Libra Kullanım Kılavuzu - Kütüphane

LİBRA WEB OTOMASYON PROGRAMI
KULLANIM KILAVUZU
Genel Bilgi_______________________________________________________________________________________2
Sorgulama_______________________________________________________________________________________3
Karma Sorgulama Komutları________________________________________________________8
Anahtar Sözcükler_____________________________________________________________________9
Yeni Yayınlar__________________________________________________________________________________10
Özel Koleksiyonlar___________________________________________________________________________11
Kütüphane Koleksiyonu____________________________________________________________________11
Materyal Türlerine Göre____________________________________________________________12
Dillerine Göre_________________________________________________________________________12
Alanlarına Göre_______________________________________________________________________13
Konu Sınıflarına Göre________________________________________________________________13
Ödünç Kayıtları_______________________________________________________________________________14
Güncel Duyurusu_____________________________________________________________________________15
Fazla Sayılar___________________________________________________________________________________16
Kütüphane İşbirliği__________________________________________________________________________16
Sağlama İstekleri_____________________________________________________________________________16
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı - 2011
Sayfa 1
LĠBRA WEB OTOMASYON
GENEL BĠLGĠ
LIBRA, LIBRary Automation sözcüklerinin kısaltmasından adını alan bir
kütüphane otomasyonu yazılımıdır. Anadolu Üniversitesi Kütüphane ve
Dokümantasyon Dairesi Başkanlığı'nın kütüphanecilik faaliyetlerinin bilgisayar
destekli olarak yürütülmesi ve izlenmesi için geliştirilen KYBELE yazılımından
edinilen tecrübeler ile geliştirilmiştir. Microsoft. NET ortamında C# dili ile yazılmıştır.
LIBRA yazılımı, yalnız kataloglama, tarama ve ödünç verme gibi kütüphane
işlemlerini destekleyen klasik bir kütüphane otomasyonu yazılımı olarak değil,
referans bölümünden yönetim kademesine kadar her seviyeye hizmet edecek bir
yönetim bilgi sistemi olarak tasarlanmıştır.
LIBRA sayesinde kütüphane yöneticileri personelinin işlem performanslarını
değerlendirebilmekte, koleksiyonlarının gelişimini yönlendirebilmekte, üst yönetime
kütüphane faaliyetleri hakkında sağlıklı ve doğru raporlar sunabilmektedir.
Her alanda hizmeti kolaylaştırmayı hedef alan LIBRA yazılımı ile, materyal
isteklerinin kütüphaneye gelmesinden, bütçeleme, sipariş, faturalama, kataloglama
ve ödünç aşamalarına kadar her adım gerçekleştirilebilmektedir.
Dinamik bir yazılım olan LIBRA, zaman içinde gelişen teknolojilere ve
gereksinimlere göre kendini yenilemektedir.
Kullanıcılar e-posta aracılığı ile kendileri ile ilgili gelişmelerden haberdar
edilebilmekte, web sayfaları aracılığı ile üzerlerine kayıtlı materyalleri görüp,
gerektiğinde süre uzatabilmektedir.
Güncel bilgi duyurusu hizmeti ile kullanıcılar ilgilendikleri konularda
kütüphaneye gelen kaynaklardan kısa sürede haberdar olabilmektedir.
LIBRA yazılımı, RFID sistemine uyumludur. 3M Shelf Check in/out donanımı
ile kullanıcıların kendi kendilerine ödünç ve iade işlemleri yapabilmelerini
desteklemektedir.
LIBRA, web servisleri aracılığı ile Ulusal Toplu Katalog (TO-KAT)'a on-line veri
aktarımını desteklemektedir. Keza, kurumsal portal yazılımlarına kullanıcı üzerindeki
materyaller ve güncel bilgi duyurusu abonelikleri hakkında bilgi verebilmektedir.
Bilindiği üzere, bibliyografik künye bilgilerinin bilgisayarlarda anlaşılır biçimde
tutulabilmesi için MARC (MAchine Readable Cataloging) standartları geliştirilmiştir.
