bildiri metni (Türkçe ve İngilizce özet ile birlikte)

Merkezi ve Yerel Yönetimler Arasında Sürdürülebilir
Koordinasyonun Sağlanması Amacı İle Ulaşım Planlamasına
Bütünleştirilmiş Bir Coğrafi Bilgi Sistemleri (C.B.S.) Yaklaşımı
Kırmızı, M. T., Dokuz Eylül Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge
Planlama Bölümü, İzmir, Türkiye.
Giriş:
Genel bir tanımla Coğrafi Bilgi Sistemleri (C.B.S.) mekana referanslı bilginin elde
edilmesi, saklanması, ellenmesi, analizi ve raporlanması süreçleri ile uğraşan bir
bilişim sistemidir. Okumakta olduğunuz çalışmamız Türkiye’deki merkezi ve yerel
yönetimlerin bir araya gelerek gerekli koordinasyonun sağlanması amacı ile görüş
alışverişinde bulunabilmeleri ve Coğrafi Bilgi Sistemleri teknolojisinin yukarıda
belirtilen mekansal bilginin değerlendirilmesinde ulaşım planlaması süreçleri ile
bütünleştirilmesinin gerçekleştirilmesi için gerekli alet ve prosedürlerin geliştirilmesini
hedeflemektedir
Çalışma Yöntemi:
Çalışmamızın yöntem bütününde merkezi ve yerel yönetimlerde görevli plancıların
kamuoyu katılımını da içeren disiplinler arası bir işbirliği ve eşgüdüm kapsamında bir
araya getirilmesi yolu ile oluşturulabilecek sürdürülebilir ve bütünleştirilmiş bir
Coğrafi Bilgi Sistemleri ortamının sağlanması için gerekli vasıtalar belirlenmektedir.
Böylece bu yöntem aynı zamanda koordinasyon sorunlarının çözülmesinde Coğrafi
Bilgi Sistemleri yaklaşımının rolünü de tartışmaya açmaktadır. “Bütünleştirme –
Integration” terimine verilen çeşitli ve farklı anlamların varlığının burada
belirtilmesinde yarar vardır. Bu bakış açısından çalışmamızın yöntemi merkezi ve yerel
yönetimler arasında gerekli ve sürdürülebilir koordinasyonun bu koordinasyon için
gerekli bir işbirliği dilinin doğru yorumlanması ile gerçekleştirilmesi sürecini de
tanımlamaktadır.
Bulgular, teşhis ve öneriler:
Coğrafi Bilgi Sistemleri doğası gereği olarak çok disiplinli bir bilim dalıdır ve çok
çeşitli uygulama olanakları arz eder. Merkezi ve yerel yönetimler arasında ulaşım
planlaması konusunda acilen kurulması gerekli bulunan koordinasyonun sağlanması
açısından öngörülen vizyonun ardışık adımları çalışmamızda belirlenmiş
bulunmaktadır. Bunlar: a) Ulusal Strateji Belgesi’ne dayalı bir ulaşım planlaması
anlayışının genel kapsamda stratejik amacının belirlenmesi, b) Koordinasyona ilişkin
sorunların doğasının ve bu sorunların Ulusal Ulaşım Sistemi üzerindeki etkilerinin
“geo-bilişim – geo-informatics” bağlamında tanımlanması, c) Merkezi ve yerel
yönetimler arasında sürdürülebilir koordinasyonun sağlanması amacı ile Coğrafi Bilgi
Sistemleri’nin temel bileşenlerine ilişkin standartların “geo-bilişim - geo-informatics”
kavramlaşmalarının güncelleştirilmesi amacı ile belirlenmesi, d) Gerekli teknolojinin
fiziksel bileşenleri hakkında karar verilmesi, e) Karar verme süreçlerini tanımlayacak
görüş birliğinin sağlanması amacı ile sistem tasarımının gerçekleştirilmesi, f) “Ulusal
Yüzeyden Ulaşım Güvenlik Stratejisi Belgesi” ile karşılıklı etkileşimli uyumluluğun
sağlanması, olarak özetlenebilmektedir.
Coğrafi Bilgi Sistemleri yaklaşımı günümüzde kendisini ulaşım sistemlerinin
tasarımında gerekli hale getiren güncellenmiş bir yeterlilik düzeyine ulaşmış
bulunmaktadır. Bu çalışmanın sadece Coğrafi Bilgi Sistemleri dalındaki profesyoneller
için değil, aynı zamanda merkezi ve yerel yönetimler arasında sürdürülebilir
koordinasyonun gerçekleştirilmesi için emek sarf etmekte olan daha geniş bir
araştırmacı kitlesi için de yararlı olabileceğini umuyoruz.
