TOPRAK RENGİ

TOPRAK RENGİ
Oi
A
E
Bhs
Bs1
Bs2
BC
 Renk çeşitli cisimlerden yansıyarak gelen ışınların
görsel algı sonucu kişide oluşturduğu duygudur.
 Işığın cisimlere çarptıktan sonra yansıyarak görme
duyumuzda bıraktığı etkiye de renk denir.
 Güneşli bir günde renklerin daha parlak ve canlı
olmaları, kapalı havada ise parlaklığını ve canlılığını
kaybetmeleri ve olduklarından koyu görünmeleri rengin
ışığa bağlı olduğunu gösterir. Işık olmadığı zaman her
şey, şekil ve renk olarak karanlıkta kaybolur.
 Güneş ışığı bir prizmadan geçirilince 7 renk grubu
meydana gelir. Güneş ışığında depo olmuş bu renkler bir
eşya üzerine geldiğinde o cisim renklerin bir kısmını
yutar, bir kısmını da yansıtır. Bu olayın sonucunda
cisimler bize yansıttığı renkte görünürler.
Rengin bilimsel olarak tanımlanmasında ise rengin
özelliklerinin de bilinmesi gerekir. Bunlar;
HUE
(RENK ÖZÜ)
VALUE
(DEĞER)
KROMA
(YOĞUNLUK)
HUE
Bir rengi diğerinden ayıran niteliktir.Yani renk
içerisinde başat olan kırmızı, sarı, yeşil, mavi
ve mor beş gökkuşağı rengini tanımlar.
KIRMIZI
SARI
MOR
VALUE (DEĞER)
Rengin siyah ve beyazla karışımının ölçüsü
yani koyuluk ve açıklığını gösterir.
Beyaz ile karıştırılan bir renk onun daha
açık bir tonunu elde etmemizi sağlar.
=
+
KIRMIZI
BEYAZ
AÇIK PEMBE
Value
Siyahla karıştırılması ise onun daha koyu
bir tonunu elde etmemize neden olur.
+
KIRMIZI
=
SİYAH
KOYU KIRMIZI RENK
KROMA
Rengin kuvvetini veya renk maddelerinin
miktarını tanımlar.
Siyah
Gri
Bej
Beyaz
Tüm renkler
Siyah + Beyaz
Yeni oluşturulan renkler
Renk yok
TOPRAK RENGi
En önemli morfolojik özelliktir,
Arazide kolaylıkla belirlenebilir,
Farklı toprakların tanımlanmasında ve
sınıflandırılmasında yaygın bir şekilde kullanılır.
Toprağın içerdiği organik madde düzeyinin
tahmininde,
Doğal drenaj ve havalanma durumunun
belirlenmesinde,
Yıkanma ve birikme olayları hakkında bilgi
edinilebilir.
Toprak rengi bir veya birkaç faktörün ürünüdür
 Ana materyal
 Organik madde içeriği
 Su içeriği
 Havalanma durumu
Renk size bir toprak hakkında neler
söyleyebilir? Toprak Rengi neden önemlidir?
• Toprakların organik madde içeriğine ve mineral
kapsamlarına bağımlı olan önemli özelliklerinden
birisidir.
• Farklı toprak tiplerinin ne olduğunun bir
göstergesidir
• Belli fiziksel ve kimyasal özelliklerin göstergesidir.
• Çoğunlukla toprakta bulunan humus ve değişik
demirli bileşiklerin bir ürünüdür.
Toprağa renk veren madde ve mineraller
 Organik
madde:
kahverengi,
esmer
veya
siyah renkleri verir.

Demir bileşikleri: Toprağa esmer, kırmızı,
sarı, yeşilimsi ve mavimsi renkleri verir.
Mangan bileşikleri: Esmer ve siyah renkleri
verir.
Organik Madde
Miktar ve ayrışma derecesine göre toprağa değişik
renkler verir.
Az ayrışmış ise esmer , ileri derecede ayrışmış ise
kahverenginin değişik tonlarını meydana getirirler.
Organik madde: %3
Organik madde: %1,5
Organik madde: %1
Organik madde: %0,5
Demir -Fe
•Topraklardaki gri ve açık renklerin sebebi başlıca kuvars,
kaolin, diğer kil mineralleri, kalsiyum karbonat, alçı, çeşitli
tuzlar ve Ferro demir bileşiklerdir.
•Topraklarda tipik gri renk devamlı su altında bulunan gley
horizonlarında bulunur. Burada demir Ferro demir (FeзO4)
bileşikleri halindedir. Ferro demir oksitler daha fazla bulunduğu
zaman toprağın rengi mavimtırak gri bir renk alır. Çok gri renk
organik madde ve demir oksitlerin pek az bulunduğuna işaret
edebilir.
