1. - Allfett

lubrication
ECO friendly
ÝKÝ HATLI
MERKEZÝ YAÐLAMA SÝSTEMÝ
ÝÞLEYÝÞ ESASLARI
ALLFETT MEKANÝK ve ELEKTRONÝK SÝSTEMLER SAN. ve TÝC. LTD. ÞTÝ.
Yeni Eyüp Bulvarý, Topçular caddesi, set üstü No:1 Demirkapý-Rami/ÝSTANBUL
Te l : + 9 0 2 1 2 5 0 1 3 2 0 1 ( P B X )
Fax: +90 212 501 33 37
ISO 9001
BUREAU VERITAS
Certification
N° TR31548/A
ALLFETT ar-ge çalýþmalarýyla, çözüm üreten yaklaþýmlarýyla sanayiye hizmet etmeyi kendine
prensip edinmiþ bir sanayii kurumudur.
ISO 9001
BUREAU VERITAS
Certification
N° TR31548/A
ALLFETT MEKANÝK ve ELEKTRONÝK SÝSTEMLER SAN. ve TÝC. LTD. ÞTÝ.
Yeni Eyüp Bulvarý, Topçular caddesi, set üstü No:1 Demirkapý-Rami/ÝSTANBUL
Tel: + 9 (0212) 501 32 01 (PBX)
501 33 81
501 33 87
501 33 97
674 82 47
674 82 51
674 82 52
674 82 54
ÝLKELERÝMÝZ
TEKNOLOJÝK MÜKEMMELÝYET
ULUSLARARASI KALÝTE
MÜÞTERÝ MEMNUNÝYETÝ
YÜKSEK KALÝTE - UYGUN FÝYAT
SAYFA 1
Fax: + 9 (0212) 501 33 37
lubrication
ECO friendly
ALLFETT HAKKINDA
1985 yýlýnda kurulan ALLFETT, akýþkan yönetim sistemleri alanýnda uluslararasý düzeyde
çözümler sunan bir araþtýrma ve geliþtirme firmasýdýr.
ALLFETT ticari ve endüstriyel iþletmelerin
normal ve aðýr þartlar altýnda çalýþan makine ve
ekipmanlarýnýn otomatik yaðlama sistemleriyle
donatýmý konularýnda firmalara çözümler geliþtirir
ve bu sistemlerin uygulanmasýný gerçekleþtirir.
ALLFETT'in baþarýsýnýn; teknolojik mükemmelliðe
olan duyarlýlýktan,uluslararasý düzeydeki kalitesinden
ve müþteri memnuniyetine olan hassasiyetinden
kaynaklandýðý bilinmektedir.
ALLFETT geniþ bir ürün yelpazesine
sahiptir.Makine ve makine ekipmanlarýna otomatik
yaðlama sistemlerinin kurulmasýnda veya kendi
içinde otomatik yaðlama sistemlerinden
kaynaklanan sorunlara çözümler üreterek makine
ve ekipmanlarýn birbirleriyle sorunsuz olarak
çalýþmalarýný gerçekleþtirir . Iþletmelere katma deðer
saðlar.
ALLFETT kurulduðu günden bugünlere kadar
yenilikçe çözümlere gösterdiði yaklaþýmlar ve
müþteri memnuniyetine olan duyarlýlýðý hiç
deðiþmeksizin devam etmektedir.ALLFETT' de bu
deðerler bir kuramdýr.Hiçbir zaman deðiþmez.
ALLFETT distribütörleri ve iþ ortaklarý ile ve
yine sorunlara çözüm getiren servis elemanlarýyla
Türkiye'de,Amerika Birleþik Devletleri'nde, Kanada'da
, Avrupa kýtasýnda Ýtalya'da Asya'da Ýran'da,
Hindistan'da, Avustralya' da ve Güney Afrika'da
olmak üzere toplam 20 ülkede daima sizlerin
sorunlarýna çözüm üretir.
ALLFETT Mekanik ve Elektronik Sistemler
Sanayi ve Ticaret Limitet Þirketi ISO 9001-2008
kalite belgesine sahiptir.
ALLFETT Mekanik ve Elektronik Sistemler
Sanayi ve Ticaret Limitet Þirketi ürünleri T.C Sanayi
ve Ticaret Bakanlýðý garanti belgesine sahiptir.
SAYFA 2
lubrication
ECO friendly
ALLFETT KALÝTE POLÝTÝKASI
ALLFETT Mekanik ve Elektronik Sistemler San. Tic. Ltd. Þti ürettiði otomatik merkezi
yaðlama sistemlerinde uluslararasý standartlarý daima ilke kabul etmiþtir. Bunun içindir ki ISO
9001-2008 akreditasyon belgeleri, CE belgeleri ve Türk Standartlarý Enstitüsü yeterlilik belgesi
kalite politikamýzýn göstergesidir.
ALLFETT Mekanik ve Elektronik Sistemler San. Tic. Ltd. Þti Bureau Veritas tarafýndan
TR31548/A numaralý sertifika ile ISO 9001:2008 standardýna uygunluðu belgelendirilmiþ Kalite
/ Çevre Yönetim Sistemlerine sahiptir.
SAYFA 3
lubrication
ECO friendly
EKÝPMANLAR ÝÇÝN YAÐLAMA NEDEN ÖNEMLÝDÝR ?
ÇALIÞAN YÜZEYLER NEDEN YAÐLANMALIDIR ?
Makine elemanlarý birbirleriyle bir düzen dahilinde
çalýþýrlar. Devamlý yük altýnda veya darbeli olarak çalýþan
makine ekipmanlarýnýn verimli olarak iþ görebilmeleri için
temas eden yüzeyleri yaðlanmak zorundadýr.
Yataklarda bulunan rulmanlar, birbirleri üzerinde
çalýþan kaymalý yataklar, mafsallar veya hareket ileten diþli
sistemlerinin verimini arttýrabilmek ancak periyodik olarak
yaðlanmalarý ile mümkündür.
SÜRTÜNME EN BÜYÜK AÞINDIRICIDIR
Yað, metal yüzeylerin birbirleri üzerinde çalýþmasýný önler. Yaðlama sayesinde temas eden
yüzeyler arasýnda ince bir film tabakasý oluþturulur. Oluþturulan yað filmi sürtünmeden meydana
gelen ýsýnmayý ve oluþacak arýzalarý önler bu sayede verimli çalýþmayý ve daha az enerji harcanmasýný
saðlar.
Makine elemanlarýnýn verimli çalýþabilmeleri
için en düþük düzeyde sürtünme deðerleriyle çalýþmalarý
gerekir. Çalýþan makine elemanlarý birbirleri üzerlerinde
dönerek veya kayarak çalýþýrlar. Bu hareketlerde
meydana gelen sürtünme dirençlerinin en düþük
düzeyde kalabilmesi için makine elemanlarýnýn sürtünen
yüzeyleri yað ile korunmalýdýr.
SAYFA 4
lubrication
ECO friendly
EL ÝLE YAÐLAMA KAYIP DEMEKTÝR
Makine sistemlerinin manuel olarak
yaðlanmasý, yaðýn görevini yerine getirmesine
engel olur. Yaðlama iþlemi akipman dururken
yapýldýðý için, ekipmanýn ilk hareketinde verilen
yaðýn büyük miktarý dýþarý atýlmaktadýr ve bu
sebeple yað görevini yerine getiremeden
harcanmaktadýr.
El ile yaðlamada insan hatasý faktörü
yüksek seviyededir. Yaðlamayý gerçekleþtirecek
kiþinin yaðlama yapmayý unutmasý yada
ertelemesi mümkün olabilmektedir. Her
ekipmanda yaðlama noktalarý sayýsý farklýdýr,
bu sebeple çok zor pozisyonlarda olan yaðlama
noktalarý bulunabilmektedir. Bu zor pozisyonda
bulunan yaðlama noktalarý çoðu zaman
yaðlanamamaktadýr.
EL ÝLE YAÐLAMANIN MALÝYETLERE ETKÝLERÝ
Makine sistemlerinde manuel yaðlamanýn maliyetlere olan etkileri pek dikkate alýnmaz. Manuel
yaðlamayla yapýlacak uygulamalarda;
a. Ekipmanlarýnýn doðru yaðlanmamasý sonucunda erken aþýnmasý. / Tamir - Bakým Masraflarý
b. Makinenin yaðlama amacýyla durdurulmasý. / Ýþ gücü kaybý
c. Yaðlama yönteminin her defasýnda ayný kalitede uygulanamamasý. / Kalitesiz yaðlama
d. Yaðlamanýn gerektiði gibi yapýlamamýþ olmasý sebebiyle çalýþan yüzeylerde meydana gelen
zorlanmalar ve bu zorlanmalar sebebi ile oluþan enerji kaybý. / Enerji kaybý
e. Yaðlamanýn gerektiði gibi yapýlmamasý sonucu aþýrý yað sarfiyatý / Fazla yað sarfiyatý
f. Yanlýþ yaðlamanýn meydana getirdiði çevre kirliliði. / Kirlilik
Sýralanan bu unsurlar iþletmeler tarafýndan göz ardý edilebilmektedir. Ýþletmelerin üretim
maliyetlerine etken olan bu unsurlar iþletme giderlerine temel teþkil etmektedir. Makine arýzalarýnýn
meydana gelmesindeki bu sebepler arýzanýn nedeni olarak düþünülse de arýzanýn giderilmesiyle
otomatik yaðlamanýn getireceði maliyet sebebiyle göz ardý edilebilmektedir. Makine sistemlerinde
üretim maliyetlerine etki eden yaðlama merkezli sorunlarý þu þekilde sýralayabiliriz.
