Avian İnfluenza Acil Eylem Planı

Transkript

1
GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI
Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü
SİNOP
İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK
MÜDÜRLÜĞÜ
AVİAN İNFLUENZA
HASTALIĞI ACİL EYLEM
PLANI–2015
Sayfa 1
TAVUK VEBASI (AVIAN INFLUENZA) SĠNOP ACĠL EYLEM PLANI
İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
Fatih Cad. No:13 SİNOP
e-posta: [email protected]
2
ĠÇĠNDEKĠLER
Sayfa
Ekler Listesi
…………………………………………………………………………..2
Kısaltmalar ……………………………………………………………………………...3
Ġl Acil Eylem Planlama Komitesi………………………………………………………..5
GiriĢ………………………………………………………………………………………6
Amaç ve Hedefler ……………………………………………………………………....7
1.
Yasal Yetki………………………………………………………………………...7
2.
Mali Hükümler……………………………………………………………..............8
3.
Komuta Zinciri……………………………………………………………………..9
4.
Yerel Hastalık Kriz Merkezi……….………………………………………….....9-15
5.
Yerel Uzman Grubu..……………………………………………………………...15
6.
Uygulama Kılavuzu…………………………………………………………......16-40
7.
Eğitim………………………………………………………………………….… 40
8.
Hastalık Bilinci ve Halkla ĠliĢkiler…………………………………………….… 41
9.
Ekler ………………………………………………………………………….....43-82
Sayfa 2
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
3
KISALTMALAR
AI
VKE
CBS
EB
FAO
GB
HSYSÜġ
HTB
KIB
GKGM
KB
LV
MVKAE
RVH
SKN
ġB
GTHBĠM
GTHB
UHKM
URL
OB
YHKM
YPAI
Avian Influenza
Veteriner Kontrol Enstitüsü
Coğrafi Bilgi Sistemi
Enfekte Mekanlar
BirleĢmiĢ Milletler Gıda ve Tarım Örgütü
Gözetim Bölgesi
Hayvan Sağlığı, YetiĢtiriciliği ve Su Ürünleri ġubesi
Hastalık Temas Mekanları
GB ve KB yi Kapsayan Alan
Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü
Koruma Bölgesi
Laboratuar Veteriner Hekimi
Merkez Veteriner Kontrol ve AraĢtırma Enstitüsü
Resmi Veteriner Hekim
Sınır Kontrol Noktası
ġüpheli Bölgeler
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Ġl Müdürlüğü
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
Ulusal Hastalık Kriz Merkezi
Ulusal Referans Laboratuarı
Operasyon Birimi
Yerel Hastalık Kriz Merkezi
Yüksek Patojenik Avian Influenza
Sayfa 3
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
4
Sayfa 4
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
5
SĠNOP ĠLĠ ACĠL EYLEM PLANLAMA KOMĠTESĠ
Ali YILMAZ
Vali Yardımcısı
ĠL GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ
Ahmet C. SULAOĞLU
Ġl Müdürü
Sezai AYDIN
Ġl Müdür Yrd.V
ĠL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ (Hay. Sağ.Yet. ve Su Ürn. ġube Md)
M. Fatih ġAHĠN
ġube Müdürü
Burak KÜÇÜK
Veteriner Hekim
Kazım ÜSTÜN
Veteriner Hekim
Erdal ÖZEL
Veteriner Hekim
Özgür CEBECĠ
Veteriner Hekim
Ġlker HANCI
Veteriner Hekim
ĠL JANDARMA KOMUTANLIĞI
ġefaatin SERTEN
Ġl Jand. Komutanı
ĠL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
Gökhan TELATAR
Ġl Sağlık Müdürü
SĠNOP BELEDĠYESĠ
Baki ERGÜL
Volkan TUNCAY
Belediye BaĢkanı
Veteriner ĠĢleri Birimi
ĠL EMNĠYET MÜDÜRLÜĞÜ
Yusuf BĠNER
Ġl Emniyet Müdürü
ORMAN VE SU ĠġLERĠ X. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
Oğuz BEYAZIT
Bölge Müdürü
Mustafa SUNGUR
ġube Müdürü
ĠL DEFTARDARLIĞI
Mehmet Emin NARTA
Defterdar
ZĠRAAT ODASI
Yılmaz ÖZBEN
BaĢkan
SAMSUN VETERĠNER KONTROL ENSTĠTÜSÜ
Ġsmail AYDIN
Enstitü Müdürü
VETERĠNER HEKĠMLER ODASI TEMSĠLCĠSĠ
Doğan ÖZDEMĠR
Oda Ġl Temsilcisi
Sayfa 5
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
6
GĠRĠġ
Bilindiği üzere hayvanlardan insanlara bulaĢan hastalıklara zoonoz hastalıklar denir.
Hayvanlardan insanlara iki yüzün üzerinde hastalık bulaĢmaktadır. Bunlardan bir tanesi de KuĢ
Gribi diye bildiğimiz Avian Influenza (Tavuk Vebası) hastalığıdır. 100 yıldan beri tavuklarda
görülen bu hastalık 1997 yılından itibaren dünyanın muhtelif ülkelerinde insanlara bulaĢma özelliği
göstermiĢtir. Ülkemiz göçmen kuĢların göç yolları üzerinde bulunması nedeniyle sürekli olarak
hastalık bulaĢma riskiyle karĢı karĢıyadır. Hastalık ülkemizde ilk olarak Ekim 2005 tarihinde
Balıkesir Ġli Manyas Ġlçesi Kızıksa Beldesinde ortaya çıkmıĢ, Ocak 2006 tarihinden itibaren
muhtelif illerde görülmüĢtür.
Hastalık etkeni virüs, göçmen kuĢlarla, özellikle yaban ördekleriyle köy tavuklarına veya
açıkta beslenen kanatlı hayvanlara bulaĢmaktadır. KuĢ gribinin görülme riskini arttıran en önemli
etmen açıkta yapılan kanatlı yetiĢtiriciliğidir. Ülkemizin sosyo-ekonomik yapısı ve alıĢkanlıkları
nedeniyle köy tavukçuluğu yaygın Ģekilde yapılmaktadır. Bu nedenle kuĢ gribi vakaları yayılma
eğilimi göstermektedir. Hastalığın hayvandan insana bulaĢması; enfekte canlılarla aynı ortamı
paylaĢmak, hasta hayvanın ağız, burun akıntıları ve dıĢkısı ile temas etmekle olmaktadır. Ġnsandaki
hastalık belirtisi 38 dereceyi geçen yüksek ateĢ, solunum yolu enfeksiyonu ve yaygın kas ağrısıdır.
Tavuk ve tavuk ürünlerinin iyi piĢirilerek yenilmesinde yarar bulunmaktadır.
Hastalık nedeniyle tüketimin düĢmesi ve ihracatın tamamen durmasıyla sektör ekonomik
sıkıntıya girmiĢtir. Ayrıca diğer sektörler de dolaylı yönden olumsuz etkilenmektedir. Hastalık
çıkmadan gerekli önlemleri almak, çıkması durumunda sorumluluk bilinciyle hızlı hareket ederek,
hastalığı kontrol etmek ve yok etmek için gerekli önlemleri hayata geçirmek zorundayız.
Sayfa 6
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
7
AMAÇ VE HEDEFLER
Bu acil eylem planı, Avian Influenza (AI) hastalığı ile ilgili yüksek düzeyde bilinç ve
hazırlıklılığın idamesi ve çevresel korumanın sağlanması için gerekli yerel önlemleri tanımlamak ve
herhangi bir AI salgını karĢısında uygulamak için hazırlanmıĢtır.
Avian Influenza (Tavuk Vebası) hastalığına karĢı Acil Eylem Planlamasının amacı;
Ġlimizdeki tüm kiĢi, kurum ve kuruluĢların Avian Influenza ( Tavuk Vebası ) hastalığını tanımaları
ve sorumluluklarını yerine getirmek üzere hazırlık yapmalarına yardımcı olacak bilgi ve çerçeveyi
sağlamaktır. Planlama, zoonoz hastalık olan AI (Tavuk Vebası) insanlara bulaĢmasını azaltabilir,
kamu hizmetlerinin sürekliliğini sağlayabilir ve AI salgınının ekonomik ve sosyal yükünü azaltır.
Acil eylem planı ile herhangi bir insan veya hayvan AI salgınının ortaya çıkması durumunda
hızlı ve etkin bir Ģekilde ortadan kaldırılması için gerekli bütün imkanlar, ekipman, personel ve
diğer malzemeye uygun eriĢim sağlanacak, gerektiğinde kamu ve özel kurumların da iĢbirliği ile
etkin bir mücadele programı yapılacaktır.
Bu kapsamda Acil Eylem Planında Ġl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Ġl Sağlık
Müdürlüğü, Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı X. Bölge Müdürlüğü, Mahalli Ġdareler ve güvenlik
birimlerince hastalık öncesi ve hastalık çıktıktan sonra neler yapılacağı özetle belirlenmiĢtir. Burada
amaç;
konuyla ilgili birçok kamu ve özel sektör kademesinden uzmanın iĢin içinde olması
demektir. Halkın katılımı ise, yerel bilgilerin ve kaynakların en verimli Ģekilde kullanılması
anlamına gelir. Bu, insanların iĢe sahiplenmelerini ve koruyucu önlemlere uymaları için en geliĢmiĢ
yöntemdir.
YASAL YETKĠ
Ġhbarı mecburi Avian Ġnfluenza (AI)’nın kontrolü için yasal yetkiler aĢağıda belirtilen
mevzuatta yer almaktadır:
- 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu
- BulaĢıcı Hay. Hast. Ile Mücadelede Uygulanacak Genel Hükümlere ĠliĢkin Yönetmelik
- Tavuk Vebası Hastalığına KarĢı Korunma ve Mücadele Yönetmeliği
- Ġhbarı Mecburi Hayvan Hastalıkları ve Bildirimine ĠliĢkin Yönetmelik
- Hayvan Hastalıkları Tazminat Yönetmeliği
1.1. AI ( Avian Influenza) Hastalığı Ġhbarı
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 4. Maddesi
6.fıkrası uyarınca bilinmeyen bir hastalığın ve bilinmeyen bir hastalıktan dolayı hayvan ölümlerinin
ihbar edilmesi gerekmektedir.
Sayfa 7
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
1.2. Salgın Bölgesinde Alınacak Genel Önlemler





8
Kordon ve Karantina
Hareketlerin Kontrolü
Hayvanların Öldürülmesi ve Ġmhası
Temizlik ve Dezenfeksiyon
AĢılama
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 4. Maddesi , BulaĢıcı
Hay. Hast. Ile Mücadelede Uygulanacak Genel Hükümlere ĠliĢkin Yönetmeliğinin tüm maddeleri;
Tavuk Vebası Hastalığına KarĢı Korunma ve Mücadele Yönetmeliği’nin 9-48. Maddeleri ve
arasındaki maddeler salgın bölgesinde gerekli önlemleri almak için yasal dayanak oluĢturmaktadır.
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 4. Maddesi 1. Fıkrası (b)
bendi, hastalığın kontrol altına alınması için Ģüpheli mekanların çevresinde kordon oluĢturulması
için gerekli yasal dayanağı sağlamaktadır.
Yine 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 4. Maddesi 1.
Fıkrası (b) bendi, hastalığı kordon dıĢına yayabilecek hayvan, hayvansal ürünler ve diğer
maddelerin hareketlerinin kısıtlanması için yasal dayanak sağlamaktadır.
Tavuk Vebası Hastalığına KarĢı Korunma ve Mücadele Yönetmeliği’nin 50. Maddesi uyarınca ilgili
yerlerin ve kontamine materyallerin temizlik ve dezenfeksiyonu zorunludur.
Tavuk Vebası Hastalığına KarĢı Korunma ve Mücadele Yönetmeliği’nin 54-58. Maddeleri ile
arasında kalan Maddelerde ise salgın alanı ve çevresinde AI Ģüphesi altındaki hayvanlara
aĢılamanın yapılıp yapılmayacağına GTHB tarafından karar verileceği, Bakanlıkça aĢılamaya karar
verilmesi durumunda acil veya koruyucu aĢılamada hangi aĢının ne Ģekilde bir programla
kullanılacağı ve aĢılamada kullanılabilecek aĢı bankalarına dair açıklamalar yer almaktadır.
1.3. Tazminat
Hayvan Hastalıkları Tazminat Yönetmeliği ve Tazminatlı Hayvan Hastalıkları ve Tazminat
Oranlarına Dair Yönetmelik hükümlerine göre itlaf ve imha edilen kanatlı hayvan ve hayvan
maddelerine 4/4 oranında tazminat ödemesi yapılacaktır.
1.4. Diğer KiĢilerin Desteği
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 4. Maddesi 8.
fıkrasına göre; Ġl özel idareleri ve belediyeler, hayvan hastalıkları ile mücadele ve kontrollerde
Bakanlığa yardımcı olmakla yükümlüdür.
2- KOMUTA ZĠNCĠRĠ
2.1. AI’nin kontrolünden GTHB sorumludur. GTHB, AI’nin kontrol stratejilerinin yönetimi
için GKGM’ne yetki verir.
Sayfa 8
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
2.2. GKGM, AI acil eylem planını Ulusal Hastalık Kriz Merkezi’nde (UHKM) görevli
memurun yetkisine devretmiĢtir. AI Ģüphesi ya da salgını durumunda bu merkez GKGM’nin genel
yönetimi altında ulusal stratejiyi koordine eder. UHKM müdürü Yerel Hastalık Kriz Merkezlerinin
(YHKM) acil hastalık stratejilerini yönetmekle sorumludur. 81 il’de GTHBĠM kendi bölgelerinde
AI kontrol tedbirlerini almakla sorumludur.
2.3. Hastalığın teĢhisinden sorumlu 8 adet Bölge Veteriner Kontrol ve AraĢtırma Enstitüsü
mevcuttur. Sinop Ġli’nin bağlı olduğu enstitü Samsun Veteriner Kontrol Enstitüsü’dür.
2.4. Bornova Veteriner Kontrol Enstitüsü, Bakanlık tarafından AI hastalığının teĢhisinde
Ulusal Referans Laboratuarı olarak belirlenmiĢtir.
3. SĠNOP ĠLĠ YEREL HASTALIK KRĠZ MERKEZĠ (YHKM)
Yerel seviyede AI’ye hazırlıklı olma ve uygulama kontrolü, HSYSÜ ġubesinin
sorumluluğunda olduğundan Ġlimizde bir AI salgınının baĢlangıç safhasında HSYSÜġ, YHKM
olacaktır. GTHBĠM’nden çok uzak mesafede enfekte mekanların bulunması halinde operasyon
ünitesi kurulabilir.
3.1.
Faaliyetler ve ĠĢlevler:
YHKM’nin sorumlulukları ve görevleri;
a)Hazırlıklı olunma safhasındaki görev ve sorumlulukları;
-Bölgede hastalıkla ilgili bilinçlilik ve hazırlıklı olma durumunun UHKM’nin talimatları
doğrultusunda devamlılığının sağlanması,
-Hastalık kontrol uygulamalarını yerel olarak düzenlemek ve ulusal simülasyon tatbikatına
katılmak,
-Ekipman ve personel temini için diğer devlet departmanları ile bağlantıları muhafaza etmek
ve karkasların imhası,
-Canlı hayvanların tamamının tanımlanması.
b)Hastalığın görülmesi safhasındaki sorumlulukları;
-UHKM ile devamlı görüĢerek bir salgın sırasında kontrol stratejisini yönetmek ve
uygulamak,
-Bildirilen hastalık Ģüphesi ile ilgili olarak hemen inceleme yapılmasını ve yürürlükteki
talimatlara uygun olarak örneklerin Samsun VKAE’ne gönderilmesi iĢlemlerinin düzenlenmesini
sağlamak,
-Hastalık Ģüphesi raporlarını UHKM’ne bildirmek,
-Ulusal Uzman Grubu ile irtibat halinde bulunmak,
-Hastalık teyidinden sonra Enfekte Mekanları beyan etmek,
-UHKM ile irtibatlı olarak BKA ölçülerinin tespiti ve bölgelerin sınırlarının belirlenmesi,
-KB ve GB’deki iĢletmeler ile epidemiyolojik olarak bağlantılı iĢletmelerde en kısa zamanda
bir hayvan sayımı yapmak,
Sayfa 9
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
9
-Enfekte mekanlarda yapılan iĢlemleri denetlemek – mekanların karantinası, hastalığa karĢı
hassas hayvanların değer tayini, kesim ve karkasların atılması (imhası), temizlik ve dezenfeksiyon,
-KB ve GB’de bulunan pazarların kapatılması ve hayvan hareketlerini kontrol amacı ile
belediye zabıtası, polis, jandarma ile irtibat sağlanması,
-En yüksek hastalık riski bulunan yerlerdeki canlı hayvan birimlerini belirlemek için Yerel
Uzman Grubu ile irtibat sağlamak ve UHKM’ne potansiyel enfekte birimlerin kesim iĢlemi için
tavsiyede bulunmak,
-KB ve GB’deki canlı hayvan birimlerini gözlem altında tutmak. Hastalık teyit edilir
edilmez KB’deki bütün birimler denetlenmelidir. Ziyaretler Ulusal uzman grubunun tavsiyelerine
göre belirlenmelidir,
-Enfekte mekanlara giriĢ çıkıĢların, gerektiğinde pazarların ve personel ve taĢıt vs.
hareketlerinin izlenmesi,
-Gerekli istisnaların ve eylemlerin uygulanması konusunda UHKM ile irtibatta bulunmak,
-Epidemiyolojik incelemeler sırasında toplanan verileri, verilen hayvan hareket izinlerini,
kullanılan personel ve ekipmanı, enfekte iĢletmelerdeki ve YHKM’de oluĢan olayları günlük kayıt
altına almak,
-Karkasların imhası ve dezenfektanların çevreye etkisini en aza indirme konusunda Yerel
Makamla irtibatta bulunmak.
3.2. YHKM Üyeleri
BaĢkan: Ali YILMAZ (Vali Yrd.)
BaĢkan Vekili: M. Fatih ġAHĠN (Hay. Sağ. Yet. ve Su Ür. ġube Müdürü)
Üyeler:
 ġefaattin SERTEN (Ġl Jandarma Komutanı)
 Baki ERGÜL (Belediye BaĢkanı)
 Orhan ALPAY ( Ġl Özel Ġdaresi Genel Sekreteri)
 Gökhan TELATAR (Ġl Sağlık Müdürü )
 Yusuf BĠNER (Ġl Emniyet Müdürü)
 Oğuz BEYAZIT (Orman ve Su ĠĢleri X. Bölge Müdürü)
 Mehmet Emin NARTA (Defterdar)
 Ġsmail DEĞER (Belediye Zabıtası Müdürü )
 Yılmaz ÖZBEN (Ziraat Odası BaĢkanı)
Sayfa 10
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
10
3.3.
11
YHKM’ de bulunan imkanlar ve fiziksel kaynaklar ve görev dağılımı
3.3. 1 Ġl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
a) Bütün izleme faaliyetlerinin tamamlanmasına kadar sadece bu amaç için kullanılmak üzere
GTHBĠM bünyesinde bir çalıĢma odası bulunmaktadır.
b) Bu odada haritaların incelenmesi ve yuvarlak masa grup toplantılarının ve tartıĢmalarının
yapılmasını mümkün kılacak ayrı bir masa mevcuttur.
c) Temin edilen odada en az iki kiĢi için yeterli masa alanı ile internet bağlantılı masa üstü
bilgisayar, telefon ve gerekli teknik donanım bulunmaktadır.
d) TURKVET veri tabanlı, UHKM ile ve diğer bütün gerekli veri tabanları, laboratuarlar ve diğer
kuruluĢlarla bağlantılı bir kayıt sistemi bulunmaktadır.
e) Bir AI’nin ortaya çıkıĢıyla ilgili bütün olayları kronolojik sırayla kaydetmek üzere, baĢka
faaliyetlerle bağlantı kurulmasına ve koordinasyona imkan sağlayan ortak bir günlük
tutulmaktadır.
f) Bir AI salgını çıkması durumunda ilgili personel (EK-5-6) ile temasa geçilecek ve olayla ilgili
olabilecek, Ġldeki özel Veteriner Hekimler (EK-14) ve yerel kuruluĢlar dahil ilgili kiĢilerin
(EK-9 ve 13) güncel listesi hazırlanmıĢtır.
g) Ġmha alanlarının bir listesi hazırlanmıĢtır.
h) Köy ve kasaba yerleĢimlerinin, topografik özellikleri, kamu yollarının gösterildiği ilçe veya
daha geniĢ anlamda il veya bölgelerin ayrıntılı güncel haritaları (tercihan CBS formatında) Ġl
Jandarma Komutanlığınca sağlanacaktır.
i) AI salgını çıkması durumunda temasa geçilmesi gerekli olan ve konuyla ilgili olabilecek ildeki
yetkili çevre makamları ile çevreyle ilgili diğer kurumların güncel listesi hazırlanmıĢtır.
j) Karkasların, çevre ve özellikle yüzey ile yeraltı suları için bir zarar riski oluĢturmayacak uygun
tasfiye ve gömme sahaları Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı X. Bölge Müdürlüğü ve Belediyelerce
belirlenecektir.
k) Ġtlaf sonrası imha edilecek hayvan ve hayvan maddeleri Belediyelerin sağlayacağı konteynerler
ve araçlarla çevreye zarar vermeyecek Ģekilde imha yerlerine ulaĢtırılacaktır.
l) “Numune alma kitleri” bileĢenleri (elemanları) ve koruyucu giysiler için gerekli depo alanı
mevcuttur.
m) Resmi veteriner hekimin hastalık ihbarlarını değerlendirirken kullanacağı 1 no’lu kit bütün
elemanlara temin edilerek kullanıma hazırlanmıĢtır.(EK-16)
n) Sabit ve gezici görevli veteriner hekim ekipleri listesi hazırlanmıĢtır.(EK-17)
Sayfa 11
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
3.3. 2. Ġl Sağlık Müdürlüğü
Ġlde insan Avian Influenza hastalığının kontrolü için yapılacak çalıĢmaları planlamak, koordine
etmek, izlemek ve denetlemek. Sağlık personeli ve halkın konu ile ilgili eğitilmesine katkıda
bulunmak.
a) Ġnsan Avian Influenza vakalarının kayıt altına alınarak takip ve tedavi edilmesini sağlamak,
bildirimde bulunmak.
b) Sağlık kuruluĢlarında gerekli koruyucu ve tedavi edici malzemelerini temin etmek, dağıtımını
yapmak.
c) Ġnsan Avian Influenza vakası çıkan bölgede insanlara yönelik sürveyans çalıĢmalarını yapmak.
d) Vaka çıkan yerlerde gerektiğinde insan barınma yerlerinin dezenfeksiyonunu organize etmek ve
yapılmasını sağlamak.
e) Ġnsan vakalarından numunelerin alınmasını sağlayarak, referans laboratuarına göndermek.
f) Sağlık kurum ve kuruluĢlarında gerekli planlamanın yapılması ve ihtiyaca göre yoğun bakım
ünitelerinin alt yapısının güçlendirmesini sağlamak.
g) Ġnsan Avian Influenza vaka yönetiminde profilaksi hizmeti verecek ve hastaların yatırılacağı
hastaneleri belirlemek, vakaların naklini temin etmek.
h) Avian Influenza hastalığına bağlı olan insan ölümlerinde cenazenin defni belediye sınırları
dıĢında ise defin iĢleminin sağlık müdürlüğünün kontrolünde gerçekleĢmesini sağlamak.
i) Ġl Hıfzıssıhha Kurulunu toplantıya davet etmek ve alınan kararlarda Sağlık Müdürlüğü görev ve
yetki alanına giren konuların uygulanmasını sağlamak.
3.3.3. Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı X. Bölge Müdürlüğü
a) Arazide çalıĢacak tüm personelimizi “KuĢ Gribi” konusunda eğitmek.
b) Sinop Ġli sulak alanlar listesini hazırlamak ve göçmen kuĢ rotalarını belirleyip KUġ GRĠBĠ
RĠSK HARĠTASI oluĢturmak.
c) Avcı Eğitimlerinde Sulak alan Riski/KuĢ gribi konularını iĢlemek.
d) Yaban Hayvanları üreten tesislerin kontrolünün sıklaĢtırılması.
e) En az 3 yıl Kanatlılarda av yasağını, Ġl Av Komisyonuna önermek.
f) BaĢlatılan av yasağını kurum olarak ciddi takip etmek. Bu hususta zaten var olan Jandarma, Köy
Muhtarı, Kır Bekçisi yetkilisinin etkinleĢtirilmesinin sağlanması.
g) Ġtlaf çalıĢmaları olur ise Çukur Standardını belirleyip ona uyulmasını sağlamak.
Sayfa 12
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
12
Çukur Standardı:
13

