42_sayfada_is_sagligi_ve_guvenli_sinavi_konu_ozeti

42_sayfada_is_sagligi_ve_guvenli_sinavi_konu_ozeti

HUKUKİ YÖNDEN İSG
İş güvenliği konusunun sahipleri,



Devlet
İşveren
Sendikalar
İş Sağlığı ve Güvenliğinin Anayasal Dayanağı
Devletin iş güvenliği sağlama ödevinin kaynağı anayasadır.
Anayasanın 2. Maddesinde: TC sosyal bir hukuk devletidir.
Anayasanın 17. Maddesinde: Herkesin yaşama hakkı güvence altına alınmalıdır.
Anayasanın 56. Maddesinde: Herkes sağlıklı çevrede yaşama hakkına sahiptir, devlet herkesin hayatını
beden ve ruh sağlığı içinde olmasını sağlar.
Anayasanın 50. maddesinde : Herkes sosyal güvenlik hakkına sahip , devlet bunu sağlar, tedbir alır.
Devletin görevleri




İSG ile ilgili düzenlenen yasal ve hukuki düzenlemeleri yapar.
İSG kurumu oluştur.
Mevzuata uyulup uyulmadığını denetler.
Hukuki / idari / cezai yaptırıma başvurur.
1. İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili diğer mevzuat






İş Kanunu
Borçlar Kanunu
SSK Kanunu
Umumi Hıfzısıhha Kanunu
Belediyeler Kanunu
KO Sözleşmeleri
2. İSG Kurumları



İş güvenliği denetimleri işteftiş kurulunca
Denetim dışındaki diğer faaliyetler İSG genel müdürlüğü tarafından yapılır.
ÇASGEM , eğitimler ile ilgili çalışma
3. İş Müfettişlerinin Niteliği , Sayısı ve Denetim Sıklığı




81 sayılı sözleşme ile iş yerlerinin sık sık denetlenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır.
SSK kanununa göre iş kazaları olur olmaz o yerin zabıtasına haber verilir.
Meslek hastalığını öğrendikten sonra 2 gün içinde yani hastalığı öğrendiği günden başlayarak 2 gün
içinde SSK’ya bildirilir.
İşveren 3 günden fazla kayıpla sonuçlanan kazaları bildirmek ve kayıt tutmak zorundadır.
4. İSG Kurulları
 Sanayiden sayılan



5O’den fazla işçi çalıştıran
6 aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı yerlerde İSG Kurulu kurulmalıdır.
Kurul üyeleri ;








İşveren temsilcisi
İsg mühendisi
İşyeri hekimi
Formen
Sivil savunma uzmanı
İk’dan sorumlu kişi
Sendika temsilcisi
Sağlık güvenlik işçi temsilcisi
İSG Kurul görevleri,

İç yönetmelik hazırlanarak, vekil onayına sunmak , uygulanmasını izlemek , alınması gerekli tedbirleri
belirlemek , kurul gündemine almak.
İsg konusunda çalışanlara yol göstermek
İsg tehlikeleri ve önlemleri değerlendirmek, vekile bildirmek
İş kazası / tehlikeleri incelemek , tedbirleri tespit etmek vekile sunmak
İsg eğitimleri planlamak, vekile sunmak
Bakım işlerindeki önlemleri planlamak , tedbirleri kontrol etmek
Yangın, doğal afet gibi ilgili tedbirlerin yeterliliğini ve ekiplerin çalışmalarını izlemek













İSG yıllık rapor hazırlamak, gelecek yılı belirlemek, vekile sunmak, planın yürütülmesini sağlamak.
Acilen toplanmak (gerekli zamanlarda)
Kurullar ayda en az 1 kez toplanır
Toplantı gündemi, yeri, günü 48 saat önceden bildirilir
Acil durumda kurul aynı gün toplanır
Kurulun ılağan toplanma süresi ayda 24 saati geçemez
İş verene bağlı birden çok müessese varsa, işyerlerine ait İSG raporlarını en az 6 ayda bir teknik
eleman eşliğinde ister ve kontrol eder.
5. İşverenin sorumluluğu
İşçi = Sigortaca karşılanmayan zararları için maddi tazminat davası açabilir.
Hak sahipleri = Destekten yoksun kalma davası açabilir ve manevi tazminat davası açılabilir.












Maddi Tazminat = Borçlar Kanunu 46.madde
İşçinin solunum gücündeki azalma nedeniyle gelirindeki düşüşün giderilmesindeki amaçların,
İş görmezlik oranı Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğüne göre belirlenir
Toplam çalışabilirlik yaşı 60 kabul edilir
Manevi Tazminat = Borçlar K. 47.madde
Bedensel ve ruhsal acı ile üzüntüleri karşılamayı amaçlar
İşveren kusurlu ise manevi tazminat ödenir
Manevi tazminatın miktarına yargıç karar verir
Manevi tazminat davası açabilecek kişiler, duygusal yakınlığı olanlardır.
Desteklenen Yoksun Kalma Tazminatı = Borçlar K. 45.madde
İşçinin ölümüyle birlikte yakınlarının destekten yoksun kaldıklarına ilişkin açtıkları davadır.
Rucu Tazminatı = SSK Kanunu
SSK yaptığı tüm harcamaları işverenden takip eder.
6. İşverenin İdari Sorumluluğu – İşi durdurma – İşyeri Kapatma
 Hayati tehlike varsa işyeri kapatılabilir.