SAYFA 5
lubrication
ECO friendly
OTOMATÝK MERKEZÝ YAÐLAMA NEDÝR ?
Makine elemanlarýnýn daha verimli ve arýzasýz çalýþmalarýný saðlamak ve ekonomik
kullaným ömürlerini uzatmak için Otomatik Merkezi Yaðlama Sistemleri geliþtirilmiþtir.
Merkezi yaðlama sistemlerinin makineler üzerine uygulanmasý sayesinde makine elemanlarý
çalýþtýðý süre içerisinde yaðlanmaktadýr. Bu sayede çalýþan yüzeyler için gönderilen yað bu çalýþma
hareketi sayesinde parçalar üzerine ince bir tabaka oluþturmakta ve bu þekilde tam bir koruma
saðlanmaktadýr.
Merkezi yaðlama sistemleri ile doðru bir korumanýn yapýlabilmesi sayesinde ekipmanlarýn
kullaným ömürleri uzatýlmýþ, enerji giderleri en aza indirgenmiþ, yaðlanmasý zor olan yerlerdeki
noktalarý yaðlanýr duruma getirilmiþtir.
Yapýlan hesaplamalar ve tecrübelerimize dayanarak, makinelerin mauel olarak yaðlanmamasý
sonucunda oluþabilecek 1 saatlik duraksamalardaki iþletme zararlarý otomatik yaðlama sisteminin
maliyeti ile eþdeðerdir.
Vaka tespit raporlarýna ve yapýlan araþtýrmalara göre makine genel bakým maliyetlerinin
%40'lýk bölümü yaðlama ve yaðlamayla ilgili faaliyetlerden oluþmaktadýr. Ayrýca bakým
maliyetlerinin %15'lik bölümünü de yetersiz yaðlamadan kaynaklanan bakým iþçiliði oluþturmaktadýr.
Yine tespitlere göre rulman hasarlarýnýn %50'lik bölümünün yetersiz yaðlamadan kaynaklandýðý
belirlenmiþtir. Ayrýca yaðlamanýn makine ekipmanlarýnýn ömrü açýsýndan önemi yukarýda
belirtilen araþtýrma deðerleriyle de ortaya konmaktadýr. Makine ekipmanlarýnýn uzun süreli ve
verimli olarak çalýþabilmesi için makine sistemlerinin periyodik olarak yaðlanmasý gereklidir.
OTOMATÝK YAÐLAMA SÝSTEMLERÝNÝN SAÐLADIÐI YARARLAR
Otomatik yaðlama sistemlerinin saðladýðý baþlýca yararlarý þu konu baþlýklarýyla sýralayabiliriz.
1. Otomatik yaðlama sistemleri elle yapýlan yaðlamalara göre sürekli, temiz,ihtiyaca göre
belirlenen miktar yaðlama yaparak ýsýnmayý ortadan kaldýrýr ve fazla yað kullanýmýný önler.
2. Otomatik yaðlama sistemleri elle yapýlan yaðlamalara göre sýklýkla yaðlama,yaðlama noktalarýný
unutma veya yetersiz yaðlama gibi riskleri ortadan kaldýrýr.
3. Otomatik yaðlama sistemleri iþ emniyeti ile ilgili riskleri oluþturmaz. Fazla yaðlamadan meydana
gelebilecek çevre kirlenmesini önler.Ayný zamanda yaðýn çevreye daðýlmasý gibi durumlarda
oluþabilecek kazalarýn önüne geçilmesini de saðlar.
SAYFA 6
lubrication
ECO friendly
OTOMATÝK MERKEZÝ YAÐLAMA SÝSTEMLERÝ
EKÝPMANLAR ÝÇÝN NEDEN ÖNEMLÝDÝR ?
Merkezi yaðlama sistemlerinde, çalýþan makine
elemanlarýnýn yüzeylerine gerektiði miktarda yaðýn
yüzeyler arasýnda bir film tabakasý meydana getirecek
þekilde sisteme gönderilmesi genel bir prensiptir. Bu
miktar makinenin çalýþma koþullarýna göre
hesaplanarak bulunur.
Merkezi yaðlama sistemleriyle yaðlama
iþleminin yeterli miktarda ve zamanýnda yapýlabilmesi
kullanýlan makinanýn verimliliðini, ekonomik ömrünü
ve genel amortisman giderlerini azaltýr. Makine
elemanlarý doðru yaðlama yaklaþýmlarýnýn saðladýðý
uyumlu çalýþmayla iþlevlerini arýzasýz ve sürekli olarak
sürdürürler.
Merkezi yaðlama sistemlerinde yaðlama iþlevi,
iþleyiþe göre tespit edilen pompa, valf, elektronik
kontrol kartý ve ikaz-uyarý elemanlarý ile yapýlmaktadýr.
Otomatik merkezi yaðlama sistemleri enerjide tasarruf,
çalýþma ömrü uzunluðu, kullanýmda tasarrufluk ve
iþ gücü kayýplarýnýn önüne geçilmesini saðlar. Otomatik
merkezi yaðlama sistemlerinde sistemde kullanýlan
yað miktarý el ile yaðlamaya göre % 50 daha tasarruf
imkaný saðlamaktadýr.
Merkezi yaðlama sistemleri, kullanýlacaðý
makina veya ekipmanlarýn çalýþma þartlarý ve
iþlevlerine göre olmak üzere ;
1. Sývý yað sistemleri
2. Progresif sistemler
3. 2 Hatlý sistemler
4. Çok hatlý sistemler
Olarak projelendirilmektedir.
Projelendirmede sistemde kullanýlacak yaðýn gres veya sývý yað olmasý gibi özellikler sistemin
iþlevselliði yönünden önemli bir etkendir.
SAYFA 7
lubrication
ECO friendly
OTOMATÝK MERKEZÝ YAÐLAMA SÝSTEMLERÝ
ÞÝRKETLER ÝÇÝN NEDEN ÖNEMLÝDÝR ?
MERKEZÝ YAÐLMA SÝSTEMLERÝ ÝLE SAÐLANACAK KAZANÇLAR
1. Merkezi otomatik yaðlama sistemleriyle yapýlan periyodik yaðlamalarla daha
az sürtünme saðlandýðýndan enerji tüketiminde %7 oranýnda enerji tasarrufu
saðlanacaktýr.
2. Yaðlama malzemelerinde kayýplar olmayacaðýndan %20 daha az malzeme
kullanýlacaktýr.
3. Makine sistemlerinin bakým ve yenileme maliyetlerinde % 20 tasarruf elde
edilecektir.
4. Ekipmanlarýn % 5 daha uzun süre kullanýmý saðlanacaktýr.
5. Makinenin % 3 daha verimli kullanýlma imkaný doðacaktýr.
6. Makinenin bozulma ve bakým anlarýnda oluþacak %12 oranýndaki üretim kaybý
önlenecektir.
7. Makinenin bakým ve yenileme maliyetlerinde % 20 kazaným saðlanacaktýr.
Sunulan bu bilgiler, iþyeri vaka tespitlerinden ve iþyeri veri kayýtlarýndan elde edilen
sonuçlarýn deðerlendirilmesiyle oluþturulan bilgilerdir. Makine ekipmanlarýnýn her koþulda
birbirleriyle sorunsuz olarak çalýþabilmesi yaðlama sistemlerinin gereði gibi projelendirilmesiyle
mümkündür.
SAYFA 8
lubrication
ECO friendly
MERKEZÝ YAÐLAMA SÝSTEMÝ KURULUM AÞAMALARI
Otomatik merkezi yaðlama sisteminin verimli olabilmesi ve ekipman ömrüne katkýda bulunabilmesi
için, sistemin kurulacaðý ekipmanýn çalýþma þartlarýna göre 3 ana öðenin belirlenmesi gerekmektedir.
1. YAÐ TÝPÝNÝN BELÝRLENMESÝ
Ekipmanýn çalýþma durumu ve þartlarý göz önüne alýnarak en doðru yað tipi
seçilmelidir.
GRES YAÐI
SIVI YAÐ
2. YAÐ TÝPÝNE GÖRE
YAÐLAMA PRENSÝBÝNÝN BELÝRLENMESÝ
Yaðlama prensipleri sývý yað ve gres yaðlarýna göre deðiþiklik gösterir. Sistemin
kurulacaðý ekipmanýn yað ihtiyacý yapýsal olarak 4 prensip ile mümkündür.
GRES YAÐI
ÝKÝ HATLI
YAÐLAMA
PRENSÝBÝ
ÇOK HATLI
YAÐLAMA
PRENSÝBÝ
SIVI YAÐ
PROGRESÝF
YAÐLAMA
PRENSÝBÝ
SIVI YAÐLAMA
PRENSÝBÝ
3. YAÐLAMA PRENSÝBÝNE GÖRE
EKÝPMANLARIN BELÝRLENMESÝ
Yaðlama ekipmanlarý sývý yað ve gres yaðlarýna göre deðiþiklik gösterir. Ekipmanlarýn
seçimi sistem prensibine göre doðru olarak yapýlmalýdýr.
