İndir

TÜRKÇE DİL ETKİNLİĞİ
HİKAYE ÖNCESİ ETKİNLİK
Öğretmen önceden kendi oluşturduğu Kiko ile ilgili parmak oyunu, bilmece, tekerleme vb. ile
çocukların ilgisini çekebilir.
HİKAYE ETKİNLİĞİ
•
Kiko ve El kitabı resimleri çocuklara gösterilerek okunabilir.
•
Kiko ve El Kitabı yarım bırakılarak çocukların hikâyeyi tamamlaması istenilebilir.
•
“Ayşe Neden Ağlıyor?“ adlı kukla gösterisi sunulabilir. (Ek2’den kukla örnek metnine
ulaşılabilir.)
HİKAYE SONRASI ETKİNLİK
•
Anlatılan hikâye ya da kukla metni ile ilgili çocuklara sorular yöneltilip, iç çamaşırı kuralı
vurgulanıp pekiştirilebilinir.
•
Anlatılan Kiko ve El kitabının dramatizasyon çalışması çocuklarla birlikte yapılabilir. (Ek3’den
dramatizasyon örnek metnine ulaşılabilir.)
SANAT ETKİNLİĞİ
•
Türkçe Dil Etkinliğinde anlatılan hikâye ya da kukla metni ile ilgili çocukların serbest resim
yapması istenilebilinir.
•
Çocuklarla birlikte Kiko’nun el kuklası, ipli kuklası, parmak kuklası, çomak kuklası vb. kukla
örnekleri uygun malzemelerle hazırlanılabilinir.
•
Sanat Merkezinde kullanılan kız ve oğlan boyama sayfaları (Ek1) yönergeler verilerek
çocuklara tamamlatılabilinir.
•
Müzik Etkinliğinde kullanmak için çocuklarla birlikte Kiko’yu temsil edecek bir müzik aleti
yapılabilinir.
MÜZİK ETKİNLİĞİ
•
•
•
•
Öğretmen önceden hazırladığı Kiko’nun şarkısını çocuklara tanıtabilir.
Öğretmen çocuklarla birlikte yeni bir Kiko şarkısı oluşturabilir.
Oluşturulan şarkı ses kayıt cihazına kaydedilebilinir.
Çocuklara çeşitli ritim aletleri verilerek şarkıya eşli etmeleri istenilebilinir.
OYUN ETKİNLİĞİ
•
Çocuklara “Elim Sende” oyunu anlatılarak oynanılabilinir.
•
Müzik Etkinliğinde oluşturulan şarkı eşliğinde dans edilebilinir.
•
Çocuklara Sanat Etkinliğinde oluşturulan Kiko kuklası ile çeşitli oyunlar oynatılabilinir. (Sıcak
– Soğuk vb.)
OKUMA YAZMAYA HAZIRLIK
•
Ek 4 örneğinde yer alan “Çiz Anlat” çalışma sayfası çocuklara dağıtılıp, yönergeler verilerek
çocukların tamamlaması istenilebilinir.
•
Çocuklara, nokta birleştirme ile Kiko resmi tamamlatılabilinir.
•
Çocuklara,labirent çalışması ile Kiko’yu El’e ulaştırmaları istenilebilinir.
NOT: Yukarıda belirtilen faaliyetlerden bazıları seçilip ya da tamamı gün içinde
uygulanılabileceği gibi 1 haftaya da yayılabilinir. Öğretmen; yukarıda verilen merkez ve
etkinlik örneklerini kendi yaratıcılığı ve elinde bulunan materyaller doğrultusunda
çocukların düzeyine göre çeşitlendirebilir.
n
da
r
a
m
s
i
t
e İs
v
ü
r
ü
Söm
l
e
s
n
i
si
C
e
j
ı
r
o
r
a
l
P
k
Çocu
Koruma
RASI
ULUSLARA EZİ
RK
ÇOCUK ME
ASI
ANY
P
M
A
K
EŞTE BİR
B
cinsel
e
v
ü
r
mü
.
