File - YBS111 Bilişim Teknolojileri

Transkript

11/12/2014
Yönetim Bilişim Sistemleri
DİJİTAL İŞLETMEYİ YÖNETME, 12. BASIMDAN ÇEVİRİ
BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI
VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER
Öğrenme Hedefleri
Bölüm 5
• ET altyapısını ve bileşenlerini tanımlamak
ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ (ET)
ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN
TEKNOLOJİLER
• Çağdaş bilgisayar donanım platform eğilimlerini
değerlendirmek
• ET altyapı evriminin safhalarını ve teknoloji
gelişimini belirlemek ve tanımlamak
• Çağdaş yazılım platform eğilimlerini değerlendirmek
• ET altyapısı yönetimi ve yönetim çözümleri
konusundaki zorlukları değerlendirmek
© Nobel Akademik Yayıncılık 2011
2
BART Yeni Bir ET Altyapısı ile Hızlanmakta
• Problem: Eskimiş sistemler zamanında kararlar için
yeterince hızlı bir şekilde enformasyon verememektedir;
7/24 faaliyetler için çok güvenilmezdir
• Çözümler: Değiştirilen ve yükseltilen donanım ve yazılım
ve kullanılan ileri teknoloji
– Şebeke (Grid) bilgi işlem
– Sanallaştırma
– Yaprak sunucular
• Bilgisayar enerji kullanımını azaltarak ve hizmetleri
moderleştirerek; kaynakların daha etkin kullanımında
ET’nin rolünü göstermektedir
3
ET Altyapısı
• ET altyapısı:
– Kurumların belirli enformasyon sistemleri
uygulamaları için bir platform sağlayan paylaşılan
teknoloji kaynağı
– İşletme çapında hizmetler:
•
•
•
•
•
•
Bilgi işleme hizmeti sağlayan bilgi işlem platformu
Telekomünikasyon hizmeti
Veri yönetimi hizmeti
Yazılım uygulama hizmeti
Fiziksel tesislerin yönetimi hizmeti
ET yönetimi, standartları, eğitimi, araştırma ve geliştirme hizmeti
– “Hizmet platformu” bakış açısı yatırımların değerinin
anlaşılmasını kolaylaştırır
4
ET Altyapısı
ET Altyapısı
İŞLETMELER ARASINDA BAĞLANTILAR, ET ALTYAPISI VE İŞLETME YETKİNLİKLERİ
• ET Altyapısının gelişimi
– Genel amaçlı ana bilgisayar ve mini bilgisayar dönemi:
1959 -halen
• 1958 IBM ilk ana bilgisayar
• 1965 daha düşük ücretli DEC minibilgisayarlar
– Kişisel bilgisayar dönemi : 1981 - halen
• 1981 IBM PC
• 80lerde ve 90larda yaygınlaşan kişisel yazılım
– İstemci/sunucu dönemi: 1983 - halen
ŞEKİL 5-1
5
• Masaüstü bilgisayar olarak ifade edilen istemciler, çeşitli hizmetler
ve kabiliyetler sağlayan güçlü sunucu bilgisayara bağlanmaktadır
• Bilgisayar işleme süreci bu iki veya daha çok makine arasında
bölüşülmektedir.
• Değişik tiplerde sunucular (ağ, uygulama, Web)
İşletmenin; müşterilerini, tedarikçilerini ve çalışanlarını destekleme becerisi olan işletme hizmetleri,
ET altyapısının doğrudan bir işlevidir. İdeal olanı, bu altyapının işletmenin işletme ve enformasyon
sistemleri stratejisini desteklemesidir. Yeni enformasyon teknolojileri, müşterilere sağlanan
hizmetlerine olduğu kadar işletme ve ET stratejileri üzerinde de güçlü bir etkiye sahiptir.
6
1
11/12/2014
ET Altyapısı
ET Altyapısı
• ET altyapısının gelişimi (devam)
ET ALTYAPISI
GELİŞİMİNİN
AŞAMALARI
– Kurumsal bilgi işlem dönemi: 1992 - halen
• İnternet standart ve uygulamaları ile farklı ağları
birbirine bağlayan ağ standartları ve yazılım araçlarına
döndü
Burada ET altyapı gelişiminde
beş dönemin her birindeki
sistem yapılanmasının
karakteristikleri
gösterilmektedir.
