19-24 Ağustos 2013 Tarihinde Personel Genel Müdürlüğü

Joint Programme between the European Union and the Council of Europe on
“Strengthening the Court Management System”
(JP COMASYT)
Mahkeme Yönetimi Sisteminin Güçlendirilmesi
Ortak Projesi
19-24 Ağustos 2013
Danimarka Norveç Çalışma Gezisi Raporu
Hazırlayan
Sn. Akın Çakın, Başkan
Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı
1
20/08/2013
Danimarka – Kopenhang
Hessınger Mahkemesi
1 Ocak 2007’den önce mahkeme sayısı 98 olan Hessingor mahkemesinde reform
yapılarak bu sayı 24’e düşürülmüştür. Bu reform sonucunda Danimarka genelinde mahkeme
binaları inşa edilmiştir. Eskiden mahkeme sayısı 3 iken bu sayı arttırılmıştır. Mahkemelerin
içeriğinde değişiklik yapıp, sistem değştirilmiştir. 3 Hakimli sistemden jürili sisteme
geçilmiştir. Fakat eskiden mahkemenin bir aşamasında jürili sistem kullanılırken, şu anda iki
aşamasındada kullanılmaktadır. Dolayısıyla mahkeme binalarında jürilerin oturma sistemi
planlanmıştır. Örneğin hukuk davaları en alt düzeyde görülmektedir ve buraya ilk derce
mahkemesi bakıyor. Buraya jürili sistem ve 3 hakimli sistem sağlanmış ve yerleri inşa
edilmiştir.
Mahkemeler bazı yerlerde tek bina, bazı yerlerde ise binalar grubu olarak inşa
edilmiştir. Bazıları özel bazıları kamusal binalar içerisinde inşa edildiğinden, inşaat
farklılıkları oluşabilmektedir. Hessingor Mahkemesi Özel (bireysel) bina olarak inşa
edilmiştir. Daha önce depo olarak kullanılan Hessingor Mahkemesi kapı ve pencere gibi
eklemelerden sonra içine adliye binası inşa edilmiştir. Mahkeme binası yapılırken,
mahkemede hakimler ve bazı mahkeme çalışanlarından oluşan bir komite kurularak, mimar
ve müteahhitle görüşmeler yapılmıştır. Sonucunda yapılan gerekli müdehaleler sonucunda
mahkeme kurulmuştur. Komite binanın değişim sürecinde faal göstermeye devam etmektedir.
Hessingor Mahlemesinde 1 yıl içerisinde yaklaşık 2000 tane hukuk, 4000 tane ceza,
11000 icra davası, 700 tane zorunlu satış davası, 600 iflas davası, 200 tane miras ve ölümle
ilgili dava ve 1500 tane noterlik işlemi yapılmaktadır. Mevcutta 7 Hakim, 8 tane adli
yardımcı, 29 memur, 4 öğrenci, 1 mübaşir ve 3 hizmetli bulunmaktadır. İddianameler
mahhkeme tarafından değil, başka bir makam tarafından hazırlanmaktadır. Savcılar
mahkemeden ayrı olduklarından farklı bir binada ikametgah etmektedirler. Savcı tarafından
yılda 4000 tane iddianame hazırlanmakta ve Hessingor Mahkemesine gönderilmektedir.
Bunlardan bazıları sadece para cezası ile halledilebiliniyor. İddianamelere konu olan kişilere
para cezası uygulanıyor.
Mahkemeye bağlı yargı alanı içerisindeki nufüs 100.000 kadardır. 4000 m2 olan
Hessingor mahkemesi için 42 milyon Danimarka kronu harcanmıştır. Mahkemede, hakim
büroları, kütüphane, mahkemenin sekreteryası ve kalemi, yönetim bürosu ve icra büroları
bulunmaktadır. Mahkemede önem verilen diğer bir konu mahkeme salonunda ve binanın
içerisinde bulunan ışığın yoğunluğu ve kullanıcıya kolaylık getiren tasarımıdır. Hessingor
Mahkeme Başkanının açıklamasına göre, pencere olmayan mahkeme salonunda tavandan
sağlanan ışık daha çok odaklanmayı ve dışarıdan dikkat dağıtabilecek unsuraları en aza
indirgeyeceği şeklinde olmuştur. Aynı zamanda yaptığı açıklamada yeni yapılan binalarda
pencere olduğu ve bu nedenle eski bir binayı tercih ettiklerini açıklamıştır. Aralıklarla hizmet
alanlar arasında yapılan anketler göstermektedir ki insanların bu mimari yapıdan memnun
olmuştur.
2
Tanıklığından korkan kişiler için ender de görülse, ayrıca bir oda verilip, sadece sesi
duyulmaktadır. Hessingor mahkemesinde güvenlik sorunu olmamakla beraber bütün güvenlik
önlemleri alınmaktadır. Örneğin Hakimlerin bulunduğu bölüme hakimler dışında birinin
girmesi kesinlikle yasaktır. Hakimler bireysel olacak şekilde, yönetim komitesinin kararına
göre 20 m2 odalarda ikamet etmektedirler. Hakimler ve kalemler kat ve odalarında direk geçiş
bulunan bir koridor ile mahkeme salonuna geçiş sağlarlar. Hiçbir hakimin kendi duruşma
salonu ve kalemi yokur. İcra ve haftada birkez ceza davalarına bakan hakim yardımcıları,
hakimler ve kalemler ile aynı katta bulunmaktadırlar. Ceza ve hukuk mahkemeleri aynı
mahkemeleri, aynı binada, aynı salonda kullanırlar. Hakimler hem ceza hem de hukuk
mahkemelerini, belli bir işbölümü yapmadan, aynı salonda yaparlar.
Hakimler haftada 3.5 gün davalara bakıp, diğer zamanlarında kendi davalarına
hazırlanmaktadırlar. Bilgisayar sistemine geçmeye çalışan Hessingor Mahkemesi, işlemlerini
telefon üzerinden değil, kağıt belge kullanarak yapmaktadır.
Hessingor Mahkemesi Başkanı ayda iki kere diğer 7 hakim ve idare müdüründen
oluşan komisyon ile görüşerek durum toplantısı gerçekleştirir. Komisyon üyesi olan idare
müdürü finansal durumlardan sorumludur. Mahkeme Başkanı ayrıca ayda bi kere mahkemede
bulunan bütün hukukçularla bir araya gelerek prosedürleri konuşup tartışırlar. Her bölümde br
başkan, kalem ve hukukçu vardır. Haftada bir kez bölüm başkanı ile görülünür. Yılda yaklaşık
9 defa ise Danimarkada bulunan bütün mahkeme başkanları biraraya gelmektedir. Bölüm
başkanları kendi kalemleri ile iki kez görüşürler. Yılda iki kez bütün adliye çalışanları bir
araya gelerek görüşülür. Aynı bölgede bulunan 2 mahkemede ikamet eden mahkeme
başkanları yılda 6 kez yönetim ve liderlik gibi konuları görüşürler.
Bütçeden sorumlu olan Danimarka Mahkeme İdaresi, idaresinde olan müdür ve
yönetim kurulu ile birlikte finansal durumlarla ilgilenip, bütçenin dağılımını sağlamaktadırlar.
Bu kurul adliye yeri seçiminde söz sahibidirler.
3
Hessingor Mahkeme İdaresi Başkanlığı
Danimarka da mahkemeler Devletin 3 erkinden biridir. Erkin nasıl uygulanacağı yasa
ile belirlenir. Kamu erkinden bağımsız örgütlenmiştir. Hakimler hiçbir şekilde görevlerinden
alınamazlar. Kendi istekleri dışında emekli edilemez. 70 yaşında emekli olurlar. Halktan
hakimlerin ceza davalarında görev almaları zorunludur.
Mahkeme Yapısı, Yüksek Mahkeme, Doğu- Batı Üst Mahkeme ve 24 adet Bölge
Mahkemesi şeklindedir. Ayrıca ihtisas mahkemeleri vardır. Denizcilik ve Ticaret, Tapu
Kadastro ve Özel İnceleme ve suçlama yapan mahkemeler mevcuttur. Konseyler Yargı
atamaları konseyi, Temyiz İzin Kurulu ve Harici İncelemeler Kurulu’ndan oluşmaktadır.
Danimarka’da savcılar mahkemeler tarafından istihdam edilmez, Polis bünyesinde,
Birleşik Sistem adı altında toplanır.
Yüksek mahkemeden Temyiz mahkemesine davanın intikali için temyiz izin
kurulunun kararı gereklidir.
Bütçe Sistemi
Danimarka’da ulusal bütçe parlamento tarafından kabul edilir. Mahkemeler bütçesi
Adalet Bakanlığı bünyesinde yer alır. Parlamento bütçe yasasının kabul eder. Avrupa Birliği
kuralları geçerlidir. AB yasalarına uygun olmalıdır. Bu bütçenin uygulanmasında Maliye
Bakanlığı koşulları belirlemektedir.
Bütçe tahsisi parlamento tarafından yapıldığında önce Adalet Bakanlığına gelir.
Oradan mahkemelere dağıtılır. Mahkemelerin bütçesin Mali Bakanlığı tarafından kontrol
edilmesi tartışılmaktadır. Bu kontrolün fazla olduğu ifade edilmektedir. Diğer bir görüş de
bütçe mahkemelerce belirlenmeli ve diğer kuruluşlar gibi hesabının kendi vermelidir.