insel sö
c
“
almıştır
a
ın
r
ın
la
lt
k
a
u
oc
nce
ca
r tüm ç
al güve
s
la
a
a
ı boyun
y
s
ı
m
a
y
ın
a
ş
k
l
k
a
a
y
a
s
h
İRi
ulu
uz
runma”
BEŞTE B
ası ve
e mar
o
r
n
k
ın
a
r
ü
r
r
n
la
ü
la
e
t
k
s
d
u
ir
c
in
Ulu
detin b
göre ço
er biçim
aygılar
h
k
id
e
ş
r
ın
in
l
le
r
r
e
a
e
in
s
d
in
hm
in
istism
dahil c
pılan ta
r birimiz
r
a
e
a
y
h
i,
m
k
a
is
t
r
d
ısın
el is
Ne va
lar karş
ez cins
m
k
a
k
ir
a
b
r
ü
en az
ürkütüc
ez
u
B
.
ır
d
çoğu k
ta
k
in
a
in
r
lm
le
a
k
ail
n
.
yların f
gerekir
gereke
la
ı
ı
o
s
s
ı
a
a
r
m
la
lm
y
ldık
du
eo
na
aruz ka
isi içind
k
m
iş
il
a
dilen a
r
n
e
a
t
e
s
v
m
a
ü
is
k
t
g
a
ile
el is
bakan
çocuk
. Burad
rın cins
i
ir
a
n
r
la
id
k
a
la
y
u
ic
k
r
i
c
u
k
e
v
oc
Ço
da
bu
kaygı
yakının
r ve ç
a
n
le
d
u
n
ri işte
ı
ğ
e
s
le
u
a
m
e
t
e
m
lm
r
ir
o
ğ
“çoc
ö
n
bild
er
daşlar,
n” kişil
iddeti
yargıda
ş
a
e
k
d
r
u
u
e
a
r
ğ
b
v
o
,
ç
rı
çe
lar
kaldıkla
suskun
faillerin
akraba
z
,
u
r
a
r
la
c
a
la
ıy
n
a
ıs
m
yu
lay
bab
cukların
ları bo
ür. Do
t
o
m
ç
Ç
a
ü
ş
g
.
a
ir
y
kişilerd
derece
enellikle
n
g
o
s
a
n
d
e
r
sebept
ağdurla
m
n
ak bizim
ke
r
m
u
lu
r
u
o
t
r
k
u
k
en
şiddett
dır.
rkiye’de
a
ü
l
t
T
k
e
s
e
a
v
in
kalm
ılan
ızı c
Cinsel
aya aç
uklarım
z
c
ın
im
r
o
ç
e
la
k
d
cu
ırıp
07’
lan Ço
muz 20
güyü k
bunu
o
n
m
ö
e
ız
d
T
e
.
m
ir
d
ır
a
t
s
ıs
iş
k
a
i
ir
y
s
e
Bu
iç
en b
Sözleşm
, yani
n
ız gerek
ı
e
r
m
ir
la
a
g
a
m
unm
yap
rlüğe
n Kor
a yürü
a
d
d
r
ın
ıl
a
y
ism
2012
l
ve İst
n
de oku
e
i
d
is
ü
r
ir
ü
b
n
Söm
r
tadır.
klerinde
k
lü
a
lü
rı, onla
m
m
la
la
ü
n
ç
k
a
ü
a
ş
y
lı
m
a
ça
al
cinsel
nin yas
udan
a
r
’
e
ğ
ğ
u
o
iy
k
c
d
r
o
ü
kç
rla
ği T
ndirere
ocukla
e gere
ç
le
ç
m
ş
i
ü
g
le
ib
ı
z
r
g
kla
ri
Bu Sö
e çocu
tmenle
v
e
i
r
ğ
in
r
ö
le
aile
ir.