LIBRA Sistemi, ağırlıklı olarak MARC 21 standardına dayalıdır. MARC 21'de bulunan
bazı alanlar, veri giriş işlemlerinde kolaylık sağlaması için değiştirilmiştir. Bununla
birlikte sistem bütünü ile MARC 21'e uyumlu transfer dosyaları hazırlayabilecek
yetenektedir.
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 2
LIBRA programına http://libra.sinop.edu.tr/ adresini ya da Sinop Üniversitesi
web sayfasından kütüphane alanına oradan da Libra Katalog Tarama yolunu
kullanarak da girmek mümkündür. Otomasyon programı açıldığında ilk olarak
program aşağıda görülen anasayfa gelecektir.
Ekran Görüntüsü-1
SORGULAMA
Katalog taraması yapmak için ana menüde Sorgulama seçeneği tıklanır.
Sorgu dizgisinin ve parametrelerin girileceği aşağıdaki pencere açılır.
Taramada kullanılacak dizgide Türkçe karakterler varsa, bunların aynen girilmesi
zorunludur.
Ekran Görüntüsü-2
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 3
Bu pencerede sorgu dizgisi ilgili kutucuğa girilir. Aynı kutucukta son girilen sorgu
dizgileri de seçilebilir durumdadır. Katalog kutucuğunda sorgulanacak katalog
seçilebilir. Dizin kutucuğundan seçilecek dizin adı, sorgulama yöntemini belirler.
LIBRA sisteminde 3 tip sorgulama yapılabilir:

Anahtar sözcük sorgulaması: Sistemdeki bibliyografik künye erişim
uçlarında geçen sözcükler anahtar sözcük olarak adlandırılır. Sorgu dizgisi olarak
en çok 8 sözcük istenen sırada girilir. Tarama başlatıldığında bu sözcüklerin erişim
uçlarında geçtiği bibliyografik künyeler sözcük kombinasyonlarına göre taranır.
Sonuçta hangi kombinasyonda kaç künye olduğu listelenir.

Karma sorgulama: Taranacak dizin ve tarama dizgisinin bir ilişki işareti ile
birlikte verildiği sorgulama yöntemidir. Aynı komutta birden fazla sorgu komutu VE
ve YA DA işaretleri ile birleştirilebilir. Sonuçta verilen koşullara uygun künyeler
doğrudan listelenir.

BaĢlık sorgulaması: Dizin listesinde yukarıda belirtilen 2 seçeneğin dışında
kalan erişim ucu dizinlerinden biri seçildikten sonra o dizinde aranacak dizgi verilir.
Sonuçta verilen dizgiye uyan erişim uçları ve o erişim ucu ile ilgili kaç künye
olduğu listelenir.
Eğer anahtar sözcük sorgulaması yapılmışsa, aşağıdaki örnek sonuç penceresi gelir.
Bu pencerede künye listesine erişmek için ilgilenilen sözcük kombinasyonunun
bulunduğu satır tıklanır.
Ekran Görüntüsü-3
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 4
Künye listesi aşağıdaki örnek penceredeki gibidir. Künyenin yer numarası, yazar adı, eser
adı ve materyal türüne göre yayım sıklığı, fiziksel yapı bildirimi vb. bilgiler listelenir. Eğer
bibliyografik künye hakkında ayrıntılı bilgiler görmek istenirse, ilgili künyenin olduğu satır
tıklanmalıdır.
Ekran Görüntüsü-4
Ayrıntılı bibliyografik künye görünümü örnek penceresi aşağıdadır.
Ekran Görüntüsü-5
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 5
Burada dikkat edilecek husus, sorgulanan materyalin hangi kütüphanede yer aldığı
ve ödünç durumudur.
Ekran Görüntüsü-6
Sorgulanan materyal Merkez Kütüphanede bulunup ödünç alınabilir durumdadır.
Ekran Görüntüsü-7
Sorgulanan materyal Eğitim Fakültesi Kütüphanesinde bulunup 25.02.2011 tarihine
kadar ödünç alınamaz. Kütüphane kullanıcısı, ödünç durumda bulunan materyali
ayırtmak istiyorsa, T.C. Kimlik numarasını yazarak Rezerve Et butonuna basması
gerekir.En fazla 5 adet materyal rezerve edilebilir.