Bütçe her zaman Adalet Bakanlığı , Maliye Bakanlığı ve Mahkemeler arasında
tartışılması savunulmaktadır. İşin siyasi boyutu vardır.
Yetki devri, Danimarka da karar verme yetkisinin devriyle olur. Adalet Bakanılğı
bütçe yetkisini mahkemelere devretmekte ve her mahkeme kendi bütçesini belirlemektedir.
Danimarka Mahkeme Yönetim Kurulu aynı zamanda bütçenin yetersiz olduğunu
düşündüğünde, parlamentoya doğrudan başvurabilirme yetkisine sahiptir. Bütçe yasasındaki
bir hüküm nedeniyle parlamentoya başvurabilmektedir.
Bu kurulun üyelerin büyük çoğunluğu yargı mensubudur. Başkanı temyiz
mahkemesindendir. Üç üyeyi devlet atar. Biri avukattır. Biri hukuk profesörüdür. Birde
Danimarka İstatistik müdürü üyedir. Üç üye dışarıdandır. Diğerleri yargı mensubudur.
Yargı sistemi içinde bütçe yetkisi mahkeme yönetim kuruluna aittir. Bütçeler
bölgelere tahsis edilirken belli maddeler vardır. Bireysel mahkemelerle karşılıklı görüşmeler
ve pazarlıklar vardır. İki bütçe uygulaması var, biri maaşlar diğeri diğer harcamalardır.
4
Toplam bütçe mahkemelerin yerel koşullarına göre bölge mahkemelerine dağıtılan
ücretler çalışanların sayısına ve niteliğine göre dağıtılır. Bu fiks bütçedir. Birde dava sayısına
göre bütçe verilir. Kira harcamaları yada binaya ait diğer giderler fiks bütçedir. Ancak yeni
gelen dava sayısına göre bütçede artışa yada eksiltmeye gidilebilmektedir.
Hakimlerin ücretleri ulusal düzeyde saptanır. Kamu yönetimi ile Hakimler Birliği
karşılıklı pazarlık yapmaktadır. Hakimler Birliği bir nevi sendikadır. Hakimler Birliği normal
sendikanın ötesinde görevleri vardır.
Diğer görevlilerin ücretleri Maliye Bakanlığı ile sendikalar düzeyinde ulusal bazda
yapılmaktadır. Bir bölüm görevlilerin maaşları yerel düzeyde de olabilmektedir. Mahkeme
yönetimi düzeyinde pazarlık yapılabilmektedir. Mahkeme yönetimi ilk yerel sendikalar
arasında pazarlık yapılmaktadır.
Temyiz mahkemesi ve üst mahkemelerde özel koşullar vardır. Faaliyetlerine bağlı
değildir. Normal bina giderleri ve özel giderleri dikkate alınmaktadır.
Binalarla İlgili Bilgi :
1 Ocak 2007 tarihinde yargıda revizyon yapılarak 82 olan bölge mahkeme sayısı 24’e
indirilmiştir. Eski sistemde küçük mahkemelerde bir hakim olmasından dolayı zorluklar
oluşmuştur. Şu anda bölge mahkemelerinde 6 hakim çalışmaktadır. Sadece bir tanesinde daha
fazla hakim vardır.
Daha önce bölge mahkemelerinde mevcut olmayan jurinin yargılaması, sistemde yeni
reformla birlikte bölge mahkemelerinde uygulanır hale getirilmiştir. Şu anda merkeze bir tane
tapu- kadastro mahkemesi ihdas edilmiştir. (Hobo şehrine yakın bir bölgede) Kophenang’da 4
tane bölge mahkemesi vardır.
Daha büyük, daha güvenli ve daha iyi ortamlarda çalışma ortamı oluşturmak en büyük
amaçlarından biridir.
Mahkeme İdaresi inşaat konusunda uzman olmadığından, inşaat ajansıyla anlaşıp
danışmanlık almıştır. Önce inşaat ve emlak ajansı Maliye Bakanlığı bünyesinde iken şu anda
çevre ve enerji bakanlığı bünyesindedir. Yeni bir adliye inşa edebilmek için özel sektörle,
kamu sektörüyle yada kamu-özel ortaklığı ile inşaat işlemi başlatılmaktadır. 2007 ‘de yargı
reformu yapılmıştır. Fakat 2004-2006’da bunun planlaması yapılmıştır.
Yıllık kira masrafları için 11 milyon euroluk miktar Maliye Bakanlığınca sağlanmıştır.
Şu anda 21 tanesi tamamlanan adliyelerin üçünün inşaatına devam edilmektedir. Önce
ihtiyaçları tespit edilip, şablonlar ortaya çıkarılmaktadır.Adliyelerin bir takım asgari şartları
belirlendikten sonra, her bölgenin kendi ihtiyacına göre adliyeler inşa edilmektedir. Örneğin
duruşma salonlarının büyüklüğü ya da havalandırma sistemi gibi konularda asgari şartlar
belirlenmektedir.
5
Yeni tip adliye binalarında tutuklular için ayrı bir erişim yeri (duruşma salonuna girme
için) tanıklar içinde ayrı bekleme odaları bulunmaktadır.
İlk biten binalar özel sektör tarafından yapılmıştır. Bunların bazıları eski binaların
restarosyonu ile adliye binasına dönüştürülmüştür. Bazı adliye binaları içinde binaları içinde
eski adliye binaları restorasyona tabi tutularak yeniden yapılmıştır. Sadece kamu sektörünün
inşa ettiği bina çok azdır. Kopenhang da bir tane vardır.
Hessingor mahkemesi, mimari bir yarışma sonucu, tamamen kamu tarafından yapıldı.
Mevcut adliye binası eski tarihi bir binadır ve yanına yenisi yapılmıştır. Mahkeme binası
Avrupa da mimari başarı ödülü aldı. 12 duruşma salonu vardır.
Üçüncü şekilde kamu-özel ortaklığı ile de adliye yapılmıştır. Örneğin bir özel firma
bina yaptığında adliye kiracı olur. Özel sektör binanın bakımı ve 20 yıl işletilmesi dahil, bütün
projeyi finansmanını yapımını kendisi üstlenir. Dolayısıyla dayanıklı malzeme kullanıyor.
4 adliye binasını bir özel sektör temsilcisi yaptı. Bina maliyetinin %1,5’u sanat eserine
ayrılmakta ve o binaya özgülenmektedir. Böylece her bina birbirine benzememektedir.
Maliye Bakanlığın’ın da sorumluluk üstlendiği kamu-özel ortaklığında 20 yıl
kiralamada Devlet Kurum özel sektörle pazarlık yapmaktadır. 20 yıl sonra Devlet bu binayı
satın alabilme ya da kiraya verme yetkisine sahiptir..
Maaş Yönetim Modeli, Parlamento, Mahkeme bütçe önerilini hazırlar, Yönetim
Kurulu bütçe önerilini gözden geçirir.
BERGEN İstinaf Mahkemesi
30 yıllık hakimlik görevi, Uluslararası Hakimler Birliği başkan yardımcılığı ve Norveç
Hakimler Birliği başkanlığı yapmış olan İstinaf Mahkemesi Başkanı, 5 yıldır burada İstinaf
Mahkemesi’nde görev yapmaktadır. İstinaf mahkemesi yeni binalarına 2 yıl önce
taşınmışlardır. Burada 34 hâkim ve 20 kişi de personel olarak görev yapmaktadır.
Mahkemenin bulunduğu bölge batı bölgesidir. Bu bölge içinde muhtelif yerlere seyahat edilip,
duruşmalara katılınmaktadır.
6
Norveç Adli Sistemi
Norveç’te tek bir adliye sistemimi vardır. Bu sistem içinde her türlü davaya
bakılmaktadır. Yani hem hukuk hem de ceza davalarına mahkeme bakmaktadır. Norveç
sisteminde de ayrı bir Anayasa Mahkemesi, İdare Mahkemesi veya Askeri Mahkeme yoktur.
Mahkemeler aynı zamanda yasaların Anayasaya uygunluğunu da denetler. Üç düzeyli
mahkeme sistemi mevcuttur. Bölge Mahkemesi toplam 66 adet, 6 adet İstinaf Mahkemesi ve
Oslo temyiz mahkemesi 1 adettir.
Tüm davalar bölge mahkemelerinde başlar kararlara itiraz istinafa yapılmaktadır.
Onların kararları da temyizde görülmektedir. İtirazda bulunabilmenin sınırları da mevcuttur.
Namel adli hukuk davalarında istinafa müracaat için bu davaları en az 125.000 euro
--> 15.000 euro değerinde olması gerekmektedir. Temyize başvurular sınırlıdır. Davanın
spesifik bir konusu dışında başka bir ilgi alanı da olmalıdır. Ceza davaları için istinafa
başvurulabilir. İstinaf mahkemeleri davaları tüm unsurlarını testten geçirmektedir. Suç unsuru
İstinafta saptanmaktadır. Davaların değerlendirilmesi çerçevesinde daha sonra temyize
başvurulabilinmektedir. Bölge mahkemeleri tek hâkimli, istinaf mahkemeleri üç hakimli
sistem ile yürütülür. Temyizde beş hâkim görev yapmaktadır. Fakat Ceza davalarında görüşte
bulunabilir. Bölge mahkemeleri iki jüri üyesi ve bir de meslekten gelen hâkim vardır. Bu
kurul bir arada davaya ilişkin her türlü kararı alır. Her üç hâkiminde birer oyu vardır. İstinaf
mahkemesinin ya 4 jüri üyesi bulunur yada 10 jüri üyesi bulunmaktadır.