İşveren 6 işgünü içinde itiraz edebilir
Kapanmaya komisyon karar verir.
Komisyon üyeleri;
2 müfettiş + 1 bölge müdürü + 1 işçi temsilcisi + 1 işveren temsilcisi
 Müfettiş kapatma ile ilgili rapor yazar.
 Bölge müdürü komisyonu toplantıya çağırır ay çokluğu ile karar alınır.
İşin durdurulması; komisyon kararıyla ve güvenlik kuvvetleri yardımı ile yapılır.
Kapatma kararı mülki amire gönderilir.Mülki amirin emriyle güvenlik kuvvetlerince işyeri kapatılır.
İşverenin itirazı sonucu mahkeme kararının uygulaması bölge müdürünce yapılır.İşyerinin açılmasında da
bölge müdürü mülki amire bildirilir, kolluk güçleri ile açılır.
7. İşverenin Cezai Sorumluluğu
İSG anlamında cezai kovuşturma ‘ Sanayi ve Ticarette iş teftişi hakkındaki 81 sayılı uluslar arası sözleşmenin
13. ve 17. maddeleri ile iş teftişi tüzüğünün 22.maddesinde ‘ düzenlenmiştir.
Cezai yaptırım iş kanunu ve türk ceza kanununda bulunmaktadır.
Cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç 7 gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz
edilebilir.Ölümlü iş kazası sonrası 2-5 yıl hapis cezası ve para cezası söz konusu fakat tümü paraya
çevrilebilir.
8. SSK Anlamındaki İş Kazaları
İş yerinde ,işi yaparken, iş için bir yere gönderildiğinde, emzirme zamanlarında, işçilerin toplu olarak
taşınmaları sırasında olan kazalardır.
9. Bireysel İş Hukuku Anlamındaki İş Kazaları
İşverenin önlem almadığı için oluşan kazalardır. İşle ilgisi olmalıdır.
SAĞLIK HAKININ TARİHSEL GELİŞİMİ VE
ÇAĞDAŞ İŞ SAĞLIĞI TANIMI
1- Sağlıklı çalışma hakkının kurumsal evrimi
 İş hukuku
 İş denetimi
 İş güvenliği hizmetleri ( Tazminat yasaları ile işçilerin kayıpları işveren tarafından karşılanması)
 işçi sendikaları
 İş hekimliği ve işyeri hekimliği hizmetleri ( tazminat yasası ile küçük işçi çalıştırma kalkmış )
Meslek ile hastalık arasındaki ilişki
 Sosyal Güvenlik Hizmetleri
o Birincil koruma = iş denetimi = üretim alanında
o İkinci koruma = erken tanı, soyaltım = üretim alanı dışında
o Üçüncü koruma = çalışma yetkisi sınırlanmış kişilerin yeniden
 İş Sağlığı Hizmetleri
 İşletme
GENEL İSG
Kurma izni ve denetleme izni belgesi alınması
Kurma izni beyannamesi
Vaziyet planı
İnşaat projesi
Elektrik tesisat projesi
Isıtma ve havalandırma tesisat projesi
Makin eve yardımcı tesisler yerleşim planı
Ham madde, Yardımcı madde ve üretilen maddelerin listesi ve müfettiş tarafından gerekli görülecek
diğer belge ve bilgiler
Kimyasal ve Meslek Hastalıkla
Kurşun, Civa, Arsenik, Fosfor ve beyaz fosfor, Organik fosfor, Katmiyum, Mangenez ve bileşikleri,
Berilyum, Azotoksit, Benzin, Anilin ve nitroamin, Helojenli hidro karbonlar, Karbonsülfür
Kükürtlü hidrojen, Pnomokonyoz,
Önleme Tedbirleri,
İkame, Kapalı sistemde çalışma, Tecrit, Havalandırma, Toz ölçümleri, İş yeri sağlık kontrolleri
Kullanılan hammadde sebebi ile oluşan hastalıklar
Şarbon, Tetonoz, Leptazpiroz, Ankiloztomyaz, Akciğer Tübörkülozu
Tedbirler
 İş yerinin dezenfekte edilmesi
 El, ağız, beden temizliği
 Aşı yapılması
 Farelerle mücadele
İSG ‘DE 10 PRENSİP
1. Tehlikeli durum ve davranışın ortadan kaldırılması
2. Kaza sebeplerini ortadan kaldırmak
3. Her kaza ihtimalini ciddiye almak
4. Kazanın geliş sesini duyma 1 ölümlü kaza/29 uzuv kaybı /300 yaralanma
5. Tehlikeli davranış nedenleri
- Şahsi kusurlar
- Eğitim yetersizliği
- Fiziki yetersizlik
- Uygunsuz mekanik şartlar
- Fiziki çevre
6.
7.
Kazalardan korunmak için
- Mühendislik ve revizyon
- Eğitim
- Ergonomi kurallarından yararlanma
- Teşvik tedbirleri uygulama
- Disiplin tedbirleri uygulama
İSG Tedbirleri iyi ise, Üretim maliyeti düşük kalite yüksek olur ,önlemek, ödemekten daha ucuz
ve insancıldır.
8. Üst düzey yöneticilerinin, eğitim ve bilinçlerini artırılması gereklidir.