.ŞEKİL 5-2
– Bulut ve mobil bilgi işlem dönemi: 2000’den
günümüze
• Bilgi işlem kaynakları (bilgisayarlar, depolama cihazları,
uygulamalar ve hizmetler) havuzuna ağ üzerinden
(çoğunlukla internette) ulaşılmasını sağlayan bir bilgi
işlem modelini ifade etmektedir
• Bilgi işlemin en hızlı gelişen şekli
7
8
ET Altyapısı
ET Altyapısı
ÇOK KATMANLI İSTEMCİ/SUNUCU AĞI (N-KATMANLI)
ET ALTYAPISI
GELİŞİMİNİN
AŞAMALARI (devam)
Burada ET altyapı gelişiminde
beş dönemin her birindeki
sistem yapılanmasının
karakteristikleri
gösterilmektedir.
ŞEKİL 5-2
ŞEKİL 5-3
9
Çok katmanlı istemci/sunucu ağında istemcinin hizmet talepleri farklı seviyedeki sunucular tarafından
karşılanır.
10
ET Altyapısı
ET Altyapısı
• Altyapı gelişiminde teknoloji desteği
sağlayıcılar
– Moore kanunu ve mikroişlemci gücü
• İşleme gücü her 18 ayda ikiye katlanmakta
• Nanoteknoloji:
– Transistor boyutları atom genişliğine kadar
küçültülebilir
MOORE KANUNU
VE MİKRO İŞLEMCİ
PERFORMANSI
Minik bir mikroişlemcide 2
milyar transistor olması işleme
gücünü katlanarak
arttırmaktadır.
İşleme gücü 500.000 MIPS
(saniyedeki milyon başına işlem
sayısı) üzerinde artış gösterir.
ŞEKİL 5-4
– Yığınsal dijital depolama kuralı
• Her yıl depolanan veri miktarı ikiye
katlanmaktadır
11
12
2
11/12/2014
ET Altyapısı
ET Altyapısı
ÇİPLERİN DÜŞEN
MALİYETİ
NANOTÜP
ÖRNEKLERİ
Daha az alanda daha
fazla sıkıştırılması,
transistorün maliyetini
düşürdüğü gibi
kullanıldığı ürünün
maliyetini de
düşürmüştür.
Nano tüpler insan saçından
10.000 kere daha incedir.
Bunlar karbon altıgenlerin
sarılmış sayfalarından
oluşmaktadır, çok küçük
kablolar veya elektronik
cihazlar kadar potansiyel
kullanımları vardır ve elektrik
akımının oldukça güçlü
iletkenleridir.
ŞEKİL 5-5
ŞEKİL 5-6
13
14
ET Altyapısı
ET Altyapısı
sağlayıcılar (devam)
VERİ
DEPOLAMANIN
MALİYETİ ÜSTEL
OLARAK
DÜŞMEKTEDİR
1950-2010
– Metcalfe’nin kanunu ve ağ ekonomisi
• Ağdaki üye sayısının büyümesiyle doğrusal
olarak, tüm sistemin değeri üstel ve üye sayısı
artışına bağlı olarak sürekli büyümektedir
• Ağ üyeleri arttıkça daha çok kişi kullanmak
isteyecektir (ağ erişim talebi artar)
1955’de ilk manyetik depolama
cihazı kullanıldığından beri,
kilobyte verisinin depolama
maliyeti üstel olarak azaldı ve
ortalama her 15 ayda bir dijital
depolama miktarı katlandı.
ŞEKİL 5-7
15
16
ET Altyapısı
ET Altyapısı
İNTERNET İLETİŞİM MALİYETLERİ ÜSTEL OLARAK DÜŞÜYOR
– Azalan iletişim maliyetleri ve internet
• Dünya çapında tahminen 1.5 milyar insanın
internet erişimi var
• İletişim maliyetleri çok küçük değerlere düşer
ve sıfıra yaklaşırsa, iletişim kullanımı ve bilgi
işleme imkanları patlar
ŞEKİL 5-8
17
18
İnternet popülasyonundaki büyümenin bir nedeni internet bağlantısı ve tüm iletişim maliyetlerinin
hızlı düşüşüdür. İnternet erişiminin kilobit başına maliyeti 1995’den beri üstel olarak azalmaktadır.
