Uyduların Sınır Güvenliğinin Sağlanmasında

UHAT-2015 / III. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi
23-24 Ekim 2015 Konak – İZMİR
Uyduların Sınır Güvenliğinin Sağlanmasında Kullanılmasına Yönelik Bir İnceleme
A Study On The Use Of Satellites In Ensuring The Border Security
Ali Emre DESTEGÜL1
ABSTRACT:
Advances in satellite technology in recent years, has been affected many problems fields positively. One of
the best examples of civilans military technology are working together is providing the ability of
identification via satellites. This feature can be used as utility provider to ensure the security of the borders.
In this study, a system has been proposed which is also thought to benefit in border securtiy and peace time
intelligence, reconnaissance, surveillance activities.
In this study, it has benefited from ProQuest, Google scholar, YÖK thesis center and various international
broadcasting centers and onlinemagazines. In the firstpart of the study it was examined how the state
developed on military and civilian satellite technologies. After analyizng the border problems in USAMexico, Pakistan-Afganistan, Turkey-Syria borders; importance of remotesensing in defense and security
was stated which takes its power from energy, communication and satellite technology.In the parts of
ongoingstudy, it was investigated about the satellites benefits on reconnaissance through the borders to
ensure their security properly. In this context, today's satellite reconnaissance and surveillance capabilities
have been analyzed. After analyzing security issues such as the effects of the factors that create terroror
smuggling tactics, a system was proposed via qualitative research technics to describe the ideal in order to
solve the problems mentioned above.
At the conclusion part of the study, the pros and cons were discussed after the SWOT analysis of the
proposed system and the first to do list has been stated for Turkey in order to work this proposed border
security system.
KeyWords: Border security, image, satellites, sensor, minisat, cubesat, intelligence, surveillance,
reconnaissance
ÖZET
Son yıllardaki uydu teknolojilerindeki gelişmeler birçok sorun sahasını olumlu olarak etkilemektedir. Sivil ve
askeri teknolojilerin ortak çalıştığı en güzel örneklerden biri uydudan tespit kabiliyetinin sağlanmasıdır. Bu
özellik kara sınırlarının güvenliğinin sağlanmasında fayda sağlayıcı şekilde kullanılabilmektedir. Bu çalışmada
uydulardan gözetleme ile sınır güvenliğinin artırılmasına yardımcı olacak ve barış zamanı istihbarat, keşif,
gözetleme faaliyetlerine faydası olacağı öngörülen bir sistem teklif edilmiştir.
Bu çalışmada proquest, Google scholar, yök tez merkezi ve çeşitli uluslararası yayın yapan dergi ve online
yayın merkezlerinden faydalanılmıştır. Çalışmanın ilk kısımda askeri ve sivil uydu teknolojisinin ne şekilde
geliştiği incelenmiştir.ABD-Meksika, Pakistan-Afganistan, Türkiye-Suriye sınırlarında yaşanan problem
1
Hava Pilot Yüzbaşı, Hava Harp Akademisi, [email protected]
215
UHAT-2015 / III. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi
23-24 Ekim 2015 Konak – İZMİR
sahaları analizleri yapıldıktan sonra; enerji, haberleşme, iletişim ve uzaktan algılama teknolojilerinin de
katkısıyla gelişen uydu teknolojilerinin savunma alanındaki önemi belirtilmiştir.
Çalışmanın devam eden kısımlarında, uydular ile uzayın farklı boyutlarında elde edilen keşif ve istihbarat
kabiliyetinin kara sınırı güvenliğinin sağlanmasına etkisi incelenmiştir. Bu kapsamda günümüz uydudan keşif
ve gözetleme kabiliyetleri analiz edilmiştir. Güvenlik sorunu yaratan etkenlerden terör veya kaçakçılık
taktikleri gibi faktörlerin etkileri de analiz edildikten sonra, bu bilgiler ışığında karşılaşılan problemin çözümü
için nitel bir araştırma sonucunda sorunları çözecek, ideali anlatan bir sistem teklif edilmiştir.
Çalışmanın sonuç kısmında, yapılan SWOT analizi sonucu teklif edilen sistemin artı ve eksileri masaya
yatırılmış. Teklif edilen sistemin Türkiye açısından uygulanabilmesi için aşılması gereken öncelikli problem
sahaları ifade edilmiştir.
Anahtar kelimeler: Sınır güvenliği, görüntü, yapay uydu, sensör, mini uydu, istihbarat, keşif, gözetleme.
1.UZAKTAN ALGILAMA TEKNİKLERİNİN EVRİMİ
Uzaktan algılama, nesnelerle fiziksel temasta bulunmadan bilgi edinme bilimidir. Bu analiz algılayıcı
platforma yerleştirilmiş sensörler vasıtasıyla yapılır. Uzaktan algılama teknikleri birçok amaca hizmet
etmektedir. Bunlardan en önemli ve en yaygın kullanılanı görüntü elde etme kabiliyetidir.