•İyi drenajlı sıcak iklim koşullarında hematit (Fe2Oз)
oluşur ve toprağa kırmızı bir renk verir.
•Ferrik hidroksit bileşimindeki limonit (2Fe2Oз 3H2O)
topraktaki sarı rengin,
•Hidrate ferrooksit olan geotit ise (FeOOH) toprağa
sarımsı kahve bir renk verir.
Genel olarak diğer koşullar benzer olduğunda,
soğuk bölgelerden ekvatora yaklaşıldıkça
toprak renklerindeki kırmızılık artar.
Bunun nedeni,
Sıcaklığın artmasıyla ayrışma ve parçalanma
olaylarının hızlanması,
Organik maddenin çabuk ayrışarak azalması,
Topraklarda demir oksit oranının yükselir.
Sarı renkli topraklara ise daha çok nemliılıman iklim koşullarında rastlanır.
Mangan Bileşikleri
Mangan oksitler bulundukları toprağa organik madde
gibi esmer ve siyah renkleri verirler.
Toprağa bu renkleri veren ve çoğunlukla amorf veya
kristalize formda bulunan MnO2 dir. (manganın dört
değerli oksidi)
Toprak rengine nemin etkisi
Islak topraklar, güneş ışınlarını kuru topraklara göre
daha fazla absorbe ettikleri için daha koyu renkli
görünürler.
Toprak rengi; hava kuru toprakta ve tarla
kapasitesinde iken belirlenir
•Organik topraklar
•ağırlık olarak >12-18%
organik C içerirler
•Buradaki koyu rengin
nedeni ise topraktaki çok
yüksek organik madde
içeriğidir
Beyaz
benekler kireç
birikiminin bir
göstergesidir.
Kırmızı renk bu topraktaki
demir oksitlerin baskın
olduğunun bir göstergesidir.
Yüzeyde bulunan koyu siyaha
yakın olan rengin bulunduğu
horizon oldukça yüksek organik
madde içeriğine sahiptir.
E ile gösterilen horizon bir
yıkanma horizonudur ve bu
horizonda bulunan kil, demir
oksitler ve organik madde alt
horizonlara yıkanmıştır.
Bhs ile gösterilen horizonun üst
kısmında yukardan yıkanan organik
madde ve daha alt kesimlerinde ise
üst kısımdan gelen demir oksitler
yer almaktadır.
En altta ise kum içeriği yüksek,
organik madde ve demir içeriği
düşük olan bir yüzey altı horizonu
yer almaktadır.
Toprak Renginin İfade Edilmesi
Munsell sistemi kullanılarak sayısallaştırılabilir
• Hue (örn., 5R) ana rengin ne olduğunu ifade
eder Toprağın ne kadar koyu veya açık olduğunu
anlatmaz.
• Value (örn., 5R 5/ ) toprağınızın ne kadar koyu
renkli olduğunu ifade eder: (0 en koyu) o anki
nem durumunu belirtir (koyu = ıslak) ve/veya
organik madde miktarı hakkında bilgi verir
• Kroma (örn., 5R 5/8) Rengin yoğunluğu hakkında
bilgi verir (0 = gri). Su rejimi ile ilgili bilgi verir
Örnek Test Sorusu
• Aşağıdaki topraklardan hangisinin organik
maddesi daha fazladır?
• 5R 5/6
veya
10YR 1/7?
Teorik olarak, koyu renkli topraklar açık renkli
topraklara nazaran daha fazla ışığı absorbe
edeceklerinden dolayı daha sıcak olurlar.
Ancak eğer açık renkli olan toprağın nem içeriği düşük
ise (kuru ise) veya güney veya batı istikametine
bakıyor ise bu toprağın sıcaklığı rengi daha koyu olan
ancak daha ıslak ve kuzey veya doğu cephesine bakan
bir toprağa göre fazla olacaktır.
RENK ÖLÇÜMÜ
Toprak rengi, Munsell Renk Skalasında bulunan renklerin eşleştirilmesi ile
belirlenmektedir. Toplam 196 rengin bulunduğu bu kartlarda renkler, renge
ait 3 temel özelliğin bileşimine göre sınıflandırılmaktadır.
Ana renk, Munsell toprak renk kartlarının en üst bölümünde, renk
koyuluğu sol kenarda, renk tonu ise kartın alt kenarında gösterilmiştir.
Toprak renginin saptanması sırasında, ortamın uygun ışık koşulları
taşıması, ışığın 45º açıyla gelmesi, bakış açısının dik olması ve ayrıca
toprağın nem durumunun da (kuru, nemli, ıslak) belirtilmesi
gerekmektedir. Bu metot uygulaması çok kolay olmakla birlikte Renk
Skalasında bulunan belirli sayıdaki renk ile sınırlı olması ve renk
algılamasının kişiden kişiye değişmesinden dolayı bir takım dezavantajları
bulunmaktadır.