Yerel Yönetici/ DSĠ/ X. Bölge Müdürlüğünün önerdiği yere açılmalı.

YerleĢim yerlerinin dıĢına (Ġnsan ve hayvan aktivitelerinin olmadığı yerlere açılmalı.)

Yeraltı ve yerüstü sularının etkilenmeyeceği yerler seçilmeli.

Çukur için mümkün olduğunca geçirgen olmayan killi toprakların bulunduğu alanlardan
seçilmeli.

Çukur açıldıktan sonra, altına geçirgen olmayan tabaka kil serilmeli, üzerine kireç serilmeli.
Ġtlaf edilen hayvanlar sızdırmaz kalın poĢetlere konulmalı, üzeri en az 1 m toprakla örtülmeli
( Yırtıcı vs. açmaması için). Toprak sıkılaĢtırılmamalı.

Çukur kapandıktan sonra “buraya kuĢ gribine yakalanmıĢ hayvan gömülmüĢtür dikkat ediniz”
gibi uyarıcı levhalar konulmalı.
3.3.4. Diğer görevlerin kurumlara dağılımı:
a) Dezenfektanın ve karkas dekompozisyonu (bozulması) sonucu vücut dokuları ve sıvılarının
çevreye ve özellikle yüzey ve yeraltı sularına yayılıp karıĢmasının izlenmesi ve kontrolünden
Belediyeler, Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı X. Bölge Müdürlüğü sorumludur.
b) Köylerdeki itlaf sırasında Ġl Jandarma Komutanlığı, Merkez mahallelerde Ġl Emniyet Müdürlüğü
güvenliği sağlayacaktır.
c) Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü tüm okullarda hastalıkla ilgili eğitici ve doğru bilgiler verecektir.
d) YetiĢkinlerin eğitiminde Ġl Müftülüğü gerekli bilgilendirmeyi yapacaktır.
e) Ġtlaf iĢlemlerinden doğacak tazminat tutarları ve ödeme iĢlemlerini Defterdarlık takip edecektir.
f) 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunun 246. maddesi gereğince nüfusu yirmi binden fazla olan
Ģehirlerde belediyelerce tayin edilecek mıntıkalar içinde hayvan beslenmesi yasaktır,
denilmektedir.
Bu
nedenle
Ģehirde
hayvan
beslenmesinin
kontrolü
belediyenin
sorumluluğundadır.
g) Evcil hayvanların çevreye verdiği rahatsızlıkların önlenmesi ve takibi 5199 sayılı kanun gereği
Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı X. Bölge Müdürlüğü sorumluluğundadır.
h) Hastalık çıkması durumunda Ġl Sağlık Müdürlüğü Valilik Makamının emirleri ve kendi
mevzuatları doğrultusunda çalıĢacaktır.
i) Ġhtiyaç durumunda Veteriner Hekimler Odası ve Üyelerine yasaların ön gördüğü görevler
verilecektir.
Sayfa 13
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
Operasyon Birimi Kurulması:




14
Bir bölgede birden çok sayıda mihrakın bulunması,
Enfekte mekânların GTHBĠM’nden uzak mesafede olması,
Popülâsyon yoğunluğunun çok yüksek olması,
Popülâsyonun yoğun olduğu alanda iĢletmelerin çok yakın olması nedenlerinden dolayı
Kriz Merkezimizin kararı ile Ġlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerinde bir
operasyon birimi oluĢturulabilir.
3.4. Faaliyetler ve ĠĢlevler:
Operasyon birimi YHKM’nce alınan kararlara uygun olarak aynı görevleri yerine
getirecektir.
3.5. YHKM’nde Bulunacak Ġmkanlar ve Fiziksel Kaynaklar
a) Bütün izleme faaliyetlerinin tamamlanmasına kadar sadece bu amaç için kullanılmak
üzere bir çalıĢma odası gereklidir,
b) Bu odada haritaların incelenmesi ve yuvarlak masa grup toplantılarının ve tartıĢmalarının
yapılmasını mümkün kılacak ayrı bir masa mevcut olmalıdır,
c) Temin edilen odada en az iki kiĢi için yeterli masa alanı ile Internet bağlantılı masa üstü
bilgisayar ve telefon bulunmalıdır,
ç) Tercihen bilgisayar tabanlı, UHKM ile ve diğer bütün gerekli veri tabanları, laboratuarlar
ve diğer kuruluĢlarla bağlantılı bir kayıt sistemi,
d) Bir AI’nin ortaya çıkıĢıyla ilgili bütün olayları kronolojik sırayla kaydetmek üzere, baĢka
faaliyetlerle bağlantı kurulmasına ve koordinasyona imkân sağlayan ortak bir günlüğün tutulması,
e) Bir AI salgını çıkması durumunda temasa geçilecek ve olayla ilgili olabilecek, özel
kesimhane/kombina listesi,
f) Köy ve kasaba yerleĢimlerinin, topoğrafik özellikleri, kamu yollarının gösterildiği ilçe
veya daha geniĢ anlamda il veya bölgelerin ayrıntılı güncel haritaları
g) AI salgını çıkması durumunda temasa geçilmesi gerekli olan ve konuyla ilgili olabilecek
il deki yetkili çevre makamları ile çevreyle ilgili diğer kurumların güncel listesi,
h)Hayvan karkaslarının ve hayvansal atıkların muamelesinde ihale edilebilecek iĢler ile bu
iĢleri yapacak iĢletmelerin listesi,
i) AI aĢılaması, hayvanların sahibi ve hareketlerle ilgili il/ilçe düzeyinde tutulan bütün
kayıtlara kolayca eriĢilebilmesi,
j)“Numune alma kitleri” bileĢenleri ve koruyucu giysiler için gerekli depo alanı,
k) YHKM’de bulunması gerekli ekipman ve imkanların listesi
4. Yerel Uzman Grubu
AI teyit edildiğinde YHKM bünyesinde bir Yerel Uzman Grubu oluĢturulur.
4.1 Grup:
ADI SOYADI
Kemal Gürkan KÜTÜK
Burak KÜÇÜK
Kazım ÜSTÜN
Erdal ÖZEL
ÜNVAN
Veteriner Hekim
Veteriner Hekim
Veteriner Hekim
Veteriner Hekim
ADRES
Samsun VKE
Ġl G.T.H. Müdürlüğü
TELEFON
0 362 437 08 36
0 506 735 40 49
0 542 646 43 87
0 532 570 63 66
Sayfa 14
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
15
4.2 Grubun sorumlulukları:
a) ġüpheli vakalarda söz konusu sahaya gitmek,
b) Hastalığın muhtemel kaynağını ve yayılıĢını araĢtırmak,
c) ĠĢletmelerdeki muhtemel enfeksiyon süresinin tahmini,
ç) Enfekte iĢletmelerin durumu, hastalığa karĢı hassas olanlar ile diğer canlı hayvanların sayı
ve türleri ile yetiĢtirme Ģeklinin belirlenmesi,
d) ĠĢletmenin büyüklüğü, yeri, diğer iĢletmelerle ve kamu yolları vs. ile iliĢkisinin
belirlenmesi
e) Risk değerlendirmesi yapmak ve temas edilen/edilecek iĢletmeleri kategorize etmek,
f) Örnek toplamak ve göndermek,
g) Ulusal Uzman Grubundan uzmanlarla irtibat kurmak ve gerektiğinde onları araĢtırma için
davet etmek,
ğ) Gözlem/tetkik ve epidemiyoloji raporlarını incelemek ve değerlendirmek,
h) YHKM, UHKM ve Ulusal Uzman Grubuna rapor ve tavsiyeleri iletmek,
ı) Koruyucu kesim ve/veya itlafla ilgili olarak YHKM’ne tavsiyelerde bulunmak,
i) KB sınırları ve diğer kontrol tedbirleri hakkında tavsiyelerde bulunmak
5.
UYGULAMA KILAVUZU
5.1. GĠRĠġ
5.1.1.Tanım
Avian Influenza, tavuk, hindi, Gine tavuğu ve diğer kanatlı türlerinin ve özellikle göçmen su
kuĢlarının hafif ve hatta asemptomatik enfeksiyondan akut ve öldürücü boyuta kadar değiĢen viral
etiyolojiye sahip bir hastalıktır.
5.1.2. Etiyoloji
Avian Influenza virüsleri Orthomyxoviridae ailesinin A tipi virüsleri içersinde yer alır. Tip A
Influenza virüsleri serolojik olarak 15 hemaglütinin (H1-H15) ve 9 nörominidaz (N1-N9) alt tipinde
kategorize edilirler. Her virüsün görünür Ģekilde herhangi bir kombinasyon içinde bulunabilen bir
HA ve bir nörominidaz antijeni vardır. Avian Influenza tip A virüslerinin alt tiplerinin muhtemel
kombinasyonlarının çoğunluğu kanatlı türlerinden izole edilmiĢtir. Bugüne kadar yalnızca H5 ve H7
alt tiplerinin hastalığa karĢı hassas türlerde YPAI’ ye neden oldukları gösterilmiĢtir, ancak H5 ve
H7 virüslerinin tamamı virülent değildir.
Sayfa 15
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
5.1.3. Epidemiyoloji
16
Dünya üzerinde yayılıĢı
AI virüsleri dünya üzerinde hindi, tavuk, Beç tavuğu, bıldırcın, keklik, sülün, kaz, ördek gibi
birçok evcil kanatlılarda ve yabani türlerde yaygın olarak bulunmaktadır.
AI virüsleri ekseriya dünyanın her yerinde sağlıklı görünüĢlü göçmen su kuĢları, kıyı kuĢları
ve deniz kuĢlarında görülmektedir. YPAI A virüslerinin H5 ve H7 alt tipleri Avrupa da ve diğer
yerlerde zaman zaman serbest yaĢayan kanatlılardan izole edilmiĢtir. YPAI nedeniyle çıkan
salgınlar 1983-84 yıllarında ABD’de Pensilvanya bölgesinde kaydedilmiĢtir.
Hastalık son yıllarda; 1997 yılında Çin’de, 2000 yılında Ġtalya’da, 2001 yılında Honduras’ta,
2002 yılında ABD(Virginia, Kuzey Carolina, Connecticut) ve ġili’de, 2003 yılında Hollanda,
Belçika, Almanya ve Güney Kore’de, 2004 yılında Güney Afrika, Honduras, Endonezya, Honkong,
Kamboçya, Laos, Malezya, Pakistan, ġili, Tayland, Tayvan, Vietnam’da, 2005 yılında ise
Moğolistan, Kazakistan, Rusya Federasyonunda ve Türkiye’de çıkmıĢtır. Yaygınlığı hakkında
detaylı bilgi için Word Animal Health ve OĠE bültenlerinin son yayınlarına bakılabilir.
Türkiye deki son durum
Ülkemizde AI hastalığı ilk kez 2005 Yılı Ekim ayında tespit edilmiĢtir.
Ġlimizdeki Son Durum
Ġlimizde AI hastalığı ilk defa 02/02/2006 tarihinde Boyabat Ġlçesi Kozkule Köyü’nde tespit
edilmiĢtir. Ġldeki tüm AI mihrakları alttaki tabloda belirtilmiĢtir.
Ġl
Ġlçe
Köy
ÇıkıĢ Tarihi
SönüĢ Tarihi
Sinop
Boyabat
Kozkule
02.02.2006
21.03.2006
Sinop
Türkeli
Düzköy
07.02.2006
21.03.2006
Sinop
Türkeli
Karabey
07.02.2006
21.03.2006
Sinop
Merkez
BektaĢağa
08.02.2006
20.03.2007
Sinop
Merkez
Lala
16.02.2006
12.04.2006
Sinop
Boyabat
Doğuca
16.02.2006
10.04.2006
Sinop
Merkez
Çakıldak
21.02.2006
12.04.2006
Sinop
Merkez
Yalı
13.03.2006
19.04.2006
Sinop
Merkez
Kabalı
20.03.2006
12.04.2006
Sinop
Merkez
TaĢmanlı
11.02.2008
12.03.2008
Sayfa 16
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
AI virüsünün Ülkemize ve Ġlimize giriĢi ile ilgili risk değerlendirmesi

17
AI enfeksiyonunun problem teĢkil ettiği ülkelerden enfekte canlı kanatlıların ya da ürünlerin
yasal ya da yasa dıĢı yollarla ithalatı

Enfekte kanatlıların hareketleri

Canlı kanatlı pazarları

Göç yolları

Yaban hayatı

Doğa parkları ve göller

Su kuĢlarının dıĢkıları ile kontamine olmuĢ su birikintisi ve dereler

Köy hayvanları

Epidemiyolojik açıklamalar
1. Hastalığa karĢı hassas türler
AI virüsü hemen bütün ticari evcil ve yabani kanatlı türlerinde etkilidir. Maymun, domuz, at
ve sığırlarda, foklarda ve balinalardan enfeksiyonlar bildirilmiĢtir; tavuklardan kaynaklanan ve
insanlar için öldürücü olan virüs suĢunun görülmesi 1997 yılında Hong Kong’dan bildirilmiĢtir.
2.Virüsün Dayanıklılığı
Çevrede: Influenza virüsleri çevresel ortamda ve özellikle serin ve nemli koĢullarda uzun zaman
sürelerinde canlılıklarını korurlar. DıĢkı materyalinde infektivite 4 0C’de 30-35 gün, 20 0C’de 7 gün
süre ile muhafaza edilmiĢtir. Influenza virüsleri çok fazla su kuĢlarının bulunduğu göllerden ve
havuz sularından izole edilmiĢtir.
Konakçıda (hastalığın patogenezi dahil): AI virusları tavuklar için olduğu kadar diğer türler için
de çok çeĢitli virulens özelliği göstermektedir. YPAI, gallinaseöz kanatlı türlerinde solunum ve
mide barsak ve/veya sinirsel belirtilerin görüldüğü yüksek oranda mortaliteye neden olabilen son
derece bulaĢıcı ve genelleĢmiĢ viral bir hastalıktır. Diğer kanatlı türlerinde YPAI virüs enfeksiyonu
klinik olarak belirtisiz özellikten son derece öldürücü özelliğe kadar değiĢen aralıkta meydana
gelebilir. Su kuĢları ve deniz kuĢları gibi yabani su kanatlıları AI virüsünün önemli rezervuarları
olarak bilinmektedirler ancak bu hayvanlar enfeksiyonun klinik belirtilerini çok seyrek olarak
gösterirler. Hastalığın klinik belirtileri virüsün solunum kanalında replikasyonu ve bunu müteakip iç
organlarda ve beyinde sistemik replikasyonu sonucunda meydana gelir. Nonpatojenik virüs suĢları
yalnızca solunum ve barsak kanalı yüzeyinde replikasyon gösterirler.
Sayfa 17
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
Karkaslar: AI virüsü karkaslarda ortam sıcaklıklarında yalnızca birkaç gün canlılığını koruyabilirken
buzdolabı sıcaklıklarında 23 güne kadar canlı kalır. Viremik safhada iĢlenen kuĢlar virüs içeren kanları
veya dıĢkı materyali ile diğer karkasları bulaĢtırırlar. Paketleme ve depolama sırasında oluĢabilen
damlama da enfekte karkaslardan kontamine olmuĢ olmaları ihtimalinden dolayı önemlidir.
Et ürünleri: Virüs kanatlı et ürünlerinde canlı kalabilir. PiĢirilmiĢ tavuk için inaktivasyon süresi
hakkında virüs suĢlarına göre farklılıklar bulunmuĢtur. PiĢirilmiĢ tavuk etinde AI viruslarıni öldürdüğü
kabul edilen minimum sıcaklıklar;