Genel yargının baktığı davalar en ağır davalardır. Jüri suç unsurlarını saptar. Neticede
suçlu bulunan kişiye verilecek ceza, 3’ü jüri üyesi ve 1’i hakim olacak şekilde 4 hâkimle
birlikte verilir. Jüri üyeleri çoğunluktadır. Meslek hâkimlerine göre jüri üyelerinin çoğunlukta
olması bizim sistemimizin gereğidir. Jüri üyeleri yerel kanunlar tarafından, yerel idare
kurullarınca seçilir. Jüri üyeleri 4 yıllık süre için seçilirler. Jüri üyeleri ücret almazlar. Jüri
maaşlı çalışıyorsa veya maşından mahrum kalmışsa jüri üyelikleri boyunca ücretlerinden
mahrum kaldıkları miktar oranında tazminat ödenir. Jüri halkın sesi ve vicdanı görevini
üstlenir. Hukuka uygun davranmak zorundadırlar.
Norveç’te toplam 550 hâkim vardır. Bu göreve gelebilmek için üniversitede hukuk
eğitimi alınmalıdır. Hukuktan önce savcılık ya da avukatlık yapılmalıdır. Açık görevlendirme
sırasında hâkim olmak isteyenler başvuruda bulunmak zorundadır. Hâkimler gelişi güzel
seçilmemekle beraber başvuru listesi arasından seçilir. Başvuru listesi halka açık olmalıdır.
Hâkim olabilmek için avukatlık yada savcılık yapmış olmak gerekmemektedir. Hâkim
olabilmek için bir süre olmamasıyla beraber, başkanlar için süre vardır.
Avukat olmak istiyorsanız staj yapmanız gerekiyor, hâkimlik için de hâkim
yardımcılığı görevinde bulunmak gerekmektedir.
Hâkim olmak isteyen kişinin hukuk alanında deneyim elde etmesi son derece
önemlidir. Deneyimli hâkim olmak isteyenler başvurularını yaptıktan sonra Bağımsız Komite
adayları inceler ve seçer. Komite üç isim seçer ve bu isimleri liste halinde halka açıklarlar.
Daha sonra hâkimlerin ataması hükümet/kral tarafından sağlanır. Hâkimler yargı görevini icra
ederken bağımsızlardır. Kimseden emir ve talimat almazlar. Bu konu demokratik bir hak hem
de görevdir. Hâkimlerin maaşları Adalet Bakanlığı tarafından belirlenmekedir. Temyiz
7
mahkemeleri başkanının maaşı ise parlamento tarafından belirlenmektedir. Diğer hâkimlerin
maaşları üst düzey hâkimlerin maaşlarına göre ayarlanmaktadır. Çalışma koşulları bu
sözleşme ile belirlenmektedir. Sözleşme standarttır ve tek tiptir.
Bakanlık çalışan maaşlarını belirlerken kamudaki üst düzey memurların maaşları
dikkate almaktadır.
Bir hâkimin görevden alınması Anayasaya bağlıdır. Hakkında dava açılarak mahkeme
kararı ile görevine son verilebilir.
Adliyede çalışan görevliler için özel bir kalibrasyon aranmamaktadır. Hukuk mezunu
olmaları artı bir puandır. İşe alındıktan sonra eğitim verilir. Ancak önemli olan çalışırken
öğrendikleridir.
İstinaf mahkemesinde her yıl 10 gün eğitim verilmektedir. Bazen hâkim ve personel
için birlikte bazen de ayrı eğitim verilmektedir. 10 günü doldurmak zorundayız.
Bodrum katıyla birlikte bu bina 5 kattır. Üst kat personel ofisidir. Alt katta hâkim
ofisi, ilk iki katta duruşma salonu, bodrumda nezarethane ve otopark bulunmaktadır. Burada
açık ofis yoktır. Her personelin kendi odası vardır.
Bu bölgede 10 tane irili ufaklı bölge mahkemesi vardır. İçinde tek hâkim olan ilçe
adliyeleri de vardır. Bu adliyede 1.000.000 nüfusa bakılmaktadır. Yılda 400 hukuk davası
gelmektedir. Bazı duruşmalar sözlü bazı dosyalar yazılı duruşmayla yapılır. Bu bina 7000
m2dir.
İstinaf mahkemesi iki ayrı bölümden oluşmaktadır. Biri halkın kontrol olmadan
girebileceği yer diğeri ise, hakimlerin ve personelin çalıştığı kısıtlı bölümlerdir. Halk bu kata
girmesi yasaklanmıştır. Dışarıdan biri bu kata girecekse girişte giriş kartı almalıdır.
Avukatların da bu kapalı bölgelere girmesi yasaktır. Girmek için yanlarına eskort
verilmektedir.
Aslında istenen halkın içeri girerken aranması olsada, halkın adliyeye girmesi temel
bir haktır. İki yıl önce bir kişi odada 77 kişiyi öldürdüğünden, terör nedeniyle kendilerini
korumak isteyip, içeri giren halkı da kontrol etmek istemektedirler.
Bu son katta resepsiyon bulunmaktadır. Buradan avukat belge isteyebilir. Fakat bu
nadiren olur çünkü avukatlar da zaten tüm belgeler vardır.
istinaf Mahkemesi’nde başkaca bilgi belge istenirse bölge mahkemesinden
istenilebilir. Diğer ülkelerde bazı idari görevler adliyelerde vardır ama Norveç’teki
adliyelerde özellikle istinaf adliyesinde hiçbir idari görev olmadığı için vatandaşın işi
olmamaktadır.
Savcılar için adliye içinde yer ayrılmamıştır. Onlar tamamen aynı binadadırlar. Onlar
taraftırlar.
Savcılık makamı kolluk kuvvetinin bir parçasıdır. Bağımsızdır. Başsavcılık makamı
Oslo’da yer alır. Bölgesel makamda vardır. Bergen’de bölge başsavcısı vardır. Savcılar
Adalet Bakanlığından tamamen bağımsızdırlar. Başsavcılık tamamen bağımsızdır. Hiçbir
8
talimat almaz ancak hükümet söz söyleme hakkına sahiptir. Ancak bu Norveç’te hiçbir zaman
olmamaktadır.
22/08/2013
OSLO – NORVEÇ
ADLİYE BİNASI
Norveç’teki mahkeme yönetimi kurulu 2002’de kuruldu. 2002 yılına kadar bu iş
Adalet Bakanlığına bağlı mahkemeler departmanı tarafından yürütülmekteydi.
Önceleri bir tarafta parlamento bir tarafta mahkemeler (yargı) mevcutken, Şu anda
üçüncüsü olan, ek mahkemeler departmanı, adli atamalar kurulu ve yargı denetim kurulu
oluşturuldu. Dolayısıyla 2002 de yapılan reform üç ayaklıdır. Birincisi Ulusal mahkemeler
yönetim kurulu, ikincisi yargı mensuplarının atamalarını gerçekleştiren kurul ve üçüncüsü ise
yargıda denetim ve disiplin işlerini yürüten kurul olarak yapılandırılmıştır.
Norveç mahkeme yönetim kurulu binası Oslo’ya 500 km uzaklıkta bir kenttedir.
Mahkeme yönetim kurulu sadece Adalet Bakanlığı’nın dışına taşınmakla kalmadığı gibi,
Oslo’nun da dışına taşındı.
Norveç hakimleri başka başka görevler üstlenebilmektedir. Yerel politikada görev
alabilirler. Politikanın dışında da görev üstlenebilirler. Örneğin: mason cemiyetine üye
olabilirler ve bu faaliyetleri mahkeme kurulunda kayıtlıdır. Bu kayıtlar halka açıktır.
Avrupa’nın değişik bölgelerinde yargı konseyi geleneği vardır.
Norveç mahkeme kuruluna ihdas edilmelerinin nedenlerinden biri, bu reformun
arkasında yatan niyet yargı bağımsızlığını güçlendirmektir. Danimarka Norveç’ten iki yıl
önce bu reformu yapmıştır ve iskandinav ülkeleri birbirini izler ve takip eder. Danimarka da
Norveç’i etkileyip, Norveç’in ülkedeki mahkeme yönetim kurulunun bağımsız olmasını
sağlamıştır. Hükümet talimat veremez ancak kralın içinde bulunduğu kurul bir talimat
verebilme yetkisine sahiptir.
Genel bütçeyi ve mahkemeler bütçesini parlamento kabul etmektedir. Ulusal mahkeme
idaresi kurulu mahkeme bütçesini Adalet Bakanlığı önerir ve Adalet Bakanlığı bütçeyi
parlamentoya iletir. Dolayısıyla adliye binası tadilatı ve ödenekleri konusunda parlamentoya
ve maliye bakanlığının onayına bağlılardır.
Departmanlar yönetici kurulundan aşağı doğru sıralanmak istenirse, insan kaynakları
departmanı, finansal ve mülk yönetim dairesi(adliye binaları konusunda sorumluluklar taşıyan
bölüm), hukuk işleri dairesi(uluslararası sekreterya bünyesindedir.), hizmet geliştirme dairesi,
iletişim dairesi, bilişim dairesi, arazi toplulaştırma dairesi, eğitim geliştirme dairesi şeklinde
sıralanır.
