Hizan Gezi Rehberi - Hizan Kaymakamlığı

Transkript

Hizan Gezi Rehberi - Hizan Kaymakamlığı
BİTLİS
HİZAN
Gezi Rehberi
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
PROJE ADI
Hizan Gezi Rehberi
MALİ DESTEK
Konaklama
İnternet
Hizan Kaymakamlığı
Kredi kartı
PROJE SAHİBİ
Otopark
Hizan Kaymakamlığı
Fotoğraf
PROJE DANIŞMANI
Yrd.Doç.Dr. Metin Çelik
PROJE DİREKTÖRÜ
Doğa
Restaurant
Sami İşleker
Cami
İLETİŞİM
Kale
Tatvan Caddesi Hükümet Konağı Kat: 2 Hizan / BİTLİS
+90 434 611 20 01
Yürüyüş
+90 434 611 21 51
[email protected] - www.hizan.gov.tr
Kano
FOTOĞRAFLAR
Olta balıkçılığı
Pozitif Görsel Yayınlar Reklamcılık Matbaacılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
TASARIM
Pozitif Görsel Yayınlar Reklamcılık Matbaacılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
Telefon: 0216 363 31 69
Bisiklet
Motocross
ATV
www.nomapozitif.com | [email protected]
“İçerikle ilgili tüm sorumluluk Hizan Kaymakamlığı’na aittir.”
Rehberdeki QR kodları
akıllı telefonunuza
okutarak haritaya
bağlanabilir
gitmek istediğiniz
noktaya kolaylıkla
ulaşabilirsiniz.
4
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
ULAŞIM
Kuzey
Adilcevaz
Muş
Mutki
Ahlat
Güroymak
Van
Tatvan
Bitlis
Hizan
Muş
55 km
Tatvan
28 km
Bitlis
Hizan
53 km
136 km
Van
HAVA YOLUYLA ULAŞIM
H
izan’a gitmek için en sık
tercih edilen güzergahlardan biri Van Havalanı’dır. Diğer
bir güzergah ise Muş Havaalanı’dır. Muş’tan Hizan’a gitmek
için havaalanından Tatvan’a
giden servislerden yararlanılabilir. Tatvan’a servis veya
otobüsle ulaşıldıktan sonra
buradan Hizan minibüslerine
binilebilir.
Havayolu ile Van’a gelenler ise,
buradan Tatvan minibüslerine binebilecekleri gibi, araç
kiralama yoluyla da Hizan’a
gidebilirler. Van’dan Tatvan’a
minibüsle gitmek için havaalanından otogara taksi ile geçmek
gerekiyor. Minübüslerle gitmeyi tercih edenler Van Gölü
çevresinde yapacakları yaklaşık
3 saatlik bir yolculuğun ardından Bitlis’in göle kıyısı olan
kasabası Tatvan’a ulaşabilirler.
Tatvan’da göl kıyısında yeme,
içme veya dinlenme molası
verilebilir veya hemen Hizan
minübüslerine binilip yola
devam edilebilir.
18 km
Edremit
24 km
136 km
Araç kiralama yolu ile Hizan’a devam
etmek isteyenler, Van’ın Edremit
ilçesinde güzel bir Van Kahvaltısının
tadını çıkardıktan sonra yola devam
edebilirler... İsteğe göre mola verilip
Edremit veya Gevaş gibi ilçelerde birçok noktada göle girilip yüzülebilir...
Gevaş
Hizan
94 km
5
6
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
BİTLİS
Bitlis’in diğer şehirlere uzaklığı
Muş 83 km
Siirt 97 km
Batman 138 km
Van 168 km
Bingöl 197 km
Diyarbakır 210 km
Erzurum 329 km
Elazığ 337 km
Gaziantep 527 km
Adana 637 km
Kayseri 778 km
Ankara 1097 km
İstanbul 1505 km
Çok sayıda medeniyete ev sahipliği yapan Bitlis’te Selçuklulardan kalma mezar
taşları adeta zamana meydan okuyor.
B
BİTLİS
Nemrut, Türkiye’nin en büyük krater
gölüdür. Soğuk göl 13 kilometrekare,
60 derecelik sıcak göl ise 3 kilometrekare büyüklüğündedir.
Önemli din alimlerinin yetiştiği Bitlis’in
önde gelen şahsiyetlerinden olan Emir
Bayındır’ın kümbeti.
itlis, Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Fırat ve Yukarı
Murat bölümlerinin sınırı üzerinde bulunur.
edilen doğal camın yontucu,
kesici, kazıyıcı olarak çevredeki
yerleşim yerlerinde kullanıldığı
anlaşılmaktadır.
Bitlis tarihi Neolotik Çağ
dönemine kadar uzanmaktadır.
Bu dönem M.Ö. 3000 yıllarıyla
9000 yılları arasını kapsamaktadır. Bitlis ve yöresinin yazılı
tarih öncesi oldukça karanlıktır.
En önemli nedenleri yüzeydeki
buluntuların az olması ve bugüne kadar gerçekçi bir arkeolojik
çalışma yapılmamasıdır.
Bitlis, inanç turizmi açısından
oldukça zengin bir coğrafyadır.
Anadolu Türk mimarisinin
en eski örneklerinden Ulu
Camii’nin yanı sıra Gökmeydan
Camii, Şerefiye Külliyesi ve
Camii, Zal Paşa Camii, İskender
Paşa Camiileri ziyaret edilebilir.
Bitlis ili sınırları içerisinde
bulunan Süphan ve Nemrut
dağlarındaki obsidyen (doğal
cam yatakları), doğrudan olmasa bile dolaylı olarak bu yöre
tarihinin Neolitik döneme kadar uzandığını göstermektedir.
Obsidyen yataklarından elde
Ayrıca Ulu Kümbet, Küfrevi
Türbesi, Emir Bayındır Kümbeti, Çifte Kümbet, Emir Ali
Kümbeti, Usta Şagirt Kümbeti,
Üryan Baba Türbesi, Abdurrahman Gazi Türbesi, Hüseyin
Timur Kümbeti, Bugatay Aka
Kümbeti, Hasan Padişah Kümbeti ve Keşiş Kümbeti önemli
ziyaret noktalarındandır.
7
8
YOL BOYUNCA / SAPUR ÇAYI
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
BAHÇEVAN
LOKANTASI
Van’dan Tatvan yönüne giderken mola verebileceğiniz tek
tesis vardır. Kamyoncuların
uğrak yeri Bahçevan Lokantası’nı kaçırmayın...
T
atvan’dan Hizan’a devam
ederken doğanın zarafeti
adeta büyülüyor. Dağlar, dereler,
ormanlar muhteşem bir seyir
imkanı sunuyor. Araba ile yola
devam edenler Hizan yolu
üzerinde bulunan Sapur Çayı’nda
mola verip dere kenarında piknik
yapabilir, balık tutan köylüler
veya sürülerini güden çobanlarla
sohbet edip fotoğraf çektirebilirler.
Bitlis üzerinden Hizan’a gelenler
de yine aynı şekilde araba kiralama veya minübüslerle ilçeye
varabilirler.
Tatvan’dan Hizan’a giderken
doğa ile adeta dans eden Sapur
Çayı’nda kısa bir dinlenme molası
verilebilir...
SAPUR ÇAYI’NDA
ÇOBANLARLA
SOHBET EDİN
Sapur Çayı civarında sürülerini güden çobanlarla selamlaşabilir, güzel
bir sohbetin keyfini çıkartabilirsiniz.
Burada doğanın zarafeti benzersiz
fotoğraflar sunuyor.
9
10
YOL BOYUNCA / SAPUR ÇAYI
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
SAPUR ÇAYI’NDA
ALABALIĞIN
TADINA BAKIN
Hizan’da doğanın güzelliği yolculuğunuz boyunca her yerde karşınıza
çıkacaktır. Sapur Çayı’nda alabalık
tutan köylüler Hizan’da görecekleriniz
için sadece bir başlangıç...
Sapur Çayı üzerinde bulunan
şelale, mola verip serinlemek için
harika bir destinasyon...
11
12
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
HİZAN
HİZAN
İlim irfan diyarı Hizan...
Doğası, insanı güzel Hizan...
Hizan
Adilcevaz
Muş
Ahlat
Güroymak
Mutki
Gayda
Kayalar
Van
Tatvan
Bitlis
Kolludere
Nurs
Ortaca
Hizan
Kuzey
Bediüzzaman Said Nursi’nin,
Gavs-ı Hizani’nin, Şeyh Muhammed’in, Şeyh Abdurrahman Tağ’ın
ve Feqiyê Teyran’ın memleketi
Hizan...
Karakovan balı, cevizi, fındığı,
narı, geveni, guzbezi, içli köftesi,
sêvê çalêsi... meşhur Hizan...
Döküktaş
Hizan
10 km
Gayda
5 km
55 km
Kayalar
Nurs
40 km
13
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
15
Fotoğrafçı Adı Soyadı
HİZAN HAKKINDA
izan 1936 yılında ilçe
yapılarak Bitlis iline bağlanmıştır. Bir belde belediyesi, ikisi
eski bucak merkezi olmak üzere
69 köy ve 119 mezra bulunmaktadır. İlçe merkezi 10 mahalle,
Kolludere Beldesi ise 5 mahalleden oluşmaktadır. İlçede hemen
her yerde doğanın olağanüstü
güzellikleri dikkat çekiyor.
Fotoğrafçı Adı Soyadı
H
Fotoğrafçı Adı Soyadı
14
16
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
HİZAN HAKKINDA
HİZAN TARİHİ
H
HİZAN COĞRAFYASI
izan’ın yazılı tarih öncesi
oldukça karanlıktır. Yöre
M.Ö. 2000 yıllarında Anadolu
Hititlerinin egemenliğine girmiştir. Yine M.Ö. 1400 yıllarına
ait Asurlulardan kalma harabe
kalıntılarına rastlanmaktadır.
Hizan, M.Ö. 1000 yıllarından
sonra Urartuların egemenliğine girmiştir. Yöre daha sonra
sırasıyla Pers, Makedonya, Part,
Roma ve Bizans devletlerinin
egemenliğine girmiştir.
