Untitled - yazılım teknolojileri araştırma enstitüsü

İÇ İ NDE Kİ L E R
BAŞKANIN MESAJI
3
BİLGEM
4
BİLGEM TEKNOLOJİ TRANSFER VE SANAYİLEŞTİRME
8
BİLGEM STRATEJİK PLANLAMA, İŞ GELİŞTİRME, PROGRAM VE TEKNOLOJİ YÖNETİMİ
12
BİLGEM TEST VE DEĞERLENDİRME
16
BİLGEM KAMU SERTİFİKASYON MERKEZİ
20
UEKAE ULUSAL ELEKTRONİK VE KRİPTOLOJİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
26
BTE BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ENSTİTÜSÜ
36
TBAE TEMEL BİLİMLER ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
48
İLTAREN İLERİ TEKNOLOJİLER ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
52
SGE SİBER GÜVENLİK ENSTİTÜSÜ
60
YTE YAZILIM TEKNOLOJİLERİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
68
‘‘
NİTELİKLİ ARAŞTIRMA
KADROMUZLA, GÜNCEL
TEKNOLOJİYE YÖN VERMEK
VE GELECEĞİN TEKNOLOJİSİNİ
ŞEKİLLENDİREBİLMEK ADINA
ÇIKTIĞIMIZ YOLDA EMİN
ADIMLARLA İLERLİYORUZ.
‘‘
BAŞ K A N I N M E SA J I
Merhaba,
Bundan tam 45 yıl önce başladı BİLGEM’in
serüveni. 1968 yılında ODTÜ bünyesinde
kurulan Elektronik Araştırma Ünitesi’nin
5 araştırmacısı, bugün personel sayısı
1500’ü aşan, bünyesinde 6 enstitüyü
barındıran TÜBİTAK’ın en büyük Ar-Ge
merkezi BİLGEM’in temellerini attılar. Biz
ise onlardan devraldığımız bayrağı ilk
günkü heyecan ve yarım asra yaklaşan
tecrübemizle taşıyoruz.
Bilişim, bilgi güvenliği ve ileri elektronik
alanlarında gerçekleştirdiğimiz çalışmalarla
ülkemizin teknolojik ihtiyaçlarına yönelik
yenilikçi ve milli çözümler sunuyoruz.
Yüksek güvenlikli çalışma ortamlarında
geliştirdiğimiz tamamen yerli, askeri ve
sivil teknolojiler ile milli güvenliğimizin
sağlanmasına katkıda bulunuyor, NATO
ve uluslararası arenada ihraç ettiğimiz
ürünler ile ülkemizin rekabet gücünü
destekliyoruz. Nitelikli araştırma
kadromuzla gerek yurt içinde gerekse yurt
dışında güncel teknolojiye yön vermek ve
geleceğin teknolojisini şekillendirebilmek
adına çıktığımız yolda emin adımlarla
ilerliyoruz.
Önümüzdeki dönemde, yurt dışı
işbirliklerine daha önem vererek
geliştirdiğimiz ileri teknoloji ürünleri hem
satış, hem teknoloji transferi yollarıyla
dost ülkelere kazandırmayı; sanayi ile
daha yakın işbirliği yapmayı; ekonomimize
ve Ar-Ge birikimimize daha fazla katkı
sağlamayı hedefliyoruz. Bu hedeflerimizin
giderek bir dünya gücü haline gelen
ülkemizin teknolojik alanlardaki başarılarını
perçinleyeceğine inanıyoruz.
Katalogda, yeni yapılanmamızı ve
vizyonumuzu siz değerli paydaşlarımıza
tanıtmayı amaçladık. Yeni dönemde de
ülkemiz için araştırmaya ve geliştirmeye
büyük bir şevk, kararlılık ve azimle devam
ediyoruz.
Saygılarımla.
Dr. Hasan PALAZ
Merkez Başkanı
3
40 YILI AŞKIN BİLGİ BİRİKİMİ VE TECRÜBEMİZLE,
BİLİŞİM, BİLGİ GÜVENLİĞİ VE İLERİ ELEKTRONİK
ALANLARINDA GERÇEKLEŞTİRDİĞİMİZ ÇALIŞMALARLA
ÜLKEMİZİN TEKNOLOJİK İHTİYAÇLARINA YENİLİKÇİ VE
MİLLİ ÇÖZÜMLER ÜRETMEKTEYİZ.
Tümdevre
4
B İ LGE M
BİLGEM
Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi
Her geçen gün bilişim sistemlerine olan ihtiyacımız artıyor. Öyle ki, bilişim sistemleri olmadan
günlük hayatımızı sürdürmemiz artık söz konusu bile değil. Yaşadığımız bilgi çağında, her
türlü işimizi gerçekleştirmek için elektronik bir cihaz veya sistemden yararlanıyoruz.
Elektronik cihaz ve sistemlerle
gerçekleştirdiğimiz işlemlerin
güvenli ve güvenilir bir şekilde
tamamlanması son derece
önem taşımaktadır. İşlenen
bilginin güvenliği, bütünlüğü,
kaynağından emin olunması
ve inkar edilemez olması bir
gereklilik olarak karşımıza çıkıyor.
Bir o kadar önemli olan başka bir
konu ise bilişim sistemlerinin iş
sürekliliğini sağlayacak, kurumsal
verimi artıracak güvenilir ve
yenilikçi çözümleri içermesinin
gerekliliğidir.
Askeri veya sivil bilginin güvenli
bir şekilde saklanması ve
iletilmesi, ülkeler için olduğu
kadar, kurumlar için de hayati
öneme sahiptir. Bahsi geçen
bu güvenliğin sağlanabilmesi
için bazıları ciddi bütçeler
ayırırken, bazılarının da güvenlik
ihtiyacının farkında olmadıkları
görülmektedir.
TÜRKİYE’NİN EN
BÜYÜK AR-GE
MERKEZLERİNDEN
BİRİ OLAN BİLGEM’İN
TEMELLERİ 1968
YILINDA ATILMIŞTIR.
Kurumsal bilişim çözümleri
ancak ve ancak tüm boyutları ile
ele alınarak tasarlandıklarında
beklenen faydayı sağlayabilirler.
Bu nedenle, biz çözümlerimizi
geliştirirken sadece yeni
teknoloji ve cihazların
özelliklerine değil, bunların
yanı sıra tüm süreçlerde büyük
etkisi olan insan faktörüne,
kurumların alışkanlıklarına,
yeni teknoloji ve cihazların
kullanılabilirliğine de
odaklanıyoruz.
5
B İ LG E M
Doğru yaklaşım; bilişim sistemleri ve
çözümlerinden beklenen hizmet ve
güvenliğin doğru analiz edilmesi, sonrasında
etraflı bir risk analizi ile sistem mimarisine
karar verilmesidir.
TÜBİTAK BİLGEM, kamu ve özel sektörden
gelen müşterilerinin bilişim ve güvenlik
ihtiyaçlarını tek tip çözümlerle değil, her
bir müşterisinin gereksinimini karşılayacak
özel çözümler sağlama prensibi ile hareket
etmektedir.
AR-GE Yapılanması
Sınırları Aşan Başarılar
%80’inden fazlası araştırma ve geliştirme
personeli olmak üzere, 1.500 kişiyi aşan
insan kaynağıyla, TÜBİTAK BİLGEM, bilişim
teknolojileri, bilgi güvenliği ve ileri elektronik
alanlarında faaliyet göstermektedir. 40
yılı aşkın bir zaman dilimine yayılmış bilgi
birikimi ile de bu çalışma alanlarında yine
Türkiye’nin en yetkin Ar−Ge merkezi olma
niteliğini taşımaktadır.
TÜBİTAK BİLGEM’in bünyesinde faaliyet
gösteren Ulusal Elektronik ve Kriptoloji
Araştırma Enstitüsü (UEKAE), Bilişim
Teknolojileri Enstitüsü (BTE), İleri Teknolojiler
Araştırma Enstitüsü (İLTAREN), Siber
Güvenlik Enstitüsü (SGE) ve Yazılım
Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (YTE)
bilgi güvenliği, yazılım ve telekomünikasyon
alanlarında bugüne kadar yüzlerce başarılı
projeye imza attı. Bu enstitülerin hayata
geçirdiği projeler sayesinde Türkiye, bilgi
güvenliği ve bilişim alanlarında teknolojik
bağımsızlığını ilan eden dünyanın sayılı
ülkeleri arasında yerini almıştır.
BİLGEM tarafından geliştirilen ürün ve
çözümler ülke sınırlarını aşarak özellikle
birçok Avrupa ve Asya ülkesi ile NATO
tarafından kullanılmaktadır.
BİLGEM, ÜLKEMİZİN TEKNOLOJİK İHTİYAÇLARINI
KARŞILAYAN, BÜYÜK ÖLÇEKLİ PROJELERLE
TÜRKİYE’NİN UFKUNU GENİŞLETEN, HAYATA GEÇİRDİĞİ
PROJELERLE GÜVEN VEREN BİR AR-GE MERKEZİDİR.
6
Bir başka deyişle, Türkiye, artık bilişim ve
bilgi güvenliği alanlarında teknolojiyi sadece
satın alıp kullanan bir ülke olmaktan çıkıp,
bu gelişmiş teknolojileri ihraç eden ve dünya
devleri ile rekabet eden bir ülke konumuna
gelmiştir.
TEKNOLOJİ TRANSFER VE SANAYİLEŞTİRME BAŞKAN
YARDIMCILIĞI, TÜBİTAK BİLGEM’DE GELİŞTİRİLEN TEKNOLOJİ
VE BULUŞLARIN YERLİ SANAYİ KURULUŞLARI KANALIYLA
ÜRÜNE DÖNÜŞMESİNİ SAĞLAR.
8
B İ LG E M
Teknoloji Transfer ve Sanayileştirme
Teknoloji Transfer ve Sanayileştirme Başkan Yardımcılığı, kaynak kullanımını optimize
ederken paydaş memnuniyetini ön plana çıkarmayı hedeflemektedir.
TÜBİTAK BİLGEM bünyesinde
2012 yılında kurulan, Teknoloji
Transfer ve Sanayileştirme
Başkan Yardımcılığı, geliştirilen
teknoloji ve ürünlerin
geliştirilmesi sürecine destek
sağlayan Ürün Gerçekleştirme
Destek, Tümleştirme ve
Test, Ön Üretim ve Prototip
Gerçekleştirme, Entegre Lojistik
ve Müşteri Destek Birimlerini tek
bir çatı altında toplayarak bütün
Ar-Ge gruplarına hizmet eden,
kaynakları daha etkin ve verimli
kullanan bir yapıya dönüşmüştür.
Yeni kurulan Sanayileştirme
ve Teknoloji Transfer Ofisi
ile geliştirilen teknoloji ve
ürünlerin yerli sanayimize
kazandırılmasının önü açılmıştır.
Hedef, dünyaca kabul görmüş
teknoloji transfer yöntemlerini
kullanarak TÜBİTAK-Sanayi
işbirliğini üst seviyeye
çıkarmaktır.
Entegre Lojistik ve Müşteri
Destek Birimi ile bütün ürünlerin
takibi, satış sonrası hizmet ve
lojistik desteğinin tek merkezden
yapılması sağlanmıştır. Böylelikle
yüksek hizmet kalitesi ile paydaş
kurumların memnuniyetinin
arttırılması hedeflenmiştir.
TEKNOLOJİ
TRANSFER VE
SANAYİLEŞTİRME
BAŞKAN
YARDIMCILIĞI,
YENİDEN
YAPILANMA
ÇERÇEVESİNDE
2012 YILINDA
FAALİYETE
GEÇMİŞTİR.
9
BİLGEM, ENTEGRE LOJİSTİK VE MÜŞTERİ DESTEK
BİRİMİ İLE HİZMET KALİTESİNİ DAHA İLERİ
SEVİYEYE TAŞIMAYI HEDEFLEMEKTEDİR.
10
B İ LG E M
Sanayileştirme ve Teknoloji Transfer Ofisi
Tümleştirme ve Test Birimi
Entegre Lojistik ve Müşteri Destek
Sanayileştirme ve Teknoloji Transfer Ofisi,
BİLGEM’e ait ürün, teknoloji ve buluşların
sanayileştirilmesi amacıyla, yerli üreticilerle
transfer faaliyetlerini yürütmektedir.
Tümleştirme ve Test Birimi, ürünün
tasarım başlangıç aşamasındaki faaliyetler
kapsamında olup tasarım prototipinin
üretilmesi, geçerlenmesi, sistem ve
kabul testlerinin yürütülmesi gibi
süreç gereksinimlerinin karşılanmasını
sağlamaktadır. Birim aynı zamanda yazılım
projeleri için işlevsel ve performans testleri,
donanım projeleri için ürün işlev, elektrik
ve performans testleri ve kabul testleri
faaliyetlerini de yerine getirmektedir.
BİLGEM bünyesinde üretilen ve geliştirilen
kritik önemdeki ürünlerin ve teknolojilerin
entegre lojistik ve müşteri destek
faaliyetlerini gerçekleştirmektedir.
Ofis; yatırımcı bilgilendirme, pazar
koordinasyonu, işbirliği geliştirme, yeni
teknoloji şirketlerinin planlanması, fikri
mülkiyet haklarının korunması, pazarlanması,
satılması ve satış gelirlerinin yönetimi
faaliyetlerini yürütmektedir.
Ürün Gerçekleştirme Destek
Ürün Gerçekleştirme Destek, ürün
gerçekleştirme tasarım gruplarının
projeleri kapsamında ihtiyaç duyduğu
endüstriyel ve mekanik tasarım faaliyetlerini
gerçekleştirmektedir. Birim; endüstriyel ve
mekanik tasarımı, baskılı devre tasarımı,
güvenilirlik testleri, mekanik prototip
imalatı ve baskılı devre üretimi faaliyetlerini
yürütmektedir.
Yedek parça stok yönetimi, saha montajı,
teknik servis, teknik personel eğitimleri
ve hata bildirim yönetimi başlıca
görevlerindendir.
Kaliteli servis hizmeti ile paydaşlarının
gereksinimlerine süratle yanıt veren bir
anlayış ile çalışmalarını sürdürmektedir.
Ön Üretim ve Prototip Gerçekleştirme
Tasarım ve geliştirilmesi tamamlanmış ürün
ve teknolojilerin ilk ürün konsepti olarak
üretilmesini sağlar ve destek faaliyetlerini
yürütür. Kalite kontrol ve kabul testleri
faaliyetlerini bu bölüm gerçekleştirmektedir.
SANAYİLEŞTİRME VE TEKNOLOJİ TRANSFER OFİSİ, BİLGEM’E AİT ÜRÜN,
TEKNOLOJİ VE BULUŞLARIN SANAYİLEŞTİRİLMESİ AMACIYLA, YERLİ
ÜRETİCİLERLE TRANSFER FAALİYETLERİNİ YÜRÜTMEKTEDİR.
11
TÜM BİRİM VE ENSTİTÜLERİN BİR BÜTÜN
OLARAK KURUMSAL STRATEJİK HEDEFLER
DOĞRULTUSUNDA, KOORDİNASYON İÇİNDE,
VERİMLİ VE MÜŞTERİ ODAKLI ÇALIŞMASI
HEDEFLENMEKTEDİR.
12
B İ LG E M
Stratejik Planlama, İş Geliştirme, Program ve Teknoloji Yönetimi
Stratejik Planlama ve Süreç Yönetimi, İş Geliştirme ve Müşteri İlişkileri, Program Yönetimi
ve İzleme ile Teknoloji Yönetimi ve Trend Analizi Birimleri yeni stratejik vizyon çerçevesinde
tek çatı altında toplanmıştır.
BİLGEM’in yeni stratejik vizyonu
çerçevesinde kurulan Stratejik
Planlama, İş Geliştirme, Program
ve Teknoloji Yönetimi Başkan
Yardımcılığı, tüm birim ve
enstitülerinin bir bütün olarak
kurumsal stratejik hedefler
doğrultusunda, koordinasyon
içinde, verimli ve müşteri odaklı
çalışmasını hedeflemektedir.
Stratejik Planlama ve Süreç
Yönetimi Birimi
Stratejik Planlama ve Süreç
Yönetimi Birimi, stratejik
planın geliştirilmesine yönelik
faaliyetleri koordine etmekte ve
bu faaliyetlerin uygulanmasını
gözetmekte; stratejik amaç
ve hedeflerin bireylere kadar
yaygınlaştırılması ve kurum
içinde gerçekleştirilen tüm
faaliyetlerin belirlenen stratejiler
doğrultusunda hizalanmasını
sağlamaktadır.
Birim, stratejik planı hazırlamak
amacıyla geniş katılımlı olarak
iç ve dış çevre analizleri
gerçekleştirirken; paydaş
odaklılık, süreçler, öğrenme
ve gelişim perspektiflerini
gözeterek dengeli kurum
karnesini de ortaya koymaktadır.
Stratejik amaç ve hedeflerin
gerçekleştirilmesine yönelik
faaliyet planları ve performans
programlarının oluşturulması
süreçlerinin koordinasyonu;
stratejik plan izleme ve
değerlendirme süreçleriyle
planın uygulamasına yönelik
ölçümlerin analizi; her türlü
iyileştirme, değişiklik ve plan
güncellenmesine ilişkin ihtiyaç
ve önerilerin raporlanması ve
planın sonuçlandırılmasının
takibi birimin diğer görevleri
arasındadır.
STRATEJİK
PLANLAMA, İŞ
GELİŞTİRME,
PROGRAM VE
TEKNOLOJİ
YÖNETİMİ BAŞKAN
YARDIMCILIĞI, 2012
YILININ EYLÜL
AYINDA TÜBİTAK
BİLİM KURULU’NUN
ALMIŞ OLDUĞU
KARARLA
KURULMUŞTUR.
13
TEKNOLOJİ YÖNETİMİ VE TREND ANALİZİ
BİRİMİ, AR-GE VE YENİLİK YÖNETİMİ
FAALİYETLERİNİ KOORDİNE ETMEK,
GELECEĞİN TEKNOLOJİLERİYLE İLGİLİ
TUTARLI VE SAĞLAM ÖNGÖRÜLER
OLUŞTURMAK AMACIYLA KURULMUŞTUR.
14
B İ LG E M
İş Geliştirme ve Müşteri İlişkileri Birimi
Program Yönetimi ve İzleme Ofisi
Teknoloji Yönetimi ve Trend Analizi Birimi
İş Geliştirme ve Müşteri İlişkileri Birimi,
BİLGEM’in sahip olduğu teknolojiler
sonucunda kazanılan ürün ve çözümleri
müşteriye tanıtmakta, müşteri ile
müzakereleri yürütmekte, fiyatlandırma
ve maliyet analizi yapmakta, teklif ve
sözleşmeleri hazırlamaktadır. Birim, tanıtım
ve halkla ilişkiler kapsamında katalog
ve ürün broşürleri tasarımı ile sergi ve
fuar katılım organizasyonu faaliyetlerini
gerçekleştirmektedir.
