında değiĢmektedir. Kızılırmak ,
Delice Irmak ve kolları tarafından derince yarılmıĢ olan platonun yüksekliği kuzeybatı ve
batıya doğru azalmakta olup, 700 - 800 m yükseklikte olan Kızılırmak taban ovasında sona
ermektedir.
Platonun güneyi lavlarla örtülüdür. Akarsular bu volkanik alan içerisinde gömülerek derin
vadiler oluĢturmuĢtur. Platonun kuzeydoğu kesiminde ise, kalker tabakalarının yaygın olduğu
daha dalgalı arazi yapısı görülmektedir.
TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ KAVRAMSAL EYLEM PLANI
5.0 YOZGAT Ġlinin Doğa Turizmi (Arzı)
Değerleri ve Bilinirlik Değerlendirmesi
Akarsular:
Akarsuyun adı
Çekerek Irmağı
Delice Irmağı
Kanak Çayı
Karasu
Kılıçözü Deresi
Sarayözü Deresi
Akdağmadeni Suyu
Gündelen Deresi
Mağaralar
Ġl sınırları içindeki
uzunluğu (km)
122,4
239,2
156,2
153,0
93,5
35,2
59,8
71,5
Toplam
Uzunluğu(km)
299
239,2
156,2
153
93,5
35,2
59,8
71,5
Debisi(m3/s)
19,234
14,05
7,574
4,574
2,769
0,498
0,734
1,280
Mağranın Adı
Ġlçesi
Uzunluğu (Mt)
Bilinirlik
1
Ín Altı
Akdağmadeni
690
B
2
ÇeĢmelidere (1)
Akdağmadeni
48
B
3
ÇeĢmelidere (2)
Akdağmadeni
65
B
4
Divanlı Köyü
Saraykent
---
B
Milli Park ve benzeri sahalar
Adı
YozgatÇamlığı Milli Parkı
Kadıpınarı Tabiat Parkı
Oluközü Tabiat Parkı
Uç tepeler Tabiat Parkı
Davulbaz Tepe Tabiat Parkı
ilçesi
Merkez
Akdağmadeni
Akdağmadeni
Sorgun
Merkez
Bilinirlik
M
B
B
B
B
Yozgat Milli Park ve Tabiat parklarına ait SWOT Analizi
Güçlü Yönleri
Zayıf Yönleri
Yozgat
Çamlığı
Milli
Parkı Nufusa bağlı Ziyaretçi sayısının az
ulaĢımının kolay olması ve Ģehir olması. Yeterince tesis ve
merkezine yakın olması sahip olduğu iĢletmelerin yapılmaması.
tür çeĢitliliğiyle dikkat çekmesi ve
endemik türleri barındırması.
Tabiat parklarının geneli ise görsel
açıdan bütünlük arz etmesi ve
ulaĢımın kolay olması ve coğrafik
açıdan görülmeye değer olması.
Fırsatlar
- Halkın ve yöneticilerin etkin
katılımcılığı,
- Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı’nın
ödenek gönderme yönünde
imkanlarının olması,
- Coğrafi bilgi sistemlerinin
geliĢmesi
- Ucretsiz/ücretli tanıtım fırsatlarının
olması
Adı
AkçakıĢla Örnek
Avlağı
Tehditler
- Beklentilerin gerçekleĢmesi
ihtimalinin varlığı,
- Yerel yöneticilerin kırsal
kalkınmada turizmi gerek ve yeter
Ģart olarak görmemeleri,
- Korunan sahalara yerel
yöneticilerin ve halkın korunan alan
değil de turizm veya mesire yeri
olarak bakmaları.
Avlaklar
ilçesi
Akdağmadeni Çayıralan
Bilinirlik
B
Yozgat ili Avlaklar Swot Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
- Av turizmi deneyimi,
- Havaalanına yakın olmaması sebebi
- Çok çeĢitli yaban hayvanlarını
ile turist ulaĢımındaki problemler,
barındırması,
- Av turistlerinin avlaklara yakın
- Zorlu kıĢ aylarında yaban hayatına yerlerde konaklama imkanlarının
yem desteği yapılabilmesi
yetersiz oluĢu,
imkanlarının olması,
- YetiĢmiĢ profesyonel av
- Kaçak avcılığın fazla olmaması,
kılavuzlarının olmaması,
- Sahaların her yıl envanterlerinin
- Seyahat acentelerinin av köĢkü
yapılması,
yapma taleplerinin orman
- Koruma ve kontrol teĢkilatının
arazilerinde karĢılanamaması,
olması,
- Yetersiz personel,
- Yaban Domuzu varlığının ve trofe - Yönetim planlarının olmaması,
kalitesinin yüksekliği
- Avlak potansiyelinin (taĢıma
- Avlak sayısının arttırılması imkanı, kapasitesinin altında) avcı gelmesi,
uygun sahaların mevcudiyeti
Fırsatlar
Tehditler
- Coğrafi bilgi sistemlerinin
geliĢmesi,
- Mali imkanların teknolojik
geliĢimleri takip ve satın alma için
yeterli olması
- Avlak Ģirketlerinin kurumsallaĢma
çabaları,
- Av sayısının artma eğilimi,
- Yozgat Av Hayvanların kalitesi
yönünden Zengin olması,
- Av köĢkü yapımı için köylerde çok
sayıda uygun boĢ ev bulunması
- Avrupa’daki kriz sebebi ile turist
sayısının azalması,
- Envanter giderlerinin çok yüksek
olması sebebi ile mali külfet,
- Gelir-gider dengesinin bazen
negatif olabilmesi
Av turizmine ve av yaban hayatı değerlerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin
daha geliĢtirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine ve
doğa turizminin geliĢtirilmesine yönelik stratejik kararlar;
1-Av turistlerinin konaklama ihtiyacının nitelikli pansiyon ve benzeri küçük kapasitesi butik
otellerle giderilmesi iyi bir çözüm olacaktır,
2- Butik otel/pansiyon tarzı yapıların köylerde yapılmasının teĢvik edilmesi önemli kırsal
kalkınma için uygun olacaktır, bu oteller yayla turizmi ve diğer turizm çeĢitlerinin de
konaklama altyapısını temin edeceklerdir.
3- Yerel profesyonel av kılavuzu ihtiyacının 9. Bölge Müdürlüğü imkanları ile eğitim yapılarak
giderilmesi, eğitilenlerin seyahat acentelerinde staj imkanlarının olması, yabancı dil eğitimini
konuĢma seviyesinde almaları faydalı görülmektedir,
4- Yozgat Ġl ġube Müdürlüğünün yaban hayatı bölümü mezunu personel bakımından
güçlendirilmesi,
5- Avlaklarımızın ve av kaynağının fuarlar, yaban televizyonu, av dergileri ve benzeri
kaynaklarda tanıtılması, yerli ve yabancı av turizmi acenteleri ile görüĢme yapılarak tanıtılması,
6- Kırsal kalkınma maksadıyla, av turizmi uygulamalarından yöre insanının daha fazla pay
almasına dayalı uygulamanın daha da geliĢtirilmesi, payın karĢılığında yöre insanının av
kaynağına müspet fayda temin edebilmesine yönelik düzenlemelerin 9.Bölge Müdürlüğü Ġl
ġube Müdürlüğünce yapılması .
Yaylalar
1
2
3
Adı
Bozok Yaylası
Cehirlik Yaylası
Hisarbey Yaylası
ilçesi
Merkez
Merkez
Sarıkaya
Bilinirlik
B
B
B
Yozgat ili Yaylaları SWOT analizi
Güçlü Yönler
- Yaylaların geniĢ sahalarda olması
- Turizm için kullanılabilir nitelikte olanların varlığı,
- Yayla turizmi için giriĢimcilerin olması,
- Yaylaların çok sayıda turizm çeĢidine imkan veriyor olması,
- Yayla evlerinin pansiyon ve benzeri kullanımlar için uygun özelliklerinin olması,
- Aktif yaylacılığın azalsa da devam ediyor olması,
- Yolların mevcudiyeti,
Zayıf Yönler
- Bir çok yerde yayla evlerinin sökülmüĢ olması, eskimesi, tamiri için
masraf gerektirmesi,
- Yaylacılık yapanların turizm altyapısı ve turizm fikri olmaması,
- Bazı mülkiyet ve yönetim meseleleri,
- Yayla yollarının bakım istemesi, arazili araçlar dıĢındakilerin gelemsinin çok zor olması,
- Bazı yaylalarda elektrik olmaması,
- Ġnsan kaynağının çok az olması, eğitim seviyelerinin düĢüklüğü,
Fırsatlar
- Yaylalarda konaklama için basit kampçılık imkanlarının mevcudiyeti,
- Yaylaların mevcut turizm destinasyonlarına yakın ve av turizmine uygun yerlerde bulunması,
- Misafirsever köylülerimizin turizmin baĢlatılması için sıcak bakıĢları,
Tehditler
Yaylacılığın bazı yaylalarda tamamen ortadan kalkması, yaylacılık kültürünün yok olma riskinin
varlığı,
- Eski yolların bazı yaylalarda bakımsızlık sebebi ile daha da bozulması,
- Yaylaların bazılarında düzensiz yapıların yapılması
Yaylalar ve Yayla değerlerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin
daha geliĢtirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin
önlenmesine ve doğa turizminin geliĢtirilmesine yönelik stratejik kararlar;
- Yaylalarda pansiyonculuk uygulamalarının geliĢtirilmesi uygun görülmektedir,
- Yayla evlerinin turizme uygun olanlarının tespit edilerek öncelikle sahiplerinin
teĢvik edilmesi, bu gerçekleĢemezse av köĢkü olarak kullanılmak üzere seyahat
acentelerinin buna teĢvik edilmesi,
- Yaylaların tamamında atlı, yürüyüĢ ve bisikletli gezi rotalarının tespit edilerek
iĢaretlenmesi iĢlerinin Kaymakamlıklarca öncelikli olarak yaptırılması,
- Yaylacılığın geliĢtirilmesi ve desteklenmesi için Ġl Tarım ve Hayvancılık
Müdürlüğünce gerekli uygulamaların baĢlatılması,
- Mevcut, turizm destinasyonlarına bu sahaların da eklenerek zenginleĢtirilmesi
çalıĢmasının Ġl Turizm ve Kültür Müdürlüğü ve Orman ve Su ĠĢleri Ġl ġube
Müdürlüğü’nce yapılması,
- Özellikle Sarıkaya Ġlçesi Yaylalar yönünden zengin olup, ulaĢım imkanlarının da
uygun olması sebebi ile bu faaliyette ilk planda uygulamalarda yer almalıdır,
- Kırsal kalkınma maksadıyla, yöre insanının faaliyetlerden daha fazla pay almasına
dayalı uygulamaların geliĢtirilmesi,
- Yaban Hayatı Gözlem Alanları, Yaban Hayvanlarının Ġzlerinin Görülebileceği Alanlar;
Su KuĢları gözlemi için (Kaz, Ördek vb.) göletler ve dere kenarları (topoğrafik yapı
açıdan gözlem için tüm sulak alanlar uygun)
Yaban domuzu Tilki TavĢan vb. av hayvanları için Merkez ilçe Divanlı Köyü ve
AkçakıĢla örnek avlak sahası,
Otantik Köyler:
Çekerek ilçesi KamıĢçık köyü.