Beyliklerinden Dilmaçoğulları
yerleşmişlerdir. Dilmaçoğullarının merkezi Nevs-i Hizan
(Kayalar)’dır. Yöre daha sonra
sırasıyla Sökmenler Beyliği ve
Eyyubiler Devletinin egemenliğine girmiştir.
Hizan ve çevresi 7. yüzyıldan
itibaren dört asır boyunca
Arapların (Abbasiler ve Emeviler) egemenliğinde kalmıştır.
Malazgirt Zaferinden sora
Hizan ve çevresine Selçuklu
Hizan, 19. yüzyılın ikinci yarısında Erzurum vilayetinin Muş
sancağına bağlı Bitlis nahiyesinin bir köyü idi. 1936’da ilçe
statüsüne kavuşan Hizan Bitlis
İline bağlanmıştır.
Hizan 1514 yılında Osmanlı
Padişahı Yavuz Sultan Selim’in
Çaldıran Seferi sonucu Osmanlı
Devletinin egemenliğine girmiştir.
H
izan, Van Gölü’nün güneyinde sarp bir bölgede yer
almaktadır. Bitlis iline bağlı 971
kilometre karelik yüz ölçüme
sahip şirin bir ilçedir. Bitlis il
merkezine uzaklığı Tatvan üzerinden 75 kilometre, Bölükyazı
üzerinden 45 kilometredir. Vanİran transit Yolu üzerinde yer alan
Tatvan’a uzaklığı 47 kilometredir.
Doğusunda Gevaş, güneydoğusunda Pervari, güneyinde Şirvan
ilçeleri, batısında Bitlis il merkezi
ve kuzeyinde Tatvan ilçesi ile
çevrilidir.
Hizan, fiziki olarak yüksek
dağlarla çevrili engebeli bir alana
sahiptir. Güneydoğu Toros sıra
dağlarının uzantısı olan 2400
metre yüksekliğindeki Panor
Dağı ilçenin batısında yer alır.
Hizanın doğusunda yer alan
2950 metre yüksekliğindeki Sinegir Dağı ile İlçenin Güneyinde
yer alan 2700 metre yüksekliğindeki Haşteri Dağı Hizan’ın en
yüksek dağlarını oluşturur.
Hizan, ilçe merkezi dahil
olmak üzere yerleşim birimlerinin çoğunluğu vadi boylarına
kurulmuştur. Arazinin engebeli
olması, ekilebilir arazilerin vadi
boylarında yoğunlaşması, su
kaynaklarının çoğunluğunun
vadilerde olması ve ulaşımın
ancak vadilerde sağlanabilmesi
gibi nedenlerden dolayı yerleşim
birimleri buralara kurulmuştur.
17
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
19
Fotoğrafçı Adı Soyadı
HİZAN HAKKINDA
lçede genel olarak karasal
iklim hakim olmakla beraber
birçok bölgesinde de mikro klima iklim özellikleri görülmektedir. İlçe denizden 1450 metre
yüksekte olup yaz mevsiminde
ortalama en yüksek ısı 32, kış
mevsiminde ortalama en düşük
ısı -15 derece civarındadır.
Yazlar sıcak ve kurak, kışlar
soğuk ve kar yağışlıdır. İlkbahar
ve son bahar ayları bol miktarda yağmur yağar. Kuzey ve
güneyde yer alan yörelere göre
daha fazla yağış alır. Kuzeydeki
Tatvan ilçesine göre daha sıcak,
güneydeki Şirvan ilçesine göre
daha soğuktur. İlçenin 1000
mm’ye yakın yağış alması birçok bitki türünün yetişmesine
zemin hazırlamıştır.
İlçede çok sayıda doğal su kaynağı bulunmaktadır. Su kaynakları ilçenin içme suyu ve tarım
arazilerinin sulama ihtiyacında
kullanılmaktadır. Hizan’ın en
önemli akarsuyu Nazar Çayı ve
kollarıdır. İlkbahar mevsiminde
karların erimesi ve yoğunlaşan
yağmurla birlikte seviyesi yükselen Nazar Çayı ağustos ayında
seviyesi oldukça düşmektedir.
Bu durum yaz kuraklığından
kaynaklanmaktadır.
Çiçek çeşitliliği çok olan Hizan’ın yüzde
yüz doğal olan balı da bu bereketin bir
sonucu.
Fotoğrafçı Adı Soyadı
İ
Fotoğrafçı Adı Soyadı
HİZAN İKLİMİ
Fotoğrafçı Adı Soyadı
18
Akar suları, dereleri, şelaleleri ve göletleri ile Hizan, hem görsel şölen, hem de
bereket sunuyor...
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
HİZAN HAKKINDA
Tarım arazilerinin tamamına yakını küçük işletmeler
olarak kullanılmaktadır. İlçede
yetişen başlıca ürünler; buğday,
arpa, tütün, yem bitkileridir.
Ailelerin kendi ihtiyaçlarını
karşılamak üzere sebzecilik
faaliyetleri de yapılmaktadır.
Hizan’da yetiştirilen başlıca
meyveler ceviz, fındık, üzüm
ve elmadır.
İlçenin ekonomik yapısı
geçmişten günümüze benzerlik
arz etmiştir. Başlıca ekonomik
faaliyetler; hayvancılık, tarım,
meyvecilik ve arıcılıktır. İlçe,
gelişmişlik düzeyi bakımından
ülke düzeyinde son sıralarda
yer almaktadır.
İlçenin 53 köyünde arıcılık
yapılmaktadır. İlçede 6000 eski
usul ve 13000 yeni usul kovandan 334 ton bal ve 13 ton bal
mumu üretilmektedir. İlçede
İlçenin bir diğer gelir kaynağı
da ormancılıktır. İlçe topraklarının %38’ini ormanlık sahalar
oluşturur. Ormanlık alanların
hakim ağaç türü meşedir.
İlçedeki ormanların bilinçsizce
kesilmesi ve yakacak olarak
kullanılması tahribata neden
olmakta ve doğal dengeye zarar
vermektedir.
İlçede tarımsal faaliyatlerin
yanı sıra ticaret de yapılmaktadır. Yapılan ticaret hayvan
alım satımı ve ilçede üretilen
ceviz, üzüm, nar, fındık, bal ve
tütünün pazarlanması şeklinde
gerçekleşmektedir.
Fotoğrafçı Adı Soyadı
izan’ın, 971 kilometre
karelik alanı kullanım
durumuna göre; %10’u tarım
arazileri, %35’i mera ve yayla
arazileri, %38’i ormanlık saha
arazileri, %1’i yerleşim amaçlı
kullanılan araziler ve %16’sı
kayalık ve kullanılamayan diğer
arazilerden oluşmaktadır. Tarım
arazilerinin %88’inde sulu tarım
ve %12’sinde ise kuru tarım
yapılmaktadır. Mera ve yayla
arazilerinde hayvancılık yapılmaktadır. Eldeki verilere göre
ilçede 6200 büyükbaş, 75000
küçükbaş ve 1190 adet tek
tırnaklı hayvan bulunmaktadır.
Yüzde yüz doğal olan Hizan balı, gerçek
bir lezzet vaat ediyor...
Fotoğrafçı Adı Soyadı
H
Meyvecilik ilçe ekonomisinde
önemli bir yere sahiptir. İlçede
1300 ton üzüm, 680 ton ceviz,
460 ton fındık, 140 ton elma ve
110 ton armut üretilmektedir.
Hizan’ın doğallığını kaybetmemiş köylerinde otantik bir yolculuğa çıkabilirsiniz...
Otlaklarda yetişen hayvanlardan yüzde
yüz doğal et ve süt elde ediliyor.
Fotoğrafçı Adı Soyadı
EKONOMİ ve TİCARET
İlçemizde tarımsal faaliyetler,
arazinin dağlık ve engebeli
oluşu nedeni ile ancak vadi
tabanlarında yapılabilmektedir.
Tarımsa faaliyetlerle ilgili eldeki
verilere göre ilçede l1260 ton
buğday, 35 ton arpa, 13 ton
kuru fasulye, 150 ton tütün, 40
ton patates, 3600 ton yonca ve
35 ton korunga üretilmiştir.
21
Fotoğrafçı Adı Soyadı
üretilen kara kovan balı Türkiye
piyasasında tanınmaktadır.
Fotoğrafçı Adı Soyadı
20
İlçenin sarp doğal yapısı kağnı kullanımını gerektiriyor...
Merkezdeki ve köylerdeki
konutların çoğu kagirdir. Kagir
yapıdaki konutlar ilçenin tarihinden izler taşımaktadır.
Bitki çeşitliliği ve bereketli topraklarıyla
bilinen Hizan ve köylerinde yemek
çeşitliliği de bir hayli fazla. Dağlardan
toplanan taze otlardan elde edilen
yemeklerin tadına doyum olmuyor.
Sınırlı sayıda ve kapasitede küçük
sanayi işletmeleri vardır. Atölye
şeklinde hizmet veren işletmelerdeyse geleneksel yöntemlerle
üretim yapılmaktadır. Eski su
değirmenleri, demirci atölyesi ve
köylerde süt ürünlerinin işlenmesinde kulanılan tezgahlar bu
işletmeler arasında sayılabilir.
Fotoğrafçı Adı Soyadı
Günümüzde birçok yerde artık
kullanılmayan tandır, Hizan köylerinde
halen kullanılmaya devam ediliyor ve
tandır ekmeği eski usülllerle pişirilerek
sofralara lezzet katıyor.
İlçenin çeşitli yerlerinde teşvik
amaçlı plastik sera inşa edilmiş
ve bu seralarda sebze üretimi
yapılmaktadır.
İlçe nüfusunun % 70’i tarım ve
hayvancılıkla iştigal etmekte
olup, birinci derecede hayvancılık, ikinci derecedeyse tarla
ziraatı ve meyvecilik temel geçim
kaynağıdır. İlçenin önemli bir
gelir kaynağı da tütünden elde
edilmektedir.
Fotoğrafçı Adı Soyadı
İlçe merkezi 10.258 (toplam
nüfusun %25.20’si), köyler ve
Kolludere Beldesi 30.439 (toplam nüfusun %74.80’i), Toplam
nüfus 40.697’dır. Ortalama
nüfus yoğunluğu km. kareye 42
kişi olup, bu oran Türkiye ortalamasının altında yer almaktadır.