Ekran Görüntüsü-8
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 6
Materyal kullanıcı adına rezerve edildi uyarısını gördüğümüzde ayırtma işlemi
tamamlanmış olur.(Rezerve işlemi yapabilmek için Kütüphaneye üye olunması
gereklidir.)
Ekran Görüntüsü-9
Eğer başlık sorgulaması yapılırsa, açılacak sonuç penceresi örneği aşağıdadır. Bu
listede bulunan başlık ve bununla ilintili künye sayıları listelenir. Listelenen başlıkla
ilgili bakınız ya da ayrıca bakınız ilintisi kurulan başka başlıklar varsa onlar da
listelenir. İlintili başlıkların gösterilmesi istenmiyorsa, sorgu giriş penceresinden
Ġlintileri gösterme seçeneği seçilmelidir.
Ekran Görüntüsü-10
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 7
KARMA SORGULAMA
Her bir karma sorgu komutu DizinAdı İlintiİşareti SorguDizgisi üçlüsünden
oluşur. DizinAdı aşağıdakilerden biri olabilir:
Dizin kodu
Kısaltması
Açıklaması
KSNF
KSNF
Konu sınıfı kodu
KTIP
KTIP
Materyal türü
KGNL
KGNL
Konu alanı kodu
MARC
MARC
MARC alan kodu
KKOD
KKOD
Künye kayıt numarası
KONU
K
Konu başlığı
DIZI
D
Dizi adı
YAZAR
Y
Yazar, kurum, konferans vb. ad başlığı
ANABILIM
A
Tez ana bilim-ana sanat dalı adı
YER
YE
Hiyerarşik yer başlığı
TEKNIK
T
Teknik detay başlığı
TAKSONOMI
TA
Taksonomi başlığı
MATERYAL
M
Fiziksel materyal başlığı
SYAYIN
SY
Makalenin yayımlandığı süreli yayın başlığı
YEVI
YEV
Yayınevi adı
BASLIK
B
Eser adı
STNO
ST
ISBN, ISSN vb. standart numara
YYIL
YY
Yayım yılı
SNFNO
S
Yer numarası
YDIL
YD
Yayım dili (tur, eng vb.)
KOLEK
KOL
Koleksiyon kodu
KUTUPHANE
KU
Bulunduğu kütüphane kodu
ESKIYENI
E
Eski-yeni yayın işareti (E ya da Y)
Tablo-1
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 8
İlintiİşareti aşağıdakilerden biri olabilir:
İşaret Açıklaması
=
EĢit ya da gibi
<>
EĢit değil ya da gibi değil
<
Küçük
>
Büyük
<=
Küçük-eşit
>=
Büyük-eşit
Tablo-2
SorguDizgisi taranacak dizinin niteliğine göre sayısal ya da alfasayısal olabilir.
Sayısal olmayan dizgiler içinde * (HERHANGİ BİR DİZGİ anlamında) ve ?
(HERHANGİ BİR KARAKTER anlamında) işaretleri kullanılabilir. Ancak bu işaretler
sorgu dizgisinin ilk 3 karakteri içinde geçemez. Alfasayısal sorgu dizgilerin daima *
bittiği varsayılır.
Birden fazla sorgu komutu aralarına & (VE anlamında) ya da | (VEYA anlamında)
işareti ile birleştirilebilir. Bu işaretlerin birlikte kullanıldığı durumlarda VE işareti VEYA
işaretine göre öncelikle değerlendirilir.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
En fazla 8 anahtar sözcük verilebileceği yukarıda belirtilmişti. Aksi belirtilmedikçe
her anahtar sözcük yalnızca verildiği biçimde aranır. Ancak karma sorgulama başlığı
altında verilen açıklamalara uygun olarak:


Anahtar sözcük içinde * (HERHANGİ BİR DİZGİ anlamında) ve ? (HERHANGİ
BİR KARAKTER anlamında) işaretleri kullanılabilir. Örneğin MASA anahtar
sözcüğü sadece MASA geçen erişim uçlarını aradığı halde, MASA* sözcüğü
MASA, MASADA, MASANIN vb. MASA ile başlayan tüm anahtar sözcükleri arar.