Havadan görüntü elde edilmesinin ilk uygulaması 1858’de Gaspard Felix Tournachon’un, 700‐ft. yukarıdan
Paris’i çektiği fotoğraflar ile günümüze aktarılmıştır. (History of Aerial Photography, 2015) Balonda çekilen
bu fotoğrafı, posta güvercinlerinin göğsüne iliştirilen kameralar, uçaklarda yolcu olarak uçan hava
fotoğrafçıları takip etmiştir. Günümüzde fotoğraf ve video çekebilme kabiliyeti son derece gelişmiş keşif
podları ve yüksek çözünürlüklü görüntü elde edebilen uydular kullanılmaktadır.
1.1.Uyduların Uzaktan Algılamadaki Konumu
Uyduya dayalı uzaktan algılama çalışmalarının başlangıcı soğuk savaş dönemlerine dayanmaktadır. İlk başta
güvenlik ihtiyacının karşılayabilmek amacıyla başlatılan çalışmalardır. 1950’li yıllarda ABD ve SSCB arasındaki
uzay yarışının başlangıcı uydu teknolojisinin de gelişmesine büyük katkıda bulunmuştur. 1960’larda uydu
sistemlerinden yeterli kalitede görüntüler alınmaya başlanmıştır. Devam eden çalışmalarda1960-1972 US
Corona programı ile ilk keşif amaçlı görüntü elde edilmesi sağlanmıştır. 1972’de Landsat-1 uydusunun başarı
ile çalışması uzaktan algılama teknikleri ve pazarının ön plana çıkmasında önemli katkı sağlanmıştır. Takip
eden çalışmalarda(1975) Landsat-2’nin de başarılı olmasıyla sivil uygulamalar için pazarlanma ortamının
kapılarının tamamen açılması sağlamıştır. (Campbell, 2008)
Uyduların uzaktan algılamadaki önemi, tek bantlı görüntülemeden çok bantlı görüntüleme kabiliyeti
kazanılması süreciyle beraber artmıştır. Ayrıca 1975 te çoklu bantta 80 metrelik mekansal çözünürlük varken
1984’te Landsat-5 ile çoklu bantta 30 metre, tek bantta 15 metre ye kadar kalite artmıştır. Fransa 1986‘da
Spot-1 ve 1990’da Spot-2 ile çok bantta 20 metre, tek bantta 10 metre ye kadar ilerlemiştir. Artık 1990’li
yıllardan sonra yüksek çözünürlüklü görüntüler ticari olarak sağlanabilir duruma gelmiştir. Bu konuda temel
görüntü sağlayıcıları ABD, Rusya, Fransa, Hindistan olmuştur.
Uyduların kullanımında önemli avantajlar olmasına karşın aynı zamanda önemli kısıtlarda vardır. Bir
gözetleme uydusu için önemli özelliklerden biri çözünürlük kabiliyetinin yüksek olmasıdır. Keşif
uydularındaki en önemli kısıtlar veri aktarım miktarındaki problemlerdir. Uydular haberleşme, görüntü
istihbaratı, arama kurtarma, hava tahmini gibi onlarca farklı konuda kullanılabilmektedir. Bu çalışmanın
216
UHAT-2015 / III. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi
23-24 Ekim 2015 Konak – İZMİR
konusu gereği askeri amaçlı uydular ağırlıklı olarak incelenmiştir. Askeri uydular, her noktayı gözetleyebilir,
telsiz ve radarların tam koordinatlarını alabilir, deniz altıların hareketlerini izleyebilir. Askeri amaçlı kullanılan
uyduları sınıflandırmamız gerekirse; Haberleşme, keşif, hava tahmini ve navigasyon uyduları şeklinde
sınıflandırabiliriz.
Görüntüleme ve sinyal analizi amaçlı kullanılan uydulara keşif uyduları denir. Keşif uyduları IMINT, SIGINT,
Erken uyarı ve Nükleer patlama uyduları şeklinde sınıflandırılabilir. Bu çalışmadaki gelecekte çalışılması
faydalı olacağı düşünülen ve bu amaçla teklif edilen uydudan sınır güvenliği sağlanması sistemi, bir IMINT
uydu sistemidir. IMINT keşif uyduları; Foto-istihbarat, Elektro-optik ve Radar görüntüleme şeklinde
belirtilebilirler. IMINT uydularının kısa ömürlü olmasıhandikabı, sınır güvenliği gibi devletlerin başının belası
olduğu büyük bir problemi büyük oranda çözebileceği düşünüldüğünden dolayı zamanla ihmal edilebilir bir
parametre olacaktır. Teklif edilen sistem belirtilmeden önce söz konusu olan sınır güvenliği probleminin
önemi hakkında bahsetmekte fayda olacaktır.