ÝKÝ HATLI
YAÐLAMA
PRENSÝBÝ
POMPA
TÝPÝNÝN
BELÝRLENMESÝ
ÇOK HATLI
YAÐLAMA
PRENSÝBÝ
BORU / HORTUM
TÝPÝNÝN
BELÝRLENMESÝ
PROGRESÝF
YAÐLAMA
PRENSÝBÝ
DAÐITICI
TÝPÝNÝN
BELÝRLENMESÝ
SAYFA 9
SIVI YAÐLAMA
PRENSÝBÝ
RAKOR
TÝPLERÝNÝN
BELÝRLENMESÝ
ÝKAZ / UYARI
TÝPLERÝNÝN
BELÝRLENMESÝ
lubrication
ECO friendly
A. GRES YAÐLARI
Rulmanlar, millerin yataklar içerisinde teðetsel dönmelerini saðlarlar. Rulmanlar bir çember
içerisine belirli çaplarda yan yana dizilmiþ çelik bilyelerden, silindirik düz makaralardan, konik
makaralardan, içi tam dolu silindirik makaralardan oluþurlar. Çelik bir kafes içerisinde bulunan
bu döndürme elemanlarýnýn bulunduklarý ortamda sürtünmeyi en alt düzeyde tutabilmeleri için
kafes boþluklarýnýn gresle doldurulmuþ olmasý gerekmektedir. Yaðla beslenen kayar veya döner
elemanlar teðet deðdikleri yüzeylerde rahat dönme ve kayme hareketlerini seri þekilde saðlarlar.
Rulmanlarda kullanýlacak gres yaðlarý; rulmanýn çalýþtýðý ortamýn yük konumu, çalýþma
sýcaklýðý, devir sayýsý ve rulmanýn çalýþma süresi dikkate alýnarak belirlenir. Rulman greslerinin
rulman kafesleriyle aralarýnda daima film tabakasý meydana getirmelerine dikkat edilir.
Rulman greslerinin doðru seçimi rulmanlarýn iþletme ömürlerini uzatýr. Otomatik yaðlama
sistemlerinde rulman gresi olarak EP katkýlý (lityum,kalsiyum,sodyum, baryum ve alüminyum
katýlaþtýrýcýlar) gresler kullanýlýr.
Greslerde dayanýklýlýk penetrasyon deðerleriyle ölçülmektedir. Penetrasyon dalma derinliði
anlamýna gelir.Gres penetrasyon deðerleri 9 sýnýfa ayrýlýr. Bu sýnýflara NLGI sýnýflarý adý verilir.
NLGI sýnýflarý þunlardýr:
DIN 51811’E GÖRE
NLGI SINIFLARI
PENETRASYON
DEÐERLERÝ
ODA SICAKLIÐINDA
GÖRÜNÜÞÜ
000
00
0
445 - 475
400 - 430
355 - 385
Çok akýcý
Akýcý
Yarý sývý
1
2
3
310 - 340
265 - 295
220 - 250
Çok yumuþak
Yumuþak
Orta - Sert
4
5
6
175 - 205
130 - 160
85 - 115
Sert
Çok sert
Aþýrý sert
Greslerin yaz ve kýþ aylarýnda kullanýmlarý verimlilik yönünden farklýlýk gösterir. Yaz aylarýnda
NLGI 3 sýnýfý orta-sert kývamlý gresler, kýþ aylarýnda ise NLGI 2 sýnýfý yumuþak kývamlý greslerin
kullanýlmasý önerilir.
SAYFA 10
lubrication
ECO friendly
A. GRES YAÐLARI
GRES YAÐININ KULLANIMINDA MÝKTAR VE PERÝYOTLAR
Rulmanlarýn performanslarý açýsýndan yaðlama
periyotlarý önemlidir. Yaðlama noktalarýnýn gres miktarý
hesaplamalarýnda rulmanýn baðlandýðý milin devir sayýsý
,yataðýn rulmanlý veya kaymalý olmasý,yaðlama noktasýnýn
pompaya uzaklýðý dikkate alýnarak hesaplamalar yapýlýr.
Yaðlama noktalarýndaki rulmanlarýn yað ihtiyaç türünün
seçimi için en önemli unsur devir sayýsýnýn göz önünde
bulundurulmasýdýr. Yüksek devirdeki rulmanlarda sývý
yað kullanýmý, düþük devirli rulmanlarda ise gres yaðý
kullanýmý önerilir.
GRES YAÐININ KULLANIMINDA YÖNTEMLER
Otomatik yaðlama sistemlerinde yaðlama yöntemi rulman gresinin seçimi ve gres miktarýnýn
hesaplanmasý kadar önemlidir. Otomatik yaðlama sistemlerinde yeterli miktarda yaðýn kullanýmý
rulman ömrünün en iyi þekilde kullanýlmasýný saðlar.
Rulmanlarýn gressiz kalmalarý rulman bünyelerinde kuruma meydana getirir. Kuruma
rulmanýn kayma özelliðini kaybetmesine sebebiyet verir. Rulmanýn kayma özelliðini kaybetmesi
rulman gresinin bozulmasýna, meydana gelecek aþýrý sürtünme sebebiyle ýsýnma ve buharlaþmanýn
meydana gelmesine ve rulmanýn oksitlenmesine sebebiyet verir. Bu olumsuzluklarýn meydana
gelmesi rulman hasarlarýný meydana getirmekle birlikte hatalý iþlerin yapýlmasýna da ortam hazýrlar.
Rulman arýzalarýnýn önüne
geçmek, oluþacak arýzalar sebebiyle
maliyetleri arttýrmamak, kullanýlan
enerjiden ve gresten tasarruf etmek için
otomatik yaðlama sistemleri iþletmelere
her zaman katma deðer saðlar.
SAYFA 11
lubrication
ECO friendly
A. GRES YAÐLARI
RULMANLARDA YAÐ ÝHTÝYACININ HESAPLANMASI
Rulman yað ihtiyacýhesaplamasý, yaðlama sisteminde var olan rulmanlarýn gres veya sývý yað
ihtiyaç miktarýnýn belirlenmesini matematiksel olarak saðlar.Bu hesaplamalarda kullanýlan formül
ve sayýsal deðerler þunlardýr
Rulman yað ihtiyacý formülü
Q = 4 . 10-3. dm . a
Devir sayýsýna göre formül
Qd = Q .Rp
Q = Rulman yað ihtiyacý = cm³/saat
dm = Ortalama rulman çapý = cm
a = Rulman sýrasý
Rp = Devir limit katsayýsý
Rp
Rp
Rp
Rp
=
=
=
=
50-500 = 1
500-2500 = 2
2500-5000 = 3
5000-8000 = 3,5
Tek Sýralý Rulman Ýçin Örnek Uygulama
-3
Q = 4 . 10
. dm . a
Q = 4 . 10-3 . 10 . 1
Q = 4 . 1 / 1000 . 10 . 1
Q = 4 . 1 / 100
Q = 0,04 cm³/saat
Q = 0,04 . 24 = 0,96cm³/gün
Q = 0,04 . 8 = 0,32cm³/8 saat
Ayný çapa sahip (dm=10cm ) fakat devir sayýsý 1000 devir/dakika olan bir rulmanýn yað ihtiyacý
yukarýda bulunan düþük devirli (50 dev/dak) milin rulmanýnýn 2 katý büyüklüðünde olmaktadýr.
Rulman 50 devir / dakika ise ;
Rulman 1000 devir / dakika ise ;
Q = 4 . 10-3 . 10 . 1
Q = 4 . 1 / 1000 . 10 . 1
Q = 4 . 1 / 100
Q = 0,04 cm³/saat
Q = 0,04 . 24 = 0,96cm³/gün
Q = 0,04 . 8 = 0,32cm³/8 saat
Q = 4 . 10-3 . 10 . 1
Q = 4 . 1 / 1000 . 10 . 1
Q = 4 . 1 / 100
Qd = Q.Rp
Q = 0,04 . 2 = 0,08 cm³/saat
Q = 0,08 . 24 = 1,92cm³/gün
Q = 0,08 . 8 = 0,64cm³/8 saat
SAYFA 12
lubrication
ECO friendly
A. GRES YAÐLARI
BÝLYALI YATAKLARIN YAÐ ÝHTÝYACININ HESAPLANMASI
Bilyalý yataklarýn gres yað ihtiyacý rulmanlý yataklara göre farklýlýk gösterir. Bilyalý yataklarýn yað
ihtiyaç formülü þöyledir:
formül
Hýz faktörü
-4
Q = 8 . 10
.h.a.k.L
Q = Yað ihtiyacý = cm³/saat
h = Strok
a = Bilye sýrasý
k = Hýz faktörü
L = Yatak boyu
k=
k=
k=
k=
50 - 250 cm/dak. = 0.03
250 - 500 cm/dak. = 0.05
500 - 1000 cm/dak. = 0.1
1000 - 2000 cm/dak. = 0.2
Örnek Uygulama
Q = 8 . 10-4 . h . a . k . L
Q = 8 . 10-4 . 20 . 30 . 0,05 . 10
Q = 8 . 1/10000 . 20 . 30 . 0,05 . 10
Q = 1/125 . 3 . 1
Q = 3/125 = 0.024 cm³/saat
Q = 0.024 . 8 = 0,192 cm³ / 8 saat
Q = 0.024 . 24 = 0,576 cm³ / 24 saat
SAYFA 13
lubrication
ECO friendly
A. GRES YAÐLARI
KIZAKLI YATAKLARIN YAÐ ÝHTÝYACININ HESAPLANMASI
b
c
c
Strok
(L)
b
a
Kýzaklý yatak açýlým alaný
a
Kýzaklý yatak açýlým alaný Strok mesafesi 50mm olarak kabul edilmiþtir.