öncesi
ukların
lemekt
c
n
o
ö
ç
e
v
la
ıy
mek
aracılığ
engelle
ı
ın
s
a
lm
şiddet o
Uluslararası Çocuk Merkezi ve Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Es Çocuk Evi tarafından hazırlanan bu klavuz
Hollanda Kraliyeti Ankara Büyükelçiliği’nin Matra Programı çerçevesinde bastırılmıştır.
Katkı Verenler: Prof. Dr. Gülten Sönmez Seber, Adem Arkadaş-Thibert, Aygül Çam, Banu Özgüven,
D. Tuğba Ekici, Esra Çolak, Gökçe Gül, Gönül Aksoy, Sevcan Mutlu Büyükaşçı Erpay
NEDEN BU KILAVUZ HAZIRLANDI? NEDEN BİLGİLENDİRME TOPLANTILARI YAPILIYOR?
Bu kılavuzun ve kılavuz kullanılarak düzenlenen bilgilendirme toplantılarının hedefi en başta
Türkiye’de okul öncesi öğretmenlerinin yıllardır mücadele verdiği bir sorun olan çocuklara yönelik
cinsel şiddetin her biçimi konusunda okul öncesi öğretmenleri arasında daha ileri bir farkındalık
oluşturmaktır.
Çocuklara yönelik cinsel şiddete karşı mücadelede çocuklara ve ailelerine temel önleyici
mesajları vererek tüm okul öncesi öğretmenlerinin çocukları ve ailelerini bu konuda
güçlendirmeye özendirmek bir diğer hedeftir.
Kılavuz bu amaca yönelik olarak okul öncesi öğretmenlerin kendi okulları nezdinde yürütecekleri
çalışmalarda kullanabilecekleri pratik bir araç sunmaktadır. Yani, Kılavuz, çocukları
güçlendirmeye yönelik bu yeni ve yenilikçi çalışmayı anlamalarında ve tanıtmalarında onlara
yardımcı olacak bir araçtır.
Kılavuz, Kiko ve El materyallerinde anlatılan “İç Çamaşırı Kuralı”nı okul müfredatına nasıl
yansıtılabileceğine ilişkin örnekler de vermektedir.
“KİKO VE EL” / “İÇ ÇAMAŞIRI KURALI” NEDİR?
Yaklaşık her beş çocuktan biri cinsel şiddete maruz kalmaktadır; buna cinsel istismar da dahildir.
Bakım ve eğitim hizmeti verdiğiniz çocukların böyle bir durumla karşılaşmasını önleyebilirsiniz. İşte
bunun için çocuklara Kiko ve El materyalleriyle İç Çamaşırı Kuralı'nı öğretmeliyiz.
İç Çamaşırı Kuralı, anne-baba, çocuk bakıcıları ve okul öncesi öğretmenlerinin çocuklara,
kimsenin onların isteği olmadan vücutlarına dokunamayacağına, dokundukları takdirde kimden
ve nasıl yardım isteyebileceklerini açıklayan basit bir kuraldır.
Kimse çocukların iç çamaşırlarına ve çamaşırın iç kısmındaki bedenlerine çocukların izni olmadan
dokunamazlar. Çocuklar da aynı şekilde başkalarının bu yerlerine dokunmamalıdır. Bu kural, aynı
zamanda çocuklara, vücutlarının kendilerine ait olduğunu, iyi ve kötü sırların, iyi ve kötü temas
türlerinin olduğunu anlatmaya yardımcı olur.
İç Çamaşırı Kuralı, anne-baba, bakıcılar ve okul öncesi öğretmenlerin sorumlulukları ve
korumalarındaki çocuklarla cinsel şiddeti engellemek ve önlemek ile ilgili diyalog kurmalarına
yardımcı olmak amacıyla oluşturulmuştur. Bu kural, cinsel istismarı önlemeye yönelik çok etkili bir
araçtır.