Dijital abone hattı ve kablo modemler bir kilobitlik iletişimi 2 sentlik perakende ücretle sağlamaktadırlar.
3
11/12/2014
ET Altyapısı
Altyapı Bileşenleri
• ET altyapısı 7 ana bileşenden oluşmaktadır.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
– Standartlar ve ağ iletişimi
• Teknoloji standartları:
– Ürünlerin uygunluğunu ve ağla iletişim sağlama
becerileri
– Güçlü ölçek ekonomileri serbest bırakır ve
üreticilerin bir standarda bağlı ürünlere
odaklanmaları ile fiyatlar düşer
19
Bilgisayar donanım platformları
İşletim sistemi platformları
Kurumsal yazılım uygulamaları
Veri yönetimi ve depolama
Ağ/ telekomünikasyon platformları
Internet platformları
Danışmanlık ve sistem bütünleştirme hizmetleri
20
ET Altyapısı
ET ALTYAPISI
EKO-SİSTEMİ
• Bilgisayar donanım platformları
– Sunucu makineleri
Bir işletmede ahenkli bir
altyapının sağlanması için
koordine edilmesi gereken yedi
temel bileşen vardır.
Burada listelenenler temel
teknolojiler ve her bir bileşenin
tedarikçileridir.
• Masaüstü bilgisayar, mobil araçlar– PDA’lar, laptoplar
– Sunucular
• Yaprak sunucular: ultra ince, raflarda saklanan bilgisayar
– Anabilgisayar:
ŞEKİL 5-9
• IBM anabilgisayarı, binlerce küçük yaprak bilgisayar
kullanma yeteneği
– En büyük çip üreticileri: AMD, Intel, IBM
– Lider işletmeler: IBM, HP, Dell, Sun Microsystems
21
22
Infrastructure Components
YENİYE DOKUNUŞ
• İşletim sistemi platformları
Etkileşimli Oturumu okuyunuz ve aşağıdaki soruları tartışınız
– İşletim sistemi
• Sunucu seviyesi: % 75 Windows; % 25 Unix ya da Linux
• Kullanıcı seviyesi:
– % 90 Microsoft Windows (XP, 2000, CE, gibi)
– El cihazları işletim sistemi (Android, iPhone işletim sistemi )
– Bulut bilgi işlem işletim sistemi (Google - Chrome işletim
sistemi)
• Kurumsal yazılım uygulamaları
– Kurumsal uygulama sağlayacıları: SAP ve Oracle
– Arayazılım sağlayacıları: BEA
23
• Çoklu dokunuş teknolojisi hangi problemleri çözmüştür?
• Çoklu dokunuş ara yüzlerinin avantaj ve dezavantajları
nelerdir? Nasıl kullanılır? Açıklayınız.
• Çoklu dokunuş ara yüzünden faydalanan üç tane iş
uygulaması tanımlayınız.
• Eğer siz veya işletmeniz çoklu dokunuş ara yüzü sistemi veya
bilgisayarı kullanmayı düşünüyorsanız, hangi yönetim, örgüt
ve teknoloji sorunları ele alınmalıdır?
24
4
11/12/2014
• Veri yönetimi ve depolama
• Ağ/telekomünikasyon platformları
– Telekomünikasyon hizmeti
• Telekomünikasyon, kablo, telefon işletmelerinin
ses hatları ve internet erişim ücreti
• AT&T, Verizon
– Ağ işletim sistemleri:
• Windows Server, Novell, Linux, Unix
– Ağ donanım sağlayıcılar:
• Cisco, Alcatel-Lucent, Nortel, Juniper Networks
– Veritabanı yazılımı:
• IBM (DB2), Oracle, Microsoft (SQL Server), Sybase
(Adaptive Server Enterprise), MySQL
– Fiziksel veri depolama:
• EMC Corp (büyük-ölçekli sistemler), Seagate,
Maxtor, Western Digital
– Depolama alanı ağları (DAA):
• Depolama için ayrılmış bir yüksek hızlı ağ üzerinde
birden fazla depolama aygıtlarına bağlanmaktadır
25
26
• Danışmanlık ve sistem bütünleştirme hizmetleri
• Internet platformları
– Donanım, yazılım, web barındırma hizmeti, (Web
hosting hizmeti dahil) intranets, extranets
– Internet sunucu bilgisayar pazarı: Dell,
HP/Compaq, IBM
– Web yazılım uygulama/geliştirme araçları:
Microsoft (FrontPage, .NET) IBM (WebSphere)
Sun (Java), bağımsız yazılım geliştiriciler: Adobe,
RealMedia
27
– Büyük bir işletmenin bile personel, yetenek, bütçe,
ya da tüm ET altyapısını toparlamak ve oluşturmak
için gerekli kaynakları yoktur.