Botanik Özellikleri Ġfade Eden Alanlar:
Sorgun ilçesi ġebekpınarı mevkii(Karadenize has yapraklı ağaç türleri),
Akdağmadeni Çulhalı Mevkii(Sarıçam Ormanları), Merkez Yozgat Çamlığı Milli
Parkı (Karaçam, MeĢe.)
Doğa Yönünden Değer Ġfade Eden Noktalar Ġlginç Orman Gezisi Noktaları
Yozgat Çamlığı Milli Parkı, ġebekpınarı.
Sportif olta balıkçılığı yapılabilecek alanlar: Deniz yada akarsularda yapılan olta
balıkçılığı ilimizde daha çok boĢ zaman faaliyeti olarak gerçekleĢtirilmektedir. Tüm göl
ve göletlerimizle beraber Delice ırmağı, Çekerek suyu ve Çulhalı deresinde Sportif olta
balıkçılığı yapılmaktadır.
Kır Lokantaları: Yozgat Çamlığı Milli Parkı, KadıĢehri Vasfıbey MeĢeliği mevkii,
Akdağmadeni Oluközü Kasabası.
Botanik gezi alanları, endemik bitkilere ulaĢma gezileri: Yozgat Çamlığı Milli Parkı
barındırdığı türler itibari ile hem sportif hemde bilimsel amaçlı geziler için uygundur.
Dere-Vadi Gezileri : Yozgat Çamlığı Milli Parkı içerisinde yer alan MenekĢe deresi
olarak bilinen yarı kuru derede özellikle Mayıs ayında envai çeĢitte kelebek gözlenebilir.
ġefaatli ilçesi Karanlıkdere mevkiinde çiçek türleri ve av hayvanları açısından
görülmeye değer özelliktedir.
Adrenalin Gezileri : Aydıncık ilçesi Kazankaya Kanyonu Rafting ve dağcılık sporları
açısından uygundur.
Av Turizmi Alanları : Çekerek devlet avlağı, AkçakıĢla örnek avlağı, ġebekpınarı,
Akdağmadeni, ġefaatli ilçesi Karanlık dere mevkii.
Foto Safari Alanları : Yozgat Çamlığı Milli Parkı MenekĢe dere mevkii, ġefaatli ilçesi
Karanlık dere mevkii, Aydıncık ilçesi Kazankaya Kanyonu, Aydıncık ilçesi ġebekpınarı
mevkii.
Rafting Alanları : Aydıncık ilçesi Kazankaya Kanyonu
KuĢ Gözlemciliği Yapılacak Alanlar : Dört tür akbabanın gözlenebileceği Aydıncık
ilçesi Kazankaya Kanyonu, Yozgat Çamlığı Milli Parkında Kartallar,
Keklik ve diğer av hayvanlarının gözleneceği alan ise ġefaatli ilçesi Karanlık dere
mevkii.
Manzara Seyir Noktaları : Yozgat Çamlığı Milli Parkı Sooluk Tepesi, Aydıncık
Ġlçesi Kazankaya Kanyonu, ġebekpınan, Merkez ġahin tepesi.
YürüyüĢ Parkurları ve Rotaları : Yozgat Çamlığı Milli Parkı Ġçerisinde yer alan doğal
YürüyüĢ parkuru mevcut olup 2300 mt. Uzunluktadır. ġehir merkezi giriĢinden baĢlayıp
Sooluk tepe mevkii altından tekrar giriĢe veya isteğe göre kent ormanına ulaĢılmaktadır.
Tabiat parkları içerisinde de zeminin iyileĢtirilmesi halinde yaya ve bisiklete uygun
parkurlar oluĢturulabilir.
Yaya ve Doğa gezilerine
dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha da
geliĢtirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin
önlenmesine ve doğa turizminin geliĢtirilmesine yönelik stratejik kararlar;
- Mevcut baĢarılı rotalardaki uygulamanın baĢarı faktörlerinden faydalanarak yeni
rotaların da aynı mantıkla yapılması,
- Rotalarda kırsal hayatın değerlerine ve bu kültürün sürekliliğine azami dikkat
gösterilerek, kırsal sahalardaki insanlarımızın bu etkinlikten en yüksek seviyede fayda
temin etmelerinin sağlanması,
- Alan kılavuzluğu sisteminin özellikle Yozgat Çamlığı Milli Parkı içindeki rotalarda
etkin olarak uygulanması,
Mevcut rotalar üzerindeki iĢaretlemelerin, tabiatın korunmasına ait tanıtıcı
düzenlemelerin 9. Bölge Müdürlüğüne bağlı birimlerce yapılması,
Mevcut
rotalar
üzerinde
manzara
seyir
noktalarında
ilgili
birimlerce(Kaymakamlıklar, 9. Bölge Müdürlüğü, Gençlik Hizmetleri ve Spor Ġl
Müdürlüğü) seyir terasları yapılması,
- Ġnsanlarımızın son yıllarda kilo vb. problemleri sebebi ile harekete ihtiyaçlarının
olması sebebi ile il-ilçe Ģehir merkezleri civarında da tabiata gezi amaçlı hafta içi ve
hafta sonu aileleri ile beraber yürüyecekleri rotaların Gençlik Hizmetleri ve Spor Ġl
Müdürlüğü tarafından meydana getirilmesi, bu rotalarda tabiatı tanıtıcı düzenlemelerin 9.
Bölge Müdürlüğüne bağlı birimlerce yapılması,
- Rotalarda güvenliğin temini için özellikle tehlikeli rotalarda erken uyarı, alan kılavuzu
vb. hizmetlerin verilmesinin gerektiği, tehlike anında ne yapmaları gerektiği
bilgilendirmelerinin yol boyunca yer verilmesi, (ilk yardım bilgileri panosu, ve telefon
numaraları vb.),
Rotalar üzerinde kiĢilerin satınalma ihtiyaçlarını gidermek üzere köylü
vatandaĢlarımıza öncelik vererek uygun yerlerde basit satıĢ noktalarının yapılmasının
Kaymakamlıklarca gerçekleĢtirilmesi, bunun kırsal kesimdeki vatandaĢlar için faydalı
olacağı gibi rota yürüyen/gezen insanlar için de ihtiyaçlarını karĢılama Ģansı verecektir,
- Rota güzergahları üzerinde uygun yerlere “kuru tuvalet” tabir edilen tuvaletlerin
yapılmasının Kaymakamlıklarca gerçekleĢtirilmesi, 9. Bölge Müdürlüğünce de Mili
Parklarda bu uygulamanın gerçekleĢtirilmesi,
- Bölgesel olarak kaymakamlıklar, belediyeler veya bazı gruplar tarafından tespit
edilmiĢ ve benimsenmiĢ çok sayıda güzergah olduğu, bunların uygun niteliklere haiz
olanların iĢaretlemelerinin tamamlanması, broĢürlerinin basılması iĢlemlerinin yerine
göre Belediye ve Kaymakamlıklarca yapılması,
- Fırtına ve yağmur durumunda gezi gruplarının kaybolma ihtimali veya tehlike altında
olmaları durumunda kurtarma ekiplerinin alan kılavuzları
DOĞAL ÜRÜNLERE DAYALI EL SANATLARI :
Yozgat'ta eski yaygınlığını yitirmiĢ olmakla birlikte dokumacılık, örücülük gibi el sanatları,
günümüzde de sürdürülmektedir. Kilim, halı, bez baĢlıca dokuma türleridir. Ancak bunlarda özgün
süslemelerden veya dokuma tekniklerinden söz edilemez. Halılar Kayseri halılarını, kilimlerde
ġarkıĢla kilimlerini andırır. Geometrik motiflerle stilize bitki ve hayvan motifleri yaygın süslemelerdir.
Dokumacılıkta bordo, lacivert ve yeĢil renkler egemendir.
Yozgat Yöresi bu güne kadar yapılan araĢtırmalara göre bir çok uygarlığı misafir etmiĢ eski bir
yerleĢim yeridir. AliĢar Höyüğü, Büyüknefes Harabeleri, Kerkenes Harabeleri, Merci-mektepe ve
Çelgeltepe'de yapılan yüzey araĢtırmaları ve kazı çalıĢmalarında Hitit, Firig, Med, Pers, Roma ve
Bizans imparatorluklarının bu bölgede hüküm sürdükleri tespit edilmiĢtir. Kuzey - Güney ve Doğu Batı yolları üzerinde bulunması kültür taĢıyıcılığı açısından önemini bir kat daha artırmıĢtır. Osmanlılar
zamanında Sivas, Ankara yolu ile Kayseri-Sivas ticaret yolları bölgenin çevre ile olduğu kadar doğu ve
batı kültürleriyle de iliĢkisini kuvvetlendirmiĢtir.