2. SINIR GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI
2.1. Sınır Nedir?
Devlet sınırlarını, savaşlar ve çatışmalar sonucu oluşan ayrım çizgileri diye ifade edebiliriz. Sınırların
belirlenmiş bir ülkenin kendisini kolay korunmasında, oradaki halkın güvenli yaşamasında önemli katkısı
vardır. (Gümüşçü, 2010) Bugünün dünyasında, ülkeler arası sınırlar bazen eskiye göre daha önemsiz bazen
ise daha önemli olacak şekilde karşımıza çıkmaktadırlar. Ekonomik açıdan incelendiğinde, ticareti olumsuz
etkilememesi için sınırların kaldırılması bile düşünülebilirken, güvenlik açısından incelendiğinde ise
güvenliğin ticareti ikinci plana attığı birçok durum ile karşılaşmaktayız. (U.Nations, 2011) Bu durumda
göstermektedir ki kara sınırları hiçbir zaman unutulmamalı ve kriz durumunda kontrolünün
sağlanamamasının kötü etkilerinin düzeltilemeyecek sonuçlara varabileceğinin farkında olunmalıdır. Bu fikre
doğrultusunda, Afrika birliğinin sadece sınırlarının %25’ini karadan oluşmasına rağmen güvenlik zafiyetini
azaltmak için 2007 yılında kara sınır çizgileri belirleme programını başlatıp, 2012 yılında üye ülkelerin kara
sınırlarının belirlenmiş daha kontrol edilebilir şekilde güncellemiştir. (Africa.Union, 2009)
Sınırların kalktığı bir Dünya’da sınır güvenliği ne kadar önemlidir ki düşünebilirsiniz fakat etkili yönetim
sağlanabilmesi için öncelikle iç ve dış güvenliğin sağlanması gerektiği unutulmamalıdır. Güvenlik unsuru ise
sınırların güvenliğinden geçmektedir. Dünyada sınır güvenliğinin sağlanması görevi farklı ülkelerde farklı
kolluk kuvvetleri veya sivil özel eğitimli yapılar tarafından sağlanmaktadır. Ancak sınır güvenliğinde karar
mekanizması ayrıntıda değişmekle beraber hepsinde siyasi bir yapının kontrolü altındadır. (Marenin, 2010)
Siyasi yapı veya başka bir değişle politikacıların önceliklendirmelerine göre sınır gözetleme ve kontrol sıklığı
değişebilir. Sınır güvenliğinin sağlanması tek yönlü bir davranış değildir. Komşu ülkelerin kendi içindeki
problemlerinden dolayı sınır güvenliğinde çağın şartlarına uygun yatırım ve önlemleri almaması sonucu,
diğer komşu ülke her ne kadar önlemlerini almış olsa da sınır güvenliğinde başarısız olabilir. Bu duruma
örnek olarak 11 Şubat 2013’te Türkiye Cilvegözü sınır kapısında Suriye’den giren bomba yüklü bir arabada
Suriyeli kolluk kuvvetleri tarafından fark edilememesi sonucunda Türkiye’de 13 kişinin ölmesine neden
olması incelenebilir. (Dinçer, Federici, Ferris, Karaca, Kirişci, & Çarmıklı, 2013)
2.2. Sınır Güvenliği Neden Sağlanmalıdır?
Bu problemi uygun şekilde cevaplayabilmek için öncelikle ülke sınırlarının neden önemli olduğunu incelemek
gerekir. Sınırların bir ülkenin dış tehlikelerden korunmasını ve iç düzenin kolayca sağlanmasına fırsat veren
yapılar olduğunu görmekteyiz. Sınırlar, kontrol edilebilirliği sağlayacak şekilde ülkeyi bölümlere ayırabilir,
genelde bu yöntem yasal olmayan unsurlar ile mücadeleyi kolaylaştırmak için yapılır. Küresel ekonomi,
217
UHAT-2015 / III. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi
23-24 Ekim 2015 Konak – İZMİR
sınırları tanımaz fakat sınırlar bir evin duvar ve kapısı gibidirler giriş çıkış kolaylığını sağladığı gibi kontrol
edilebilirliği de sağlarlar. Kapıların tamamıyla kapalı olması içerde salgın bir hastalığa yakalanmış biri kalınca
nasıl ki güvenliği sağlamaz aksine emniyetsizdir. (Marenin, 2010) Aynen öyle de kara sınırlarımızın ülkelere
karşı olması ülke içerisinde sadece yasal işlemlerin yapılacağını garanti etmez. Sınırlarımız güvenliğimiz için
yasal ticarete ve etkileşime açık olmalıdır.