Akýzak = (a + b + c) . L
Akýzak = (20 + 10 + 10) . 50
Akýzak = 40 . 50
Akýzak = 2000 mm²
B
Kýzaklý yatak alaný ile ayný alana sahip rulman alanýna eþitlenerek,
eþdeðer rulman çapýnýn bulunmasý
dm
formül
Kýzak alaný = Rulman alaný
pi . dm . B = Rulman alaný
3,14 . dm . 20 = 2000
dm =
2000
3,14 . 20
dm =
2000
62,8
dm = 3,18 cm
Qrulman yað ihtiyacý = 4 . 10-3 . dm . a
Qrulman yað ihtiyacý = 4 .
Qrulman yað ihtiyacý =
= 31,8 mm
1
.3.1
1000
1
250
.3
Qrulman yað ihtiyacý = 0,012 cm³ / saat
Qrulman yað ihtiyacý = 0,012 . 24 = 0,288cm³ / 24 saat
SAYFA 14
lubrication
ECO friendly
GRES YAÐLARI - BASINÇ KAYIP TABLOSU
Aþaðýdaki BASINÇ-KAYIP tablosu, yaðlama alanýnda kullanýlan genel boru çaplarý ve ALLFETT
ALL-25 sanayi tipi elektrikli gres pompalarýnýn debi deðerleri için hazýrlanmýþtýr. Bir metre borudaki
basýnç kaybýný bar. deðeri olarak verir ve faktörlerin birbirleri ile olan iliþkisini göstermektedir.
Boru tanýmý Yað sýnýfý Debi Miktarý 37,5 cm³ / dakika
(Ýç Çapmm)
Debi Miktarý 75 cm³ / dakika
-10°C
0°C
7,8
13
28
4,2
7
11,2
2,6
4,4
7
1,5
2,6
4,2
0,95 10,2
1,6
17
2,5 27,2
6
10
16
3,6
6
9,6
2,3
3,8
6
1,4
2,4
3,8
NLGI 0 3,9
NLGI 1 6,5
NLGI 2 10,4
2
3,4
5,4
12
2
3,2
0,7
1,2
1,9
0,4
0,7
1,1
5,1
8,5
13,6
3
5
8
1,68
2,8
4,5
1
1,7
2,7
0,6
1,1
1,7
NLGI 0
NLGI 1
NLGI 2
2,4
4
6,4
1,2
2
3,2
0,7
1,2
1,9
0,4
0,7
1,1
0,2
0,4
0,6
3
5
8
1,5
2,6
4,1
0,9
1,6
2,5
0,5
0,9
1,4
0,3
0,5
0,8
NLGI 0
NLGI 1
(Ø15,75mm) NLGI 2
0,9
1,5
2,4
0,48
0,8
1,28
0,2
0,4
0,6
0,1
0,2
0,3
0,08
0,1
0,2
1,2
2
3,2
0,6
1
1,6
0,3 0,18 0,1
0,5 0,3 0,18
0,88 0,48 0,29
Ø8 x 1
(Ø6mm)
Ø10 x 1
(Ø8mm)
Ø12 x 1
(Ø10mm)
R 1/2
NLGI 0
NLGI 1
NLGI 2
10°C 20°C 30°C -10°C
NLGI 0 0,5 0,26 0,13 0,06
NLGI 1 0,9 0,44 0,22 0,1
(Ø21,25mm)
NLGI 2 1,44 0,7 0,35 0,16
R 3/4
R1
(Ø27mm)
NLGI 0 0,33 0,15 0,07
NLGI 1 0,55 0,26 0,12
NLGI 2 0,88 0,42 0,19
-
SAYFA 15
0°C
10°C 20°C 30°C
-
0,66 0,32 0,18 0,09 0,06
1,1 0,54 0,3 0,16 0,1
1,75 0,86 0,48 0,26 0,16
-
0,42 0,19 0,09
0,7 0,32 0,16
1,12 0,51 0,26
-
-
lubrication
ECO friendly
B. SIVI YAÐININ SEÇÝMÝ ÝÇÝN ÖNEMLÝ BÝLGÝLER
Sývý yaðlar güç iletim sistemlerinde kullanýlan ve sentetik özelliklere sahip olan yaðlardýr.Sývý
yaðlarýn kullanýlan sisteme göre seçilmesi önemlidir.Sývý yaðlar gres yaðlarýnda olduðu gibi çalýþan
yüzeyler arasýnda katman oluþtururlar.
Sývý yaðlarýn uzun süre yüksek basýnç altýnda çalýþma özelliðine ve ýsýya dayanýklý ve
viskoziteyi koruma özelliðine sahip olmasý gerekir.Ayrýca sývý yaðlarýn yaðlama yeteneðinin iyi
olmasý,polimerleþme özelliðinin bulunmasý,suyu uzaklaþtýrma özelliðinin olmasý,akma noktasýnýn
çalýþma ýsýsýnda belirtilen yað özellikleri sýnýrlarý içerisinde kalmasý,hava tutmama özelliði ve film
dayaným özelliðinin iyi olmasý istenen temel özellikleridir. Sývý yaðlarýn kullanýlan sistemlere göre
seçimi ISO ve DIN standartlarýna göre yapýlýr. Otomatik merkezi yaðlama sistemlerinde ISO ve
DIN normlarýna göre HL sýnýfý sývý yaðlar kullanýlýr.
SINIFI
ISO
DIN
GENEL TANIM
ÖZELLÝKLER
HH
HH
Mineral yað özelliði içerir.
(Katkýsýzdýr)
Düþük maliyetlidir.
Hassasiyet gerektirmeyen yaðlama
sistemlerinde kullanýlýr
HL
HL
Mineral yað özelliðinin yanýnda
pas ve oksidasyon önleyici
katkýlar içerir
Uzun kullaným ömrü ve az aþýnma
istenen yaðlamalarda kullanýlýr.
HM
HLP
Mineral yað özelliði ile birlikte
pas, oksidasyon önleyici ve
aþýnmaya karþý katkýlar içerir
Uzun kullaným ömrü ve az aþýnma
istenen yaðlamalarda kullanýlýr.
HR
HVI
HVLPD
Mineral yað özelliði ile birlikte
pas, oksidasyon önleyici yüksek
viskozite saðlayan katkýlar içerir
Çok geniþ sýcaklýk aralýklarýnda çalýþan
ve bus sýcaklýk aralýðýnda viskozitelerinde
az deðiþiklik olmasý gereken yaðlamalarda
kullanýlýr
HV
HVI
Mineral yað özelliði ile birlikte
pas, oksidasyon önleyici,
aþýnmaya yüksek viskoziteye,
yüksek sýcaklýklara direnç
saðlayan katkýlar içerir
Yüksek sýcaklýklarda ve hareketli aþýnmaya
karþý dayaným gerektiren yaðlama
sistemlerinde kullanýlýr.
HS
-
Mineral yað özelliði ile birlikte
genel katkýlar içerir
Ateþe dayaným özelliði gerekmeyen
yaðlama sistemlerinde kullanýlýr.
HG
GLP-D
Yapýþma ve kaynamama
Hidrolik kýzak yaðlama sistemlerinde
özellikleri arttýrýlmýþ deterjan
kullanýlýr.
dispersan katkýý pas, oksidasyon
ve aþýnma önleyici katkýlar içerir.
SAYFA 16
lubrication
ECO friendly
YAÐLAMA PRENSÝPLERÝ
A. SIVI YAÐLAMA PRENSÝBÝ
Bu prensipte kullanýlan pompa ve daðýtýcýlar sadece sývý
yaðlama amacý için tasarlanmýþlardýr. 20 bar sistem çalýþma
basýncýna ayarlý olan LUBMATIC pompalarý, daðýtýcýlarýn çalýþma
prensibi sebebiyle by-pass sistemi ile donatýlmýþlardýr.
Bu prensipte daðýtýcýlar pompadan çýkan tek bir hat
üzerine dizili olarak kullanýlmaktadýr. Sabit dozlu ve doz ayarlý
olmak üzere 2 ayrý modele sahip daðýtýcýlar, pompanýn çalýþmasý
süresince sacede 1 defa yaðlama noktalarýný beslerler.
B. PROGRESÝF YAÐLAMA PRENSÝBÝ
Sývý yað ve gres kullanýmý mümkün olan yaðlama
prensibidir. Bu prensipte gres yaðý pompalarý kullanýlabildiði
gibi sývý yað pompalarýda sistemi beslemek için kullanýlabilmektedir.
Bu prensipte daðýtýcýlar, pompanýn her bir çýkýþýna ayrýca
baðlanabildiði gibi, daðýtýcý çýkýþlarýda diðer bir daðýtýcýyý besyebilir.