70 0C’de en az 30 dakika;

75 0C’de en az 5 dakika veya,

80 0C’de en az 1 dakika
Yemeklik yumurta ve yumurta ürünleri: ġiddetli Ģekilde etkilenen kanatlıların yumurtlamalarının
durmasına karĢılık salgının erken dönemlerinde yumurtlanan yumurtalar albuminde, sarıda ve/veya
yüzeyde AI virüsü içerebilir. Virüs çatlak ya da sağlam kabuktan geçebilir, ya da daha önemlisi
yumurta kaplarını bulaĢtırabilir. Yumurtalarda ve viyollerde canlı kalma süreleri geniĢ çapta yayılma
için yeterli olmaktadır. Yumurta pulpu ürünleri diğer bir virüs kaynağıdır.
DöllenmiĢ yumurtalar: AI virüsü enfekte damızlık tavukların yumurtladığı yumurtalardan izole
edilmiĢtir.
Kanatlı yan ürünleri :Kanatlı sakatat unu ve evde beslenen hayvan yemleri genellikle 1000C’nin
üzerinde birkaç dakikadan bir saatten fazlasına kadar ısıtılmaktadır ve bu da AI virüsünü öldürmek için
yeterlidir. Ancak eğer bu iĢlemler usulüne uygun olarak yapılmamıĢ veya piĢirilmiĢ ürün daha sonra
iĢlenmemiĢ ürün tarafından kontamine edilmiĢse, AI virüsü yan ürünlerde birkaç hafta canlı
kalabilmektedir.
Atık ürünler: AI virüsünün atık ürünlerde canlı kalma potansiyeli mevcuttur ve hareket öncesinde
ürünler uygun iĢlemlere tabi tutulmadığı takdirde virüs bu ürünlerin naklinde kullanılan araçlarla
çevreye yayılabilir.
6.1.4. Hastalığın yayılması
AI viruslarının bütün suĢları kanatlılar için yüksek yayılma özelliğinde değildir, yüksek ve
düĢük virulensli virüsler düĢük yayılma özelliğine sahip olabilir, fakat sürüler yoluyla geçiĢ sonrası
konakçı için taĢıyıcılık kadar patojenite de sahada artıĢ gösterebilir.
Yabani kuĢlar: Göçmen su kuĢları ile doğrudan ya da dolaylı temas kanatlılar için en önemli
enfeksiyon kaynağıdır.
Sayfa 18
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
18
Canlı kanatlılar: Kanatlılar arasında AI virüs suĢlarının yayılabilirliği çok büyük farklılıklar
sergilemektedir. DıĢkı ve solunum salgıları ile temas önemli olurken hava yolu ile yayılma önemli
görülmemektedir. Saha salgınlarının direkt yayılma mı yoksa kiĢi ve araç gereçler yolu ile ikincil
yayılma mı olduğu konusu karmaĢıklık arz etmektedir.
Yumurtalar: AI virüsünün yayılma potansiyelinin olduğunu gösterir Ģekilde yumurta kabuğunda
ve yumurta sarısı ve albuminde tespit edilmesine rağmen enfekte yumurtalar yolu ile dikey bulaĢma
ispat edilebilmiĢ değildir. Embriyo geliĢiminin erken döneminde optimal kuluçka sıcaklıkları 37.2 37.7
0
C AI virüsü için öldürücü olabilir, ya da enfekte embriyolar kuluçka esnasında virüs
tarafından
öldürülebilirler.
Kuluçka
sürecinde
virüsün
kalıcılığı
yumurta
kabuğu
kontaminasyonuyla yüksek bir olasılıktır.
Araç gereçler: AI uzun mesafelere kuĢ kafesleri, peletler, yumurta doldurulan tepsiler, gübre yem
bulaĢık giysilerle, ekipman ve taĢıtlarla süratli bir Ģekilde yayılabilmektedir.
Ġnsanlar: Enfekte iĢletmelere giriĢ ve çıkıĢlarda, enfekte dıĢkı yada solunum yolu sekresyonları ile
kontamine araç, ekipman, personel ve yem malzemelerinin hareketlerinde görevli insanlar etkenin
taĢınmasında rol oynayabilirler.
6.1.5. Hastalık Seyri
Virüsün önceden temiz olan bir sürüye, bölgeye ya da ülkeye girmesinin hızlı bir Ģekilde
yayılma gösteren yüksek morbidite ve ölümlülük oranına sahip salgına yol açması olasıdır.
1. Sonuçlar
a) Halk Sağlığı
Avian Ġnfluenza virüsünün, genetik materyalindeki değiĢiklikle (mutasyonla) insanlara
yönelik olarak da hastalık yapıcı nitelik kazanabileceği ve salgınlara yol açabileceği ifade edilen
bilgiler arasındadır. Ġnsandan insana bulaĢmanın olmadığı virüsün, mutasyonla insandan insana
bulaĢma özelliğine de sahip olabileceği belirtilmektedir. H5N1 YPAI zoonotik bir hastalıktır.
Ġnsanlar enfekte kuĢlarla yakın temas ve yoğun Ģekilde YPAI virüsleri ile kontamine ortamlarda
çalıĢma yolluyla (enfekte kanatlıların kesimi, enfekte barınakların temizlik iĢlerinde çalıĢan kiĢiler)
enfeksiyona yakalanabilirler. Enfeksiyon et ve yumurta gibi kanatlı ürünlerinin muamele edilmesi
ya da tüketilmesi ile yayılmaz. Influenza virüslerinin kanatlılar içindeki dönüĢümünün azaltılması
ve eliminasyonunun sağlanması için acil tedbirler alınması tavsiye edilmektedir.
Hastalıkta önemli olan korunma önlemleridir. Bunun için kanatlı çiftliklerinde çalıĢanların
hijyen kurallarına uymaları, eldiven ve maske gibi ekipmanlarla gerekli diğer korunma önlemlerini
almaları sağlanmalı ve bu kiĢilerin bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi konusunda hassasiyet
gösterilmelidir. Ayrıca, gerektiğinde virüslere etkili ilaçlarla korunma yoluna gidilebilir.
Sayfa 19
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
19
b) Sosyo-ekonomik kayıplar
BaĢlıca kayıplar yüksek oranda mortalite ile yumurta ve et üretimindeki azalma ve verimlilik
düĢüĢünden kaynaklanan kayıplardır. Salgını yok etme politikasına bağlı olarak uzayan süreler
nedeniyle daha baĢka kayıplar da söz konusu olabilir. Ürün akıĢındaki aksaklıklar ve azalan
tüketim, salgının kontrol altına alınabilmesi için gerekli süreye bağlı olarak çiftliklerde, hizmet
sektöründe ve ilgili endüstrilerde iĢ kayıplarına neden olabilir. Küçük bir salgında dahi endüstrinin
yer değiĢtirmesi normal pazarlama Ģekillerinin değiĢikliği söz konusudur. Büyük ebeveyn ve temel
nitelikteki sürülerde çok değerli genetik kayıp oluĢabilir.
Salgın teyit edildiğinde ihracat pazarları kapanabilir, fakat bu süreç hastalıklı mıntıka
politikası uygulanarak kısaltılabilir. Bir mıntıka politikasının uygulanması halinde, uygulamaya
konması ve sıkı Ģekilde yürütülmesi gerekli olan yok etme (kökünü kazıma) stratejisi ve hareket
kontrolleri yetiĢtirme programları ve yumurta, tavuk, kanatlı, piliç, hindi ve et kanatlılarının satıĢı
dahil bir çok endüstri uygulamalarının Ģiddetli Ģekilde aksaması sonucunu doğuracaktır. ÇeĢitli
malların pazarlama sürelerinin ötesindeki gecikmeler önemli üretim maliyet artıĢlarına ve kısa
zaman içinde kayıplara yol açabilir ve salgınlara doğrudan maruz kalmayan üreticileri arz kaybı ve
aksaklıkları nedeniyle kayba uğratabilir. Ev ve Süs Hayvanları SatıĢ yerleri hayvan hareket
kontrollerinden olumsuz etkilenebilir.
5.2. TEġHĠS
5.2.1. Klinik Belirtiler
Ġnkübasyon periyodu 3-5 gündür. Klinik bulgular; iĢtahsızlık, Ģiddetli depresyon, yumurta
veriminde ani düĢme, yüzde ödem, ibik ve sakallarda siyanoz ve ĢiĢkinliktir. Seröz mukozalarda
peteĢiyel kanamalar ve ani ölümler görülür.
5.2.2. Ġnkübasyon periyodu
YPAI’ de inkübasyon periyotları son derece değiĢkendir, birkaç saatten 2-3 güne kadar
değiĢebilir. OIE Kodunda düzenleyici amaçlar için maksimum inkübasyon periyodu olarak 21 gün
verilmektedir.
5.2.3. Klinik teĢhis
a) Semptomlar

ġiddetli depresyon, iĢtahsızlık

Yumurta veriminde önemli düĢüĢ
Sayfa 20
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
20

ġiĢkin ve siyanotik ibik ve gerdan ile birlikte yüzde ödem oluĢması

Ġç zar (membran) yüzeylerde peteĢiyal kanamalar

Ani ölümler (mortalite %100’e ulaĢabilir)
21
b) Lezyonlar
Tavuklarda;

Ani ölüm olaylarında lezyonlara rastlanmayabilir

Kaslarda Ģiddetli hiperemi

Dehidrasyon

BaĢ ve boyun bölgesinde subkutan ödemler

Burun ve ağız boĢluğunda akıntılar

Konjunktivada Ģiddetli hiperemi bazen peteĢiler

Trakea lümeninde fazla miktarda mukoz eksudat veya Ģiddetli hemorajik trakeitis

Sternumun iç tarafında, serozada ve abdominal yağda, seröz yüzeylerde ve vücut
boĢluğunda peteĢiler

Böbreklerde Ģiddetli hiperemi, bazen hiperemi ile birlikte tubullerde ürat birikimleri

Ovaryumlarda kanamalar ve dejenerasyon

Proventrikülüsün mukozal yüzeyinde özellikle taĢlık ile bağlantı noktasında kanamalar

TaĢlık hattında kanamalar ve erozyonlar

Lenfoid dokularda ve bağırsak mukozasında kanamalı odaklar
Hindilerdeki lezyonlar tavuklardakine benzer, fakat tavuklardaki kadar belirgin değildir. YPAI
ile enfekte olan virüs saçan ördekler klinik belirti veya lezyon göstermeyebilir.
5.2.4. Patoloji
a) Makroskopik lezyonlar
Birçok olguda hastalığın perakut formundan dolayı ölen kanatlılarda gözle görülebilen büyük
lezyonlar bulunmaz; bu tür tavuklar enfeksiyonu müteakip 1 ya da 2 gün içinde ölürler. Tavukların
tüyleri kabarık, ibik ve gerdan hiperemik ve siyanotik ve baĢ ĢiĢkindir. Ġbik ve gerdandaki
değiĢiklikler ilerleyerek koyu kırmızıdan maviye kadar değiĢen iskemik nekroz oluĢan çöküntülü
alanları meydana getirirler.
Kanamalar (peteĢiyal ve ekimotik) abdominal yağ, seröz yüzeyler ve periton ve perikardiumu
kaplar. 7-10 gün yaĢayabilen kanatlılarda hava keselerindeki ve peritondaki Ģiddetli yangıya bağlı
olarak periton boĢluğu genellikle yırtılmıĢ yumurtadan köken alan sarı ile doludur. Kanamalara
proventrikülüste ve özellikle taĢlık ile birleĢme bölgesinde rastlanabilir.
Sayfa 21
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
b)Mikroskopik lezyonlar (histopatoloji)
Histopatolojik lezyonlara yukarıda belirtilen makroskopik değiĢiklikler içinde rastlanır, ancak
beyinde ve diğer organlarda vazkulitisin hastalığın önemli belirtisi olabilmesine rağmen bunlar
YPAI için kesin değildir.
5.2.5. Laboratuar teĢhisi
a) Gerekli numuneler / nakil: Örnekler hem canlı ve klinik olarak hastalıktan etkilenen
kanatlılardan, hem de yeni ölmüĢ kanatlılardan alınmalıdır. Canlı kanatlılardan kloakal ve trakeal
svablar ve/veya taze dıĢkı ve serum alınmalıdır. Ölü kanatlılardan sindirim kanalı dokuları
(proventrikülüs, ince bağırsak, sekal tonsil) ve solunum kanalı dokuları (trakea, akciğer)
alınmalıdır.
b) Laboratuar testleri: Patolojik değiĢikliklerin hastalık için kesin tanımlayıcı olmamasından
dolayı teĢhisin hastalık etkeni virüsün izolasyonu ve karakterizasyonu ile teyit edilmesine ihtiyaç
bulunmaktadır.
5.2.6. Ayırıcı teĢhis
AI enfeksiyonu tavuk ve hindilerde çeĢitli patojenite düzeylerindeki klinik ve postmortem
(ölüm sonrası) muayenelerde genellikle aĢağıda sıralanan hastalıklarla karıĢabilir.

Newcastle hastalığı,

Avian pneumovirüs ve diğer paramyxovirüsler,

Enfeksiyöz bronĢitis,

Enfeksiyöz laringotrakeitis,

Tavuk kolerası,

BaĢın Escherichia coli sellülitisi,

Akut pastorellozis,

Enfeksyöz koriza,

Chlamydia,

Akut zehirlenme,

Yüksek mortaliteye (ölüm oranına) neden olan olumsuzluklar (örneğin boğulma, sıcak
stresi, dehidrasyon)
ġiddetli depresyon, iĢtah kaybı, sinirsel belirtiler, sulu ishal, Ģiddetli solunum belirtileri
ve/veya yumurta veriminde önemli düĢüĢ ve normal olmayan yumurtalar Ģeklindeki belirtilerle
birlikte ani kanatlı ölümleri görüldüğünde YPAI’den Ģüphe edilmelidir. Yüzde deri altı ödem, ĢiĢkin
ve siyanotik ibik ve sakal, seröz membranlarda peteĢiyal kanamalar AI varlığı ihtimalini artıran
belirtilerdir. Genç tavuklar ya da hastalığın perakut formundan ölen kanatlılarda herhangi bir
lezyona rastlanmayabilir.
Sayfa 22
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
22
23
5.3. SALGIN YÖNETĠMĠ
Salgın yönetimi; Tavuk Vebası Hastalığına KarĢı Korunma ve Mücadele Talimatnamesinin
6’ıncı Maddesinde yer alan Mücadele bölümü çerçevesinde ve bu bölümde yer alan açıklamalara
göre yürütülür.
5.3.1.Hastalık Bildirimi ve ġüphesiyle Ġlgili Yönetim:
1. Sorumluluk:
Kanatlı iĢletmelerinde AI hastalığından Ģüphelenildiği durumlarda ya da hastalık
görüldüğünde ilgili mevzuat uyarınca hastalık ihbarını alan makamlar Ġl Gıda Tarım ve Hayvancılık
Müdürlüğüne veya Ġlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğüne derhal bildirir.
ġüpheli durumların bildirilmesi Resmi Veteriner Hekimi ( RVH ) bilgi temini açısından
desteklemesi gereken Ģirket Veteriner Hekimi veya özel Veteriner Hekimler için de zorunludur.
Resmi Veteriner Hekim hastalık mahalline gelinceye kadar hastalık mahallindeki köy, kasaba, Ģehir,
çiftlik ve iĢletmelerdeki görevli ve yetkililer tarafından aĢağıdaki tedbirler alınır,

Hasta kanatlıların bulunduğu yere giriĢ ve çıkıĢlar önlenir,

Ölen hayvanlar muayene ve teĢhis için muhafazaya alınır, kokuĢma halinde ise herhangi bir
ifrazatı akmayacak Ģekilde hayvan uğrağı olmayan bir yere sürüklenmeden nakledilir. Ġki
metre derinlikteki çukurlara kireçlenerek gömülür,

Hastaların temas ettiği ve hastalara ait her çeĢit eĢya, hayvan yemi ve hayvan maddelerinin
dıĢarıya çıkarılması yasaklanır,

Hasta hayvanların bakımı için yeterli sayıda kiĢiler görevlendirilir. Görevli kiĢinin dıĢında
tecrit mahallerine hiç kimsenin girmesine izin verilmez. Hastaların bakımı ile
görevlendirilenlerin, sağlam hayvanlarla ve bunlara ait malzeme ile temasları önlenir,.

Alınan tedbirlerin uygulanmasından, köylerde muhtarlar ve hayvan sahipleri, Ģehir ve
kasabalarda belediyeler, mahalle muhtarı ve hayvan sahipleri, çiftlik ve iĢletmelerde ise
hayvan sahipleri, iĢletme sorumlusu ve bakıcılar sorumludur.
AI Ģüphesi bildirilir bildirilmez Resmi Veteriner Hekim (RVH) hastalık Ģüphesini bildiren kiĢiyi
hemen tespit eder ve aĢağıdaki konularda bilgi toplar:

Hastalık çıkan yer, çiftlikteki kanatlıların ve diğer hayvanların özellikleri ve sayıları,

Hastalık yerindeki personel ve taĢıt varlığı,

Yakın geçmiĢe ait kiĢi, ekipman, taĢıt ve hayvan hareketleri,

Olay yerinde dezenfektan ve ilgili mekanların dezenfeksiyonunda kullanılacak ekipmanın
bulunup bulunmadığı,
Sayfa 23
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08

24
RV çiftlik düzeyinde Ģüpheli mekanlarda insanların, hayvanların, ekipman ve taĢıtların
hareketlerini önlemek için gerekli iĢlemleri koordine eder ve o arada:
HSYSÜġ Müdürüne, ġube Müdürü de GKGM’ ye veya UHKM haber verir.

Bölge VKAE’ yi AI Ģüphesi konusunda bilgilendirilir,

Mevcut kitten bir adet alır.(EK-16)

AI Ģüpheli çiftliğe en yakın görevli veteriner hekim birimini belirler.(EK-17)
2.EriĢim

Hastalık ihbarını alan resmi veteriner hekimin her ne kadar en seri vasıta ile en geç 24 saat
içinde hastalık yerine gitmesi gerektiği belirtilmiĢ olsa da “ilk vaka” senaryosunda 2 saat
içerisinde, “gittikçe artan” senaryoda ise 1 saat içerisinde iĢletmeye ulaĢmak için her türlü
çaba sarf edilmelidir. Ġl yada Ġlçe Müdürü gerekli vasıtayı temin etmekle yükümlüdür.
Hastalık yerine gidilmesi için Ġl veya Ġlçe Müdürlüğünün imkanlarının yeterli olmadığı
durumlarda mülki ve mahalli idare ve zabıta makamları gereken her türlü kolaylığı ve
yardımı göstermeye mecburdur,

Ġhbarı alan resmi veteriner hekim olay mahalline gitmeden önce gerekli hazırlıkları yaparak
olay mahalline hareket eder ve gittiği aracı iĢletmenin dıĢına veya uygun bir mesafeye park
ettirme konusunda gerekli titizliği göstermek zorundadır,

Enfekte mekanlara eriĢim bütün giyeceklerin değiĢtirilmesinden sonra sağlanmalıdır. Bir
kullanımlık giysiler, Ģapkalar, ayakkabı galoĢları, çiftliğe giriĢ yapan bütün personel
tarafından giyilmelidir. Bir soyunma odası tespit edilmelidir, bu odada geniĢ plastik çantalar,
mukavva kutular, lateks eldivenler, ve yeterli miktarda dezenfektan solüsyonlar
bulunmalıdır. 1 no’ lu kit’in (EK-16) diğer bileĢenleri kanatlı barınağı/kümesine giriĢten
sonra içeride kullanılacaktır.