Etnik farklılıklar, zor coğrafi şartlar, ekonomik sıkıntılar ve insan faktörü gibi nedenlerden dolayı sınır
kontrolü hiçbir zaman tam yapılamaz. (Barth, 1969) Çöl, dağlık arazi, ormanlık bölge gibi durumlarda sınırı
izlemek güçleşecektir. Fakat gerekli yatırımlar yapılır, etkin tedbirler alınırsa sınır kontrolü ve güvenliği süreci
iyi yönetilebilir.
Sınır güvenliği, ülke halkının komşu ülkelerden gelen yasal olmayan göç, malzeme, uyuşturucu, silah ve
benzeri maddelerin olumsuz sonuçlarından etkilenmemesi için güvenlik güçlerinin aldığı emniyet tedbirleri
bütünüdür. Silahlı Kuvvetler, ülke topraklarına yasak girişleri kontrol etmek ve engellemek zorundadırlar.
Dünya üzerinde kullanılan klasik yöntemlerden başka olarak ABD’nin 2004 yılından beri sınır güvenliğinde
İUS(İnsansız Uçak Sistemlerş)’ları etkin olarak kullanması ve bu çalışmasındaki maliyet etkinlik başarısı genel
olarak irdelenmelidir. Bu kapsamda, ilk cevaplanması gereken soru: “Sınır güvenliği nasıl etkin sağlanabilir”
sorusudur. Gelişmiş ülkelerin teknolojileri incelendiğinde, uydu teknolojisi, sensör üretebilme kabiliyeti,
yazılım konusunda yeterli olma gibi konularda kendisini ispatlayıp ve yeterli bir düzeye geldikten sonra
İUS’ların kara sınırında kullanılması projesini geliştirdikleri görülmektedir. Sınır güvenliğinde başarılı olmak
isteyen bir ülkenin belirli bir plan sırasıyla ilerlemesi başarıyı getirecektir.
Sınır güvenliğinin sağlanması, özetle iki ana başlık altında sıralayabiliriz. Birincisi sınır gözetlemesi, ikincisi ise
sınır kontrolünün sağlanmasıdır. (Hills, 2002) Gözetlemede amaç tespit ve teşhis etmeyi sağlamak, kontrol
etmekten kasıt ise caydırıcı güç olabilme kabiliyetini sağlayabilmektir. Bu görevleri yapabilmek birçok alt
görevlerde başarılı olmayı gerektirmektedir. Sınırda güvenliği sağlamak sadece bir uzman dalına sahip ekibin
işi olamayacağından farklı uzmanlık alanlarına sahip insanların beraber çalıştığı bir kurum üzerinden
yönetilmesi gerekmektedir. (Tass, 2014) Nitekim ABD’nin BorderPatrolAgency(Sınır devriye Ajansı)’si,
İngiltere’nin Border Force(Sınır Kuvvetleri Teşkilatı)’u bu yapılanmaya örnek verilebilirler.
(Wikimedia.Foundation, 2014) Dünyada birçok ülke kendi konum ve yapısına göre sınır güvenliğini tek
merkezden yönetmeyi tercih etmesine karşın, bazı ülkeler iki veya daha fazla yapının ortak çalışması ile sınır
güvenliğini sağlamaktadırlar.Buna örnek olarak Avrupa birliği ülkelerine Frontex kuruluşunun verdiği destek
incelenebilir.
Sınır güvenliği teşkilatını ayırmayı düşünen gelişmekte olan ülkeler, bunun çok büyük masraf olduğundan
şikâyetçilerdir. (Marenin, 2010) Fakat oluşturulacak yeni teşkilatın masrafları ülkeye giren kayıt dışı ekonomi,
yasal olmayan maddeler ve kaçakçılığın oluşturacağı sorunlar ve zararlar hesaplandığında önemsiz bir miktar
kalacaktır.
Sınır güvenliğini sağlayan unsurların etkinliğinden bahsetmek için bahsedilmesi gereken başka bir konu,
güvenliği bozan nedenlerin iyi incelenmesidir. Bu sorunlar genel başlıklar altında, silah kaçakçılığı, yasal
olmayan göç, uyuşturucu kaçakçılığı ve kayıt dışı gümrük malzemesi sorunlarıdır. (SAS, 2009) Özellikle silah
kaçakçılığının engellenmesi konusuna dikkat edecek olursak diğer konularda da benzer yöntemler ile başarılı
olunabilir. Silah kaçakçılığını engellemek için ilk yapılaması gereken, güvenlik güçlerinin sürekli eğitimler ile
gelişen çağdaki farklı teknoloji ve durumları takip eder bir sistem oluşturmuş olup ve bu eğitimlerini
tatbikatlar ile taze tutan bir model sergilemesinin gerekliliğinin farkında olunmasıdır. Ayrıca sınır güvenliğinin
sınır kapısından ilgili ülke içerisine girişle bitmemesi gerektiği belirli bir tampon bölge içerisinde kontrol
unsuru olmasa dahi devriye ekipleri vasıtasıyla sonradan kontrol için yeterli uzunlukta yasal bir bölge
oluşturulması gerekmektedir. Son olarak ama belki de en önemlisi olarak sınır komşusu ülke ile iyi ilişkiler
218
UHAT-2015 / III. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi
23-24 Ekim 2015 Konak – İZMİR
kurulup, iş birliği ve teknoloji paylaşımı gibi konularda yardımlaşmak bu güvenlik sisteminin etkinliğini
arttıracak ayrıca güvenlik için harcanan para miktarını azaltacaktır.