Fotoğrafçı Adı Soyadı
Fotoğrafçı Adı Soyadı
DEMOGRAFİ
23
Fotoğrafçı Adı Soyadı
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
HİZAN HAKKINDA
Fotoğrafçı Adı Soyadı
22
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
YÖRESEL LEZZETLER
Fotoğrafçı Adı Soyadı
24
Türkiye’nin en leziz balllarından
biridir Hizan balı...
HİZAN BALI
H
izan’a gelmişken balından
tatmak ve dönerken de
mümkünse satın alıp öyle dönmenizi tavsiye ediyoruz. Birçok
hastalığa şifa olan Hizan balı,
lezzetini ve şifa kaynağını geven
ve diğer çiçek çeşitliliğinden
alıyor. Yüzde yüz doğal olan
bal üretiminde özellikle kara
kovan balı ilk sırada geliyor.
Mide ve akciğer rahatsızlıkları
gibi birçok hastalığa iyi gelen
kara kovan balı, mumu ve
kovanı da dahil olmak üzere
arılar tarafından üretiliyor ve
hiç insan eli değmiyor.
Karakovan balı, insan eli değmeden
kovanı ve bal mumu da dahil olmak üzere
arılar tarafından üretiliyor... Karakovan
balı birçok hastalığa iyi geliyor...
25
26
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
YÖRESEL LEZZETLER
ŞİFA BALEVİ
H
izan merkezde bulunan
Şifa Balevi, başta karakovan balı ve Guzbez olmak
üzere yöreye özgü çok sayıda
bal çeşidini bulabileceğiniz bir
mekan.
Hizan Bal Üreticileri Birliği her
yıl Ekim-Kasım aylarında KaraŞİFA BALEVİ
kovan Balı Festivali düzenliyor.
Seyithan Ekinci
Hizan Bal Üreticileri Birliği Başkanı
0536 830 23 25
Celal Yaldız
0507 763 37 00
GUZBEZ
H
izan’a özgü bir tatlı çeşidi
olan Guzbez, Hizan’ın
doğal balı ve yine Hizan’da yetişen cevizin karışımından elde
ediliyor. Güçlü bir enerji depose
olan Guzbez, lezzeti ile de
damaklarda uzun sure devam
eden bir tat bırakıyor.
HİZANİ BALEVİ
H
izan’da üretilen bal çeşitleri ve Guzbez tatlısını
bulabileceğiniz mekanlardan
biri olan Hizani Bal, ilçe
merkezinde çarşıda yer alıyor.
Uğramadan geçmeyin.
HİZANİ BALEVİ
0434 611 23 00
27
28
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
YÖRESEL LEZZETLER
Ceviz yaprağı haşlanıp, suyu ile saçlar yıkanırsa kepeklenmeyi önlüyor.
HİZAN CEVİZİ
T
amamen doğal olan
Hizan cevizi ile ilgili şunlar
söylenebilir; Ceviz ağaçlarının
evlere çok yakın dikilmemesi ve
etrafı kapalı ceviz bahçelerinde
saatlerce şekerleme yapmanın
sakıncalı olduğuna dikkat
çekilse de, kökü, yaprakları,
kabuğu ve meyveleriyle tam bir
şifa kaynağı olduğu artık herkes
tarafından bilinir.
Bilimsel çalışmalar sonucunda cevizin damar koruyucu,
ishal kesici, cildi temizleyici,
siğil giderici, hipoglisemik ve
tümör engelliyici özelliklerinin
olduğu belirlenmiştir. Ceviz
kan dolaşımını karaciğer fonksiyonlarını düzenler, serum
kolesterolünün azalmasını
sağlar ve Anormal Antikor
oluşumunu engeller.
Omega 3 ve 6’nın Mucizeleri
Cevizi diğer sert kabuklu meyveler arasından öne çıkaran özellik;
Omega 3 ve Omega 6 gibi çoklu
doymamış yağ asitlerini yüksek
oranda barındırmasıdır.
Damar dostu antioksidan ve yaşlılık engelleyici cevizin içerdiği
E vitamini şeker hastalığının
gelişimini engeller. Kalp, damar,
beyin ve sinir fonksiyonlarını
düzenler, yaraların iyileşmesine
faydalı olur, Prostat Kanserinden
korur. Yapılan çalışmalarda,
haftada toplam 2-3 avuç ceviz
yiyenlerin kalp krizi geçirme
riskinin yemeyenlere göre yüzde
50 daha az olduğu görülmüştür.
Cevizde bulunan E vitamini, lif
ve doymamış yağlar kalbi korur.
Yaprağı haşlanıp, suyu ile saçlar
yıkanırsa kepeklenmeyi önler. Yeşil ceviz meyvelerinin kabukları
kaynatılarak içildiğinde de erkeklerde cinsel gücü artırmaktadır.
29
30
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
YÖRESEL LEZZETLER
Karadeniz Bölgesi’nden sonra en çok
fındık üretimi yapılan yöre “Hizan’dır.”
HİZAN FINDIĞI
F
ındık üretiminin yaygın
olduğu 15 köyde yılda
650-700 ton fındık elde
ediliyor. İlçeye bağlı 15 köyde
5 bin dekarlık alanda fındık
üretimi yapılıyor ve 400 aile
fındık üretimi ile geçimini
sağlıyor. Yaylacık, Çalışkanlar,
Yolbilen ve Sarıtaş köylerinde
yaygın olarak fındık üretimi
yapılmaktadır.
yapısı var ayrıca fındık, bölgenin
meyilli arazilerini, yağmur
ve rüzgar erozyonuna karşı
koruyan en iyi kültür bitkisidir.
Fındığın meyvesi, çerezlik olarak
tüketilebildiği gibi, pasta, kek,
helva, tatlı ve çikolata sanayisinde de kullanılmaktadır. Fındığın
budama atıkları ve meyvenin
sert kabuğu bölge halkının yakacak ihtiyacını karşılamaktadır.
Fındık bu köylerin temel geçim
kaynağını oluşturuyor. Fındık
yetiştiriciliği bakımından Hizan’da uygun bir iklim ve toprak
Karadeniz Bölgesi’nden sonra en
çok fındık üretimi yapılan yöre
“Hizan’dır.” Hizan’daki fındık üretimi giderek yaygınlaşmaktadır.
31
32
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
YÖRESEL LEZZETLER
HİZAN NARI
N
ar taneleri ve suyu pek
çok derdin devasıdır. Hizan’da tamamen doğal ortamda
yetişen narın başlıca faydaları
ve tüketimi; Yaz mevsiminde serin meyve suyu veya ferahlatıcı
bir kokteyl olarak tüketilen nar,
sağlık bakımından da özellikle
kış mevsiminde bol bol tüketilmesi gereken bir meyvedir.
Narın insan sağlığına olan faydalarını saymakla bitirmek mümkün değil. Adeta bir ‘ilaç’, hatta
antibiyotik olan nar, özellikle
bağışıklık sistemini güçlendirerek pek çok hastalıktan koruyor.
Hizan’ın en leziz tatlarından biri de narıdır... İlçede yetişen nar pek çok hastalığa
iyi geliyor... Bağışıklık sistemini güçlendiren ve adeta antibiyotik görevi gören nar,
özellikle kış aylarında tüketiliyor...
33
34
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
KONAKLAMA
HİZAN MERKEZE
VARIŞ
H
izan’a varınca, öncelikle
ilçe merkezinde bulunan
Öğretmenevi’ne girişlerinizi
yaptıktan sonra varış saatinize
göre ilçe merkezinde bulunan
restoranlardan birine giderek
yöre mutfağının lezzetlerinin
tadına varın.
İlçede bulunan öğretmenevi güler
yüzlü personeli ve nezih ortamıyla rahat bir konaklama imkanı sunuyor...
HİZAN
ÖĞRETMENEVİ
H
izan merkezde bulunan
Öğretmenevi, 63 yatak kapasiteli olup toplam 30 odadan
oluşmaktadır. Bu odaların 28
tanesi normal 2 tanesi suit oda
şeklindedir. Öğretmenevinde hizmetler oda + kahvaltı
şeklindedir.
P
HİZAN
ÖĞRETMENEVİ
www.ogretmenevine.com
0434 611 22 63
35
36
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
YEME - İÇME
DARÜNÜS
D
arünüs İlçe merkezine
yaklaşık 15 dakika mesafede olan alabalık tesislerinin
bulunduğu ve ilçenin en popüler
yeme içme makanlarından bir
tanesidir. Buraya Bitlis, Van, Ahlat
ve Adilcevaz gibi yakın yerlerden
de insanlar sıklıkla balık yemeye
geliyor. Dağların altından gelen
buz gibi soğuk sularda yetiştirilen
balıklar, lezzetlerini bu soğuk
sulardan alıyor. Darünüs’te balık
dışında işletmecilerin kendi
yetiştirdikleri hayvanlardan elde
ettikleri yüzde yüz doğal olan et
ürünleri de bulunuyor.
Darünüs, Hizan’ın doğal güzelliklere sahip yerlerinden...
Darünüs’teki alabalığın
tadını başka bir yerde
bulamazsınız... Dağların altından gelen buz
gibi sularda yetiştirilen
alabalık ve yüzde yüz
doğal et yemekleriyle
kendinizi şımartın...
DARÜNÜS
İhsan Ekinci
0535 238 23 40
37
38
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
YEME - İÇME
KIVILCIM RESTAURANT
Geçmişle günümüze ait ne varsa
Hizan’da var... Hizan’da nostaljinin tadını çıkartın...
YÖREM ÇAY
BAHÇESİ
Ö
zellikle öğrenci, memur
ve gençlerin tercih ettiği
geniş bir bahçe üzerine kurulu
açık ve kapalı alanları bulunan
nezih bir mekan. Adı her ne kadar tabelada çay bahçesi olarak
geçse de, kafe tarzında hizmet
veren Yörem’de canlı müzik
eşliğinde sakin ve huzurlu bir
zaman geçirebilir, sıcak bir
kahve ile günün yorgunluğunu
üzerinizden atabilirsiniz.