Program Yönetimi ve İzleme Ofisi, kurumsal
müşterilere ait çok disiplinli ve birden fazla
enstitünün bir arada çalıştıkları projelerin
izlenmesi ve raporlanması, BİLGEM’e bağlı
enstitüler arası programlar seviyesinde
koordinasyonun sağlanması amacıyla
kurulmuştur. Bu açıdan, tüm proje paydaşları
ile ortak çalışmalar yürütmekte ve paydaşları
yakından izlemektedir.
Teknoloji Yönetimi ve Trend Analizi Birimi,
BİLGEM’in, faaliyet gösterdiği teknoloji
alanlarında Ar-Ge ve yenilik yönetimi
faaliyetlerini koordine etmek, geleceğin
teknolojileriyle ilgili tutarlı ve sağlam
öngörüler oluşturmak amacıyla kurulmuştur.
Birim ayrıca, tüm kamu kurumları, askeri ve
sivil kurumlar ile ticari kuruluşların taleplerini
kayıt altına alarak, çözüme yönelik kurum
içi yönlendirmeleri yaparak analiz ve sonuç
odaklı çalışmalarla müşteri memnuniyetini
arttırma yolunda çalışmalar yürütmektedir.
Program Yönetimi ve İzleme Ofisi, proje
paydaşları arasında koordinasyonu, sürekli
ve etkin bilgi paylaşımını sağlamakta, iş
tekrarlarını önlemekte, yaşam döngüsü
boyunca projeleri izleyerek etkin risk analizi
yapılmasına yardımcı olmaktadır.
Birim, dünyadaki teknolojik yenilikleri
izlemekte, teknoloji yönetimi, teknolojik
öngörü, teknolojik planlama, teknolojik risk
analizi ve rekabet stratejileri alanlarında
çalışmalar yürütmektedir.
Ofis aynı zamanda kurumsal müşteriler
nezdinde, müşteri arayüzü hizmeti vermekte
ve müşteri memnuniyeti geri bildirimlerinin
eşgüdümünü sağlayarak BİLGEM‘in hizmet
ve ürün kalitesinin yükselmesine katkı
sağlamaktadır.
PROGRAM YÖNETİMİ VE İZLEME
OFİSİ, PROJE PAYDAŞLARI
ARASINDA KOORDİNASYONU
SAĞLAMAKTA VE İŞ
TEKRARLARINI ÖNLEMEKTEDİR.
15
TEST, DEĞERLENDİRME VE ANALİZ BİRİMLERİ TEK
ÇATI ALTINDA TOPLANARAK, ENSTİTÜLERDEKİ
ÜRÜN GELİŞTİRME VE TASARIM GRUPLARINDAN
BAĞIMSIZ ÇALIŞMA ORTAMI OLUŞTURULMUŞTUR.
TEMPEST Test Laboratuvarı
B İ LG E M
Test ve Değerlendirme
Test ve Değerlendirme Başkan Yardımcılığı, 4’ü bilgi güvenliği konusunda olmak üzere,
toplam 6 test ve değerlendirme laboratuvarının koordinasyonundan sorumludur.
Bu laboratuvarlar, TEMPEST,
Kripto Analiz, COMSEC,
Ortak Kriterler, Yazılım Test
ve Kalite Değerlendirme ile
Radar Performans ve İz Analizi
birimlerinden oluşmaktadır.
BİLGEM bünyesindeki test,
değerlendirme ve analiz birimleri
tek çatı altında toplanarak,
enstitülerdeki ürün geliştirme
ve tasarım gruplarından
bağımsız çalışma ortamı
oluşturulmuş ve değerlendirme
süreçlerine bütünsel bir yaklaşım
kazandırılmıştır. Böylece, ortak
çalışma gerektiren konularda
daha kolay eşgüdüm sağlanması
ve kaynakların daha etkin
kullanılarak iç ve dış müşterilere
daha verimli hizmet üretilmesi
amaçlanmaktadır.
BİLGEM’DE
ULUSLARARASI
STANDARTLARDA
FAALİYET
GÖSTEREN
6 TEST VE
DEĞERLENDİRME
LABORATUVARI
BULUNMAKTADIR.
17
B İ LG E M
TEMPEST
Kripto Analiz
COMSEC
TEMPEST Test Laboratuvarı; Millî MST
401-1 (A) ve NATO SDIP 27/1 TEMPEST test
standartlarına uygun olarak cihaz, sistem
ve platform seviyesinde testler, Millî MY
401-4 ve NATO SDIP 29/1 yönergelerine
uygun olarak kamu kurumları, özel sektör
kuruluşları ve güvenlik kurumlarının bina ve
altyapılarında TEMPEST tesisat incelemeleri
yapmaktadır. Ayrıca, TEMPEST Test ve
Analiz Sistemleri geliştirilmesi (Otomatik
TEMPEST Test ve Kaçak Tespit Sistemi,
Ekran Kaçakları Algılama Sistemi ve
TEMPEST Bina Değerlendirme Sistemi),
eğitim (TEMPEST Testleri, Genel TEMPEST
Eğitimi ve TEMPEST Genel Tesisat Rehberi),
cihaz, sistem ve tesisat bazında TEMPEST
danışmanlığı ile bilgi kaçakları analizi
faaliyetlerini yürütmektedir.
Kripto Analiz Laboratuvarı, bilgi güvenliği
cihazlarında gizlilik, bütünlük, kaynak ve
kimlik doğrulama gibi amaçlar için kullanılan
kriptografik algoritma ve protokoller ile
anahtar üretim-dağıtım mekanizmalarının
kripto analiz ve değerlendirme faaliyetlerini
yapmaktadır. Bu analizler kapsamında,
kullanılan kriptografik mekanizmaların
aktif ve pasif saldırı altında bilgi güvenliği
zaafiyeti oluşturup oluşturmadığı analiz
edilmektedir.
COMSEC (Communication Security)
laboratuvarı, bilgi güvenliği cihazlarından
yetkisiz olarak bilgi elde edilmesi, dolayısıyla
bilgi güvenliğinin tehlikeye düşmesi riskini
analiz etmektedir. COMSEC, hedef cihazlarda
kripto güvenliğinin sağlanıp sağlanmadığını,
cihazın dışarıya yan kanal bilgisi verip
vermediğini ve cihazın fiziksel güvenliğinin
sağlanıp sağlanmadığını test etmekte ve
doğabilecek riskleri kontrol etmek amacıyla
gerekli tasarım ilkelerine uyulup uyulmadığını
tespit etmektedir.
KRİPTO ANALİZ TESTLERİ,
KRİPTOGRAFİK MEKANİZMALARIN
AKTİF VE PASİF SALDIRI ALTINDA
BİLGİ GÜVENLİĞİ ZAAFİYETİ
OLUŞTURUP OLUŞTURMADIĞINI
ANALİZ ETMEKTEDİR.
18
Kripto Analiz laboratuarı; bilgi güvenliği
sistemlerinin geliştirilme süreci öncesi
kriptografik risk analizi yapılması, Türkiye’nin
NATO’daki güvenlik çalışma gruplarında
temsil edilmesi, kripto analiz kabiliyetlerinin
iyileştirilmesine yönelik araştırma
faaliyetlerinde bulunulması ile kamu ve özel
sektöre kripto eğitimi verilmesi faaliyetlerini
yürütmektedir.
B İ LG E M
OKTEM
YTKDM
RAPSİM
Güvenlik fonksiyonları içeren bir yazılım
ya da donanımın, yazılım veya donanımı
üretenler tarafından değil, bağımsız bir
gözle değerlendirilmesi gerekmektedir.
BİLGEM, bilgi teknolojileri ürün güvenliğini
uluslararası bir standart olan ISO/IEC 15408
Ortak Kriterler (OK) testleriyle garanti
altına almaktadır. Ortak Kriterler Test
Merkezi (OKTEM), güvenlik duvarından akıllı
kart tümdevrelerine, güvenlik uygulama
yazılımlarından kriptolu belleklere kadar
geniş bir ürün yelpazesine OK güvenlik
testleri yapmaktadır. Yapılan testler
Türkiye’nin OK sertifika makamı olan
Türk Standartları Enstitüsü’ne (TSE)
raporlanmakta, test süreci sonunda güvenli
bulunan ürünlere TSE tarafından uluslarası
geçerliliği olan OK sertifikası verilmektedir.
Yazılım Test ve Kalite Değerlendirme
Merkezi (YTKDM), 2010 yılında Devlet
Planlama Teşkilatı desteğiyle kurulan bir
merkezdir. Yazılım sektöründe hedeflenen
zamanda ve maliyette, doğru, kaliteli ve
güvenilir yazılımların üretilmesi şirketler
açısından çok önemli bir konudur. Bu
bağlamda, yazılımların kendisinden beklenen
davranışları gösterip göstermediğini,
hedeflenen kalite kriterlerinin sağlanıp
sağlanmadığını ve standartlara uyup
uymadığını tespit etmek amacıyla merkez,
yazılım test ve kalite değerlendirmesine
yönelik ulusal ve uluslararası projelerden elde
etmiş olduğu bilgi ve tecrübesini yazılım
sektörüne hizmet olarak sunmaktadır.
Yenilenebilir enerji kaynaklarından biri
olan rüzgar enerjisi kullanımı, dünyada
olduğu kadar ülkemizde de önemli artışlar
göstermektedir. Fakat, tesis edilen rüzgar
enerji santrallerindeki (RES) türbinler
sebebiyle elektromanyetik yayılım yapan
cihazlar üzerinde bazı olumsuz etkiler
gözlenmektedir.
OKTEM, bilgi teknolojileri ürünlerini test
etmenin yanında, kritik ürünlerin güvenlik
gereksinimlerinin tanımlanması süreçlerinde
danışmanlık sunmakta ve uluslararası
standartlara uygun koruma profilleri
hazırlamaktadır.
Radar Performans ve İz Analiz Merkezi
(RAPSİM), elektromanyetik ışıma yapan
askeri ve sivil sistemlere karşı RES’lerin
etkilerini incelemek amacıyla kurulmuştur.
RAPSİM kapsamında çeşitli radar, seyrüsefer
ve muhabere sistemlerinin benzetimi gerçek
coğrafi konum ve parametreler kullanılarak
analiz edilebilmekte ve benzetim ortamında
sonuç alınabilmektedir. Tüm sistemler
yüksek sadakatli mühendislik seviyesinde
modellenmiştir. Analiz ve benzetim
sonuçları ileri düzey grafik ara yüzlerinde
sergilenmekte ve otomatik raporlama
yapılabilmektedir.
RAPSİM’de ayrıca RKA YAZGEL yazılımıyla
her çeşit platformun Radar Kesit Alanı’nın
(RKA) hesaplanması ve Ters Yapay Açıklıklı
Radar (TYAR) görüntülerinin oluşturulması
faaliyetleri gerçekleştirilmekte; RKA azaltma
veya artırma çalışmaları yapılabilmektedir.
RÜZGAR TÜRBİNLERİ YÜZÜNDEN ELEKTROMANYETİK YAYILIM YAPAN
CİHAZLAR ÜZERİNDE BAZI OLUMSUZ ETKİLER GÖZLENMEKTEDİR.
19
BİNLERCE TON KAĞIT İSRAFI,
MİLYONLARCA İMZA, SAATLERCE
BEKLENEN KUYRUKLAR TARİH OLUYOR!
KAMU S M
KAMU SM
Kamu Sertifikasyon Merkezi
Kamu hizmetleri evinize, ofisinize kadar geliyor! Ve bunların hepsi Kamu
Sertifikasyon Merkezi’nin geliştirdiği ufacık bir karta sığıyor.
Kamu Sertifikasyon Merkezi,
BiLGEM’in bilgi güvenliği ve
elektronik imza teknolojilerindeki
yetkinliği sayesinde, 5070 sayılı
Elektronik İmza Kanunu’na
uygun, ülkemizin tek kamu
elektronik sertifika hizmet
sağlayıcısı (ESHS) olarak
BiLGEM çatısı altında hizmet
vermek üzere, 2005 yılında
kurulmuştur. Kamu SM, kişilerin
kimlik doğrulamasını elektronik
ortamda sağlayan nitelikli
elektronik sertifika servisleri,
açık anahtar altyapısı, e-imza
uygulamaları gibi elektronik
ortamda gerekli güvenilirliği ve
güvenliği sağlayıcı hizmetlerde
uzmanlaşmış durumdadır.
Kamu SM, 5070 sayılı Elektronik
İmza Kanunu’na uygun nitelikli
elektronik sertifikalar hazırlar ve
bu sertifikaları imza oluşturma
verileriyle birlikte güvenli
elektronik imza donanım
araçlarına yükleyerek alıcılarına
teslim eder. Ayrıca, sertifika
başvurusunda bulunan kişilerin
başvuru bilgilerini toplarken,
sertifikaları hazırlarken ve
teslim ederken güvenli ürün ve
sistemleri kullanmak, hizmeti
güvenilir bir biçimde yürütmek,
sertifikaların taklit ve tahrif
edilmesini önlemekle ilgili her
türlü tedbiri alır.
TÜRKİYE’NİN İLK
ELEKTRONİK
SERTİFİKA HIZMET
SAĞLAYICISI OLAN
KAMU SM
2005 YILINDA
KURULMUŞTUR.
21
E-İMZA, ELEKTRONİK ORTAMDA GERÇEKLEŞTİRİLEN
ONAY İŞLEMLERİNE HUKUKİ ONAY KAZANDIRIR VE
KAĞIDI ORTADAN KALDIRIR.
KAMU SM
Nitelikli Elektronik Sertifika (NES)
e-İmza Uyum Değerlendirmesi
15 Ocak 2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik
İmza Kanunu’na göre, yetkilendirilmiş
Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları’nın
vereceği güvenli elektronik imza, elle atılan
imza ile aynı hukuki sonucu doğurmaktadır.
Kanuna uygun olarak oluşturulmuş e-İmza,
bilgisayarda veya elektronik ortamda
gerçekleştirilen onay işlemlerine hukuki
dayanak kazandırır ve kağıdı ortadan
kaldırır. Onay amaçlı irade beyanında
bulunmak isteyen kişi, kurumunun elektronik
evrak akış sisteminde, web üzerinden
sunulan hizmetlerde ya da e-Devlet
hizmetlerinde elektronik imza kullanabilir.
5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu ile
kağıt ortamında yapılan işlemler elektronik
ortamda hukuki kurallara uygun biçimde
uygulanabilmektedir. NES ve e-İmza
kullanımı ile kurum veya kişiler zaman, para
ve iş gücünden tasarruf etme avantajını elde
ederler.
19 Nisan 2006 tarihinde Resmi Gazete‘de
yayınlanan 2006/13 sayılı ve “Kamu
Sertifikasyon Hizmetlerine İlişkin Usul ve
Esaslar” konulu Başbakanlık Genelgesi,
Kamu SM’ye mevcut görevlerine ek olarak
kamu kurum ve kuruluşlarının e-İmza
uygulamalarını inceleme görevi vermiştir.
Genelge, NES talebinde bulunan kamu
kurumlarının bu taleplerinin aşagıdaki
teknik hususlar göz önüne alınarak Kamu
SM tarafından değerlendirmeye alınmasını
öngörmektedir.
SANAL ALIŞVERİŞ, BANKACILIK
İŞLEMLERİ, E-DEVLET
UYGULAMALARI, E-POSTA GİBİ
VERİ GÜVENLİĞİ GEREKTİREN
TÜM UYGULAMALARDA E-İMZA
KULLANILABİLİR.
Kamu SM’ye Nitelikli Elektronik Sertifika
(NES) talebinde bulunan kamu kurumlarının
elektronik imza ve/veya mobil imza
uygulamalarının e-İmza mevzuatında
geçen uluslararası teknik standartlara
uygunlugunun Kamu SM tarafından
değerlendirmeye alınması genelge gereği
zorunludur. Kamu SM, bu zorunlulugu, kaliteli
e-İmzanın oluşturulması ve yaygınlaştırılması
için kendisine asli bir görev addetmiştir.
Kamu SM, e-İmza kütüphanelerinin
entegrasyonu sırasında teknik danışmanlık
hizmetleri ve kurumsal müşterilerin talepleri
üzerine e-İmza eğitimi de vermektedir.
23
KAMU SM
Mali Mühür (MM) Sertifikası
Zaman Damgası
Güvenli Sunucu Sertifikası
Kamu SM sistemi tarafından üretilen MM
sertifikaları, Gelir İdaresi Başkanlığı’nca
Vergi Usul Kanunu kapsamında yapılan
düzenlemelerde kullanılmaktadır. Tüzel kişi,
kurum, kuruluş ve işletmelere ait verilerin
bütünlüğü, kaynağı, içeriği garanti altına
alınmaktadır. Elektronik ortamda ilgili
muhataba iletilmesi ve saklanması sırasında
güvenlik ve gizliliği sağlanmaktadır. Kamu
SM tarafından Mali Mühür Sertifikası (MÜS)
ve Güvenlik Hizmetleri Sertifikası (GÜS)
olmak üzere iki tip sertifika üretilmektedir.
Sertifika sahibinin vergi kimlik numarası ve
unvanı ile ilgili bilgileri içeren bu sertifikalar
ile e-Fatura ve ilgili mevzuatla izin verilen
diğer belgeler mühürlenir ve şifrelenebilir.
Mali Mühür Sertifikası; e-Fatura, e-Defter ve
e-Bilet portallarında kullanılmaktadır.
5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’na göre
Zaman Damgası, bir elektronik verinin,
üretildiği, değiştirildiği, gönderildiği, alındığı
ve/veya kaydedildiği zamanın tespit
edilmesi amacıyla, elektronik sertifika hizmet
sağlayıcısı tarafından elektronik imzayla
dogrulanan kaydı ifade eder. Kamu SM,
isteyen herkese zaman damgası hizmeti
sunmaktadır. Zaman Damgası belli bir
verinin belirtilen bir tarihte var olduğunu
kanıtlar. Zaman Damgası Sunucusu, zaman
damgalarını imzalamak için açık anahtar
teknolojisini kullanarak, verinin bütünlüğünü
ve belirli bir tarihteki varlığını onaylar. Bir
sözleşmenin imzalandığı, paranın transfer
edildiği, başvurunun yapıldığı vb. tarih ve
saati kanıtlama ihtiyacı günümüz e-ticaret,
e-devlet uygulamaları için hayati önem
taşımaktadır. Bununla birlikte, yeni bir
çizim, tasarım, fotoğraf, düşünce, araştırma,
formül, algoritma, kitap gibi fikri ve mülki
kullanım hakkı elde edilmek istenen her türlü
elektronik veri için zaman damgası alınabilir.