ABD’nin sınır güvenliğinin etkinliğini arttırmada kullandığı etkin bir yöntem, öncelikle sınırlarını farklı
bölgeler bölmektir. Bu bölgelerdeki tespit edilen, sonradan farkına varılan kaçakçılığın, yasal olmayan göç
gibi problemlerin hangi bölgede fazlaca oluştuğunu belirleyip her bölge için bir sınır güvenliği etkinlik kat
sayısı belirleyip, başarısız bölgelere geri dönüş yatırımlarını attıracak şekilde yatırım yapıyor olmasıdır. Bu
yöntem standart bir kontrol sistemindeki geri besleme kabiliyetini sisteme sağladığı için etkin sınır
yönteminin sağlanması için kullanılması gereken bir unsurdur.
Sınır güvenliğindeki etkinlik, kara unsurlarıyla desteklenmediği sürece riskli, bazen de etkisiz olabilecektir.
Kara sınırının gözetlenmesi problemi sadece İUS’lar ile çözülmeye çalışılırsa maliyet etkin olmayacağı ABD
kongresine sunulan maliyet raporlarından anlaşılabilir. Bu nedenle İGK faaliyetleri için öncelikle uydudan
anlık hava fotoğrafı elde edebilme kabiliyetini sağlamak olmalıdır. Fakat bu sistem ayrıntılı hesaplama
gerektireceği ve yüksek maliyetli olacağı unutulmamalıdır. Teknoloji paylaşımı uygulama kolaylaştırılabilir ve
ülkelerin aynı anda çoklu amaçlı kullanılabilen bir takım uydu projesiyle maliyet azaltılabilir. Ayrıca,
meteorolojik şartların bozulması durumunda, uydular eğer SAR(Sentetik Açıklıklı Radar) radarı ile donatılmış
veya bu yazılıma eşleştirilmemişler ise veri aktarımında sorun çıkarmaktadırlar. Hesaplama ve maliyete bu
gibi durumlarında eklenmesi unutulmamalıdır.
2.3. Uyduların Sınır güvenliğinin sağlanmasında etkinliği
Bu konuda etkinlikten bahsedebilmek için karşılaşılabilecek zorlukları ve Dünya uydu yörüngeleri hakkındaki
kısıtları irdelemek gerekmektedir.
2.3.1 Uydular ve Dünya’nın yörüngeleri
Uyduların dünya etrafında sabit bir yörüngede dönmesi kütle çekim kanun ile açıklanmaktadır. Basitçe
açıklamak gerekirse, Dünya’nın kütle çekiminin uydunun yörüngedeki merkez kaç kuvvetine eşit olduğu
noktada uydu yörüngeye oturmuş demektir. Uyduların yerden yüksekliği yaklaşık 36000 km ye ulaştığında
dünyanın dönüş oranına eşit bir hız ile yörüngede kalırlar. Bu bölgeye yer ile beraber gittiğini ifade eden
“geosynchronous” yani yer merkezli yörünge denilir. Eğer bu yörünge ekvatorda ise yörüngede
kayma(eccentricity) ve eğim(inclination) sıfır olacağından dolayı bu yörüngede bulunan uydu, tamamıyla yer
merkezli bir uydu olacaktır. (Prof.Tokmakoğlu, 1982)
Yörüngeler Dünya’ya olan mesafelerine göre sınıflandırıldığında LEO(LowearthOrbit), yerden itibaren 180200km yüksekliğe kadar, MEO(Medium Earth Orbit), 2000-35000km, HEO(High Earth Orbit), 35000km ve
üstünde konuşlandırılmış yörüngelerdir. High orbit mesafesinin üzerindeki bölgeye Lagrange noktası denilir.