Renk özü (Hue)
Renk içerisinde başat olan kırmızı, sarı, yeşil,
mavi ve mor beş gökkuşağı rengini tanımlar.
Ana renk 1-10 arasında değişen rakamlarla
gösterilir. Örneğin; 5YR, 10R, 10Y
Renk koyuluğu (Value)
Rengin siyah ve beyazla karışımının ölçüsü yani
koyuluk ve açıklığını gösterir. 0-10 rakamları
arasında değişir. Rakam ne kadar küçükse ifade
ettiği rengin koyuluk derecesi o kadar yüksek
olur. Örneğin; 10YR 2/3 birleşimindeki “2”
rakamı, rengin value değeridir.
Renk tonu (Kroma)
Rengin kuvvetini veya renk
maddelerinin miktarını tanımlar.
Renk tonu az parlaktan parlağa
doğru 0’dan 20’ye kadar olan
rakamlarla gösterilir. Örneğin;
10YR 6/2 “grimsi sarısı
kahverengi” yi, buna karşın 10YR
6/8 “parlak sarımsı kahverengi” yi
ifade etmektedir (2 ve 8
rakamları renk tonuna ait
rakamlardır).
Toprak Sıcaklığı
 Topraklar normal olarak güneş enerjisini absorbe
ettiklerinde ısınmaktadırlar.
 İklim, torak derinliği , toprak rengi ve toprağın nem
içeriğine bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
 Günlük sıcaklık değişimleri sadece toprak yüzeyinde
etkili olmaktadır.
 Mevsimsel değişimler ise toprak profilinin daha derin
kısımlarını etkilemektedir.
Arazide toprak sıcaklığının kontrolü iki şekilde
yapılabilir:
Toprak yüzeyinin örtülü bulundurulması ile,
Toprağın nem içeriği ile
 Toprak yüzeyi örtülü bulundurulduğunda
gündüz gelen radyasyonun gelmesini önlediği
gibi geceleri de topraktan olacak ışımayı
engellemektedir.
 Toprak nemi topraktaki ekstrem sıcaklık
değişimlerinin olmasını engellemektedir.
Toprak Sıcaklığı Neden Önemlidir?
• Özellikle tohumların çimlenmesini ve çimlenen
fidelerin büyümelerini etkilediğinden dolayı önemlidir.
• Azotlu gübrelerin uygulanmasını etkilemektedir.
• Eğer toprak sıcaklığı plastik örtülerek yükseltilmiş ise
o zaman toprağı sterilize (solarize) edebilir.
• Diğer kimyasal olayların ve toprak oluşumunun hızını
arttırır
Toprak sıcaklığını düzenleyebilmek için
kullanılan plastik malçlar
Renksiz plastik
1. Toprağın ısınması
-- özellikle çok soğuk bölgelerde bitki
yetiştiriciliği
-- daha ılıman bölgelerde ise turfanda
yetiştiricilik
2. “Toprak solarizasyonu”
-- bitkiler ekilmeden 3 ile 4 hafta önce
yapılmalıdır
-- nematodları, patojen mantarları ve yabancı ot
tohumlarını yok etmek için,
Siyah Plastikler
1. Özellikle yabancı ot kontrolü için kullanılır
-- bitki gelişimi için gerekli olan ışığın girişini engeller
2. Nemin muhafaza edilmesi
-- toprak yüzeyinden gerçekleşen evaporasyon miktarını
azaltır.
3. Toprağın ısınmasına yardımcı olur
-- Eğer toprak ile yeterince temas sağlanırsa toprak
ısınabilir.
--yılın hangi döneminde yapıldığına bağlıdır. Eğer soğuk
bir toprağa serilmiş ise o zaman ısınma çok yavaş
gerçekleşir
Gümüş & ve diğer çok yaygın olarak kullanılmayan
renkler (sarı ve yeşil gibi)
• Genellikle böceklerin istilasından korunmak için
yapılır
-- gümüş renk yaprak bitlerinin uzaklaşmasına
yardımcı olur ve virüs transferine engel olur.
-- sarı-yeşil bazı böceklerin cazibesini arttırır
• Çift renkli örtü kullanımı (gümüş renk üstte ve
kahverengi veya siyah renk altta ise) iki farklı
amaç için olabilir.
-- hem yaprak biterinin kovulması hem de yabancı ot
kontrolü düşünülmüş olabilir.
Özet Olarak Kullanılan Tüm Malçlama
Sistemleri (Plastik veya Bitki)
1. Suyun Tutulması
-- buharlaşmanın önünde mekanik bir engel olarak
bulunurlar
2. Erozyon Kontrolü
-- Toprak yüzeyinde olduklarından dolayı yağmur
damlasının parçalayıcı etkisine karşı toprakları
korurlar.