Secure Sockets Layer (SSL), internet veya
intranet üzerinde sunucu ile uç bilgisayarın
iletişiminin güvenli bir şekilde olmasını
sağlayan bir üründür. SSL sertifikası
ile internet veya intranet ortamında
gönderilen ve alınan verinin gizliliğini
sağlayarak üçüncü bir kişi tarafından
izlenmesine engel olunur. SSL sertifikasıyla
kriptografik algoritma kullanılarak kurulan
bağ ile güvenli veri iletişimi sağladığından
birçok kurum tarafından web sayfalarında
kullanılmaktadır. SSL ile kullanıcı tarafından
paylaşılan kişisel bilgilerin bir başkası
tarafından elde edilmesine, değiştirilmesine
ve kullanılmasına engel olarak sahteciligi
önlenir. SSL sertifikalarının günümüzde en
yaygın kullanım şekline örnek olarak; internet
üzerinden alışveriş, bankacılık işlemleri,
e-devlet uygulamaları, webmail vb. veri
iletişim güvenliği gerektiren uygulamalar
gösterilebilir.
24
UEKAE, KRİPTOLOJİ VE İLERİ ELEKTRONİK
ALANLARINDA ONLARCA PROJEYE
İMZA ATMAKTA, ÜLKEMİZİN ASKERİ
VE SİVİL İHTİYAÇLARINA ÇÖZÜMLER
ÜRETMEKTEDİR.
HSM
U E KAE
UEKAE
Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü
Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü ülkemizdeki stratejik kamu kurumlarının
ihtiyaç duyduğu bilgi güvenliği ve elektronik sistem projelerini geliştirirken aynı zamanda
Türkiye’nin bilgi güvenliği birikimine önemli katkılar sağlayan bir Ar-Ge kuruluşudur.
Bilgi güvenliği kapsamında
teknolojik dışa bağımlılığı
azaltmak amacıyla
tasarımdan, tümdevrelerin
gerçekleştirilmesine kadar
cihazların kritik öneme
sahip tüm bileşenleri
UEKAE bünyesinde
gerçekleştirilmektedir.
40 yılı aşan kurum tecrübesi,
yetkin insan gücü, gelişmiş
laboratuvar ve test sistemleri,
güvenli tesisleri, ISO, AQAP
ve CMMI tarafından onaylı
kalite ve süreç altyapıları ile
ülkemize hizmet eden UEKAE,
yürüttüğü projelerde en son
bilimsel yöntemleri ve güncel
teknolojileri kullanmaktadır.
Kriptoloji ve bilgi güvenliği
konusunda ülkemizin en büyük
kütüphanesi de yine UEKAE
bünyesinde bulunmaktadır.
1972 YILINDA
KURULAN UEKAE,
40 YILI AŞKIN BİR
SÜREDIR KAMU
VE ÖZEL SEKTÖR
KURULUŞLARIYLA
ORTAK AR-GE
PROJELERİ
YÜRÜTMEKTEDİR.
27
UEKAE
Kriptoloji
Kriptoloji, bilgi güvenliğini matematiksel
yöntemlerle sağlama bilimidir. Veri gizliliği,
bütünlüğü, inkar edilemezlik, kimlik
doğrulama, erişim denetimi gibi güvenlik
servisleri kriptolojik yöntemlerle sağlanır.
Kriptoloji Birimi akıllı karttan uyduya, ağ
güvenlik cihazlarından sensörlere kadar
bilgi güvenliğinin gerekli olduğu tüm
ortamlarda özgün kriptografik algoritmaprotokol tasarımı ve analizi konularında
faaliyet göstermektedir. Bünyesindeki farklı
disiplinlerde uzmanlaşmış nitelikli araştırmacı
kaynağı ile bilgi güvenliği alanında disiplinler
arası çalışmalar gerçekleştirmektedir. Modern
kriptoloji uygulamalarındaki tecrübesine
ek olarak kuantum kriptografi ile koşulsuz
güvenlik sağlayacak sistemler üzerinde
çalışmaktadır. Bilimsel yetkinliğini yayınladığı
çok sayıda bilimsel makalenin yanında,
Eurocrypt 2008, RFIDSec 2010, LightSec
2011 ve LightSec 2013 konferanslarına ev
sahipliği yaparak da göstermiştir.
Kriptoloji Uygulamaları
Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı
içerisinde yer alan, kablosuz haberleşme
sistemleri ve hafif siklet kriptoloji konulu ICE
Projesi (Integration of Crypto-D to ERA)
kapsamında yeni araştırmacılar istihdam
edilmiş ve alanlarında dünya çapında
uzman olan araştırmacılarla ortak faaliyetler
gerçekleştirilmiştir. Proje kapsamında 30’un
üzerinde bilimsel makale yazılmış, 5 tane
uluslararası eğitim düzenlenmiştir.
Kriptografik algoritma ve protokol tasarımı,
gizlilik, mahremiyet, kimlik doğrulama, kısıtlı
kaynaklar için güvenlik çözümleri (RFID,
sensör ağları, vb.), kuantum kriptoloji ve
anahtar dağıtım sistemi bölümün faaliyet
alanlarından bazılarıdır. Kriptografik analiz
konusunda Test ve Değerlendirme Başkan
Yardımcılığı’na teknik destek sağlanmaktadır.
UEKAE kriptoloji konusundaki bilgi birikim
ve deneyimini ülkemizin ihtiyacı olan
alanlarda kriptoloji uygulamaları olarak
ürünleştirmektedir. Bu stratejik ürünler,
teknolojik dışa bağımlılığı önleyerek,
ülkemizin ulusal güvenliğine büyük katkı
sağlamaktadır.
Son teknolojik yenilikleri bünyesinde
barındıran, TEMPEST, COMSEC gibi
standartlara uygun olarak geliştirilen
kripto cihazları, en üst seviyede güvenliği
sağlamaktadır.
Kriptolu
USB Bellek
Cihazı SIR
AKILLI KARTTAN UYDUYA, AĞ GÜVENLİK
CİHAZLARINDAN SENSÖRLERE, BİLGİ GÜVENLİĞİNİN
GEREKLİ OLDUĞU TÜM ORTAMLARDA KRİPTOLOJİ
DEVREYE GİRER.
28
UEKAE
Kriptografik Ürünler
Anahtar Üretim ve Yönetim Sistemleri
Uygulamalardan Örnekler
Bu alanda anahtar üretim cihazları, anahtar
yönetim merkezleri, açık anahtar altyapısı ve
kuantum anahtar üreteçleri bulunmaktadır.
• Milli uydu kriptosu: Göktürk Kripto
Sistemleri
Kripto Cihazları
• Bilgisayar ağlarını birbirine güvenli
bağlayan Gigabit IP Kripto Cihazı: IPKC-G
Her türlü ortamdaki kriptolu ses
haberleşmesinden uzay kripto çözümlerine,
IP kriptodan IFF kriptoya kadar geniş bir
yelpazede kripto cihazları geliştirilmektedir.
Güvenli masa telefonu, cep telefonu, faks
cihazı, UHF/VHF/HF telsiz kripto cihazları,
uydu kripto sistemleri, kriptolu USB bellek ve
sabit bellek bu alanda geliştirilen diğer ürün
çeşitleridir.
• E-Devletin temel güvenlik unsuru:
T.C. Kimlik Kartı
• Aviyonik kripto sistemlerindeki
vazgeçilmez çözüm UHF/VHF/HF telsiz
kripto cihazı: MİLSEC-3
• Her zaman, her yerde güvenli
haberleşmenin yolu, kriptolu cep telefonu:
MİLCEP
• VoIP, PSTN hatlarda çalışan en gelişmiş
milli kriptolu telefon: MİLSEC-4
• Verilerinizi güvenli şekilde saklayan NATO
onaylı kriptolu USB bellek: SIR
• Her türlü senkron haberleşmede güvenle
kullanılan veri kripto cihazı: SVKC
• Geniş alan şebekelerinde temel güvenlik
unsuru çevrimiçi kripto cihaz ailesi:
MİLON-4, 5, 6, 7
• Elektronik imzanın temel unsuru: MA3
• Güvenli anahtar dağıtımında yılların birikimi
ve tecrübesi: TELAYS ve EKADAS
• Cebimizdeki güvenli akıllı kart: AKİS
Kiosk Kart
Erişim Cihazı
KART İŞLETİM SİSTEMİ,
GÜVENLİ KART ERİŞİM
CİHAZLARI, ELEKTRONİK
KİMLİK DOĞRULAMA SİSTEMİ,
E-KİMLİK UYGULAMALARI,
KART YÖNETİM VE DAĞITIM
SİSTEMLERİ; ELEKTRONİK
KİMLİK KAPSAMINDAKİ
BAŞLICA ÜRÜNLERDİR.
29
UEKAE
Elektronik Kimlik Doğrulama Sistemi
Akıllı kart tabanlı yeni Türkiye Cumhuriyeti
Kimlik Kartı, yakın gelecekte mevcut nüfus
cüzdanlarının yerini alacaktır. Kimlik kartı
ile kamu kurumları ve özel teşebbüsler
tarafından elektronik ortamda sunulan
hizmetlere güvenli bir şekilde erişim
sağlanacaktır. Bu sayede, elektronik ortamda
sunulacak hizmet niteliği ve sayısında artış
olacaktır. Elektronik ortamdaki hizmetlerden
güvenli bir şekilde yararlanılması; UEKAE
tarafından geliştirilmiş Elektronik Kimlik
Doğrulama Sistemi (EKDS) sayesinde
sağlanmaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı
Bireyin Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı
olduğunu kanıtlayan bir belge niteliğindedir.
Elektronik ortamda sunulan hizmetlerden
faydalanabilmek için, kişisel kimlik
doğrulama aracı olarak kullanılan görsel
ve elektronik güvenlik unsurlarını içerir.
Kartın elektronik güvenlik unsurları üzerinde
bulunan milli akıllı kart tümdevresi (UKTÜM)
ve milli akıllı kart işletim sistemi (AKİS) ile
sağlanmaktadır. Kimlik kartı, kart sahibine
ait nüfus bilgilerini, fotoğrafı ve biyometrik
verileri (parmak izi, parmak damar izi ve el
ayası izi) içermektedir.
30
Güvenli Kart Erişim Cihazları (KEC)
Kimlik Doğrulama Politika Sunucusu
Elektronik Kimlik Doğrulama Sistemi‘nin
(EKDS) uç birim cihazıdır. Elektronik
ortamda hizmet veren uygulamalar için,
kimlik kartının yetkili kurum tarafından
verildiğinin ve kartın gerçekten vatandaşa
ait olduğunun doğrulanması amacıyla
geliştirilmiştir. KEC, hem hizmet isteyen
(vatandaş) hem de hizmete katılanın
(görevli personel) aynı anda, işlem yapılan
yerde olduklarını ispatlamaktadır. KEC,
içinde bulunan ve yine UEKAE tarafından
geliştirilen Güvenli Erişim Modülü (GEM)
sayesinde, kimlik kartı ile güvenli olarak
haberleşerek, kart sahibinin kişisel mesajı
ve biyometrik verisi gibi standart kart
okuyucu ile ulaşılamayan veri alanlarına
erişebilmektedir. Farklı kullanım amaçlarına
uygun olarak Kurumsal, Bireysel ve KİOSK
olmak üzere üç tip kart erişim cihazı
geliştirilmiştir.
Elektronik Kimlik Doğrulama Sistemi farklı
güvenlik seviyelerini (elektronik sertifika,
sayısal fotoğraf, kart şifresi, biyomeri
vb.) desteklemektedir. Sunulan hizmetin
niteliğine bağlı olarak, istenilen güvenlik
seviyesi kimlik doğrulama politika sunucusu
ile belirlenebilmektedir. Kimlik doğrulama
sırasında kullanılacak politika ve güvenlik
seviyesi bu sunucu üzerinden tanımlanır.
Kimlik Doğrulama Sunucusu
KEC tarafından oluşturulan kimlik doğrulama
bildirimlerinin doğruluğunun kontrol edildiği
merkez sunucudur.
Arabirim Yazılımları
EKDS, uygulamalara arabirim yazılımları
aracılığıyla entegre edilmektedir. Arabirim
yazılımları, hizmet altyapısına bağlı
olarak istemci ya da sunucu üzerinde
çalışabilmektedir.
UEKAE
YİTAL
Haberleşme Teknolojileri
1983 yılında kurulan Yarıiletken Teknolojileri
Araştırma Laboratuvarı (YİTAL) ülkemiz
için hayati öneme sahip tümdevrelerin
tasarlanması ve üretilmesi faaliyetlerinde
bulunmaktadır.
Elektronik İstihbarat
YİTAL’in geliştirdiği özgün CMOS teknolojileri
ile üretilen tümdevreler UEKAE tarafından
tasarlanan ve üretilen kritik cihazlarda
kullanılmaktadır.
YİTAL’de halen CMOS teknolojilerine
ilave olarak 0.25 µm SiGe HBT BiCMOS
teknolojileri geliştirilmesi çalışmaları
sürdürülmektedir.
Tümdevre tasarım ve üretim teknolojilerine
paralel olarak algılayıcı tasarımı ve üretimi
ile vatandaşlarımıza nüfus cüzdanı
olarak dağıtılması planlanan akıllı kart
tümdevrelerinin tasarımı da YİTAL’de
gerçekleştirilmektedir.
UEKAE 1997’den beri elektronik istihbarata
yönelik Ar-Ge ve ürün geliştirme faaliyetlerini
sürdürmektedir. Sinyal işleme, sinyal analizi,
RF tasarımı alanlarında deneyimli ve uzman
insan kaynağı sayesinde elektronik istihbarat
sistemlerinin yazılım ve donanım bileşenleri
tamamıyla enstitü bünyesinde tasarlanmakta
ve üretilebilmektedir. Elektronik istihbarat
sistemleri sinyal işleme, sinyal analiz ve
yön bulma olmak üzere üç ana bileşenden
oluşmaktadır.
Yapılan çalışmalarda yüksek hızlı (en az 15
GHz/sn) ve geniş RF bantlı (18 GHz’e kadar)
spektrum gözetleme sistemleri geliştirilmiştir.
Spektrumun bir bölümünü kaydedebilen
ve geri çalabilen sistemler mevcuttur.
Spektrumda tespit edilen sinyallerin geliş
yönlerinin kestirilmesi amacına yönelik
olarak HF/VHF/UHF DF sistemleri de
geliştirilmiştir.
Elektronik İstihbarat Birimi’nde protokol
analizi ve protokol çözümleme çalışmaları
da yürütülmektedir. Protokol analizi
çalışmalarında, herhangi bir protokol
türüne ait serpiştirici, hata kodlama,
çerçeve gibi özelliklerin belirlenmesine
yönelik araştırmalar yapılmaktadır.
Protokol çözümleme çalışmaları ise
yukarıda bahsedilen özellikleri tespit
edilen bir protokol türüne ait yayınların
çözümlenmesini ve taşıdığı verinin elde
edilmesini içermektedir.
MİLCEP: HER ZAMAN,
HER YERDE GÜVENLİ
HABERLEŞMENİN YOLU,
KRİPTOLU CEP TELEFONU.
31
YİTAL’İN GELİŞTİRDİĞİ ÖZGÜN CMOS
TEKNOLOJİLERİ İLE ÜRETİLEN TÜMDEVRELER
UEKAE TARAFINDAN TASARLANAN VE ÜRETİLEN
KRİTİK CİHAZLARDA KULLANILMAKTADIR.
Yarıiletken Teknolojileri Araştırma Laboratuvarı
32
UEKAE
Farklı Ortam Haberleşme Sistemi
Optoelektronik
Ulusal Marker Kontrol Cihazı (UMKC)
Haberleşmenin en sıkıntılı olduğu taktik
sahada ve özellikle denizde, uydu
sistemlerinin çözüm sunmasına karşılık
maliyetlerin yüksek oluşu nedeniyle ana ses
muhaberesi telsizler üzerinden yapılmaktadır.
Telli haberleşmenin sağlanamadığı bu gibi
durumda, haberleşmeyi sağlamak üzere,
yazılım, donanım ve gerekli protokollerin
geliştirilmesi üzerinde çalışılmaktadır.
Optoelektronik Birimi, yüksek hassasiyetli
optik ölçüm teknolojileri geliştirmekte
ve bu teknolojileri kullanarak projeler
gerçekleştirmektedir.
Ülkemizin önemli bir sorunu olan akaryakıt
kaçakçılığının önlenmesi amacıyla
geliştirilmiş cihazlardır. 2007 yılından itibaren
polis, jandarma, sahil güvenlik gibi birimlerce
kullanılarak akaryakıt istasyonlarında,
tankerlerde, depolama sahalarında
denetimler yapılmakta ve kaçak akaryakıtlar
tespit edilebilmektedir.
Güvenli Mesajlaşma Sistemleri
UEKAE, güvenlik ve güvenilirliğin esas
olduğu askeri ve kurumsal mesajlaşma
ihtiyaçlarına yönelik istemci ve sunucu
yazılım bileşenleri geliştirmektedir. Sistem
yazılımları, güvenlik ve mesajlaşmaya
yönelik askeri ve ticari standartların yanı sıra
sistemi kullanacak kurumların kendine özgü
politikalarını da kapsamakta ve uçtan uca
güvenli mesajlaşma platformu sağlamaktadır.
Sistemde, bir mesajlaşma sisteminde
yer alan tüm bileşenler (X.400/SMTP
mesaj aktarma sunucuları, X.500/LDAP
dizin sunucusu, yönetim araçları, taktik
mesajlaşma/dizin bileşenleri, istemci ve geçit
yazılımları) STANAG 4406 Ed.2’nin de içinde
bulunduğu uluslararası standartlara uygun,
işletim sisteminden bağımsız ve milli olarak
geliştirilmektedir.
Ulusal Marker Sistemleri
Geliştirilen cihaz ve sistemler sayesinde,
akaryakıt numuneleri içinde Ulusal Marker’ın
konsantrasyonu, çeşitli parametreleri ve
taklitlerinin tespiti yapılmakta ve merkez
sistemine konum ve ilgili diğer veriler
iletilebilmektedir.
Çeşitli optik spektroskopi tekniklerini bir
arada kullanıp ölçümler yapabilen bu
cihazlar, elde ettikleri sonuçları anlık olarak
veri toplama merkezine ulaştırmaktadır.
Sonuçlarla düzenli olarak istatistiksel
analizler yapılmaktadır. Projenin hayata
geçmesi ile birlikte, sahada başarı ile
kullanılan yüzlerce cihaz her yıl milyarlarca
liralık vergi kaybını önlemektedir.
Ulusal Marker Kontrol Cihazı
UMKC, AKARYAKIT İSTASYONLARI,
TANKERLER VE DEPOLAMA SAHALARINDAKİ
KAÇAK AKARYAKIT DENETİMLERİNDE
KULLANILMAKTADIR.