İç Çamaşırı Kuralı’nın 5 önemli öğretisi vardır.
Bunları Kiko Kullanım Kılavuzu ve Kiko ve El Hikaye Kitabıyla beraber verilen Kiko Kısa Kılavuzuna
bakarak anlatabilirsiniz.
OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİ KİKO VE EL ARACILIĞIYLA İÇ ÇAMAŞIRI KURALINI
NASIL ANLATABİLİRLER?
İç Çamaşırı Kuralı’nı Kiko ve El ile çocuklara tanıtmak ve anlatmak için, günün başlangıç
etkinliğinden itibaren gün içerisinde uygulanabilecek tüm etkinlikler programa dahil edilebilinir.
Örneğin; serbest zaman etkinliğinde çocuklara farklı alternatifler (öğrenme merkezlerinde)
sunularak giriş yapabilirsiniz.
SERBEST ZAMAN ETKİNLİĞİ
KİTAP MERKEZİ
Kitap Merkezine (varsa kitaplık yoksa masa kullanılarak) en az 5 – 6 tane Kiko ve El kitabı, Kiko
kartpostalları yerleştirilebilir. Duvara Kiko’nun afişleri asılarak çocukların merkeze ilgisi çekilebilir.
KUKLA MERKEZİ
Öğretmenin kendi hazırladığı Kiko kuklası ya da sınıfta bulunan kukla çeşitlerinden faydalanılarak
çocukların merkeze ilgisi çekilebilir.
SANAT MERKEZİ
MASA-1: Kız ve Oğlan boyama sayfaları masalara yerleştirilir. (Ek1’den örnek resimlere ulaşılabilir.)
Masaya suluboya, pastel boya, parmak boya vb. malzemeler yerleştirilir. Çocuğa sadece iç
çamaşırı bölümünü istediği boya ile boyaması gerektiği açıklaması yapılabilir.
MASA-2: Yoğurma Maddeleri (oyun hamuru, seramik, tuz seramiği, kil, tutkal hamuru
vb.)masalara yerleştirilir. Çocuklardan kendi hayallerindeki Kiko’yu oluşturmaları istenebilir.
MASA-3: Artık materyaller masalara yerleştirilir. (Pul, boncuk, kumaş, ip vb.) Kız ve oğlan boyama
sayfaları masalara yerleştirilir. (Ek1’den örnek resimlere ulaşılabilir.) Çocuğa sadece iç çamaşırı
bölümünü masa da bulunan artık materyalleri kullanarak tamamlaması gerektiği açıklaması
yapılabilir.
•
Hazırlanan masalarla çocukların ilgisi merkeze çekilebilinir.
NOT: Çocuğa karşı cinsel istismar gerçekleşmesi süphesi olduğu ya da gerçekleştiğinin
bilindiği durumlar ile ilgili çalışmalar özel uzmanlık gerektirir. Bu gibi durumlarla
karşılaşıldığında ya da bu gibi olaylar ile ilgili soru yoneltildiğinde konunun uzmanlarına
yönlendiriniz!
Örneğin şuralara başvuru ya da şikayet yapılabilir: ALO183 Sosyal Hizmet Telefon Hattı,
ALO153 Polis, ALO150 BİMER, ilinizde varsa Çocuk İzlem Merkezi (ÇİM), Baro Çocuk Hakları
Merkezi, Üniversite Tıp Fakültelerindeki Çocuk Koruma Birimleri, Belediyelerin Kadın
Dayanışma Merkezleri, Belediyelerin Çocuk Hakları Birimleri.