– Yazılım bütünleştirmesi: Yeni altyapının eski sistemlerle
çalışmasını sağlama
– Miras kalan sistemler: Ana bilgisayarlar için
yaratılmış, yenilenmesi ve yeniden tasarlanması yüksek
maliyetli olabilecek hareket işleme sistemleridir.
– Accenture, IBM Küresel Hizmetler, EDS, Infosys,
Wipro
28
Çağdaş Donanım Platformu Eğilimleri
• Şebeke bilgi işlem
• Gelişmekte olan mobil dijital platform
– Cep telefonu, akıllı telefonlar (BlackBerry, iPhone)
• Veri transferi, internette gezinme, e-posta ve
anlık mesajlaşma
– Netbooklar:
• Kablosuz iletişim ve temel bilgi işlem görevleri
için optimize edilmiş küçük, daha ucuz ve hafif
kısmi dizüstü bilgisayarlar
– Tabletler (iPad)
– Dijital e-kitap okuyucu (Kindle)
29
– Sanal süper bilgisayar yaratmak amacıyla coğrafi olarak
birbirlerinden uzak olan bilgisayarların tek bir ağ üzerinden
işlem güçlerinin birleştirilmesidir
– Maliyet tasarrufu, hız ve çeviklik sağlar
• Sanallaştırma
– Tek bir fiziksel kaynağın (sunucu veya depolama aygıtları
gibi) kullanıcıya birden çok mantıksal kaynak olarak
görünmesine olanak verir (Örneğin, bir sunucu veya ana
bilgisayarın farklı makineler olarak hareket ederek birçok
farklı işletim sistemini aynı anda çalıştırabilmesi).
– Donanım ve güç harcamalarını azaltır
– Donanım yönetimi merkezileşir
30
5
11/12/2014
• Yeşil bilgi işlem
• Bulut bilgi işlem
– İhtiyaç duyulan kaynağın fiziksel konumuna veya
kullanıcıların kendi konumlarına bağlı kalmaksızın
kullanıcıların elde etmesine imkân tanır
• Bir hizmet olarak altyapı
• Bir hizmet olarak platform
• Bir hizmet olarak yazılım
– Bulut kamu veya özel olabilir
– İşletmelerin ET yatırımlarının en aza indirgenmesine
imkan verir
– Sakıncaları: güvenlik ve güvenilebilirlik
31
– Bilgisayarlar, sunucular ve bunlarla ilgili monitör, yazıcı, depolama aygıtları,
ağ ve iletişim sistemleri gibi araçların tasarımı, üretimi, kullanımı ve
atılmasının çevre üzerindeki etkisini en aza indirmeyi pratik ve teknolojik
olarak ifade eder
• Otonom bilgi işlem
– kendi kendilerini yapılandıran, optimize eden ve ayarlayan, bozulduğu zaman
kendilerini onaran ve dışarıdaki davetsiz misafirlere ve kendine zarar
vermeye karşın kendilerini korumak için geliştirilmiş endüstri çapında bir
çabadır
– Otomatik virüs güncelleme yazılımları gibi; Apple ve Microsoft ikisi de
otomatik güncelleme kullanır
• Yüksek performans ve güç tasarruflu işlemciler
– Çok çekirdekli işlemci
32
YEŞİL BİLGİ İŞLEM İŞLETME İÇİN İYİ MİDİR?