33
FORENSIC XP-4010D; PARA, ÇEK, SENET,
PASAPORT GİBİ BELGELER ÜZERİNDEKİ
SAHTECİLİKLERİ ORTAYA ÇIKARIR.
Forensic XP-4010D
UEKAE
Spektroskopik Sistemler
Belge İnceleme Cihazları
UEKAE, endüstriyel, bilimsel ve askeri
amaçlı spektroskopik ölçüm sistemleri
geliştirmektedir. Optik gecikme (retardation)
tabanlı stres ölçümüne yönelik endüstriyel
tip ve laboratuvar tipi sistemler, ülkemizin
yanı sıra birçok ülkede alanında öncü firmalar
tarafından kullanılmaktadır. Zorlu çalışma
ortamlarında çalışabilecek şekilde tasarlanan
bu sistemler, sınıfının en iyi çözünürlüğünü
ve yine sınıfının en geniş çalışma aralığında
sağlamaktadır.
Forensic XP-4010D ve MSS-2D cihazları,
kriminal laboratuvarlarda, para, çek,
senet, pasaport gibi belgeler üzerindeki
sahteciliklerin bilimsel yöntemlerle ortaya
çıkarılmasına yardımcı olmak amacıyla
geliştirilmişlerdir. Forensic XP-4010D
ve MSS-2D cihazları ile hiperspektral
görüntüleme teknolojisi dünyada ilk kez
belge inceleme amacıyla kullanılmış,
bu sayede mevcut metod ve cihazlarla
çözülemeyen birçok durum çözülebilir hale
gelmiştir.
Kritik sistemlerde önemli bir parametre olan
yansıma katsayısı, Optoelektronik Birimi’nde
geliştirilen ölçüm cihazları ile çok yüksek
bir doğrulukla (%99.995) ölçülebilmektedir.
Bu cihazlar geçirgenlik ve tümleşik saçınım
parametrelerini de yüksek doğrulukla
(~10ppm) ölçebilmektedir. Kızılötesi
görüntüleme ve karakterizasyon sistemleri
geliştirilen diğer sistemler arasındadır.
Cihazlarla birlikte çalışmak üzere 3 boyutlu
görüntüleme ve ölçüm yazılımı, hiperspektral
görüntü işleme yazılımı, 3 boyutlu lazer
tarayıcı eklentisi, yüksek optik büyütme ile
alınan görüntüleri birbirine dikme yazılım
modülü gibi bileşenler geliştirilmektedir.
Bu bileşenler başka çalışma alanlarında da
kullanılabilmektedir. Forensic XP-4010D
ve MSS-2D cihazları, Türkiye’deki tüm sınır
kapılarında, havalimanlarında ve büyük
kriminal laboratuvarlarda bulunmaktadır.
Bunun yanı sıra, birçok ülkede adli tıp
kurumları ve emniyet güçleri UEKAE
tarafından üretilen belge inceleme cihazlarını
kullanmaktadırlar.
35
ATC-SİM İLE HAVA TRAFİK KONTROLÖRLERİNİN
TEMEL, TAZELEME, İNTİBAK VE İLERİ DÜZEY
EĞİTİMLERİ GERÇEKLEŞTİRİLEBİLECEKTİR.
ATC Meydan Kontrol ve Yaklaşma/Yol Kontrol Radar Simülatörü (ATC-SİM)
BT E
BTE
Bilişim Teknolojileri Enstitüsü
Bilişim Teknolojileri Enstitüsü; Akıllı Ulaşım Sistemleri, Anayurt Güvenliği, Savunma
Teknolojileri ile Sensör ve Radar Sistemleri konularında projeler yürüterek, toplumsal refahı
ve güvenliği artırmaya yönelik çözümler sunmayı hedeflemektedir.
1991 yılında, Enformasyon
Teknolojileri Başkan Yardımcılığı
altında kurulan yazılım
mühendisliği, yapay zeka,
bilgisayar destekli tasarım ve
robotik bölümleri 1995 yılında
yeniden yapılandırılmış, Bilişim
Teknolojileri Enstitüsü (BTE)
adı altında Marmara Araştırma
Merkezi’ne bağlı bir enstitü
haline getirilmiştir.
2010 yılında TÜBİTAK BİLGEM
çatısı altına giren enstitü, halen
BİLGEM bünyesinde bilgi ve
iletişim alanında uygulamalı
araştırmalar yapmakta ve
projeler üretmektedir.
Kuruluşundan bugüne BTE;
kamu, özel sektör, üniversiteler
ve araştırma enstitüleri ile
eşgüdüm içinde çok sayıda
projeye imza atmış ve kendi
çalışma alanlarında önemli
birikimler elde etmiştir.
BTE; müşteriler, çalışanlar,
tedarikçiler ve iş ortaklarından
oluşan paydaşlarının
gereksinimlerini dünya
standartlarında karşılayabilmek,
bu amaçla, bilimsel araştırmaya
dayalı ileri teknoloji ürünleri
geliştirmek, koyduğu hedeflere
yaratıcı ve yenilikçi yaklaşımlarla
ilerlemek ve tüm iş süreçlerinin
etkinliğini sürekli olarak
iyileştirmek temellerine dayanan
bir politika izlemektedir.
BTE, BİLGİ VE
İLETİŞİM ALANINDA
UYGULAMALI
ARAŞTIRMALAR
YAPAN VE
PROJELER ÜRETEN
BİR ENSTİTÜDÜR.
37
BT E
BİLGEM’in stratejik hedeflerine uygun olarak,
müşteri odaklı ve proje tabanlı çalışma
esaslarına dayalı bir işleyiş tarzı benimsemiş
olan BTE, geliştirme süreçlerini CMMI ile
uyumlu hale getirerek SCAMPI Class A
değerlendirmesini başarı ile geçmiş; sistem,
yazılım ve donanım geliştirme faaliyetlerinde
CMMI Seviye 3 olgunluk düzeyine ulaşmıştır.
BTE aynı zamanda, NATO AQAP 160
(NATO Integrated Quality Requirements
for Software Throughout the Life Cycle)
belgesine sahip az sayıdaki kuruluştan biridir.
Bünyesindeki Stratejik Planlama ve Destek
Ofisi (SPİDO) ile BİLGEM stratejilerine paralel
olarak, BTE stratejisinin belirlenmesine
destek olunması, projelere sistem
mühendisliği ve ihtiyaç duydukları her
türlü ortak kaynak desteği sağlanması
konularında, BİLGEM Başkan Yardımcılıkları
altında yer alan birimler ile paralel
ve koordineli bir şekilde çalışmalarını
yürütmektedir.
BTE, TÜRKÇE KONUŞMALARIN ANLAŞILABİLMESİ
VE SİSTEMLERİN HABERLEŞEBİLMESİ İLE
İLGİLİ ETKİNLİK VE PROJELERİ YAPABİLEN TEK
KURUMDUR.
38
Trend Analizi ve Teknoloji Yönetimi Birimi
(TATY) ile teknoloji tahmini, planlama,
koordine etme ve yönlendirme etkinliklerini
yerine getirmeyi hedeflemekte ve
teknolojik yetkinlik bazlı kaynak planlamada
bölümlere tavsiyelerde bulunmaktadır. Birim
faaliyetlerini BİLGEM Başkan Yardımcılığı ilgili
birimle eş güdüm içerisinde sürdürmektedir.
Projelere ait ihtiyaçların belirlenmesi,
problem/risklerin erken tespiti ve anlık
proje izleme/raporlama konularında ise
Proje İzleme ve Değerlendirme Ofisi (PİDO)
altında çalışmalar yürütülmektedir.
Bilişim Teknolojileri Enstitüsü çalışmalarını
Anayurt Güvenliği, Karar Destek ve Akıllı
Ulaşım Sİstemleri, Savunma Teknolojileri ile
Sensör ve Radar Sistemleri olmak üzere dört
müdür yardımcılığı altında sürdürmektedir.
BT E
Anayurt Güvenliği
Konuşma ve Dil Teknolojileri
BTE’nin farklı akustik ortamların benzetimine
olanak sağlayan altyapısı, önemli bir ses
veri bankasının oluşturulmasına katkıda
bulunmaktadır. Bu altyapının sağladığı
yeteneklerle özellikle Türkçe’ye odaklı
konuşma ve dil teknolojileri geliştiren
araştırmacılar, konuşmanın metne aktarılması,
konuşmacı tanıma ve takibi, çok dilli sestensese otomatik makine çevirisi, konuşan
bilgisayarlar, sesli komut sistemleri gibi kritik
teknolojilerin altına imza atmaktadır. BTE, bu
birikim sayesinde, uluslararası makine çevirisi
ve konuşmacı tanıma yarışmalarında birçok
derece kazanmıştır.
RW-TÜV tarafından sertifikalandırılmış ve
Türkiye’de eşi olmayan yarı-yansımasız
Akustik Kayıt ve Öznel Değerlendirme
Laboratuvarları’yla, her türlü elektronik
haberleşme sistemindeki Türkçe
konuşmaların anlaşılabilmesi, sistemlerin
Türkçe olarak haberleşebilmesi ile ilgili
çalışmaları ve kalite testleri yapılabilmektedir.
Bunlara ek olarak; çoklu ortam arşivleme
ve veri madenciliği, içerik yönetimi, anlambilimsel sorgulama, sayısal kütüphaneler,
ortam destekli yaşam, kültürel mirasın
korunması ve ana yurt güvenliği gibi
konularda, yenilikçi ve yüksek teknolojili
yaklaşımlar üretmeye devam etmektedir.
Keşif ve Gözetleme Sistemleri (ISR) için
Gerçek Zamanlı Video/Görüntü İşleme
Kütüphanesi
Video/Görüntü işleme ve kıymetlendirme
sistemlerinde kullanılacak algoritma ve
yazılımların geliştirilmesi kritik teknolojiler
olarak değerlendirilmektedir.
Değişik faydalı yüklerden gelen görüntülerin
kıymetlendirilmesi konusunda milli çözümlere
sahip olabilmek büyük önem arz etmektedir.
Bu bağlamda, video/görüntü işleme ve
kıymetlendirme amaçlı milli bir görüntü
işleme altyapısının oluşmasını sağlamak
amacı ile aşağıda verilen konularda çözümler
üretilmektedir;
• Gürültü Giderme Modülü
• Düşük Işık İyileştirme Modülü
• Bulanıklık Giderme Modülü
• Binişim Bozukluğu Giderme Modülü
• Süper Çözünürlük Modülü
• Video Stabilizasyon Modülü
• Görüntü Mozaikleme Modülü
• Hedef Tespit, Takip Ve Tanıma Modülü
• Olay/Durum/Davranış Analizi Modülü
• Kıymetlendirme İşlevleri Modülü
• Veri Alma/Çözme/Gösterme Modülü
• Sayısal Harita Desteği Modülü
• Görüntü Dönüşümleri Modülü
• Sahne Üretme Modülü
ÇEŞİTLİ KAYNAKLARDAN
(İNSANSIZ HAVA ARACI,
UYDU, BALON) GELEN
GÖRÜNTÜLER BTE’NİN
OLUŞTURDUĞU GÖRÜNTÜ
İŞLEME ALTYAPISI SAYESİNDE
KIYMETLENDİRİLEBİLECEKTİR.
39
BT E
İYON SUITE
Kriminal Video ve Fotoğrafların, Delil
Niteliğini Kaybetmeden İyileştirilmesi
BTE bünyesindeki görüntü işleme birimi,
fotoğraf ve videoların iyileştirilmesine yönelik
algoritmalar geliştirmektedir. Geliştirilen
algoritmalar, kriminal inceleme ve analiz
kapsamında kullanılabilmektedir. Delil
niteliği oluşturan fotoğraf ve videolarda
incelemeye engel bozulmaların bulunması
halinde, bilimsel yöntemler çerçevesinde
bu tür bozucu etkilerin en aza indirgenmesi
hedeflenmektedir.
TAKSİS
Özel Amaçlı Taktik Operasyon Eğitim Sistemi,
meskun mahale yönelik taktik operasyon
eğitimlerinde kullanım amaçlıdır. Gerçek
operasyon ortamına yüksek benzerlikte
eğitim ve karşılıklı silahlı çatışma ortamı
sağlar. Silah, mühimmat, el bombası, ses
bombası ve bubi tuzağı benzetimleri, kapalı
mekan konumlandırma sistemi bileşenleri
içermektedir.
Eğitim sonrası kamera görüntüleri üzerinden
değerlendirme ve sayısal verileri karşılaştırma
özelliklerini barındıran sistem, operasyon
taktiklerinin geliştirilebilmesine de imkan
tanır.
40
Yayıncılık Sistemleri
Yayıncılık sektörünün ihtiyaçları
doğrultusunda yeni teknolojilerin
geliştirilmesi, teknolojik çözümlerin
üretilmesi ve uygulamaya geçirilmesi
konularında TÜBİTAK’ı ulusal ve uluslararası
pazarlarda merkez haline getirmek amacıyla
kurulmuştur.
SKAAS - 1/2
Sayısal Kayıt Arşiv ve Analiz Sistemi; uydu,
kablo, karasal ve internet üzerinden yayın
yapan televizyon ve radyo kanallarını sayısal
olarak arşivlemek, kayıtlar üzerinde ses
ve görüntü analizleri yapmak amacıyla
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) için
geliştirilmiştir.
Türkiye’de değişik il ve ilçelerde yayın yapan
yerel TV ve radyo yayınlarının aktarılarak
kayıt altına alınması, arşivlenmesi ve bu
kayıtların üzerinde istenen analizlerin
yapılması sağlanmıştır.
Sistem, güncel olarak 185’ten fazla TV yayıncı
kuruluşu için hizmet vermekte olup, 400 TV
ve 1500 radyo yayınını depolayabilecek ve
canlı izlettirebilecek ağ altyapısına sahiptir.
TAKSİS, GERÇEK
OPERASYON
ORTAMINA YÜKSEK
BENZERLİKTE EĞİTİM
VE KARŞILIKLI SİLAHLI
ÇATIŞMA ORTAMI
SAĞLAR.
BT E
Savunma Teknolojileri
Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi
Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi (GİS) kritik
teknolojiler arasında bulunan aviyonik
sistem tasarımı ve entegrasyon kabiliyetinin
tamamen milli olarak geliştirilmesi amacı ile,
yol haritasının önemli bir adımı olan, Emniyet
Kritik Katı Gerçek Zamanlı İşletim Sisteminin
gerçekleştirilmesi amacıyla geliştirilmiştir.
Bu proje ile milli ihtiyaçlar doğrultusunda,
özellikle emniyet kritik sistem projelerinde
yurt dışına bağımlılığın sona erdirilmesi, yerli
ihtiyaç sahiplerine hızla cevap verebilen,
ölçeklendirilebilir ve idame edilebilir
emniyet kritik gömülü yazılım geliştirme
platformu sağlanması hedeflenmiştir. Ayrıca,
indirgenebilir özellikleri sayesinde sivil
gömülü sistem uygulamamalarında da tercih
edilebilecektir.
DO-178B Seviye A süreçlerine uygun
geliştirilen işletim sistemi, emniyet kritik
uygulama arayüzlerini sağlayan ARINC-653
modunda çalıştırılabileceği gibi, istenirse
PSE-51, PSE-52 ve PSE-53 çalışma
seviyelerinin seçilebileceği POSIX modunda
da çalıştırılabilir. İşletim sisteminin çalışma
modlarının seçilerek yapılandırılması
uygulama geliştirme, hata ayıklama, olay
analizi, simülasyon gibi faaliyetler, Eclipse
platformu üzerine geliştirilen Tümleşik
Geliştirme Ortamı aracılığıyla yapılabilir.
Emniyet kritik grafik kütüphanesi olan
OpenGL SC’nin gerçeklendiği Gerçek Zamanlı
İşletim Sistemi, farklı mikroişlemci aileleri
ve farklı tek kart bilgisayarlar üzerinden
çalışabilmesi için modüler bir yapıda
tasarlanmıştır. Sağlanan ASP (Architecture
Support Package) ve BSP (Board Support
Package) katmanları ile geniş bir donanım
ailesine destek verebilmektedir.
Görev
Bilgisayarı
ARINC-653 ve POSIX arayüz uyumlulukları
ayrı olarak geliştirilen test ortamları ile test
edilmiştir. Bu testlerden başarı ile geçmiş
olan işletim sistemi, aynı anda farklı işletim
sistemleri üzerinde çalışan diğer tek kart
bilgisayarları ile haberleşerek bu konuda da
standartlara uygunluğunu ispatlamıştır.
Bu arayüzler kullanılarak geliştirilmiş
olan diğer işletim sistemleri üzerinde
entegrasyonu yapılmış sistemleri milli gerçek
zamanlı işletim sistemine geçiş sürecinde
kolaylıklar sağlamaktadır.
Milli işletim sistemi, gizli projelerde kritik
verilerin dışarıya açılmasının önlenmesi,
gömülü platformlarda tam millileşmeye
olanak sağlanması, azaltılmış maaliyetler
sayesinde uluslararası rekabet edebilir sanayi
sektörüne destek olunması ve yeni KOBİ’lerin
oluşması açısından kritik öneme sahiptir.
Türkiye’nin bu alanda dışa bağımlılığını
azaltmada da önemli bir rol üstlenmekedir.
GİS, AVİYONİK
SİSTEM TASARIMI
VE ENTEGRASYON
KABİLİYETİNİN
TAMAMEN MİLLİ
OLARAK GELİŞTİRİLMESİ
AMACINA HİZMET EDER.
41
BT E
ETMTS-2
DRT Masası
SONOBOY
ETMTS-2 (Elde Taşınabilir Mayın Tespit
Sistemi), metal detektörü (Electromagnetic
Induction - EMI) ve yere nüfuz eden
radar (Ground Penetrating Radar - GPR)
algılayıcılarını barındıran, zor askeri şartlarda
çalışabilen yeni nesil mayın detektörüdür.
DRT Masası, Savaş Harekat Merkezi’nde
konuşlandırılacak, taktik ve seyir bilgi
ihtiyaçları için kullanılabilecek bilgisayar
tabanlı bir plotlama masasıdır.
Denizaltı savunma savaşının önemli
unsurlarından biri olan Sonoboylar, yüzer
platformların konumlarının tespit edilmesi
amacıyla kullanılan cihazlardır.
Sistem kendi savaş gemimize ve hedeflere
ait seyir bilgilerinin sayısal harita üzerinde
gösterilmesine, izlenebilmesine ve plotlama
yapabilmesine imkan tanıyan geniş ekranlı bir
sistemdir.
Çalışma süresi, derinlik ve kanal seçimi
yapıldıktan sonra gemi, uçak veya
helikopterden atılarak kullanılır.