Pompadan gelen yað, çalýþma süresi boyunca daðýtýclar ile
dozlara ayrýlarak yaðlama noktalarýna iletilirler.
C. ÇOK HATLI YAÐLAMA PRENSÝBÝ
Bu prensipte kullanýlan pompa ve daðýtýcýlar sadece gres
ile yaðlama amacý için tasarlanmýþlardýr. 400 bar’a kadar sistem
çalýþma basýncýna ayarlanabilen Elektrikli gres pompalarý, farklý
miktarlarda çýkýþ hacimlerine sahiplerdir.
Bu prensipte 20 noktaya kadar çýkýþ verebilen elektrikli
gres pompalarý kullanýlmaktadýr. Pompa çýkýþlarý yaðlama
noktalarýný besleyebildiði gibi ayný zamanda daðýtýcý valflerle de
kullanýlabilmektedir.
SAYFA 17
M
lubrication
MERKEZÝ YAÐLAMA SÝSTEMÝ KURULUM AÞAMALARI
ECO friendly
3. YAÐLAMA PRENSÝBÝNE GÖRE EKÝPMANLARIN BELÝRLENMESÝ
SANAYÝ TÝPÝ ELEKTRÝKLÝ GRES POMPALARI
Bu pompa serisi, özellikle progresif sistem dahilinde kullanýlmakta olan elektrik motoru tahrikli
pistonlu tip gres pompalarýdýr. Küçük ve orta büyüklükte makinalar, hafriyat araçlarý, kamyonlar,
týrlar, inþaat makineleri, beton mikserleri gibi bir çok uygulama alanýndaki progresif sistem ile
yaðlama ihtiyacýný karþýlamaktadýr.
HAZNE : 16 litre ile 50 litre arasýnda seçenekleri
bulunmaktadýr. Gerektiðinde seviye ikazý baðlanarak
elektronik kontrol kartý ile seviye kontrolü yapýlabilir.
EKSANTRÝK SÝSTEMÝ : Elektrik motorunun miline
baðlý eksantrik sistemi ise 2. Bölgeyi oluþturur. Eksantrik
sistemi, merkezinden 4mm kaçýk olarak delinmiþ olan
bir eksantrik ile, üzerinde konumlandýrýlmýþ olan
rulman, sýyýrýcý kaþýk ve bunlarý birbirine baðlayan
yardýmcý elemanlardan oluþmaktadýr. Eksantrik pompa
elemanýna basýnç üretmede tahrik verirken sýyýrýcý
kaþýk ise pompa haznesi içerisindeki yaðýn sürekli
pompa elemanlarýna doðru gitmesini saðlamakta ve
yaðý pompa elemaný üzerinde tutmaya yardýmcý
olmaktadýr.
TAHRÝK ÜNÝTESÝ : 380 V AC voltaja sahip motorlar
0.55Kw kuvvete sahiptirler. Dakikada 46 devir saðlayan
bu motorlar ile pompadan dakikada 7,5cm³ ile 75cm³
hacmleri arasýnda yað akýþý saðlanabilmektedir.
SAYFA 18
lubrication
MERKEZÝ YAÐLAMA SÝSTEMÝ KURULUM AÞAMALARI
ECO friendly
3. YAÐLAMA PRENSÝBÝNE GÖRE EKÝPMANLARIN BELÝRLENMESÝ
GRES POMPALARI BASINÇ ÜRETÝM ELEMANI
POMPA ELEMANI :
Eksantrik sistemi ile pompa gövdesi arasýndaki hassas
tolerans dahilinde gövdeye monte edilerek
kullanýlmaktadýr. Üzerinde bulunan piston bir yay ile
birlikte pompa elemaný gövdesine basitçe kilitlenmiþtir.
Eksantrik hareketin meydana getirdiði baský kuvveti
yaðýn basýnçla pompa çýkýþýna iletilmesini saðlamaktadýr.
Pompa elemaný ise kendi içinde 3 alt bölgeye
ayrýlmaktadýr ;
Emniyet valfi bölümü : Bu bölümde pompa elemaný
emniyet valfi sistemi parçalarý, pompa elemaný çýkýþý
ve ikinci bir check-valve sistemi daha bulunmaktadýr.
Check - valve sistemi : Bu bölümde pompa elemaný
gövdesi ve içerisinde bulunan sübap parçalarý
bulunmaktadýr.
Pompa elemaný emiþ bölümü : Bu bölümde pompa
elemaný pistonu, piston yataðý ve yay bulunmaktadýr.
Piston Ø5, Ø6 ve Ø7mm olmak üzere 3 farklý çapa
sahiptir. Bu çaplar ile farklý miktarlarda doz elde
edilmektedir.
SAYFA 19
lubrication
MERKEZÝ YAÐLAMA SÝSTEMÝ KURULUM AÞAMALARI
ECO friendly
3. YAÐLAMA PRENSÝBÝNE GÖRE EKÝPMANLARIN BELÝRLENMESÝ
GRES POMPALARI ÇALIÞMA PRENSÝBÝ
Pompanýn çalýþmasý, elektrik motorunun harekete geçmesi ile baþlar. Elektrik motorunun
saat yönünde dönmesiyle gerçekleþen tahrik hareketi, ona baðlý olan eksantrik sisteminin toplamda
8mm'lik dairesel bir hareket yaratmasýný saðlar. Pompa elemaný pistonu ve yayý, sýký bir þekilde
eksantrik üzerinde bulunan rulmana dayanýr pozisyondadýr. Eksantiriðin bu dönüþ hareketi
sayesinde pompa elemaný pistonu, piston yataðýnýn içine doðru itilir, bu sayede hazne içerisindeki
yað basýnç ile birlikte pompa elemaný sübap sisteminden geçerek çýkýþ bölümüne doðru ilerlemeye
baþlar. Eksantiriðin dönüþ hareketinin devamýndaki mesafe bu sefer ters yöne doðru olduðu için
piston yay sayesinde tekrar rulmana doðru hareket eder ve pompa elemaný yataðý üzerinde
bulunan emiþ deliði sayesinde hazneden yað emilmesi saðlanýr. Bu iþlem elektrik motorunun bir
turu dahilinde gerçekleþmektedir. Motorun her bir turunda pompa elemaný 0,170cm³ miktarýnda
yaðý sisteme iletmektedir.
Kurulumu yapýlacak sistemin çalýþma basýncý emniyet valfi ile ayarlanmaktadýr. Pompanýn
çalýþmasý süresi boyunca yaðlama hatlarý içerisine dolacak yaðýn basýncý, sistemin güvenliði
açýsýndan bir tahliye limitine ayarlanmalýdýr. Emniyet valfinde ayarlanmýþ olan standart basýnç
ayarý 400 bar. 'dýr. Gerektiði durumlarda bu basýnç daha az ya da daha fazla ( max. 600 bar.)
seviyeye ayarlanabilir.
Pompa elemaný çýkýþý bir daðýtýcýya baðlanabildiði gibi istendiðinde ise yaðlama noktasýný
tek baþýna besleyebilir. Sistemde bulunan her bir yaðlama noktasýnýn ihtiyacý karþýlanabilecek
þekilde çözüm üretilebilmektedir.
ALL-1 POMPA ELEMANI DOZ MÝKTARLARI
Standart pompa elemaný Ø6 mm piston çapýna sahiptir ve motorun 1 turu dahilinde verdiði
yað miktarý 0,170cm³ 'tür. Buna ek olarak bir ufak tipi olan Ø5 mm piston sayesinde 0,118³
miktarýnda yað transferi saðlanabildiði gibi, bir büyük tipi olan Ø7mm piston sayesinde 0,231
cm³ miktarýnda strok deðeri elde edilir.
Pompa için kullanýlabilecek motor tiplerine göre dakikada transfer edeceði yað miktarlarý
aþaðýdaki gibi olacaktýr. (Hesaplama ile elde edilen deðerler yaklaþýk sonuçlar olacaktýr, bu sebeple
parantez içerisinde yazýlmýþ olan deðerler yük altýndaki en yaklaþýk sonucu temsil etmektedir.)
1.
2.
3.
Ø5mm piston = AC Tip motor = 0,118 cm³ x46= 5,5 cm³(5 cm³)
Ø6mm piston = AC Tip motor = 0,170 cm³ x46= 8 cm³ (7,5 cm³)
Ø7mm piston = AC Tip motor = 0,231 cm³ x46= 10 cm³ (9,5 cm³)
Yukarýda verilmiþ olan doz deðerleri ile istenilen miktarlara göre, pompa çalýþma süresi ayarlanarak
farklý miktarlarda yað çýkýþý saðlanabilmektedir.
SAYFA 20
MERKEZÝ YAÐLAMA SÝSTEMÝ KURULUM AÞAMALARI
lubrication
ECO friendly
3. YAÐLAMA PRENSÝBÝNE GÖRE EKÝPMANLARIN BELÝRLENMESÝ
POMPALARDA MEYDANA GELEBÝLECEK ARIZA TÜRLERÝ VE ÇÖZÜMLERÝ
Pompa çalýþmýyor ise ;
1. Pompa elektrik baðlantýlarý doðru olarak yapýlmamýþ olabilir.
2. Elektrik baðlantý kablolarý kopmuþ ya da gevþemiþ olabilir ;
3. Pompa üzerine gelen bir darbe sonucu elektrik motoru hasar görmüþ olabilir.
Pompanýn elektrik baðlantýlarý kontrol edilmeli, doðru tipte enerji verildiðine emin olunduktan
sonra kablolarýn hasarlý olup olmadýðýna bakýlmalýdýr. Hasarlý kablolarýn deðiþtirilmesi gerekmektedir.