Bu noktadan sonra cisimler Dünya’nın çekiminden çok Güneş’in çekimine kapılır ve Güneş’e yönelir. Tam bu
noktada cisimler Dünya ile beraber Güneş etrafında dönerler. 5 farklı Lagrange noktası vardır bunlar güneşin
3 boyutlu resmini üretmek, uzay teleskopu vazifesi görmek ve Dünya’yı sürekli aydınlık olarak izleyebilmek
gibi vazifelerin görülmesini sağlayan noktalardır. MEO, genelde navigasyon uydularının kullanıldığı
yörüngedir. Ekvatordan uzak bölgeleri gözetlemek için uygundur. Yarı senkron yörüngede denilir. Bir tur 12
saat sürer. Rusların bulduğu Molniya yörüngesi bu yörünge çeşidine örnek verilebilir.LEO’daki uydular;
bilimsel uydular ve bölgesel hava durumu bilgisi elde etmek için kullanılan uydulardır. (Riebeek, 2009)
219
UHAT-2015 / III. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi
23-24 Ekim 2015 Konak – İZMİR
Şekil-1 (AEÜ-MYO, 2011)
Yukarıda şekilde farklı yörüngelerde seyirlerini devam ettiren takım uydu sisteminin belirlenmiş bir bölge
için uzaktan algılama sensörleriniaynı bölgede birleştirmesi ifade edilmeye çalışılmıştır. Bu makalede teklif
edilen sistemde farklı uyduların farklı yörüngelerden görüntü aktarması ve sürekliliği maksimum sağlayacak
şekilde planlama yapılması amaçlanmaktadır.
Gözetleme ve keşif yapmak amacıyla oluşturulan uydu sistemlerinde amaç ve problem kaynağına göre çok
farklılıklar oluşabilir. Bu farklılıklar yörünge seçimini, uydu üzerindeki faydalı yük seçimini, oluşturulacak
takım uydu sistemindeki dizilimi, farklı elektro spektrum bantlarının taşınması gerekliliği gibi durumları
oluşturabilir.
Yukarıda bahsedilenlerden de anlaşılacağı gibi bir uydu sisteminin etkin kullanılabilmesi birçok etkene
bağlıdır. Kara sınırlarının güvenliğinin sağlanması için tespit ve teşhis kabiliyeti yüksek olmalı ve 24 saat
sürdürülebilir olmalıdır. Süreklilik ve yüksek çözünürlük uydu sistemlerinden kimi zaman elde edilemeyebilir.
Bu nedenle uydu sistemleri sınır güvenliğini sağlamada yardımcı olarak kullanılmalıdır. Tek başına yerdeki
sensör ve kabiliyetlerden faydalanmadan sadece uydu sistemlerinden sınır güvenliğinin sağlanmasını
düşünmek çok gerçekçi olmayabilir.
3. UYDUDAN GÜVENLİĞİ SAĞLANMASI DÜŞÜNÜLEN BİR BÖLGE İÇİN OLUŞTURULACAK SİSTEMİN SWOT
ANALİZİ
SWOT, inglizce strenght, weakness, oppurtunity ve threat kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir
kısaltmadır. SWOT analizi bir sitemin kuvvetli, zayıf, fırsat kazandırabilecek ve tehlike oluşturabilecek
özelliklerinin incelenmesidir. Böylelikle tasarlanan sistem hakkında sistematik bir analiz yapılmış olur.
Teklif edilen modern sınır güvenliği kontrol sistemini açıklamak gerekirse: Sensör alt yapıları, mimariyi teşkil
etmektedir. Alt sensör sistemlerinin eşit sayıda oluşmasından oluşan sistemler çoğunlukta olmasına rağmen
son yıllarda sensörlerin hiyerarşik olarak sayılarının değişmesi ve birbirlerinin eksiklerini kapatmak koşuluyla
birleşmesini daha verimli kullanan sınır güvenliğini sağlama sistemleri de kurulmuştur. (Zhi SUN, 2010) Bu
sistemlerde, genel olarak kablosuz tespit ve takip görevlerinin icrası 3 alt katmanın birleşmesiyle
220
UHAT-2015 / III. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi
23-24 Ekim 2015 Konak – İZMİR
gerçekleştirilir. En alt katmanda skalar sensörler denilen maliyeti düşük olan yer ve yeraltı bölgesine
yerleştirilen sensör grupları bulunur.
Şekil-2 (Wikipedia, 2015)
Yukarıdaki şekilde 24 adet GPS uydu takımının yer yüzündeki bir nokta için örnek bir zamanda kaç tane
uyduyu gördüğü belirtilmiştir. Teklif edilen sistemde takım uydu sistemleri minimum 15 dakikalık ve
maksimum 30 dakikalık aralıklar ile aynı bölgeyi gözetleyebilmelidir. 15 dakikadan az olan aralıklar gereksiz
masraf oluşmasına neden olurken. Yeni uydunun ilgili bölgeden 30 dakikadan fazla aralıkla geçmesi sınır
güvenliğinin izlenmesine fayda sağlanmasını olumsuz etkileyecektir.