Cihazın tespit ve teşhis modu olmak
üzere iki modu bulunmaktadır. Tespit
modunda kullanıcıya gömülü cisim tespiti
ile ilgili sesli uyarılar kulaklık ya da harici
hoparlör ile, görsel bilgiler ise LCD ekran
üzerinden verilmektedir. Böylece kullanıcı,
sistem tarafından oluşturulan uyarıları
değerlendirerek kendi öznel teşhis kararını da
oluşturabilmektedir. Sistemin güvenilirliğini
sağlamak amacıyla başlangıçta ve kullanım
sırasında iç testler yürütülmekte, sensörler
ile yapılan iletişim, sistem uyarıları ve
batarya seviyesi bilgisi ekranda kullanıcıya
aktarılmaktadır. ETMTS-2 gerektiğinde
dış dünya ile ethernet yardımıyla
haberleşebilmektedir.
Kullanıcı, ilerleme güzergahı üzerinde yaptığı
taramalarda metalik ve metalik olmayan
mayınlar ile el yapımı patlayıcıları (EYP)
tespit edebilmekte, şüphelendiği bölgeyi
görüntüleyebilmekte ve otomatik teşhis
yazılımını kullanarak gömülü cismin cinsi
hakkında yapay zeka tabanlı bir öngörü elde
edebilmektedir.
MIL STD 810G ve MIL STD 461F askeri
standartlarına uygun olarak geliştirilen
cihazda bulunan yüksek kazançlı düzlemsel
anteni ile yeraltının radar görüntüsü ortaya
çıkarılabilmekte, optimal biçimde tasarlanan
arama bobini ile de metaller hassasiyetle
tespit edilebilmektedir.
42
Sayısal Plotlama Masası, gemilerimizin
konum, hız, yön ve rota bilgilerini seyir
sensörlerinden alarak ekran üzerinde
göstermektedir. Gemi konumu ile birlikte
seyir radarından alınan temas bilgilerini de
yine ekran üzerinde izletebilmektedir.
Degaussing Sistemi
Degaussing Sistemleri’nin amacı; geminin
oluşturduğu manyetik alana eşit büyüklükte
fakat zıt yönlü bir alan oluşturarak, geminin
dünyanın manyetik alanında yarattığı bozucu
etkiyi dengeleyerek gidermektir.
Sistem S−57 biçiminde sayısal haritaları
kullanmaktadır. Sensörlerden gelen tüm
bilgiler harita görüntüsünün üzerinde gerçek
konumlarında sunulmaktadır.
Sualtı Telefonu
Sualtı Telefonu tümü mikroişlemci kontrollü,
su üstü/su altı gemileri arasındaki iletişimi
su altı akustik dalgaları aracılığı ile sağlayan
haberleşme sistemidir.
Haberleşme, telefon ve telgraf olmak
üzere iki şekilde yapılabilmektedir. Üretilen
Sualtı Telefonları’nın MİLGEM ve Yeni Tip
Karakol Botları için sabit, kurtarma gemileri
için taşınabilir olmak üzere değişik tipleri
bulunmaktadır.
ETMTS-2
ETMTS-2, ZOR ASKERİ
ŞARTLARDA ÇALIŞABİLME
ÖZELLİĞİNE SAHİP YENİ NESİL
BİR MAYIN DETEKTÖRÜDÜR.
BT E
Karar Destek ve Akıllı Ulaşım
Sistemleri
Vatandaşlarımızın refah ve yaşam kalitesini
artırmak üzere; Akıllı Ulaşım (Hava, Kara,
Deniz ve Raylı Sistemler), Karar Destek
ve Afet Yönetimi kapsamında araştırma
ve geliştirme faaliyetleri ile projeler
gerçekleştirilmektedir.
Raylı Ulaşım Sistemleri
TRENSİM
Tren Sürüş Eğitimleri için Milli Benzetim
Sistemi (TRENSİM), ileri benzetim
teknolojileri kullanılarak, sanal ortamlarda
tren sürücülerinin temel tren sürüş
eğitimlerini, değişik iklim ve yol koşullarında
tren kullanma tekniklerini, arıza ve risk
önleyici yeteneklerin geliştirilmesini,
sürücünün eğitim performansının izlenmesini
ve iyileştirilmesini sağlayacak E43000
lokomotifli tren simülatörüdür.
UDSP
Hava Ulaşım Sistemleri
Ulusal Demiryolu Sinyalizasyonu
Projesi (UDSP) kapsamında, T.C. Devlet
Demiryolları’nın teknik talep ve ihtiyaçlarını
karşılamak amacıyla, uygun maliyetli,
esnek yapıda, hazır ticari ürünlere dayanan,
uluslararası standartlara uygun, ülke çapında
yaygınlaştırılabilir bir sinyalizasyon sistemi
geliştirilmiştir.
ATC-SİM
Demiryolu trafiğinin sevk ve idare edildiği
örnek bir “Trafik Kontrol Merkezi” ile sistemin
güvenliğini tesis eden bir “Anklaşman
Sistemi” tüm yazılım ve donanım bileşenleri
ile birlikte gerçekleştirilmiş, pilot bölge
Mithatpaşa/Sakarya İstasyonu’nda devreye
alınmıştır.
Trafiğin sevk ve idaresinde kilit rol
oynayan Anklaşman Sistemi; sinyalizasyon
sistemini hatada güvenli (fail-safe) olarak
çalıştırmak ve sistemin emniyet bütünlüğünü
sağlamakla görevlidir. Sistem, Trafik kontrol
operatörlerinin taleplerine göre güvenlik
gereklerini dikkate alarak, makas motorları,
sinyaller, ray devreleri, hemzemin geçitler
gibi saha ekipmanlarının kontrol edilmesini
sağlamaktadır.
ATC Meydan Kontrol ve Yaklaşma/Yol Kontrol
Radar Simülatörü (ATC-SİM), hava trafik
kontrolörlerinin temel, tazeleme, intibak ve
ileri düzey eğitimlerinin verilmesini sağlayan
simülatördür. Kontrolörlerin profesyonel
becerilerinin geliştirilmesi, acil durumlara
karşı hazır hale getirilmesi, hava sahasında
yapısal değişikliklerinin oluşması ve yeni
operasyon tekniklerinin ortaya çıkması
durumlarında yeni operasyon eğitimlerinin
verilmesine yönelik geliştirilmiştir.
KONSEY
Hava Trafik Kontrolörü Seçme Yazılımı
(KONSEY), hava trafik kontrolörlerinde
bulunması gereken yetenekleri elektronik
ortamda güvenli bir şekilde test
edilebilmektedir. Yazılım, 9 farklı yeteneği
(zihinde canlandırma, görsel hafıza,
muhakeme, çapraz kontrol, çoklu dikkat,
işitsel hafıza, psikomotor, matematiksel
kavrama, İngilizce anlama) ölçmek üzere 17
test uygulaması ve 1 kişilik testini içerir.
43
BT E
KUŞRAD
HATS
KUŞRAD sistemi, S-bandında yatay tarama
yapan bir darbe radarı ile X-bandında dikey
tarama yapan frekans modülasyonlu sürekli
dalga (FWCW) radarının birleşiminden
oluşmaktadır. Kesintisiz çalışabilme
yeteneğine sahip olan sistem ile 40 km
çapındaki alanda hareket eden kuş, kuş
sürüleri ve uçakları tespit edilebilmekte,
uzaklık, yükseklik, yön, hız ve rota bilgileri
çıkarılabilmektedir.
Alçak irtifada VFR uçuş yapan helikopter
gibi hava araçları, radar kapsamasında
olmadığından mevcut sistemler ile takip
edilememektedir. Önceki yıllarda yaşanan
bazı helikopter kazaları alçak irtifada
uçuş yapan hava araçlarının sürekli takip
edilmesi ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Bu
amaçla geliştirilmekte olan Hava Aracı
Takip Sistemi (HATS) acil durumdaki hava
araçlarına en kısa zamanda ulaşılmasına katkı
sağlayacaktır.
KUŞRAD’ın 3 boyutlu hacimsel tespit/takip
modu ve dar sektörde hedef analiz modu
olmak üzere iki çalışma modu bulunmaktadır.
Sistem, sivil havacılıkta havaalanları
civarındaki kritik sahalarda süzülen göçmen
kuşların tespiti, izlenmesi, uçuş güvenliği
açısından değerlendirilmesi ve tarifeli uçuşlar
için en uygun zaman dilimlerinin belirlenmesi
amacına yönelik olarak kullanılacaktır.
Sistemin haberleşmesi hem GSM hem de
uydu şebekesi üzerinden sağlandığından
hem düşük maliyetli hem de güvenilirdir.
Hava aracı kaza-kırıma uğradığında bağlantı
kesilse dahi son gönderilmiş olan konum
bilgisi sayesinde hava aracına kısa zamanda
müdahale edilebilmesi mümkündür.
Sistemin Türkiye hava sahasında VFR
uçuş gerçekleştiren tüm hava araçlarına
uygulanması hedeflenmektedir.
Hava Aracı Takip Sistemi; hava aracına
takılan Takip Cihazı ve hava aracının izlendiği
Takip Merkezi bileşenlerinden oluşur. Takip
Cihazı, hava aracının konum, hız ve yükseklik
bilgilerini periyodik olarak Takip Merkezi’ne
gönderir ve hava araçlarının harita üzerindeki
konumları gelen konum verisine uygun olarak
güncellenir. Acil durumdaki hava araçları
harita üzerinde farklı renk ile gösterilerek sesli
ikaz verilir. Gerektiğinde hava aracı ile GPRS
üzerinden bas-konuş tarzı sesli görüşme de
yapılabilir.
HATS
HAVA ARACI TAKİP SISTEMİ
(HATS) ACİL DURUMDAKİ
HAVA ARAÇLARINA EN KISA
ZAMANDA ULAŞILMASINA KATKI
SAĞLAYACAKTIR.
44
BT E
Afet Yönetimi ve Karar Destek Sistemleri
İkaz ve Alarm Bütünleşik Sistemi
Kesintisiz ve Güvenli Haberleşme Sistemi
EAS
Projenin amacı; halkın gerekli durumlarda
uyarılması için, siren birimlerinden farklı alarm
işaretlerinin verilmesini ve anons yapılmasını
sağlamaktır. Türkiye sınırlarında herhangi bir
şehirde kurulup çalıştırılabilecek olan İkaz ve
Alarm Sistemi, Ana Komuta Merkezi, gerekli
sayıda Tali Komuta Merkezi ve bu merkezlerle
çeşitli ortamlar (kablo, VHF/UHF telsizler,
uydu) aracılığıyla haberleşen, şehrin muhtelif
yerlerindeki Elektronik Siren Birimleri’ni
kapsar.
Projenin amacı; gelecekte tüm Türkiye’ye
yaygınlaştırılması öngörülerek afet ve acil
durumlar esnasında, öncesi ve sonrasında;
Enkaz Arama Sistemi (EAS), göçük
altında kalan kişilerin konumlarının yüksek
doğrulukla tespit edilmesini sağlayan bir
sistemdir. Sistem, göçük altında kalan kişinin
yerini bu kişinin taşıdığı varsayılan (ve
sistemin bir parçası olan) giyilebilir algılayıcılı
iletişim birimlerinin konumlandırılması
prensibine dayanır. Toplanan veriler işlenerek,
göçük altında kalan taşıyıcıların durumu
ve konumu arama kurtarma ekiplerine;
bilgisayarlı, görsel bir arayüz aracılığıyla
yansıtılır. EAS, patentli bir sistemdir.
Sistem, mevcut ikaz ve alarm sistemlerinin
desteklenmesi ve duyuru yapılamayan
yerleşim bölgelerine ikaz, alarm ve afet riski
haberlerinin GSM operatörleri aracılığıyla
vatandaşlara duyurulmasını sağlayacaktır.
Bütünleşik olarak çalışacak üç alt sistemden
oluşmaktadır:
• Afet ve acil durumlarda bile bu tür
durumlara yönelik bilgi sistemlerinin 4 il
çapında kesintisiz bir şekilde çalışmasının
sağlanması
• Haber alma ve yayma sistemi, ikaz ve alarm
sistemi, erken uyarı sistemleri ve benzeri
sistemlerin 4 il çapında kesintisiz ve güvenli
iletişim altyapısının oluşturulması
• Afet ve acil durumlarda görev alacak
kurum ve kuruluşların 4 il çapında koordineli
bir şekilde görevlerini yerine getirmesi için
çeşitli ortamlar (kablo, uydu, 3G) aracılığıyla
haberleşen, hızlı, kesintisiz ve güvenli
altyapının inşa edilmesidir.
• İkaz ve Alarm Sistemi
• Haber Alma ve Yayma Sistemi
• Mesajla Uyarı
45
BT E
Sensör ve Radar Sistemleri
Sensör ve Radar Sistemleri Müdür
Yardımcılığı’na bağlı olarak Radar Sistemleri,
Sensör Sistemleri, RF Sistemleri, Katot ve
Mikrodalga Vakum Tüp Araştırma Merkezi
(KAMTAM), Anten Tasarım ve Araştırma
Merkezi (ATAM), Mayın ve El Yapımı Patlayıcı
Karşı Tedbirleri Test ve Araştırma Merkezi
(MEKTAM) faaliyetlerini sürdürmektedir.
Bu bağlamda askeri ve sivil sektörün ihtiyaç
duyduğu sensör, radar ve RF sistemleri
projelerine yönelik özgün çözümler
geliştirilmekte; Kalkınma Bakanlığı desteğiyle
kurulan merkezler yardımıyla da özellikle
stratejik bakımdan ihtiyaç duyulan konulara
yönelik altyapılar tesis edilmektedir.
MİGSİS Tahribatsız Muayene Sistemi
Geliştirilmekte olan tahribatsız muayene
sistemi ile malzeme içinin farklı algılayıcılar
ile görüntülenmesi üzerinde çalışmalar
devam etmektedir. Bu bağlamda, bina, yol,
köprü, duvar vb. ortamlarda tahribatsız test
yöntemleri ile orijinal yapıdaki değişiklikler
ve bozukluklar (çatlak, sızıntı, çürüme vb.)
algılanabilecektir.
46
RF-ARGE SRC400 Mikrodalga Sayısal
Radyolink Sistemi
SRC400 sistemi noktadan noktaya (PtP)
haberleşme sağlayan, PDH/SDH/Ethernet
veri ara yüzlerine sahip çok yüksek kapasiteli
(2x400MB) yeni nesil karma sayısal radyolink
cihazıdır. Günümüzün değişen ihtiyaçlarına
cevap verebilecek esnek donanımsal ve
yazılımsal özelliklere sahip olan SRC400
sistemi, mevcut GSM ve telekom altyapı
şebekelerinde kullanılabilmekte olup,
LTE/4G şebekelerine geçildiğinde ihtiyaç
duyulacak çok yüksek hızlı paket veri taşıma
imkanını da sunabilecek, lisanslı standart
frekans bantlarında (ITU-R 7, 8, 15, 26 GHz)
haberleşme yapılabilecektir.
Bunun yanı sıra tasarımı devam eden yeni
nesil SRCYM Ağ Yönetim Merkezi Yazılımı
ile ağ içersinde bulunan tüm radyolink
cihazlarının kayıt ve yönetimi uzaktan
sağlanabilecektir.
ASKERİ VE SİVİL SEKTÖRÜN İHTİYAÇ DUYDUĞU
SENSÖR, RADAR VE RF SİSTEMLERİ PROJELERİNE
YÖNELİK ÖZGÜN ÇÖZÜMLER GELİŞTİRİLMEKTE;
STRATEJİK BAKIMDAN İHTİYAÇ DUYULAN KONULARA
YÖNELİK ALT YAPILAR TESİS EDİLMEKTEDİR.
BT E
KAMTAM
ATAM
MEKTAM
Katot ve Mikrodalga Vakum Tüp Araştırma
Merkezi (KAMTAM) Kalkınma Bakanlığı
tarafından desteklenen bir altyapı kurulumu
projesi olup, GEO uydu haberleşmesi,
elektronik harp, yüksek güç radar vb.
uygulamaların temel ihtiyaçlarından olan,
aynı zamanda yurt dışından temininde zorluk
çekilen, vakum tüp kaynaklarının (TWT,
Magnetron, vb) yerli imkanlar ile tasarlanıp
üretimini amaçlamaktadır.
Anten Test ve Araştırma Merkezi (ATAM),
Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenen
bir altyapı kurulumu projesi olup ülkemizin
elektromanyetik, anten ve radom ihtiyaçlarına
yönelik ölçümlerinin doğru ve güvenilir
biçimde karşılanması amacına yönelik faaliyet
gösterecektir
Mayın ve El Yapımı Patlayıcı Karşı Tedbirleri
Test ve Araştırma Merkezi (MEKTAM),
Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenen
bir altyapı kurulumu projesi olup, ülkemiz için
tehdit oluşturan Mayın ve EYP’lerin tespit
ve teşhisine yönelik karşı tedbir üretilmesi
bağlamında açık ve kapalı test sahaları
ile geliştirme laboratuvarları kurulmasını
hedeflemektedir
Bu altyapının tamamlanması ile termiyonik
mekanizma ile çalışan katot, elektron
tabancası ve vakum-elektron cihazlara
yönelik teknoloji ülkemize kazandırılmış
olacaktır. Bazı gelişmiş ülkelerin sahip
olduğu bu kritik teknolojinin kazanılması
dışa bağımlılığımızı azaltacak, kazanılacak
bu teknoloji ile tamamen yerli ve özgün
uydu haberleşmesi, havacılık, enerji, sağlık,
elektronik harp ve yüksek güç radar
sistemlerinin gerçeklenmesine özgün katkı
sağlanmış olacaktır.
Merkezde yapılan tasarım, araştırma ve
geliştirme faaliyetlerine paralel olarak tasarım
ve iyileştirme amaçlı ölçüm hizmetleri
de verilecektir. Böylece ülkemiz 6 metre
boyutlarına ve 4 ton ağırlığına kadar her
türlü antenin parametrelerinin ölçülüp analiz
edilebileceği, 3 metre çapa kadar olan
cisimlerin kapalı alanda radar kesit alanlarının
çıkarılabileceği bir altyapıya kavuşacaktır.
ATAM, üniversite ve sanayi ile ortak çalışarak
kamu ve özel sektörün gereksinimlerine
yönelik bilimsel araştırmaya dayalı, dünya
standartlarında özgün çözümler üretmeyi,
bilime ve yetişmiş insan gücüne katkıda
bulunmayı hedeflemektedir.