YÖREM ÇAY
BAHÇESİ
Ercan Çelik
0507 033 61 05
Ö
ğretmenevi’nin hemen
yanında bulunan Kıvılcım
Restaurant, özellikle et yemekleri yemek isteyenlerin tercih ettiği
mekanların başında geliyor. Hizan’a yolunuz düşerse mutlaka
Kıvılcım Restaurant’a giderek sac
kavurmanın tadına bakın...
KIVILCIM
RESTAURANT
Ercan Zorlu
0536 744 51 11
39
40
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
YEME - İÇME
GÜVEN AKMAR
PASTANESİ
0434 611 25 95
İlçe merkezinde çarşıda bulunan Güven Akmar Pastanesi, tatlı ve içecek
seçenekleri ile hizmet veriyor. Tatlı
molası ile kendinizi şımartabileceğiniz bir mekan.
ŞİMŞEK ULUCAN
PASTANESİ
0434 611 16 61
İlçe merkezinde çarşıda yer alan
Şimşek Ulucan Pastanesi, zengin
tatlı seçenekleri ile yörenin uğrak
yerlerinden.
TANTUNİ
KÖZDE KEBAP
Ö
ğretmenevi’ne 5 dakikalık
yürüme mesafesinde
olan Közde Kebap, kebap,
lahmacun ve pide çeşitleri gibi
etli yemekleriyle ünlü. Hizan’da
kebap, lahmacun veya pide
gibi yemeklerin tadına varmak
isteyenlerin beğenisine hitap
edebilecek bir mekan.
0434 000 00 00
İlçenin en gözde yemek yeme yerlerinden biri de tantunici... Buradaki
tantuninin tadı bitki çeşitliliği bol
olan doğada yetişen hayvanlardan
geliyor... Hizan’a gelmişken mutlaka
tantunisini tadın...
KÖZDE KEBAP
0531 582 04 34
41
42
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
HİZAN MUTFAĞI
HİZAN MUTFAĞI
H
izan mutfağı hem çeşitlilik, hem de lezzet açısından taktire şayandır. Eti ve
sütü tamamen doğal olan Hizan
mutfağında, kullanılan sebzeler
de bahçeden geliyor... Geçmişte
pek çok medeniyete ev sahipliği
yapmış olan Hizan’da bu medeniyetlerin izine yemeklerde
de rastlamak mümkün... Adeta
görsel şov sunan yemekler,
lezzetleriyle de büyülüyor...
43
44
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
HİZAN MUTFAĞI
Hizan’ın çok sevilen ayran aşı çorbası adeta bir lezzet pınarı...
Hamarat Hizan kadınları Anadolu’nun binlerce yıllık lezzet geleneğini sürdürmeye
devam ediyor.
Hizan’a özgü kabak dolması, kabağın yaprakları incecik doğranarak sarma gibi yapılıyor.
İlçeye özgü perde pilavının tadına başka hiçbir yerde rastlayamazsınız...
Bahçeden toplanan doğal sebzelerden
elde edilen turşu, Hizan’ın en önemli
lezzetlerinden.
Hizan mutfağı denince ilk akla gelen
yemeklerden olan içli köftenin tadına
doyum olmuyor...
45
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
ESKİ SU DEĞİRMENİ
A
Aşê Avê değirmenine giderek
su değirmeninin çalışma şeklini
yerinde görebilir, köylülerden bu
yönde bilgiler alabilirziniz...
şê Avê veya Aşê Kapanê
olarak bilinen su değirmeni, Awani olarak bilinen bir
Ermeni’den kalma oldukça eski
bir değirmen. Tarih meraklısı
olan, eskiyi yerinde görmek, o
günleri gözünde canlandırmak
isteyenlerin mutlaka görmesi
gereken bir yer. Değirmene gittiğinizde şimdiki sahipleri olan
köylülerden hikayesini yerinde
dinleyebilir, eskiye dair hoş bir
sohbetin tadına varabilirsiniz.
47
Fotoğrafçı Adı Soyadı
AŞÊ KAPANÊ
DEĞİRMENİ
Fotoğrafçı Adı Soyadı
46
AŞÊ KAPANÊ
Aşê Avê, Ermenilerden kalma en
güzel su değirmeni örneklerinden...
48
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
GİTAR YAPIMI
CEVİZ AĞACINDAN
GİTAR YAPIMI
H
Hizan’ın ceviz ağacndan üretilen
elekro gitarları birçok ülkeye ihraç
ediliyor....
izan’da ceviz ağacından
elektro gitar yapılıp İngiletere, Amerika, İsviçre, Avusturalya ve Norveç gibi ülkelere satışı
yapılıyor. Üstelik burası dünyada
ceviz ağacından elektro gitarın
yapıldığı tek yer. Normalde ceviz
ağacından silah kabzalarının
üretildiği atolyede çalışan Faruk
Yılmaz, müziğe olan tutkusunun
da etkisiyle silahı sanata çevirmeye karar vermiş ve gitar yapımını
biraz araştırdıktan sonra bu yola
koyulmuş. Türkiye’nin birçok
yerinden müzikle uğraşanların
ziyaret ettiği ve çok olumlu şeyler
söylediği ceviz ağacından elektro
gitar yapımını yerinde görebilir
ve bu konuda bilgi alabilirsiniz.
Faruk Yılmaz, silah kabzası yapımında
kullanılan ceviz ağacından elekro gitar yaparak tercihini sanattan yana kullanıyor...
GİTAR YAPIMI
Faruk Yılmaz
0535 286 32 51
0434 611 29 99
www.bitliselektrogitarfyz.com
49
50
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
KİLİSELER
Hizan birçok medeniyete ev sahipliği
yaptığı gibi, çok sayıda inancın da
beşiği olmuştur. İlçede Kolludere
Kilisesi, Yemişli Kilisesi gibi birçok
kilise kalıntısını ziyaret ederek Hizan’ın
tarihine yolculuk edebilirsiniz...
DÖKÜKTAŞ KİLİSESİ
D
öküktaş, Bitlis ilinin
Hizan ilçesine bağlı bir
köydür. Köyün adının nereden
geldiği ve geçmişi hakkında
bilgi yoktur. Apranax Kilisesi,
tarihi çeşme ve birden fazla
kilise bulunmaktadır. Bitlis iline
119 km, Hizan ilçesine 68 km
uzaklıktadır.
DÖKÜKTAŞ KÖYÜ
İlçede zamana meydan okuyan
kiliselerden biri de Döküktaş Kilisesi.
aynı zamanda ilçenin en çok bilinen
kiliselerinden olan Döküktaş Kilisesi
de Hizan’ın mutlaka görülmesi gereken yerlerinden...
Yemişli Kilisesi
51
52
YAKIN YERLER / GAYDA
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
GAYDA
H
izan’a gelen herkesin
mutlaka gitmesi gereken
yerlerden bir tanesi de Gayda’dır. Muhteşem doğasıyla
adeta büyüleyen Gayda’da başta
Gavs-ı Hizan medresesi ve Şeyh
Muhammed Türbesi’ni ziyaret
etmek olmak üzere bisiklet
safari, foto safari, motocross,
Jeep safari, atv safari, avcılık,
mantar safari, doğa gözlem gibi
etkinlikler ile Gayda Göleti’nde
kanoya binmek gibi çok sayıda
aktivitede bulunmak mümkün.
Gayda Göleti, civardaki köyler ve Gayda’nın
doğası Hizan’ın mutlaka görülmesi gereken
yerlerinden...
53
54
YAKIN YERLER / GAYDA
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
Gayda Göleti adeta doğanın fotoğrafını çekiyor... Yeşil ile mavi
burada bir bütün oluyor...
GAYDA GÖLETİ
H
izan’a yaklaşık 20 dakika mesafede bulunan
Gayda Göleti ve çevresi birçok
turistik aktivite için oldukça
uygun. Burada gölet üzerinde
kanoya binilerek güzel zaman
geçirilebileceği gibi, bisikletle
gölet çevresinde tur atılabilir
masmavi gökyüzü ve yemyeşil
ağaçların gölette bıraktığı yansımalar fotoğraflanabilir. Göletin
çevresi, yürüyüş ve motocross
gibi etkinliklerde bulunmak
için de oldukça elverişli.
GAYDA
Gayda Göleti, doğal güzelliklerinin
yanı sıra pek çok aktivite için de
olanak sağlıyor... Gölet çevresinde
bisiklet, motor ve atv safarileri
yapabilirsiniz... Gölet çevresinde
yürüyüş yapabilir, doğanın muhteşem güzelliklerini fotoğraflayabilir
ve kanoya binerek keyifli zamanlar
geçirebilirsiniz...
55
56
YAKIN YERLER / GAYDA
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
KANO
Gayda Göleti’nde kano keyfi, Hizan’da güzal zaman geçirmek için
yapılabilecek çok sayıda alternatif
etkinliklerden biri...
57
58
YAKIN YERLER / GAYDA
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
BİSİKLET
Hizan’ın doğası bisiklet turları
için son derece müsait. Siz de
bisikletinizle doğal ve tarihi
güzellikler arasında Hizan‘ı
keşfe çıkabilirsiniz...
59
60
YAKIN YERLER / GAYDA
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
MOTOCROSS
Motorossçuların yeni alternatif
rotalarından biri de Hizan.
Burada onları keşfedilmemiş
doğal rotalar bekliyor...
61
62
YAKIN YERLER / GAYDA
ATV SAFARİ
Atv tutkunları başta Gayda Göleti ve
çevresi olmak üzere, ilçenin birçok
farklı noktasında adrenalinin keyfini
çıkartıyor...
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
63
64
YAKIN YERLER / GAYDA
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
FOTO SAFARİ
Çok sayıda tarihi eser, binbir
çeşit bitki, doğal zenginlikler ve
geçmişle günümüzün bir arada
yaşandığı Hizan, fotoğraf tutkunları için adeta biçilmiş kaftan...
65
66
YAKIN YERLER / GAYDA
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
OLTA BALIKÇILIĞI
Gayda’da bulunan Safter
Bey Çiftliği’ndeki gölet, olta
balıkçılığı tutkunlarının uğrak
yerlerinden...
67
YAKIN YERLER / GAYDA
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
69
SAFTER BEY ÇİFTLİĞİ / GAYDA
G
ayda’nın bir diğer güzelliği
ise Gayda Çiftliği veya
diğer adıyla Safter Bey Çiftliği.