Anahtar Kelimeler: (C.B.S.) ve Ulaşım Planlaması, (C.B.S.) ve Planlamada
Koordinasyon, (C.B.S.) ve Merkezi ve Yerel Yönetimler, Planlamada Halk Katılımı.
1
ABSTRACT:
An Integrated GIS Approach to Transportation Planning to Obtain
Sustainable Coordination Among Central and Local Governments
Kirmizi, M. T., Dokuz Eylul University, Faculty of Architecture, Department of City
and Regional Planning, Izmir, Turkey.
Introduction:
“Geographic Information System (GIS)” in general, is an information system dealing
with the input, storage, manipulation, analysis and reporting of spatially related
information. The aim of this paper is to develop an integrated GIS approach to
transportation planning efforts in Turkey, by developing tools and procedures that will
enable central and local governments to get together and exchange views for
coordination, and to integrate Geographical Information Systems Technology for use in
evaluating above mentioned spatial information. In other words, this paper tries to brief
the use of Geographical Information Systems to provide efficient, environmentally
friendly and effective solutions to existing coordination problems in transportation
planning.
Research Method:
The methodology of this work represents an effective means of establishing a
sustainable GIS based environment in an inter-disciplinary and collaborative setting
with planners from both central and local governmental organizations and public
participants. I aim to provide a broad overview of GIS use both at the central and local
governmental levels along with examples from some of my personal professional
experiences both in Turkey and abroad involved in transportation management. It must
be noted that there are many different meanings given to the term integration. From
this point of view, Geographical Information Systems can be integrated using our
methodology by providing an interpretation of a collaborative language required for
Sustainable Coordination among Central and Local Governments.
Diagnosis and Proposals:
Geographical Information Systems as a science branch is interdisciplinary in nature
and has many possible applications. Visions from the viewpoint of urgently needed
coordination among Central and Local Governments in Turkey for all related aspects of
transportation planning is considered in sequential steps, such as: a) Describing the
strategic overall purpose of transportation planning based on “National Strategy
Document”, b) Describing the nature of coordination problems and their impact on
“National Transportation System” in general in the context of geo-informatics, c)
Setting the standarts of the main components of a Geographical Information Systems to
update the conceptualisations of geo-informatics for obtaining “Sustainable
Coordination Among Central and Local Governments”, d) Deciding on the the physical
components of the required technology, e) Designing the system from the viewpoint of
consensus building that will define the decision making process, f) Setting the
interactive compatibility with the updated “National Surface Transportation Security
Strategy Document”.
The Geographic Information Systems approach has nowadays reached to a level of
updated efficiency which makes it a necessary instrument in designing transportation
systems. I hope that my work is not only useful for GIS professionals but also for a
more general audience of researchers who are interested in obtaining sustainable
coordination among central and local governments.
Keywords: GIS & Transportation Planning, GIS & Coordination in Planning, GIS &
Central and Local Governments, Public Participation in Planning
2
Merkezi ve Yerel Yönetimler Arasında
Sürdürülebilir Koordinasyonun Sağlanması Amacı
İle Ulaşım Planlamasına Bütünleştirilmiş Bir
Coğrafi Bilgi Sistemleri (C.B.S.) Yaklaşımı
Kırmızı, M. T., Dokuz Eylül Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve
Bölge Planlama Bölümü, İzmir, Türkiye.