Etkileşimli Oturumu okuyunuz ve aşağıdaki soruları tartışınız
• Linux ve açık kaynak yazılımlar
– Açık kaynak yazılım: dünya çapında yüz binlerce
programcı bir topluluk tarafından üretilmiştir
– Linux: Açık kaynak kodlu işletim sistemi
• Veri merkezi enerji tüketiminin neden olduğu iş ve
sosyal sorunlar nelerdir?
• Bu sorunlar için ne gibi çözümler mevcuttur?
Hangileri çevre dostudur?
• Web için yazılımlar
– Java:
• Nesne-tabanlı programlama dili
• İşletim sistemi, bağımsız işlemci
• Bu çözümlerin işletmeye faydaları ve maliyetleri
nelerdir?
– Ajax
• Asenkron JavaScript ve XML
• bir istemci ve sunucuya sayfanın yeniden yüklenmesine
gerek kalmadan küçük değişiklikler yapma imkânı sağlar
• Tüm işletmeler yeşil bilgi işlem (çevreci bilgi işlem)’e
doğru hareket etmeli midir? Neden?
33
34
• Hizmet odaklı mimari (SOA)
• Web Hizmetleri
– Web standartları ve dilleri kullanarak veri değişimi
sağlayan yazılım bileşenleri
– XML: Genişletilebilir İşaretleme Dili
– Birbirleriyle haberleşen çalışan yazılım uygulamaları
oluşturmak için kendi kendine yeten hizmetler
grubudur
– Yazılım geliştiriciler bu hizmetleri gerektiğinde diğer
uygulamaları bir araya getirerek diğer birleşmelerle
yeniden kullanır
• HTML’den daha güçlü ve esnek
• Etiketleme bilgisayarlara otomatik veri işleme izni verir
– SOAP: Basit Nesne Erişim Protokolü
• veri ve talimatların birinden diğerine aktarılmasını sağlayan
uygulamalarda mesajların yapılandırılması için bir dizi kurallardır
• Örnek: Bir işletmede basılı fatura hesaplama ve
gönderme için “fatura hizmeti”.
– WSDL: Web Hizmetleri Tanımlama Dili
• Web hizmet ve yeteneklerinin tanımlandığı çerçevedir
– Dollar Rent A Car
– UDDI: Evrensel Açıklama, Keşif ve Bütünleştirme
• Southwest Havayolu’nun web sayfası kullanılarak
çevirimiçi rezervasyonu yapılabilmesi
• Web hizmetleri dizini
35
36
6
11/12/2014
DOLLAR WEB SERVİSLERİNİ KULLANARAK NASIL ARABA KİRALIYOR
• Dış kaynak yazılımı ve bulut hizmetleri
– Yazılım için üç dış kaynak:
1. Yazılım paketleri ve kurumsal yazılım
2. Dış kaynak yazılım
– İç:
» Öncelikle arayazılım için entegrasyon hizmeti ve yazılım
desteği
– Denizaşırı:
» Dış kaynaklı yeni programlar artmasına rağmen öncelikle
alt düzey bakım, veri girişi ve çağrı merkezi operasyonları
ŞEKİL 5-10
Dollar Rent A Car, diğer işletmelerin enformasyon sistemleri ile “konuşmak” için standart bir ara katman yazılımı ile
Web hizmetlerini kullanır. Dollar Rent A Car, diğer işletmelerin enformasyon sistemlerine bağlanma işini, her işletme
sistemleri için ayrı bir bağlantı kurmak zorunda kalmadan buradaki bir dizi Web hizmetlerini kullanarak yapabilmektedir.