9. Formen ve usta başı gibi ilk kademe yönetici önemlidir
10. İSG Tedbirleri , Üretimi artırır ve masraftan azaltır.
KORUMA VE ÖNLEME POLİTİKALARI
Önlem: Mesleki roller önlemek veya azaltmak için iş yerinde yapılan işlerin bütün aşamalarında
planlanmış veya alınmış önlemlerin tümü olarak tanımlanmaktadır.
Koruma: SAĞLIK VE GÜVENLİK RİSKLERİN ÖNLENEMEMESİ DURUMUNDA ÇALIŞANLARIN OLUMSUZ
ETKİLEMESİNİ ENGELLEMEK İÇİN YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALARDIR.
1. LO 155 SAYILI SÖZLEŞME
İSG ve çalışma ortamına ilişkin;
2. Bölümü “ Ulusal politika ilkesi “ Başlıklı
3. Bölümü : Ulusal düzeyde eylem “ Başlıklı
4. Madde ; Her üyenin İSG Büyük politika olacağı
5. Madde ; Makine, Ekipman , iş düzenlemesi, Eğitim, İşçilerin korunmasını
6. Madde ; politikanın geliştirileceği, görev ve sorumlulukların belirlenmesi
7. Madde; Ortamın gözden geçirileceği
8. Madde; Yasa ve yönetmelik çıkartılacağı
9. Madde; Mevzuata uyumun denetleneceği, Uymayanın cezalandırılacağı
10. Madde; Yasalara uyumda yol gösterici tedbir alınacağı
11. Madde; Yetkili makamların görevlerini yerine getirmesi
12. Madde; Makine üreticilerinin ulusal hukuku dikkate almaları
13. Madde; İşçinin hakkı olarak işten uzaklaşması
14. Madde; eğitim
15. Madde; Yasa, Yönetmelik yapılacağına ilişkin taahhüt
16. Madde; Fiziksel, Kimyasal riskLerin işverene azaltılacağı
17. Madde; 2’den safla iş yeri varsa ortaklaşa önlem alınacağı
18. Madde; Acil durmlarda önlem
19. Madde; İşletmede işçi ve işveren arasındaki ilişki olması
20. Madde; İSG önlemlerinin işçilere mali yük getirmemesi
İSG POLİTİKALARI
-
Riskler ve işletme ile uyumlu olmaları
Sürekli iyileşme taahhüt etmeleri
Mevzuata ve diğer şartlara uyumlu taahhüt etmeleri
Dökümante edilmeli, uygulamalı
Bütün çalışanlara bildirilmeli
Tarafların kullanımına açık olmalı
Periyodik olarak gözden geçirilmeli.
TAŞIMA VE KALDIRMA ARAÇLARI
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
İşletme Faktörü
Makinenin artık tutamayacağı yük ile makinenin işaretlenmiş en yüksek çalışma yükü arasındaki
aritmetik oran
Deney Faktörü
Deneylerde kullanılan yük ile donatı/makine üzerine işaretlenmiş en yüksek işletme yükü arasındaki
yükü aritmetik ortalama
Statik Deney
İ ) Muayene yapılır
İİ ) En büyük işletme yükü x uygun static deney faktörü = f , f’e maruz bırakılır.Hasar Kontrolü için yük
serbestçe bırakılır.
İİİ ) yeniden muayene edilir.
Dinamik Deney
Makinenin tertibatın uygun çalışıp, çalışmadığı control edilir. Makine en yüksek işletme kuvvetinde
işletilir.
Tamburlar
Fılanş genişliği sarılan halatın çapının 2,5 katı olmalı , halat fırlamalarını önleyecek şekilde olmalı.
Yük tutma elemanı alt seviyedeyken, tambur üzerinde 2 sarım halat kalmalı
Tambur yivi ile kullanılan halat çapı uyumlu olmalı limit switch olmalı
Zincirler
Zincir baklalarındaki aşınma, bakla kalınlığının 4/1 ‘ ini geçmezse zincir kullanılmamalı.
Baklalardaki boyuna uzaman % 5 ‘ i geçmişse zincir kullanılmamalıdır.
Halatlar ( Kendir )
Islak ve gergin bekletilmemeli
Demir askılara asılmamalı
Asit ve aşındırıcılardan korunmalı
Keskin kenarlı yük köşelerinde özel tedbirler alınmalı
Halatlar ( tel )
Kendin ile aynı ağırlıkta ve çapta oldukları halde daha mukavvimdir
Islak ve kuru halde mukavveveti aynı
Değişik iklim şartlarında uzunluğu önemli oranda değişmiyor
Uzun ömürlü ve dayanıklı
Belirli periyodlarda uygun yağ ile yağlanmalı
Güvenlik katsayısı en az 5 olmalıdır
Halat çapında azalma
R < = 19 mm - 1 mm
22 < R < 28 - 1,5 mm
32 < R < 38 – 2 mm
Kaldırma makinelerindeki genel güvenlik önlemleri
 Makine emniyet yönetmeliğini uygun imal edilmeli ve montajı yapılmalıdır.
 Koruyucu ve planlı bakımları uygun şekilde yapılmalıdır
 Her türlü tadilat ve bakım için bir sicil kartı tutulmalıdır