Kültürü "Ulusların YaĢam Biçimi" olarak tanımlayacak olursak, yukarıda sayılan çeĢitli uygarlıkların
Yozgat'a katkılarını göz ardı edemeyiz. Tarihi kalıntıları medrese ve Camii'leri , köprüleri, konakları,
sarayları, hamamları, edebiyatı, türküleri, manileri, yemekleri ve tabi güzellikleri ile bir kültür kenti
olan Yozgat bütün bu güzellikleri ülkemize ve dünyaya tanıtacak birikime sahiptir.
SANAT - EL ĠġLEMECĠLĠĞĠ
Yozgat'ta eski yaygınlığını yitirmiĢ olmakla birlikte dokumacılık, örücülük gibi el sanatları,
günümüzde de sürdürülmektedir. Kilim, halı, bez baĢlıca dokuma türleridir. Ancak bunlarda özgün
süslemelerden veya dokuma tekniklerinden söz edilemez. Halılar Kayseri halılarım, kilimlerde
ġarkıĢla kilimlerini andırır. Geometrik motiflerle stilize bitki ve hayvan motifleri yaygın
süslemelerdir. Dokumacılıkta bordo, lacivert ve yeĢil renkler egemendir.
GümüĢ ĠĢlemeciliği: GümüĢ iĢlemeciliği ile ilgili olarak Yozgat’ta bu iĢle uğraĢan birkaç kiĢi
bulunmaktadır. ġu anda çevre illerden hazır yapılmıĢ olarak getirilen gümüĢ 25-30 yıl öncesinde ustalar
tarafından gümüĢ külçeler veya Osmanlı sikkeleri potalarda eritilip istenilen Ģekilde iĢlenip piyasaya
sürülürdü. El iĢlemeciliğinde genellikle kolye, bilezik ,künye,küpe, kapı kolları ,kapı tokmakları v.b.
gibi eĢyalar yapılırdı.
Bakır ĠĢlemeciliği: 25-30 yıl öncesinde Tol çarĢı içinde bakırcılar bulunmaktaydı. Ancak bugün için
birkaç kiĢiyi geçmeyen bakırcılık unutulmaya yüz tutmuĢtur. Bakır iĢlemeciliğinde de gümüĢte olduğu
gibi Ģu anda iĢlenmiĢ ve yapılmıĢ olarak gelen hazır kaplar veya eĢyaların satıĢı yapılmaktadır. Daha
önceki yıllarda çarĢıya plakalar halinde gelen bakır malzeme ustalar tarafından istenilen veya ihtiyaç
duyulan mutfak veya vesair eĢyalara dönüĢtürülürdü. (Helke, kazan, tas, tepsi, leğen, sahan, sini v.b.)
Bakır levhalar istenilen eĢyanın büyüklüğüne göre kesilip önceleri ayakla çalıĢtırılan ve daha sonraları
motorlu olanları çıkan körüklerin kor hale gelen ateĢte iyice ısıtılıp tokmaklarla örs üzerinde dövülerek
istenilen hale getirilirdi.
Kalaycılık:
Bakır mutfak eĢyalarının kullanıldığı dönemlerde revaçta bir meslek olan kalaycılık da
ugün kaybolmaya yüz tutmuĢ meslekler arasında yer almaktadır. NiĢadır ve kalay malzemesi ile yapılın
kalay iĢi çok basit bir yöntemle yapılmaktadır. Kalaylanacak kap bir kıskaçla tutulup körüğün korladığı
ateĢte iyice ısıtılır. IsınmıĢ olan kap kenara çekilir ve içine önce niĢadır arkasından kalay malzemesi
atılıp bir pamukla sıcaktan hemen eriyen kalay bütün kabın içine iyice sürülür. ÍĢlem tamamlandığı
zaman beyaz ve parlak bir görünüm alan kap istenildiği zaman kullanılabilir hale gelir.
Bıçakçılık: 40-50 yıl önce kamyon makaslarından bıçak yapılırdı. ġimdi ise hazır getirilen çelik
malzemeden bıçak yapılmaktadır. Ístenilen ebattaki çelikler körüğün korladığı ateĢte iyice dövülerek
istenilen Ģekle sokulur. Ağız inceliği sağlanan çelik keskin hale getirilmek üzere çark’a verilir. Íncelip
tesfiye iĢi biten çelik’e su yağ ile birlikte verilir. Çelik çok sertleĢirse suyu yeniden alınır. Bıçak
ustalığındaki maharet çeliğe su vermekte bulunur. Bıçak için yapılacak olan saplar ya ağaçtan
(gürgen,ceviz) veya keçi,manda boynuzundan yapılır. Boynuzda ateĢte ısıtılarak örs ve çekiçle bıçak
sapı haline getirilip ve daha sonra bu sap cila ile parlatılarak çelikle birleĢtirilir ve bıçak tamamlanmıĢ
olur.
Nalbantçılık:
Otomobillerin az, at arabaları ve kağnıların çok olduğu dönemde nalbantçılık
önemli meslekler arasında sayılmakta idi. 30-40 yıl önceleri Yozgatlı ustaları yaptığı nallar hayvanlara
takılırdı. Ancak diğer sanatlar gibi kaybolmaya baĢlayan bu meslekte de Yozgat’ta bu gün iki usta
bulunmaktadır. Nallar Ístanbul ve Zile’den hazır olarak getirilmektedir. Nal için örs,çekiç,kerpeden ve
atın tırnağını yontmak için yonocak denilen aletlere ihtiyaç vardır. Atın tırnağı yonacakla nala uygun
hale getirilir ve nal çivilerle tırnağa çakılır.
YEREL ETKĠNLĠKLER:
Eğrice (Hıdrellez)
06 Mayıs / Yozgat
Atatürk'ün Yozgat'a Geliş Yıldönümü
15 Ekim / Yozgat Yozgat
Sürmeli Festivali
10-15 Haziran / Yozgat
Kazankaya Kanyonu Kültür Ve Turizm Festivali
22- 23
Temmuz / Yozgat
Aydıncık Soğan, Kültür Ve Sanat Festivali
S0 Eylül / Yozgat
ŞENLİKLER:
Hıdrellez Kültür Şenliği
06 Mayıs / Yozgat
Gençlik Şenliği 15-21 Mayıs
/ Yozgat Bozhöyük Yayla
Şenlikleri 26 Haziran /
Yozgat Bahadın Kültür
Şenliği
23- 29
Temmuz / Yozgat
Devecipınar Yayla Dönüşü Eğrice (Hıdrellez)
6 Mayıs / Yozgat
Atatürk'ün Yozgat'a Geliş Yıldönümü
15 Ekim / Yozgat Yozgat
Sürmeli Festivali
10-15 Haziran / Yozgat
Kazankaya Kanyonu Kültür Ve Turizm Festivali
22-23 Temmuz / Yozgat
Aydıncık Soğan, Kültür Ve Sanat Festivali
30 Eylül / Yozgat
DOĞAYA DAYALI GASTRONOMĠ MUTFAĞI:
Yöre mutfağında ağırlık unlu (buğday unu) mamullerden yapılan yemek türlerindedir.
ArabaĢı adı verilen ve buğday unundan hamuru yapılan çorbasına da un katılan yemek özellikle kıĢ
aylarında tüketilmektedir. Mart ayından haziran ayının sonuna kadar doğal olarak tarladan dağ
eteklerinde yetiĢen ve madımak adı verilen yemek yenmektedir. Özellikle kuzu etinden ve susuz
olarak desti içerisinde yapılan yemek ise misafirlere yapılan yemekler arasındadır.