GİRİŞ:
Coğrafi Bilgi Sistemleri (C.B.S.) mekana referanslı bilginin elde edilmesi, saklanması,
ellenmesi, analizi ve raporlanması süreçleri ile uğraşan bir bilişim sistemidir. Doğal
olarak bu sistemin ülke bütünündeki planlama kavramlaşmalarına yansıması, böylece
güncellenmiş bilişim teknolojileri ile bütünleştirilmiş bir planlama anlayışı içinde
şekillenecek karar mekanizmalarının merkezi ve yerel yönetimler arasında
sürdürülebilir bir koordinasyon bünyesinde anlam kazanması gereklidir. Türkiye’deki
merkezi ve yerel yönetimlerin bir araya gelerek gerekli koordinasyonun sağlanması
amacı ile görüş alışverişinde bulunabilmeleri ve Coğrafi Bilgi Sistemleri teknolojisinin
yukarıda belirtilen mekansal bilginin değerlendirilmesinde ulaşım planlaması süreçleri
ile bütünleştirilmesinin gerçekleştirilmesi için gerekli alet ve prosedürlerin
geliştirilmesi zorunlu bir hedef olarak önümüzde durmaktadır.1 Ne yazık ki mevcut
durum ülke çapında böyle bir bütünleşmeyi sergilemekten henüz çok uzakta
görünüyor. Geçerliliği tartışılabilir yöntemlerle ve parça başı çözümleri hedefleyen
yaklaşımlar içinde ulaşım planlaması sürecinde merkezi ve yerel yönetimler arasında
sürdürülebilir koordinasyonun sağlanması amacı ile ulaşım planlamasına
bütünleştirilmiş bir “Coğrafi Bilgi Sistemleri (C.B.S.)” yaklaşımı ülkemizdeki
uygulamalarda mevcut olmadığı gibi halen üniversitelerimizde verilmekte olan eğitim
içinde de gerekliliği kabul edilmiş kavramsal bir başlık olarak yer almıyor.2 Oysa ki
“Coğrafi Bilgi Sistemleri” bağlamındaki yaklaşımlar mevcut olan koordinasyon
sorunlarına yeterli, çevreye duyarlı ve etkili çözümlerin üretilmesi için gerekli olan
sistem bütünün vazgeçilemez nitelikte tamamlayıcı parçaları olarak algılanmak
durumundadırlar.3 Söz konusu sistem yaklaşımı sadece planlama sürecinin geniş
kapsamı ile tanımlanması bağlamında anlaşılmamalı; aynı zamanda planlama süreci
içinde plancı ve kullanıcının toplam sürece olan aidiyetlerini betimleyen niteliği içinde
değerlendirilmelidir.4 Böylece merkezi ve yerel yönetimler arasındaki ilişkiler birbirine
karşı veya pek çok örnekte görülebileceği şekilde birbirine rağmen sürdürülen bir
mücadelenin dar kapsamında algılanmayacak; parçalanamaz bir bütünün birbirini
tamamlayan parçaları olarak planlama süreci içinde yerlerini alacaklardır.5 “Merkezi ve
Yerel Yönetimler Arasında Sürdürülebilir Koordinasyonun Sağlanması Amacı İle
Ulaşım Planlamasına Bütünleştirilmiş Bir Coğrafi Bilgi Sistemleri (C.B.S.) Yaklaşımı”
da ancak yukarıdaki bağlamda ele alındığında gerçekleşme olanağını bulabilecektir.6
ÇALIŞMA YÖNTEMİ:
Çalışmamızın yöntem bütününde merkezi ve yerel yönetimlerde görevli plancıların
kamuoyu katılımını da içeren bütüncül sistem bağlamında 7disiplinler arası bir işbirliği
ve eşgüdüm kapsamında bir araya getirilmesi yolu ile 8oluşturulabilecek sürdürülebilir
ve bütünleştirilmiş bir Coğrafi Bilgi Sistemleri ortamının sağlanması için gerekli
vasıtalar belirlenmektedir. Böylece bu yöntem aynı zamanda koordinasyon sorunlarının
çözülmesinde Coğrafi Bilgi Sistemleri yaklaşımının rolünü de tartışmaya açmaktadır..