Çalışma sahası işaretlenmeli ve iyi tanzim edilmelidir.
 Işlemler sırasında yetiştirilmiş manevracılar kullanılmalıdır.
 Yetişmiş operatörler tarafından kullanılmalıdır.
 Operatörler dur işaretlerine uymalıdır trafiğe çıkıyorsa G sınıfı ehliyeti olmalıdır.
 Yükler dik olarak kaldırılmalıdır
 Kancalarda emniyet mandalı olmalıdır
Vinçlerde güvenlik
Kanca güvenliği kat sayısı en az 5 olmalıdır
Yağlama sırasında elektrik akımı kesilmelidir
Ray uçlarında en az tekerleklerin yarı çapı kadar takoz olmalıdır
- İSG TÜZÜĞÜ – 7. BÖLÜM


-
-
-
-
Tamburun 2 yanı fılanşlı olacak
Kanca en altta olduğundan , tambur üzerinde en az 2 tam devir yapacak boyda halat
sarılmış olacak
 Yıldız limit swich olacak
 Yıldız kaldırma araçların en ağır yükün 1,5 katını kaldırabilecek yapıda olmalı, buna uygun
freni olmalı.
 Yıldız 3 ayda bir kontrol edilecek
 Kanca güvenlik katsayısı, kaldırılacak yükün el ile çalıştırılanda 3 katına mekanik olarak
çalıştırılanlarda 4 katına ermiş neden taşıyorlarsa 5 katına eşit olacak
 Rayların her 2 başına , en az tekerleklerin yarı çapı yüksekliğinde takozlar koyulacak
 Vinç köprüsüne çıkmaya sağlayan merdivenler ve köprünün her 2 yanında en az 45 cm
genişliğinde geçit yada sahnlık olacak.
 Vinç köprüsünün her 2 başında ise 40 cm genişliğinde sahanlık, geçit olacak
 Vinç geçit ve sağanlıkları ile atlarındaki sabit tesisler arasında en az 180 cm açıklık
bulunacak.
 Gezer vinç yürüme yolları en az 75 cm eninde olacaktır.
 5 ton ve daha fazla yük kaldıran yaylı vinçlerde 2 elektrikli fren veya 1 elektrikli ,1 mekanik
fren bulunacaktır.
 En ağır yük için sapan ve kancaların güvenlik kat sayısı en az 5 olacaktır.
Zincirler bu özelliklerini bitirdiklerinde ve boyları % 5 ‘ den fazla uzadığında bakla ve halka
kalınlığının 4/1’inden fazla aşınma meydana g eldiğinde bunlar kullanılmayacaktır.
 Çelik halatların güvenlik katsayısı 6’dan aşağı olmayacaktır.
 Altı yükümlü çelik halatların 50 cm ve özel çelik halatları 1 metre boyunca dayanmalarını
aşağıdaki kadar kaybetmiş olanlar kullanılmayacaktır.
7 telli çelik halatlarda % 12
19 telli çelik halatlarda % 20
37 telli çelik halatlarda % 25
61 telli çelik halatlarda % 25
Seol özel çelik halatlarda % 12
Üçgen bükümlü halatlarda % 15
Nuflese çelik halatlarda % 20
 Çelik halat bağlantı kısımları aşındığında , halatın 1-3 metresi uygun şekilde kesilecek ve
uygun tel
İSG TÜZÜĞÜ 8. BÖLÜM
 Yerden 150 cm yükseklikteki taşıma yolları yanına taşıma yapılacaktır.
 Bant uçlarına en 1 m uzunluğunda muhafaza yapılacak, bant kopmalarına karşı
 Yerden 215 cm yükseklikteki bantların camları olacak
 Merdaneler arası 15 cm den fazla açık ise kapatılabilecek
 Sonsuz vidaların olukları 3 m kalınlığında ve kapakları olacak.
 Fünomatik taşıyıcılara elle besleme yapılıyorsa ağız çapı 30 cm den büyükse kapaklara en az
1 m uzaklıkta huniler yapılacak.
KALDIRMA ARAÇLARININ PERİYODİK KONTROLÜ
 İsg tüzüğü ve
 İş ekipmanlarının kullanımında sağlıklı ve güvenlik şartları yönetmeliğine dayanmaktadır.
Muayene ve deney yöntemleri
 Fiziki ( gözle ) muayene
 Şartnamelere uygunluk deneyi
 Yük kaldırma yeterlilik deneyleri
 Statik deney
Kard.ekip yapı yeterliliği için 1,25 hard ile 10 dk-yük yerden 10-20 cm kaldırılır ve gözle muayenesi
yapılır.
Dinamik deney
Kard.ekipmanlar ve frenlerinin emniyetli olup olmadığını control için yapılır.1.5 hat ile 60 dk yapılır.
 Kararlılık deneyleri
Devrilmeye karşı güvensiz olanlar için yapılır 60 dk.
KAYNAK İŞLERİNDE GÜVENLİK
Elektrik kaynakları
 Güç kaynağının başta çalışma gerilimi düşük olmalı en fazla ( DA 100 V- DA 80 V ) olmalı
 10- 40 Volt kaynak makinelerinde
 Topraklama olmalı
 Izolasyon olmalı
- GAZ KAYNAKLARI
Tüplerde valf ağzı saat yönünün tersine doğru sıkıştırılır
 Asetilen ; havadan hafif, bakır kullanılmalı % 70 gümüş, civa kullanılmamalı
 Lpg
 Hidrojen
 Oksijen, havadan ağır – yakıcı gaz
 Yıldız azot – argon ; azot havadan hafif oldurunca
 Argon havadan ağır olur oldurunca
- ASAL GAZLAR
Asetilen tüpleri kullanılmadan once en az 2 saat dik konumda tutulacak, sonra kullanılacak,
dolumdan sonra ise 12 saatlik dik bekletilecek.
- Alev Tepm Asolı
Regülator çıkışını hortumdan once takılanlar tekrar kullanılabilir.
- Isın/ ışık
İnferoed; Kaynak ısınlarının % 60 ‘ı
Görünen ışın; Kaynak ışınlarının % 30’u
UV ışın ; Kaynak ışınlarının % 10’u
Kaynak ışınlayıcı iyonlayıcı, radyasyon bulundurma
İnferoed; Gözlerde kum hissi deride yanık
Görünen ışık stresi, miğde bulantıısı, yorgunluk
UV ; görüş bulanıklığı,katarakt,yanık
- Kaynak Lensi ve Akım Şiddeti
- 15-20 Amper 8
- 20-40 A 9
- 40-90 A 10
- 90-175 A 11
- 175-300 A 12
- 300-500 ve > 500 13 ve 14
- Toz/Gaz/Duman
İşyeri havasındaki kaynak dumanı 10-20 mg/ m küp’ü geçmemelidir.
Kaynakhanede işçi başına 300-400 m Küp hakim olmalı
Hava emici kaynak noktasından 20-30 cm mesafede olmalı dika ilerledikce onu takip etmeli. Emici
gücü kaynakçı başına 10-25 m Küp / dk olmalıdır.
- Havalandırma
 Genel havalandırma
 Lokal ( cebri ) Havalandırma
Ark emısojzi mesojeni cm Minimum Hava Akım hızı m Küp / S
Botu ağzı çapı cm
10-15
0,07
7
15-20
0,13
9
20-25
0,2
11,5
5-30
0,3
14
Emme basma hava akım hızı 15-30 m/ dak olmalıdır.
- Sonuç
 Embine basma koca akım hızı 15-30 m / dak olmalıdır, cebri havalandırmada
 Elektrik kaynak makinelerinde en yüksek gerilim 100 V olan doğru akım veya düşük gerilim
kullanılmalıdır.
 CO2 boğma etkisi
-

Argon boğma
Ozon akciğerlerde tahriş
Azotoksit akciğerde şiddetli tahriş
CO zehirlenme yapar
Tüpler 5 yılda 1 kez control edilmelidir.
İŞ EKİPMANLARINDA / MAKİNELERİNDE
GÜVENLİK-1
-
-
-
-
-
Imalatçıların sorumlulukları
Tasarımda güvenlik
İmalatta risk değerlendirilmesi
İşaretleme
Talimatların hazırlanması
İşaretleme
Üreticilerin adı ve adresi
CE işareti ve imal yılı
Serisinin veya tipinin kısa gösterilişi
Gerekirse seri numarası
Yapım yılı
Patlayıcı ortamda kullanılacaksa, bunun belirtilmesi
Tipine ve emniyetli kullanılmasına ilişkin bilgiler
Makinenin kütlesi
İş Ekipmanlarında Bulunacak Asgari Gerekler
 Kumanda cihazları
 Çalıştırma sistemi
 Dondurma sistemi
 Acil dondurma sistemi
 Mekanik riskler ve mevzi havalandırma
 Iş ekipmanlarının sabitlenmesi
 Parçalanma riski
 Makine koruyucuları
 Aydınlatma
 Sıcak ve soğuk yüzeyler
 Ikaz donanımı
 Kullanım
 Bakım işleri ve kayıt
 Enerji ve kontrol sistemi
 İSG işaretleri
 Işçi çalışma noktaları
 Işçilerin korunması
İŞ EKİPMANLARIDA / MAKİNELERİNDE GÜVENLİK-3
İş Ekipmanları
Imalat
Kullanım
89/392 EEC
89/655 EEC
98/37 EC
Sanayi Bakanlığı / Makine Emniyet Yont.
Riskin tasarım yolu ile azaltılması – TSEN 232-2 madde 3
Koruma tedbirlerinin alınması TS EN 292-2 madde 4
Makine Emniyet Yönetmeliği
Kapsam dışı makineler ;
 Güç kaynağı kol gücü olan makineler
 Tıbbi amaçlı makineler
 Eğlence parklarında kullanılan özel makineler
 Basınçlı kaplar
 Nükleer makineler – radyooktivite yayan