4. Elektronik kontrol kartý bekleme süresinde olabilir.
Pompa eðer elektronik kontrol kartý ile birlikte kullanýlmakta ise, kartýn bekleme süresinde olup
olmadýðý kontrol edilmelidir. Kart eðer bekleme süresinde iken yaðlama yapýlmasý gerekirse kart
üzerindeki ADDITIONAL CYCLE tuþuna basýlarak 1 periyot yaðlama yapýlmasý saðlanýr.
5. Yetersiz güçte bir trafo kullanýlmýþ olabilir. Eðer pompaya enerji AC akýmdan DC akýma bir güç
kaynaðý tarafýndan dönüþtürülerek veriliyorsa en az 5A bir transformatör kullanýlmasý gerekmektedir.
Pompa çalýþýyor ancak yað sevketmiyor ise ;
1. Pompa haznesi içerisinde bulunan sýyýrýcý kaþýk ters yöne dönüyor olabilir.
Pompa bu þekilde çalýþtýrýldýðýnda kaþýk yaðý pompa elemanlarýna doðru bastýramaz ve
pompa elemanlarý hava yapar. Kaþýðýn mutlaka saat yönünde dönüyor olduðuna emin olun.
2. Pompa haznesi içerisinde yað bitmiþ olabilir. Pompa dolumunun yapýlmasý gerekmektedir.
3. Elektrik motoru çalýþýyor ancak kaþýk dönmüyor ise ;
Kaþýk ve eksantrik parçalarýný birbirine baðlayan setuskur gevþemiþ olabilir.
4. Elektrik motoru çalýþýyor, kaþýk dönüyor ancak yað çýkýþý gerçekleþmiyor ise ;
Pompa elemaný yayý kýrýlmýþ yada pompa elemaný uzun süre yaðsýz çalýþtýðý için hava yapmýþ
olabilir. Pompa elemanýný emniyet valfi tarafýndan el ile destek vererek tamamen gevþetin. Pompa
elemaný yayý eðer saðlam ise son turdan sonra kuvvetli bir þekilde elinizi geriye itecektir. Eðer bir
kuuvet yok ise pompa elemanýný dikkatlice yuvasýndan tamamen çýkartýp yayý deðiþtirin.
Eðer yay saðlam ise, pompa elemanýný yerine tekrar vidalayýn ancak tamamen sýkmayýn.
Pompayý çalýþtýrarak içerideki havanýn çýkmasýný saðlayýn. Hava kabarcýksýz yað çýkýþý görüldükten
sonra pompa elemaný yerine tamamen sýkýlýr.
SAYFA 21
lubrication
ECO friendly
D. ÝKÝ HATLI YAÐLAMA PRENSÝBÝ
SÝSTEM ELEMANLARI
Bu prensipte kullanýlan pompa ve daðýtýcýlar sadece gres ile yaðlama
amacý için tasarlanmýþlardýr. 600 bar’a kadar sistem çalýþma basýncýna
ayarlanabilen Elektrikli gres pompalarý, tiplerine göre farklý miktarlarda
çýkýþ hacimlerine ve hazne kapasitelerine sahiplerdir. Ýki hatlý sistem
yaðlama prensibinde daðýtým, harici bir yön valfi ile kumanda edilen
modüler daðýtýcýlar ile gerçekleþtirilir. Bu daðýtýcýlarýn çýkýþ dozu miktarlarý
0,1 cm³ ile 1,5cm³ miktarlarý arasýnda ayarlanabilmektedir. Gerektiðinde
mono-blok tip daðýtýcý valfler kullanýlarak bu doz 15 cm³ miktarýna
arttýrýlabilir.
ELEKTRONÝK KONTROL PANOSU
BEKLEME
ÇALIÞMA
ALARM
ENERJÝ
A HATTI
B HATTI
0
1
YÖN DEÐÝÞTÝRME BASINCI
200 bar.
( 120 - 250 )
YÖN VALFÝ
HAT SONU
BASINCI
80 bar.
( 70 - 100 )
1. yaðlama hattý
A
B
2. yaðlama hattý
P
DAÐITICI VALFLER
R
Tank hattý
POMPA
Sensör
Basýnç hattý
Sisteme kumanda eden elektrik panosu içerisinde EK-10 elektronik kontrol kartý bulunmaktadýr.
Pulse sayma özelliðine sahip bu kart ile iki ana hattýn kaç defa yaðlanacaðý, yön valfi üzerinde
bulunan sensörden aldýðý komut sayesinde gerçekleþtirilir. 2 pulse arasýnda geçen zamanda arýza
zamaný belirleyebilmek için hatlarýn yaðlanma süresine güvenlik süresi (ortalama 10 dakika)
eklenerek kontrol kartýna tanýmlanýr. Kontrol kartý ile ayrýca pompa yað seviyesi, ikazlar, alarmlar
ve çalýþma durumu takip edilebilmektedir.
ÝKÝ HATLI SÝSTEM ÝÞLEYÝÞ ESASLARI
Yaðlama operasyonu, elektronik kontrol panosunun pompaya çalýþma sinyalini göndermesi ile
baþlar. Pompanýn çalýþmaya baþlamasý ile birlikte, P (basýnç) hattý yön valfine gelir. Yön valfi P
(basýnç) hattýný A ve B olmak üzere 2 ayrý hatta bölerek yaðý sýra ile bu hatlara aktarmaktadýr.
Hatlarýn pilot deðiþtirme basýncý yön valfi üzerinden max. 200 bar’a (120 -250 bar arasý) kadar
sistemin ihtiyacý olan seviyeye ayarlanýr.
PÝLOT DEÐÝÞTÝRME
BASINÇ AYARI
AYAR SETUSKURU
PÝM
R
P
A
B
SAYFA 22
A
B
SENSÖR
lubrication
ECO friendly
ÝKÝ HATLI SÝSTEM ÝÞLEYÝÞ ESASLARI
1. AÞAMA - ( ÝLK HATTIN DOLUMU - A HATTI )
Daðýtýcý valfler yön valfinin A ve B hat çýkýþlarýna baðlýdýr. Yön valfi P (basýnç) hattýný A hattýna
pilot vererek iþleme baþlar. Basýnç hattý daðýtýcý valflere ulaþtýktan sonra önce çekirdek pistonunu
diðer pozisyonuna doðru ittirir ve ayný zamanda A hattý doz odacýklarýný doldurmaya baþlar. Tüm
hat üzerinde bulunan daðýtýcýlarýn A hattý odacýklarý dolduðunda sistem basýncý yükselmeye
baþlayacaktýr.
ÇEKÝRDEK PÝSTONU
Yön valfi A hattý giriþi
(Çekirdek hattý)
DOZ PÝSTONU
DOZ ODACIKLARI
A
KAPALI
KAPALI
R
B
P
KAPALI
BASINÇ HATTI
2. AÞAMA - (YÖN VALFÝNDE PÝLOT DEÐÝÞTÝRME VE TANKA BY-PASS)
Sistem basýncýnýn gerekli olan seviyeye yükselmesi ile birlikte yön valfi pilot deðiþtirerek P (basýnç)
hattýný B hattýna yönlendirir. Bu yönlendirme sebebi ile daðýtýcý valflerin çekirdek pistonuda yön
deðiþtirmektedir. Çekirdek pistonunu bir önceki aþamada yönlendirmiþ olan yað miktarý A hattý
üzerinden R (tank) hattýna gönderilir. Çekirdek pistonun yön deðiþtirmesi tam olarak bittiðinde
A hattý doz odacýklarýda daðýtýcý çýkýþlarýna yönlendirilmiþtir ve B hattý doz odacýklarý dolmaya
baþlayacaktýr.
ÇEKÝRDEK PÝSTONU
Yön valfi B hattý giriþi
A HATTI ÜZERÝNDEN R HATTINA GÖNDERÝLÝR
DOZ PÝSTONU
DOZ ODACIKLARI
A HATTI
ÇEKÝRDEK
HATTI AÇIK
A
B
P
R
TANK HATTI
DOZ ODACIKLARI
B HATTI
BASINÇ HATTI
SAYFA 23
lubrication
ECO friendly
ÝKÝ HATLI SÝSTEM ÝÞLEYÝÞ ESASLARI
3. AÞAMA - (2. HATTIN DOLDURULMASI VE ÝLK HATTIN NOKTALARI YAÐLAMASI)
B hattý doz odacýklarýnýn dolmasý ile beraber R (tank) hattýna giden yað durmuþ ve A hattý doz
odacýklarýnda bulunan miktardaki yað yaðlama noktalarýna iletilmiþtir. Noktalara gidecek olan yað
miktarý, daðýtýcý indikatörü üzerinde bulunan setuskurun ayarlanmasý ile gerçekleþmiþtir.
B hattýnýn tam olararak dolmasý ile birlikte A hattý üzerinde bulunan bütün yaðlama noktalarý
yaðlama iþlemini gerçekleþtirecek ve ayný zamanda sistem basýncý yükselmeye baþlayacaktýr.