Norveç’te genel mahkeme çoğunluktadır. Azda olsa ihtisas mahkemeleri vardır. Bir tanesi
de arazi konularına bakmaktadır. Genelde bu daireler mülkiyet konularıyla uğraşmaktadır.
9
Norveç’te, 66 Birinci derece mahkemesi, 6 istinaf mahkemesi, 39 arazi düzenleme
konusunda mahkeme, en üstte temyiz mahkemesi vardır
İlk aşamada ilk derece (bölge) mahkemeleri’nin sayısı 92 adetten 66ya indirilmiştir.
Bunun tüketiciler için optimal olduğunu düşünmüşlerdir. 6 tane istinaf mahkemesi için ülke 6
bölgeye ayrılmıştır. Coğrafi özellikleri dikkate aldık.
Dosya sayısında değişiklik olmamıştır. Mahkeme sayısını azaltınca adli sistemleri
etkilenmemiştir. Norveç’te nüfus kıyı bölgelerinde olmakla birlikte, gerçek yoğunluk
Norveç’te Oslo civarındadır. İnsanların ulaşımı, sanıkların vatandaşların adalete erişimi
kolaylaştıracak şekilde İstinaf mahkemeleri düzenlenmiştir.
Ortak bir platform oluşturmak amacımıyla bilişim departmanı kurulmuştur. Tüm
adliye çalışanları ortak platformda buluşabiliyor. Bilişimde herkes ortak ortamda çalışıyor.
Hakimler denetim komitesi:
Hakimlere disiplin cezası verme yetkisinde olan kurul bulunur. Kurulun benimsediği
bir strateji vardır ve 2010 yılında kabul edilmiştir. Uluslararası işbirliklerinin yanında Avrupa
Yargı Konseyleri ağı, CEPEJ üyeleridirler. Diğer bazı uluslar arası kuruluşlara da üyedirler.
Adliye binalarında idari işler az sayıda yapılır. Uzlaşma ile davanın çözümü vardır.
Hem ceza hem hukuk davaları için mahkemeye gelmeden uzlaşma sistemleri mevcuttur.
Norveç’teki adliyelerde savcılar ve adli tabipler bulunmaz. Her hakimle çalışan
meslekten olmayan kişiler vardır.
Norveç’te bir hakime 1.5 personel sayısı düşmektedir. Diğer Avrupa ülkelerine göre
düşüktür. Personel sayısı düşük olunca daha küçük adliyeler inşa edilir.Bu nedenler
adliyelerin boyutları düşüktür.
Yargının yeniden organizasyonu ile daha az personel ve daha küçük adliyeler elde
etmişleridir. 66 olan bölge mahkeme sayısını daha da düşürmek istemektedirler. Fakat siyasi
idare yoktur. Meslekten olmayan hakimler ve jüriler ile çalışmaktadırlar. Bu yüzden daha
büyük adliyeler inşa etmek ilerde gerekebilmektedir.
Norveç’te az güvenlik tedbiri alınmaktadır. Bu nedenle daha küçük alanlara ihtiyaçları
bulunmaktadır. Norveç’te meslekten olmayan halk hakim sayısı 45-50 Bin civarındadır.
Oldukça yüksektir. (Diğer Avrupa ülkelerine göre) bu kişilerin adliyelerde ofisleri yoktur.
10
Adliye binalarının temel özellikleri:
Norveç’te Norveç mahkeme idaresi (NCA) uygun adliye binaları sağlamaktan
sorumludur. Bütün adliye binaları kiralama yöntemi ile temin edilmektedir. Toplam 113 tane
kira sözleşmesi bulnmaktadır.
CEPEJ çerçevesi içerisindeki çalışmalarıyla yeni adliye binalarına ne kadar para
harcayacaklarını bildirmektedirler. Bunun için de kira için ödenen miktarlarda vardır. 113
tane kira sözleşmesinin %65i özel mülkiyete verdikleri kiralardır. Çoğu ufak binadır.
Büyükler için devlet şirketinden inşaat kiralama işine bakmaktadır.
Kira sözleşmesinin %20si kamu inşaat ve emlak kurulunun yaptığı kira
sözleşmeleridir.
Adliye binalarının kirasının %15’ide, Entra isimli devlete ait bir şirket tarafından
ödenmektedir. (Genellikle küçük adliyeler)
Norveç mahkeme idaresi adliye binalarının imzaladıkları kira sözleşmesine taraf
olmaktadır. Sözleşme imzalandıktan sonra günlük ilişkiler adliye ile kiralayan arasında
bulunmaktadır. Kira miktarını Norveç mahkeme idaresi alır ve adliyeye vermektedir.
Adliyede kira bedelini mülk sahibine ödemektedir.
İnşaat ve emlak kurulu kurup, bu faaliyetleri Adalet Bakanlığından ayırmışlardır.
Kirayı tercih etmektedirler çünkü kredi faizi yüksek olmaktadır. Kiralamak daha optimaldir.
Kiralama bir devlet politikası ve finansal bir tercihtir. Binanın tamiratını da kiralayan
yapar ve böylece tamirat maliyetinden kurtulunmaktadırlar. Bağımsız bir inşaat emlak idaresi,
bakanlıklardan ayrı ihtisas sahibi bir birim olmuştur. Kiralamak daha uygun görülmüştür.
Bergen’de yeni bir adliye binasına ihtiyaç vardır diye talep geldiğinde önce ihtiyaç
değerlendirmesi yapılmaktadır. Fizibilite ve maliyet analizi yapılır ve arkasından adliye
binaları ile ilgili bir standart geliştirilir. Genel standartlar uygulanır. Her proje ile ilgili bir
program hazırlanır. (standartlara uygun olarak) fizibilite ve maliyet çalışması inşaat emlak
yetkilileri ile adliye arasında birlikte yapılır. Süreç iki yıl sürer (proje süresi) proje
tamamlandıktan sonra Maliye Bakanlığına onay için gider. Onay süresi 1.5 yıldır. Gelen
cevaba göre hazırlık yapılır. Onay verilirse hemen Başlanır. Onay gelmez ise ilave bilgi
verilir. Toplam 3.5 yıl hazırlık süresidir. Arkasından detay projeye geçilir. İnşaat emlak
dairesi ile birlikte yaılmaktadır. Süreç sırasında Adalet Bakanlığına başvurulur. Mahkeme
idaresi kurulu Adalet Bakanlığına bilgi verir. Bergen’deki Mahkeme binası süresi 10 yıl
sürmüştür. Bergende süreç 1999’da başlamıştır. İnşaat başlama süreci ise 2008’de
başladığında, Avrupa’da mali kriz vardı. Norveç hükümeti de 1998’de özel sektöre moral için
onay vermiştir. Parlamento’da onay geldikten sonra para STATSBYGG kurumuna (inşaat –
emlak kurumu) aktarılmaktadır. Bina devreye girdikten sonra bina işletim maliyeti de
mahkeme idaresi kuruluna yıllık tahsis edilmektedir. 2 yıl inşaat, 1,5 yıl diğer hazırlıklar ve
yeni bina 4 – 5 yıl sonra devreye girmektedir. Hâkim odaları, duruşma salonu gibi konularda
kararı mahkeme idaresi kurulu karar vermektedir. Maliye ve Adalet Bakanlığı detaylara
girmemektedir. Bu proje modeli statsbygg tarafından ilk aşaması yerine getirilir.
Danışmanlarla, müteahhitlerle sözleşme imzalanır ve eni binanın çizimleri hazırlanır. Yeni
bina önerisi Maliye Bakanlığına sunulmaktadır. Maliye Bakanlığı onay verdikten sonra
11
statsbygg müteahhitlerle detayları hazırlar ve kamu ihalesi açılmaktadır. En son aşamada bina
teslim edilir. Bina da eksiklik ve kusur varsa statsbygg tamamlamaktadır. Mobilya ve
döşemeyi mahkeme yönetimi yapmaktadır. Bilişim sisteminin kurumu aşamasında mahkeme
yönetim idaresi dışarıdan tedarikçilerden bilişim unsurlarını tedarik etmektedir. Her adliye
binası belli bir para alır. veÜcret, kira ve diğer masraflar için harcanır. Yeni bina devir
alındıysa, ekstra masraflar için adliyelere mahkeme idaresi başkanlığı para göndermektedir.
Gün içinde adliyelerde sorun yaşanmışsa bir ekipleri vardır (her adliyede) ve bu ekip
gün içinde sorunları çözmektedir.
Adliye binası tasarımı, ana özellikleri her şeyden önce adliye kapasitesinin boyutları
tespit edilir öğesi çalışacak hâkim sayısıdır. 10 hâkim veya daha fazla hâkim görev yapacaksa
her hâkim başına 0,6 duruşma salonu düşmekte ve hâkim sayısı 9 ve daha aşağı ise her hâkim
başına 0,75 duruşma salonu oluşmaktadır. Bu ilk derece mahkemeleri içindir. İstinaf
mahkemeleri için spesifik ve somut ihtiyaçlarına göre belirleme yapılmaktadır. Bir adliye
binasının içi, duruşma salonunun biçimi ceza ve özel hukuk usulünde belirlenmiştir. Örneğin,
tanıklar adliye dışında ifade verecekse onlara ayrı oda tahsil edilmesi gerekmektedir. Ayrıca
yeni binalarda duruşma salonu tasarlanırken bazıları için okul öğrencilerini gelip
izleyebilmesi için tasarlanmıştır.