Dizin sözcüğü verilerek anahtar sözcüğü sadece belirli erişim uçlarında
aranması sağlanabilir. Örneğin MASA anahtar sözcüğü herhangi bir erişim ucu
içinde geçen MASA sözcüklerini aradığı halde B=MASA anahtar sözcüğü, sadece
eser adı erişim uçlarında geçen MASA sözcüklerini arar.
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 9
YENĠ YAYINLAR
Son 15 gün içinde kataloglanan yeni işaretli künyelerin konulara göre dağılım
listesi üretilir.
Ekran Görüntüsü-11
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 10
ÖZEL KOLEKSĠYONLAR
Programın bu bölümü kütüphanaye toplu bağış yapan kişi ve kurumların
bağışlarının ve bağışladığı materyallerin, ayrıca diğer özel koleksiyonların (Elektronik
materyaller, nadir eserler, müzik eserleri vb.) listelendiği sayfadır. Aşağıdaki ekran
görüntüsü örneğine göre Hakkı ERDEM ismine tıklayarak kişinin bağışladığı
materyalleri görebiliriz ayrıca kişi/kurum bağışları kısmındaki resimlere tıklayarak
bağışta bulanan kişi/kurum hakkında kısa bilgi almamız da mümkün olacaktır.
Ekran Görüntüsü-12
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 11
KÜTÜPHANE KOLEKSĠYONU
Kütüphane Koleksiyonu sayfası içerisinde otomasyon programına dahil edilmiş
materyallerle ilgili görsel ve sayısal istatistiksel veriler bulunur.
MATERYAL TÜRLERİNE GÖRE
Materyaller kitap, süreli yayın, bilgisayar kütüğü, kartografik materyal, müzik
eseri, görsel materyal, tez, makale, ses kaydı gibi türlere ayrılır. Bu kısımda
materyaller türlerinin istatistiklerini görebiliriz.
Ekran Görüntüsü-13
Ekran Görüntüsü-14
Örneğimiz; 11732 adet kitabın fiziksel olarak sayısal varlığı ve birbirinden farklı künye
olarak kataloglanmış kitap sayısını 9823 adet olarak ifadeleştirilmiştir.
DİLLERİNE GÖRE
Aşağıdaki tabloda yer aldığı ve görülebileceği üzere, bütün materyallerin
dillere göre sınıflandırılması ile oluşturulmuş sayısal ve görsel istatistiksel verileri
gösterir.
Ekran Görüntüsü-15
Ekran Görüntüsü-16
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 12
ALANLARINA GÖRE
Alanlarına göre; LC Sınıflama sistemi baz alınarak konusal kategorileştirilmiş
materyaller LC Sınıflama Kodu ve materyalin içerdiği genel konu başlıklarını
gösterecek şekilde istatistiki olarak gösterilmiştir.
Ekran Görüntüsü-17
Ekran Görüntüsü-18
KONU SINIFLARINA GÖRE
Konu Sınıflarına Göre; LC Sınıflama sistemi baz alınarak konusal
kategorileştirilmiş materyaller LC Sınıflama Kodu ve materyalin içerdiği alt konu
başlıklarını gösterecek şekilde istatistiki olarak gösterilmiştir.
Ekran Görüntüsü-19
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 13
ÖDÜNÇ KAYITLARI
Ödünç kayıtları sayfasında kütüphane kullanıcıları üzerlerinde bulunan
materyalleri, materyallerin son iade tarihlerini, varsa tarafına tahakkuk eden materyal
gecikme ücretini görebilir; iade süresi yaklaşmış materyallerin sürelerini uzatma
imkânına sahiptirler.