YAÐLAMA NOKTASINA GÖNDERÝLÝR
ÇEKÝRDEK PÝSTONU
Yön valfi B hattý giriþi
R hattý kapalý
DOZ AYAR SETUSKURU
DOZ PÝSTONU
DOZ ODACIKLARI
A HATTI
KAPALI
A
B
P
KAPALI
R
DOZ ODACIKLARI
B HATTI
BASINÇ HATTI
4. AÞAMA - (2. PÝLOT DEÐÝÞTÝRME VE TANKA BY-PASS)
Sistem basýncýnýn gerekli olan seviyeye yükselmesi ile birlikte yön valfi pilot deðiþtirerek P (basýnç)
hattýný tekrar A hattýna yönlendirir. Bu yönlendirme sebebi ile daðýtýcý valflerin çekirdek pistonuda
yön deðiþtirmektedir. Çekirdek pistonunu bir önceki aþamada yönlendirmiþ olan yað miktarý B
hattý üzerinden R (tank) hattýna gönderilir. Çekirdek pistonun yön deðiþtirmesi tam olarak bittiðinde
B hattý doz odacýklarýda daðýtýcý çýkýþlarýna yönlendirilmiþtir ve A hattý doz odacýklarý dolmaya
baþlayacaktýr.
B HATTI ÜZERÝNDEN
R HATTINA GÖNDERÝLÝR
Yön valfi A hattý giriþi
DOZ ODACIKLARI
A HATTI
DOZ ODACIKLARI
B HATTI
A
ÇEKÝRDEK
HATTI AÇIK
B
P
R
TANK HATTI
BASINÇ HATTI
SAYFA 24
lubrication
ECO friendly
ÝKÝ HATLI SÝSTEM ÝÞLEYÝÞ ESASLARI
5. AÞAMA - (2. HATTIN NOKTALARI YAÐLAMASI)
A hattý doz odacýklarýnýn dolmasý ile beraber R (tank) hattýna giden yað durmuþ ve B hattý doz
odacýklarýnda bulunan miktardaki yað yaðlama noktalarýna iletilmiþtir. A hattýnýn tam olararak
dolmasý ile birlikte B hattý üzerinde bulunan bütün yaðlama noktalarý yaðlama iþlemini
gerçekleþtirecektir. Tüm hat üzerinde bulunan daðýtýcýlarýn A hattý odacýklarý dolduðu noktada
sistem basýncý yükselmeye baþlar.
YAÐLAMA NOKTASINA
GÖNDERÝLÝR
Yön valfi B hattý giriþi
R hattý kapalý
DOZ PÝSTONU
YÖN DEÐÝÞTÝRME BASINCI
200 bar.
( 120 - 250 )
DOZ ODACIKLARI
A HATTI
HAT SONU
BASINCI
80 bar.
( 70 - 100 )
DOZ ODACIKLARI
B HATTI
A
KAPALI
P
R
KAPALI
BASINÇ HATTI
6. AÞAMA - (KONTROL PANOSU VE DURUM KONTROLÜ)
Yön valfi üzerindeki pilot hareketinin takibi dijital sensör tarafýndan izlenmektedir. Bu sensörün
her pilot ile birlikte karta gönderdiði sinyal sayesinde kontrol kartý 1 pulse saymaktadýr. 2 hatlý
yaðlama sisteminde 1 tam yaðlama 2 pulse sayýmý ile belirlenir. Bu sebeple hatlarýn kaç defa
yaðlanmasý gerektiðini ayarlamak için gerekli sayýnýn 2 katý kart üzerinde pulse sayma deðeri
olarak girilir.
2 pulse sayma arasýnda arýza sinyali alabilmek için kart üzerinde pulse arasý deðeri
girilmelidir. Bu deðerin bulunmasý ise, bir hattýn yaðlama iþlemini bitirme süresine bir güvenlik
süresi (ortalama 10 dakika) eklenerek belirlenmektedir. Kart eðer bu süre sonrasýnda pulse
sinyalini alamaz ise sistemi arýza konumuna getirecektir.
Kart üzerinde sistemin kaç defa yaðlanacaðý belirlendikten sonra, bu yaðlama iþlemi
bittiðinde sistemin nekadar süre bekleme konumunda kalacaðý ayrýca belirtilecektir.
SAYFA 25
lubrication
ECO friendly
ÝKÝ HATLI SÝSTEM DAHÝLÝNDE PROGRESÝF VALFLERÝN KULLANIM ESASLARI
Ýki hatlý sistem daðýtýcýlarýnýn çýkýþlarý gerektiðinde progresif daðýtýcýlarýn kullanýlmasý ile daha farklý
doz miktarlarýna bölünebilir. Ayný zamanda düþük miktarda olan fazla sayýda yakýn yaðlama
noktalarý bu þekilde yaðlanabilmektedir. Sistemde progresif daðýtýcýlarýnda kullanýlabilmesi,
projelendirme esnasýnda belirlenmektedir.
UYARI !! Bu tip uygulamalarda dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, progresif daðýtýcýlara
gelen yað miktarýnýn tamamen noktalara bölünerek yönlendirileceðidir. Bu sebeple 2 hatlý sistemi
oluþturan ana hatlar üzerinde progresif daðýtýcýlar baðlanamaz.
A
B
P
R
!! YANLIÞ UYGULAMA !!
Progresif daðýtýcýlar iki hatlý sistem üzerinde kullanýlýrken
ana hatlar üzerine baðlantý yapýlýrsa, ana hatlardaki yaðýn
tamamý progresif daðýtýcýdan çýkacaktýr. Bu sebeple yön
valfi pilot veremeyecek ve 2 hatlý sistem çalýþmayacaktýr.
DOÐRU UYGULAMA
Progresif daðýtýcýlar mutlaka iki hatlý sistem daðýtýcý çýkýþlarýna
baðlantý yapýlmalýdýr. Bu sayede ana hatlardaki yaðýn tamamý
2 hatlý sistem daðýtýcýlarýný besleyebilecektir.
SAYFA 26
lubrication
ECO friendly
ÝKÝ HATLI SÝSTEMLERDE OLUÞAN BASINÇ KAYIPLARI
Sistemde kurulacak 2 ana hattýn uzunluðu, kullanýlmasý gereken boru çaplarýnýn belirlenmesinde
büyük önem teþkil eder. Yön valfi üzerinde pilot deðiþtirme basýncý sabit 200 bar. (120 ile 250 bar.
arasý) olarak ayarlanacaktýr. Hat sonunda ise 80 bar. (70 ile 100 bar. arasý) basýncýn oluþturulabilmesi,
yaðlama iþleminin yapýlabilmesi için gereklidir. Bu esaslarýn saðlanabilmesi için, ana hatlarda
kaybedilen basýncýn hesaplanabilmesi gereklidir. Hatlarýn uzatýldýkça boru çaplarýnýn büyütülmesi
esasý korunmalýdýr. Otomatik merkezi yaðlama sistemleri ile yaðlama, ancak uygun koþullar
saðlandýðýnda verimi arttýracaktýr.
HATLARIN KURULUM DÜZENÝ VE BASINÇ YAPISINA ETKÝSÝ
Sistem kurulumu sýrasýnda çalýþma basýncýnýn optimum düzeyde olabilmesi için pompa pozisyonunun
hatlarda meydana gelecek basýnç kaybýnýn en az olacaðý yerde konumlandýrýlmasý tavsiye edilir.
Ana hattlarýn uzunluðu, dönüþ-dirsek sayýsý gibi diðer etmenler ile birlikte oluþan basýnç kayýplarýný
en aza indirebilmek için ana hatlarda kullanýlacak borularýn çap ölçülerini yaðlama için gerekli
basýncýn saðlanabileceði ölçüde tutmak gereklidir.
Örnek - 1 Bu kurulum düzeninde daðýtýcý valfler ana hatlara paralel olarak baðlý olduðu
için yað bir daðýtýcýdan diðerine geçerek hat sonundaki basýnç kaybýný arttýracaktýr.
Örnek - 2 Ayný kurulum düzeninde pompanýn yer deðiþtirilmesi ile hattýn uzunluðu
bozulmadan basýnç kaybý azaltýlabilmektedir. Ancak daðýtýcýlarýn dizilimi sebebi
ile oluþan basýnç kaybý devam etmektedir.
Örnek - 3 Ayný kurulum düzeninde daðýtýcýlarýn ana hatlar üzerindeki dizilimi deðiþtirilmiþtir.
Bu durumda sadece daðýtýcý odacýklarýnýn dolumu esnasýnda basýnç kaybý olmakta
ve bu sayede diðer örneklere göre kayýp en az seviyede tutlabilmektedir.
SAYFA 27
lubrication
ECO friendly
ÝKÝ HATLI SÝSTEMLERDE BASINÇ KAYIPLARININ HESAPLANMASI
BASINÇ KAYIP BÖLGELERÝ
1. DAÐITICI BLOKLARI
Eðer daðýtýcý bloklarý ana hatlar üzerinde hatta paralel olarak baðlantý yapýlmýþ durumda ise her
bir daðýtýcý bloðu yaklaþýk 10 barlýk basýnç kaybý meydana getirir.