Muhteşem bir doğaya sahip
olan çiftlikte yılkı halinde
dolaşan Arap atları ve ceylanları
görebilirsiniz. Çiftliğin içinde
bulunan gölet üzerindeki nilüfer çiçekleri adeta büyülüyor.
Gölet üzerinde kano keyfi
yapıp, olta ile balık avlayabilirsiniz. Doğal güzellikleriyle fotoğraf tutkunları için inanılmaz
fotoğrafik fırsatlar sunan çiftlik
ve çevresi, Gayda’da mutlaka
görülmesi gereken yerler arasındadır. Bereketli topraklarıyla
bilinen Hizan’nın bereketine
Gayda’da, Safter Bey Çiftliğinde
de rastlayacaksınız. Dümdüz
ovaları, tarlaları, yemyeşil ve
çeşit çeşit meyve ağaçlarıyla
dolu çiftlikte, doğanın kusursuz
güzelliğine tanık olacaksınız.
Eski evler arasında dolaşırken
tarihi soluyacaksınız...
Fotoğrafçı Adı Soyadı
68
Safter Bey Çiftliği’nin içinde bulunan gölet, üzerindeki nilüfer çiçekleriyle büyüleyici bir
atmosfer sunuyor.
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
Safter Bey Çiftliği’nin içinde bulunan gölette balık tutarak güzel zaman geçirebilirsiniz...
Çiftlikteki ağaçlardan taze meyvelerin
tadına bakabilirsiniz...
Fotoğrafçı Adı Soyadı
YAKIN YERLER / GAYDA
Doğanın bütün güzelliklerini bir
arada bulabileceğiniz Hizan’da
birbirinden güzel fotoğraflar elde
edebilirsiniz...
Çok sayıda meyve ağacından birçok
doğal meyveyi tadabilirsiniz...
Fotoğrafçı Adı Soyadı
70
SAFTER BEY ÇİFTLİĞİ
Ağaçların gölgesinde verilen bir molada sohbetin keyfini çıkartın...
Safter Bey Çiftliği Gayda’da mutlaka
görülmesi gereken yerlerden...
71
72
YAKIN YERLER / GAYDA
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
Gavs-ı Hizani türbesini, yaşadığı
evi ve Gavs-ı Hizani Camii’sini
ziyaret edip buralarda dua edip
huzur yolculuğuna çıkabilirsiniz...
SEYYİD SIBĞATULLAH EL ARVASÎ (R.A)
NAMI DİĞER GAVS-I HİZANİ
B
ediüzzaman Saidi Nursi’nin
doğumunu önceden müjdelediği söylenen Gavs-ı Hizani veya
diğer adıyla Seyyid Sıbğatullah
el Arvasî (R.A), Nakşibendi
Tarikatı’nın en önemli dini önderlerinden biridir. Gayda’da bulunan
Gavs-ı Hizani Türbesi ve Gavs-ı
Hizani Camisi her yıl yurt içi ve
yurt dışından binlerce kişi tarafından ziyaret ediliyor. Gayda’da
bulunan türbesine giderek dualar
edebilir, bir zamanlar talebelerine
ders verdiği Gavs-ı Hizani Camii’sini yerinde görebilirsiniz.
Gavs-ı Hizani türbesinin çevresinde bulunan mezarlık da yine
Gayda’nın en fazla ziyaretçi alan
yerlerinin başında gelmektedir.
Bu mezarlık bölge halkı için
o kadar önemlidir ki, birçok
insan Gavs-ı Hizani’den ötürü
buraya gömülmek ister.
Etrafı yeşillikler ve meyve ağaçlarıyla kaplı bu alanda bulunan eski
evler arasında gezip, nostaljiyi
fotoğraflayarak ölümsüzleştirebilirsiniz...
GAVS-I HİZANİ
TÜRBESİ
Nakşibendi Tarikatı’nın en önemli
şeyhlerinden biri olan ve Bediüzzaman said Nursi’nin doğumunu
müjdeleyen Gavs-ı Hizani’nin türbesi
Gayda’nın en fazla ziyaretçi alan
yerlerinden...
73
74
YAKIN YERLER / GAYDA
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
Gavs-ı Hizani’nin yaşadığı evi ziyaret ederek, hayatı hakında bilgiler alabilirsiniz...
GAVS-I HİZANİ
KİMDİR?
Y
aşadığı devrin en büyük
velisi evliyaların kutbu, Allah’ın isim ve sıfatlarının onların
şahsında ortaya çıktığı Kutub
makamının bir adım ötesindeki
makama “Gavsiyet” makamı
denir. Bu makam sahiplerinden
ve yaşadığı dönemin Gavs-ı olan
olan Gavs-ı Hizani Seyyid Sıbğatullah el Arvasî (R.A)’nin asılları
Bağdat’tan gelmedir.
Bitlis vilayetinin Hizan ilçesinde
yaşadığından dolayı kendisine Gavs-ı Hizani denilmiştir.
Yüce şahsiyetlerinin kısaca
nesebi şöyledir. Babası Lütfullah
(K.S.) babası Abdurrâhman-i
Kutup (K.S.) babası Abdullah
Veli (K.S.) babası Muhammed
(K.S.) babası Muhammed
(K.S.) babası Muhammed (K.S.)
babası Şeyh İbrahim (K.S.) babası
Muhammed-ul Kutup (K.S.)
babası Seyyid Kasım-ı Bağdadi el
Hüseyni (K.S.). Gavs (R.A.) bu
şerefli ve pak sülâlenin içerisinde
hicri 1245 (1829)’e kadar İslami
ilimler ile meşgul oldu. Bu tarihte
Van’da bulunan Şeyh Muhyiddin
(K.S.)’in sohbetiyle müşerref
oldu. Şeyh Muhyîddin (K.S.) -Sen
artık vefat eden evliyaullahtan
menfaat alma kabiliyetine ulaştın.
buyurdu. Gavs-ı Hizani (K.S.)’ın
oğlu Şeyh Bahaüddin (K.S.) ve
halifesi Seyda-i Taği (K.S.) Gavs-ı
Hizani’nin Hızır (A.S.) ile müşerref
olarak ondan da istifade ettiğini
bildirmişlerdir. (Gavs-ı Hizani’ye
bu yüzden “üveysi” denilir).
Tasarrufat ve kerametinin çokluğu ile anılan Gavs-ı Hizani (K.S.)
1287 (1870)de vefat etti. Hayatı
boyunca insanların hidayeti ile
uğraşırdı. Talebelerinin onun
muhabbetinden kalpleri yanardı.
Çok kişiler onun vasıtasıyla
evliyalık derecesine ulaşmışlardı.
Alimler onun yüce eşiğinde toplanıp grup grup onun kapısına
gelirdi. Tasarrufunun alameti
en küçük talebelerinde dahi
görülürdü. Talebelerini görenler
ilahi cezbe ve muhabbetten
sarhoş sanırlardı. Bununla beraber istikametleri gayet çok idi.
Hasılı kelam büyüklüğü tariflere
sığmayıp güneş gibi apaçık idi.
Gavslık makamında bulunduğundan dolayı Gavs-ı Hizani’nin
tasarrufları ahirete intikalinden
sonra da devam etmekte olup,
bölge halkı sık sık kabrini ziyaret ederek feyz almaktadır.
75
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
77
Fotoğrafçı Adı Soyadı
YAKIN YERLER / KAYALAR KÖYÜ
Fotoğrafçı Adı Soyadı
Eski Hizan’ın merkezi olan bugünün
Kayalar Köyü’ndeki huzur çocukların
yüzüne yansıyor......
Doğanın en güzel yansımaları Kayalar
Köyü’nde de kendini gösteriyor...
KAYALAR KÖYÜ
G
ayda’ya 10 dakika
mesafede bulunan Şeyh
Muhammed’in türbesinin de
bulunduğu Kayalar Köyü’nün
eskiden Hizan’ın merkezi
olduğuna inanılıyor. Doğa ile iç
içe olan bu köyde, Bizans döneminden kalan kale duvarları
tüm görkemiyle adeta zamana
meydan okuyor.
KAYALAR KÖYÜ
Fotoğrafçı Adı Soyadı
76
Kayalar Köyü, gerek köydeki Bizans
kale duvarları, gerekse de Şeyh
Muhammed’in türbesinden dolayı
Hizan’ın en fazla ziyaretçi alan yerlerinden... Köyün doğal güzellikleri de
ziyaretçi çekiyor...
YAKIN YERLER / KAYALAR KÖYÜ
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
79
Fotoğrafçı Adı Soyadı
78
Bölgeden birçok aile ruh sağlığı bozuk
çocuklarını ortası delik taşın içinden
geçerek şifa bulsunlar diye Kayalar
Köyü’ne getiriyor...
ŞEYH MUHAMMED
TÜRBESİ
S
Kayalar Köyü’ndeki sahabe olduğuna inanılan Şeyh Muhammed Tübesi’ne giderek dua edebilirsiniz...
ŞEYH MUHAMMED
TÜRBESİ
Şeyh Muhammed Türbesi, Hizan’da
en fazla ziyaretçi alan yerlerden...
Gavs-ı Hizani’nin “Bana gelmeden
ona gidin” dediği türbeye giderek
dua edebilir iç huzura kavuşabilirsiniz...
ahabe olduğuna inanılan
Şeyh Muhammed’in türbesi
Kayalar Köyü’nde bulunuyor.
Mekke veya Medine’den geldiğine inanılan ve Gavs-ı Hizani’nin
de “bana gelmeden önce onun
türbesine gidin” dediği rivayet
edilenn Şeyh Muhammed’in
türbesi her yıl binlerce kişi
tarafından ziyaret ediliyor. Buraya gelen ziyaretçiler dertlerine
derman, hastalıklarına şifa
için dualar ediyorlar. Türbenin
önünde bulunan içi delik olan
taşın, ruh sağlığı bozuk olan
çocukların tekrar sağlıklarına
kavuşmasını sağladığına inanılıyor. Bundan ötürü Türkiye’nin
çeşitli yerlerinden çok sayıda
aile, ruh sağlığı bozuk çocuklarını Kayalar Köyü’nde Şeyh Muhammed Türbesi’nin önünde
bulunan delikli taştan geçirmek
üzere buraya getiriyor.