“Bütünleştirme – Integration” terimine verilen çeşitli ve farklı anlamların varlığının
burada belirtilmesinde yarar vardır. Bu bakış açısından çalışmamızın yöntemi merkezi
3
ve yerel yönetimler arasında gerekli ve sürdürülebilir koordinasyonun bu koordinasyon
için gerekli bir işbirliği dilinin doğru yorumlanması ile gerçekleştirilmesi sürecini de
tanımlamaktadır. Böylece planlamada halk katılımı ve muhtemel uyuşmazlıkların
çözümü süreçleri ile birlikte düşünülen ve “Coğrafi Bilgi Sistemleri” ile
bütünleştirilmiş yaklaşımların prensipleri, kavramlaşmaları, teknoloji ve bilişim
gereksinimlerini tanımlayacak şekilde anlam kazanması da hedeflenmektedir. Bu da bir
anlamda kurumsal paydaşların (vatandaşlar, vergi ödeyen bireyler, oy gücü ile
kendisini ifade etme fırsatı bulamayan nüfus gurupları, kamu sektörü ve özel sektör
çalışanları vb.) çok farklı yönlerde gerçekleşebilecek bakış açıları ile planlama
sürecinde yerini alması için gerekli olan bilişim alt yapılarının ve güncellenmiş
teknolojilerin geliştirilerek kullanılır hale getirilmesini gerekli kılar.9 Böyle bir gereğin
gerçekleştirilebilmesi için öngördüğümüz adımsal aşamalar şöylece sıralanabilir: a)
Planlama süreçlerinde işbirliği ve koordinasyon için gerekli parametrelerin saptanması,
b) Farklı sınıflar, çıkar ve fikir gurupları arasındaki uzlaşmanın sağlanması yönünde
bileşenlerin irdelenmesi, c) Geleceğe yönelik projeksiyonların ve muhtemel
senaryoların ortaya konarak irdelenmesi, d) Karar verme süreçlerinde kimlik
ifadelerine yer verilmesi ve planlamada halk katılımının sağlanması amacı ile mevcut
olan ve geliştirilme aşamasındaki modellerin irdelenmesi, e) Bilişim teknolojilerinin
planlamada halk katılımı süreci içindeki yerinin ve bu açıdan ülkemizdeki göreceli
durumun geleceğe dönük projeksiyonlar bünyesinde irdelenmesi.10
Bu adımsal aşamalar gereği gibi izlenmesi ile aşağıdaki hususların bir ölçüde açıklığa
kavuşacağı düşünülmektedir: a) Sözü edilen geleceğe yönelik projeksiyonlar içinde
kurumsal paydaşların mekana yönelik kavramlaşmalar konusundaki algılamaları
gelişecektir, b) Paylaşımcı ve katılımcı planlama anlayışı için vazgeçilmez olan
işbirliği ve koordinasyonun sağlanması yönünde gerekli bilişim eğitimi kapsamında
farkındalılığın geliştirilmesi ve bu bağlamdaki güncellenmiş teknolojilerin uygulamada
kullanılabilir hale getirilmesi mümkün olabilecektir, c) Mevcut teknolojiler ışığında
tasarım ve uygulama süreçlerinde karşılaşılacak olan sorunlar gerektiğinde sanal
gerçeklik ortamlarında masaya yatırılarak irdelenebilecektir,11 d) “Coğrafi Bilgi
Sistemleri” ile bütünleştirilmiş planlama süreçlerinin geleneksel yaklaşımlara renk
katan entellektüel bir kolaj olarak görülmemesi sağlanacak; kamu oyunda ve özellikle
mesleki alanda coğrafi mekana referanslı planlama süreçlerinin güncellenmiş
teknolojiler bünyesinde gerçekleştirilmesi gereği hakkında bir farkındalılık
geliştirilecektir.
Yukarıda tanımlanan adımların çok kısa bir zaman dilimi içinde sosyal yapılanmalara
yansıyacağı yanılgısına düşülmemelidir. Bununla birlikte eğer söz konusu bütünleşme
konusundaki adımlar gereği gibi atılabilir ise bu adımsal mantık giderek merkezi ve
yerel yönetimler arasında sürdürülebilir koordinasyonun sağlanması amacı ile ulaşım
planlamasına bütünleştirilmiş bir “Coğrafi Bilgi Sistemleri (C.B.S.)” yaklaşımı
bünyesinde katılımcı planlama anlayışını da aşağıdaki başlıklar altında kendiliğinden
ortaya koyacaktır. Böylece: a) Yaşadığı coğrafya içinde coğrafi mekana referanslı
gereksinim ve sorunlarının bilincine varmış bir kamu oyunun oluşması planlama
süreçlerinin gereği gibi sorgulanmasını ve buna bağlı olarak karar verme
mekanizmalarının da daha sağlıklı oluşturulmasını mümkün kılacaktır, b) Problem
tanımlanması ve buna ilişkin enformatik bağlamda sorun çözücü kavramlaşmaların
planlamada halk katılımını mümkün kılan bir süreç ile bütünleşerek gelişmes
sağlanacaktır, c) Kurumsal ve sınıfsal paydaşlar “Coğrafi Bilgi Sistemleri (C.B.S.)
bağlamında gerçekleşecek bir toplumsal katılım ile ve bir toplumsal uzlaşma kültürü
kapsamındaki karar verme süreçleri içinde gerçek duruşlarını ortaya koyma fırsatı
bulacaklardır.