4.3. YOZGAT Ġlinde Doğa Turizmi Amaçlı Kullanılan ve Koruma Statülü Alanlar
Milli Parklar
Tabiat
Parkları
Tabiat
Anıtları
Yaban Hayatı GeliĢtirme,YerleĢtime, Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Avlaklar
Doğal Sit alanları Mesire Yerleri
4.4. Seçkin Özellikli Diğer Sahalar
Yaylalar,
Barajlar
ġifalı
sular
Vadiler
Akarsular,
Kanyonlar
5.0 YOZGAT ĠLĠNDE DOĞA TURĠZĠM ÇEġĠTLERĠ
KuĢ Gözlemciliği Doğa
YürüyüĢü (Trekking)
Yayla ve Festival Turizmi
Mağara Turizmi Av Turizmi
Sportif Olta Balıkçılığı Akarsu
Turizmi Atlı Doğa YürüyüĢü
Bisiklet Turizmi Botanik Turizmi
Yaban Hayatı (Fauna) Gözlemciliği
Foto Safari
Tarım ve Çiftlik (Agro) Turizmi
Kamp Karavan Turizmi
Yozgat Ġli ve ĠLÇELERĠNĠN ÖNE ÇIKAN DOĞA TURĠZMĠ DEĞERLERĠ MATRĠSĠ
X
X
Peyzaj
güzelliği/fotosafari
(PF)
X X
X
X
X
Yaylada
konaklama/kampi
ng
X
X
X
X
Yenifakılı Ġlçesi
X
Yerköy Ġlçesi
Dağ-yayla
gezisi X X
imkanı ( DG)
7
ġefaatli Ġlçesi
X
7
Sorgun Ġlçesi
X
5
Sarıkaya Ġlçesi
Mağaracılık (M)
1
Saraykent Ġlçesi
X
16
KadıĢehri Ġlçesi
Canyoning/kanyon
yürüyüĢü (C)
10
Çekerek Ġlçesi
X
3
Çayıralan Ġlçesi
Rafting (R)
3
Çandır Ġlçesi
20
Boğazlıyan Ġlçesi
24
Aydıncık Ġlçesi
22
Akdağmadeni ilçesi
Yozgat Merkez
Değerler toplamı
2
2
2
X
X
X
X
X
X
(YK)
DüzenlenmiĢ doğa X
gezisi rotası(DGR)
Tabiata
uyumlu X X
kırsal
miras
gezisi(KMG)
X
Kır havasında Ģehir X X
merkezleri(KH ġM)
Aktif
X
yaylacılık(AY)
KuĢ
gözlemciliği X
imkanı(KuG)
Sportif olta
balıkçılığı
imkanı(SOB)
Milli
park
sahalar(MP)
X X
vb X X
X
X
X
X X X X
X
X
X X
X X
X
Milli park vb. nde X X
konaklama(MPK)
KıĢ sporları
potansiyeli(KSP)
X
Estetik
göl/baraj X
olan yerler(EGB)
X X X X X
X
Botanik gezilerine X X X
uygun saha(BOG)
Tescilli avlak sahası
(AvS)
X
X X
izole
ilginç X X X
ekosistemler(ĠE)
X
Ormanaltı
florası X X X
tanıma
gezi
imkanı(Mantar ve
benzeri dahil) (FGĠ)
X X
Endemik Bitkilerin X X X
Gözlemi (EBG)
X
X X X
Köy
Pazarları(Orman
meyvelerinden reçel
marmelat,
kurutulmuĢ meyve
satılması kaydıyla)
(KP)
X X
Bakir doğa parçaları
keĢif
gezisi(Bakir
vadi ve bakir orman
gibi gizli kalan
değerleri keĢfetme
gezileri) (BDPKG)
X X
X
X
Gastronomi gezisi X X X X X X X X X X X X X X
(Gezi
günü
belirlenir. Gezi günü
ziyaretçilerle yöresel
yemekler yapılarak
yedirilir) (GG)
Dokusu bozulmamıĢ X X
kırsal miras gezisi
(köyler) (KMG)
X
Yayla gezisi imkanı X X
(Ya)
X
Yaya gezi imkanı X
(Y)
X
Tarihi eserler,
alanı (Ts)
Peyzaj değeri
yüksek
yerler,fotoğrafik
yerler (P)
sit X X X
X
X X X
X X
X
X
Mağara gezisi
(Mğ)
Jeolojik ve
jeomorfolojik
değerler (Jm)
X
X
Kanyon görme
imkanı (Cn)
Botanik gezisi
imkanı (Bt)
X
X
X
X
Turizm Bakanlığından belgeli konaklama tesisleri Ģunlardır:
Ġli I Ġlçesi
YOZGAT
Tesis Adı
YOZGAT
Galata Çamlık
Oteli
Yılmaz Oteli
YOZGAT
YimpaĢ Otel
YOZGAT
GRAND ESER
OTEL
Mehmetoğulları
Termal Resort
YOZGAT/
SARIKAYA
YOZGAT/
BOĞAZLIYAN
Tesis Türü Ve
Oda / Yatak
Sınıfı
Sayısı
Galata Çamlık Oteli 68 / 140
Otel - 2 Yıldız
44 / 82
Otel ve Restoran 3
Yıldız
4 Yıldız (Yatırım
Belgeli)
Otel ve Kaplıca
41 / 82
DEDEMAN
Termal Otel - 5
CAVLAK
Yıldızlı (Yatırım
TERMAL & SPA Belegeli)
76 / 152
Tesisin Telefonu /
Faksı
03542175300
03542125318
03542121107
03542123570
03542236311
03542236303
0354 2122626
76 / 152
0354 7722211 0354
7724404
422 / 968
0354 6453712
TESÍS ADI
SORGUN BÜYÜK
ĠLÇESĠ
SORGUN
TUR AD.
Termal Otel ve Apart Daire 30
Kaplıca
TERMAL OTEL VE
ODA
YATA
K
138
Adet 24 Oda
TELEFON
354
4156066 0354 4152 626
KAPLICASI
YOZGAT
MERKEZ
OTEL
20
40
0 354 2170823
MERKEZ
OTEL
15
30
0 354 2170270
BOGAZLIY
OTEL
7
16
0 354 6451380
OTEL
18
40
0 354 6453838
0 542 4821023
OTEL
FURKAN
OTEL
KONAK OTEL
AN
GRAND DERYA OTEL
BOGAZLIY
AN
ĠLBAġ OTELĠ
SARIKAYA
OTEL
27
90
SARIKAYA
SARIKAYA
OTEL
50
150
ÇAMLIK
OTELĠ
SARIKAYA
OTEL
42
100
TAġTAN
OTELĠ
SARIKAYA
OTEL
14
35
0 354 7721069
TEK OTELĠ
SARIKAYA
OTEL
14
37
0 354 7722122
SĠNAN OTELĠ
SARIKAYA
OTEL
12
35
0 532 2561541
MERKEZ
SARIKAYA
OTEL
14
27
0 354 7722355
OTELĠ
GÜLMEZ
SARIKAYA
OTEL
36
90
0 354 7721050
SARIKAYA
OTEL
12
36
0 354 7721208
OTELĠ
BULDUK
SORGUN
OTEL
20
40
0 354 4151111
OTEL
HUZUR OTEL
SORGUN
OTEL
24
52
0 354 4158075
LOKMAN
SORGUN
KAPLIC
10
50
0 354 4154442
0 354 4153881
0 354 7721012
KAPLICALARI VE
OTELĠ
0 354 7721063
OTELĠ
HUZUR LDT. ġTĠ.
HEKĠM
A
KAPLICASI
KERVANSAR AY
SORGUN
OTEL
24
52
OTEL
SARAY
SORGUN
MOTEL
21
72
MOTEL
OSMANLI
SORGUN
KAPLIC
34
83
SORGUN
A
OTEL
24
40
SORGUN
KAPLIC
14
42
0 354 4151217
KAPLICASI
KARAKAYA
0 354 4156920
OTEL
BEDĠRBABA
KAPLICASI
BELEDĠYE
A
ġEFAATLĠ
OTEL
10
30
0 354 5641281
YENĠFAKILI
OTEL
6
10
0 354 6121009
MĠSAFĠRHANE
SĠ
BELEDĠYE
OTELĠ
Yabancı
Yerli
Toplam
Otel
60,638
60,638
Motel
7,874
7,874
Turizm ĠĢletme Belgeli
Tesislere GiriĢ ve Geceleme
Yapan Turist Sayısı
Kaplıca
13,611
13,611
Yozgat
81,123
81,123
Yozgat Ġli Turizm Sektörü GZFT Analizi GÜÇLÜ YÖNLERĠ
Bölge coğrafyasının topografik yapısı nedeniyle çok çeĢitli turizm aktivite alanları mevcuttur.
Bitki ve Yaban hayvan çeĢitliliğine sahiptir.
HABITAT ve ekosistem çeĢitliliği ve zenginliği, orman alanlarının hala doğal karaktere sahip
olması. Tarihi, arkeolojik, kültürel ve folklorik değerlerin zenginliği ve doğal alanlar ile bir arada
oluĢu.
Kayseri, Ankara gibi metropollere yakınlığı.
Ulusal ve uluslar arası pazarlar için toplumsal olay ve güvenlik nedeni ile istikrarlı bir bölge olması.
Özgün turistik ürün çeĢitliliğine sahip olması. Her mevsim farklı turizm etkinliğinin yapılabilmesi.
Turizmin yeni sektör oluĢu. Pazarın doyuma ulaĢmamıĢ olması ve rekabetin Ģiddetli olmaması.
Yeni yatırımcılara açık olması ve yatırıma uygun alanların varlığı.
6.0
Bölgenin zengin mağara turizm potansiyeli ZAYIF YÖNLERĠ
Turizm kavram ve kapsamının bölge halkınca algılanamaması ve bilgi eksikliği. Bölgesel düzeyde
turizmi geliĢtirecek stratejik planların bulunmaması. Doğal ve kültürel değerlerin yeterince
korunamaması. Bölgede alternatif turizm çeĢitliliği konusunda uzmanlaĢmıĢ seyahat acenteciliği ve
tur operatörlüğünün az ve yetersiz olması.
Turizm paydaĢı olarak yerel yöneticiler, sektör yöneticileri, sivil toplum örgütleri, yerli halk
arasında diyalog ve iĢbirliğinin yetersiz olması ve katılım eksikliği.
Doğal turizm alanları için ve konaklama tesis niteliklerinin ve yatak kapasitesinin yetersizliği.
Bölgeye yönelik turistik yatırım ve teĢviklerin az, giriĢimciliğin yetersiz olması. Toplumun altenatif
turizm bilincinin yeterince geliĢtirilememiĢ olması. Üst ve Altyapı eksiklikleri ve doğal çevre ile
uyumsuzluğu. Kalifiye turizm personel istihdamının yetersiz oluĢu. Bölgenin turistik tanıtım ve
pazarlamadaki yetersizliği. Turistik kaynaklara bağlı turizm faaliyetlerinin çeĢitlendirilmesinde
vizyon eksikliği.
ULUKAVAK TABĠAT ANITI;
Yozgat ili, Çekerek ilçesi KamıĢçık köyü içerisinde yer alan tabiat anıtı Köy Tüzel KiĢiliğine ait
alan üzerindedir. Söz konusu anıt Kavak ağacı (populus alba) olup idari süresini tamamlamıĢ
olmasına rağmen halen yaĢam faaliyetleri devam etmektedir. Ağaç folklorik bir geçmiĢe sahip olup,
köy halkı ve çevresinde ulukavak olarak bilinmekte, asker uğurlama,çocuk sahibi olma gibi dilekleri
için ağaç çevresinde adakla birlikte yemek verilmektedir. Bakanlığımızca da tescillenmiĢ anıt ağacı
köylüler tarafından azami Ģekilde korunmakta olup, bir yaprağı dahi koparılmamaktadır.