80
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
YAKIN YERLER
TAĞ MEDRESESİ
T
ağ medresesi, bir zamanlar
çok sayıda talebenin yörenin en önemli din alimlerinden olan Şeyh Abdurrahman
Taği’den ders aldıkları yerdir.
Burası Hizan merkeze yaklaşık
30 dakikalık mesafede dağlarla
çevrili yüksek bir tepede doğa
ile iç içe bir konumda bulunuyor. Bir zamanlar ilim ve
irfan merkezi olan, önemli din
alimlerinin yetiştiği medrese
ve çevresi günümüzde harabe
konumundadır. Burada hala eskiden öğrencilerin eğitim aldıkları ve konakladıkları yerlerin
kalıntılarını görebilirsiniz.
Medrese yerleşkesinin hemen
karşısında bulunan tepede ise,
Bizans döneminden kalma kale
kalıntıları bütün görkemiyle
zamana meydan okuyor. Bediüzzam Said Nursi’nin de 7-8
yaşlarındayken gelip ders aldığı
medresenin bulunduğu yerin
üzerine şidilerde bir cami inşaa
edilmektedir. Cami medresenin
aslı korunarak mevcut kalıntıların üzerine inşaa ediliyor.
Hizan’dan buraya görkemli
dağlar ve dereleri aşarak yapacağınız yolculuğun ardından,
eskinin önemli din alimlerinin
yetiştiği bu medreseleri görebilir, buralarda dualar edip, kuran
okuyabilirsiniz.
Tağ medresesine kadar gelmişken burada hala demir dövmeye
devam eden demirci ustasının
atölyesini ve şifa kaynağı olarak
kabul edilen karakovanları da
görebilirsiniz.
TAĞ MEDRESESİ
Tağ Medresesi’nin bulunduğu alanın karşısındaki tepede bulunan Bizans Kalesi bütün
görkemiyle adeta zamana meydan okuyor...
Bediüzzaman Said Nursi’nin 7-8
yaşlarındayken Nurs Köyü’nden
yürüyerek gelip Şeyh Abdurrahman Taği’den ilk derslerini aldığı
Tağ Medresesi’ne giderek ibadet
edebilir, eski medrese kalıntılarını
görebilirsiniz...
81
82
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
YAKIN YERLER
ŞEYH ABDURRAHMAN TAĞİ KİMDİR?
O
n dokuzuncu yüzyılın
büyük velîlerinden.
İsmi Abdurrahmân olup Tâgî,
Tâhî ve Nurşînî nisbeleriyle
bilinir. Üstâd-ı A’zam ve Seydâ
lakaplarıyla meşhûr olmuştur.
Babası, Molla Mahmûd Efendi,
annesi Seyyid Molla Muhammed Efendinin kızı Meyâsin
Hanımdır. 1831 (H.1247)
senesinde Şirvân’da doğdu.
1886 (H.1304) senesinde Bitlis
vilâyetine bağlı Güroymak
(Nurşîn) ilçesinde vefât etti.
Kabri Nurşîn’dedir.
Asîl ve temiz bir âileden gelen
Abdurrahmân Tâgî’nin bulunduğu ev, halk arasında Sûfî evi
olarak şöhret buldu. Çünkü,
babası Molla Mahmûd Efendi
kemâlât, olgunluklar sâhibi,
ilmiyle amel eden, Peygamber
efendimizin yüce sünnetine uymakta titizlik gösteren sâlih biri
idi. Önceleri Kâdiriyye yoluna
girmişti. Sonra Nakşibendiyye yoluna da bağlandı. Aslen
hazret-i Hüseyin efendimizin
soyundan gelen ve seyyide
olan annesi Meyâsin Hanım da
sâliha bir kadındı. Babası Molla
Mahmûd Efendinin erkek kardeşleri yoktu. Kâdiriyye yoluna
mensûb kerâmeti ile meşhûr bir
kız kardeşi vardı.
Küçük yaşta tavrı ve hareketleri
ile dikkat çeken Abdurrahmân
Tâgî hakkında anne ve babası;
“Cenâb-ı Allah’ın bize lutfettiği bu
çocuk başka çocuklara benzemez.
Bunun maddî bakımdan ziyâde
mânevî yönden yetişmesine ihtimâm
göstermeliyiz!” diyerek îtinâ
gösterdiler. Dedesi Molla Muhammed’in de en büyük arzûsu
onun ilimde ve mâneviyatta yetişmesiydi. Hattâ dedesi çocuğun
omuzuna elini koyarak; “Bizim
âilemizin ilmi, irsî olarak dededen
oğula devâm eder. Halbuki benim
oğullarımdan hiçbirisi bendeki ilmi
taleb etmedi. İlmime vâris, mirasçı
olacak sen varsın.” derdi.
Âilesinin de teşvik ve desteğiyle
küçük yaşta ilim öğrenmeye
başlayan Abdurrahmân Tâgî,
Kur’ân-ı Kerîm okumayı öğrendi. Anne terbiyesi ve yaratılışındaki temizlik sebebiyle akranları
arasında farkedilir oldu. Oyunla
ve boş işlerle meşgûl olmuyor, hep faydalı işlerle ve ilim
öğrenmekle vakit geçiriyordu.
Abdurrahmân Tâgî, çocukluğuyla ilgili olarak şöyle derdi:
“Annemin güzel terbiyesi yüzünden
rûhlar âlemiyle ilişkim kesilmezdi.
Allah’tan gâfil olmazdım. Çocukların arasında kendimi devamlı
kusurlu görürdüm.”
Abdurrahmân Tâgî on yaşına basınca, annesi vefât etti. Annesinin
vefâtından sonra babası onun terbiyesine ve okutulmasına önem
verdi. Şâfiî fıkıh kitaplarından
İmâm-ı Râfiî’nin Muharrer adlı
eserini okudu. Arapça gramer
ilmini öğrenip Hadâik-ud-Dekâik
kitâbına kadar babasının yanında
okudu. Daha sonra memleketinin
meşhûr âlimlerinden Molla Abdüssamed’in yanına gitti. O vefât
edince büyük âlim Molla Ziyâüddîn Arvâsî’nin yanına giderek ilim
öğrendi. Ondan, Molla Câmî’ye
kadar okudu. Molla Ziyâüddîn’in sevgisine kavuşup ondan
hiç ayrılmadı. Molla Ziyâüddîn
Arvâsî muhabbet ve yakınlıkla
ona yöneldi. Bir defâsında;
“Muhabbete denk olacak hiçbir şey
yoktur.” buyurdu ve muhabbetin
özelliklerini açıkladı, muhabbetin
üstün olduğunu anlattı. Bu arada
çevredeki diğer âlimlerden fıkıh,
tefsîr, hadîs gibi dînî ilimleri tahsil etti. Bu ilimlerde yüksek ilim
ve derece sâhibi oldu. Okuduğu
hocalardan icâzet, diploma aldı.
Sonra babasına vakfedilen Ispahart’taki medresede ders vermeye
ve talebe yetiştirmeye başladı.
Gerek ilim öğrendiği, gerekse
ilim öğrettiği medreselerde en
fazla yakınlık duyduğu kimseler,
dünyâya gönül vermeyenlerdi. Bu
sebeple kendisi, dünyâya meyl
etmeyen, Allahü teâlânın rızâsına
kavuşmayı asıl maksad kabûl
eden bir zât idi. Medresede ders
verdiği sırada, bâzan talebelerini
akan suların kıyılarına, çiçekli
bahçelere ve güzel manzaralı
tepelere götürerek orada ders
verirdi. Dersleri esnasında Allahü
teâlânın varlığını ve birliğini gösteren tabîat hâdiselerini anlatırdı.
Bâzan ders verdiği kitapta çözümü zor meselelerle karşılaşınca
kitabı kapatır, talebelerinden ilâhî
aşka dâir bir kasîde söylemelerini
ister, sonra bu müşkillerin cevâbını Allahü teâlâdan kendisine
bildirmesini dilerdi.
“Annemin güzel terbiyesi
yüzünden rûhlar âlemiyle
ilişkim kesilmezdi. Allah’tan
gâfil olmazdım. Çocukların
arasında kendimi devamlı
kusurlu görürdüm.”
Asıl gâyesi, cenâb-ı Hakk’ın rızâsını kazanmaktı. Sevenlerinden
birisine bu hususu şöyle anlattı:
“Bana yol gösteren bir mürşid-i
kâmil, yol gösterici rehbere bağlı
olduğum bir tarîkat, yol olmadığı
hâlde cenâb-ı Allah beni günahlardan koruyordu. Bir gece kötü bir
yere gitmeye niyet ettim. Giderken
çamurlu bir yerde ayağım kaydı ve
yere düştüm. Eve dönüp elbisemi
yıkamaya başladım. Temizliğimi
sabah olduğunda bitirebildim.”
83
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
YAKIN YERLER
DEMİRCİ ATÖLYESİ
Fotoğrafçı Adı Soyadı
84
Tağ Medresesi’nin olduğu yerleşke üzerinde bulunan demirci
atolyesi, zamana inat işlemeye
devam ediyor. Atolyede eski tip
ocaklarla ve eski usüllerle demir
eritilerek bölge insanının günlük
hayatta kullandığı orak, balta,
kazma, keser gibi demirden aletler yapılıyor. Tağ Medresesi’nin
görülmeye değer en otantik yerlerinden olan demirci atölyesinde
demirden alet yapımını yerinde
gözlemleme fırsatını kaçırmayın.
DEMİRCİ ATÖLYESİ
Demirci atölyesinde eski usüllerle
demirden alet yapımını yerinde görebilir, demir dökümü ile ilgili bilgiler
edinebilirsiniz...
Tağ Medresesi’nin bulunduğu tepede
eski usullerle demirden aletler yapan
bir atölye bulunuyor... Kullanılan
fırından, yapılan aletlere kadar
tamamen eski usüllerin kullanıldığı
atölye görülmeye değer...
85
86
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
YAKIN YERLER
Tamamen doğal olan şifa kaynağı karakovan balı, lezzetini geven bitkisinden alıyor...