Sadece daðýtýcýlar sebebi ile kaybolan basýnç miktarý 20 bar.
180 bar.
170 bar.
160 bar.
2. DÜZ BORULAR
Basýnç kayýp tablosu kullanýlarak, boru çaplarýna ve yaðýn viskozitesine göre basýnç kaybý
hesaplanabilir. Sistemde meydana gelecek en büyük basýnç kaybý ana hatlar üzerinde meydana
gelir.
Boru tanýmý Yað sýnýfý Debi Miktarý 37,5 cm³ / dakika
(Ýç Çapmm)
Ø12 x 1
(Ø10mm)
NLGI 0
NLGI 1
NLGI 2
-10°C
0°C
2,4
4
6,4
1,2
2
3,2
Debi Miktarý 75 cm³ / dakika
10°C 20°C 30°C -10°C
0,7
1,2
1,9
0,4
0,7
1,1
0,2
0,4
0,6
3
5
8
0°C
10°C 20°C 30°C
1,5
2,6
4,1
0,9
1,6
2,5
0,5
0,9
1,4
3. DÖNÜÞLER - DÝRSEKLER
Dirseklerin basýnç kaybýný hesaplamak için aþaðýdaki formül kullanýlmaktadýr.
formül
p = k . p . v²/2 . 10
-5
p= Dirsekteki basýnç kaybý (bar.)
k= Kayýp katsayýsý
p= Akýþkan yoðunluðu (kg/m³)
v= Akýþkan hýzý (m/s)
Düz boru dirsekteki kayýp katsayýsý
d= Dirsek boru çapý
R= Dirsek eðrilik yarý çapý
a= Dirsek açýsý
R/d k(a=45°) k(a=90°)
0.140
0.140
2
0.090
0.090
4
0.080
0.080
6
0.075
0.075
8
0.070
0.070
10
d
R
a
Q.v
SAYFA 28
0,3
0,5
0,8
lubrication
ECO friendly
ÖRNEK BASINÇ KAYIP HESABI
Aþaðýdaki örnekte meydana gelen basýnç kayýp deðeri BASINÇ-KAYIP tablosu kullanýlarak elde
edilmiþtir. Sadece ana hatlarý oluþturan borulardaki basýnç kayýplarýný temsil eder.
ANA HATLARI OLUÞTURAN BORULAR = Ø10 mm iç çap / Toplam 40 metre
ORTAM SICAKLIÐI = 10 °C
YAÐ SINIFI = Gres NLGI 1
POMPA DEBÝSÝ = 75cm³ / dakika
p BASINÇ KAYBI = 64 bar.
HAT SONU BASINCI
90 bar.
YÖN VALFÝ
PÝLOT BASINCI
150 bar.
Pompa çýkýþý max. 250 bar.
75 cm³ / dakika
SAYFA 29
lubrication
ECO friendly
MONTAJ ÖNCESÝ GEREKLÝ BÝLGÝLERÝN TOPLANMASI
KEÞÝF
Otomatik merkezi yaðlama sisteminin uygulanacaðý araç ya da ekipman, öncelikle özellikleri
ve yaðlama noktalarý için incelenmelidir. Ekipmanýn kýlavuzunda belirtilmiþ olan yaðlama noktasý
sayýsý ve bu noktalara gereken yaðýn miktarý belirlenmelidir.
Ekipman üzerindeki her noktanýn, otomatik merkezi yaðlama sistemi ile yaðlanmasý
istenmiyorsa, bazý noktalarýn el ile yaðlanmasý düþünülüyorsa, bu noktalar belirlenmelidir.
Yaðlama noktalarý üzerinde bulunan gresörlükler, her zaman ayný ölçüye sahip
olmayabilir. Bu yüzden, gresörlüklerin baðlantý ölçüleri incelenmeli ve belirlenmelidir. Ayrýca hali
hazýrda montajý yapýlmýþ ancak istenilen þekilde verim alýnamamýþ olan baþka bir sistem kurulu
durumda ise, sistemin ne konuda yetersiz olduðu belirlenmeli ve eski sistemin sökülmesinden
önce sistem elemanlarýnýn konumlarý ve özellikleri ile ilgili bilgiler toplanmalýdýr.
Otomatik merkezi yaðlama sisteminin monte edileceði ekipman yada araç üzerinde, delik
açýlmasý gibi sonradan yapýlan dönüþtürmelerin mümkün olup olmayacaðý belirlenmelidir. Ekipman
veya aracýn, bu tip dýþarýdan yapýlacak montajlar ile ilgili kýlavuzunda belirtmiþ olduðu talimatlar
uygulanmalýdýr.
Ekipman üzerindeki yaðlama noktalarýnýn, sabit ya da hareketli aksamlar üzerinde olup
olmadýðý belirlenmelidir. Çelik boru, Polyamit boru veya yüksek basýnç hortumunun kullanýlabileceði
noktalar ve mesafeleri belirlenmelidir. Ayrýca yaðlama noktalarý için belirtilmiþ olan basýnç, borularýn
seçimi için önemlidir.
Otomatik merkezi yaðlama sistemi, aðýr þartlar altýnda çalýþacak bir araç üzerinde yapýlacak
ise, aracýn bulunacaðý þartlar göz önüne alýnmalý ve gerekli önlemler alýnmalýdýr. Pompa ve
daðýtýcýlarýn güvenliði saðlanacak þekilde harici parçalar ile korunabileceði yada araç üzerinde
daha güvenilir yerlere montajýnýn yapýlabileceði belirlenmelidir.
Çelik borular yüksek darbe dayanýmýna sahiptir. Eðer sistemin kurulu olduðu araç, üzerine
yabancý maddelerin sýçrayacaðý bir ortamda çalýþtýrýlacak ise, aracýn sabit bölgelerinde yaðýn iletimi
çalik borular ile yapýlmalýdýr. Ayný aracýn hareketli aksamlarýndaki noktalarýn yaðlanmasý içinde
yüksek basýnç hortumu kullanýlmalýdýr. Polyamid boru bu tip durumlarda kullanýlmamalýdýr.
Aracýn düzenli olarak bakýmýnýn yapýlacaðý göz önüne alýnarak, merkezi yaðlama sistemi
elemanlarý, aracýn bu bakým sýrasýnda bir engele maruz kalmayacaðý þekilde uygun yerlere
baðlanmalýdýr.
Merkezi yaðlama sisteminde yaðý noktalara taþýyan hortum veya borular, kelepçeler ile
düzgünce sabitlenmelidir. Düzensizce montajý yapýlacak borularýn kopma veya hasar görme riski
artacaktýr.
SAYFA 30
lubrication
ECO friendly
ÝKÝ HATLI YAÐLAMA SÝSTEMÝ PRENSÝBÝ
MONTAJ ÖNCESÝ GEREKLÝ BÝLGÝLERÝN TOPLANMASI
A - 2. GEREKLÝ EKÝPMANIN SAÐLANMASI
Ýki Hatlý Sistem Bileþenlerinin Oluþturulmasý :
Montajýn yapýlacaðý ekipmanýn keþfinden elde edilen bilgiler doðrultusunda, yaðlama
sistemini oluþturacak olan elemanlar seçilmelidir.
A. Pompa: Montajýn yapýlacaðý ekipman ya da aracýn, elektrik güç kaynaðý, kullanýlacak
pompanýn hangi tip motor ile çalýþmasý gerektiðini belirlemektedir. Tüm yaðlama noktalarýnýn
birim zamandaki toplam yað ihtiyacý hesaplanmalýdýr. Bu sayede kullanýlacak olan pompanýn kaç
litre hazneye sahip olmasý gerektiði belirlenecektir.
B. Pompa Elemaný: Ayný hesap ile ortaya çýkabilecek olan debi ve basýnç ihtiyacý ise kaç
adet pompa elemanýnýn kullanýlmasý gerektiðini belirleyecektir. Yüksek miktarda debi gerektiði
durmlarda, pompa elemaný sayýsý arttýrýlarak birbirleri ile köprülenir ve bu ihtiyaç karþýlanabilir.
C. Daðýtýcý Valfler: Yaðlama noktalarýnýn ihtiyacý doðrultusunda doz miktarýnýn
belirlenmesinden sonra, yaðlama noktalarýnýn daðýlýmýna göre, valf bloklarýnda kaç ara dilim
olmasý gerektiði belirlenmelidir. Tüm yaðlama noktalarý tek bir valf bloðu ile yaðlanabilir. Ancak
bu noktalarýn birbirleri ile olan mesafeleri ve konumlarý, uzun mesafeli hortum veya boru kullanýlacak
kadar aralýklý ise, valf bloklarý bu noktalardaki en yakýn olanlarýn baþka valf bloklarý ile yaðlanabileceði
þekilde düzenlenmelidir.
D. Baðlantý Elemanlarý: Yaðlama noktalarýnýn baðlantý ölçüleri belirlendikten sonra,
sistemin kurulmasýnda kullanýlacak olan baðlantý elemanlarý (rakorlar vs..) belirlenebilmektedir.
Ýlk olarak yaðlama noktalarýndaki gresörlükler çýkartýlmalý ve yerlerine uygun ölçüdeki baðlantý
elemanlarý yerleþtirilmelidir. Baðlantý elemanlarý uygulama alanýna göre çeþitli tiplerde bulunmaktadýr.
SAYFA 31