Eskişehir Kadın Danışma Ve Dayanışma Merkezi: 0(222) 233 08 08
Eskişehir Baro Çocuk Hakları İzleme Komisyonu: 0(222) 240 14 00
EK - 1
İç çamaşırımızın kapattığı yerler özel yerlerimizdir,
kimsenin dokunmasına İZİN VERME
Yönerge: RESİMDEKİ ÇOCUĞUN ÖZEL YERLERİNİ
İSTEDİĞİN RENKTE BOYA
Kaynak: okulöncesi.net
EK - 1
İç çamaşırımızın kapattığı yerler özel yerlerimizdir,
kimsenin dokunmasına İZİN VERME
Yönerge: RESİMDEKİ ÇOCUĞUN ÖZEL YERLERİNİ
İSTEDİĞİN RENKTE BOYA
Kaynak: okulöncesi.net
EK-2
AYŞE NEDEN AĞLIYOR?
(Ayşe ağlayarak sahneye çıkar)
ALİ: Aaa ne oldu Ayşe? Neden ağlıyorsun
AYŞE: Çok korkuyorum Ali söyleyemem
ALİ: Ama neden ağladığını söylemezsen sorununa bir çözüm bulamayız ki
AYŞE: Bu bir sırmış. Sırlar söylenmez ya.
ALİ: Seni mutsuz eden sırlar kötü sırlarmış. Öğretmenim öyle söyledi. Kötü sırları da
mutlaka güvendiğin biriyle paylaşmalıymışız.
AYŞE: Hımm tamam o zaman bu sırrı sana anlatayım. Be parkta oynarken
tanımadığım biri yaklaştı ve bana dokunmaya başladı. Önce saçlarımı okşadı daha
sonra iç çamaşırımı ellemek istedi ve bunun aramızda bir sır olacağını hiç kimseye
anlatmamam gerektiğini söyledi. Bende korkup ağlayarak oradan uzaklaştım.
ALİ: Oradan uzaklaşmakla en doğru olanı yapmışsın. Okulda öğretmenimiz bize bu
konularla ilgili bilgiler verdi. Sana anlatmamı istermisin?
AYŞE: Tabi ki isterim.
ALİ: Kural 1- Vücudumuz bize aitmiş kimse biz istemeden
dokunamazmış. Eğer dokunmasını istemiyorsak hayır demeliymişiz.
vücudumuza
Kural 2- İyi dokunuş ve kötü dokunuş varmış başka birinin vücudumuzun özel
kısımlarına bakması, dokunması ve bunu istemesi doğru değilmiş.
Annemiz, babamız, bakıcımız veya doktorlar bize dokunmak zorunda kalabilirlermiş
ama yine de bizden izin istemeleri gerekiyormuş. Biz bunlardan da rahatsızlık
hissettiğimizde HAYIR demeliymişiz.
AYŞE: Ali vücudumuzun özel yerleri de neresiymiş?
ALİ: Mayo ve iç çamaşırımız kapattı yerler özel yerlerimizmiş.
Kural 3- iyi sırlar ve kötü sırlar varmış
İyi sırlar bizi mutlu edermiş ve güzel hissettirirmiş mesela sürpriz bir doğum günü partisi
gibi, kötü sırlar bizi mutsuz edermiş mesela bizi üzen ve korkutan olaylarmış. Kötü sırları
mutlaka güvendiğimiz bir büyükle paylaşmalıymışız. Mesela anne-babamız,
öğretmenimiz yada bir polis olabilirmiş.
Kural 4- Bizi korumak büyüklerin işiymiş böyle bir durumla karşılaştığımız zaman
büyüklerimiz bizi dinleyip bize inanana kadar anlatmaya devam etmeliymişiz. Bizi
koruyacak kişiler büyüklerimizmiş.
1 Yani Ayşe neymiş başına böyle bir durum geldiğinde korkup ağlamak yerine;




Önce “HAYIR” de.
Hemen oradan UZAKLAŞ
Güvendiğin bir büyüğe ANLAT
Ve birisi seni dinleyene kadar ANLATMAYA DEVAM ET.
AYŞE: Aaa Ali ben bu anlattıklarını bilmiyordum sana çok teşekkür ederim hemen
gidip bu olayı annemle paylaşmalıyım hoşçakal Ali
ALİ: Hoşçakal Ayşe
YÖNERGE:





Kukla oyunumuza bir isim bulunuz?