Teklif edilen sistemin en alt katmanında bulunan bu sismik sensörlerin sayıca fazla olması sınır güvenliği
sağlanacak bölgenin aralıksız izlenebilmesi için gereklidir. Fakat yanlış alarm oranın yüksek olabileceği
değerlendirilmektedir. Yanlış alarmı azaltabilmek için yer sensörlerine yardımcı olarak, orta katman olan yer
seviyesine konuşlanmış gözetleme kuleleri eklenir. Gözetleme kulelerinden görüntü yakalama, tespit,
birleştirme gibi faaliyetler yürütülerek yere döşenmiş sensörlerin sonuçları karşılaştırılır. Bu karşılaştırma
işlemi insan vasıtasıyla yapılabildiği gibi günümüzde otomatik nesne algılayan algoritmalar vasıtasıyla da icra
edilebilir. Sınırı geçmeye çalışan davetsiz misafirin tespit işlemi alt iki katmanda icra edilen faaliyetler ile
gerçekleştirilmiş olur.
En üst katmanda(uzay) gözetleme takım uydu setleri ile istenilen bölgenin sanki kırmızı ışıkta geçen arabanın
plakası kaydediliyormuşçasına gözetleme sağlanıp bu iki katmana hem destek hem de yedek görev icra
edilir. İllegal geçiş daha resmi şekilde kaydedilir. Fakat davetsiz misafiri tespit etmek tek başına yeterli
değildir. Bu nedenle takip edebilmek ve onunla iletişime geçebilmek gereklidir. Son aşama olan iletişim
safhasında İUS’lar veya robotlar kullanılarak davetsiz misafir sesli ikaz edilir. Tabi ki kara birlikleri ile yerden
takibin yapılması da bir yöntemdir. Günümüz modern sistemlerinde insan faktörü minimuma indirilmek
istendiğinden mimaride takip işlemi mümkünse önceden muhtemel durumlara göre programlanmış
Drone’lar veya robotlar vasıtasıyla yapılmak istenmektedir.İletişime geçiş safhası kullanıcı ülkenin insan
faktörü ile makineler arsında yapacağı iş bölümü oranıyla değişebilir. Sınır gözetleme için yerleştirilmiş takım
uydu sistemleri vasıtasıyla da ayrıca ana merkez ile sınır yönetim merkezi arasında entegrasyon tam
anlamıyla sağlanmış ve kontrol yedeklemeli olarak icra edilmiş olacaktır. Aşağıdaki şekilde teklif edilen
modern sınır güvenliği sağlanması sisteminin örnek bir şekil gösterilmektedir.
221
UHAT-2015 / III. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi
23-24 Ekim 2015 Konak – İZMİR
Şekil-3 İdeal sınır güvenliği sağlanması mimarisi
Yukarıdaki şekilde teklif edilen sistemin bir özeti anlatılmaktadır. Sınır güvenliğine faydası olması planlanan
uydu takımlarının sensörlerinin son derece yüksek çözünürlüklü olması gerektiğinden Hubbel uzay
teleskobu(Çözünürlüğü 16cm) simgesi ile ifade edilmiştir. Resimde yüksek çözünürlüklü uydu izleme görevini
sonraki uydulara bırakmadan önce veri aktarımını gerçekleştirirken ki an simüle edilmiştir. Bu sırada diğer
katmanlarda sismik sensörler ile yerde hareketli unsurlar tespit edilmekte, gözetleme kuleleri ve isteğe bağlı
veya otonomus kaldırılan insansız hava araçlarıyla da sınırı tehdit eden unsurun tespitindeki yanlış alarm
oranı düşürülmeye çalışılmıştır.
222
UHAT-2015 / III. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi
23-24 Ekim 2015 Konak – İZMİR
3.1.Sonuç
DAHİLİ FAKTÖRLER
Teklif edilen ideal sınır gözetleme mimarisin SWOT analizi aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Sonuç olarak, sınır
güvenliği sisteminin, komşu ülkelerin ortak alacağı kararlar ve teknoloji paylaşımı sonucunda, oluşturulması
zor fakat muhteşem sonuçlar üretecek bu sistemi hayata geçirilmesi Dünya barışına çok olumlu katkıda
bulunacaktır.
Kuvvetli Yanlar
Gözetlemede büyük yer izini
aynı anda tek platformda
takip edebiliriz.
Yedekli çalışma kabiliyeti
takım uydu setlerinde veri
aktarımında
veya
diğer
sensörlerde
olabilecek
hataları minimize eder
Uluslararası hukuk gereği
yörünge
Dünya’nın
tüm
çevresinden
geçebilir.
Böylelikle barış zamanı İGK
kabiliyeti kolaylıkla artar.
Sınır gözetleme için en ideal
sistemdir. Kesin çözüm vardır.
İş yükü bilgisayarlar ve
sensörlere bırakılmıştır.
223
Zayıf alanlar
Aynı bölgeyi 24 saat esasına
göre gözetleyebilmek için
takım uydu şeklinde planlama
yapılması gerekir.
Uydu üzerindeki sensörün
elde
ettiği
çözünürlük
yörünge mesafesi arttıkça
azalacaktır.
Sistem hata yaparsa onarım
ve bakımı yıllar alabilir.