4
BULGULAR, TEŞHİS VE ÖNERİLER:
Coğrafi Bilgi Sistemleri doğası gereği olarak çok disiplinli bir bilim dalıdır ve çok
çeşitli uygulama olanakları arz eder. Okumakta olduğunuz çalışma güncelleştirilmiş
kavramlaşmalar ışığında bu bilim dalının merkezi ve yerel yönetimler arasında ulaşım
planlaması konusunda acilen kurulması gerekli bulunan koordinasyonun sağlanması
konusunda sunabileceği olanaklar açısından ülkemizdeki planlama süreçleri
bünyesinde uygulama ve araştırma yapmakta olan meslekdaşlara ve coğrafi mekanın
kullanıcıları konumundaki kamuoyuna yönelik bir farkındalılık geliştirmeyi
amaçlamaktadır.12 Böylece kamu oyunun kendisini ve içinde yaşadığı coğrafi mekanı
yapılandıran karar mekanizmalarına karşı duruşu ve algılaması gereken aidiyet
açısından da çok önemli olduğu özellikle belirtilerek öngörülen vizyonun ardışık
adımları çalışmamızda belirlenmiş bulunmaktadır. Bunlar: a) Ulusal Strateji Belgesi’ne
dayalı bir ulaşım planlaması anlayışının genel kapsamda stratejik amacının
belirlenmesi, b) Koordinasyona ilişkin sorunların doğasının ve bu sorunların Ulusal
Ulaşım Sistemi üzerindeki etkilerinin “geo-bilişim – geo-informatics” bağlamında
tanımlanması, c) Merkezi ve yerel yönetimler arasında sürdürülebilir koordinasyonun
sağlanması amacı ile Coğrafi Bilgi Sistemleri’nin temel bileşenlerine ilişkin
standartların “geo-bilişim - geo-informatics” kavramlaşmalarının güncelleştirilmesi
amacı ile belirlenmesi, d) Gerekli teknolojinin fiziksel bileşenleri hakkında karar
verilmesi, e) Karar verme süreçlerini tanımlayacak görüş birliğinin sağlanması amacı
ile sistem tasarımının gerçekleştirilmesi, f) “Ulusal Yüzeyden Ulaşım Güvenlik
Stratejisi Belgesi” ile karşılıklı etkileşimli uyumluluğun sağlanması, olarak
özetlenebilmektedir.
Coğrafi Bilgi Sistemleri yaklaşımı günümüzde kendisini ulaşım sistemlerinin
tasarımında vazgeçilemez duruma getiren güncellenmiş bir yeterlilik düzeyine ulaşmış
bulunmaktadır.13 Bu yaklaşım ülkemizdeki planlama süreçlerinde gereği gibi yerini
almaz ise, başka bir deyişle Merkezi ve Yerel Yönetimler Arasında Sürdürülebilir
Koordinasyonun Sağlanması Amacı İle Ulaşım Planlamasına Bütünleştirilmiş Bir
“Coğrafi Bilgi Sistemleri (C.B.S.) Yaklaşımı”14 konusunda zorunlu hale gelmiş
bulunan adımlar gereken ivedilik anlayışı içinde atılmaz ise klasik iktisatçıların altını
çizmekten pek hoşlanmadıkları başka bir konuyu ele alarak “İsrafın Planlanması” ve
“Planlamaya Karşı Planlamalar” kavramlaşmalarından söz etmemiz kaçınılmaz hale
gelecektir. Böylece “Planlamanın İdeolojisi” bağlamında yapılan çalışmalar
güncelleşmiş kavramlaşmaların gereği gibi anlaşılamaması için gerçekleştirilmekte
olan global kurgulara dikkat çekmeye çalışmaktadırlar.15 “Ulaşım planlamasında
Coğrafi Bilgi Sistemleri” kullanımı önümüzde açılan yeni bir dünyanın olası
uygulamalarını da gözlerimizin önüne sermektedir.16 Bir uyarı ve ortak akla davet
niteliğindeki bu çalışmanın sadece Coğrafi Bilgi Sistemleri dalındaki profesyoneller
için değil, aynı zamanda merkezi ve yerel yönetimler arasında sürdürülebilir
koordinasyonun gerçekleştirilmesi için emek sarf etmekte olan daha geniş bir
araştırmacı kitlesi için de yararlı olabileceğini umuyoruz.
5
KAYNAKLAR:
1
AVILA, S. J. & C. Nixon, “Using GIS for Transportation Planning: A Houston
Experience”, ITE 1994 Compendium of Technical Papers, 1994, pp. 399-402.
ANDERSON, L. D., “Applying Geographic Information Systems to
Transportation Planning” Transportation Research Record 1305, 1991, pp. 113-117.