Ekran Görüntüsü-20
Kullanıcı, ödünç kayıtları sayfasında kutucuğa T.C. Kimlik numarasını yazarak Ödünç
Listele butonuna basarak yukarıda sayılan programsal özelliklerden faydalanmak
üzere, kişisel hesabına ulaşabilir.
Ekran Görüntüsü-21
Ekran görüntüsünde Cem Sarı adlı kullanıcımızın üzerinde bulunan ödünç
materyalleri görebiliyoruz. Kullanıcımız iki adet materyal almıştır.
2.Materyal için süre uzatımı, başka bir kullanıcı kendi adına rezerve etmiş
olduğundan mümkün olmayacaktır öyle ki Süre Uzat Linki hali hazırda aktif değildir.
1.Materyal içinse görüntüden de görülebileceği gibi Süre Uzat Linki aktif olduğundan
iade süresini erteleyebiliriz. Linke tıklayıp, aşağıda yer alan kırmızı arkaplanlı uyarı
raporunu gördüğümüzde süre uzatma işlemimiz tamamlanmış olur.
Ekran Görüntüsü-22
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 14
GÜNCEL DUYURUSU
Güncel Duyuru sayfasında ise ilgili olunan materyallerin konusal türlerine göre
seçilmesi halinde, kataloglanıp ödünç verilir duruma geldiğini öğrenebilme sanşımız
olacaktır.
Ekran Görüntüsü-23
Ekran Görüntüsü-24
E-posta adresimizi yazıp tamam’a basıp, sonrasında ekrana gelen sayfada üst
listedeki konu başlıklarını, ilgimiz doğrultusunda, kataloglanıp ödünç verilebilir
duruma geldiğinden haberdar olmasını istiyorsak ekleyip, ayrıca haberdar olmak
istenilmeyen, daha öncesinde seçilmiş konu başlıklarını silebiliriz.
Güncel Bilgi Duyurusu haftada bir kez abone olan kullanıcılara gönderilmektedir.
Aboneliğin 6 ayda bir yenilenmesi gerekir.
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 15
FAZLA SAYILAR
Fazla Sayılar sayfası; kütüphanedeki süreli yayınların fazla olan sayılarının
listelendiği alandır.
KÜTÜPHANE ĠġBĠRLĠĞĠ
Bu sayfada ise kurum kütüphaneleri arası işbirliği kapsamında, Üniversite
Merkez ve Şube Kütüphanelerinden ödünç alınmış materyallerin iade bilgilerini
görmek amacıyla, kurum kütüphanecisinin gireceği; kütüphane kullanıcı kodu, şifre
ve listelemek istenilen ödünç isteklerinin kayıt tarihi aralığını ayrılan alanlara girilip
LİSTELE butonuna basmak yeterlidir.
SAĞLAMA ĠSTEKLERĠ
Sağlama İstekleri sayfasında; resmi kanalla kütüphanemizden talep edilen
materyallerin durumunun hangi aşamada olduğunu öğrenebiliriz.
Ekran Görüntüsü-25
Yapmış olduğunuz materyal sağlama isteklerinin hangi durumda olduğunu
sorgulamak için, yukarıdaki sorgulama alanlarından uygun olanlara giriş yapıp
TAMAM butonunu tıklayınız. Tarihler dışında kalan alanlarda, herhangi bir karakteri
belirtmek üzere ? ve herhangi bir dizgiyi belirtmek üzere * işaretlerini kullanabilirsiniz.
İsteyen Birim için, açılır listeden ilgili birim, Yazar adı için yazar soy isimi başta olacak
şekilde (şafak elif) yazılmalıdır.
Sorgularınızda Yazar adı ve Eser adı alanlarında Türkçe karakter kullanmayınız.
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 16
Ekran Görüntüsü-26
Yukarıdaki örneğimizde Elif Şafak’ın yazarı olduğu materyal isteklerini sorgulanması
sonucu listelenen kayıtları görüyoruz.
Ekran Görüntüsü-27
Bir başka örnekte ise Su Ürünleri Fakültesi tarafından istenilen materyal taleplerinin
detaylarını görüyoruz.
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı
Sayfa 17