KARADĠKMEN TABĠAT ANITI;
Yozgat ili, Akdağmadeni ilçesi Karadikmen köyü, Tekke tepesi mevkiinde 314 m2'lik alanda
yer alan Quercus petrea 36 S 736840-4407732 koordinatlara sahiptir. Tahmini yaĢı 500 olup,
boyu 13 metre gövde çapı 1,40 gövde çevresi 4,20 metre tepe tacı 24 metredir. Ağaca ait halk
arasında ulemadan olduğu söylenen bir zatın mezarının bulunduğu ve bu zatın orada bulunan
meĢe ağaçlarını koruduğu, zarar vermek isteyenleri engellediği hatta civarda bulunan taĢları
bile vermediği inancı hakimdir. Mistik ve mitolojik acıdan yöre halkı arasında önem arz
etmektedir.
Ulu kavak ve Karadikmen Tabiat Anıtı’nın Ekoturizm Potansiyelinin öne çıktığı ve
sunduğu aktiviteler;,
- YürüyüĢ
- Doğa Gezileri,
- Fotosafariler,
- Kırsal Miras Gezileri,
- Doğa Eğitimi Programları,
- Bilimsel turizm,
- Aile/Yerli Turistler,
- Enteresan Peyzajlara geziler (jeoturizm),
- Yayla gezileri,
- Köy ortamında ev pansiyonu konaklaması, çitlik turizmi,
- Köy ürünleri satın alma,
Ulukavak ve Karadikmen Tabiat Anıtı’nın Ekoturizm Yönetimi Amaçları:
- Yüksek kalitede küçük ölçekli hizmetler, yerli ve yabancı konuklara iyi bilgi ve açıklamalar
içeren, iyi yönetilen ekoturizm köyleri ağı oluĢturmak;
- Nitelikli Alan Kılavuzları yetiĢtirmek,
- Nitelikli konaklama yerlerinin oluĢmasını teĢvik etmek;
- Rotalar: YürüyüĢ patikalarından oluĢan bölgesel bir ağ kurmak, Doğa ve kültür gezileri için
önemli rotalar ve noktalar belirleme ve bunlara ulaĢım ve bilgilendirme planı geliĢtirme.
Tabiat Anıtlarının turizm fırsatları
Çorum gibi Ģehirlerle ulaĢım açısından iyi bağlantıların bulunması,
1-
Tokat,
2-
Ekoturizm sahalarına talebin artması,
3-
Alanın Tokat iline sınır olması.
4-
Planlama için yeterli zaman olması, çünkü turizm için aĢırı bir talep henüz yoktur.
5-
AB üyesi olunacak olması.
6-
Yerel yönetcilerin alandaki ekoturizm faaliyetlerini desteklemeleri.
Ekoturizm potansiyelinin yüksek olduğu bölgelerde Doğa Turizmi Potansiyelini daha da geliĢtirmek
için aĢağıdaki hususlar planlanmaktadır;
- Yerel Hizmetlerin sunumu: konaklama, yöresel yiyecekleri sunan lokanta, yerel ve parkla ilgili
eĢyalar satan perakende satıĢ yerlerini artırma;
- Alan Kılavuzlarını geliĢtirici eğitim programları uygulama,
- Köy Turist Bilgi Noktaları (TBN) kurulması
- Tanıtım, Bilgilendirici, açıklayıcı materyallerin sağlanması pazarlama etkinlikleri
- Etkinlikler, sanat ve el sanatları pazarları ve düzenli günlük geziler için belirli tarihleri olan yıllık
program geliĢtirme,
- Yol boyunca bilgilendirme/açıklama panolarının yerleĢtirilmesi,
- Kamuoyu çevre bilinçlendirme kampanyası,
7.0 YOZGAT ĠLĠ VE ĠLÇELERĠNĠN KIYASLAMA YÖNTEMĠ ĠLE KISA
DEĞERLENDĠRMESĠ (BENCHMARKING ÇALIġMASI)
KarĢılaĢtırma yöntemi, kapsam dahilindeki unsurun benzerleri ve rakipleri ile arasındaki farkı
görmesi ve daha ilerlemesine itici güç olması amaç edinilerek verimlilik arttırma yöntemidir.
KarĢılıklı bilgi alıĢveriĢi olarak değerlendirilen bu yöntemde, kopyalama değil, kendi ürünlerimize
yönelik ilham almak, uyarlamak hedeftir. Gelecek eğilimlerini Ģimdiden görüp, müĢterinin isteklerini
Ģimdiden karĢılamaya hazırlıklı olmayı gerektirir.
KarĢılaĢtırma yapılan ilçenin/ilin baĢarılı oluğu hususta takip ettiği yolun ilçemizde/ilimizde
alınabilirliği araĢtırılmaktadır.
BENCHMARKING YÖNTEMĠ ĠLE DOĞA TURĠZMĠ POTANSĠYELĠ YÜKSEK OLAN BAZI
ĠLÇELERĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ
ilçe
Yozgat Ġli
Kıyaslanan Ġl/ilçe
Kıyaslama sebebi,
Merkez
Sorgun
iklim, doğa, Ģehir
yapısı ve tarih
Akdağmadeni
Sorgun
iklim ve doğa
Akdağmadeni
ormanları açısından av
turizmi ve doğa
turizminde gelecek
vadetmesine rağmen
Tanıtım eksikliği
nedeniyle Sorgun
ilçesinin
deneyimlerinden
faydanılmalıdır.
Çekerek
Aydıncık
iklim, doğa ve tarih
Çekerek ilçesi iklim
yönünden karadenize
benzerliği av turizmi
tarihi kalıntılar
yetiĢtirilen tarım
ürünleri sportif olta
balıkçılığı açısından
Aydıncık ilçesine
örnek teĢkil etmelidir.
Örnek Alınacak
Deneyim
Yozgat ili milli park
açısından görülmeye
değer olmasına rağmen
Sorgun ilçesinde
kerkenes harabelerinin
bulunması sebebiyle ve
ilçenin merkeze
yakınlığı nedeniyle
sorgun ve merkez
beraber
değerlendirilmelidir.
8.0 YOZGAT ’DA SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURiZMi STRATEjiLERi
GeliĢme Stratejileri
STRATEJĠ:1
“Doğa turizmi yatırım projelerine uygulanmak için teĢviklerin sağlanması ile Yozgat ’da turizm
sektöründe yatırımların arttırılması”
STRATEJĠ:2
“Sürdürülebilir doğa turizmi ürünlerinin, turistik kalkınma sürecinde zarar görmek yerine,
faydalı olan yerel çevre, toplum ve yöre kültürüyle uyum içinde iĢlenmesi”
STRATEJĠ:3
“Yüksek potansiyele sahip ilçelere de yerel kalkınmada turizmin güçlü bir araç olarak öne
çıkarılması”
STRATEJĠ:4
“Ürün çeĢitliliğini artırma yoluyla, gelirlerin artırılmasının sağlanması
Pazarlama Stratejisi
STRATEJĠ:1
“Milletler arası, ülke geneli, bölgesel ve yerel ölçekte markalaĢmanın hedeflenmesi, ülke
çapında tanıtım ve pazarlamaya ek olarak varıĢ noktaları bazında tanıtım ve pazarlama
faaliyetlerine baĢlanması”
STRATEJĠ: 2
“Toplumun farklı kesimlerine uygun fiyatta, kaliteli turistik ürün alternatiflerinin sunulması,
faydalandırmada yüksek ekonomik güç sahibi olmanın gerekmemesi ”
Ziyaretçi Yönetimi Stratejisi STRATEJĠ: 1
“Koruma ilkeleri ve ziyaretçi yönetim kriterlerinin ile yaygınlaĢtırılması, bunun yanında,
müĢteri beklentilerine de dayalı sürdürülebilir ziyaretçi yönetiminin sağlanması”
Ġzleme ve Değerlendirme Stratejisi (Turizmin etkilerinin ve sürdürülebilirliğin izlenmesi)
STRATEJĠ:
“Turizmin etkilerinin izlenmesi için, izleme birimlerince göstergelerden yararlanılması”
Sahanın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırda ki ziyaretçi Sahayı gezmek maksatlı gelen ve konaklayan: .... kiĢi
Ziyaretçi (konaklamayanlar) : ............. kiĢi
sayısı
Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel
kurutulmuĢ veya konserve ürünler alınarak para ödeme Ģekilleriyle
KiĢi baĢına ortalama en az................. TL harcama yapılmaktadır
Ziyaretçi Profili
Bireysel gezginler : % ....
EĢler: % .......... Aileler : % ...........
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kiĢilerin bir araya gelmesi
Ģeklinde) : %........
Diğerleri : % .........
GeliĢlerinin Ġlk 5 Sebebi 1- Doğa Gezileri,
2- Fotosafari,
3- Kanyonculuk -Canyoning,
4- Kırsal Miras Gezileri,
5- Mağaracılık,
6- Botanik gezileri,
Para harcama
Kıyaslanabileceği saha
7- Yaban Hayatı ve KuĢ Gözlemciliği (fauna gezileri),
8- Bakir Orman Gezileri,
9- Doğa Eğitimi Programları
10- Adrenalin gezileri (kaya tırmanıcılığı vb.) (Listedekiler
örnektir)
UlaĢılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Alana UlaĢım
Orta derecede yakın; 3 saat (2-4 saat arasında)
Özel taĢıt ( )
Toplu taĢıma ( ) Diğerleri ( )
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüĢ,
atlı vb.)