Bu bağlamda, ülke ve sınır güvenliğinde
mayın ve EYP’lere karşı tedbir üretmek
amacıyla Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülmesi,
tespit sistemlerinin geliştirilmesi, güvenlik
güçlerimizin ihtiyacı olan sistemlerin (araca
monteli ve elde taşınabilir) tanımlı test
alanlarında bilimsel yöntemler ile gerçek saha
performanslarının belirlenmesi, kullanılmakta
olan mayın ve EYP’lere karşı kullanılan
cihazların yeterliliği ve başarımlarının
belirlenmesi, milli test prosedürleri ve
standartlarının hazırlanması da MEKTAM’ın
görevleri arasında yer almaktadır. Ayrıca,
konunun uzmanı ve ihtiyaç makamlarını bir
araya getirerek çalıştaylar organize etmek,
akademik ve bilimsel çalışmalara destek
vermek yapılan çalışmalar kapsamında
hedeflenmektedir.
47
TBAE’NİN AMACI, TEMEL BİLİMLER ALANINDA
TEMEL VE UYGULAMALI ARAŞTIRMA
SORUNLARINI ORTAYA KOYMAK, ÇÖZÜMLEMEK
VEYA ÇÖZÜLMESİNE YARDIMCI OLMAKTIR.
T B AE
TBAE
Temel Bilimler Araştırma Enstitüsü
Temel Bilimler Araştırma Enstitüsü (TBAE) 1968 yılında Tatbikî Matematik Ünitesi adıyla
kurulmuştur. 1981 Haziran ayında alınan TÜBİTAK Bilim Kurulu kararı ile TBAE adını almış ve
bir enstitü statüsüne getirilmiştir.
Nisan 1982’de kabul edilen
TÜBİTAK TBAE Yönetmeliği ile
enstitünün amacı “temel bilimler
alanında temel ve uygulamalı
araştırma sorunlarını ortaya
koymak, çözümlemek veya
çözülmesine yardımcı olmak”
olarak belirlenmiştir.
1996 yılında Boğaziçi
Üniversitesi ile yapılan bir
protokol gereği, matematik
ve fizik bölümleri Boğaziçi
Üniversitesi Kandilli Yerleşkesi’ne
taşınan Temel Bilimler Araştırma
Enstitüsü, 2011 yılında TÜBİTAK
Bilim Kurulu kararıyla Gebze
Yerleşkesi’ne geri dönmüştür ve
BİLGEM’e bağlı bir enstitü olarak
çalışmalarına devam etmektedir.
TBAE, 1968 YILINDA
TATKİBİ MATEMATİK
ÜNİTESİ ADIYLA
KURULMUŞ, 1981
ALINAN TÜBİTAK
BİLİM KURULU
KARARI İLE YENİ
ADINI ALMIŞ VE
ENSTİTÜ STATÜSÜNE
GETİRİLMİŞTİR.
49
TBAE
TBAE, temel bilimlerde özellikle matematik
ve fizikte, Türkiye’nin bilimsel araştırma
seviyesini yükseltmeyi ve ülkemizde temel
bilimlerde çalışan tüm araştırma kurumlarına
ve enstitülerine örnek bir bilim ve araştırma
merkezi olmayı hedeflemektedir. Bu amaçla,
matematik ve fizikte üst düzey bilim
insanlarımızın bir arada ortak çalışmalarına
olanak sağlayacak bir ortam oluşturulması
planlanmıştır. Böylece bilim insanlarımızın
enstitü imkanlarını kullanarak araştırmalarına
devam edebilmeleri, birbirleri ve yurt
dışındaki meslektaşları ile etkileşim içinde
ortak bilimsel çalışmalar başlatabilmeleri
mümkün olacaktır.
50
TBAE, ileri düzey dersler, seminerler,
çalıştaylar ve araştırma dönemleri ile
birçok bilimsel toplantıya ev sahipliği
yapmaktadır. Bu toplantılara özellikle
genç bilim insanları ve doktora öğrencileri
katılmakta, böylece araştırmacılar yeni
ve güncel bilimsel problemlerle tanışma
imkanı bulabilmektedirler. Gerçekleştirilen
aktivitelerin sonucunda uluslararası düzeyde
bilimsel yayınlar beklenmektedir.
TBAE, sahip olduğu zengin kütüphanesi
ve geniş bilgisayar ağı ile dünyanın önde
gelen araştırma enstitüleri ile ortak bilimsel
çalışmalar yapmayı amaçlamaktadır.
İLTAREN ELEKTRONİK HARP TEKNOLOJİLERİNİN
YERLİ ÇÖZÜMLER İLE KAZANIMINA YÖNELİK OLARAK
SİMÜLASYON MODELLERİ, YAZILIM, DONANIM VE SİSTEM
PROTOTİPLERİ, TEST ÖLÇÜM VE DEĞERLENDİRME
ALTYAPILARI GELİŞTİRMEKTEDİR.
F16 Pre Flight Message Generator
İLTARE N
İLTAREN
İleri Teknolojiler Araştırma Enstitüsü
İleri Teknolojiler Araştırma Enstitüsü (İLTAREN), elektronik harp (EH) alanında araştırmaların
yürütüldüğü TÜBİTAK Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi (BİLGEM)
bünyesinde çalışmalarını yürüten bir enstitüdür.
4 Kasım 1999 tarihinde,
1 Şubat 2002 tarihinde
Genelkurmay MEBS Başkanlığı
imzalanan ikinci protokol ile
ile TÜBİTAK Başkanlığı arasında
İLTAREN grubunun TÜBİTAK
imzalanan bir protokol ile EH
Ulusal Elektronik ve Kriptoloji
alanındaki faaliyetlerin TÜBİTAK
Araştırma Enstitüsü (UEKAE)
bünyesinde yürütülmesi
bünyesindeki faaliyetlerine
maksadıyla, İleri Teknolojiler
devam etmesine karar verilmiştir.
Araştırma Enstitüsü’nün
5 Mayıs 2012 tarihinde ise
kurulması hedeflenmiştir.
TÜBİTAK bünyesindeki
yeniden yapılanma faaliyetleri
1999 YILINDA
KURULAN İLTAREN
BİLGİ GÜVENLİĞİ,
HABERLEŞME VE
İLERİ ELEKTRONİK
ALANLARINDA
TEKNOLOJİK
ÇÖZÜMLER
ÜRETİYOR.
çerçevesinde enstitü kimliğine
kavuşan İLTAREN, TÜBİTAK
BİLGEM’e bağlı ayrı bir enstitü
olarak hizmet vermektedir.
53
İ LTA R E N
Faaliyet Alanları
İleri Teknolojiler Araştırma Enstitüsü; test,
ölçüm, analiz ve değerlendirme faaliyetlerine
yönelik altyapıların oluşturulması ve bu
faaliyetlerin yürütülmesi, elektronik harp
alanında her türlü yazılım, donanım ve
teçhizata ilişkin araştırmaların yapılması,
teknolojilerin ve prototiplerin geliştirilmesi,
elektronik harp teknik ve taktiklerinin
geliştirilmesi ve değerlendirilmesine ilişkin
yöntem ve süreçlerin oluşturulması ve ilgili
faaliyet alanlarında bilimsel araştırmaların
yapılması görevlerini icra etmektedir.
İLTAREN bünyesinde radyo frekans (RF),
kızıl ötesi (KÖ), akustik ve optik bantta
çalışan farklı sistemlerin çeşitli ortam
koşullarında performanslarının incelenmesi
amacıyla, karar destek maksatlı modelleme
ve simülasyon yazılımlarını içeren sistem
ve altyapılar geliştirilmektedir. Yazılım
geliştirme çalışmalarına ek olarak elektronik
harp alanında yer alan sistem prototiplerinin
ve bu sistemlere ilişkin donanım unsurları
içeren simülatörlerin yer aldığı laboratuvar
yapıları da geliştirilmektedir. Tüm bu
faaliyetlerin bilimsel verilerle desteklenerek,
hassas ve detaylı modellerle sistematik bir
biçimde gerçekleştirilmesi için açık saha
ve laboratuvar ortamlarında çalışan ölçüm,
test ve değerlendirme sistemleri de ayrıca
geliştirilmektedir.
54
Donanım Çevrimde
Laboratuvarları
Faaliyet alanlarımızla ilgili, RF, KÖ ve
akustik bandında çalışan çeşitli sistemlerin
performanslarının farklı çevresel şartlar ve
senaryolar bağlamında analiz edilmesine
yönelik olarak Donanım Çevrimde
Laboratuvarları kurulmakta, bu kapsamdaki
faaliyetlerimizin açık saha test ve ölçüm
faaliyetleri ile desteklenerek daha güvenilir
ve sadakat seviyesi yüksek modellerin
elde edilmesi ve sistem davranışlarının
analizine yönelik çalışmaların devam etmesi
planlanmaktadır.
Modelleme ve Simülasyon
Geniş kapsamlı modelleme ve simülasyon
uygulamalarına temel oluşturacak yazılımlar
üzerinde yoğunlaşan enstitü, simülasyon
modellerinin modüler ve hiyerarşik biçimde
birleşmesi ve birlikte çalışabilmesini sağlayan
bir simülasyon motoru, 3 boyutlu ortam
ve çeşitli bantlarda sanal sahne oluşturma
ve yönetim altyapısı, coğrafi bilgi yönetim
katmanı, veri geçerleme ve kural uygulama
motoru gibi entegre bir uygulama geliştirme
ortamı oluşturmuştur.
SİMA - Simülasyon Modelleme Altyapısı
Test ve Ölçüm
Faaliyet alanlarımızla ilgili RF ve KÖ
bandında çalışan çeşitli sistemlerin
performanslarının farklı çevresel şartlar ve
senaryolar bağlamında analiz edilmesine
yönelik olarak, açık saha test ve ölçüm
faaliyetlerinin yürütülmesini temin etmek
üzere sabit ve mobil test ve ölçüm
laboratuvarları geliştirilmektedir.
SİMA, karmaşık bir sistemin simülasyon
modelinin, modüler ve hiyerarşik bir mimari
ile oluşturulup çalıştırılmasına olanak
sağlayan bir altyapı yazılımıdır. SİMA,
modellenecek olan sistemden bağımsız
bir yazılım katmanı sunarak simülasyon
uygulamalarında gereksiz kodlama
tekrarlarını önlemeyi, böylece yazılım
geliştirme zamanı ve işgücünü en aza
indirmeyi hedeflemektedir.
İ LTA R E N
KODO - Kod Oluşturucu
KOD Oluşturucu (KODO) simülasyon
modellerinin tanımlanması aşamasında
kullanılacak olan veri yapılarının otomatik
olarak oluşturulmasını mümkün kılan
bir yazılım geliştirme yardımcı aracıdır.
Simülasyon çalışması sırasında verilerin
simülasyon katmanları arasında, bilgi
uzayında tanımlanmış kısıtlara uygun
olarak akması için hem tüm katmanlarda
kullanılacak veri yapılarının bilgi uzayında
tanımlı tiplere uygun olarak tanımlanması,
hem de dönüşüm ve aktarım fonksiyonlarının
gerçeklenmesi gerekmektedir. Bu işlem
doğası itibariyle karmaşık, zaman alıcı ve
tekrarlar içeren bir işlemdir. KODO deklaratif
bir arabirim sunarak KODO’ya özel bir
XML dokümanında belirtilen basit ya da
karmaşık veri tipleri için gerekli olan sınıf
tanımlamalarını ve dönüştürme kodunu
C++ ve C# dillerinde otomatik olarak
üretmektedir. KODO, kullanım kolaylığı
sağlamak amacıyla, Microsoft Visual Studio
ortamına menü seçeneği olarak entegre
olabilen bir ‘Visual Studio Add-in’ olarak
üretilmiştir
SAHNE - Üç Boyutlu Ortam Görüntüleme
Altyapısı
İLTAREN CBS - Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS)
Altyapısı Kütüphanesi
Sahne’nin ana hedefi simülasyon
uygulamalarında ya da üç boyutlu gösterim
içeren diğer uygulamalarda, üç boyutlu
nesnelerin gösterimi ve denetlenmesi, sanal
ortamın gerçekçi bir şekilde görüntülenmesi
ve kamera kontrolü gibi standart işlevleri
uygulama geliştiricisine sunan bir kütüphane
sağlamaktır.
İLTAREN CBS’nin ana işlevi, CBS
fonksiyonu içeren uygulama yazılımlarının
geliştirilmesinde ihtiyaç duyulan veri erişimi,
gösterimi ve sorgulamalarını kolaylaştıran bir
orta katman sağlamaktır.
İLTAREN CBS’NİN ANA İŞLEVİ, COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ
FONKSİYONU İÇEREN UYGULAMA YAZILIMLARININ
GELİŞTİRİLMESİNDE İHTİYAÇ DUYULAN VERİ ERİŞİMİ,
GÖSTERİMİ VE SORGULAMALARINI KOLAYLAŞTIRAN BİR
ORTA KATMAN SAĞLAMAKTIR.
55
İ LTA R E N
Gömülü Sistemler
Elektronik Taarruz
Elektronik Harp Veritabanları
İLTAREN’de, ileri teknoloji kapsamına
giren sistemlere ilişkin kavram geliştirme
çalışmaları yürütülmekte ve belirlenen bazı
yeni konseptlere ilişkin prototip sistemler
geliştirilmektedir. Bu kapsamda çeşitli
elektronik taarruz (ET) ve elektronik destek
(ED) sistemlerinin prototipleri başarı
ile geliştirilmiş ve faaliyet alanlarımızda
çok daha yetkin bir mühendis grubunun
yetiştirilmesi sağlanmıştır. Ayrıca, birden
fazla sistemde kullanılabilecek kritik donanım
bileşenlerine yönelik kart tasarımı ve prototip
üretimi faaliyetleri de yürütülmektedir.
Çeşitli ET tekniklerinin etkinliğini analiz
etmek amacıyla Kavram Gösterim Sistemleri
geliştirilmektedir. Örnek olarak, bu kapsamda
son olarak geliştirilen bir sistem yeni nesil ET
tekniklerinin uygulanabilirliğinin araştırılması
için elektronik karıştırma ve aldatmaya
karşı dirençli modern arama ve izleme
radarlarına karşı etkin ET uygulama imkanı
sunmaktadır. KGS’nin özellikleri; dar bantlı
yüksek güçlü elektronik taarruz kabiliyeti,
dar hüzmeli çanak antenlerle istenen yöne
ET uygulayabilme özelliği, DRFM tabanlı
gelişmiş teknik üreteci, çok düşük gecikme
süresi, tehdit yönü ve polarizasyonu bulma
yeteneği, kamera ile hedef izleme kabiliyeti,
alıcı ve verici antenlerde polarizasyon
değiştirebilme kabiliyeti, kara veya deniz
platformlarına konuşlu olarak kullanılabilme,
çeşitli karıştırma ve aldatma teknikleri ve
bileşik teknik uygulayabilme kabiliyeti olarak
sıralanmaktadır.
Elektronik Harp Veri Yönetim Sistemlerinin
Geliştirilmesi
SAHET, ELEKTRONİK KARIŞTIRMA
VE ALDATMAYA KARŞI DİRENÇLİ
MODERN ARAMA
VE İZLEME RADARLARINA KARŞI
ETKİN ET UYGULAMA İMKANI
SUNMAKTADIR.
56
Veri girişi, veri güncellemesi ve analiz
amaçlarına yönelik olarak komuta özellikli ve
müşterek EH veri tabanları geliştirilmektedir.
Bu EH veri yönetim sistemleri sayesinde
herhangi bir ED sistemi ile belirlenen bir
tehdit diğer ED sistemleri tarafından da
ortak olarak kullanılabilmekte, bu sayede
mevcut EH verilerinin sürekli geliştirilip
iyileştirilmesi sağlanmaktadır.
F16-PFMG (F16 Pre Flight Message
Generator) Yazılımı
F-16 savaş uçaklarının, görev esnasında
karşılaşabileceği tehditleri tanıyabilmesi ve
bu tehditleri savuşturacak en uygun karşı
tedbirleri uygulayabilmeleri için görev veri
dosyası hazırlanılmasında kullanılan F-16
PFMG Yazılımı geliştirilmiş ve F-16’lara ilişkin
tehdit ve ilişkili karşı tedbirlerin tutulduğu
Hava Kuvvetleri Komutanlığı (Hv.K.K.lığı
Elektronik Harp Veritabanı oluşturulmuştur.
İ LTA R E N
Elektronik Destek
Sualtı Savunma Teknolojileri
Darbe Analizi Prototip Sistemi
İLTAREN’in sualtı savunma alanında, gerek
denizaltı taktik ve operasyonel eğitimi
gerekse akustik karşı tedbir sistemleri
kapsamında önemli teknik bilgi birikimi
ve insan kaynağı mevcuttur. Denizaltı
savaş yönetim sistemi, denizaltı aktif/pasif
sonarları, denizaltı lançerlerinden atılan
sarfedilebilir akustik karşı tedbir sistemleri,
hafif/ağır torpido modelleri, dinamik
modelleme, torpido içeren taktik resimlerde
karar destek sistemi kullanımı, denizaltılarda
atış-kontrol probleminin çözümü ve Hedef
Hareket Analizi konuları öncelikli çalışma
alanlarımızdır.
Çeşitli işleme kabiliyetine sahip
bileşenlerinden oluşan prototip sistem
ile, etraftaki radarlara ilişkin parametreleri
hesaplayıp operatörün bilgisine sunan
Elektronik Destek (ED) Sistemi geliştirilmiştir.
Tipik bir ED sisteminin kabiliyetlerine sahip
olan prototip yoğun harekat ortamında hızlı
güdümlü mermi teşhisi de yapılabilmektedir.
Emiter kimliklendirme işlemi merkezi ve
operatöre özel verilere giriş kabiliyetine
sahiptir.
Temas kayıt özellikleri ile GPS ve CAYRO
verileriyle temas kayıtları anlık olarak
eşleştirilebilmektedir. Analiz maksatlı temas
dosyası oluşturulabilmektedir.
RIP (Radar Identification Processor)
FPGA üzerinde gerçekleştirilen RIP,
yoğun harekât ortamında RF, PRI, SCAN
parametrelerini yüksek başarımlı olarak
hesaplayabilmektedir.
RIP standart ED sistemlerine göre işlem
gücü önemli ölçüde yüksek olmasına
karşın bu sistemlerden daha düşük güç
tüketimine sahiptir. RIP hem hava hem
de deniz platformlarında uygulama alanı
bulabilmektedir.
Sistemin bu parametrik tanımlanabilme
özelliği yeni tasarlanan sistemlerin (hem
torpido hem de karşı tedbir sistemleri)
performanslarının değerlendirilebilmesine
olanak sağlamaktadır.
Taktik simülasyon kapsamında önceden
tanımlanmış senaryo ve taktikler tekli ve
çoklu modlarda koşturabilmektedir. Tekli
koşum modunda, senaryo ve taktik iki
boyutlu olarak görselleştirilir. Çoklu koşum
modu analiz amaçları için tasarlanmıştır.