GÜVENLİK VE BAZI BÖLÜMLER:
Genelde iki tane birbirinden ayrı alan olmaktadır. Bir tanesi adliyeye geleceklerin
kullanımına açık olan bir de hâkim ve personel için iç alandır. Ayrıca ceza davalarında tutuklu
için korunaklı yer gerekmektedir. Ayrıca güvenlik yönünden daha güçlü yapılmış salonlar
gerekmektedir.
Kullanıcılara ait alan için giriş bölümü tanımlayıcı olmalı ve güvenlik için girişi az
olmalıdır. Aynı zamanda girişler takip edilebilir olmalıdır. Burada az giriş demek,
resepsiyondaki kişilerin izleyebilecekleri kontrollü alanların olması gerektiğidir.
Danışma bölümü tek ve giriş kısmında olmalı. Ayrıca tüm bilgiler bulunmalı. Hem
kısıtlı alandan hem de dış alandan buraya ulaşılabilmelidir.
Kullanıcılar için farklı yerler öngörülmelidir. Örneğin görevlilerle bir araya gelip
konuşacağı olan, tanık odaları, toplantı odası, korunaklı tanık odası, seronomi odası (nikah
için) olmalıdır.
Ayrıca tanık destek odaları önemlidir. Norveç genelinde 40 tane mevcuttur. Davaya
yardım için gelecek bu tanıklara destek verilmesi çok önemlidir.
Odaların büyüklüğü memurlar için 10, hâkimler için 15, başkanlar için 20 m2 dir.
Odalar genellikle eşit büyüklüktedir.
1.katta duruşma salonları, 2.katta hâkim ve personel odaları, 3.katta arazi ve
toplulaştırma kurulunun odası vardır. Onların çalışma odası için haritalarını açabileceği geniş
odaları olması gerekmektedir.
12
Yeni binalarda herhangi bir birine tahsis edilmiş bir oda yokur. Avukatlar için, baro
için tahsis edilmiş oda da yoktur. Herkesin kullanabileceği ortak odalar vardır. Bu odalardan
faydalanabilirler. Münhasıran onlar için oda yoktur.
Genelde adliye binalarında iki tür arşiv olmaktadır. Biri adliye binasının bodrumun da
bulunmaktadır. Diğeri hâkimin çalışma odasına yakın olmaktadır. Ceza davalarının arşivini
polis saklar ve Hukuk davalarının arşivini adliye saklamaktadır.
10 yıl veya daha uzun yıl saklanabilmektedir. Yaklaşık 20 yıl sonra devlet arşivine
gönderilir. Ceza davalarında karar verildikten sonra karar polise bildirilir. Belgeler polise
gönderilir ve tüm sicil işlemlerini polis yapmaktadır. Her 10 yılda bütün dosya arşive
gönderilmekte ve ayıklama yapılmamaktadır.
Hâkimlerin yerel politika yapmasını siyasete girmesine izin verilmektedir. Böylece
halkla iç içe olması sağlanmaktadır. Bir kez şikâyet olmuştur ve denetim komitesi hâkimlerin
de siyasi görüşünün olabileceğini hâkimin siyasi görüşünü bildirmesinin görevine engel teşkil
etmeyeceğine karar vermiştir. Hâkimler çeşitli komitelere üye olabilirler. Fakat kilisede papaz
olamazlar.
24/08/2013
İlk Derece Mahkemesi Toplantı Salonu
OSLO ADLİYESİ
Oslo Adliyesi Başkanı 1997’den beri bu adliyede görevli olmakla beraber, öncesinde
polis ve polis akademisinde Polis akademisinde öğretim görevli olarak çalışıp, iddia
makamlığı yaptıktan sonra, yaklaşık 11 yıldır başkanlık ve 16 yıldır hakimlik yapmaktadır.
Bu adliyede iki mahkeme vardır. Biri ilçe mahkemesi diğeri eyalet mahkemesidir. İlçe
mahkemesi daha ziyade (icra) davalarına ve noter işlerine bakmaktadır. Hem hukuk hem de
ceza mahkemeleri burada bulunmaktadır.
Buradaki bölge mahkemesi ülkedeki en büyük mahkemesidir. Hukuk davalarına bakan
uzlaşma kurulları da vardır. Tüm yerleşim yerlerinde hâkim olmayan uzlaşma kurulları vardır.
Basit hukuk uyuşmazlıklarına bakmaktadır.
Norveç’te mahkeme ilkeleri montesque tarafından belirtilen kuvvetler ayrılığına
dayanır. Yargı erki bağımsızdır. Hem yasamayı hem de idareyi denetim yetkisi yargıdadır.
İhtisaslaşma yoktur. Hâkimler hem ceza hem hukuk davalarına bakarlar. Halk hâkimleri
vardır ve yaygındır.
Diğer önemli ilke ise, kararlar ve duruşmalar halka açıktır. Her zaman halk
izleyebilmektedir.
Oslo bölge mahkemesi Norveç’deki en büyük adliyedir. Norveç’deki davaların %20’si
burada görülmektedir. Norveç’in nüfusu 5 milyon, Oslo’nun nüfusu 650 bindir.
Burada toplam 100 küsür hâkim vardır. 79 tanesi meslekten hâkim, 23 tanesi hâkim
yardımcısıdır. Kadın hâkimlerin oranı %58’dir.
13
İdari personel 111 adettir. Bunların 40’ı genel yönetim, 49’u yargı ile ilgili konularda
ve 12 tanesi güvenlik ve temizlik işlerinde çalışmaktadır. Burada çalışanların %80’i
kadındır.Şu anda savcı kadın erkek oranı yarı yarıyadır.
Oslo adliyesinde bölge veya mecburi hizmet zorunluluğu yokur. Belli görevler için
geçmişteki tecrübeler dikkate alınır.
Bu adliyede 8 daire vardır. Her dairede 12 – 13 hâkim, 6 – 8 idari personel vardır.
Ceza Davalarında geçtiğimiz yıl 8 bin ceza davası vardır. Bunların arasındaki biri
itirafa dayalı davalar bir de gözaltında olan sanıklı davalar vardır. 3000 tane ceza davasında
da halk hâkimleri vardır. Bunlardan 740 tanesi küçük para cezaları ile ilgilidir. 2280 davada
ise iddianame hazırlanmıştır. İddianamesi olan davalar cinayet de olabilir herhangi diğer bir
suçta olabilir. Eğer bir dava süresi içinda sanık tutuklu ise o davada süreler var. Yani
iddianamenin hazırlanması ve kişinin mahkeme önüne çıkarılması için belli süreler vardır.
Aynı şey sanık 18 yaşından küçükse de geçerlidir. 6 hafta içinde duruşma başlamalıdır. Yani
6 hafta soruşturma süresi vardır. Usüle göre pek çok suç veya kabahat küçük para cezası ile
cezalandırılır. Eğer verilen bu para cezası kişi tarafından kabul edilmezse konu mahkemeye
intikal eder. Para cezası fişi iddianame yerine geçer. Para cezasını kesen kişi savcının
kendisidir. Para cezası ilgili tarafından kabul edilirse iş biter. Kabul etmezse mahkemeye
intikal eder.
740 adet para cezası kesilen olayın ne kadarı ödendi ve sonlandı, ne kadarı
mahkemeye intikal etti kesin olarak bilinemez. Eğer mahkemeye intikal etmiş ise beraat oranı
cezalandırma oranından fazladır. Örneğin polis bir kişi tutukladığında, kişi alkollü olabilir.
Ertesi sabah kişiye para cezası veriliyor. Kabul edip etmediği soruluyor. Bu para cezası bir
polis tarafından, usulüne uygun düzenlenmemiş olabilir. İtiraz edilince bu fiş hakem
tarafından doğruluğu inceleniyor. Normalde kişi ertesi sabah fişi görünce kabul etmiyor.
Ancak mahkeme süresi yaklaştıkça kişi kabulleniyor. Ayrıca diyelim ki polis kişiyi suç
işlerken yakaladı. Kişi cezayı kabul etmedi. Polis anında kişiyi adliyeye götürebilir. Eğer kişi
adliyeye gelmezse savcının açıklaması, sunulan bilgilerle hâkim kararını veriyor. Şöyle ceza
davalarında kişiye karşı iddianame hazırlanmışsa davalarda bir meslek hâkimi iki tane de halk
hâkimi bulunur. Halk hâkimi gelişi güzel seçebilir. Belediye meclislerinde 19 bin kişilik liste
vardır. Buradan görevlendirilir. Sanığın bir savunma avukatı talep etme ve bu avukatın
ücretinin de devlet tarafından ödenmesini talep etme hakkı vardır. Duruşmalar sözlü yapılır.
Norveç’deki tüm mahkemelerde tanık destek programı uygulanmaktadır. Bu konuda
mahkeme ile Norveç kızılhaçı ile işbirliği anlaşmaları mevcuttur. 2011 rakamları ile 1266
tanık bu program ile desteklenmiştir.
2012 yılında 2600 davaya bakılmıştır. Buraya gelen davaların 1/3’u bir hüküm ile
sonuçlanır. Geri kalan 2/3 davaları karar ile sonuçlanır. Genellikle uzlaşma kararlarıdır.
Hüküm haline gelmeden uzlaşma ile sonuçlanan kararlardır. Hedefleri davanın mahkemeye
girişi ile çıkışı arasındaki sürenin 180 günü aşmamasını amaçlanması ve şu anda 179 günde
ceza davalarında 90 günde şu an 92 gündelerdir. Hukuk davaları uzlaşma kurulunda başlar.