2
KIRMIZI, M. T., “A Systems Approach Towards an Updated National Surface
Transportation Security Strategy”, Paper presented to (TRODSA) Traffic and Road
Safety Second International Congress/Exhibition, May, 06, 2004, "Abstracts Book”,
ISBN 975-92264-5-6, CMS International Organization Publishing Information Tech.
Co. Ltd., May 2004, pp. 88 - 89.
KIRMIZI, M. T., “Bölge Planlamanın İdeolojisi / Güncellenmiş Ulusal Bölge
Planlama Stratejilerine Doğru bir Sistem Yaklaşımı”, Ortadoğu Teknik Üniversitesi
Evsahipliğinde düzenlenen "Dünya Şehircilik Günü 28. Kolokyumu - Değişen Dönüşen Kent ve Bölge - Yeni bir olgu olarak Kentsel Bölgeler - Bölge Kentler
Kapsamında Planlamanın ve Yerel Yönetimlerin Yeniden Yapılandırılması"
bağlamında sunulan bilimsel bildiri, ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi - Ankara, 8-910 Kasım 2004.
3
BAILY, M. and S. Lewis, “Creating a Municipal Geographic Information System
for Transportation: Case Study of Newton”, Massachusetts, Transportation Research
Record 1364, 1993, pp. 113-121.
BLEIKER, H., & A. M., Bleiker, “Citizen Participation Handbook. Institute for
Participatory Management and Planning”, Monterey, California, 1995.
4
BLEIKER, H., & A. M., Bleiker, “Citizen Participation Handbook. Institute for
Participatory Management and Planning”, Monterey, California, 1995.
5
CARVER, Steve, Andrew Evans, Richard Kingston & Ian Turton, “Public
participation, GIS, and cyberdemocracy: evaluating on-line spatial decision support
systems”, Environment and Planning B, 28(6): 907-21, 2001.
6
GALLIMORE, W., D. Hartgen, & Y. Li, “Applications of Geographic Information
Systems in Transportation Analysis Packages in Superregional Transportation
Modeling”, Transportation Research Record, 1346, 1993, pp. 122-130.
7
ACKOFF, R., “Towards a System of Systems Concepts", Management Science, v.
7/71, 1971.
ACKOFF, R., & Emery, F. E., “On Purposeful Systems”, Aldine Press, Chicago,
1972.
8
MACEACHREN, Alan M. “Cartography and GIS: Facilitating Collaboration."
Progress in Human Geography, pp. 445-456, March 2000.
9
PATEMAN, C., “Participation and Democratic Theory”, Cambridge University
Press, Cambridge, 1970.
PICKLES, J., ed., “Ground Truth: The Social Implications of Geographic
Information Systems”, New York, Guilford Pres, 1995.
6
10
DANZİGER, J.N. Dutton, W.H., King, R., and Kraemer, K.L.,“Computers and
Politics: High Technology in American Local Government”, New York: Columbia
University Press, 1982.
GEOGRAPHİC Information Systems: “A Tool for Improving Community
Livability”, Publication for the Local Government Commission, Sacramento,
California. http://www.lgc.org/freepub/land_use/factsheets/gis.html
11
CARRARA, A., and F. Guzzetti (eds.), “Geographical Information Systems in
Assessing Natural Hazards”,. Dordrecht, The Netherlands: Kluwer, 1996.
COMFORT, L., “Integrating information technology into international crisis
management and policy”,,. Journal of Contingencies and Crisis Management 1 (1):1729, 1993.
12
KIRMIZI, T., “Bilgi Nasıl Bulaşır? Stratejik Amaçlı Bilgi Bulaştırma
Senaryolarından Eğitim Amaçlı Memetics – Belleşim Yaklaşımlarına Doğru
Güncellenen Kavramlar” Yapı Dergisi, ISSN 1300 – 3437 – 45, İstanbul, No: 258,
Mayıs 2003, s. 52 – 55.
13
14
LANG, L., “Transportation G.I.S.”, Redlands, CA, E.S.R.I. Press, 1999, pp. 1-10.
HARTGEN, D., Li, Y., & Alexiou, G., “Super-Regional, Very Long Range
Transportation Modelling with aGeographic Information System”,Transportation
Research Record, 1413, pp. 78-87, 1993.
15
BARNET, Richard J., “Global Dreams: Imperial Corporations and the New
World Order”, New York, Simon & Schuster, 1994.
16
LUNENFELD, P., ed.,“The Digital Dialectic”, Cambridge, MA: MIT Press, 2000.
7