-
-
-
Radyooktif kaynaklar
Silahlar
Parlayıcı sıvılar için depolama tankları / boru hatlar Tehlikeli maddeler için
Yolcuların kara, demir ve su yolu ile taşınmasında kullanılan araçlar
Denizdeki vasıtalar ve bunların üzerindeki teşhizat
Teleferikler – kablolu taşıma halatları
Traktörler
Askeri makineler
15 dereceden fazla eğimle yerleştirilmiş asansörler şantiye asansörleri
İŞ EKİPMANLARINDA / MAKİNELERİNDE GÜVENLİK-2
İş makinelerinde kaza sebepleri
Operatörün eğitimi
Operatörün kullandığı makinenin özelliklerini bilmesi
Makine bakım ve kontrolü
Çalışma alanının güvenliği
Tehlikeli sahalarda özel tedbirler
Operasyon başlamadan once kontrol
100 m mesafede kavşak kontrolü
Servis yollarında eğim en fazla 35 derece olmalı
Aracı çalıştırırken emniyette olmak
Iş başlamadan once makine testi
Diğer insanlar
Makine parkı
Bakım sırasındaki riskler
Yayına karşı alınacak tedbirler
Lastiklerin takılması ve şişirilmesi
Iş elbisesi ve koruyucu malzeme
Küçük dişlilerin hareket ettiği ray kullanılan insan taşıyıcı
Riskleri elektrikten kaynaklanan elektrikli teçhizat
Kapsam dahili makineler ;
 Tek yada çok bıçaklı daire testereler
 Ahşap için yüzey işleme makineleri
 Ahşap için el ile yükleme boşaltma makineleri
 Ahşap için testere makineleri ve et için
 Ahşap için zivana tezgahları
 Ahşap için kalıpçı freneleri
 Ahşap için portatif zincirli testereler
 Presler
 Plastik kalıplama makineleri
 Yer altı çalışmaları için üretilmiş makineler
Lokomotif ve dekoviller
Tavan destekleri
Yer altında çalışan makineler için içten yanmalı motorlar
Transmisyon milleri ve koruyucuları
Araç bakım asansörleri
3 m den fazla dikine kişi taşıyan kaldırıcılar
Patlayıcıların imalatında kullanılan makineler.
CE İŞARETİ
Direktiflere uygunluğu simgeler CE işareti 24 AB direktifleri ; ürünlerin nelere uyması gerektiğini EN
standartları ; direktiflere uygunluğun nasıl elde edileceğini
Ürünler düşük riskli sınıftaysa , üretici ilgili direktiflerin gereklerini yerine getirdikten sonra CE işareti
koyabilir.
CE; sağlık , güvenlik , cevre , tüketiciyi koruma
CE işareti yetkili kuruluşça verilmez , üreticiler ürünleri üzerine kendileri koyarlar.
CE işareti çalışması sırasında teknik dosya 10 yıl boyunca saklanır ( son üretimden sonra )
CE işareti , ilgili tüm direktiflere uyulduğunu gösterir
Direktiflere uyum mecburi , standartlara tercihdir.
Yan sanayi ürün üzerine CE işareti koymaz “ üreticinin beyanatını “ yapar. CE koşullarına uygun
demektir.
Nihai üretici “üreticinin beyanatını “ istemelidir.
CE – Sağlık, güvenlik ,çevre ve tüketiciyi korumakla ilgili olan standartlara uygun üretildiğini anlatır.
AB direktifi – ürünlerin nelere uyması gerektiğini
EN standartları – direktiflere uygunluğun nasıl olacağını
A Tipi standart – Genel
B Tipi standart – Bazı ekipmanlarla birlikte kullanılabilir.
C Tipi standart – ürüne özel.
-
-
-


-
PERİYODİK KONTROL VE BELGE
Buhar kazanları
Alçak basınçlı buhar kazanı 1,05-2 kg / cm2
Orta basınçlı buhar kazanı 2,01-6,0 kg / cm2
Yüksek basınçlı buhar kazanı 6,01-ve üzeri
 Yayına ve patlamaya karşı dayanıklı bölmede ve üstünde işçi çalışmayacak
 Parlayıcı ve patlayıcı maddelerin olduğu işyerlerinde kazan dairelerinin diğer yerlere açılan
pencere ve kapıları olmayacak
 Kazan dair.yüksekliği kazan üzerinde çalışmaya elverişli olacak
 Havalandırılacak
 Kazan dairesi inşaatı
Kapı ve pencereler dışa doğru açılacak
Tavan hafif malzemeden yapılacak
Direng sistemi olmalı
Yakıt depoları
7 kg / cm2 lik iç basıncı dayanıklı olacak.
Panolar / Elektrik
Mümkünse tehlikeli bölge dışında olacak ( Pana )
Tesisat exproof olacak
Aydınlatma etanş olmalı
Topraklama – porotoner olmalı
Hidrostatik Deney
Flanslar körlenecek, monometer koyulacak, kazan 20 derece sıcaklıkta sui le doldurulacak , en
yüksek işletme basıncının 1,5 katı ile denenecek, basınç düşmesi varmı kontrol edilecek.
Belgeler
Kazan işletme defteri
Kazan tek / pery.kontrol rapor ve kayıtları
Kazan sicil kayıtları
Kazan işletme talimatları
Su, elektrik, iletişim, Ph. . . . . . analiz sonuçları
Operator ehliyeti
Kazan karakteristleri
Kazan işletme defteri kısım amiri tarafından 24 yada 8 saatte bir görülüp onaylanmalı
Kazan sicil kartında deney sonuçları yapılacak
Istanbul B. şehir imar yont.
Bina girişinde dış ve iç kapı - çarpma şeklinde açılan olacak kendi kendine kapanan
Kazanın yan boşluğu 70 cm , iki tavan arası 40 cm tavan kazan üzerinden 1 m daha yukarıda olmalı
Borular yalıtılmalı
Kazan çıkış suyu otomatik ayarlayıcı
Duman bacasının kesitinin en az % 25 ‘ i kadar hava bacası
Bacalar , binalardan 6 m uzaklıkta , binanın 80 cm yükseğinde yük değiştirme en az 60 derece
90 derece köşe dirsek kullanılmayacak
Yatay duman kanalları 1-5 lik eğimle bacaya bağlanacak ve uzunluğu baca yüksekliğinin ¼ ünü
aşmayacak, kapak 30x30 olacak ( en az )
-
-
BASINÇLI KAPLAR
İç basıncı 0,5 borudan büyük olan kap ve ekipman
İSG Tüzüğünde adı geçen emniyet cihazları
Basınç göstergesi
Sıcaklık göstergesi
Besi pomp / seviye göstergesi
Basınç emniyeti
Boşaltma sistemi
Blöf donanımı
Gaz yakıt yangın emniyet sistemi
Gaz patlama emniyeti
Su ısıl genleşme emniyeti
-Tedbirler
Elektrik tesisatı exproof olmalı
Parotoner olmalı
Kazanlara hidrostatik test yapılır
Doğalgaz havadan hafif LPG ağır
Kompresörlü
Seyyar kompresörler işçilerden 10 m uzaklıkta olmalı
Üzerinde etiket olmalı ( imalatçı firma , imal tankı , azami çalışma basıncı, gazın cinsi olmalı )
Yılda 1 kez kontrol edilmeli
Emniyet subabı ve monometer olmalı
Su boşaltma musluğu olmalı
Tehlike anında komprenozi uzaktan durdurma sistemi alma patlamaya karşı ayrı bir bölmede
Basınçlı Kaplarda Tersler
Zorlayıcı Olmayan Testler
Zorlayıcı Testler
Gazlar Muayene – Zorlayıcı testten sonra
Hidrolik Test – Kabın içi sui le doldurulur
Bu test tekrar uygulanmalıdır.
Pnomatik Test – kabın içi soz ile doldurulur
Sıvı Sızdırma – Süreksizlik yüzeyde ve açıksa
Testi iyi sonuç verir
Manyetik Portikül İşlek flor Işığı – Test sadece
Manyetik malzemede uygulanır
Köse ve kaynak yerinde yanıltır
Radyooktij test
Ultrosonik test
PERİYODİK KONTROL VE BELGE
İş ekipmanları ile ilgili kontroller “ iş ekipmanlarının kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları
Yönetmeliği “
 Iş ekipmanları işletme dışında kullanılıyorsa son kontrol belgeleri yanlarında olmalı
- Teknik Rapor
Gerekli tüm bilgilerin
Yürütülecek uygulamaların
Yetkili teknik elemanın kanaat ve onayının yer aldığı belgedir.
Bu raporda ;
Makine / tesis bilgisi
Yetkili teknik eleman bilgisi
Test tekniği ve şartları
Tek / pery. Kontrol sonuçları için yorum
Yapılacak işlem bilgileri
Test ekipmanı bilgisi