Konuyu araĢtırmak amacı ile görevlendirilen enstitü uzman veteriner hekimi sadece Avian
Influenza Ģüphesi olan iĢletmelere ziyarette bulunabilir. Ġlde birden fazla vakada
görevlendirilmiĢ ise Ģüphesi en az olan iĢletmeden Ģüphesi en güçlü olana doğru ziyaretlerini
yapmalıdır. Bu uzman veteriner hekim Ģüpheli durum sona ermesine kadar veya Ģüpheli
durumun teyit edilmesi halinde enfekte olmuĢ iĢletme ile son temas gününden sonra 3 gün
boyunca diğer kanatlı iĢletmelerini baĢka nedenlerle dahi olsa ziyaret etmemelidir.
Sayfa 24
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
3.Ekipman
25
Resmi Veteriner Hekim (RVH ) ekipman listesi EK-16’da verilmiĢtir.
4.ġüpheli iĢletmede takip edecek prosedürler
a) Resmi Veteriner Hekimin Alması Gereken Önlemler:

Laboratuar sonucu gelinceye kadar hastalığa geçici olarak el koymak için, el koyma tutanağı
olan (EK-18) doldurarak imzalattıracak.

Hastalığın kesin teĢhisi ve gerekli tedbirler alınıncaya kadar hayvanların çevreyle temasını
önleyecek,

Kümes hayvanlarının iĢletmeye giriĢ ve çıkıĢlarını yasaklayacak,

Hastaların temas ettiği ve hastalara ait her çeĢit eĢya, hayvan yemi ve hayvan maddelerinin
dıĢarıya çıkarılmasını yasaklayacak,

Hayvan yeminin giriĢleri ise RVH’ in iznine tabi olacaktır.

RVH geçici kordon altındaki hayvanları ve alınan tedbirleri inceler. Bu süre zarfında ölen ve
kokuĢmuĢ olan kanatlıların gömülmesi iĢlemine nezaret eder. Bunlar hayvanların uğrağı
olmayan, akarsulardan uzak, yeraltı sularını kirletmeyecek yerlere uygun bir Ģekilde
nakledilir ve ölü kanatlılar en az iki metre derinliğindeki çukurlara kireçlenerek gömülür.

Hasta kanatlılar ile bulaĢmadan Ģüpheli kanatlıların ayrı yerlerde bulundurulmasını sağlar.

ġüphe duyulan enfeksiyonun yayılmasını önlemeye yönelik tedbirler alınır.

Kümes, yem ve su kaplarını dezenfekte ettirilir.

ĠĢletme içine araç giriĢ çıkıĢını engeller.

ĠĢletmedeki personel sayısını sınırlandırır.

Bakıcıların diğer kümeslerle iliĢkisini keser.

ĠĢletmede bulunan personelden 3 gün boyunca diğer reseptif (hassas) türdeki hayvanlarla
temas etmeme ile ilgili (EK-19) örneği verilen bir taahhütname alır,

ĠĢletme içerisine araçlar mümkünse alınmamalıdır. Eğer araç girecekse çıkıĢta araçların
yıkanması ve dezenfeksiyonunu organize edebilmek için iĢletmedeki uygun yerleri belirler.
ĠĢletmeden çıkacak olan araçların dezenfeksiyonu için yıkama sularının, suyollarına
Sayfa 25
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
karıĢmadığı bir yer belirlenir. ĠĢletme araçlarının dıĢ ve mümkün olan yerlerde iç
dezenfeksiyonu gerçekleĢtirilmelidir,

ĠĢletme ile kümes hayvanlarının barındırıldıkları binaların giriĢ ve çıkıĢlarında uygun
dezenfeksiyon araçları dezenfeksiyon için kullanılacaktır.

Resmi veteriner hekim personelin çıkıĢta maruz kalmıĢ olan bölümlerini yıkaması ve
dezenfekte etmesi, ayakkabılarını yıkaması ve dezenfekte etmesi için talimatlar verir ve
mümkün olması halinde, tulum giyilmesini sağlar. Söz konusu personel kendi evlerine
ulaĢtıktan sonra iĢletmede giymiĢ olduğu giysileri derhal yıkamak zorundadır,

ĠĢletmedeki tüm kümes hayvanlarının kategorilerinin hayvan sahibi/bakıcısı tarafından kayıt
edilmesi sağlanacak, her kategoride ölmüĢ olan, klinik belirtileri gösteren ve göstermeyen
hayvan sayısı belirlenecektir. Bu kayıt Ģüpheli durum devam ettiği sürece doğan ya da ölen
kuĢları da dahil ederek kanatlı sahibi veya bakıcılar tarafından güncel tutulacaktır. Güncel
tutulacak bu kayıtlar istenildiğinde RVH gösterilecek, her ziyarette kontrol edilebilinecektir.

Hastalık Ģüphesinin bulunduğu kanatlı iĢletmesi ile temasları nedeniyle olası bulaĢıklık
Ģüphesi uyandıran diğer kanatlı iĢletmeleri de resmi kontrol altına alır.

ĠĢletmenin Veteriner Hekimleri ve teknik personelinin 3 gün süre ile baĢka kümeslere ya da
iĢletmelere gitmesini yasaklar.
b) Ön epidemiyolojik araĢtırma
Epidemiyolojik araĢtırmalar (EK-20)’de yer alan Epidemiyolojik AraĢtırma Formu
kullanılarak yapılacaktır.
c)Klinik araĢtırma
Klinik araĢtırmanın amacı hasta ve Ģüpheli kanatlılar dahil olmak üzere çiftlikteki klinik
durumun ortaya konmasıdır. Klinik araĢtırmalar çiftlikteki hastalığa karĢı hassas bütün türlerde
yapılmalıdır. AraĢtırmalara Ģüphenin bulunduğu kümesten değil, bu kümese en uzak olan kümesten
baĢlamak gerekmektedir.
Sayfa 26
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
26
27
d)Patolojik numunelerin toplanması
Marazi maddeyi alırken hastalığın zoonoz karakterde olduğunu dikkate alarak, baĢına Ģapka,
gözüne gözlük, eline eldiven takılmalıdır. AI Ģüphesinin olduğu vakalarda teĢhis için gerekli
materyal (EK-22)’de belirtilen Ģekilde toplanır.
e) ġüpheli iĢletmeden çıkıĢ
Klinik ziyaret ve örneklerin toplanmasından sonra RV belirlenen soyunma odasında, koruyucu
giysilerini dezenfekte eder ve sterilize edilebilen bütün malzemeler dıĢtan dezenfekte edilen bir
ikinci çanta içine konulup mühürlenen, otoklav edilebilen bir çantaya doldurur. Tek kullanımlık
bütün malzemeler, kağıtlar, giysiler, ayakkabı koruyucuları, bir plastik çantaya konur ve imha
edilmek üzere iĢletmede bırakılırlar.
6.3.2. TeĢhis yönetimi
Resmi Veteriner Hekim tarafından bu Acil Eylem Planının (EK-22)’de belirtildiği Ģekilde
Ģüpheli hayvanlardan alınan uygun örneklerin, en uygun koĢullarda Laboratuar Acil Eylem Planında
Numune Nakli ile ilgili Maddede belirtildiği Ģekilde (EK-23)’da yer alan form ile birlikte en kısa
sürede laboratuara ulaĢtırılması sağlanmalıdır.
HSYSÜġ olağan dıĢı teĢhis iĢlemi için gerekli tedbirleri hemen alması amacıyla telekonferans
yolu ile gönderilen numunenin nakli, zamanı ve yol ile ilgili bilgileri verir. Ayrıca teĢhis
imkanlarında hız kazanılması ve önceden yapılacak hazırlıkları koordine edebilecek olan GKGM’
deki ilgili anahtar Ģahıslara bilgi verir.
5.3.3. ġüphe Durumunun Onaylanmaması Durumunda
AI hastalık Ģüphesinin laboratuarca onaylanmadığı durumlarda söz konusu hastalıktan dolayı
iĢletmede alınan tüm tedbirler ortadan kaldırılır. Bakanlığa bilgi verilir.
5.3.4. Hastalığın Resmi Teyidinde Alınacak Önlemler:
5.3.4.1.Özel Tedbirler
a)Kısıtlı Bölgeler (KIB)
Hastalık yeri ilan edilirken enfekte olmuĢ iĢletmenin çevresinde, minimum 3 km.lik bir
yarıçapa sahip koruma bölgesi ve bu 3 km. dahil olarak minimum 10 km.lik bir gözetim bölgesi
sınırları belirlenecektir. Bu bölgelerin coğrafi sınırları belirlenirken idari (mülki) sınırlar, doğal
engeller, gözetim imkanları ve AI hastalığı virüsünün hava ya da diğer yollarla muhtemel yayılıĢını
tahmin etmeyi mümkün kılan teknolojik ilerlemeler dikkate alınacaktır. Bu Ģekilde bir sınır
tespitinde gerektiğinde bu unsurlar göz önünde bulundurularak yeniden değerlendirme yapılacaktır.
Sayfa 27
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
28
KB ve GB’ni gösteren Ģema
Gözetim Bölgesi
Koruma Bölgesi
10km
EB
3km
Koruma Bölgesi ve Gözetim Bölgesinin tamamı KIB’ı oluĢturur. YHKM, KIB için temel
önemde olan etkin karantina ve hareket kontrollerini sağlayacaktır. Hareket kontrolleri virüsün daha
fazla yayılmasının önlenmesine katkı sağlayarak baĢarılı bir eradikasyonun hızını ve gerçekleĢme
ihtimalini artırır. Deklare edilen bölgelere dayalı olarak karantina ve hareket kontrolleri birkaç
seviyede uygulanmalıdır.
Hastalığın eradike edilmesi kadar hareket kontrollerine bir ölçüde devam edilmelidir. Sıkı
gözlem ve denetimler bir yandan sürerken bütün EB’ler, HTB’ları ve ġB’lar karantina altına
alınacak, EB’lere, HTB’larına ve ġB’lara ve buralardan dıĢarıya hiçbir harekete izin
verilmeyecektir.
Sayfa 28
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
Enfekte ya da temas riski bulunan kanatlılara ait ürünlerin atılması ve Ģüpheli ürünlere el
konulması için riskli iĢletmelerde karantina ve hareket kontrolleri uygulanacaktır.
Yetkililer KIB dıĢında ve içinde hiçbir yasa dıĢı taĢıma ya da ticaretin yapılmamasını
sağlayacaklardır; bu durumun takip ve tespiti için polis ve silahlı kuvvetlerden yardım istenecektir.
Özellikle EB’lara, HTB’larına ve ġB’lara yakın ya da oralarda olup da KIB’den çıkıĢ yapan
kiĢiler virüsün mekanik yayılmasına neden olmamak için 3 gün süre ile canlı hayvanlarla temas
etmemelidirler.
Yol üzerlerine hayvanların geçtiği yollara, meralara veya dere ve diğer akarsulara drenaj yolu
ile hastalığın bulaĢması önlenmelidir.
Yetkililer kısıtlı bölgelerde bütün kanatlı pazarlarının kapalı olmasını ve kanatlıların
enfeksiyona maruz kalmıĢ olabileceği bütün ticari yerlerin kapatılması ve dezenfekte edilmesini
sağlayacaklardır.
Hastalığa karĢı hassas kanatlı türleri resmi denetim altında doğrudan aynı koruma bölgesi
içinde bulunan mezbahaya acil kesim için sevk edilebilir, ya da eğer bu bölgede hiç mezbaha yoksa
temizlik ve dezenfeksiyona uyularak resmi denetim altında ve her taĢıma hareketinin denetlenmesi
Ģartı ile yetkili makam tarafından belirlenecek koruma bölgesi dıĢındaki bir mezbahaya acil kesim
için sevk yapılabilir.
1. Mihrak:
Enfeksiyonun tespit edildiği ve laboratuar bulguları ile teyit edildiği iĢletmeyi ifade eder.
Burada aĢağıdaki önlemler alınır.
a) ĠĢletmede hastalığın varlığı laboratuar tarafından resmi olarak teyit edilir edilmez, iĢletmedeki
bütün kümes hayvanları gecikmeden mahallinde itlaf edilecektir.
b) Ölen veya öldürülen tüm kümes hayvanları ile tüm yumurtalar ve hayvan maddeleri (yem, gübre,
saman, tüy, yumurtalar için violler gibi maddeler) imha edilir.
c) Hastalığın inkübasyon dönemi sırasında iĢletmedeki kümes hayvanları kesilmiĢse, bu kümes
hayvanlarından elde edilen etlerin izi sürülecek ve mümkünse imha edilecektir.
d) Hastalığın varsayılan inkübasyon dönemi sırasında çıkan ve iĢletmeden uzaklaĢmıĢ kuluçkalık
yumurtaların izi sürülecek ve imha edilecektir. Ancak bu yumurtalardan civciv çıkmıĢ ise bu
hayvanlar resmi kontrol altına alınacaktır.
e) Hastalığın varsayılan inkübasyon dönemi sırasında elde edilen ve iĢletmeden uzaklaĢmıĢ sofralık
yumurtalar uygun Ģekilde dezenfekte edilmemiĢlerse izi sürülecek ve mümkünse imha
edilecektir.
Sayfa 29
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
29
f) Mihrakta daha sıkı temizlik ve dezenfeksiyon kuralları uygulanır.
30
g) Son imhadan (son temizlik ve dezenfeksiyondan) sonra 21 gün boyunca hiçbir hayvan hareketi
olmayacaktır.
2. Koruma Bölgesi - Kontrol Bölgesi:
Enfeksiyonun görüldüğü iĢletme (mihrak), bu iĢletme ile teması olduğu varsayılan hastalıktan
ve/veya bulaĢmadan Ģüpheli iĢletmeleri bulunduran bölgedir. Koruma bölgesi harita üzerinden 3
km.lik yarıçaplı bir çember çizildikten sonra bu çember, ilgili emirler dahilinde bol miktarda
detaylar ile rapor edilecek olan otoyolların ve yolların, su yollarının, demiryollarının, doğal
bariyerlerin, köprüler, sabit yapılar ve diğer referans unsurları gibi özel noktaların göz önüne
alınması ile çizilecek olan ideal geometrik hat ile iliĢkilendirilecektir. Enfeksiyonun potansiyel
yayılma riski ile ilgili epidemiyolojik gözlemlerde ayrıca dikkate alınmalıdır.
Koruma bölgesinin belirlenmesinde;
a) Kanatlı nüfusunun yoğunluğu,
b) Doğrudan ve dolaylı temasların gözlenmesi (diğer iĢletmeler, tacirler, pazarlar v.b.),
c) Servislerin kendi kendilerine yeterliliği (kesim, dönüĢüm tesisleri, v.b.) gibi hususlar göz önüne
alınır.
Koruma bölgesinde alınacak önlemler:
a) Kanatlı bulunan bütün iĢletmeler ve hayvan sayıları belirlenir,
b) Kanatlı bulunan bütün iĢletmelere 3 günde bir periyodik ziyaretler ve klinik incelemeler yapılır,
gerektiğinde laboratuar incelemeleri için numuneler alınır. GerçekleĢtirilen ziyaretler ve
incelemelerin sonuçları kaydedilir,
c) Bulundukları iĢletmelerde veya izole olarak tutulabildikleri herhangi baĢka bir yerde bütün
kanatlılara el konulur,
d) ĠĢletmelerin giriĢ veya çıkıĢlarında uygun dezenfeksiyon araçları kullanılır,
e) Kanatlıların, kanatlı karkaslarının ve yumurtaların bölge dahilinde taĢınması için ayrılmıĢ olan
taĢıtların ve bu iĢle görevli kiĢilerin hareketlerinin kontrolü yapılır,
f) Hava, demiryolu veya büyük yol bağlantıları üzerinden bölgeden transit geçiĢ durumları istisna
olmak üzere kamu ve özel yollar üzerinde kanatlıların taĢınması yasaklanır,
g) Koruma bölgesi içinden kanatlıların veya hayvansal maddelerin çıkarılması gerektiği hallerde
hastalığı takiple görevli resmi veteriner hekime müracaat edilir. Bu yer değiĢtirmeler için izin
verilmeden önce mutlaka resmi veteriner hekim tarafından iĢletmede bir sağlık muayenesinin
gerçekleĢtirilmesi gerekir.
Sayfa 30
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
31
3. Gözetim Bölgesi -Gözaltında Tutma Bölgesi:
Gözetim bölgesi; koruma bölgesini sınırlayan ve kapsayan, bölgenin coğrafi yapısı, iĢletme
yoğunluğu, kesimhane, yem fabrikası ve diğer ekolojik ve epidemiyolojik faktörlere bağlı olarak
mihraktan 3-10 km. yarıçaplı uzaklıktaki alandır. Bu bölgenin sınırlarına “BURADA TAVUK
VEBASI HASTALIĞI VAR” yazılı levhalar asılır. Genel olarak kanatlıların sahipleri/bakıcıları
tarafından günlük klinik inceleme için bilinçlendirilerek klinik inceleme onlara yaptırılır.
Gözetim bölgesinde alınacak önlemler:
a) Kanatlı bulunan bütün iĢletmeler ve hayvan sayıları belirlenir,
b) Bölge dahilinde kanatlıların ve kuluçkalık yumurtaların hareketlerine izinle müsaade edilir,
c) Bu bölgede bulunan kanatlıların gözaltı bölgesinin dıĢında yerleĢik bulunan ve yetkili makam
tarafından belirlenmiĢ olan bir kesimhaneye doğrudan taĢınmaları halinin dıĢında bölgeden
çıkarılması yasaktır. Bu kümes hayvanlarının etleri özel bir sağlık iĢareti taĢımalıdır.
d) Yumurtaların ancak yetkili makam tarafından tesbit edilmiĢ olan kuluçka merkezlerine
taĢınmalarına izin verilebilir. Sevkiyat iĢleminden önce yumurtalar ve ambalajları dezenfekte
edilmelidir,
e) KullanılmıĢ olan gübre ve kanatlı altlıklarının bölgeden çıkıĢı yasaktır,
f) Yem ve ekipmanların dıĢarı çıkarılmasına izinle müsaade edilir,
g) Hava, kara yada demiryolu ile transit geçiĢlerde, orijin ve varıĢ noktası, kontrol ve gözaltı
bölgesinin dıĢında olduğunda ve ilan edilen alanlar içerisinde hayvanlar indirilmemek kaydıyla
izinle müsaade edilir. Eğer gözetim bölgesinin içerisinde hayvanlar mecburi olarak alıkonacak
olurlarsa bunlar Ģüpheli kabul edilir ve bunların daha sonraki hareketleri dikkatli bir Ģekilde
tekrar değerlendirmeye alınır.
5.3.4.2. Epidemiyoloji
a) Uzman grup oluĢturulması
Hastalığın erken döneminde deneyimli memurlardan oluĢan küçük bir ekip oluĢturulur. Bu
ekibin görevi YHKM’e bilgi sağlamaktır.
YHKM’nin baĢkanı hastalığın kaynağına doğru izlenmesi amacına yönelik olarak ilk
araĢtırma ekibi, klinik gözlem ekibi, bölge/mıntıka denetleme ve kontrol ekibi gibi farklı
Sayfa 31
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
kategorilerde araĢtırma ekipleri ya da kiĢileri görevlendirir ve
ilgili diğer tedbirlerin alınmasını
sağlayacaktır.
b) Geriye ve ileriye doğru izleme
Ġzleme araçları
Ġzleme çalıĢmalarında aĢağıdaki bilgilere ihtiyaç duyulacaktır.
Sayım
ĠĢletmede bulunan hayvanların sayısı, halihazırda ölmüĢ olan hayvanların sayısı, enfekte ya
da kontamine olduğundan Ģüphe edilen hayvanların sayısı kaydedilir ve bu bilgiler sürekli güncel
tutulur. Yine iĢletmedeki bütün yumurta stokları, et, et ürünleri, karkaslar, sıvı atık, gübre ve hayvan
yemi ve çöplere iliĢkin bilgiler kaydedilir ve bu bilgiler muhafaza edilir;
Bilgi toplama kontrol listesi
Toplanacak bilgiler ve yapılacak iĢlemler listelenir ve yazılı hale getirilir. Bu liste sürekli
güncel tutularak tamamlanan ve yapılacak iĢlemler takip edilir.
Hayvan satıĢ yerlerinin izlenmesi
YHKM yetkilileri KB ve GB içinde ve çevresinde bulunan bütün hayvan satılan yerlerin
geriye ve ileriye doğru izlenmesini sağlar,
Klinik Ġzleme
Koruma Bölgesindeki ve Gözetim Bölgesindeki kanatlı hayvan bulunan bütün iĢletmeler ve
hayvan sayıları belirlenir ve koruma bölgesindeki bütün iĢletmelere kontrol sıklığı 3 günü, gözetim
bölgesindeki iĢletmelerde ise 10 günü geçmemek kaydıyla periyodik ziyaretler yapılarak hayvanlar
AI semptomları yönünden incelenir ve bulgular düzenli kayıt altına alınır.
Hayvan bakıcı ve sahiplerine bu konuda detay bilgi verilerek günlük klinik inceleme
yaptırılır, en ufak Ģüphe ve durum değiĢimi halinde irtibat kurulacak kiĢi ve iletiĢim bilgileri verilir.
Ġncelemeler bölgedeki kordonun kaldırılmasına kadar devam ettirilmelidir.
5.3.4.3. KANATLILARIN TOPTAN ÖLDÜRÜLMESĠ (Ġtlaf )
Ġtlaf stratejisi Enfekte Mekanlar (EB) ve Hastalık Temas Mekanlarında (HTB) uygulanan bir
stratejidir. Enfekte kanatlıların itlafı ve imhası mevcut yasalara uygun olarak enfeksiyonun
yayılmasını önleyecek en kısa zaman içinde gerçekleĢtirilme ihtiyacı akılda tutularak yerine
getirilecektir. Ġtlaf stratejisi ancak diğer kontrol metotları ile birlikte uygulandığında baĢarılı
olabilir, fakat bunlar stratejinin etkinliğini artırmak ve enfekte sürülerin kontrol altına alınmalarını
sağlamak için kullanılacak ve gereksiz kanatlı itlafına meydan verilmeyecektir. En fazla enfekte ya
da risk altında olduğu düĢünülen kanatlılara itlaf iĢleminde öncelik verilecektir.
Sayfa 32
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
32
Tür hassasiyeti ve daha çok virüs saçan dikkate alınarak; yetkililer önceliği en baĢta hastalığa
karĢı daha hassas türlere ve daha fazla virüs saçan türlere daha sonra da diğerlerine vermelidirler;
örneğin önce tavuklar sonra diğer hayvanlar.
Ayrıca bu iĢlemlerin, yabani kuĢların ve diğer hayvanların enfekte organik maddelere
eriĢimini önleyecek Ģekilde hayvan barınaklarının kapıları kapalı tutularak yapılmasına ihtiyaç
vardır. Genel anlamda mümkün olduğunda yakma veya rendering yerine enfekte kanatlıların
yerinde gömülme iĢlemi tercih edilebilir, ancak bunun hastalığın çıkıĢ yerine dayalı olarak
değerlendirilmesi gerekmektedir.
a) Ġtlaf ve elden çıkarma iĢlemlerinde gerekli personel ve ekipman
 Çiftlik giriĢ çıkıĢlarında enfekte mekanları tanımlamak için tahta direkler ve plastik kırmızıbeyaz Ģeritler,
 Gezici dezenfeksiyon birimleri,
 Gece aydınlatma araçları,
 Her enfekte çiftlik için en az bir RV,
 AĢırı çalıĢmayı önlemek için yeterli sayıda personel (itlaf görevlileri ve diğer personel),
 Karkasları çiftlik dıĢına taĢımak için gerekli taĢıt sayısının hesaplanması,
 Ölü kanatlıları taĢıyacak taĢıtların güzergahının belirlenmesi,
 Sürüleri kontrol etmek, sakinleĢtirmek, bayıltmak ve öldürmek için gerekli gaz, ilaç ve
cihazlar,
 Enfekte materyalin atılmasında/imhasında kullanılan uygun konteynırlar.
b) Ġtlaf metotları