Ziyaretçinin Genel ulaşım
kanaati:
UlaĢım için problemler:
Altyapı Analizi
TaĢımacılık ağı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Anayollara bağlantı
Yerel genel taĢımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
iĢaret levhaları
Genel yer iĢaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
Íyi
Açıklama
Yeme içme konaklama analizi
Restoranların durumu
Yemek Standartlan
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Açıklama
Turistik
Yerel
Yüksek standartlı yemek sunanlar :
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar: Kötü standartta
yemek sunanlar :
Kategori
KuruluĢ Sayısı
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Hosteller
(Misafirhaneler)
Yatak&kahvaltı oteli
Rota üstü kulübeler
Bungalov tarzı
Kamp alanı
Diğerleri: Pansiyon
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri
Var-Yok
Neler?
Sunduğu değerlerden
Tek-eĢsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere
benzer
olanlar
Evet-Hayır
Hangi Sahalar
Alan
turist
ziyaret
döngüsüne
girecek
Ģekilde turistlerin ilgisini
çekecek diğer alanlara
yakın mı?
Bayrak türler
1.
Alandaki yabanıl
Diğer ilginç yaban 1.
varlıklar
hayatı (fauna)
Kelebekler
Endemik bitkiler,
Apollo kelebeği
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
Tatmin edici yaban
Memeliler
hayatı izleme imkanı
Garanti edilen türler var
mı?
Genellikle rastlanma
ihtimali
ġans veya mevsime
bağlı olanlar
Alanda bulunan tesisler
Sahadaki tesisler
Rekreasyonel tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
Yetersiz
Yeterli
KuĢlar
iyi
Sunduğu özellikleri
2.
2.
tür
...... tür
Açıklama
Durum Açıklaması
TaĢıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taĢıma kapasitesi Değerlendirme ġekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2Genel Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor 5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
1
2
3
4
5
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eĢit pay
alırlar
Tüm ilgi grupları turizm geliĢimine oranlı bir miktar para
yatırımı yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
Turizm geliĢimiyle ilgili paydaĢların ihtiyaç,istek ve önerileri
ele alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
ilgi gruplarının birbiriyle olan iliĢkileri iyi
Beraber çalıĢmanın önemi biliniyor
Ġyi bir iĢbirliği içindeler
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Diğer sektörler de turizm geliĢimine fayda sağlıyor
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm geliĢiminden
sonra geliĢme gösterdi
Turizm geliĢimi istihdamı artırma beklentilerini karĢılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iĢ imkanı ortaya çıktı
Kendi turizm iĢini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
Turizm iĢi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiĢtir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
Turizm geliĢimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
Sosyal ve Ekonomik TaĢıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Ekolojik taĢıma kapasitesi analizi
Etki
Faaliyet
Genel
Korunan alan
Kabul
Kabul
Kabul edilebilir
etkiler üzerindeki etki edilebilir edileme
ancak;
z
Müspet
/menfi
Kamping&piknik
AhĢap Hediyelik
eĢyaların satılması,
Dağcılık,trekking
Su sporları
Rafting
Olta balıkçılığı
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüĢü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
izlemeye esas olan Ekolojik Göstergeler aĢağıdaki Ģekilde incelenmelidir.
1- Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlıĢ, 5- Hiç yok,
Ekolojik taĢıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
Bitkiler turizm artıĢından etkilenmemektedir
YürüyüĢ yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar
veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana
gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür Ģekilde kirlenmektedir
Turizm geliĢimi sebebi ile balık miktarı azalmıĢtır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıĢtır
1
2
3
4
5
Ekolojik TaĢıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları; Fiziki/idari TaĢıma Kapasitesi
(1-Akıcı, Yeterli 2- Íyi, 3- Fena Değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taĢıma kapasitesi
Yer
Kapasite 1 2 3 4 5
Altyapı
Korunan alana giriĢ yolları
Korunan alandaki yol ağı
Korunan alan içindeki toplu
taĢıma araçları
Park giriĢi
Park etme
akıĢ
Ġncelemesi ve Değerlendirmesi;
Park yeri imkanları
Bilgi imkanları
Yiyecek içecek temini
Ticaret
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
iĢaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal
Tedarik
Seçenekler
Kolaylık tesisleri
Tuvaletler
Atıkların toplanması
Patika ağı
Yeterlilik durumu
Yaban hayatı izleme noktaları Sayısı ve uygunluğu
Aktiviteler
seçenekler
Paket doğa turları
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
ÇalıĢanlar
Yeterli sayıda
Donanımlı
Fiziki/idari taĢıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
Psikolojik TaĢıma Kapasitesi: ( Göstergeler; turistlerle kavga olayları var mı? Sürekli mi? Turistler
hakkında genel kanı-Olumlu/olumsuz vb. göstergeler)
YOZGAT ĠLĠ VE ĠLÇELERĠNĠN KIYAS YÖNTEMĠ ĠLE KISA DEĞERLENDĠRMESĠ
KarĢılaĢtırma yöntemi, kapsam dahilindeki unsurun benzerleri ve rakipleri ile arasındaki farkı
görmesi ve daha ilerlemesine itici güç olması amaç edinilerek verimliliği arttırma yöntemidir.
KarĢılıklı bilgi alıĢveriĢi olarak değerlendirilen bu yöntemde, kopyalama değil, kendi ürünlerimize
yönelik ilham almak, uyarlamak hedeftir. Gelecek eğilimlerini Ģimdiden görüp, müĢterinin isteklerini
Ģimdiden karĢılamaya hazırlıklı olmayı gerektirir.
KarĢılaĢtırma yapılan ilçenin/ilin baĢarılı oluğu hususta takip ettiği yolun ilçede/ilde alınabilirliği
araĢtırılmalıdır.
KIYAS YÖNTEMĠ ĠLE DOĞA TURĠZMĠ POTANSĠYELĠ YÜKSEK OLAN BAZĠ
ĠLÇELERĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ
............................... ili
ilçe
Kıyaslanan
Kıyaslama
Örnek Alınacak Deneyim
Ġl/ilçe
sebebi,
NOT: Sonraki bölümde verilecek doğa turizmi stratejilerinde yapılan detaylı karĢılaĢtırmaların
ı
Öncelik
1. KAPASİTE GELİŞTİRME Amaç: ilgili paydaşların turizm(ekoturizm) açısından kapasitelerini geliştirmek
Yapacak kişi İşbirliği
s:
Eylem
Açıklama
Başlangıç 2 2
ve
ortakları
tarihi
0 0
kuruluşlar
1 1
3 4
t?
Belediyeler,
Yerel halkının eko1
1 Ekoturizm eğitimi
ITM, OSI,
2013
muhtarlıklar
turizm hakkında eğitimi,
Ekoturizm
Ekoturizme
Dernekleri
sunulabilecek ürünlerin
geliĢtirlmesi ürünleri
geliĢtirilmesi konusunda
eğitilmesi.
Bu konuda plan süresince
en az 5 kurs açılarak
100
kiĢinin
2
1 Ekoturizm Konseyi ve toplam
Eko-turizmde
hedef ITM, Kişiler, Muhtarlıklar, 2013
Ekoturizm Dernekleri eğitilmesi
birliğinin
sağlanması, Özel girişim belediyeler, KY
Kurulması
ĠĢbirliği için sözleĢme
imzalanması
ve
Ürün Eko-turizm hizmetlerinin
KY, ITM,
3
1 Hizmet
Belediyeler,
2013
kalitesinin geliştirilmesi kademeli olarak
OSI, IÖI, B muhtarlıklar,
geliştirilmesi için bir yerel
Özel
nitelikler standardı
giriĢimciler,
2
0
1
5
2
0
1
7
2
0
1
9
2
0
2
1
Bütçesi ve
2
Finans
kaynağı
0
2
3
Göstergel
er
oluşturulması, Geleneksel
köy evlerinin pansiyona
dönüştürülmesi projelerinin
yapılması, Geleneksel
düğün kompozisyonunun
canlandırılması
/yaygınlaştırılması, Plan
dönemi sonunda
standartlara uygun en az 20
adet ev pansiyonu
4
oluşturulması
1 Doğa koruma eğiticileri Doğa eğitimi için görev
yetiştirmek
alacak eğitimcilerin
eğitilmesi, plan dönemi
içinde 10 adet eğitici
eğitmek,
OSI,
TUBITAK,
ÜNIVERSITEL STK
ER
DKMPGM
2013
YOZGAT DOGA TURĠZMĠ MASTER PLANI 2013-2023 Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı
5
1
6
2
7
3
8
2
9
2
10
2
11
2
Doğayı anlatmak için OSI; UN, KY, Muhtarlıklar,
yöre halkın eğitilmesi, HEM
belde
ayrıca çocukların
belediyeleri,
eğitimi, Plan dönemi
boyunca 1000 yetişkin,
3000 çocuğa doğa
eğitimi verilmesi,
Gönüllülük sisteminin Doğa gönüllülerinin
OSI, UN, KY, STK
oluşturulması
seçimiPlan dönemi
B
boyunca her ilçede 15 er
adet gönüllü seçilmesi
2013
Deneyim paylaşım
Yöre
halkı,
programları
KY, ITM, IÖI,
oluşturulacaktır,
Özel
kıyaslama bölgeleri ile girişimciler
ve ülke düzeyinde
deneyim paylaşımı için
10 adet karşılıklı gezi
düzenlenecektir
Tamamı
yöre halkından OSI, UN, B,
Rehber eğitimi
olmak
üzere
plan Ky, MEM
döneminde 50 adet Alan
Klavuzu yetiştirilmesi
Ekoturistler için
ITM, OSI, KY,
Haritaların
rotaların yer aldığı
IÖI
oluşturulması
haritaların
oluşturulması ve basımı
ilgi gruplarının eğitimi Hedef birlikteliği için ilgi ITM; OSI;
gruplarının
VALILIK, KY
worshoplarla,
B
toplantılarla
hedeflere
yönlendirilmesi,
hedef
birliğinin sağlanması 11
yıl boyunca,her yıl 1
workshop
Her türlü faaliyetin
OSİ, İTM
Üniversitelerle işbirliği düzenlenecektir.
planlanma, geliştirme ve
uygulama safhalarında
Yozgat içinde ve
yakınındaki
üniversitelerden bilimsel
destek alınması için
işbirliği yapılacaktır
STK
2014
STK
2014
STK
2013
Bekediyeler
2013
Dernekler
2013
Yöre halkının doğa
eğitimi
Deneyim paylaşımı
2013
12
Yerel profesyonel av
klavuzu eğitimi
Av turizmine
profesyonel yaklaşım
sağlanacaktır.