37
38
• Dış kaynak yazılımı ve bulut hizmetleri (devam)
3. Bulut tabanlı yazılım hizmeti
• Hizmet olarak yazılım (SaaS)
• İnternet üzerinden web tarayıcısı ile ulaşılır
• bireyler ve küçük işletmeler için ücretsiz veya düşük
maliyetli araçlara ek olarak, kurumsal yazılım ve diğer
karmaşık işletme fonksiyonları, büyük ticari yazılım
satıcıları hizmetleri
• Kullanıcı her alışveriş veya abonelik için ödeme yapar
• Örneğin: Salesforce.com
• Hizmet Seviyesi Anlaşması (HSA): servis sağlayıcılarla
yapılan resmi anlaşma
39
İŞLETME YAZILIMININ
DEĞİŞEN KAYNAKLARI
2010 yılında, ABD işletmeleri yazılım
için 291 milyar USD üzerinde harcama
yapacaktır. Bunun yaklaşık yüzde 40’ı
(116 milyar USD) ya kurumsal yazılım
satıcılarının sattığı işletme çapında
uygulamalar ya da bireysel
başvurularla hizmet sağlayıcının
kiraladığı veya sattığı yazılım modülleri
işletme dışından kaynaklarla
karşılanmış olacaktır. Başka bir yüzde
10 (29 milyar USD) yazılım hizmeti
satıcılarına çevrimiçi bulut tabanlı bir
hizmet olarak harcanmaktadır.
ŞEKİL 5-11
40
Yönetim Konuları
• Dış kaynak yazılımı ve bulut hizmetleri (devam)
• Platform ve altyapı değişimi ile başa çıkmak
– Mashup
• iki veya daha fazla çevrimiçi uygulamanın birleştirilmesi
(Google Maps)
– İşletme büyüdükçe veya küçüldükçe ET esnek ve
ölçeklendirilebilir olmalıdır
– Ölçeklendirme:
• çok sayıda kullanıcıya bir bilgisayar, ürün ya da sistemi
bozulmadan hizmeti genişleterek sunabilme yeteneği
– Mobil bilgi işlem ve bulut bilgi işlem için
• Yeni politika ve yöntemlere gereksinim
• Bilgi işlem çalışması ve yazılım ihtiyacının karşılanması
için sözleşmeye dayalı anlaşma
– Uygulamalar
• internet üzerinden dağıtılan ve bilgisayarınızda veya cep
telefonunuzda internet ile çalışan küçük yazılım
parçalarıdır
– iPhone, BlackBerry, Android
• Genellikle internet üzerinden dağıtılır
41
42
7
11/12/2014
Yönetim Konuları
Yönetim Konuları
• Akıllı altyapı yaptırımları yapma
• Yönetim ve Yönetişim
– Teknoloji Varlıklarına Toplam Sahip Olma Maliyeti
– ET altyapısını kim kontrol ediyor?
– ET bölümü nasıl örgütlenmeli?
• Kira – satın alma
– Toplam sahip olma maliyeti (TCO)
• Merkezi
• Doğrudan ve dolaylı maliyetlerin analizi
• Donanım ve yazılım satın alma maliyetleri hesabı
TCO’da sadece yaklaşık yüzde 20’dir
• Diğer maliyetler: Kurulum, eğitim, destek, çalışmama
süresi, altyapı, mekan ve enerji
• TCO bulut bilgi işlem kullanılarak, donanım ve yazılım
kaynaklarında daha çok merkezileşme ve standartlaşma
ile azaltılabilir
– Merkezi ET bölümü karar alır
• Merkezsiz
– ET iş bölümleri kendi kararlarını alırlar
– Altyapı harcamaları iş birimleri arasında
nasıl tahsis edilecektir?
43
44
Yönetim Konuları
Yönetim Konuları
İŞLETME YAZILIMININ DEĞİŞEN KAYNAKLARI
• ET Altyapı yatırımı için rekabeti etkileyen
güçler modeli
1.
2.
3.
4.
5.
İşletmenizin hizmetleri için piyasa talebi
İşletmenizin iş stratejisi
İşletmenizin ET stratejisi, altyapısı ve maliyeti
ET değerlendirmesi
Rakip işletme hizmetleri
6. Rakip işletme ET altyapı yatırımları
ŞEKİL 5-12
45
46
“İşletmemizin ET altyapısına ne kadar harcaması gerekir?” sorusunu yanıtlamak için altı faktörü
kullanabilirsiniz.
All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored
in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means,
electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the
prior written permission of the publisher.
Printed in the United States of America.
Copyright © 2011 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
47
8

File - YBS111 Bilişim Teknolojileri

Transkript

Benzer belgeler

Dixieve - Redhouse

Ben Tasarım Tutkusu Olan Bir Doktorum