Küçük kanatlı grupların ( aile tipi iĢletmelerde) itlafı için narkotik ve anestezik ürünlerin
birleĢtirilmesinden oluĢan ilaçların intrapulmaner olarak enjeksiyonu yapılarak, acı
çekmeden birkaç saniye içinde ölüm sağlanır.

Yüksek sayıda olan enfekte sürülerin öldürülmesi ise, uyuĢturma amaçlı gaz veya
hipnotiklerin kullanımını ve daha sonrasında ise asfeksi ile ölümün gerçekleĢmesi için ya
kümesin içinde veya Ġl Müdürlüğümüzce yaptırılan konteynırlar kullanılarak yapılacaktır.

Gaz vererek asfeksi oluĢturulması ördek ve kazlarda tavuklardaki kadar etkili değildir. Su
kuĢlarının insani yolla öldürülmeleri için enjeksiyon yolu veya sığır kastrasyon forsepsi
kullanılarak yapılacaktır.
Sayfa 33
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
33
c) Kullanılacak gaz
Bu amaçla en yaygın olarak kullanılan gaz Karbondioksit gazıdır. Karbon dioksit (CO2) 17.5
kg/1000 m3: ortamı 30 dakikada doyurur ve 15 dakikada ölümler baĢlar.
5.3.4.4 HAYVANLAR VE HAYVANSAL ÜRÜNLERĠN ĠMHASI
1-Kanatlıların Ġmha Edilmesi
Kanatlıların imhasında en yüksek güvenlik garantisi veren bir karkas imha metodu
kullanılması tercih olunur.
Bu nedenle hidrojeolojik Ģartların izin vermesi halinde ve diğer kanatlıların güvenliğini
tehlikeye sokma durumu ile birlikte, karkasların yeteri kadar biyolojik güvenliliği olmayan Ģartlarda
nispeten uzun mesafelere taĢınmasını gerektirmemesi halinde çukura gömme iĢlemine baĢvurulması
tercih olunur.
Kül haline getirme sadece buna uygun yapılarda gerçekleĢtirilebilir, bunun için atım
dumanlarının kül haline getirilmesi için yakım sonrası cihazları ile donatılmıĢ olan, karkas imhası
için kapasiteye sahip kül edici fırınların mevcut olması gereklidir. Ayrıca yüksek riskli malzemeler
için olan termo-imha tesislerinin de kullanılması mümkündür.
ÇeĢitli iĢlevlerde görev alan bütün personel, enfekte olmuĢ olan kanatlı hayvanlar ile son
temastan sonra 3 gün boyunca ve aynı zamanda çalıĢmalar sırasında da olmak üzere, reseptif
(hassas) hayvanların bulunduğu yerleri ziyaret etmemelidirler.
a) Çukura gömme ile ortadan kaldırma
TeĢhis teyit edilir edilmez karkasların gömülmesi için çukur hazırlanmasına, mümkün olan
en kısa sürede baĢlanmalıdır. Önceden seçilmiĢ olan yer muhtemelen enfekte olmuĢ olan merkezin
yakınlarında veya mümkün olan en yakın yerde, tercihen yerleĢimin olduğu yerlerden uzakta,
hayvanların uğrağı olmayan, akarsulardan uzak, yer altı sularını kirletmeyecek yerlerde olmalıdır.
Çukur en az iki metre geniĢliğinde ve yine en az iki metre derinliğinde olmalıdır.
Bu derinlikte, her biri yaklaĢık 1,8 kg ağırlığında olan 300 hayvan için 1,3 m2’lik alan gerekli
olur. Daha derine kazılması (3,6-6 metre) mümkün olduğunda, m2 baĢına hayvan sayısı her bir metre
derinlik ile birlikte iki katına çıkabilir. Karkasların ve/veya malzemenin çukura gömülme iĢlemleri
sona erdikten sonra, bunların üzeri deliği kapatmadan önce sönmemiĢ kireç ile kaplanır. Delik daha
sonra, fazlaca bastırmamaya dikkat göstererek toprak ile doldurulmalıdır, çünkü daha sonraki
ayrıĢma olayları ile gaz oluĢumu çatlakların meydana gelmesine neden olabilir.
Sayfa 34
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
34
Dezenfekte edilebilir olmayan bütün malzeme (örnek olarak ahĢap, kağıt, vb.) hayvanlar ile
gömülür.
b)Rendering tesislerinde ortadan kaldırma
Karkasların transformasyon veya yakma tesislerine taĢınmaları halinde, tümüyle sızdırmaz
olan (kapağıda dahil olarak), muhtemelen taĢıma için uygun olan, büyük kasalı kamyonların
kullanılması gereklidir. Hayvanlar kesinlikle canlı olarak taĢınmamalıdır.
Et unlarının üretimi için olan dönüĢüm tesislerinde gerçekleĢtirilen imha iĢlemi, ilgili
uygulamanın yarım saat boyunca en az 120°C'lik bir ısıda karkasların kıyma haline getirilmesinden
sonra kabul edilebilir. Çevrim ile ilgili uygun kontroller, en azından bitmiĢ ürünün enfektifliği
hakkında kontroller ile gerçekleĢtirilecektir.
Bu tesisler aĢağıdaki minimum niteliklere sahip olmalıdırlar.
a) Tesislere ulaĢan yolların çimento yer döĢemeleri olmalıdır, (atık su boĢaltım yollarına ve arıtma
tesisine maksimum dikkat gösteriniz.)
b) Karkasların hermetik (hava geçirmeyen) kasalardan boĢaltım iĢleminin gerçekleĢtirildiği yer,
kıyma yapıcılara ulaĢım platoları veya yakıcı fırın ağızları gibi, kaplı ve yer döĢemeli olmalı ve
ulaĢım kapatılabilir olmalıdır,
c) Platoların giriĢinde, iç kısma yerleĢtirilmiĢ olan bir yıkanma ve dezenfeksiyon noktası olmalıdır.
Tesisin normal faaliyeti, karkasların imhası için gerekli olan bütün süre boyunca durdurulur.
Ticari faaliyete yeniden baĢlanmadan önce ve detaylı dezenfeksiyonlardan sonra üretim yaptığı et,
kemik unu, jelatin v.b. lerden numuneler alınarak tavuk vebası yönünden incelettirilir.
c) Ġmha yerleri
Yönetmeliğe uygun , çevreye zarar vermeyecek Ģekildeki imha yerleri hazırlanması iĢi yerel
yönetim ile Çevre ve Orman Ġl Müdürlüğünce yapılacaktır.
Ġmhada Karkas TaĢıma
Topluca öldürülmüĢ olan hayvanların karkaslarının taĢınması sızdırmaz ve hermetik (hava
geçirmeyen) kapaklı kaplar ile gerçekleĢtirilmelidir.
Sayfa 35
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
35
Aracın sürücüsü kabinden inmemelidir ve eğer inmek zorunda kalırsa inmeden önce tek
kullanımlık tulum ve ayakkabı giymelidir. Yeniden binerken, sürücü koltuğuna oturmadan önce
giymiĢ olduğu tek kullanımlık giysileri teslim etmeyi sağlamalıdır.
TaĢımada Dezenfeksiyon
a) ĠĢletmenin giriĢinde, iĢletmeden çıkan bütün araçları dezenfekte eden mobil bir dezenfeksiyon
ünitesi bulundurulur,
b) Personel giriĢte tümüyle giysilerini değiĢtirmeli ve bu amaçla hazırlanmıĢ olan giysileri
giymelidir. Personel, iĢini bitirdikten sonra giysilerini tümüyle değiĢtirmeli ve mobil duĢlar
noktasında çok titiz bir Ģekilde duĢ yapılmalıdır,
c) Yükleme evresinde karkaslar, kasalara konuldukça bölüm uygun bir dezenfeksiyon iĢlemine tabii
tutulur,
d) Yükleme iĢlemleri sona erdikten sonra, motorlu araç enfekte olmuĢ alanı terk etmeden önce
büyük bir dikkat gösterilerek dezenfekte edilmeli, bu uygulamaya özellikle tekerlekler, kasalar ve
araba gövdesinin alt tarafları tabi tutulmalıdır. Enfekte olmuĢ alandan çıkmadan önce araç
üzerindeki damlaların düĢmeye bırakılması önemlidir,
e) Karkasların boĢaltım noktasında araç, kasaların içi de dahil olmak üzere, yıkanmalı ve dezenfekte
edilmelidir, bu iĢlem platoların içine yerleĢtirilmiĢ olan dezenfeksiyon istasyonu tarafından
gerçekleĢtirilir; kamyon bu alandan çıktıktan sonra, bu ortamda dezenfekte edilir. Kamyon tesisin
giriĢine yerleĢik olan dezenfeksiyon noktasında yeniden dıĢsal olarak dezenfekte edilir,
f) ĠĢletmenin dezenfeksiyonu ile ilgili olarak ise, toplu olarak öldürme sona erdikten sonra, ilgili
bölüm dahilinde belirtilmiĢ olan talimatlara uyulmalıdır.
2. Hayvansal Maddelerin Ġmhası
Hastalık çıkan kümes veya iĢletmedeki yumurta, tavuk gübresi, tüyü ve yemlerin dıĢarı
çıkarılması yasaktır. Bu hayvan maddelerinin kullanımına izin verilmez. Karkasların gömülmesi
sisteminin kullanılması halinde, aĢağıdaki bahsi geçen maddeler de aynı çukura konulabilir ve üzeri
toprak ile kaplanabilir veya enfekte olmuĢ olan karkasların taĢınması için öngörülmüĢ olan aynı
metodlar ile bu malzemelerin yakıcılara taĢınarak imha edilmesi gerekir.
Hastalık çıkan iĢletmelerdeki göz önüne alınacak baĢlıca materyaller Ģunlardır:
a) Kanatlı gübresi,
b) Yumurtalar ve yumurta türevleri,
c) Saman,
Sayfa 36
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
36
d) Yem ve diğer besinler,
37
e) Tüyler,
f) Yumurtalar için viol,
g) Ġlaçlar ve aĢılar.
5.3.4.5. TEMĠZLĠK VE DEZENFEKSĠYON
Kanatlılar toptan imha edildikten sonra enfekte olmuĢ olan iĢletmelerin temizliği ve
dezenfeksiyonu için uygulanması gereken prosedürler aĢağıda belirtilmiĢtir.
a) ĠĢletmeye veya kümese bağlı olan kısımlar (kuluçka merkezi, yumurta ve taĢıyıcıların toplanma
odası, yumurtaların seçilmesi ve ambalajı için olan mekan, pastörizasyon tesisleri) fiziksel
olarak veya fonksiyonel olarak uygun Ģekilde dezenfekte edilmelidirler. Ayrıca canlı
hayvanların veya kuluçka yada tüketim yumurtalarının, yem ve diğerlerinin taĢınması için olan
iĢletme taĢıma araçları da aynı uygulamaya tabi tutulmalıdır,
b) Duvarlar, zemin, alanlar ve tavanların temizliği titiz bir Ģekilde yapılmalı, bütün dıĢkı
kabuklaĢmaları kazınmalı, gerçekten dezenfekte edilebilir olan yüzeyler hazırlayacak Ģekilde,
bütün dezenfekte edilemeyen yapılar sökülmeli ve imha edilmelidir,
c) Kapalı olan yerlerin duvarları ve yerleri uygun dezenfekte edici solüsyon ile yıkanmalı, demir
strüktürler ısı ile dekontamine edilmeli, eğer iĢlem riskli değilse aynı zamanda aleve de maruz
bırakılmalıdırlar,
d) DıĢ kısımlarda, mevcut her türlü organik kalıntının alınması ile detaylı bir temizlik yapıldıktan
sonra, dezenfekte edici solüsyon ile yıkanmalıdırlar,
e) ÇimentolanmamıĢ olan açık alanlarda, birden fazla olmak üzere aynı dezenfekte edici solüsyon
ile uygulamaya tabi tutulmalıdır. ĠĢletmede mevcut olan bütün alet ve makineler bir araya
toplanmalı, titiz bir Ģekilde temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. Bu evre sona erdikten sonra
kümesler, açık alanlar vb. uygun dezenfekte edici madde ile uygulamaya tabi tutulur,
f) Su deposu, boru sistemleri , kanallar ve su içme araçları uygun bir dezenfekte edici solüsyon ile
uygulamaya tabi tutulmalıdır ve solüsyon en az 48 saat boyunca dezenfekte edilecek olan
yapılarda kalmalıdır,
g) Yem siloları boĢaltılmalı ve yem kalıntılarını düĢürmek için bu silolara vurulmalıdır, daha sonra
yukarıdan
sıcak
sulu
hidro
temizleyicisi
ile
yıkanmalı
ve
daha
sonrasında
dumanlanmalıdırlar.Yemlikler ve yuvalar sökülmeli ve hidro temizleyici ile temizlenmeli ve
daha sonrasında dezenfekte edilmelidir,
h) Ġzinli olarak iĢletmeye ulaĢan bütün kiĢilerin dezenfeksiyona tabi tutulmasını sağlamak için,
mobil bir dezenfeksiyon istasyonu bütün dezenfeksiyon evrelerinin sonuna kadar iĢletmenin
giriĢinde kalmalıdır,
i) Personel toptan imha evrelerinde olduğu gibi hareket etmeye devam etmelidir,
Sayfa 37
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
j) TemizlenmiĢ ve dezenfekte edilmiĢ olan mekanlar dumanlamaya tabi tutulmalıdır,
k) 15 gün sonra su ve yem dağıtım tesislerinin buharlanmasını ve dezenfeksiyon iĢlemleri tekrar
edilmelidir.
Ön Temizlik ve Dezenfeksiyon
a) Kanatlı karkasları imha edilmek üzere alınır alınmaz, kanatlı kümesleri ve ilgili bölümleri ve
toptan imha ve ölüm sonrası muayene sırasında kontamine olmuĢ olan binaların, avluların
vb.’nin bütün bölümleri uygun dezenfektanlar ile uygulamaya tabi tutulmalıdır.
b) Binaları, avluları, aletleri vb.’yi kontamine etmiĢ olma ihtimali olan her türlü kanatlı dokusu ve
yumurtaları uygun Ģekilde alınmalı ve karkaslar ile birlikte ortadan kaldırılmalıdır.
c) KullanılmıĢ olan dezenfektan uygulamaya tabi tutulmuĢ olan yüzey üzerinde en az 24 saat
boyunca kalmalıdır.
Son Temizleme ve Dezenfeksiyon
a) Yağ ve pislikler yağ alıcı bir ürün uygulanarak bütün yüzeylerden silinmeli ve daha sonrasında
su ile yıkanmalıdır.
b) Su ile yıkandıktan sonra yukarıda belirtilen yüzeyler yeniden bir dezenfektan ile uygulamaya
tabi tutulmalıdır.
c) Yedi gün sonra mekanlar yağ alıcı bir ürün ile uygulamaya tabi tutulmalı, soğuk su ile
durulanmalı, bir dezenfektan kullanılmalı ve yeniden su ile durulanmalıdır.
TaĢıma Araçlarında Temizlik ve Dezenfeksiyon
Barınaklara giren ve çıkan herhangi bir taĢıt ya da römorkun gerek dıĢ tarafları gerekse de alt
kısımları temizlenip dezenfekte edilecektir tekerlekler dahil (tekerleklerin bütün taban çeperi dahil),
jantlar, çamurluklar]. TaĢıt ya da römorkun kanatlı taĢınan kısımları da temizlenmeli ve dezenfekte
edilmelidir. TaĢıtın içi de dahili gözle görülebilen bütün çamur, pislik, hayvan dıĢkısı, sıçramıĢ
atıklar ve diğer benzeri maddeler temizlenmeli ve giderilmelidir.
Hastalığa KarĢı Kullanılacak BaĢlıca Dezenfektanlar
a) Sodyum Hipoklorit
: Aktif klor içinde % 2’lik solüsyon.
b) Formalin+Permanganat
: Kapalı ortamlarda dumanlama
5.3.4.6. HASTALIK BÖLGESĠNĠN KONTROLÜ
Hastalığı takiple görevli hükümet veteriner hekimi hastalık tamamen sönünceye kadar
bölgeyi kontrol eder. Tavuk vebası insanlara da bulaĢabileceğinden, resmi veteriner hekim hastalık
hakkında hayvan sahiplerine ve mahalli sağlık teĢkilatına bilgi verir.
Sayfa 38
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
38
5.3.4.7. HASTALIĞIN SÖNÜġÜ
Tavuk vebası hastalığında alınan karantina tedbirleri son imhadan 21 gün sonra gerekli
periyodik dezenfeksiyonlar yapıldıktan sonra kaldırılır
6. EĞĠTĠM
6.1. Ġlgili Personelin Eğitimi :
Ġl ve Ġlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünde ÇalıĢan Resmi Veteriner Hekimler,
Veteriner Sağlık Teknikerleri/Teknisyenleri, Serbest Veteriner Hekimler AI (Tavuk Vebası)
hakkında bilgilendirilmiĢlerdir. Personel AI nın teĢhis metotları ve hastalıkla mücadele konusunda
düzenli olarak eğitilmeye devam edilecektir.
Personelin eğitiminde;