Bölümleri
Tanıtım ve teknik özellikler





Test metodu ve uygulanacak kurallar
Değerlendirme
Ikaz ve öneriler
Sonuç ve kanaat
Tasdik ve onay
-
-
-
-
-
-
-
-
İşyeri Bina ve Tesislere ait Kontroller
Taban ve asma katlar
Asma iskeleler
Üretim Alet ve Makinelerde Yapılan Kontroller
Aspirasyon tesisatı
Kazanlar
Kompresörler
Basınçlı kaplar
Basınçlı gaz tüpleri
Kaldırma makine ve araçlar
Asansörler
Boru tesisatı ile tank ve depoları
Fırın ve ocaklar
Motorlu arabalar ve römorklar
Basınçlı asit kapları
Marangoz makineleri
Basınçlı su ve hava tankları
Elektrik Tesissatında Yapılan Kontroller
Elektrik ve aydınlatma tesisatı
Topraklama tesisatı
Alev geçirmez cihazlar
Elektrikli el aletleri
Yangın Sistemlerinin Kontrolü
Seyyar yangın söndürme cihazları
Yangın alarm ve sistemleri
Motopomplar ( hergün 15 dak çalıştırılmalı )
Yangın hortumları
Diğer
Kişisel koruyucu donanım
Tehlikeli sıvı tankları
Boru tesisatı
Asetilen tüpler
İşyerinde Bulunması Gerekli Belgeler
Risk değerlendirmesi
Tehlikeli kimyasal madde bulunması halinde risk değerlendirmesi
Titreşime maruziyet durumunda risk değerlendirmesi
Gürültüye mazuriyet durumunda risk değerlendirmesi
Tehlikeli kimyasalların kullanıldığı işyerlerinde acil eylem planı
Kanserojen / mutajen madde kullanımının azaltılması için araştırma
Patlamadan korunma dökümanı ( işe başlamadan once )
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması acil durumlar için plan kayıtlarının saklanması
Süresi 1 yıldan fazla olan iş sözleşmesinin yazılı olması
Çalışma süresinin belirlenmesi
Işveren tarafından yapılacak bildirimler
 Işyerini bildirme – 1 ay içinde bölge müdürlüğüne
 Iş kazası – 1 ay içinde bölge müdürlüğüne
 Gece çalışması – sağlık raporları bölge müdürlüğüne gönderilir
 Kanserojen / mutajen maddelerle ilgili
Proses bilgisi
Işyerindeki kans / mut madde miktarı
-
-
-
-
-
-
Maruz kalan işçi sayısı
Alınan önlemler ve kullanılan koruyucu araçlar
Maruziyet şekli ve düzeyi ile ikame
 Kanserojen ve murajen madde sonucu oluşan meslek hastalığı bakanlığa bildirilecek
 Faaliyet durdu ise kayıtlar bakanlığa verilecek (kans/mut)
 Kullanımı yasak kimyasallar için bakanlıktan izin alınır ancak ;
Bilimsel araştırma ve deney
Yan ve atık maddelerde bulunması ve bunlardan ayıklanması
Teknoloji gereği ara madde olarak kullanılması zorunlu ise
 Işin durdurulmasını gidermek için izin , bölge müdürlüğünden
 Geçici kapatılan iş yerini, işverenin açması için bölge müdürlüğünden alınır
BAKIM VE ONARIM İŞ YERİNDE KAZA SEBEPLERİ
Çalışma izni
Kişisel koruyucular
Çalışma sistemi
Tesis
Makine koruyucuları
Çalışılan yer
Eğitim, denetim, gözetim
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Toplu korunma uygulamaları
Ikame
Yalıtım
Muhafaza
Havalandırma / aydınlatma
Işaretleme / uyarı levhaları
Kişiye Yönelik Koruma Uygulamaları
Işe uygun personel seçimi
Işe giriş sağlık muayeneleri
Periyodik sağlık muayeneleri
Geri dönüş sağlık muayaneleri
Rehabilitasyon çalışmaları
KKH Sayılmayanlar
Sıradan üniforma
Acil kurtarma servislerindeki ekipman
Asker, polis vs. kullandığı ekipman
Kara taşımacılığında kullanılan koruyucu
Spor ekipmanı
Nefsi müdafa için kullanılan
KKE’lar KKD Yönetmeliğine uygun tasarlanmış olmalıdır..
İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİ

Kapsam Dışı
Işyeri dışında kullanılan taşıma araçları ve içleri
Geçici veya hareketli iş alanları
Maden, petrol ve gaz çıkartma işleri
Balıkçı teknelerinde
Tarım ve ormanla ilgili tarla ve ormanlarda
- Diğer
Elektrik tesisatı acil çıkış yolları
 Kaçış yolları ( yapının herhangi bir noktasından caddeye kadar alan devamlı ve
engellenmemiş )
Döşemeden en çok 120 cm yukarıda, bibna dışına açılan, dış zeminden en çok 3 cm
yükseklikte en az cam genişliği 90x90 olan pencerelerde kaçış yolu olabilir.



