OSİ,HEM,Ü Dernekler
N,
2013
13
Yabancı dil eğitimi
Yabancı ziyaretçilerle
iletişim sağlanacaktır
OSİ, HEM,
ÜN.
2013
14
Kurtarma Timlerinin
kurulması
Dağ, kanyon ve mağara
kurtarma Timlerinin
kurulması sonucunda
ziyaretçilerin güvenliği
sağlanacaktır.
OSİ,AFAD, STK
Kaymakamlı
kla
r
2013
Eylem
no
Öncelik
2.FIZIKSEL ALTYAPININ OLUġTURULMASI Amaç; altyapıyı geliştirmek,
Eylem
15
1
Atık yönetimi
16
1
Alan düzenleme
17
1
Hizmet üniteleri
geliştirme
Açıklama
Özellikle katı atıkların
yönetimi, vahşi
depolama
engellenecektir.
Yapacak
kişi ve
kuruluşlar
Muhtarlıkla
(M)
belediyeler,(B)
İl özel idaresi
(İÖİ)
Kamping alanlarının ve İl
Turizm
günübirlik alanların
Md.(İTM)
düzenlenmesi, uygun
Kaynakamlıkl
yerlerde, ilçe planına
ar
uygun olmak üzere en
az 3 motokaravan yeri (KY) İÖİ
düzenlenecektir.
Favori
seçilen ilçelerde KY, İÖİ ,
alan içinde kalan, atıl
orman ve su
binaların onarımı ve
işler md OSİ
turizmde kullanımı,
Özel girişim
sağlanacaktır
ÖG
İşbirliği
ortakları
Başlangıç 2 2
0 0
tarihi
1 1
3 4
Dernekler D
Çevre ve
Şehircilik md
ÇŞM
2013
D, ÇŞM
2013
2
0
1
5
2
0
1
7
2
0
1
9
2
0
2
1
2
Bütçesi ve
0 Finans kaynağı
2
3
D;
Göstergel
er
18
1
19
1
20
2
21
3
22
2
23
2
24
2
Favori ilçelerde
ITM, OSI, STK
bilgilendirme merkezleri KY, B, ÎÖÎ
kurulacaktır, Bu
merkezlerin atıl okul
binaları veya köy
evlerinin kiralanması
veya restorasyonu ile
oluşturulması. 2019 a
kadar 4 ayrı yerde
bilgilendirme
merkezi
Patika düzenlemeleri 3.Bölümde
Trekking
ITM, OSI, Dernekler
2013
kurulacaktır.
(trekking yol ağı
güzergahı olarak tespiti Ky, B, IÖI,
oluşturma ve düzenleme edilen tüm sahalarda
patika düzenlemeleri ve
her türlü tanıtıcı,
bilgilendirici
elemanların yapımı ve
yerine konması 2017
yılına kadar
tamamlanacaktır.
Ulaştırma
Her türlü ulaşım
Valilik,
imkanlarının
seferlerinin
İÖİ,THK,UB
arttırılması
arttırılmasıyla
ziyaretçilere kolay
ulaşım imkanı
Kırsal kesimlerdeki yol sağlanacaktır.
Köy ulaşım yollarının ve Valilik,
kalitesinin arttırılması orman yangın yollarının İÖİ,OGM,O
iyileştirilmesiyle
Sİ
ziyaretçilere kaliteli
ulaşım imkanı
sağlanacaktır.
Yürüyüş
Karstik yapılara
OSİ,
platformlarının
yürüyüş için yürüyüş
Kaymakamlı
yapılması
platformlarının ve
kla
işaretlemelerin
r
yapılması ziyaretçi
güvenliğini
sağlayacaktır.
Özellikle
belediyeler ve Belediyeler, Çevre
ve
Atıksu Yönetimi
Ozel Şehircilik
atıksu oluşturan tüm
İl
evsel
ve
endüstriyel İdareler, Müdürlükleri
ve
atıksular
oluşturan Turizm
Sanayi
işletmelerden
kaynaklı İşletmeleri,
atıksular arıtılacak ve
OSİ
turizm
alanları
olacaktır
Kuş gözlem kulelerinin korunmuş
Uygun sulak
alanlara
OSI
STK
kuş
Turizm Bilgilendirme
Merkezleri kurulması
yapılması
gözlem kuleleri
yapılarak kuş
gözlemciliği ve kuş
gözlemciliğine dayalı
turizm altyapısı
oluşturulmuş olacaktır.
Turizm alanlarında
seyir noktası ve seyir
terasları yapılarak
cazibe arttırılacaktır.
25
Turizm alanlarına
manzara seyir noktası
ve seyir terasları
yapılması
26
Turizm alanlarına
Yaya doğa gezi
kuru tuvalet yapılması güzergahları üzerinde
uygun yerlere kuru
tuvaletler yapılarak gezi
parkurlarında atık
yönetimi sorununa
çözüm getirilmiş
olacaktır.
Özel
İdareler,
Belediyeler,
Kaymakamlı
klar
Muhtarlıklar
,
OSİ
OSi,İl Özel
İdaresi,
Kaymakamlı
klar
Eylem
no
Öncelik
3. ENVANTER, URUN OLUġTURMA, URUN ÇEġĠTLENDĠRME VE GELĠġTĠRME, SERTĠFĠKALANDIRMA, TANITIM VE PAZARLAMANIN
YAPILMASI Amaç: mevcut ekoturizm ürünlerinin ortaya çıkarılması, geliştirilmesi,tanıtımı ve pazarlamasını yapmak.
27
Eylem
Açıklama
Yapacak kişi İşbirliği
ve kuruluşlar ortakları
1 Kültürel ürün envanteri Geleneksel yaşam tarzı iTM, OSİ, Ky, Dernekler,
ürünleri sunuma hazır ve kültüre ilişkin olarak HEM,
üniversiteler
YO :
: GAT DOGA TURĠ
doğadan toplanan veya
hale getirme
üretilen gıda maddeleri,
doğal materyalden
üretilen el sanatları vb.
değerlerin tespiti,
satılabilir hale
Başlangıç 2 2
tarihi
0 0
1 1
3 4
2013 ZMĠ
MASTEF
P
L
2
0
1
5
I
2(
2
0
1
7
2
0
1
9
■
2
0
2
0
2
1
Bütçesi ve
Göstergele
2
Finans kaynağı r
0
2
3
O
rr ian ve Su ĠĢleri Bak
B Ige Müdürlüğü/AN
ö
anlığı
KARA
28
1
29
1
30
1
31
1
getirilmesi,
sözlü
değerlerin
envanteri,
bunların
turizme
sunulabilir
hale
Doğal ürün envanteri getirilmesi
Doğada gizli kalmış,
İÇOM, Tarım Üniversiteler
henüz keşfedilmemiş
sunuma hazır hale
il
olan turizme
getirme
Müdürlüğü(İ
sunulabilecek değerlerin T M), özel
ortaya çıkarılması ve
girişimciler
sunuma hazır hale
getirilmesi,bunların
basılı katalog haline
getirilmesi
Milli ve Milletlerarası sağlanacaktır.
ySdnun&umıtaaıVmtaar ■ OSİ; İTM,
sev tanıtım
attma ai
Ky, lB,İÖİ,
senaryommfcMncbklm r dr
cılık
üzrydr
oluşturuhmmuımasr
Milli
<vevedrçr\
trrli aritası,
v M l tl
M i fe War!mmmsı
d
düzeyd
affftim
%İ
atrryallrrinir
m ter
a yam0Wam&si, yr
WEB
mesmtebiioşür, rota
Ekolojik ürün satış
Favori
ilçelerde yöre
İTM, Oİ,
STK
h
merkezleri
insanının
ürettiği
Tarım
Md.
miktarda broşür, rota
ekolojik
doğadan
haritası, ve
CD,
2 tanıtım İÖİ B
toplanan
ürünlerin
filmi vb.)
satışına yönelik her
ilçede ena z 1 tane
olmak üzere 5 adet satış
yerlerinin
oluşturulması,
vatandaşların üretim ve
satış için
Ev pansiyonculuğu
FavoriFdçofariiÇEttyıdel
liİTM; B, Ky,
yönlendirilmesi.
myrtekc
¡rİÖİırÖzel
standastfmdskdlındaki Gr. rması
Pansiyı
Pansiypaterınmazaığlmr
alı
ağı
¥96 şünmcm,
2013
sağlanacak,
32
2
Tur opreratörlerine saha
tanıtımı ve Ekotur
destinasyonları
33
3
Müşteri beklenti ve
memnuniyet anketleri
34
2
Fuar sempozyumlar,
festivaller
35
2
Ortaklıklar oluşturma
Tur opartörlerine
ITM,
OSI;
sahanın gezdirilerek
Valilik, K, B,
tanıtımı, görüşlerinin IÖI,
alınması, isteklerinin
değerlendirilmesi,
destinasyon
şekillendirmelerinin
yapılması,bu
destinasyonlar üzerinde
hizmet kalitesi ağı
kurulması,
destinasyonları
destekleyici, olumlu
etkileyici eklerin tespiti.