AI nin klinik teĢhisi,

Hayvandan hayvana, hayvandan insana bulaĢma yolları,

KB ve GB’deki enfekte mekanlarda uygulanan prosedürler (sanitasyon ve imha),

YHKM’deki prosedürler,

Kayıt tutulması,
 Bildirim ve yayım prosedürleri, konuları iĢlenmiĢtir.
6.2. Farklı grupların eğitimi

Hayvan Sahipleri,

Çiftçiler,

Satıcılar,

Polis, jandarma ve belediye zabıtaları
6.3. Eğitim programının uygulanması
Hastalığın klinik belirtilerle ilgili resim ve video görüntüleri ve AI virüsü ile enfekte bir
sürüdeki sağlık ve verim kayıtlarının nasıl değiĢtiğine iliĢkin örnekler.
6.4. Bu programla ilgili sorumluluk
Sinop AI Acil Eylem Planı eğitim programlarının uygulanmasından GTHBĠM sorumludur.
Sayfa 39
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
39
40
7. HASTALIK BĠLĠNCĠ VE HALKLA ĠLĠġKĠLER
7.1. GiriĢ
Hastalıkla ilgili kamuoyunu ilgilendiren bilgiler çok dikkatli bir Ģekilde hazırlanarak YHKM
yayım bölümü tarafından yayımlanacaktır.
7.2. Raporlama Ģartı
Hastalık Ģüphesi, teĢhisi ya da teyidi durumunda en kısa sürede GKGM’ne bilgi verilecektir.
Halkın bilgilendirilmesi Bakanlığımız emirleri doğrultusunda Vali
veya YHKM tarafından
belirlenen bir sözcü tarafından yapılacaktır.
7.3. Tanıtım
GTHB Bültenlerin yayımları, tarımla ilgili basın ve radyo yayımları ile köy ziyaretleri ve TV
kanalları yoluyla çiftçiler için sohbet programları Ģeklinde tanıtım yapılacaktır. Bu yayınlara ek
olarak internet sitemiz (http://www.sinoptarim.gov.tr) kamuoyunun hastalık bilincinin muhafazası
için kullanılacaktır.
YEREL HASTALIK KRĠZ MERKEZĠ (YHKM ) ADRESĠ
Ġl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
Hayvan Sağlığı Yet. Ve Su Ür. ġube Müdürlüğü
SĠNOP
Telefon: 0 368 261 44 90
Faks
: 0 368 261 15 08
[email protected]
Sayfa 40
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
41
GÖÇMEN KUġ ROTALARI
EK-1
ULUSLAR ARASI ÖNEME SAHĠP SULAK ALANLAR
Sayfa 41
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
EK-2
2011 YILI İLÇELER BAZINDA KÖY KANATLI MEVCUTLARI
( KÖY TAVUKLARI )
Kanatlı Türleri
ĠLÇE ADI
Kaz
Güvercin
Diğer
Kümes
Hayvanları
Tavuk
Hindi
Ördek
01-Merkez
42.000
300
150
20
--
--
02-Ayancık
25.000
200
250
30
--
--
03-Boyabat
80.000
3.200
200
150
--
--
04-Dikmen
10.000
500
700
120
--
--
05-Durağan
30.000
1.000
200
100
--
--
06-Erfelek
25.000
300
150
150
--
--
07-Gerze
25.000
300
150
20
--
--
5.000
1.300
200
10
--
--
12.000
100
--
--
--
--
254.000
7.200
2.000
600
--
--
08-Saraydüzü
09-Türkeli
TOPLAM
EK-3
Sayfa 42
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
42
SĠNOP ĠLĠ 2011 YILI ĠLÇELER BAZINDA TĠCARĠ KANATLI ĠġLETMELERĠ
TAVUK
43
BILDIRCIN
SIRA NO
HĠNDĠ
YUMURTACI
BROĠLER
DAMIZLIK
1-DĠKMEN
-
100.000
-
-
TOPLAM
-
100.000
-
-
SĠNOP ĠLĠ DOĞAL SULAK ALANLARI
SIRA NO
ĠLÇE ADI
SULAK ALAN
1
MERKEZ
SARIKUM GÖLÜ
2
DURAĞAN
ALTINKAYA BARAJ GÖLETĠ
3
AYANCIK
AKGÖL
EK-4
Sayfa 43
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
44
SĠNOP ĠLĠ ĠDARĠ DURUM
ĠLÇE ADI
MERKEZ
AYANCIK
BOYABAT
DĠKMEN
DURAĞAN
ERFELEK
GERZE
SARAYDÜZÜ
TÜRKELĠ
TOPLAM
BELEDĠYE SAYISI
1
1
1
1
1
1
1
1
1
9
KÖY SAYISI
42
71
106
30
70
46
41
32
31
469
EK-5
İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK PERSONELİ İLETİŞİM LİSTESİ
UNVAN
ADI SOYADI
TELEFON
TELEFON
Ġġ
CEP
0 368 261 44 90
0 542 646 43 87
VETERĠNER HEKĠM
Kazım ÜSTÜN
VETERĠNER HEKĠM
Burak KÜÇÜK
0 368 261 44 90
0 506 735 40 49
VETERĠNER HEKĠM
Erdal ÖZEL
0 368 261 44 90
0 532 570 63 66
VETERĠNER HEKĠM
Ġlker HANCI
0 368 261 44 90
0 533 436 13 04
VETERĠNER HEKĠM
Özgür CEBECĠ
0 368 261 44 90
0 532 637 35 36
VETERĠNER HEKĠM
Hakkı APAYDIN
0 368 261 44 90
0 505 474 63 34
VETERĠNER HEKĠM
Oral DĠNLER
0 368 261 44 90
0 505 888 41 48
VETERĠNER HEKĠM
Kamilhan KARAKURT
0 368 261 44 90
0 542 698 23 54
VETERĠNER HEKĠM
Adem KOÇAK
0 368 261 44 90
0 544 496 63 14
VETERĠNER HEKĠM
Güneri YAġAR
0 368 261 44 90
0554 979 22 68
VETERĠNER HEKĠM
Çağlar EKġĠOĞLU
0 368 261 44 90
0 533 740 86 04
VETERĠNER HEKĠM
Aykut URAL
0 368 261 44 90
0 536 921 32 21
VETERĠNER HEKĠM
Fikret KARADUMAN
0 368 261 44 90
0 543 772 00 34
VET.SAĞ.TEK.
Hasan YILDIZ
0 368 261 44 90
0 544 261 38 76
VET.SAĞ.TEK.
Esat TÜĞMEN
0 368 261 44 90
0 536 518 20 29
VET.SAĞ.TEK.
F.Cengiz ARSLAN
0 368 261 44 90
0 542 250 45 64
VET.SAĞ.TEK.
Gökhan ER
0 368 261 44 90
0 546 442 77 07
VET.SAĞ.TEK.
Ersin ĠNCEKARA
0 368 261 44 90
0 543 542 25 50
VET.SAĞ.TEK.
Serhat KARAOSMANOĞLU
0 368 261 44 90
0 536 522 36 05
VET.SAĞ.TEK.
Özay DÖNGEL
0 368 261 44 90
0 544 235 25 37
Sayfa 44
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
EK-6
İLÇE MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK PERSONELİ İLETİŞİM LİSTESİ LİSTESİ
ĠLÇE
UNVAN
DĠKMEN
DURAĞAN
SARAYDÜZÜ
TÜRKELĠ
TELEFON
Ġġ
CEP
Hüseyin SARAÇOĞLU
0 368 613 10 72
0 505 311 20 90
VET.SAĞ.TEK
VETERĠNER HEKĠM
Abdullah SĠPAHĠ
0 368 613 10 72
0 506 594 11 31
Naci DEMĠR
0 368 315 19 41
0 542 591 39 87
VETERĠNER HEKĠM
Ali KEMALOĞLU
0 368 315 19 41
0 542 634 83 39
VETERĠNER HEKĠM
Murat USTA
0 368 315 19 41
0 505 873 17 28
VETERĠNER HEKĠM
Hilmi ÇELĠK
0 368 315 19 41
0 544 303 85 20
VETERĠNER HEKĠM
Volkan BARAZ
0 368 315 19 41
0 536 666 60 12
VET.SAĞ.TEK
VETERĠNER HEKĠM
Hikmet COġKUN
0 368 315 19 41
0 544 303 85 20
-
0 533 740 86 04
VET.SAĞ.TEK
Tayfun KURT
0 368 771 23 75
0 545 224 86 99
VETERĠNER HEKĠM
Bekir Yücel TANRIKULU
0 368 416 10 08
0 542 839 54 10
VETERĠNER HEKĠM
Ġrfan YILMAZ
0 368 416 10 08
0 544 964 17 18
VET.SAĞ.TEK.
VETERĠNER HEKĠM
Mahmut KESKĠN
0 368 416 10 08
0 544 964 17 18
Didem YILMAZER
0 368 511 20 16
0 505 804 15 87
VETERĠNER HEKĠM
Özge HOġCAN
0 368 511 20 16
0 533 090 00 95
VET.SAĞ.TEK
Suat AYDIN
0 368 511 20 16
0 533 456 48 01
VET.SAĞ.TEK
VETERĠNER HEKĠM
Bülent YILMAZ
0 368 511 20 16
0 544 635 92 22
Ahmet GÜVEN
0 368 511 20 16
0 506 406 69 39
VETERĠNER HEKĠM
AyĢegül GÜVEN
0 506 406 69 39
VETERĠNER HEKĠM
Berker ġAHĠN
0 368 511 20 16
0 368 718 10 44
VETERĠNER HEKĠM
Betül CENĠKLĠOĞLU
0 368 718 10 44
0 532 543 52 48
VET.SAĞ.TEK
Hakan AYDIN
0 368 718 10 44
0 542 673 98 03
VETERĠNER HEKĠM
VETERĠNER HEKĠM
Yusuf AYDIN
0 368 485 81 51
0 546 463 36 26
Mehmet GÖKDAĞ
0 368 485 81 51
0 506 149 73 68
VETERĠNER HEKĠM
VETERĠNER HEKĠM
Gökhan ZORLU
0 368 671 20 14
0 537 011 51 41
Erdem BERKAN
0 368 671 20 14
0 541 551 58 76
VETERĠNER HEKĠM
Ufuk DEVECĠ
0 368 671 20 14
0 507 447 22 44
VET.SAĞ.TEK
Özcan KAYGUSUZ
0 368 671 20 14
0 544 905 22 88
ERFELEK
GERZE
TELEFON
VETERĠNER HEKĠM
AYANCIK
BOYABAT
ADI SOYADI
-
0 505 764 79 06
Sayfa 45
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
45
EK-7
TÜRKELĠ
SARAYDÜZÜ
GERZE
ERFELEK
DURAĞAN
DĠKMEN
MERKEZ
AYANCIK
MALZEME
BOYABAT
SĠNOP ĠL MÜDÜRLÜĞÜ KUġ GRĠBĠ MALZEME LĠSTESĠ
Arabalı Benz.Pulv.
6
1
-
-
-
-
1
-
1
Cerrahi Eldiven
6
-
2
-
-
4
-
-
-
Cerrahi Makas
5
1
2
1
2
1
1
-
1
Co2 Tüpü+Regülatör
18
-
-
-
-
-
-
-
1
DiĢli Penset
5
2
2
1
2
2
3
-
2
Düz Penset
5
2
2
-
2
2
3
-
2
FFP-3 Maske
250
10
10
8
15
4
20
2
-
GaloĢ Çizme
250
10
10
4
22
5
20
-
-
Gözlük
240
10
10
11
9
4
10
5
3
GPC8 (5 Lt.)
9
1
1
1
3
-
-
1
1
Ġyosep (5 Lt.)
-
1
1
1
1
1
5
8
1
Kafa Feneri
20
1
2
1
1
-
2
-
1
Lastik Çizme
24
4
4
3
2
2
6
-
-
Long Life 250-S
36
-
-
-
-
-
-
-
4
Nitril Eldiven
250
-
-
6
15
4
10
-
-
Num.Nakil Kabı 50 Lt.
32
4
-
2
5
-
5
2
1
Num.Nakil Kabı 25 Lt
9
-
-
1
1
-
1
Buz Aküsü
100
-
-
20
20
20
20
20
10
Buz Aküsü 50’li
20
-
-
10
10
20
20
-
-
Öldürme TaĢ.Kont. (Küç.)
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Öldürme TaĢ.Kont (Büy.)
64
3
-
3
3
-
5
2
3
Plastik Ast.Eldiven
30
10
10
7
7
-
10
-
-
Povisep
3
-
-
-
-
-
-
-
-
Sırt Pülverizatörü
1
-
1
1
1
1
1
1
-
Tıbbi Atık PoĢeti
300
10
10
10
1
2
10
5
-
Tulum
500
10
10
10
10
6
10
2
4
Veteriner Çantası
22
2
4
2
3
1
4
3
2
-
-
-
-
-
-
-
3
-
Virargi Puls VT-49 (20 Lt)
-
1
Sayfa 46
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
46
EK-8
ĠL/ĠLÇE MÜDÜRLÜĞÜ RESMĠ ARAÇ DURUMU
ĠLÇELER
TAKSĠ
PĠKAP
MĠNÜBÜS
JĠP
OTOBÜS
MERKEZ
2
3
1
1
-
AYANCIK
2
-
-
-
-
BOYABAT
2
1
-
-
-
DĠKMEN
1
-
-
-
-
DURAĞAN
1
1
-
-
-
ERFELEK
1
-
-
-
-
GERZE
1
2
-
-
-
SARAYDÜZÜ
1
-
-
-
-
TÜRKELĠ
1
-
-
1
-
Sayfa 47
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
47
48
EK-9
YEREL HASTALIK KRĠZ MERKEZĠ (YHKM) ASĠL ÜYELERĠ ĠLETĠġĠM LĠSTESĠ
ADI SOYADI
GÖREVĠ (YHKM )
UNVAN
TELEFON NO
FAX NO
Ali YILMAZ
Vali Yardımcısı
Vali Yardımcısı
0 368 261 15 01
0 368 261 15 02
M.Fatih ġAHĠN
BaĢkan Vekili
ġube Müdürü
0 368 261 44 90
0 368 261 15 08
ġefaattin SERTEN
Üye
Ġl Jandarma Komutanı
0 368 261 15 20
0 368 260 12 05
Gökhan TELATAR
Üye
Ġl Sağlık Müdürü
0 368 261 26 86
0 368 261 16 32
Baki ERGÜL
Üye
Belediye BaĢkanı
0 368 261 18 45
0 368 261 45 06
Yusuf BĠNER
Üye
Ġl Emniyet Müdürü
0 368 261 15 03
0 368 261 46 81
Oğuz BEYAZIT
Üye
Orman ve Su ĠĢleri X. Bölge Müdürü
0 368 260 23 77
0 368 260 16 05
Mehmet Emin NARTA
Üye
Sinop Defterdarı
0 368 261 19 88
0 368 260 03 21
Yılmaz ÖZBEN
Üye
Ziraat Odası BaĢkanı
0 368 261 73 15
-
Ġsmail DEĞER
Üye
Belediye Zabıta Müdürü
0 368 261 18 45
0 368 261 45 06
Doğan ÖZDEMĠR
Üye
Veteriner Hekimler Odası Temsilcisi
0 368 260 41 01
0 368 260 41 01
NOT : 1) Gerek görülmesi halinde diğer kamu kurum temsilcileri de YHKM’ ne üye olarak alınabilecektir. (EK-11 Listeden )
2) Salgının çıktığı yerin Belediye BaĢkanı YHKM’ ne üye olarak alınacaktır. (EK-11 Listeden )
EK-10
Sayfa 48
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
YEREL UZMAN GRUBU ( YUG) ÜYELERĠ LĠSTESĠ
49
ADI SOYADI
Ġsmail AYDIN
Emre ÖZAN
ÜNVANI
GÖREV YERĠ
Samsun Veteriner Kontrol Enstitüsü
Enstitü Müdürü
Müdürlüğü
TELEFON NO
0 362 437 08 36
0 362 437 03 99
0 362 437 08 36
0 362 437 03 99
0 362 437 08 36
0 362 437 03 99
0 362 437 08 36
0 362 437 03 99
Teknik Koordinatör
Kemal Gürkan KÜTÜK
Ġdari Koordinatör
Yunus GÜR
Veteriner Hekim
Müdürlüğü
Müdürlüğü
Müdürlüğü
FAX NO
Sayfa 49
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
ĠLÇE HABERLEġME LĠSTESĠ
GÖREVĠ
ADI SOYADI
EK-1 1
50
TELEFON
FAX
Ayancık Kaymakamı
Suat YILDIZ
0 368 613 14 00
0 368 613 34 44
Ayancık Belediye BaĢkanı
Ayhan ERGÜN
0 368 613 10 73
0 368 613 13 33
Boyabat Kaymakamı
Ümit Hüseyin GÜNEY
0 368 315 20 55
0 368 315 20 55
Boyabat Belediye BaĢkanı
ġefik ÇAKICI
0 368 315 30 10
0 368 315 30 18
Dikmen Kaymakamı
Soner ÖZER
0 368 771 20 01
0 368 771 20 01
Dikmen Belediye BaĢkanı
Saim ĠSTANBULLU
0 368 771 20 64
0 368 771 25 95
Durağan Kaymakamı
Kudret KURNAZ
0 368 416 10 01
0 368 416 10 01
Durağan Belediye BaĢkanı
Ahmet KILIÇASLAN
0 368 416 10 09
0 368 416 10 34
Erfelek Kaymakamı
Feremez BABAT
0 368 511 20 01
0 368 511 27 47
Erfelek Belediye BaĢkanı
Muzaffer ġĠMġEK
0 368 511 22 50
0 368 511 22 50
Gerze Kaymakamı
Bülent BAYRAKTAR
0 368 718 15 04
0 368 718 11 60
Gerze Belediye BaĢkanı
Osman BELOVACIKLI
0 368 718 15 47
0 368 718 12 48
Saraydüzü Kaymakamı
Muhammet Fuat TÜRKMAN
0 368 485 81 42
0 368 485 81 57
Saraydüzü Belediye BaĢkanı
Hasan PEKER
0 368 485 81 55
0 368 485 81 53
Türkeli Kaymakamı
Gökhan KARAÇAY
0 368 671 20 06
0 368 671 21 80
Türkeli Belediye BaĢkanı
Halil Dilek ÖZCAN
0 368 671 21 88
0 368 671 22 17
Sayfa 50
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
51
EK-13
ĠLÇE GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ
HABERLEġME LĠSTESĠ
GÖREVĠ
ADI SOYADI
Ġġ TEL
CEP TEL
Ayancık Ġlçe Müdürü
Mesut BOZKURT
0 368 613 10 28
0 532 521 31 16
Boyabat Ġlçe Müdürü
M. Refik KAYADĠBĠ
0 368 315 11 48
0 533 644 89 81
Dikmen Ġlçe Müdürü
Kenan YALDIZ
0 368 771 23 75
0 533 685 98 46
Durağan Ġlçe Müdürü
Mustafa GÜLTEKĠN
0 368 416 10 22
0 532 570 98 42
Erfelek Ġlçe Müdürü
Özgür BAġ
0 368 511 20 27
0 505 453 30 80
Gerze Ġlçe Müdürü
Özbay AKKAġ
0 368 718 10 29
0 505 271 27 12
Saraydüzü Ġlçe Müdürü
Sami KARAÇAYLI
0 368 485 81 51
0 543 503 53 06
Türkeli Ġlçe Müdürü
Seyithan TEKĠN
0 368 671 20 51
0 541 479 90 88
EK-14
Sayfa 51
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
SĠNOP ĠLĠ SERBEST VETERĠNER HEKĠMLER ĠLETĠġĠM LĠSTESĠ
ĠLÇE
ADI SOYADI
Türkeli
Ümit ÖZCAN
Gerze
Durağan
Zafer
MUTLU
Ahmet
KÜÇÜKBAġ
Mustafa
ÜNAL
Mehmet
KARAKAġĞLU
Ahmet TUNÇ
Boyabat
Cezmi ÇELTĠKÇĠ
3157520
Gerze
Hidayet TÜRE
7184894
Dikmen
Cem YÜKSEL
7712395
Merkez
Volkan DĠNLER
2611619
Boyabat
Kemal ĠÇEL
315 58 28
Türkeli
Aydın ÖZDEMĠR
671 25 27
Durağan
Arda Can ARICI
4161911
Merkez
Tamer ERSOY
261 37 01
Durağan
416 25 50
Merkez
Faik Emrah
ÖNKÜR
Ġsmet EKġĠ
Boyabat
Habib DIRMAN
315 61 65
Ayancık
Osman TANIġ
6135737
Erfelek
Adem TOP
5112183
Merkez
Faruk ġANOĞLU
2600900
Boyabat
Ayancık
Erfelek
Tel. No
6713322
7184333
3151928
6131212
5113690
4162208
260 52 08
52
Muayenehanenin Adresi
Cep Tel.
Stad Yolu No:7/A
TÜRKELĠ
ÇarĢı Mah.KurtuluĢ Sok.10/B
GERZE
Yenihalyeri GiriĢi Sabri MaviĢ Apt.
BOYABAT
KöprübaĢı Mah.Yenicami altı No:5
AYANCIK
Yenicami Sok.No:4
ERFELEK
Fatih CAD. No:14
DURAĞAN
Cevdet Kerim Ġncedayı Cad.KurtuluĢ
Sok.No:1 BOYABAT
ÇarĢı Mah.Cumhuriyet Cad.No:7/B
GERZE
Merkez Mah.Ġstiklal Cad.No:139
DĠKMEN
Camikebir Mah.Batur sok. No:25
SİNOP
Yusufkemalbey Cad. No:37/A
BOYABAT
Musabey Cad.No:3
TÜRKELĠ
Cumhuriyet Cad. No:117/J
DURAĞAN
Camikebir mah.Batur sok. No:6