KARAKOVAN BALI
H
izan hakiki karakovan
balı, Türkiye’nin en
kaliteli ve insan eli değmeden
tamamen doğal ortamda peteği
ve mumu arı tarafından yapılan
balıdır. Türkiye ortalamasının
üstünde çiçek çeşidinin olduğu
ve zirai ilaçlardan uzak, yüksek
rakımlı bölgede arılar tarafından
yapılıyor. Türkiye’nin en kaliteli
ve hakiki doğal karakovan balı,
Hizan karakovan balıdır. Tağ
Medresesi’nin bulunduğu
yerde karakovanları da yerinde
görüp bu konuda detaylı bilgi
alabilirsiniz.
KARAKOVAN BALI
Seyithan Ekinci
Bal Üreticileri Birliği Başkanı
0536 830 23 25
87
88
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
FEQÎYÊ TEYRAN
Derler ki şu kürre-i
arzda kuşların diline
vakıf olmuş bir Hz
Süleyman vardır, bir de
Feqîyê Teyran...
Sesi, sözü ve yazdıklarıyla bir döneme damgasını vuran ve yazdığı
eserlerin günümüzde de büyük bir
beğeniyle okunduğu Feqîyê Teyran’ın Dayılar Köyü’ndeki mezarı
da edebiyat severlerin önemli
ziyaretgahı konumunda...
FEQÎYÊ TEYRAN TÜRBESİ
F
eqîyê Teyran veya Fakî-yi
Tayran (1590 - 1660), asıl
adı Muhamed olan Kürt şair,
masal ve destan yazarı. En
önemli eseri Hespê Reş’tir (Kara
At). Bu eser 1965’te Moskova’da
Kürtçe-Rusça olarak yayınlandı.
nen eseridir. Anlamı; “Kuşların
konuşması”dır. En çok bilinen
ismi Feqîyê Teyra(n) olmakla
beraber şiirlerinde; Feqê Têra,
Feqîyê Gerok, Meksî, Xoce, Mîr
Mihê, Mîm û Hê gibi isimler
kullandığı saptanmıştır.
Döneminde Van Eyaleti’ne bağlı
Müküs’de (şimdilerde Van’a
bağlı Bahçesaray ilçesi) doğdu.
Medrese eğitimi alan Teyran’a
Feqîyê ismi, ilimden/talebe kelimesinden; Teyr/kuş ise (Mantık
et-Tayr) adlı eserden gelir. Bu,
Ferîdüddîn-i Attâr’ın çokça bili-
Feqîyê Teyran aslında bir Kürt
emirinin oğludur... Nüfuz sahibi
olmayı, emirlik yapmayı bir
kenara iterek hayatını efsanevi
bir kuşu görmeye adamıştır.
Yıllarca mezopotamya da ayak
basmadık yer bırakmaz. Ziyaret
etmediği köy, kuşu bulmak için
sorulmadık dengbêj bırakmaz
yörede... Herkes bu anka kuşu
hakkında bildiklerini söyler;
birçok insan bu kuşu bulmak
adına yola çıkmış, harap olmuş,
kayıplara karışmıştır. Herkes en
iyi dileklerini Feqî’ye sunarak
azık verir, giyit verir, yatacak yer
verir, ardından iyi dilek ederler...
Feqî yıllarca bu kuşu bulmak
adına gezinir, görülmedik kuş
bırakmaz Mezopotamya’da.
Günlerden bir gün mavi bir kuş
görür, her yer maviye kesilir,
sonra apak bir kuş daha görür.
Bu kuş başının etrafında üç
kez dolaşır, halka çizer, gözden
kaybolur... Işıl ışıl parlayan,
gözleri kör eden kuşları bulur,
heybesine alır. Bu kuşlar Feqî’yi
kör etmezler, Feqî’nin içini ışıkla doldururlar, mutluluk olur
taşar Feqî’nin yüreği...
İnsanüstü sabrı sayesinde
kuşların aklına vakıf olur. Onları anlar, hisseder ve arkadaş
olur kuşlarla. Sonunda anka
kuşunun sesini duyar, öyle bir
sestir ki, taş kesilir Feqî’nin
yüreği dolar. Hayatında böyle
ses duymamıştır ancak güneş
doğarken duyulabilen kuşun
sesini duymaya vakıf olur...
Bu ermişlik mertebesi sonrasında dengbêj olur, kaval ve saz
aranır, Bağdat’ta aradığını bulur.
Gösterişsiz bir kaval kendisine
layık bulunur. Bu sıralarda ünü,
şöhreti tüm Mezopotamya’da
duyulmuştur. Her gittiği yerde
dengbêj Feqîyê Teyran diye
bilinir. Kaval ile anka kuşunun
sesinin etkisiyle dolan yüreği
duyulmamış besteler çalar. Dinleyenler soluksuz kalır, kımıldayamaz adeta büyülenirler...
89
90
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
FEQÎYÊ TEYRAN
Hizan merkezde Feqîyê Teyran
anısına yapılan park, gençlerin
ilgi odağı...
Yıllar sonra babasının konağına
döner Feqîyê Teyran, Mezopotaya’da adını duyan herkes kendisini dinlemeye gelir. Yıllarca Feqîyê
Teyran’ın stranları söylenir, çalınır bu yörede. Bu sırada kendisi
hırka giymiş, kemale ermiş, sakal
uzatmış, nurlanmıştır... Ve sonunda ölüm vakti gelmiştir Feqîyê
Teyran için de. Yer yüzünde ne
kadar kuş varsa toplanır Feqîyê
Teyran ölmeden önce. Sonunda
kimsenin bakamadığı, ışıldamaktan bembeyaz kesmiş bir
kuş Feqî’nin yanına gelir. Üç kez
başının etrafında döner ve halka
yapar. Feqîyê Teyran sonunda
hakkın rahmetine kavuşur...
FEQÎYÊ TEYRAN
TÜRBESİ
Kuşların dilinden anladığına inanılan
Feqîyê Teyran’ın stranları hala bölgede
çalınır ve söylenir...
91
ORTACA KÖYÜ
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
93
Bediüzzaman Said Nursi’nin akrabalarının yaşadığı ortaca Köyü...
ORTACA KÖYÜ
Fotoğrafçı Adı Soyadı
92
O
rtaca Köyü, Bediüzzaman Said Nursi’nin
akrabalarının yaşadığı köydür.
Bu köyde Mercan adındaki
bacısının torunları yaşıyor.
Dilerseniz uğrayıp onlarla da
sohbet edebilirsiniz.
ORTACA KÖYÜ
Nurs Köyü’ndeki yolculuğunuzun ardından, dilerseniz
bölgedeki tarihi kilise ve köprüleri de görerek Hizan’ın çok
dilli, çok dinli tarihine tanıklık
edebilirsiniz.
Nurs Köyü’ne 5 dakika mesafede bulunan Ortaca Köyü, ziyaret edilmesi
tavsiye edilen yerlerden...
94
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
NURS KÖYÜ
NURS
KÖYÜ
Güzel gören güzel düşünür, güzel
düşünen hayatından lezzet alır.
Bediüzzaman Said Nursi
95
96
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
NURS KÖYÜ
Haksızlığa karşı sükût etmek,
hakka karşı bir hürmetsizliktir.
Bediüzzaman Said Nursi
NURS
KÖYÜ
Hizan’ın en fazla ziyaretçi alan
yeri Nurs Köyü’dür. Bediüzzaman
Said Nursi’nin doğup büyüdüğü
köy olan Nurs’a her yıl yurt içi
ve dışından binlerce ziyaretçi
geliyor. Buraya gelen ziyaretçiler, Bediüzzaman Said Nursi’nin
doğup büyüdüğü evi, ibadet ettiği
camiiyi, dinlenme ve ibadet yeri
olan Ent Köyü, aile mezarlığı,
medrese, üzerinde namaz kıldığı
hazine taşı ve yine gitmekten çok
büyük keyif aldığı Ava Berxan
Yaylası’nı ziyaret ediyorlar.
97
NURS KÖYÜ / ENT TEPESİ
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
NURS KÖYÜ
H
Fotoğrafçı Adı Soyadı
98
izan’dan hareketle yaklaşık
45 dadika sonra ulaşılan
Nurs Köyü’nde adeta bir huzur
karşılıyor insanı. Köyün hemen
girişinden itibaren ellerinde
kuran ve risaleler ile çeşitli dini
kitapların bulunduğu çocuklar,
ilk karşılayanlar oluyor. Yüzlerinden gülücüklerin eksik
olmadığı birbirinden sevimli çocuklar size yardımcı olmak için
adeta birbirleriyle yarışıyorlar.
Son derece misafirperver olan
köy halkının yardımseverliği
ve hoşgörüsü imanla, sevgiyle
dolduruyor kalpleri.
Nurs Köyü’ne vardığınızda
öncelikle üstadın dinlenme ve
ibadet için sıklıkla uğradığı
Ent tepesine gitmeniz tavsiye
olunur. Nurs Köyü’nü tepeden
gören Ent, manzarasıyla bütün
yol yorgunluğunuzu alacak ve
doğanın büyüleyici güzelliğiyle
aklınızı başınızdan alacak.
ENT TEPESİ
Ent Tepesi, Nurs Köyü’nü tepeden en
güzel açıyla görebileceğiniz nokta...
99
100
NURS KÖYÜ / MEDRESE
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
MEDRESE
Nurs Köyü’nde medresede Kuran veya
risaleler okuyabilirsiniz...
Ent tepesi olarak da adlandırılan yerde biraz zaman geçirdikten sonra
medreseye geçip bahçede abdest alabilir, kuran okuyabilir veya
dinlenebilirsiniz.
Ahirette seni kurtaracak bir eserin olmadığı takdirde,
fani dünyada bıraktığın eserlere de kıymet verme...
Bediüzzaman Said Nursi
101
102
NURS KÖYÜ / BEDİÜZZAMAN HAZRETLERİNİN CAMİİ
Bediüzzaman Said Nursi’nin bir zamanlar namaz kıldığı eski cami...
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
Eski camiye giderek Kuran veya risaleleri okuyabilir, dualar edebilirsiniz...