Paslandırıcı, aşındırıcı vs. kaplama işlerinin yapıldığı tekneler üzerine yapılacak çekme ağzı,
tekne üzerinde, yatay, bir uzun kenar boyunca olacak. Eni 50-120 cm olan teknelerde her iki
kenar boyunca, daha büyüklerde 4 kenar boyunca devam edecek
Emilen hava içinde yanıcı/ pat. Madde varsa aspirator pervane kanalı, göbeği, gövdesi
demir ve çelikten yapılmayacak.
Aspirosyon tesisatı 3 ayda 1 kontrol edilecek
Çok buğulu iş yerlerinde sıcaklık 15-30 derece olacak
Aydınlatma
Avlu, açık alan, dış yol, geçit
20C lux
Kaba malz.taşıma, koridor, merdivenler 50 lux
Kaba montaj, kazan dairesi, asansör kabini
Ambar, soyunma / yıkanma yeri, yemekhane 100 lux
Normal montaj, kaba iş tezgahı
200 lux
Ayrıntılı işler
300 lux
Koyu renkli dokuma, ince Iş
500 lux
Hassas işler
1000 lux
Tavan yüksekliği en az 100 cm olacak, çatı eğimli ise en kısa kenar 240 cm , ortalama 3 m
olacak
Işyeri merdiveni muk.katsayısı 4, metrekarede
En az 500 kg yük taşıyacak
Izgara aralıkları 2 cm olacak
Merdiven genişliği 110 cm, Trabzon içindeyse 100 cm genişlikte
Merdiven eğimi 20 derece – 45 derece olmalı ( bakım işleri içn kullanılan dışında )
Merdivende baş üstü boşluk 220 cm olmalı en az
Basamak eni en az 22 cm , yükseklik 13-26 cm
225 cm den geniş merdivenler ortasına Trabzon
Merdivenin bittiği asma kat döşemesinde bitmeyerek 75 cm daha devam etmeli
Yükleme yerinde en az 1 çıkış olacak
Tezgahtar arası 80 cm , geçitler en az 120 cm
Soyunma yerleri günde en az 1 kez temizlenecek
Nemli, tozlu vs. madde ile çalışılan yerde 2 bölmeli dolap verilecek. Dolap kapakları delikli
olacak. Dolap yüksekliği en az 150 cm olacak
Duş kabini 1x1,20 , soyunma yeri 2x1,40 olacak. Duş kapısı en az 170 cm yükseklikte olacak.
Duş bölgesi en az 25 derece olacak.
100 işçiye kadar 30 erkek 1 kabin 1 pısuvar 25 kadın 1 kabin
100’den fazla ise 100’den sonrası için 50 kişiye 1
GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ
-
-
-
Sabit ve Kalıcı İşaretler
Yasaklama , uyarı , acil kaçış , ilk yardım gibi
Yangın ekipmanları – kırmızı
Boru üzerleri
Çarpma , düşme riskleri
Trafik yolları
Geçici İşaretler
Tehlike sinyali, acil tehlike ışıklı , sesli , sözlü sinyal.
Birbiri yerine kullanılanlar;
Engel / düşme tehlikesi olan yerler – işaret levhası / güvenlik rengi
Işıklı işaret , sesli sinyal veya sözlü haberleşme
El işareti veya sözlü haberleşme
Birlikte kullanılan;
Işıklı işaret + sesli sinyal
Işıklı işaret + sözlü haberleşme
El işaretleri + sözlü haberleşme
Tablo
Kırmızı
Sarı
Mavi ( 1 )
Yeşil

-
-
-
-
-
-
-
-
-
Yasak işareti
Tehlike alarmı
Yangınla mücadele
Uyarı işareti
Zorunluluk işareti
Acil kaçış / İlk yardım
Tehlike yok
Tehlikeli hareket / davranış
Dur , kapat ,acil durdur ,tahliye
Ekipman yerini göstermesi
Dikkatli ol , önlem al , kontrol et
Özel bir davranış / eylem
KKE Kullan
Kapılar / Çıkış yolları / ekipman tesisleri
Normale dön
Mavi – Sadece dairesel içinde ise emniyet rengi
Fluoresan turuncu – Sarı yerine kullanılabilir
Işıklı / sesli sinyal çalması işin başlayacağını gösterir. Iş boyunca sinyal çalmaya devam eder.
Yasaklayıcı işaret
Daire biçiminde
Beyaz üzerine siyah piktogram , kırmızı çerçeve % 35
Uyarı işareti
Üçgen biçiminde
Sarı üzerine siyah piktogram , siyah çerçeve % 50
Emdirici işaret
Daire biçiminde
Mavi üzerine beyaz piktogram % 50
Acil çıkış / ilkyardım
Dikdörtgen veya kare
Yeşil üzerine beyaz piktogram % 50
Yangınla mücadele
Dikdörtgen veya kare
Kırmızı üzerine beyaz piktogram % 50
Boru ve Kaplar
Içinde tek madde bulunan kap ve bunları taşıyan borular, renkli zemin üzerinde piktogram bulunan
sembol ile işaretlenir.
Bu işaretler ayrıca yana ve bağlantı yerlerinede koyulur.
Depolama bölgesi yakını, depo odası girişinede koyulur.
Işıklı işaretler / sesli işaretler
Işıklı olan , tek renk yada belirli bir zemin üzerine piktogramdan oluşmalı
Bir aygıt hem sürekli hem aralıklı poşet gönderiyorsa aralıklı gönderilen daha tehlikelidir , acil
yapılması gereken şeyi ifade eder.
Sözlü haberleşme
Kodlanmış haldeki kısa metin olmalı
Insane yada yapay insane sesi olmalı
Başlat – bir işlem veya hareketi başlatmak için
Dur – bir hareketi durdurmak veya sona erdirmek için
Tamam – bir işlemi sona erdirmek için
Yukarı yukarı kaldırmak için
Aşağı – aşağı indirmek için
Ileri-geri-sağ-sol – bunlar uygun el hareketi ile birlikte
Kes – acil olarak durdurmak için
Çabuk – güvenlik nedeniyle bir hareketi hızlandırmak için
El İşaretleri
Yüz öne Bakıyor
Başlat / hazır ol / başlama komutu
Dur / kesinti – ara / hereketi durdur
Işlemin sonu
Kaldır
Indir
Yüz Yana Bakıyor
Avuç içi yukarı ise – ileri
Avuç içi aşağı ise – geri
Manevracının sağı – sağa
Manevracının solu – sola
Yatay mesafe
-
-
-
-
YAPI İŞLERİNDE İSG
Yapı İş Defteri
Işveren yapı iş defteri bulundurmalıdır. Defterin sayfaları bir asıl bir suret olacak şekilde olmalı.
Çatılar
Dayanıklılığı azalmış çatılarda çatı merdiveni kullanılmayacaktır.
Proje sorumluluğu
Işveren görevlendirilir , işveren adına projenin uygulanması, hazırlanması ve uygulamanın
kontrolünden sorumludur.
Hazırlık Koordinatörü
Projenin hazırlık esnasında sağlık ve güvenlikten sorumlu
Uygulama Koordinatörü
Uygulama esnasında sağlık ve güvenlikten sorumlu
Sağlık Güvenlik Planı ve Bildirimi
Proje sorumlusu yada işveren “ sağlık güvenlik planı “ hazırlar / hazırlatır. İSG riski yok ise
coordinator atamayabilir.
Iş 30 günden fazla , devamlı 20 den fazla işçi ve 500 yevmiyeden büyük ise Bakanlığa bildirim yapan
Bildirimde;
Gocuk altında kalma , kimyasal 7 biyolojik tehlikeler
Radyonla ilgili işler / yüksek gerilim hattı / boğulma
Kazı / patlayıcı madde kullanımı / basınçlı kesan
Içinde yapılan işler / dalgıçların yaptığı işler / prefabrik montaj
Koordinatörün Görevleri – Hazırlık Aşaması
Sağlık Güvenlik planı hazırlar
Sağlık Güvenlik bilgilerini içeren dosya hazırlar, bu dosya Yapı üzerinde daha sonra yapılacak işler
sırasında dikkate alınır.
Koordinatörün Görevleri – Hazırlık Aşaması
Iş tamamlama süresinin tahmini
Teknik organizasyona yönelik kararların alınması
Genel güvenlik kurallarının uygulanmasının koordinasyonu
Sağlık güvenlik planı uygulamasının koordinasyonu
Dosyada yapılması gereken değişiklik varsa yapılması
Kontrollerin yapılması
Izinsiz alana girişlerin engellenmesi
Işverenin Görevleri
Alanın düzeni temizliği
Ulaşımın sağlanması , yolların belirlenmesi
Malzeme kullanım taşıma şartlarının belirlenmesi
Ekipman periyodik kontrolleri
Teh . maddeler için uygun depolama alanı sağlama
Atık depolama / uzaklaştıran
Teh . madde kullanma ve uzaklaştırılma şartlarını belirleme
Sürenin tekrar belirlenmesi
Çalışanlarla işbirliği
End. ( çevredeki ) faaliyetleri dikkate alma
İSG ile ilgili önlemleri olacak
İSG ile ilgili konuda koordinatörü ( uyarı + talimat ) dikkate alınacaktır.
İŞLETME BELGESİ
Kapsam
Sanayiden sayılan 50 ve daha fazla işçi istihdam eden işyerlerini kapsar
Yapı işleri
Yer altı / üstü maden
= Kapsamaz
Sondaj