SİNOP
Merkez Mah. Plevne Cad. No:10
DURAĞAN
Ġncedayı mah. 1 nolu sok. No:26/B
SĠNOP
Cevdetkerimbey Cad.No:16/A
5395469988
Yalı Mah. KöprübaĢı Cad. No:68/A
Ayancık Tel:6135737
Musa can Meydanı No:15/B ERFELEK
5058184700
Kaleyazısı Mah.Kumlapı Cad.No:43/A
SĠNOP
5073446683
5427240948
5425971006
5325502511
5323322946
5379584534
5436468140
5323323801
5055887314
5424372070
5442022304
5438544003
5077472415
536 889 76 92
546 633 97 62
542 418 00 60
5327055481
Sayfa 52
Telefon: 0.368 261 44 90 Faks: 0 368 261 15 08
53
EK- 15
SĠNOP ĠLĠNDE FAALĠYET GÖSTEREN KANATLI
KESĠMHANELERĠ VE ĠMHA YERLERĠ LĠSTESĠ
KESĠMHANELER
:
SĠNOP ĠLĠNDE RESMĠ KANATLI KESĠMHANESĠ YOKTUR
ĠMHA YERLERĠ
:
YEREL YÖNETĠMLER ĠLE ORMAN VE SU ĠġLERĠ BAKANLIĞI X. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
TARAFINDAN BELĠRLENECEKTĠR.
İl Tarım Müdürlüğü Hayvan Sağlığı Şube Müdürlüğü
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
54
EK- 16
RESMĠ VETERĠNER HEKĠM ĠÇĠN EKĠPMAN LĠSTESĠ
1)
Kağıt ve kalemler
2)
Epidemiyolojik soru formları
3)
Klinik ziyaret ve örnekleme iĢlemleri için gerekli ekipman ;
a. 2 adet atılabilir elbise
b. 5 çift atılabilir ayakkabı koruyucu (çizme galoĢ)
c. 2 çift lastik eldiven ve 5 çift lateks eldiven
d. Tek kullanımlık Ģapkalar (bone) ve yüz maskeleri
e. Tek kullanımlık tulum
f. Her iki tarafı da kapalı koruyucu gözlükler
g. Dirençli ve geçirgen olmayan tıbbi atık çantaları
h. Kâğıt peçete ve havlular
i. 5 adet sızdırmaz kap
j. 5 adet sızdırmaz ve suya dayanıklı plastik çanta
k. Elektrikli meĢale
l. Aktif dezenfektan solüsyon
m. 2 adet kalem ve not defteri
n. 100 adet 2.5 ml. lik enjektör ve iğneleri
o. Kan tüpleri ve tüp taĢıyıcılar
p. Püskürtücü
q. 100 adet ince küçük plastik çanta, (poĢet)
r. 2 adet cerrahi makas
s. 2 çift forseps
t. Bant
u. 2 adet keçe uçlu kalem
v. 1 termik kap
w. 5 dondurulmuĢ buz paketi
Bu kitden iki takım hazırlanıp Ġl GTH Müdürlüğü Hayvan Sağlığı, Yet. Ve Su Ür. ġube
Müdürlüğünde görevli RVH’in kullanımına hazır hale getirilmiĢtir.
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
55
EK-17
HASTALIK ÖNCESĠ VE SONRASINDA GÖREVLĠ EKĠPLER LĠSTESĠ
I. EKĠP GÖREVLĠLERĠ
Kriz Ekibinin
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
Sorumlu Veteriner Hekim
Burak KÜÇÜK
-
0 506 735 40 49
Yedek Veteriner Hekim
Erdal ÖZEL
-
0 532 570 63 66
Yardımcı Personel
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
ġoför
Ġsmail YILDIZ
261 61 18
0 544 357 05 18
Pulverizatör Sorumlusu
Enver ERDURDU
281 90 97
0 544 214 23 46
Ġtlaf Sorumlusu
Güneri YAġAR
-
0 544 979 22 68
Ġtlaf Sorumlusu
Esat TÜĞMEN
260 23 96
0 536 518 20 29
Kriz Ekibinin
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
Kazım ÜSTÜN
260 50 82
0 542 646 43 87
Özgür CEBECĠ
-
0 507 863 52 53
Yardımcı Personel
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
ġoför
Ali Ġhsan ALBAYRAK
261 84 25
0 535 748 59 62
Ahmet YILMAZ
260 06 52
0 542 804 05 44
Ġtlaf Sorumlusu
Çağlar EKġĠOĞLU
-
0 533 740 86 04
Ġtlaf Sorumlusu
Gökhan ER
-
0 546 442 77 07
II. EKĠP GÖREVLĠLERĠ
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
56
III. EKĠP GÖREVLĠLERĠ
Kriz Ekibinin
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
Ġlker HANCI
-
0 533 436 13 04
Hakkı APAYDIN
261 61 03
0 538 272 81 95
Yardımcı Personel
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
ġoför
Ayhan AKILLI
-
0 533 266 67 73
Ġbrahim ÖZÇELĠK
261 17 05
0 538 265 26 93
Ġtlaf Sorumlusu
Aykut URAL
-
0 536 921 32 21
Ġtlaf Sorumlusu
Serhat KARAOSMANOĞLU
-
0 536 522 36 05
IV. EKĠP GÖREVLĠLERĠ
Kriz Ekibinin
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
-
0 533 311 20 90
Kamilhan KARAKURT
-
0 532 797 98 82
Yardımcı Personel
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
ġoför
Selçuk DEMĠR
-
0 543 689 91 11
Abdullah SĠPAHĠ
-
0 505 874 92 46
Ġtlaf Sorumlusu
-
0 533 311 20 90
Ġtlaf Sorumlusu
-
-
-
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
57
V. EKĠP GÖREVLĠLERĠ
Kriz Ekibinin
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
Naci DEMĠR
315 26 02
0 542 591 39 87
Ali KEMALOĞLU
312 00 67
0 542 634 83 39
Yardımcı Personel
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
ġoför
Nevzat ERBAġ
312 71 02
0 530 325 57 60
Hilmi ÇELĠK
315 37 48
0 542 587 29 18
Ġtlaf Sorumlusu
Volkan BARAZ
315 75 57
-
Ġtlaf Sorumlusu
Hikmet COġKUN
315 01 22
0 544 303 85 20
VI. EKĠP GÖREVLĠLERĠ
Kriz Ekibinin
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
Berker ġAHĠN
-
0 505 764 79 06
-
-
-
Ev Telefonu
Cep Telefonu
Yardımcı Personel
Adı ve Soyadı
ġoför
Nusret ALBAYRAK
771 22 06
0 538 256 19 00
Ahmet MUTLU
771 20 97
-
Ġtlaf Sorumlusu
Tayfun KURT
-
0 545 224 86 99
Ġtlaf Sorumlusu
-
-
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
58
VII. EKĠP GÖREVLĠLERĠ
Kriz Ekibinin
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
Bekir TANRIKULU
416 26 24
0 542 839 54 10
Ġrfan YILMAZ
416 24 35
0 544 964 17 18
Yardımcı Personel
Adı ve Soyadı
ġoför
Ev Telefonu
Cep Telefonu
Mehmet AKAY
-
0 538 256 19 23
Mahmut KESKĠN
-
0 544 964 17 18
Ġtlaf Sorumlusu
Mustafa DEMĠREL
-
0 544 841 24 09
Ev Telefonu
Cep Telefonu
Ġtlaf Sorumlusu
VIII. EKĠP GÖREVLĠLERĠ
Kriz Ekibinin
Adı ve Soyadı
Didem YILMAZER
-
0 505 804 15 87
Özge HOġCAN
-
0 533 090 00 95
Yardımcı Personel
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
ġoför
Bülent YILMAZ
-
0 544 635 92 22
Bülent YILMAZ
-
0 544 635 92 22
Ġtlaf Sorumlusu
Fikret KARADUMAN
-
0 543 772 00 34
Ġtlaf Sorumlusu
ġ.Suat AYDIN
-
0 533 456 48 01
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
59
IX. EKĠP GÖREVLĠLERĠ
Kriz Ekibinin
Adı ve Soyadı
Yardımcı Personel
ġoför
Ġtlaf Sorumlusu
Ġtlaf Sorumlusu
Ev Telefonu
Cep Telefonu
Ahmet GÜVEN
-
0 506 406 69 39
AyĢegül GÜVEN
-
0 506 406 69 39
Ev Telefonu
Cep Telefonu
718 33 33
-
0 536 477 82 63
0 532 543 52 48
Hakan AYDIN
-
0 542 673 98 03
-
-
-
Adı ve Soyadı
Sebahattin ĠNCE
Betül CENĠKLĠOĞLU
X. EKĠP GÖREVLĠLERĠ
Kriz Ekibinin
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
Yusuf AYDIN
-
0 546 463 36 26
Mehmet GÖKDAĞ
-
0 506 149 73 68
Yardımcı Personel
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
ġoför
Cafer SAVAġ
-
0 542 735 75 17
Yusuf AYDIN
-
0 546 463 36 26
Ġtlaf Sorumlusu
Mehmet GÖKDAĞ
-
0 506 149 73 68
Ġtlaf Sorumlusu
-
-
-
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
60
XI. EKĠP GÖREVLĠLERĠ
Kriz Ekibinin
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
Gökhan ZORLU
-
0 537 011 51 41
Erdem BERKAN
671 25 27
0 541 551 58 76
Yardımcı Personel
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
ġoför
Ġsa YILMAZ
-
-
Ufuk DEVECĠ
-
0 507 447 22 44
Ġtlaf Sorumlusu
Özcan KAYGUSUZ
-
0 544 905 22 88
Ġtlaf Sorumlusu
-
-
-
ĠTLAF EKĠBĠ
Kriz Ekibinin
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
Veteriner Hekim
Oral DĠNLER
-
0 505 888 41 48
Sorumlu Vet.Hekim
Adem KOÇAK
-
0 544 219 34 70
Yedek Vet.Sağ.Tek.
Özay DÖNGEL
-
0 544 235 25 37
Yardımcı Personel
Adı ve Soyadı
Ev Telefonu
Cep Telefonu
Ġtlaf Sorumlusu
Salih ELVER
-
0 541 611 20 80
Ġtlaf Sorumlusu
Murat ÜNCÜER
260 26 99
-
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
61
ĠHBAR DEĞERLENDĠRME EKĠBĠ (I)
Kriz Ekibinin
Adı ve Soyadı
Veteriner Hekim
Burak KÜÇÜK
Veteriner Hekim
Erdal ÖZEL
Vet.Sağ.Tekn.
ġoför
Ev Telefonu
Cep Telefonu
260 49 24
0 506 735 40 49
.
0 505 474 63 34
Esat TÜĞMEN
260 23 96
0 536 518 20 29
Ayhan AKILLI
-
0 533 266 67 73
ĠHBAR DEĞERLENDĠRME EKĠBĠ (II)
Kriz Ekibinin
Adı ve Soyadı
Veteriner Hekim
Kazım ÜSTÜN
260 50 82
0 542 646 43 87
Veteriner Hekim
Özgür CEBECĠ
-
0 505 474 63 34
Vet.Sağ.Tekn.
Gökhan ER
261 82 60
0 530 884 84 52
ġoför
Ġsmail YILDIZ
261 61 18
0 544 357 05 18
Ev Telefonu
Cep Telefonu
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
62
EK-18
HASTALIK ġÜPHESĠ OLAN BĠR HASTALIK MERKEZĠNDE
EL KOYMA TUTANAĞI ÖRNEĞĠ
.............................. tarihinde .................. .................... ................... ................... ................... .....
................. ............... ................. .................... ....................... .................. .................... adresinde oturan
Bay/Bayan ................. .......... ........... ................. ..................... tarafından ileri sürülmüĢ olan ..............
................... .................. ...................... ............ kuĢkusu durumunun mevcut olduğu ................... .....................
................. ................. ............... ..................... ............... ........... .............. .......... adresinde kurulu kümeste var
olan kanatlıların sahibi/sorumlusu ................. doğumlu bay/bayan .............. ............. .......... ’a Veteriner
Hekim ................. ................. tarafından 3285 Sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu’nun Ceza
Hükümlerinden 47. Maddesinin hükümleri bildirilmiĢ ve yerel sağlık makamlarının ilgili önlemlerini
bekleyerek aĢağıdaki talimatları verilmiĢtir:
1) ĠĢletmede mevcut kanatlıların kayıt edilmesi ve epidemiyolojik araĢtırmada görevli veteriner
hekimlere yardımcı olunması;
2) ĠĢletmede mevcut kanatlılara ve diğer hayvan türlerine el konulması;
3) ġüphe altındaki kanatlıların, sağlıklı olanlardan ayrılarak ayrı ayrı muhafaza altına alınması;
4) Diğer önlemleri beklerken, ölü kanatlıların saklanması;
5) Köpeklerin, kedilerin ve avlu hayvanlarının sınırlanması;
6) ĠĢletme dıĢına gübre çıkartılmasının yasaklanması:
7) Kanatlıların ve diğer hayvan türlerinin iĢletmeye giriĢinin yasaklanması;
8) Kanatlıların veya diğer hayvan türlerinin etlerinin veya karkaslarının ve ayrıca yemlerin, aletlerin,
nesnelerin ve herhangi diğer malzemenin çıkıĢının önlenmesi;
9) ĠĢletmede mevcut olan et ve karkasların korunması yükümlülüğü;
10) Kümesten kümese olmak üzere kiĢilerin, malzemelerin ve taĢıtların hareketini durdurmak;
11) Koruma personelinin kümesteki hayvanlarla her türlü Ģekilde temas etmesini önlemek;
12) Kanatlıların bulundukları yerlerin ve bunların yakınında bulunan alanların titiz Ģekilde
dezenfekte edilmesi.
Bay/Bayan ............... ............... .............. ................ Ģüphe duyulan kanatlıların koruyucusu olarak
tayin edilmiĢtir ve yukarıdaki hususların icra edilmesinden ve iĢ bu tutanağın kabulünden sorumludur.
Mal sahibi/ĠĢletme Sorumlusu
Muhtar veya Belediye BaĢkanı
Hükümet Veteriner Hekimi
NOTLAR:
Tutanak hastalıktan Ģüphe duyulan iĢletme içinde var olan hayvanların sahibine veya herhangi bir
Ģekilde buradan sorumlu olan kiĢiye tebliğ edilmelidir.
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
63
EK-19
TAAHHÜT BEYANI ÖRNEĞĠ
Bay/Bayan ............ ............. ............ .........’ye ait iĢletmede tavuk vebası kuĢkusu
bulunduğundan ........ ........ ....... doğumlu .............. ............. ............. ............... .............. ...............
............... .......... ............. ........... .......... .......... ........... ........... ............ ................ ............... .........
....... ........ adresinde ikamet eden Bay/Bayan ........... ............... ............. iĢine istinaden bugün tarihi
itibariyle 3 gün boyunca kanatlı türlere ait olan diğer hayvanlar ile temas kurmayacağını, aynı
zamanda muhtemel hastalık taĢıyıcısı olan giymiĢ olduğu giysileri uygun araçlar ile yıkayacağını ve
dezenfekte edeceğini taahhüt eder. ..../..../........
Ġmza
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
EK-20
AVIAN INFLUENZA
EPĠDEMIYOLOJĠK ARAġTIRMA FORMU
Tarih ...../...../.....
Dr. ........................................................................... Telefon no .................….......….......
ġüphe N. .......……......….…
Teyit N. ...........………..…..
KuruluĢ ismi ………………………………….............….........................................................
Adres…………………………….............……........……………………………................…..
Belediye .....................….............…......... Ġl…………...................... Telefon .....…....…..........
ilçe/bölge/mahalle ……………………………………….
Çiftlik kodu ya da kimlik numarası
Sahibi
.......................................................................................................................................................
ġirket …….................................................................................................................... ................
ġirket sahibinin adresi ...............................................................Telefon ..………….............…..
Bilgileri veren kiĢi...........................................................................………...…........…..............
.......................................................................................................................................................
Çiftlik Veteriner hekimi Dr. ................................................... Var HAYIR
EVET
ÇĠFTLĠKLE ĠLGĠLĠ BĠLGĠLER
TESĠSĠNTĠPĠ:
Endüstriyel
Kırsal
Bayi
Et kanatlıları