SAİD NURSİ CAMİİ
Günümüzde eski caminin üzerine yeni
bir cami inşaa edilmiş ancak üstadın
namaz kıldığı cami aynen korunmuştur.
Medreseden sonra şaşırtıcı
güzellikteki köy yollarında şırıl
şırıl akan serin ve berrak sular
eşliğinde yürüyerek üstadın bir
zamanlar namaz kıldığı camiye
gelebilirsiniz. Günümüzde eski
caminin üzerine yeni bir cami inşaa edilmiş ancak üstadın namaz
kıldığı cami mevcut haliyle korunmaktadır. Buraya girip okuma
yapabilir, dilediğiniz kadar kalıp
dua ve ibadet edebilirsiniz. Üstadın ibadet ettiği camiide içiniz
huzurla dolup taştıktan sonra
aile mezarlığına doğru yürüyüşe
devam edebilirsiniz.
103
104
NURS KÖYÜ / BEDİÜZZAMAN HAZRETLERİNİN AİLE KABRİSTANI
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
Dünya bütün şâşâsıyla ahirete
nisbeten bir zindan hükmündedir.
Bediüzzaman Said Nursi
Bölgeye özgü taş ve kerpiç evler arasında yapacağınız otantik
bir yürüyüşün ardından aile
kabristanına varabilirsiniz. Üstadın anne, baba ve akrabalarının mezarlarının bulunduğu
kabristanda dua edebilir, çıkışta kabristanın önünden Nurs
hatıraları satın alabilirsiniz.
SAİD NURSİ AİLE
KABRİSTANI
Nurs Köyü’nde bulunan Bediüzzaman
Said Nursi’nin aile kabristanına gelen
ziyaretçiler, burada dualar okuyor...
Aile kabristanına
giderken yol
üzerinde hediyelik
eşya dükkanına uğrayabilir, çay molası
verip Nurs hatıraları
satın alabilirsiniz.
105
106
NURS KÖYÜ / BEDİÜZZAMAN HAZRETLERİNİN EVİ
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
Köydeki aile kabristanını ziyaret
ettikten sonra üstadın doğup
büyüdüğü eve geçebilirsiniz.
Türkiye ve dünyanın dört bir
yanından her yıl binlerce
ziyaretçinin geldiği turizme açık
olan evde, üstadın eserlerinden
veya kurandan okuma yapabilir,
dualar edebilir, istediğiniz kadar
kalıp o maneviyatı soluyabilirsiniz. Burada bulunan gönüllü
köylülerden üstadın hayatına
dair güzel anılar dinleyebilirsiniz.
Üstadın evini de gördükten sonra
isterseniz o gece medreselerde
konaklayabilirsiniz. Erkek ve kadınların ayrı ayrı konaklayabildiği
medreselerde, yaklaşık 40 erkek
ile 40 kadının kalabileceği yerler
mevcut bulunuyor.
Bediüzzaman Said Nursi ve ailesinin bir zamanlar yaşadığı ancak şu anda ziyaretçilere açık olan ev...
Nurs Köyü’nden ayrılırken köyün
2-3 km ilerisinde bulunan Ortaca
Köyü’ne de uğrayabilirsiniz.
SAİD NURSİ’NİN
EVİ
Bediüzzaman Said Nursi’nin doğup
büyüdüğü evi ziyaretçilere açık...
Burada istediğiniz kadar kalıp dualar
edebilirsiniz...
107
108
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
BEDİÜZZAMAN SAİD NURSİ
Elimizde nur var, topuz yok; nur,
kimseyi incitmez, ışığıyla okşar.
Bediüzzaman Said Nursi
BEDİÜZZAMAN SAİD NURSİ KİMDİR?
B
ediüzzaman Said Nursî,
1878’de Bitlis vilayetine
bağlı Hizan ilçesi Nurs köyünde
dünyaya geldi. Çocukluğunda
çevresindeki medreselerde
eğitim gördü.
Kendisinde görülen harikulade
zeka ve hafıza sebebiyle önceleri Molla Said-i Meşhur diye
tanındı. Daha sonra “Zamanın
Harikası” anlamında “Bediüzzaman” ünvanıyla şöhret buldu.
Talebelik yıllarında temel İslamî
ilimlerle ilgili 90 kitabı ezberledi.
Her gece bunlardan birini tekrar
ediyordu. Bu tekrarlar O’nu,
Kur’an ayetlerini derinlemesine
anlamasına birer basamak oldu
ve her bir Kur’an ayetinin bütün
kâinatı ihata ettiğini gördü.
1900’lü yılların başında, doğuda
Medresetü-z Zehra adında, din ve
fen ilimlerinin birlikte okutulduğu
bir İslam Üniversitesi kurmak
fikriyle ülkenin yönetim ve hilafet
merkezi olan İstanbul’a geldi ve
hayatı boyunca bu fikrini gerçekleştirmek için gayret gösterdi.
Doğrudan istediği şekilde bir
üniversite kuramamakla birlikte
dünyanın her tarafına uzanan ilim
evleri açılması ile Bediüzzaman’ın
hayalini kurduğu ilim yuvaları
farklı bir şekilde vücud buldu.
1. Dünya Savaşı yıllarında
doğu cephesinde gönüllü alay
komutanı olarak hizmet etti.
Savaş esnasında yaralanıp 2,5 yıl
Rusya’da esir kaldı. 1917’deki
Bolşevik İhtilali esnasındaki
kargaşadan yararlanıp esaretten
kurtuldu. Dönüşte, Genelkurmay’ın kontenjanından Osmanlı’nın en üst düzey dinî danışma
merkezi olan Dar-ül Hikmet-il
İslamiyye’de görev yaptı. İngiliz-
109
110
İLİM - İRFAN DİYARI HİZAN
BEDİÜZZAMAN SAİD NURSİ
lerin İstanbul’u işgali yıllarında
onların aleyhinde Hutuvat-ı
Sitte adıyla bir risale neşretti.
Anadolu’da başlatılan İstiklal
mücadelesine destek verdi.
1925 yılında Van’da eğitim faaliyetlerinde bulunurken, o sırada
meydana gelen Şeyh Said hareketi sebebiyle, bu harekete karşı
çıktığı halde tedbir olarak önce
Burdur’a, ardından Isparta ve
Barla’ya gönderildi. Burada 8 yıl
kaldı. Risale-i Nur isimli Kur’an
tefsirinin çoğu bölümlerini
burada yazdı. Eserleri ve fikirleri
sebebiyle Eskişehir Mahkemesine
sevk edildi. Sürgüne gönderildiği
Kastamonu’da eserlerini yazmaya
devam etti. 1943’te Denizli
Mahkemesi’ne, 1948’de Afyon
Mahkemesi’ne sevk edildi. Mahkemeler beraatla neticelendi.
Ben ekmeksiz
yaşarım, hürriyetsiz
yaşayamam!
Bediüzzaman Said Nursi
1950’de çok partili hayata geçildiğinde dini hak ve hürriyetler
genişledi. Bu dönemde eserlerini matbaalarda bastırdı.
Bediüzzaman Said Nursi, 23
Mart 1960’ta Hakk’ın rahmetine
kavuştu.
Eski Said
5 Ocak 1878
1887
1911
1915
1916
1917
1919
1922
Bitlis’in Hizan ilçesi Nurs köyünde
dünyaya geldi.
Dokuz yaşında Tağ
Köyü’ndeki Molla
Mehmed Emin Efendi’nin medresesinde
öğrenim hayatına
başladı.
Şam, Emevîye
Camii’nde okuduğu hutbe daha
sonra Hutbe-i
Şamiye adıyla
kitaplaştırıldı.
Gönüllü olarak
albay rütbesiyle
Kafkas Cephesi’nde Birinci
Dünya Savaşı’na
katıldı.
Bitlis savunması
esnasında yaralanarak Ruslara
esir düştü.
Sibirya esir
kamplarında bir
yıl geçirdikten
sonra Kostroma Esir
Kampından kaçarak
İstanbul’a döndü.
Cemiyet-i Müderrisîn’in kurucu
üyeleri arasında
yer aldı.
Mustafa Kemal’in
daveti üzerine
Ankara’ya giderek
kendisiyle görüştü.
İkinci Said
Üçüncü Said
1925
1935
1943
1948
1950
1953
23 Mart 1960
Şeyh Said hareketi
sebebiyle, önce Burdur’a, ardından Isparta
ve Barla’ya sürüldü.
Burada sekiz yıl kaldı.
Sürgüne gönderildiği Kastamonu’da
eserlerini yazmaya
devam etti.
Rejime karşı
olmaktan tutuklanıp Emirdağ’a
sürüldü.
“Rejimin temel
düzenini yıkmak”
iddiasıyla Afyon
Cezaevine kapatıldı.
Çok partili hayata
geçilmesiyle birlikte
eserlerini matbaalarda bastırdı.
Emirdağ’a yerleşerek
Risale-i Nur’un farklı
kesimlerden insanlara
ulaştırılmasıyla ilgilendi.
Urfa’da Hakk’ın
rahmetine
kavuştu.
111
Vicdan kalp penceresinden
bakar. Akıl gözünü kapasa da
vicdanın gözü daima açıktır.
Bediüzzaman Said Nursi
Hizan Kaymakamlığı
0434 611 20 01
Hizan Devlet Hastanesi
0434 611 23 80
Hizan Emniyet Amirliği
0434 611 26 44
Hizan Müftülüğü
0434 611 20 49

Benzer belgeler

Bir Mekân Hizan: İlim ve Âlim Havzası A Place: Hizan: A Reservor of

Bir Mekân Hizan: İlim ve Âlim Havzası A Place: Hizan: A Reservor of 1.1. Mir Davut Medresesi Şeref Han, Şerefname’de bu medreseden ve kurucusundan övgüyle söz eder. 16.Yüzyılın başlarında kurulması muhtemeldir. Hizan’nın miri olan, Emir Davud bin Emir Melik (veya k...

Detaylı

tıklayarak - Meb.k12.tr

tıklayarak - Meb.k12.tr Başta Müdürümüz İkram Özdemir, Müdür Başyardımcısı Erdoğan Özdemir olmak üzere tüm emeği geçenlere de teşekkür ederiz.. Resimlerin telif hakkı Mahmut Özdemire aittir.

Detaylı