Uzlaşma kurulları genellikle profesyonel olmayan kişilerden oluşur. Avukat yardımı almazlar.
Kendilerine gelen davaların büyük çoğunluğunu karara bağlarlar. Kendilerini aşıyorsa davalar
bölge mahkemesine intikal eder. Yasaya göre hangi tür davaların uzlaşma kurullarınca
görüleceği bellidir. Uzlaşma kurulları daha ziyade yerel yönetimlerce teşkil ettiriliyor. Yasaya
göre konusu para olan davalar borç-alacak davaları doğrudan uzlaşma kurullarına gider. Eğer
14
bu uzlaşma kurullarında uzlaşma olursa olay orada kapanır, uzlaşma olmazsa olay
mahkemeye intikal eder. Uzlaşma kuruluna gelen vakada para ödenmesine karar verildiğinde
taraf parayı ödemezse o zaman bölge mahkemesine başvurulabilir. Buraya gelen davaların
1/3ü uzlaşma kurullarında sonuçlanır. Bazı davalar geri çekilir. Bazı davalarda avukat ya da
hâkim arabuluculuk yapabilir. Arabuluculuk kurumu her türlü davaya bakar. Öncelikle para
konusu olursa birde çocuk velayet davalarına bakar. Ortaya çıkan ihtilafların çoğu
mahkemeye gelmeden halledilmektedir. Bir yıl içinde 70 bin olayı uzlaşma kurulları
halletmektedir.
1999 yılından itibaren uzlaşma programı başlatılmıştır. Sistemlerne göre hâkimlere
klasik görev dışında görevler veriliyor. Tarafların anlaşmasını sağlamak burada görev alanları
içinde hoş bir anıdır. Genelde bu davaların konusu paradır. Bazen de iki tarafın üzüntü
duyduğu davalar da uzlaşma konusu oluyor. Uzlaşma olunca her iki taraf için de verimli
oluyor. Avukatlar içinde daha tatmin edici bir durumdur. 2011 yılı rakamlarına göre iki tarafın
anlaşması ile sonuçlanan davalar %15 iki tarafın bir karar üzerinde uzlaştığı olay sayısı
%65dir. Oslo Adliyesi’nde ve diğer adliyeler için de aynı şey söz konusudur. Norveç göç alan
bir ülkedir. Tercümana gerek duyulmaktadır. Adliyelerdeki davaların 1/4ünün de taraflardan
biri yabancı oluyor. 54 dilde tercüme hizmeti verilmektedir. Londra da 340 dilde tercüme
hizmeti verilmektedir. Tercümanlarla çalışmak her zaman zor bir olay olduğundan,
hâkimlerin kontrolü dışına çıkmaktadır. Adliyede bir kayıt sistemleri vardır ve oradan
tercüman seçmekttedirler. Kalifikasyon ize göre sınıflandırılmıştır. Görevlerini en iyi
yapanları ve vakti olanları bulup seçmek istemektedirler.
Oslo ile ilgili bir takım sorunlar mevcuttur. Daha büyük ve daha karışık davalar ile
karşılaşmaktadırlar. Tarafların adreslerini bulma gibi sorunlarla karşılaşmaktadırlar. Bu
nedenle davalarda gecikmeler ve iptaller oluyor. Ayrıca davaların pek çoğunda halkın ve
medyanın ilgisi de oluyor.
Oslo Adliyesi’nde çalışma ilkelerinin bazıları, kanıtları ortaya koymak; tarafların
kanıtları ortaya koyması, sözlü duruşma, taraflar duruşmaya gelmemesi ve bazen taraflara
telefonla ulaşma gibi konulardır. Video konferansla tanık dinleme gibi özellikler mevcuttur.
Taraflar her zaman karşı tarafa itiraz edebilir.
Kanıtlar sunulduktan sonra hâkim değerlendirir. Yorum yetkisi hâkime aittir.
Dolayısıyla inandırıcılık çok önem kazanmaktadır.
Bir hâkimin Oslo Bölge Mahkemesinde ki Görevleri
Hâkim ile kalemi arasında bir iş bölümü vardır. 20 yıl önce hâkimler kararlarını
mikrofona okurlardı. Şimdi notları kendileri tutmaktadırlar. Bir mahkeme kayıt sistemi vardır.
Hâkim duruşma salonunda yalnızdır. Notlarını kendisi tutup ve kararlarını kendisi
yazmaktadır.
Hâkimin yanı sıra çalışan kaleme de davayla ilgili görevler verilir.
Ne tür davalara baktıklarıyla ilgili işler değişmektedir.Görev dağılımı yapıldıktan
sonra 4 hafta ceza davalarına bakabilir, özel davalara hazırlık yapılabilinir. Günde 4 tane
vesayet davasına bakabilmektedirler. Özel bir dava olursa günde bir davaya
bakabilmektedirler. Sabah 8 de iş başı 9 da duruşma başlamaktadır. Öğleden sonra 4 e kadar
15
duruşma devam etmektedir. Hâkim yardımcıları da hâkimin yaptığı tüm görevleri yaparlar.
Sadece bazı davalara bakamazlar. Aldıkları davalarda tıpkı hâkim gibi davranırlar. Hâkim
yardımcısı hâkim için ön hazırlık yapmamaktadır. Avukat olarak ya da başka deneyimlerden
sonra hâkimliğe müracaat edilebilinir. Genelde hâkim yardımcıları 28 – 29 yaşlarında,
hâkimler 40’lı yaşlarda olmaktadırlar.
Hâkim yardımcısı ifadesi kafa karıştırmaktadır. Hakim yardımcıları da tam
hâkimlerdir. Sadece karmaşık cinayet davaları gibi kompleks işlere bakmamaktadırlar.
Staj süresine benzer olarak, 2 – 3 yıl arası süreleri vardır. Oslo’da daha uzun süre
çalışabilme olanağına sahiptirler. (hâkim yardımcıları)
Bunlar genç ve kalifiye kişiler geçici bir pozisyonla bu işte çalışıyorlar. Daha sonra
savcı, avukat veya devlette başka görev alabiliyorlar. Ya da hâkimliğe müracaat edebiliyorlar.
Oslo bölge mahkemesinde 8 daire, 1 mahkeme başkanı ve 8 daire başkanı vardır.
Ülkedeki diğer mahkemelere göre burası büyük bir adliyedir. Her dairede 12-13 hâkim vardır
ve benzer davalara bakmaktadırlar. Bu nedenle kıyaslama kolay olmaktadır.
İdari daire mevcuttur. Burada adliyenin başkanı ve idarecisi bulunmamaktadır. Bu
daire idari işlere bakmaktadır. Personel olarak mali işler, insan kaynakları, işletme, güvenlik,
halkla ilişkilerden ve programlardan sorumlu birer kişi bulunmaktadır. Mahkeme başkanı
hâkimdir.
İletişim Müdürü’nün Görevleri
Bu departmanın amacı halkı bilgilendirmektir. Mahkemenin misyonu arasından
açıklama programını yürütmektedirler. Açıklık ve şeffaflık ilkeleridir. Mahkemenin giriş
katında bilgilendirme ofisleri bulunmaktadır. Ayrıca güvenlik ofisleride bulunmaktadır. Şu
anda birde bilgilendirme aracı olarak, ekrandan yansıtıcı olan araçtan, giriş katında bulunan
ekrandan davalar görülüyor. 3 ve 5. katlarda genel bürolar vardır. Buralarda bilgi ve belge
teatisi yapılabilmekedir. Kullanıcılar yani adliyeye gelenler gelmeden önce bilgi edinebilme
olanağına sahiptirler. internet üzerinden adliyedeki faaliyetler ve gündem kullanıcıya
iletilmektedir.
Son yıllarda sosyal medyayla ilişkilerini arttırmışlardır. Facebook ve Twitter sayfası
açıp, buradan halk hâkimlerini bilgilendirilmektedir.
Bilgilendirme broşürleri mevcuttur. Hedef gruplara adliye faaliyetleri anlatılmaktadır.
Belirli kişiler veya davalarla ilgili bilgi edinmek mümkündür. Örneğin ebeveynler yada okul
öğrencileri için bilgilendirme broşürleri vardır. Okul öğrencileri adliyeyi ziyaret edebiliyorlar.
Hâkimlerin vakti olursa öğrencilerle görüşebilmektedirler. Aynı şeyi avukatlar ve savcılarda
yapmaktadırlar. Öğrenciler hepsini ziyaret ediyor ve kıyaslayabilmektedirler. Ana görevleri
günlük iletişimi sağlamaktır. Medya yoluyla duruşmalar hakkında bilgi aktarmaktadırlar.
Online sistemleri mevcuttur. Basın mensupları anında buradaki gelişmelerden bilgi sahibi
olabilmektedirler. Ayrıca medya sözcüleri vardır. Bunlar meslek hâkimleridir. Medyaya bilgi
aktarmaya alışkın ve tecrübelidirler. Davanın esasına girmemektedirler. Davanın verileri
konusunda medyayı bilgilendirmektedirler..
16
Örneğin Norveç’te iki terör saldırısı olmuştur. Hedef işçi partisinin yaz kampıydı.77 kişi
ölmüştür. 22 Temmuz 2011'de olay meydana gelmiştir. 16 Nisan 2012 de dava
sonuçlanmıştır. Toplam 800 mağdur mevcuttur. Bu duruşma bu adliyede yapılmıştır.