Perakendeci
KATEGORĠ/ÜRETĠM HATTI:
Sofralık yumurta 
Tip
:
Büyük ebeveyn
Ebeveyn
Piliçler
Et-tipi (broyler)
Yumurtacı
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
64
65
MEVCUT KANATLI SAYISI VE TÜRÜ
Tavuk
Et
N° .............. Damızlık
N° ...….....
Hindi
Et
N° .............. Damızlık
N° ..............
Beç tavuğu
Ördek
Et
N° .............. Damızlık
N° .............. Damızlık
Et
Et
Sülün
Serbest N° .........…. Damızlık
Kaz
Et
Bıldırcın
Keklik
N° .............. Damızlık
N° .............. Damızlık
N° .............. Damızlık
Et
Et
Serbest
N° ..............
N° ..............
N° ..............
N° ..............
N° ..............
N° .............. Damızlık
N° ........….. Damızlık
N° .....Kat....
N° ..............
Güvercin
Ördek
Yumurtacı
N° ..............
N° ..............
Diğer …………………….……………………... ……………………... ………………………
yerleĢtirme tarihi
….../….../…... cinsiyet : …………………....…YaĢ……………….
...…/..…./...… cinsiyet …………..……………. YaĢ…..…………...
KAYNAK KULUÇKAHANE
ġirket Kuluçkahanesi
HAYIR
EVET
ġirket ........................................................ Adres............................….....…........... ……… N
Belediye ..........................…........…….....Ġl .….……. Kod
Telefon …………………….…… Faks ……………….….………
Gaga kesme iĢlemleri :
ĠĢlemi yapan:
Tarih ……/…../……
Aile üyeleri Ġstihdam edilen personel Harici personel
Diğer ....
Açıklamalar………………………….…….....………………………………………………
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
…...…..………………………………………………...………………………..……………
Barınak sistemi
Barınaklar
Tüneller
Hayır

Evet

Hayır

Evet

N° …................
N° …...............
Havalandırma sistemi tipi:
Doğal ……………………………………………………………….……………
Fanlı Doğal ……………………….……………………..…………………..
Yapay……………………………………………………….…………………..
Serbest sistem
Hayır
KuĢ geçirmez fileler

Hayır
Evet


m2 ….........
Evet

Yabani kuĢlarla temas ihtimali:
Hayır 
Evet 
Türler ….............…………......
……………................................
.………..…….............................
Mahalde mevcut diğer kanatlılar (tutulan ya da serbest)
Hayır 
Türler ..…………….......……........
Evet
..........……………………….……..
....…………………………………..
Gölet ya da göllerin varlığı :
Hayır 
Evet 
……………………………………………………………...……………………..
Hayır 
Diğer su kaynakları
Evet 
(tanımlayınız)
.………….....................……...….....................
Hayır 
Evet 
N° ..................……...........
Diğer hayvanlar Hayır 
Evet 
(tanımlayınız) ..............................……............
Domuz varlığı
Açıklamalar
.........................................................................................................................................
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
66
GEREKLĠ DĠĞER BĠLGĠLER :
67
1. Tesisin topografisi
Enfekte mekanların bir haritası çizilir, üretim biriminin ve burada barındırılan hayvanların bilgileri ve ilgili mekanlara
eriĢim yolları gösterilir.
Enfeksiyonun giriĢi/yayılıĢı verileri: a), b), c) vs., için gerekli bilgiler bütün hayvan/insan hareketleri için
toplanmalı gerekirse tekrarlanmalıdır.
2. Kanatlıların hareketleri: gerekli bilgiler
a) Diğer tesislerden/kuluçkahanelerden/çiftliklerden kanatlı giriĢi Hayır  Evet 
(Klinik belirtilerin baĢlamasından 20 gün önce)
Tarih ...../...../..... N° ............... Tür .......................……...Çiftlik 
Kuluçkahane 
Çiftlik adı...............................................…………………………......……….…...Kod
Adres..........................................…….......….....................……........N. .......................
Belediye .......................................................................…..….......
…………………Ġl
Ġlçe/bölge/mahalle...…....…....
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Hayır 
b) Sergi/Pazar/fuarlardan kanatlı giriĢi
Evet 
(Klinik belirtilerin baĢlamasından 20 gün önce)
Tarih...../...../.....No..................................Tür..........................................................……
Fuar 
Kaynak:
Pazar 
Belediye..........................................................................……......
Ġlçe
Sergi 
Ġl …...….....
..…………………………............-
c) Diğer çiftlik/tesis/kuluçkahane/kesimhanelere kanatlı/yumurta çıkıĢı Hayır 
Evet 
(Klinik belirtilerin baĢlamasından 20 gün öncesinden çiftlik için kısıtlama konan tarihe kadar olan süre )
Tarih ...../...../..... N. ...............................
VarıĢ Yeri: Diğer çiftlik 
Tür ........................................................………............
Kuluçkahane 
Kesimhane 
Diğer ......................……….............
KuruluĢ adı.................................................……........ Kod
Adres.......................................................…….......….........................……........ N. ..................
Belediye .......................................... Ġl ………………….. …….........Ġlçe/bölge/mahalle...…….....…....
d) Diğer fuar/Pazar/sergilere kanatlı/yumurta çıkıĢı
Hayır  Evet 
(Klinik belirtilerin baĢlamasından 20 gün öncesinden çiftlik için kısıtlama konan tarihe kadar olan süre)
Tarih...../...../.....N..................................Tür…........................................................………..........
VarıĢ Yeri:
Fuar 
Pazar  Sergi  Diğer ......................………..…….............
Adres..................................................................…….......…............................N. ......................
Belediye .......................................Ġl …………………..……........ Ġlçe/bölge/mahalle...…....…..….………….
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
3. ĠNSANLARIN HAREKETLERĠ: ENFEKSĠYONUN MUHTEMEL YAYILMA YOLLARI (Klinik belirtilerin
baĢlamasından 20 gün öncesinden çiftlik için kısıtlama konan tarihe kadar olan süre)
Hayır 
Evet 
Tarih ...../…../….. Soyadı ve adı .….................……………..................................………....
 Veteriner hek.  Teknisyen  AĢı ekibi  Gaga kesici  Diğer çiftçi  Bayi
 Diğer (tanımlayınız) ……………………………………………....
Adres ................................................................……………...................... N. .….…….……....
Belediye........................................ Ġl ……………….. ……......... Ġlçe/bölge/mahalle...…….....…....
Telefon No .……………....................
Daha önce ziyaret edilen çiftlik : Adı ………………………..……...………………………
Belediye........................................Ġl ……………….. ……......... Ġlçe/bölge/mahalle...…….....…....
TAġITLARIN HAREKETLERĠ
(A) hayvan taĢınması, (B) Yem taĢınması, (C) Yumurta taĢınması, (D) Ölü hayvanların toplanması, (E) Yakıt/Benzin,
(Diğer) Tanımlayınız (Klinik belirtilerin baĢlamasından 20 gün öncesinden çiftlik için kısıtlama konan tarihe kadar olan
süre)
GiriĢ
TaĢıt
ġirket
Faks/ telefon
TaĢıt plaka
TaĢıt plaka
TaĢıyıcı
tarihi
A/B/C/D
adı
no
no
no
(Ģirket)
Traktör
römork
/E/diğer
Sürücü
Telefon
no
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
68
a) DĠĞER KANATLI TESĠSLERĠ ĠLE DOLAYLI TEMAS
69
Hayır  Evet 
(ilk klinik belirtilerin baĢlamasından 20 gün öncesi ile çiftliğe kısıtlama konulan tarihe kadarki süre içinde ekipman,
taĢıt, yem ve personel vs. paylaĢımı)
Temas tarihi …../…../.....
Çiftlik ya da tesis adı …………………………………..…………………………………..
Kod
Adres .................................................................................................………….........…….............
Belediye........................................Ġl ……………….. …….........
Ġlçe/bölge/mahalle...………..….....…....
YetiĢtirilen tür ……………………………………………... sayı ………………...………
 PaylaĢılan taĢıt
 PaylaĢılan yem
 PaylaĢılan ekipman
 PaylaĢılan personel
 Çöp toplanması/dönüĢüm çevrimi
 Diğer (tanımlayınız) …………………………………...………………..………............
b) AYNI SAHĠBE AĠT DĠĞER ÇĠFTLĠKLER
Hayır  Evet 
Çiftlik ya da tesis adı …………………………………………….……………..………..
Kod
Adres: ........................................................................................................……...............
Belediye........................................Ġl ……………….. ……………………………...........
Ġlçe/bölge/mahalle...…….....…....
YetiĢtirilen tür ………………………………………………………...sayı ……………
BoĢ 
Dolu 
--------------------------------------------------------------------------------------------------------c) SALGIN MAHALLĠNE YAKIN KANATLI ÇĠFTLĠKLERĠ
Hayır 
Evet 
Çiftlik ya da tesis adı……………………………
Kod ……………………………..
Adres ........................................................................................................……..….........
Belediye........................................Ġl ……………….. ……......... Ġlçe/bölge/mahalle...……….....…....
Metre cinsinden mesafe ………………………………………………………………..
YetiĢtirilen tür ………………………………………………………..sayı ………..…
BoĢ 
Dolu 
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
70
ANAMNESTĠK VERĠLER
HAFTALIK MORTALĠTE (ÖLÜMLER)
Önemli Not: mortalite oranlarına iliĢkin veriler ilk klinik belirtilerin baĢlamasından 6 hafta öncesine
dayanmalıdır.
ÖLEN HAYVAN SAYISI
HAFTA
-------------------DEN -------------------‘E KADAR
Açıklamalar:
.................…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………….………………………………………………………………
……………………………………….……
…………………………………………………………………………………………….……
…………………………………………………………………………………………….……
AI Klinik belirtilerin baĢladığı tarih
........./........./.........
Çiftçinin belirtileri gözlemlediği tarih:
……/……../……
TOPLAM KANATLI SAYISI
Hasta kanatlı sayısı
Ölü kanatlı sayısı
Ġtlaf edilen kanatlı
Kısıtlama altındaki çiftlik
(Kısıtlama altındaki
(Kısıtlama altındaki
sayısı
(ölü veya canlı)
çiftlik)
çiftlik)
Önemli not: bu bilgiler çiftlikte kısıtlamalar uygulanmaya baĢladığında AI Ģüphesi ile iliĢkili olarak toplanan
morbidite ve mortalite bilgilerini içermelidir.
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
71
KANATLILARIN AġILANMASI
Hayır 
Kanatlı aĢılaması yapılmaktadır:
Ticari adı
Evet
AĢılama tarihi
AĢı tipi (1)
….../...../.....
……………
.................................
............................................…................................
.…../...../.....
……………
.................................
...............................................................................
..…./...../.....
……………
.................................
................................................................................
….../...../.....
……………
.................................
........................................…....................................
......./...../…..
……………
..................................
............................................…................................
….../...../…..
……………
..................................
.................................................................................
Uygulama yolu
(1) Canlı ya da edil genleĢtirilmiĢ
AĢıyı uygulayan personel:
 Aileden
 Ücretli
 Harici personel
 Diğer …...……………….
Açıklamalar………………………………………………….…………………………………
ĠLAÇ VERME UYGULAMALARI
Son 15 günde:
Hayır 
Evet  (tanımlayınız):
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
…………………………………………………………………………………………………
ĠLACI UYGULAYAN KĠġĠ:
 Aile ferdi
 Ücretli
 Harici personel
 Diğer …...……………….
Açıklamalar
: ………………………………………………….…………………………………
HER TÜR ĠÇĠN KLĠNĠK ARAġTIRMA
Tür …………………………………………

Depresyon
Solunum belirtileri:
hafif

Ģiddetli 
yumurtlamada azalma ya da kesilme

Ödem, siyanozis veya kutanöz kanamalar 
ishal

Sinirsel belirtiler 
Diğer........................................................................................................................ ...................
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
MAKROSKOPĠK BULGULAR
Rinit ve sinüzit

Trakeit kataral

Kanamalı

Hava kesesi yangısı

Kanamalar
epikard

Endokard

Proventrikül

ovarium follikülleri

kataral

kanamalı

Enteritis
Pankreatit
72

Diğer:
...............................................................................................................................................................................
Açıklamalar
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
Ġmza
……………………………………………
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
73
EK-21
AVIAN INFLUENZA
Örnek sunuş/teslim formu
Bölge…………………………………. Ġl ………...…………. Ġlçe/mahalle ..…….…………………
Veteriner hekim …………………………………………………………………..……….…
Telefon……………………………………………………..Faks……………………………
Tarih …./…./….
EriĢim
Sayı……….……………………………..
Çiftlik: Belediye
…………………………………………….……………...…Ġl………………………..……
Kod ya da kimlik nukmarası    
Sahibi …………………………….………..…………………………………….………………….
Tam adresi ………………………………..…………….………………………………..….
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
74
TÜRLER VE KATEGORĠ
 Damızlık hindi (*) N ………….…
 Et hindisi (*) N ……………..………..
 Damızlık broyler N ……………….
 Damızlık yumurtacı N ………………..
 Yumurtacı N ………………..........
 Broilerler N …………………………..
Diğer türler (tanımlayınız) ………………………. N…………………………….……
Hayır 
(*) AI’ye karĢı aĢılanmıĢ
Evet   AĢılama sayısı ......
ÖRNEKLERĠN TOPLANDIĞI YER VE NEDENĠ
 SALGIN ġÜPHESĠ bildirim tarihi ………………
 Teyit edilen salgın
 Salgınla epidemiyolojik bağlantısı olan çiftlik  Salgınla ilgili Çiftlik adı ve kodu ……..………
 Koruma bölgesindeki çiftlik  Salgınla ilgili Çiftlik adı ve kodu ……………………….
…………………………………………………………………………….…………………

Gözetim
bölgesindeki
çiftlik

Salgınla
ilgili
Çiftlik
adı
ve
kodu
………………………….................................………………….……………………………
 Hayvanların hareketlerine yönelik testler
 Ġzleme programı
 Diğer …………………………………….
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
75
ANAMNESTĠK VERĠLER
Türler ve
Klinik belirti
Kategori
baĢlangıcı
-----------------
Semptomlar
% mortalite
..den/..e
------------------------
-------------------------
-----------------------
-----------
-----------------
------------------------
-------------------------
-----------------------
-----------
-----------------
------------------------
-------------------------
-----------------------
-----------
-----------------
------------------------
-------------------------
-----------------------
-----------
-----------------
------------------------
-------------------------
-----------------------
-----------
Türler Toplanan örnekler
Örnek sayısı
Antikor
---------------- ---------------------------- --------------
Virüs
Saptanması için
---------------- ---------------------------- ----------------------------- ---------------------------- ----------------------------- ---------------------------- --------------
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
ÖRNEK BĠLGĠLERĠ
Barınak no
Türler
Toplanan örnekler
Ġmza
……………………………………………………
Ek bilgiler verilmesi gerektiğinde lütfen ek sayfalar kullanınız.
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
76
77
EK 22
ÖRNEKLERĠN TOPLANMASI VE ĠġLENMESĠ
Örnekler: AI Ģüphesi durumunda aĢağıda belirtilen patolojik örnekler alınmalı ve laboratuara
gönderilmelidir.

En az 5 adet ölmek üzere kanatlı (post mortem muayene için) veya,

En az 5 adet ölmek üzere kanatlıdan toplu trakeal ve akciğer numuneleri veya,

En az 5 adet ölmek üzere kanatlıdan toplu bağırsak numuneler ,

Sağlıklı kanatlılardan kloakal ve trakeal svablar (30 kanatlı örneğinden az olmamalıdır)
(ayrıca su kuĢlarından ve uçamayan kuĢlardan da),

Sürü büyüklüğü 20’den daha az ise bütün kanatlılardan kan örnekleri alınır. Daha büyük
sürülerden ise 20 kan örneği alınır (Böylece sürü büyüklüğüne bağlı olmaksızın sürünün %25
ya da daha fazlasının pozitif olması durumunda %99 olasılıkla en az bir pozitif serumun
yakalanması mümkün olur). Kan pıhtılaĢmaya bırakılmalı ve test için serumu alınmalıdır.
Farklı organlardan numuneler bir arada aynı havuza alınmamalıdır. Enfeksiyon etkeninin
yayılmasını önlemek için uygun Ģekilde paketlenmeli, ambalajlanmalı (sızdırmaz kaplar, en az iki
plastik çanta ile sarılmıĢ olarak), ve laboratuara soğutulmuĢ Ģartlarda ulaĢtırılmalıdır. KesilmiĢ
hayvanlar izole edilmiĢ otoklav edilebilen plastik çantalarda taĢınmalı ve benzer ikinci bir çantaya
konmalıdır. Bütün numuneler laboratuara içinde buz kutuları bulunan bir polisitren kutu içerisinde
ulaĢtırılmalıdır. Polisitren kutunun enfekte mekanlardan çıkıĢı öncesi uygun Ģekilde dezenfekte
dilmiĢ olması gerekmektedir. Numunelerle birlikte uygun numune formları da mevcut olmalıdır.
Numunelerin ulaĢtırılmasından sorumlu sürücü hiç bir yerde durmadan doğruca laboratuara
gitmelidir.
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
78
MARAZĠ
KURUM ADI
MADDE GÖNDERME PROTOKOLÜ
EK-23
:
..../.../20....
A-GÖNDERENĠN :
Adı-Soyadı
:..............................................................................................................
Adresi
:..............................................................................................................
Tel-Fax
:..............................................................................................................
e-mail
:..............................................................................................................
B-HAYVAN SAHĠBĠNĠN :
Adı-Soyadı
:...............................................................................................................
Adresi
:...............................................................................................................
Tel. No
:...............................................................................................................
C-HAYVANA AĠT BĠLGĠLER :
1- Kulak No
:...............................................................................................
2- Türü
:...............................................................................................
3- Irkı-Cinsiyeti
:...............................................................................................
4- YaĢı
:...............................................................................................
5- Verilen Besin Maddeleri : Slaj(............),Konsantre Yem(.........),Kaba Yem(............)
6- Bakım ve Beslenme
: Ahırda (............), Merada (...........)
D-NUMUNEYE AĠT BĠLGĠLER :
1- Gönderilen Numunenin Türü :................................................................................
2- Numune Adedi
:................................................................................
3- Numunenin Alındığı Tarih
:................................................................................
4- Atık ise kaç günlük olduğu
:................................................................................
4- Uygulanan AĢılar
:................................................................................
5- Uygulanan AĢı Seri No’ları
:................................................................................
6- AĢı Uygulama Tarihleri
:................................................................................
7-NumuneningönderilmeĢekli :Formolde( ),DondurulmuĢ( ),SoğukĢartlarda( ) TaĢıyıcıbesiyeriiçinde( ), NormalĢartlarda( ),Diğer( )
E-HASTALIK DURUMU :
1- Sürüdeki hayvan sayısı (..........), hastalanan (.........), ölen (......), iyileĢen (......), sirayete maruz (........)
2- Hayvanın daha önce geçirdiği hastalık veya hastalıklar :.........................................................................
.....................................................................................................................................................................................
3- Daha önce yapılan tedavi ve tarihi
:...............................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
4-HASTALIKHAKKINDABĠLGĠ :(KlinikBelirtiler,lezyonlar,süresi,etkilenenhayvansayısıveotopsibulguları)
...............................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
4- ġÜPHE EDĠLEN HASTALIK : (..........................................................)
F- ĠSTENĠLEN LABORATUVAR MUAYENELERĠ:
1-Bakteriyolojik ( ) 2-Serolojik ( )
3-Parazitolojik ( )
4-Toksikolojik ( ) 5-Patolojik ( )
6-Virolojik ( )
ĠMZA
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15 08
1
08
[email protected]
Telefon: 0.368 261 58 36 Faks: 261 15
e-posta:

Avian İnfluenza Acil Eylem Planı

Transkript

Benzer belgeler

tavuk vebası hastalıgına (avıan ınfluenza) karsı korunma ve mücadele

Sinop`ta, denizle iç içe yaşamak

zabıta müdürlüğünün diğer müdürlüklerle ilgili çalışma şeması

ABD ile İkili İlişkiler Hakkında Bilgi Notu 2013 - 29