Yıl içinde tur
operatörleri kanalı ile
gelen turist sayısının
100.000 kişiye
çıkarılması beklentileri İTM OSİ KY
Ziyaretçilerin
vesağlanacaktır.
verilen hizmetlerden
memnuniyetinin peryodik
olarak ölçülmesi, her yıl
250 şer kişi ile, sezon
başı, ortası ve sonunda
toplam
3
anket
yapılacaktır.
Fuar ve sempozyumlara İTM, OSİ, tarım
aktif katılımlarla stand d. HEM,
oluşturma, Yozgat
konulu sempozyum
düzenleme, festivallerin
kültürel değerleri öne
çıkaran hale getirilmesi,
her yıl en az 2 milli
fuara katılacaktır.
Park dışından hizmet
İTM, OSİ,
ST, KTM
UNİV
Belediyeler,
Dernekler
ÜN
Dernekler,
36
2
Eko köy ve Eko beldeler
37
2
Satış-Tutundurma
çalışmaları
sunucularıyla
park Tic. Ve San
yönetimi ve park içinden Odası,
hizmet
üreticileri Valilik
arasında daha kaliteli ve Makamı,
düzenli hizmet sunumu Ky B Özel Gr.
amacıyla
ortaklıklar
oluşturma,Dış
paydaş
oluşturmak için arayışlar
sürdürülecektir.
Saha içinde doğal ve
İTM, OSİ, Ky,
kültürel değerleri
İÖİ,
bozulmamış veya küçük
bir çaba ile bu
değerlerinin sunumu ve
korunması kolayca
başarılabilecek ve
ekolojik uygulamaların
sürdürülebilirliği
sözkonusu her ilçede 1
olmak üzere ayrıca 5
köyün Ekoköy olarak
dizaynı ve sunulması, bu
konuda diğer koruma
alanlarına örnek olacak
pilot uygulama
yapılması,
Ekoturizm değerleri
İTM, OSİ, Tic.
dağıtım programı
Ve San Odası,
yapılacaktır. Ekoturizm Özel Gr.
Pansiyoncular,
Muhtarlıklar,
TSK
Dernekler,
Belediyeler
tutundurma programı
38
1
Yerel standardı koruma
hazırlanacaktır. Bu
amaçla, gerekli kişisel
satış, reklam, tanıtım ve
satış geliştirme
etkinlikleri
İTM OSİ Ky
belirlenecektir.
Eko-turizm
hizmetlerinin kademeli
olarak geliştirilmesi için
bir yerel nitelikler
standardı
Dernekler
2013
39
2
Yeni ürünler ve Urün
geliştirme
40
2
İyi örnekleri öne çıkarma
41
1
Sertifika/kalite standardı
programı
42
2
Yeni tesisler
oluşturulması, bu
şekilde orijinalliğin
korunması ile bozulma
ve kültürel
melezleşmenin önüne
geçilmesi
Yeni ürünlerin
İTM UNİV OSİ Dernekler,
Universiteler
geliştirilmesi, yeni
Ky HEM
dizaynlar, yerel kültür
elemanlarının figüre
edilmesi, bilinmeyen
veya kaybolmaya yüz
tutmuş, yöresel
yemeklerin sunulabilir
hale getirilmesi bunların
kataloglar halinde
basımının sağlanması,
İTM OSİ İOİ
Dernekler
Yılda bir kez Örnek
Ky
pansiyon, Örnek
lokanta, Örnek Ürün
satış yeri seçimi,
bunlara göre kalite
standartlarının diğer
aynı faaliyette bulunan
kişi ve kurumlara
yaygınlaştırılması
Pansiyonculara,
İTM HEM Ky B
lokantalara, ekolojik
OSİ
ürün üreticilerine
yönelik sertifika ve
kalite standardı
programının
hazırlanması
ve
Zamanla
gelişim
Özel Gr. OSİ, Ky
uygulanması
gösteren ve potansiyeli İOİ, İTM
artan yerlere belirlenmiş
ekoturizm
standartlarına uygun
yeni eko-turizm tesisleri
2013
2013
Universiteler,
Dernekler,
Hizmet
üretlenler
Dernekler,
Belediyeler
43
2
45
1
46
47
48
49
Tur operatörlüğü, Rota İTM OSİ Ky B
kılavuzluğu,
Tur
pansiyonculuk ve yerel oparatörleri,
ürünlerin satışı
Hizmet
konusunda halkın da
üretenler
benimsediği bir iş
düzenini ve kurallar
sistemini ortaya koyan
Yapı sistemi
mekanizma
geliştirmek,
Favori ilçelerde,
köy,
B, ÇŞM, M. Ky
Dernekler
belde ve ilçelerde yeni
Mimarlar Odası
yapılacak yapıların
tamamen yerel mimariye
uygun olmasının
zorunlu hale getirilmesi
Avlaklarda av sayısının
Avlaklarda
av OSİ,
Avlak
arttırılması
potansiyelini artıracak ve İşletmecileri
av turizminin cazibesini
arttıracaktır.
Avlaklarda av kaynağına Avlaklarda
av OSİ,Avlak
yem takviyesinin yapılması potansiyelini artıracak ve İşletmecileri,
av turizminin cazibesini Avcı
arttıracaktır.
Dernekleri
Avlakların tanıtılması
Avlaklar ve av
OSİ,
Avcı
kaynakları fuarlar,
dernekleri,İl
yabancı ve yerli
Kültür ve Turizm
televizyonlar, av
dergileri vb. kaynaklarla
ya da yerli ve yabancı av
turizm acentalarıyla
görüşerek
İç sularda sportif olta
Sportif oltatanıtılması
balıkçılığı İl Kültür ve
balıkçılığına uygun yerlerin meraklılarına yeni
Turizm
Müd.,
belirlenmesi
alanlar belirlenmiş
Balıkçılık STK,
olacaktır.
Üniversiteler,
Kurallar sistemi
OSİ, DSİ, Özel
İdasi
50
Sportif olta balıkçılığı
alanlarının tanıtılması
Sportif balıkçılık
gruplarına ve tüm bu
aktiveteyle ilgilenenlere
balıkçılık sahalarının
tanıtımı yapılmış
olacaktır.
OSİ, İl Kültür ve
Turizm
Müd.,
Turizm
Acentaları
51
52
Kuş envanterlerinin
çıkarılması
Yayla Pansiyonluğu ve
yayla turizminin
geliştirilmesi
Kuş gözlemciliği
gruplarından
faydalanarak alanların
kuş envanterinin
çıkarılması
sağlanacaktır.
Yayla
turizmi meraklılarına
yeni alanlar oluĢturulmuĢ
olacaktır.
Kuş
Gözlemciliği
STKları, OSİ,
Üniversiteler
Vatandaşlar,
Orman Bölge
Müdürlüğü,
Turizm
Acentaları, OSİ
Eylem
no
Öncelik
Eylem
Açıklama
Yapacak kişi Işbirliği
ve
ortakları
kuruluşlar
OSI, iTM,
TSK,
Üniversiteler Dernekler
53
1
Değişimin sınırlarının
belirlenmesi
54
1
Çevresel etkilerin
izlenmesi
55
1
Ekonomik etkilerin
izlenmesi
Doğal ve kültürel
değerleri etkileyen tüm
turizm faaliyetlerinin
kabul edilebilir
değişimin sınırlarının
belirlenmesi, bu
çalışmanın hedefi
yöresel
düzeyde kabul
indikatörlere
göre
edilebilir
sınırların
izlenecektir.
tespitidir.
indikatörlere göre
izlenecektir
56
1
Sosyal ve kültürel
etkilerin izlenmesi
indikatörlere göre
izlenecektir
57
1
58
Kurallar
sistemine
uyumun
izlenmesi,
uyumsuzluğun
sözkonusu
olduğu
hususları
inceleme,
uzlaşma arayışı, çözüm
geliştirme, raporlama ve
değerlendirme, yaptırım
raporlama, uygulama,
Doğal
ve
kültürel
2 izlemenin
dedğerlendirme ve geri değerlere etki yapan
bildirimlere
Faaliyetlerin
sınırlara
dönüştürülmesi
göre
durumunun
izlenmesi ve raporlama,
değerleme
ve
geri
bildirimlerinin yapılması,
Uyumun izlenmesi
Başlangıç 2 2
tarihi
0 0
1 1
3 4
2013
ITM, Kişiler, ÇŞM OSI B,
Özel girişim
2013
ITM, Tarım Dernekler,
Md Ky B Tic Üniv.
San Od
2013
OSI; ÇŞM
Dernek
ler,
2013
ITM, OSI
Özel
girşimciler,
Hizmet
üreten
herkes,
Dernekler ,
2013
OSĠ; ĠTM ÜNĠV
Dernekler
2013
2
0
1
5
2
0
1
7
2
0
1
9
2
0
2
1
Bütçesi ve
2
Finans
kaynağı
0
2
3
Göstergel
er
HAZIRLAYAN
Yozgat Ġli Doğa Koruma ve Milli Parklar ġube Müdürü
KONTROL EDEN
IX.Bölge Müdürlüğü/ ................................ / ................ ġube Müdürü
Uygun Takdim
................. Bölge Müdürü
......................... Vali Yardımcısı
Doğa Turizmi Master Planının uygulanması UYGUNDUR
VALĠ

yozgat ġlġnde doğa turġzmġ master planı 2013

Transkript

Benzer belgeler

Turizm Akademisyeni, Mezunu ve Öğrencisi! Mesleki Yeterlilik

Turizmde sosyal sorumluluk projesi

Antik Kentleri

71490862-010.06.02 Konu ıHijyen ve çevre

Siz hiç uçan balık gördünüz mü?

Özeti için tıklayınız.

Doç.Dr. Nazmiye ERDOĞAN`ın Sunumu