Medyanın ilgisi üst seviyeye kadar ulaşmıştır. Duruşma salonu özel düzenlenmiştir. Bu
davayı dinlemek üzere 2000 gazeteci hazır bulunmuştur. Bunlar 265 yerli ve yabancı medyayı
temsil etmektedir. Adliye içinde ve dışında günde 1000 kişi konuşlanmıştır. Akraditasyon
merkezi kurmak gerekmekteydi. Duruşma sırasında simultane ingilizce çeviri yapılmaktaydı.
Sanığın 4 avukatı mevcuttu.
Duruşma sırasında birden fazla iletişim kanalı kullanılmıştır. Twitter hesabı o tarihte
yürürlüğe konulmuştur. Tek bir kanaldan anında bilgilendirme olmuştur. Günde birkaç kez
basın toplantıları yapılmıştır(Savcı ve avukatlar ayrı ayrı yapıldı). Duruşmalar kısmen canlı
yayınlanmıştır (açılış ve kapanış, önemli tanıkların dinlenmesi gibi).
Hizmet ve Yönetim
20 yıllık olan bu bina, 1993-1994 yılında inşa edilmiştir. Bu bina ve mahkeme
Norveç'in en büyük adliye binasıdır. 11 kattan oluşmaktadır. 23500 m²dir.
Bu binada 2 tane mahkeme görev yapmaktadır. Ikisi de birinci derece mahkemesidir.
58 duruşma salonu, 9 tane uzlaşma odası, 21 tane bekleme hücresi vardır.
Her yıl 6.77 milyon Euro kira ödenmektedir. Bina ve bakım hizmetleri için yıllık 0.35
milyon euro ödenmektedir. 0.32 milyon enerji için 0.32 milyon da temizlik için
harcanmaktadır. Temizliği dışarıdan bir firmaya ihale etmektedirler. Kira süresi 20 yıl 10+10
yıl şeklindedir.
Bodrum katında garaj ve arşiv için yer bulunmaktadır. Giriş katında danışma masası,
kütüphane ve tutuklular için öngörülen duruşma salonu bulunmaktadır. Giriş katındakiler
daha küçük, 2.3 ve 8.katlarda daha büyük olanlar mevcuttur. 4,5,6 ve 7 katta da küçük
duruşma salonu vardır. 9 ve 10. katta da bürolar, 11 .katta teknik aletler vardır(havalandırma
için). Iç alanlar çalışanlar için dış alanlar dışarıdan gelenler içindir. Bunların buluştuğu yer
duruşma salonlarıdır.
45 m²-55 m² büyüklüğünde, küçük 40 duruşma salonu vardır. 250 m² büyüklüğünde bir
tane büyük duruşma salonu mevcutur.
Bu 25 yıl önce öngörülmüş bir projedir.Proje olduğu gibi satın alınmıştır. Sabit bir bina
boyutu vardır. Boyutu büyütmek çok zaman almaktadır. 25 yıl onca ufak duruşma salonlarına
karar verilmiştir. Günümüzde daha büyük duruşma salonlarına ithiyaçları vardır. Taraflar
kalabalık almakta, avukatlar ve tercümanların sayısı artmaktadır.
Bugün ihtiyaç analizi yapılmaktadır. Binalar ona göre yapılmaktadır. Burası ülkenin
başkenti olduğundan boş alan bulmak zorlaşmaktadır. Teftiş için standartları vardır. Duruşma
salonunda standart teknik ekipman kullanılmıştır. Büyük duruşma salonunda ses ve video
17
konferans sistemi vardır. Küçük duruşma salonunda ise tek telefon sistemi vardır. Duruşma
salonunda kayıt sistemi yoktur.
Genellikle video konferans tanıkları dinlerken kullanılmaktadır. Norveç'in değişik
şehirleriyle veya yurtdışı ile video konferans yapılmaktadır. Cezaevlerindeki tutuklularla da
video konferans yapılmaktadır. Genelde tutukluğun uzatıldığı duruşmalarda video konferans
yapılmaktadır. Teknik personel hakime yardımcı olmaktadır.
Tüm hakimlerin ve hakim yardımcılarının 15 m² ofisleri vardır. 2 tane halk
hakimleriyle buluşup konuşabileceği büyüklüktedir(2 misafir sandalyesi olabilir). Burada
büyük mekanları birden fazla yardımcı personel paylaşmaktadır. Diğer küçük adliyelerde her
personelin kendine ait odası vardır. İdari personelin de kendine ait 15 m² civarında odası
vardır. 15 m²'lik alanı iki kişi de paylaşabilmektedir. Her ofiste standart eşya mevcuttur.
Bütün mefruşat mahkemenin kendi parasıdır. Para da Norveç mahkeme idaresi tarafından
verilmektedir. İç dekorasyon her yerde aynıdır.
Güvenlik Bölümü
Oslo adliyesinde açık kapı politikaları vardır. Binaya giren için ekran taraması
yapılmamaktadır. Ayrıca duruşmaların büyük çoğunluğu kamuya açıktır. Aksine bir karar
olmadıkça günlük olarak adliye binasına 500-1000 kişi girmektedir. İki tane farklı giriş vardır.
Personel girişi arka taraftadır. Güvenlikli alanlar kart sistemi ile çalışmaktadır.
Duruşma salonlarında alarm sistemi vardır. Beklenmedik durumlarda hakimler butona
basabilmektedirler. Uyarı güvenlik bölümüne ve polise ulaşır. Adliyenin 12 kişieden oluşan
kendi güvenliği vardır. Hem bu adliyeden ve istinafdan sorumlulardır. Hafta sonu ve tatillerde
özel güvenlik şirketiyle anlaşmaları vardır. Güvenlikten sorumlu arkadaşlar düzenli kursa
gştmektedirler. Bilgilerini tazelerler. Hem Oslo'da hem tüm Norveç'de önemli bir ilke vardır,
güvenlik ve hizmetin el ele gitmesidir. Dengeli olmalıdır. Halkla muhatap olmada güleryüzlü
olunma ilkesi vardır. Ayrıca günlük çalışma sırasında hem adliye idaresi ile hem de
hakimlerle çok yakın çalışırlar. Hakimlerin tehdit alıp almadığını onlarla konuşmaktadırlar.
Hem hakim hem de diğer çalışanlara tehdit olursa doğrudan müdahale etmektedirler. Ayda 2
ila 4 tehdit olayı olmaktadır. Farklı düzeyde olsa da, derhal polis bilgilendirilmektedir ve
Birlikte onlarla önlem alınmaktadır.
Akşamları ve hafta sonları özel güvenlik bakmaktadır. Hakimler akşamları ve hafta sonları
tehditle karşılaşırlarsa güvenlik departmanını telefonla ararlar ve departman ilgili yerlerle
temasa geçer (özel güvenlik ve polisle).
Duruşma salonlarında alarm ve kamera vardır. Aktif hale getirilirse güvenlik departmanının
ekranıma yansımaktadır. Hangi nedenle olursa olsun alarmı duyunca güvenlik personeli
duruşma salonuna yönlendirilir ve önlem alınır. Güvenlikçi olarak polisle yakın
çalışılmaktadır. Hem polis hem de güvenlik departmanı bir araya gelerek risk değerlendirmesi
yapmaktadır.
18
20/
DANİMARKA-HOLLANDA ÇALIŞMA ZİYARETİ PROGRAMI
19 Ağustos 2013, Pazartesi
TK 2139
Ankara-İstanbul
12:00 - 13:05
TK 1785
İstanbul-Kopenhag
14:55 – 17:10
Kopenhag Havalimanı’na varış - 17.10
Otele varış – 19.00
Otel : Phoenix Copenhagen
Bredgade 37, 1260
Kopenhag
Tel : +45 3395 9500
DANİMARKA-NORVEÇ ÇALIŞMA ZİYARETİ PROGRAMI
Tarih
Yer
19 – 24 Ağustos 2013
Danimarka/Kopenhag
Helsingor Adliyesi
Danimarka Mahkeme İdaresi Başkanlığı
Türkiye Büyükelçiliği (Rezidans-Resepsiyon)
Norveç/Bergen, Oslo
Gulating İstinaf Mahkemesi
Oslo Bölge Mahkemesi
Norveç Mahkeme İdaresi Başkanlığı (Audun Hognes Berg)
Borgarting İstinaf Mahkemesi
Türkiye Büyükelçiliği Ziyareti (Rezidans-Kısa ziyaret)
Dil
İngilizce-Türkçe Tercüme hizmeti sağlanacaktır.