AYŞE neden ağlıyordu?
AYŞE başından geçenleri kiminle paylaştı?
ALİ AYŞE ye hangi kuralları anlattı?
Sizler böyle bir durumda neler yapardınız?
2 EK-3
KİKO VE EL DRAMATİZASYON METNİ
Kiko: Merhaba benim adım Kiko.
El: Merhaba benim adım da el.
Kiko: Biz ikimiz çok iyi arkadaşız ve birlikte oyun oynamayı çok seviyoruz.
El: Hadi birlikte uçak oyunu oynayalım mı ?
Kiko: Harika.
El: Hadi o zaman atla uçağa seni müzik ülkesine götüreyim.(el vınn diyerek
havalanma hareketi yapar birlikte müzik ülkesine giderler.)
El: Kiko müzik ülkesine geldik, inişe geçiyoruz sıkı tutun.
Kiko: Müziği ve dans etmeyi çok seviyorum ama müzik ülkesinde müzik yok mu ?
El: Olmaz mı tabi ki var bak benim piyanom orada ben senin müzisyenin olacağım
parmaklarım çok güzel piyano çalar.(el piyano çalar kikoda dans eder.)
Kiko: Çok eğlendim ve çok yoruldum canım lezzetli bir şeyler istiyor ama ne istediğimi
bilmiyorum.
El: Tamam anladım hemen uçağa bin bakalım sana güzel bir sürprizim var.
Kiko: Olley tamam uçalım.
El: Lezzet ülkesine hoş geldiniz inişe geçiyoruz sıkı tutun.(iniş hareketi yapılır.)
El: İşte geldik şimdi ben senin küçük pasta fırının olacağım kek mi, poğaçamı yoksa
pastamı istersin?
Kiko: Hem kek hem poğaça hem de pasta istiyorum.(yeme hareketi yapılır.)
Kiko: Oh karnım doydu şimdi de elim sende oyunu oynayalım mı?
El: Tamam oynayalım saçına dokunabilir miyim?
Kiko: Evet tabi dokunabilirsin.
El: Burnuna dokunabilir miyim?
Kiko: Evet dokunabilirsin.
El: Pekiiii iç çamaşırına dokunabilir miyim?
Kiko: HAYIIIIIIR!!! Dokunamazsın.
El: Aferim kiko burada HAYIR demen çok önemliydi vücut senin izin almadan hiç
kimsenin sana ve özelliklede iç çamaşırına dokunmasına izin vermemelisin kendini
kötü hissettiğin hiçbir sırrı saklamamalısın mutlaka güvendiğin bir büyüğüne
anlatmalısın çünkü seni korumak yetişkinlerin işidir.
Eğer kötü bir dokunuş ve bakışla karşılaşırsan;
1.
2.
3.
4.
Önce “HAYIR” de
Sonra hemen oradan “UZAKLAŞ”
Güvendiğin bir büyüğüne “ANLAT”
Biri sana inanana kadar “ANLATMAYA DEVAM ET”
Anlaştık mı Kiko?
Kiko: Evet çok iyi anladım. Ama ben artık oyun oynamaktan çok yoruldum, uykumda
geldi eve dönelim mi?
El: Hadi gidelim. (gitme hareketi yapılarak sahneden çıkılır.)
EK – 4
GÜVENDİĞİM BÜYÜKLER
Eğer kötü bir bakış ya da dokunuşla karşılaşırsan güvendiğin birine mutlaka söyle.
Yönerge:
1. Ortada ki kalp şekline kendi resmini çiz.
2. Yardım isteyebileceğin büyüklerin ve güvenebileceğin yetişkinlerin de resimlerini
yıldızların içine yapabilirsin.
EK - 1
Yönerge: YOLU TAKİP EDEREK KİKO’YU EL’E ULAŞTIR