Oluşturulacak
sistemin
maliyeti bir ülkenin tek başına
yapması
için
uygun
olmayacaktır. Birleşik yapılan
projeler
ile
yürütülmesi
gereken bir süreçtir.
IMINT
uydularının
kısa
ömürlü olması.
IR ve Optik sensörlerin kötü
hava şartlarından olumsuz
etkilenmesi. Bu nedenle SAR
taşıma
zorunluluğun
oluşması.
HARİCİ FAKTÖRLER
UHAT-2015 / III. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi
23-24 Ekim 2015 Konak – İZMİR
Fırsat kazandırabilecek alanlar
Görüntü işleme ve birleştirme
algoritmaları sınır bölgeleri
resimlerinin ilk halini hafıza
kaydettikten
sonra
değişiklikleri otomatik fark
edebilir.
Sınır gözetleme amacıyla
fırlatılmış takım uydular
başka birçok İGK faaliyetinde
kullanılabilir. Birden çok
ülkenin sınır gözetimi beraber
yapılacak şekilde planlama
yapılırsa maliyet son derece
azalacaktır.
Sınır güveliği mekanizması
insan
faktöründen
arındırıldığından
sınırlar
üzerinde yapılan yanlışların
geriye
dönük
hukuki
yaptırımlarının oluşturulması
kolayca sağlanabilecektir.
Tehlike oluşturan alanlar
Uzaya
ulaşım
detaylı
hesaplama ve ileri teknoloji
gerektirir.
Sistem hata yaparsa onarım
ve bakımı yıllar alabilir.
POZİTİF YANLARI
NEGATİF YANLARI
Yukarıdaki tabloda analizi yapılan sistemin tek başına gelişmekte olan bir ülke tarafından gerçekleştirilmesi
maliyet açısından yapılabilir olmayabilir. Fakat bu güvenlik sisteminin verimli şekilde çalışıyor olması
gelişmekte olan ilgili ülkeyi bölgesinde lider kıtasında etkin yapacağı değerlendirilmektedir. Kıtasında etkin
olmak isteyen coğrafi olarak yakın ve dost ilişkiler muhafaza etmiş birkaç ülkenin bu projeyi gerçekleştirmesi.
Dünya üzerindeki etkinliklerini son derece olumlu etkileyeceği sonucuna varılmıştır
Kaynakça
AEÜ-MYO. (2011, 11 22). 8 15, 2015 tarihinde AEÜ MYO Bilgi ve Açık İletişim Dersi:
http://ahibilgiiletisim.blogspot.com.tr/ adresinden alındı
Africa.Union. (2009). African Union Border Programme.
Barth, F. (1969). Ethnic Groups and Boundaries. American Anthroplojist.
Campbell, J. (2008). Introduction to Remote Sensing. New York: The Guilford.
224
UHAT-2015 / III. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi
23-24 Ekim 2015 Konak – İZMİR
Dinçer, O. B., Federici, V., Ferris, E., Karaca, S., Kirişci, K., & Çarmıklı, E. Ö. (2013). Suriyeli mülteciler krizi ve
Suriye. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) ve Brookings Enstitüsü.
Gümüşçü, O. (2010). Siyasi Coğrafya Açısından Sınırlar ve Tarihi Süreç İçinde Türkiye’de Sınır Kavramı. Bilig,
S, 79-104.
Hills, A. (2002). Border control services and security sector. Geneva Centre for the Democratic Control of
Armed Forces.
History of Aerial Photography. (2015, 5 21). 5 21, 2015 tarihinde
http://professionalaerialphotographers.com:
http://professionalaerialphotographers.com/content.aspx?page_id=22&club_id=808138&module
_id=158950 adresinden alındı
Marenin, O. (2010). Challenges for Integrated Border Management in the European Union. Geneva Centre
for the Democratic Control of Armed Forces.
Prof.Tokmakoğlu. (1982). Remote sensing tekniğinin algılayabileceği en küçük boyut. İ.Ü. Yayınları.
Riebeek, H. (2009). nasa.gov. 5 22, 2015 tarihinde
http://earthobservatory.nasa.gov/Features/OrbitsCatalog/ adresinden alındı
SAS. (2009). Shadows of War,Small arms survey. Geneva:Graduate Institute of International Studies, 86.
Tass, T. (2014). Border Security Matters. Ottawa: BORDERPOL.
U.Nations. (2011). World Economic and Social Survey.
Wikimedia.Foundation. (2014, Kasım 12). List of national border guard agencies. Aralık 12, 2014 tarihinde
wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_national_border_guard_agencies adresinden
alındı
Wikipedia. (2015). wikipedia. 7 15, 2015 tarihinde Gps:
https://tr.wikipedia.org/wiki/GPS#/media/File:ConstellationGPS.gif adresinden alındı
Zhi SUN, P. W. (2010). BorderSense: Border patrol though advanced wireless sensor networks. ELSEVIER.
225