20 Ağustos 2013, Salı – Danimarka/Kopenhag
Otel : Phoenix Copenhagen
Bredgade 37, 1260
Kopenhag
Tel : +45 3395 9500
E-posta: [email protected]
07:30 - 08:30
Otelde kahvaltı
08:45
Kopenhag’dan yola çıkış (Minivan)
08:45 – 10.00
Elfino’ya varış
19
10:00 - 12:15
Elfino’da Helsingor Adliyesi Ziyareti
Adres: Retten i Helsingør
Prøvestensvej 50
3000 Helsingør
+45 99 68 40 00
İrtibat Kişisi -1: Anna Kiertzner
e-posta: [email protected]
fuldmægtig / europæisk naboskab (eun)
Tel: +45 33 92 06 68
İrtibat Kişisi -2: Henning Petersen
e-posta: [email protected]
Tel: +45 25 35 50 43
12:30 - 14:00
Öğle yemeği - Toldkammerets Café, Havnepladsen 1, Helsingør
Sandviç
14:00 – 15:00
Kopenhag’a geri dönüş
15:00-16:00
Serbest zaman
16.00-17.00
Danimarka Mahkeme İdaresinin ziyaret edilmesi
Danimarka Mahkeme İdaresi -3ncü kat Resepsiyon ve Kayıt
St. Kongensgade 1-3
1264 København K.
Tel: + 45 70 10 33 22
www.domstol.dk
İrtibat Kişisi: Rasmus Nielsen
Uluslararası koordinatör
Direct: + 45 99 68 42 42
Mobile: + 45 50 96 62 90
[email protected]
İrtibat Kişisi: Josephine Ilchmann Jørgensen
Danimarka Adalet Bakanlığı
Bakan Sekreteri
Slotsholmsgade 10
DK-1216 Copenhagen K
Phone.: +45 7226 8407
Phone.: +45 7226 8400
www.justitsministeriet.dk
[email protected]
17:00 - 19:00
Serbest zaman
19.30-20.30/21:00
Türkiye’nin Danimarka Büyükelçiliği tarafından heyet adına
verilen resepsiyon (Büyükelçi Sn. Berki Dibek)
Elçilik Rezidans @ Svanemøllevej 43, 2900 Hellerup
İrtibat kişisi: Sn. Banu Malaman, Müsteşar
[email protected]
Tel : +45 23 26 54 84
+45 39 10 14 43
21 Ağustos 2013, Çarşamba – Norveç/Bergen
SK 2862
Kopenhag-Bergen
08:30-09:50
06:30
Kopenhag’dan Bergen’e (Norveç) gidecek 08.30 uçağı için
otelden ayrılış
20
08:30 - 09:50
Kopenhag’dan Bergen’e uçuş
İrtibat Kişisi: Mr. Audun Hognes Berg
Kıdemli Danışman
Norveç Mahkeme Yönetimi
Kanun İşleri Dairesi
Uluslararası Sekretarya Başkanı
+47 73 56 70 59 / +47 91 86 68 63
[email protected]
Kopenhag’dan Bergen’e hareket
11:30
Otele varış
Grand Terminus Hotel
Zander Kaaes Gate 6, 5015 Bergen
Téléphone :+47 55 21 25 00
12:00 - 13:30
Öğle yemeği
13:30 - 14:10
Gulating İstinaf Mahkemesi ziyareti için hareket
14:15 - 16:45
Gulating İstinaf Mahkemesi Ziyareti
Mr. Bjorn Solbakken, Mahkeme Başkanı
Adres: Gulatings plass
5014 Bergen
Postboks 7414
Tel: +47 55 69 39 00
Faks: +47 55 69 39 01
17:00 - 19:00
Serbest zaman Adliyeden Tram’a 10 dk Yürüyüş
Tramvay ile Bergen Tepesi
19:00 - 20:30
Akşam yemeği
22 Ağustos 2013, Perşembe – Norveç/Bergen-Oslo Seyahati
SK 252
Bergen-Oslo
09:20-10:10
07:00
Otel’den havaalanına hareket
09:20-10:10
11:30 - 12:00
Bergen’den Oslo’ya uçuş süresi
Otele varış ve yerleşme
Otel : Radisson SAS Blue Plaza
Sonja Henies plass 3
0185 Oslo, Norge
Tel : +47 22 05 80 00
radissonblu.no
12:00 - 13:20
Öğle yemeği- Ali baba Restaurant
14:00- 16:00
Bilgilendirme Toplantısı
Mr. Audun, Hognes, Kıdemli Danışman
Mahkeme Yönetimi ve Hükümet Binaları Yönetimi Konularında
bilgilendirme
- Norveç Mahkeme Yönetimi
- Mahkemelerin mali ve idari yönetimi
- Mahkeme Yönetimi ve Hükümet Binaları Yönetimi;
- Bütçeleme ve Adalet Bakanlığının İşlevi
21
Toplantı Oslo Bölge Mahkemesi toplantı salonunda yapılacaktır.
16:00-19:00
Serbest Zaman
19:00-21:00
Akşam Yemeği- Balık Restoranı-Norveç Mahkeme İdaresi Daveti
23 Ağustos 2013, Cuma – Norveç/Oslo
08:30-09:00
Kahvaltı
09:30 - 12:30
Oslo Bölge Mahkemesi Ziyareti
İrtibat kişileri: Sn. Nina Gulbrandsen ve Jorunn Rummelhoff
Adres: C. J. Hambros plass 4
0164 Oslo, Norveç/Norway
Tel: +47 22 03 52 00
12:30 - 14:00
Öğle yemeği- Oslo Bölge İdare Mahkemesi
14:30 - 15:30
Borgarting İstinaf Mahkemesi Turu
17:00-18:00
Türkiye Büyükelçisi Sn. Şanıvar Olgun Hanım’ın ziyaret edilmesi
Büyükelçilik Evinde (Kristinelundvejen 25-Oslo)
18:30-20:00
Serbest Zaman/Akşam Yemeği
24 Ağustos 2013, Cumartesi
08:00-08:30
Kahvaltı
08:30-09:30
Serbest zaman
09:45
10:30
Havalimanına gitmek üzere otelden ayrılış
Havalimanına varış (Gardermoen-Oslo)
TK 1752
Oslo - İstanbul
12:20 - 17:05
TK 2174
Istanbul - Ankara
19:00 - 20:05
Oslo Gardermoen Havalimanı’ndan – İstanbul Atatürk Havalimanı’na
varış
İstanbul-Ankara
KATILIMCI LİSTESİ
1
Ad Soyad
Sn. Mustafa EROL
Unvan / Çalıştığı Birim
Müsteşar Yardımcısı,
Savcı – Teknik İşler
Sorumlusu, Adalet
Telefon Numarası
++90-532 382 37 07
22
2
Sn. Muharrem ÜRGÜP
3
Sn. Akın ÇAKIN
4
Sn. Ayhan CÜREBAL
5
Sn. Erdoğan BÖCEK
6
Sn. Nazif ŞAHİN
7
Sn. Ayşe Müge GÜMÜŞ
8
Sn. Ayhan KIRATLI
9
Sn. Fethi ŞIMŞEK
10
Sn. Cemil AKDENIZ
11
Sn. Özlem Demirel COOK
12
Sn. Mats Lİndberg
13
14
15
DANİMARKATÜR
KİYE ELÇİLİĞİ
AD/ SOYAD
Banu Malaman
Bakanlığı
Genel Müdür – Hakim,
Personel İşleri Genel
Müdürlüğü, Adalet
Bakanlığı
Daire Başkanı,
Strateji Geliştirme
Başkanlığı, Adalet
Bakanlığı
Daire Başkanı,
İdari ve Mali İşler Dairesi
Başkanlığı, Adalet
Bakanlığı
Daire Başkanı - İnşaat
Mühendisi,
Teknik İşler Dairesi
Başkanlığı, Adalet
Bakanlığı
Şube Müdürü,
Teknik İşler Dairesi
Başkanlığı, Adalet
Bakanlığı
Mimar,
Teknik İşler Dairesi
Başkanlığı, Adalet
Bakanlığı
Mimar,
Teknik İşler Dairesi
Başkanlığı, Adalet
Bakanlığı
Ankara Adliyesi
Cumhuriyet Başsavcısı,
Ankara Adliyesi
Kırklareli Adliyesi
Cumhuriyet Başsavcısı,
Kırklareli Adliyesi
Proje Yöneticisi -AK,
Ankara
++90-505 467 00 50
++90-505 416 81 01
++90-505 272 41 20
++90-505 255 10 19
++90-505 441 01 91
++90-532 355 76 44
++90-532 568 44 03
++90-505 524 25 39
++90-505 296 63 64
++90-532-504 7743
+90- 543 411 70 94
++ 33 6980 94985
Sn. Belgin Dölay
Project Müdürü, AKStrasbourg
Tercüman-ENTERKON
Sn. Zeynep Bekdik
Mr Audun Hognes Norveç’te
heyete katılıyor.
Tercüman -ENTERKON
Danışman – Norveç
Mahkeme İdaresi
+90 542 433 62 61
+ 47 918 66863
UNVAN
Müsteşar
ADRES
Embassy of Turkey
Rosbæksvej 15
TELEFON
+45 39 20 27 88
+45 39 10 14 43
+90 532 215 20 00
FAKS
+45 39 20 51 66
E-POSTA
[email protected]
23
Emel Derinöz
Tekin
Müsteşar
Ahmet Tekin
Başkatip
NORVEÇ
TÜRKİYE ELÇİLİĞİ
AD/ SOYAD
Mehmet Şekerci
UNVAN
Müsteşar
2100 Copenhagen
Ø
Denmark
Embassy of Turkey
Rosbæksvej 15
2100 Copenhagen
Ø
Denmark
Embassy of Turkey
Rosbæksvej 15
2100 Copenhagen
Ø
Denmark
ADRES
+45 23 26 54 84
Embassy of Turkey
in Oslo
Halvdan Svartes
Gate 5, N-0244 Oslo
Norway
Office Tel: +47-022128750
+47 2212 8750
+45 39 20 27 88
+45 39 10 14 45
+45 23 36 93 45
+45 39 20 51 66
[email protected]
+45 39 20 27 88
+45 39 10 14 46
+45 23 36 93 46
+45 39 20 51 66
[email protected]
TELEFON
FAKS
E-POSTA
Mehmet.sekerci.mfa.gov.tr
24