Gerek tekli koşum ve gerekse çoklu
koşumların sonuçları, koşum sonrasında
ayrıntılı olarak analiz edilmekte ve taktik
başarımları değerlendirilebilmektedir.
Torpido İçeren Taktik Simülasyon
Torpido içeren taktik ortam kullanılarak,
dost platformun, hücum geliştiren bir
torpido içeren taktik geliştirmesi mümkün
olmaktadır. Geliştirilen taktikler dost
geminin sakınma manevralarını ve aldatıcı
ve karıştırıcı olarak adlandırılan akustik
karşı tedbirlerin dökülme şekillerini
içermektedir. Sistem, farklı sualtı ortamlarının
tanımlanmasına; sakınma yapan platform, bu
platformun taşıdığı sonarlar, akustik aldatıcı
ve karıştırıcılar ve hafif/ağır torpidolara
ilişkinparametrelerin belirlenebilmesine izin
vermektedir.
Simülatör, hem senaryo hem de taktik
kapsamında parametrik tanımlama
yapılabilecek şekilde tasarlanmıştır.
Torpido İçeren Taktik Resimde Karar Destek
Algoritmaları
Kendi gemimizin ve ona hücum geliştiren
torpidonun bulunduğu bir gerçek hayat
taktik resminde, hangi sakınma manevrasını
yapıp hangi akustik karşı tedbirleri
dökeceğine hızlıca karar verebilmek gemi
komutanı için hayati önem taşımaktadır.
İLTAREN’de geliştirilen ve tasarlanan
karar destek algoritmaları gerçek zamanlı
olarak çalışmakta ve geminin merkezi veri
yönetim sisteminden alınan verileri girdi
olarak almaktadır. Burada amaç, taktik
veritabanında bulunan mevcut duruma
en uygun taktiği çözüm olarak komutana
önermektir.
57
İ LTA R E N
Ürünler
IR-DMAS
MARSsys
Kızıl ötesi (KÖ) verinin sistematik bir yöntem
izlenerek kayıt edilmesi, yönetilmesi ve
analizinin gerçekleştirilmesi bu alanda
çalışan gruplar tarafından önemli ihtiyaçların
başında gelmektedir. KÖ veri kayıt ve analiz
işlemlerinin zaman ve mekan olarak farklı
ortamlarda gerçekleştiriliyor olması bu
konunun zorluklarından biridir. Diğer bir
husus ise, kayıt edilen ham veriyi işlemek
üzere kullanılacak yazılımların kullanıcıya
yeterli ve detaylı analiz kabiliyetlerini bir
arada sunamamasıdır. Bunlara ek olarak,
ölçümün gerçekleştirildiği şartlara dair
bilgiler de kullanıcı tarafından farklı yazılımlar
kullanılarak bir araya getirilmeyi gerektirecek
şekilde farklı ortamlarda ve şekillerde
saklanmaktadır. Bu nedenle, söz konusu
aşamada kullanıcı kaynaklı hatalar sıklıkla
görülmektedir.
MARSsys (Management and Analysis of
Radio Spectrum System), spektrum bilgi
yönetimi ve frekans analiz süreçlerinin aynı
yazılım altyapısı bünyesinde bütünleşmesini
sağlayan, geniş bir yelpazede yer alan
askeri ve sivil talepleri bir arada karşılayan
otomasyon sistemidir.
Kızıl Ötesi Ölçümleri Veritabanı Yönetim
ve Analiz Yazılımı (IR-DMAS) bu hususları
dikkate alarak KÖ ölçümlerin sivil ve askeri
uygulamalara göre planlama, ölçüm, analiz
ve raporlama aşamalarını birleştirerek her
seviyede kullanıcı ihtiyaçlarını karşılamayı
hedefleyen özgün bir çözüm sunmaktadır.
IR-DMAS kullanıcı ihtiyaçlarına göre yeniden
düzenlenebilme özelliğine sahip olmakla
birlikte kullanıcı isteklerine göre farklı dil
seçenekleri de sunmaktadır.
58
NATO SMADEF-XML veri değişim
standardına sunduğu tam destek sayesinde
spektrum yönetiminde uluslararası
koordinasyon kabiliyeti sunan MARSsys’in bu
alanda en gelişmiş yazılımlardan biri olduğu
kabul edilmektedir.
Hiyerarşik organizasyon yapısı üzerinde rol
tabanlı yetkilendirme ve güvenlik seviyeleri
bazlı, kontrollü erişim desteği sunan
MARSsys, frekans tahsis süreci, frekans istek
ve olumsuz etki mesajları işleme süreci,
envanter yönetimi, olumsuz etki analizi ve
temiz frekans tahsisi, farklı sistem tipleri ve
frekans bantları için kaplama ve kirletme
analizleri gibi farklı birçok fonksiyonu
bünyesinde barındıran kapsamlı bir ürün
çözümü niteliğini taşımaktadır.
MARSSYS, SPEKTRUM
BİLGİ YÖNETİMİ VE
FREKANS ANALİZ
SÜREÇLERİNİ AYNI
YAZILIM ALTYAPISINDA
BÜTÜNLEŞTİRİR.
İ LTA R E N
DATAS
DATAS, denizaltı komutanları ve
muharebe ekipleri için geliştirilmiş,
çağdaş teknolojilerin kullanıldığı kapsamlı
bir taktik eğitim platformudur. Kıyıda
konuşlandırılmış, bilgisayarlı bir denizaltı
taktik eğitim simülasyon sistemi olan
DATAS, denizaltı muharebe ekiplerini
taktik ve operasyonel usüllere yönelik
eğitmek amacını taşımaktadır. “Uygulamalı
Eğitim” yaklaşımının önemini göz önünde
bulunduran sistem, tarama ve angajman
gibi farklı taktik davranışlar için farklı eğitim
senaryoları oluşturulmasına imkan verir.
Yüksek sadakatli sualtı akustik ve sensör
simülasyonu denizaltıların ve gemilerin
farklı taktik haritalarda gerçekçi tespit, takip
ve analizini sağlar. Hedef hareket analizi
aracılığıyla atış kontrol sistemlerinin ve
silahların operasyonel kullanımı hedeflere
yönelik sensör iz verisi kullanılarak gerçekçi
bir şekilde simüle edilebilmektedir.
DATAS, denizaltı subayları ve muharebe
ekiplerine Denizaltı Savunma Harbi (DSH)
taktiklerini uygulayabilen gerçekçi hedef
platform modellerine karşı sakınma ve
angajman harekâtları uygulama imkanı da
sağlamaktadır. Denizaltı mürettebatının
angajman sırasında taktik reflekslerinin en
doğru şekilde geliştirilebilmesi için torpido
atış ve güdüm simülasyonları özellikle yüksek
sadakatli olarak üretilmiştir.
Danışmanlık
İLTAREN; radar, muhabere, kızıl ötesi
sistemler ve platformların farklı koşullar
altındaki performanslarının tespit edilmesine
yönelik çalışmalarıyla edindiği uzmanlık ve
tecrübe doğrultusunda farklı uygulamalara
yönelik danışmanlık hizmeti vermektedir.
İLTAREN, TÜRK SİLAHLI
KUVVETLERİ’NİN
ELEKTRONİK HARP
ALANINDAKİ İHTİYAÇLARI
DOĞRULTUSUNDA
AR-GE AĞIRLIKLI ETKİN
MİLLİ ÇÖZÜMLERİ ÜRETEREK
ORDUMUZUN GELECEĞİN
SAVAŞLARINA HAZIR
HALE GELMESİNE ÖNEMLİ
KATKILAR SAĞLAMIŞ OLUP,
BU YÖNDEKİ ÇALIŞMALARA
DEVAM EDECEKTİR.
Çeşitli teorik ve uygulamalı eğitim
programları geliştirilerek uzman kadro ile
farklı kurum ve kuruluşlara düzenli olarak
eğitimler verilmektedir.
59
SİBER GÜVENLİK; ÜLKELERİN
POLİTİK, ASKERİ VE STRATEJİK
AÇIDAN ELE ALMASI GEREKEN
ÖNEMLİ UNSURLARDANDIR.
60
S GE
SGE
Siber Güvenlik Enstitüsü
Bilişim teknolojilerinin (BT) vazgeçilmez hale geldiği son yıllarda konunun bir boyutu daha
öne çıktı: Kullanılan sistemlerin güvenliği. Sürekli iletişim halinde olan bilgi sistemlerinin
oluşturduğu ve siber ortam olarak adlandırılan altyapıların güvenliği ülkelerin politik, askeri
ve stratejik açıdan öncelikli olarak ele alması gereken unsurlar haline gelmiştir.
Ulusal siber güvenlik
kapasitesinin artırılmasına
yönelik çalışmalar
gerçekleştirmek amacıyla
kurulan Siber Güvenlik
Enstitüsü’nün (SGE) faaliyetleri
1997 yılında Bilişim Sistemleri
Güvenliği (BSG) Birimi adı ile
TÜBİTAK Ulusal Elektronik ve
Kriptoloji Araştırma Enstitüsü
(UEKAE) altında başlamıştır.
2012 yılından bu yana TÜBİTAK
BİLGEM bünyesinde ayrı bir
enstitü olarak faaliyetlerini
sürdürmektedir.
SGE; askeri kurumlara, kamu
kurum ve kuruluşlarına ve
özel sektöre bilişim sistemleri
güvenliği ile ilgili danışmanlık
sağlar ve bu alanda araştırma
ve geliştirme faaliyetleri
yürütür. SGE, bugüne kadar
gerçekleştirilen pek çok
başarılı proje ile ülkemizde
siber güvenlik bilgi birikiminin
oluşturulmasına önemli katkı
sağlamıştır.
SİBER GÜVENLİK
ENSTİTÜSÜ’NÜN
FAALİYETLERİ 1997
YILINDA BAŞLADI.
61
SGE
Sistem Güvenlik Testi ve Denetimi
Güvenli Bilgi Sistemleri
Bilgi Güvenliği Yönetimi
SGE, hem kamu kurum/kuruluşları hem
de özel sektör şirketlerine sızma testleri
ve güvenlik denetlemeleri yapar. Sızma
testleri ve güvenlik denetlemeleri bilişim
altyapısındaki tüm bileşenleri kapsar.
Testler tamamlandıktan sonra detaylı teknik
raporlar ve yönetici özetleri üretilir. Ayrıca,
çalışanların güvenlik bilincini artırmak için
teknik güvenlik testlerinin yanında sosyal
mühendislik testleri de yapılır.
SGE, herhangi bir marka veya modele
bağımlı kalmaksızın bilgi sistemlerinin
güvenli tasarımı, kurulumu ve
konfigürasyonu konusunda çalışmalar
yapmaktadır. Bu kapsamda, kurumların
halihazırdaki bilgi işlem altyapılarının
güvenlik bakış açısı ile incelenmesi ve kurum
politikalarını da dikkate alarak eksik güvenlik
önlemlerinin tespit edilmesi, ihtiyaç duyulan
güvenlik önlemlerinin tasarlanması, yeni
bilgi işlem altyapılarının güvenli kurulumu ve
konfigürasyonu ile ilgili danışmanlık hizmeti
vermektedir. Danışmanlık kapsamında, kayıt
ilişkilendirme/yönetimi sistemleri, sürekli
güvenlik denetleme ve izleme sistemleri,
veri sızma engelleme yazılımları, antivirüs
yazılımları, merkezi güvenlik yönetimi
yazılımları, güvenlik duvarları, saldırı tespit/
engelleme sistemleri, içerik filtreleme
sistemleri gibi pek çok güvenlik mekanizması
ve yazılımı, kurum gereksinimlerine uygun
olacak şekilde belirlenmektedir.
SGE, kurum ve kuruluşlara deneyimli uzman
kadrosuyla Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi
danışmanlığı vermektedir. Danışmanlık
çerçevesinde uluslararası Bilgi Güvenliği
Yönetimi ve İş Sürekliliği standartlarına
uygun kurumsal politikaların hazırlanması ve
kurumların sahip olduğu bilgi sistemlerinin
risk analizlerinin gerçekleştirilmesi
konularında destek verilmektedir.
Çalışmaların sonunda kurumların ISO
27001 sertifikası alma yönünde taleplerinin
olması durumunda danışmanlık hizmeti
sertifikasyon süreci tamamlanıncaya kadar
sürdürülebilmektedir.
Daha etkin ve yüksek standartlarda testler
gerçekleştirmek için SGE araştırmacıları
tarafından yeni açıklık istismar (exploitation)
yöntemleri ve araçları araştırılmakta ve
geliştirilmektedir.
Gelişen teknolojilere paralel olarak mobil
platformların ve uygulamalarının, kritik bilgi
sistem altyapılarının ve akıllı ağ sistemlerinin
ve bulut bilişim altyapılarının güvenliğinin
sağlanması ve testlerine yönelik çalışmalar
da gerçekleştirilmektedir.
Bu alandaki bir diğer hedef de bilgi
paylaşımıdır. Hem kamu, hem de özel
sektörde gerçekleştirilen güvenlik
testlerine ek olarak sektörde bu kapsamda
gerçekleştirilen testlerin kalitesini
yükseltecek çalışmalar yapılmaktadır.
Testlerin kapsamının ve derinliğinin
belirlenmesi, test sonuç raporlarının
kalitesinin ve objektivitesinin artırılmasına
yönelik çalıştaylar organize edilmekte,
düzenleyici kurumlarla ortak projeler
gerçekleştirilmektedir.
62
GÜNÜMÜZDE ZARARLI YAZILIMLAR SADECE PARA
ÇALMAK VEYA ŞÖHRET KAZANMAK İÇİN DEĞİL,
GİZLİ BİLGİLERİ ELE GEÇİRMEK VE HİZMETLERİN
ERİŞİLEBİLİRLİĞİNE ZARAR VERMEK İÇİN DE
KULLANILMAKTADIR.
SGE
Güvenli Yazılım
BT Ürün Güvenliği
Zararlı Yazılım Analizi
Güvenlik; yazılımlara ve sisteme sonradan
eklenebilecek bir özellik değildir ve
geliştirme sürecinin parçası olarak
ele alınmalıdır. Geliştirme ve kurulum
süreçlerinde güvenlik işlevlerini uygulamak
hem daha kolay hem de daha etkilidir.
BT ürün güvenliğine yönelik çalışmalar
SGE bünyesinde yer alan BT Ürün
Güvenliği Laboratuvarında yapılmaktadır.
Laboratuvarda güvenlik fonksiyonu içeren
BT ürünlerinin zayıflık ve açıklıklarını
tespit ederek bu ürünlerin güvenlik
değerlendirmesini gerçekleştirmektedir. Akıllı
kart yongaları ve işletim sistemleri, kriptolu
bellekler, akıllı kart okuyucuları, donanım
güvenlik modülleri, ağ güvenliği ürünleri,
güvenlik uygulama yazılımları ve güvenilir
ortam modülleri için risk analizi ve sızma
testi çalışmaları yürütmektedir.
Özellikle son kullanıcı seviyesinde etkileri en
çok hissedilen siber güvenlik tehdidi virüsler,
truva atları, arka kapılar ve solucanlar gibi
zararlı yazılımlardır. Günümüzde zararlı
yazılımlar sadece para çalmak veya şöhret
kazanmak için değil, gizli bilgileri ele
geçirmek ve hizmetlerin erişilebilirliğine zarar
vermek için de kullanılmaktadır.
SGE kamu kurum/kuruluşlarına ve özel
sektöre, güvenli yazılım geliştirme eğitimleri,
yazılım geliştirirken yapılan yanlışlıklar
sonucunda oluşan açıklıkları tespit etmek
için yazılım kaynak kodu analizi, güvenli
yazılım geliştirme süreçlerini daha etkin
kılmak için risk analizi ve tehdit modelleme,
yeni güvenli yazılım geliştirme yöntemlerini
araştırma ve uygulama ve güvenli yazılım
geliştirme çalıştayları ve konferansları
gerçekleştirme konularında destek
vermektedir.
Bu konuda SGE birden fazla NATO bilgi
sistem geliştirme projesinde görev almıştır.
Bu projelerin sistem ve yazılım güvenlik
akreditasyonu süreci kapsamında güvenli
sistem tasarımı, akreditasyon dokümanlarının
hazırlanması konusunda danışmanlık vermiş
ve geliştirilen sistemlerin güvenlik testlerini
gerçekleştirmiştir.
BT Ürün Güvenliği Laboratuvarı, kendi
çalışma alanında literatürü yakından takip
etmekte ve güvenlik açıklıklarını tespite
yönelik yeni saldırı teknikleri geliştirerek
literatüre katkı sağlamaktadır.
Özellikle akıllı kart ve kripto yongalarının
güvenliğine yönelik yapılan pasif ve aktif yan
kanal analizi saldırıları ve tersine mühendislik
saldırıları konusunda uluslararası alanda
önde gelen laboratuvarlar ile aynı seviyede
olduğunu kanıtlamıştır. BT Ürün Güvenliği
laboratuvarı, ISO/IEC 15408 standardı
uyarınca yapılan çalışmalarda TÜBİTAK
BİLGEM bünyesindeki Ortak Kriterler
Test Merkezine(OKTEM) teknik destek
sağlamaktadır.
Bu konunun önemini kavramış gelişmiş
ülkeler korunma mekanizmalarının güncel
tutulmasına yönelik önemli yatırımlar
yapmaktadır. Bu paralelde, Siber Güvenlik
Enstitüsü, Zararlı Yazılım Analiz Birimi
bünyesinde yürütülen çalışmalar ile
güncel zararlı yazılım trendini yakından
takip etmekte, ülkemizin kritik altyapı ve
servislerine yönelik tehdit oluşturabilecek
zararlı yazılımların karakteristiklerini analiz
etmektedir. Elde edilen sonuçlar ve alınması
gereken önlemler bilgi paylaşım ortamları
üzerinden ilgili kurumlara sunulmaktadır.
Zararlı yazılımlar günümüzde gelişmiş siber
casusluk (APT) adı altında farklı bir boyutta
da tehdit oluşturabilmektedir. Ülkeler diğer
ülkelerin sahip olduğu stratejik öneme
sahip altyapıları etkilemek veya istihbarat
elde etmek amacıyla zararlı yazılımları
kullanabilmektedir. Siber Güvenlik Enstitüsü,
önemli kamu kurum/kuruluşları ile kritik
altyapı olarak değerlendirilebilecek özel
kuruluşlardan talep gelmesi durumunda
hassas verilerinin kontrol dışı yollarla
çıkışının tespitine yönelik çalışmalar
gerçekleştirmektedir.
63
DİJİTAL ADLİ ANALİZ LABORATUVARI, ADLİ
SORUŞTURMA VE DAVALARIN AYDINLATILABİLMESİ
İÇİN GÜNCEL ADLİ BİLİŞİM TEKNİKLERİNİ VE
ARAÇLARINI KULLANARAK GEREKLİ İNCELEMELERİ
GERÇEKLEŞTİRMEKTEDİR.
64
SGE
Dijital Adli Analiz
Ağ Gözetleme ve Saldırı Önleme
Veri Mahremiyeti
Dijital adli analiz, dünyada ve ülkemizde
bilişim sektörünün ilerlemesine paralel
olarak gelişen ve önemi artan bir çalışma
alanıdır. Dijital Adli Analiz Laboratuvarı, adli
soruşturma ve davaların aydınlatılabilmesi
için güncel adli bilişim tekniklerini ve
araçlarını kullanarak gerekli incelemeleri
gerçekleştirmektedir. Ayrıca, bir siber saldırı
olduğunda; saldırının kaynağını, sisteme nasıl
sızıldığını ve sistemde neler yapıldığını tespit
etmek için yapılacak detaylı incelemeler
servis olarak Dijital Adli Analiz Laboratuvarı
tarafından sunulmaktadır.
Son yıllarda, birçok ülke farklı türlerde siber
saldırılara maruz kalmış ve kritik altyapı
sistemlerinde saldırıların olumsuz sonuçları
oluşmuştur. Bu saldırılar kara, hava, deniz ve
uzayın ardından siber uzayın da savaş alanı
haline geldiğini, ülkelerin siber saldırılardan
korunabilmek için siber saldırı ve savunma
sistemlerine yatırım yapmaları gerektiği
gerçeğini gün yüzüne çıkarmıştır.
Kişisel ve hassas verilerin mahremiyeti
konusunda yaşanan problemler günümüz
bilişim teknolojilerindeki ilerlemenin yol
açtığı en önemli zorluklardan biridir.
Devlet hizmetlerinin elektronik ortama
taşınması, sosyal ağların ve medyanın
sıklıkla kullanılıyor olması, denetlenebilir
fiziksel sınırların yerlerini daha zor denetlenir
mantıksal sınırlara terk ediyor olması, hassas
ve kişiye özel verilerin mahremiyetinin
korunmasını güçleştirmektedir.
Gerek kurum ağlarında gerekse laboratuvar
ortamlarında gerçekleştirilen adli analiz
çalışmalarının hızlı ve etkin yürütülmesine
yönelik araştırma ve geliştirme faaliyetleri
de laboratuvar bünyesinde yapılmaktadır.
Geliştirilen ürünler talep olması durumunda
adli kurumların ihtiyaçları doğrultusunda
güncellenmekte ve bu kurumların
kullanımına sunulmaktadır.
TÜBİTAK BİLGEM Siber Güvenlik Enstitüsü,
ulusal geniş ölçekli ağ altyapılarında
çalışacak siber tehdit gözetleme, tespit ve
önleme sistemleri/teknolojileri geliştirme
konusunda faaliyetlerini yürütmektedir.
Enstitü büyük hacimli ağ ve sistem
kayıtlarını işleyecek güvenlik mekanizmalar
kullanılarak kritik ağ düğümlerinde ve
talepte bulunan kurumların altyapılarında
analizler gerçekleştirmektedir. Gerek tuzak
sistemler gerekse ağ trafiğinden elde edilen
sonuçlar ile beslenirken uyarı mekanizmaları
ile bütüncül savunma sağlanmaya
çalışılmaktadır. Bu sistemlerin milli bilişim
altyapı ve hizmetlerinin korunmasına ciddi
katkı yapması beklenmektedir.
Siber Güvenlik Enstitüsü, kişisel verilerin
mahremiyetini sağlayan ve kurumsal
hassasiyet içeren verilerin sızdırılmasını
önleyici veri kaçağı önleme sistemlerinin
geliştirilmesine odaklanmıştır. Veri kaçağı
önleme sistemleri yetkisiz veri sızmasını
engelleyerek gelişmiş siber casusluk
tehditlerinin (APT) etkilerinin azaltılmasında
önemli rol oynamaktadır. Son kullanıcı
bilgisayarlarında işlenen, kurumsal ağ
geçidinde kurum dışı ile iletişime konu
olan ya da kurumsal sunucu sistemlerinde
saklı bulunan verinin kontrollü alan dışına
kontrolsüz çıkışının engellenmesi veri kaçağı
önleme sistemleri ile mümkün olmaktadır.
Geliştirilen sistemler, ülkemiz hassas veri
örüntülerini tanıyan, Türkçe dili üzerinde
anlamsal ve şekilsel inceleme yapabilir yoğun
araştırma ve geliştirme faaliyetlerini de
bünyesinde barındırmaktadır.
Farklı kurumların aynı veri üzerinde
mahremiyeti zedelemeden iş zekası
çözümlerini uygulayabilecekleri mahremiyet
gözetir veri paylaşımı ve mahremiyet gözetir
veri madenciliği danışmanlık hizmetleri
sağlanmaktadır.
65
SGE
BOME
Bilgi Güvenliği Eğitimleri
Bilgisayar Olaylarına Müdahale Ekibi (BOME)
bilgisayar güvenlik olaylarını ulusal ve
uluslararası boyutta ele alan bir oluşumdur.
2006-2010 Türkiye Bilgi Toplumu Stratejisi
Eylem Planı 88. Maddesi kapsamında
TÜBİTAK BİLGEM SGE bünyesinde
kurulmuştur. TR-BOME, bilgisayar güvenlik
olaylarıyla ilgili ulusal temas noktasıdır. Tespit
edilen herhangi bir güvenlik olayının kaynağı
veya hedefi Türkiye’de ise gerçekleştirilmesi
gereken çalışmaları koordine eder.
Siber Güvenlik Enstitüsü, Ar-Ge, Danışmanlık
ve BOME çalışmalarında kazandığı deneyimi
verdiği eğitimler aracılığı ile talep eden
kurumlara aktarmaktadır. Eğitimler ihtiyaç
sahibi kurumların isteği üstüne planlanarak
gerçekleştirilmektedir.
Hem kamu kurum ve kuruluşlarının hem
de özel sektör şirketlerinin siber savunma
kabiliyetini geliştirmek için, TR-BOME
tarafından ulusal siber güvenlik tatbikatları
ve bilgi güvenliği çalıştayları organize edilir.
Siber güvenlik yaz kampları ve eğitimleri,
siber güvenlik alanında insan kaynağı
geliştirilmesine öncülük etmektedir.
66
SGE’nin eğitim faaliyetleri kamu kurum ve
kuruluşları, askeri kurumlar ve özel sektörden
kurumlarla sınırlı kalmamış, tecrübesini
uluslararası kuruluşların personeline ve
Türkiye’nin paydaşı konumundaki yabancı
ülkelerin temsilcilerine verdiği eğitimlerle
artırmıştır.
SGE tarafından gerçekleştirilen eğitimler bilgi
güvenliği başlığı altında yer alan konuların
çok büyük bölümünü kapsamaktadır.
Bilgisayar ağları, işletim sistemleri, uygulama
yazılımları ve veritabanları gibi hemen akla
gelen konulardan “Akıllı Kartlarda Yan Kanal
Analizi” gibi detaylı uzmanlık alanlarına
kadar uzanan çok geniş bir yelpazede
uzman personel tarafından uygulamalı olarak
eğitimler verilmektedir.
SGE, TECRÜBESİNİ
ULUSLARARASI
KURULUŞLARIN
PERSONELİNE VE
TÜRKİYE’NİN PAYDAŞI
KONUMUNDAKİ
YABANCI ÜLKELERİN
TEMSİLCİLERİNE
VERDİĞİ EĞİTİMLERLE
ARTIRMIŞTIR.
SGE, ULUSAL GENİŞ ÖLÇEKLİ AĞ
ALTYAPILARINDA ÇALIŞACAK SİBER TEHDİT
GÖZETLEME, TESPİT VE ÖNLEME SİSTEMLERİ/
TEKNOLOJİLERİ GELİŞTİRME KONUSUNDA
FAALİYETLERİNİ YÜRÜTMEKTEDİR.
67
YTE, E-DÖNÜŞÜM ALANINDA MEVCUT
DURUM ANALİZİ, YOL HARİTASI BELİRLEME
VE STRATEJİK VE KRİTİK ALANLARDA
YAZILIM GELİŞTİRME FAALİYETLERİNİ
GERÇEKLEŞTİRMEKTEDİR.
68
YTE
YTE
Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü
TÜBİTAK BİLGEM Başkanlığı bünyesinde faaliyet göstermekte olan Yazılım Teknolojileri
Araştırma Enstitüsü kamu ve özel sektörün Ar-Ge içerikli yazılım ihtiyaçlarını karşılamak ve
kamu kurumları için e-Dönüşüm Hizmetlerini vermek üzere kurulmuştur.
YTE’nin vizyonu, Türkiye’de ve
uluslararası arenada e-Dönüşüm
ve yazılım teknolojileri alanında
saygın, nitelikli personeli ve
gelişmiş altyapısı ile yüksek
kalitede teknik çözümler üreten
bir araştırma merkezi haline
gelmektir.
YTE, kamuda e-Dönüşüm
alanında mevcut durum analizi,
yol haritası belirleme ve kamu
için stratejik ve kritik alanlarda
yazılım geliştirme faaliyetlerini
gerçekleştirmekte; dönüşüm
sürecini etkin ve kalıcı kılmak
amacı ile bu faaliyetleri kurumsal
süreç iyileştirme ile sosyal ve
istatistiki Ar-Ge çalışmalarıyla
desteklemektedir. Ayrıca,
kamu kurum ve kuruluşlarına
bilgi sistemlerine yönelik
tedarik süreçlerinde ihtiyaç
duydukları teknik danışmanlığı
sağlamaktadır.
YTE, bu ihtiyaç ve beklentilere,
proje gerçekleştirme tecrübesine
sahip dinamik ve alanlarında
uzman personeli ile yurt içi
ve yurt dışındaki üniversiteler,
araştırma kuruluşları, sivil
toplum kuruluşları ve özel
sektör ile işbirliği içerisinde
yeni teknolojiler ışığında
çözümler ortaya koymaktadır.
Bu kapsamda edindiği bilgi
birikimini özel sektör ile
paylaşarak yazılım sektörünün
kapasitesinin artırılmasına
yönelik katma değer
üretmektedir.
YTE, E-DÖNÜŞÜM
HİZMETLERİNE
İLİŞKİN
DANIŞMANLIK,
DÖNÜŞÜM YÖNETİMİ
VE PROJE İZLEME
KONULARINDA
KAMU KURUM VE
KURULUŞLARA
DESTEK VERİR.
69
YTE
e-Dönüşüm
Yazılım ve Veri Mühendisliği
Kurumsal e-Dönüşüm Analizi ve Planlama
Yazılım Sistemleri Mühendisliği
Veri ve Bilgi Mühendisliği
YTE, e-Dönüşüm hizmetlerine ilişkin
danışmanlık, dönüşüm yönetimi ve proje
izleme konularında kamu kurum ve
kuruluşlarına destek vermektedir. Kurumsal
e-Dönüşüm kapsamında, strateji ve eylem
planı geliştirmekte, plan değerlendirme
ve mevcut durum analizi faaliyetlerini
yürütmektedir. Bu çalışmalardan elde edilen
bulgular doğrultusunda e-Dönüşüm modelini
geliştirmekte, gerekli adımları belirlemekte,
önceliklendirmekte ve yol haritası belirleme
konularında çalışmalarda bulunmaktadır.
YTE, yazılım geliştirme yaşam döngüsü
içerisinde, mevcut durum analizi yapar,
hedeflenen sistemi tarifler ve iş paketlerini
belirleyerek önceliklendirir. Mevcut durum
analizinde elde edilen bulgular ışığında
yazılım gereksinimlerini oluşturur; mimari,
üst düzey ve detay yazılım tasarımlarını
yapılandırır; kodlama, kod gözden geçirme
ve test faaliyetlerini gerçekleştirir.
YTE, kamu kurum ve kuruluşları için mevcut
durum tespiti yapar; sosyal, iktisadi ve idari
modellerin altyapısını oluşturur. Sosyal ArGe projeleri için uygun araştırma mimarisini
tasarlar, nitel araştırma tekniklerini kullanır,
nicel analizlere temel oluşturacak verilerin
birincil ve ikincil veri kaynaklarından temin
edilmesine yönelik faaliyetler gerçekleştirir.
Çalışmalarında istatistiksel, ekonometrik ve
sosyolojik yöntemler kullanır. Verilen analiz
sonucu karar alıcılara politika önerisi ve yol
haritası sunar. e-Devlet uygulamaları ve
bunlara ilişkin sosyal ve iktisadi modelleri
kurgular ve alan uzmanlığı desteği verir.
e-Dönüşüm Danışmanlığı
e-Dönüşüm yol haritasının hayata geçirilmesi
sırasında gerçekleştirilen projelerde teknik
değerlendirme ve proje izleme konularında
ihtiyaç duyulan danışmanlık ve kontrolörlük
hizmetlerini sağlayarak belirlenen hedeflere
ulaşılmasına katkı sağlamaktadır.
70
Enstitü, geliştirilen yazılım sistemlerinin
yaygınlaştırılmasına yönelik kullanıcı
eğitimlerini bilgisayar başında uygulamalı
olarak verir, eğitim materyallerini hedef
kitlenin ihtiyaç ve beklentisi doğrultusunda
hazırlar ve gerekli kullanıcı desteğini sağlar.
Yazılım Süreç Yönetimi
YTE, yazılım organizasyonlarına yönelik
yetenek ve olgunluk değerlendirme
faaliyetlerinde bulunur ve bu kapsamda
süreç iyileştirme hizmetleri sunar. Aynı
zamanda kıymetlendirme, sertifikasyon,
eğitim ve işbirlikleri alanlarında çalışmalar
yürütmeyi de hedeflemektedir.
Bunun yanında kurumların mekansal veri
altyapılarına yönelik tanımlama hizmetleri,
kurumların coğrafi bilgi sistemleri alt
yapılarına yönelik teknik izleme ve
değerlendirme hizmetleri ile coğrafi veri
yönetimine yönelik hizmetler sağlamaktadır.
İş Zekası Uygulamaları
YTE, iş zekası uygulamaları için ihtiyaçları
belirler, analizleri yürütür, iş zekası teknik
çözümlerini ve mimari tasarımını yapar ve
gerçekleştirir, merkezi veya dağıtık veri
ambarını tasarlar, veri ambarında bulunan
verileri yönetir, veriler üzerinde analizler
yapılmasını ve ihtiyaç duyulan raporların
alınmasını sağlar. Ana veri yönetimi, veri
kalitesi yönetimi ve büyük veriler için
gerekli altyapıyı oluştururarak çalışmaları
gerçekleştirir.
YTE
Projeler
Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Projesi
EPDK Bilişim Sistemi Geliştirilmesi Projesi
Sosyal yardım alanında reform niteliği
taşıyan bu proje kapsamında kamu
tarafından sağlanan tüm sosyal yardımların
yönetileceği ülke ölçeğinde bir sistem
oluşturulması hedeflenmektedir.
Enerji Piyasası (elektrik, doğalgaz, petrol ve
LPG) bilgilerinin güvenlik ihtiyaçları dikkate
alınarak merkezi olarak yönetilmesinin
sağlanması ve EPDK altyapısının
geliştirilmesi ile Enerji Piyasası’nın daha etkin
izlenmesi, verilerin analiz edilmesi, karar
destek sisteminde kullanılması, akaryakıt
kaçakçılığının tespiti için bilişim altyapısının
kurulması hedeflenmektedir.
Kalkınma Ajansları Yönetim Sistemi Projesi
Sürdürülebilir bölgesel kalkınmayı
hızlandırmak ve bölge içi gelişmişlik
farklarını azaltmak amacıyla kurulmuş
olan Kalkınma Ajanslarının teknolojik
kapasitelerinin artırılması ve faaliyetlerinin
şeffaf, denetlenebilir ve izlenebilir şekilde
gerçekleştirilebilmesi için sistem geliştirilmesi
hedeflenmektedir.
Sosyal Yardım Yararlanıcılarının
Belirlenmesine Yönelik Puanlama Formülü
Geliştirilmesi Projesi
Sosyal yardım uygulamalarında
yararlanıcılara yönelik doğru tespit
yapılabilmesi ve bu uygulamaların tarafsız
kıstaslara göre gerçekleştirilebilmesi için
sosyal yardımlardan yararlanacak yoksul
kesimin belirlenmesine yönelik bir puanlama
formülü geliştirilmesi ve bu formül ile karar
vericilere yol gösterilmesi hedeflenmektedir.
TÜBİTAK Yönetim Bilişim Sistemi Projesi
YTE, YAZILIM GELİŞTİRME
YAŞAM DÖNGÜSÜ İÇERİSİNDE,
MEVCUT DURUM ANALİZİ YAPAR,
HEDEFLENEN SİSTEMİ TARİFLER
VE İŞ PAKETLERİNİ BELİRLEYEREK
ÖNCELİKLENDİRİR.
artırılması ve dış paydaşlara verilen
hizmetlere erişimin kolaylaştırılması
ve hizmet etkinliğinin artırılması
amaçlanmaktadır.
Devlet Malzeme Ofisi e-Dönüşüm Analiz
Çalışması ve Teknik Destek ve Danışmanlık
Hizmetleri
Devlet Malzeme Ofisi’nin mevcut durumunun
analiz edilmesi, kurumun hedeflerine
ulaşmasını sağlamak üzere tespit edilen
ihtiyaçların karşılanmasına yönelik üst seviye
çözüm önerilerini içeren bir yol haritası
oluşturulması hedeflenmektedir.
İller Bankası Coğrafi Arşiv ve Bilgi Sistemi
Projesi (İL-CAS) Teknik Danışmanlık
Hizmeti
İller Bankası tarafından üretilen ve kullanılan
mekansal verilerin, sayısal ortamda
arşivlenmesi ve coğrafi bilgi sistemi
teknolojileri kullanılarak sürdürülebilir bir
bilgi sisteminin kurulması hedeflenmektedir.
TÜBİTAK tarafından verilen proje ve
burs desteklerinin yönetimine yönelik
sistemin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu
kapsamda, mevcut kurumsal otomasyon
altyapısının iyileştirilmesi ve uygulamalar
arasındaki entegrasyonun artırılması ile iş
verimliliğinin ve kapasite kullanım oranlarının
71
‘‘
YARIM ASRA YAKLAŞAN
TECRÜBEMİZLE, ÜLKEMİZ
İÇİN ARAŞTIRMAYA VE
GELİŞTİRMEYE BÜYÜK
BİR ŞEVK, KARARLILIK VE
AZİMLE DEVAM EDİYORUZ.
‘‘
72
TÜBİTAK BİLGEM
T: 0262 648 1000 • F: 0262 648 1100 • E: [email protected]
W: www.bilgem.tubitak.gov.tr • A: PK: 74, 41470, Gebze, Kocaeli