Işletme Belgesi
Işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı düzenlenmeden once işletme belgesi alınmalıdır.
Başvuru formu ile yapılan başvuru günü işletme belgesi verilir.
Belge verildikten 3 ay içinde teftişe gidilir, işyeri uygunsa belge kesinleşir.
Uygun değilse 3 ay sure verilir.
3 ay boyunca denetime gidilmezse belge kesinleşir.
Belge Geçersizliği
Işyeri taşınırsa
Üretim faaliyet konusu değişirse
İSG KURULLARI
6 aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı
En az 50 işçi çalıştıran
Sanayiden sayılan işyerlerinde kurul kurulur.
Kurul Üyeleri
 Işveren / Vekili
 İSG Müh. / Görevli
 Işyeri Hekimi
 Insan Kaynakları
 Sivil Savunma Uzmanı
 Formen / Ustabaşı
 Sendika Temsilcisi
 Sağ.Güv. İşçi Temsilcisi
 Kurul Üyelerinin Eğitimi
 Kurulun Görev ve Yetkileri
 Mevzuat / Standartlar
 Iş kazası ve tehlikeli nedenleri
 End. Hijyen
 Etkili iletişim
 Acil durum önlemleri
 Meslek hastalıkları
 Iş yerine ait özel riskler
Kurullar Arasında İşbirliği
Işverenin birden fazla kurul toplayan işyerleri varsa en az 6 ayda 1, ilgili teknik elemanları toplayarak
raporları inceler.









Kurulun Görevleri
Iç yönetmelik hazırlamak , uygulanmasını izlemek , sonuçlarını rapor yazmak , tedbirleri belirlemek
Çalışanlara yol göstermek
Işyeri tehlikelerini ve önlemleri belirlemek
Iş kazası / meslek hastalığı / tehlikeli durumda araştırma yapmak . raporu işveren vekiline vermek
Eğitim planlamak , planı işveren vek. Onayına sunmak
Bakım / onarım ile ilgili tedbirleri planlamak , kontrol etmek
Acil durumlara ait tedbirlerin uygunluğunu kontrol etmek
Işyeri Sağ. ve Güv. Ile ilgili yıllık rapor hazırlamak
83. Mad.acilen toplamak
Çalışma Usulleri





Ayda en az 1 kez toplanır , toplantı bilgisi katılımcılara 48 saat önceden bildirilir.
Ağır iş kazasında toplanılabilir , üyelerden biri çağırır.
Hayati tehlike varsa işçi toplanılmasını isteyebilir.
Kurul toplantı süresi ayda 24 saati geçemez.
Tutanak hazırlanır , önceki toplantı kararları görüşülür , yeni kararlar ilgililere ve çalışanlara duyurulur.
Işveren Vekilinin Yükümlülüğü
Gerekli araç gereci sağlamak , bilgi ve belgeleri işyerinde bulundurmak , kurul kararlarını uygulamak
Kurulun Yükümlülüğü
Kararları uygulamak , güçlükler konusunda kurulu bilgilendirmek
İŞ DENETİMİ VE İŞ TEFTİŞ
KURULU







İş denetimi , İş Teftiş Kurulu tarafından yapılır
81 Sayılı KO sözleşmesinde 3. Madde
129 Sayılı KO sözleşmesinde 6. Madde yer alır.
1936 yılı 30008 Sayılı Yasa “ İş hayatının Murakebe ile Teftişi“ bölümünde yer alıyor.
1974 yılında iş müfettişleri Çalışma Genel Müdürlüğü Merkez kadrolarına alınmıştır.
28.12.1979’da İş Teftiş Tüzüğü ile iş Teftiş Kurulu Başkanlığı kurulmuştur. ( fiilen )
Dayanağı , TBMM tarafından onaylanan uluslar arası bir sözleşmeden olan tek denetim örgütlenmesi,
iş denetimidir.
81 Sayılı KO sözleşmesi , 1950 tarih ve 5690 sayılı yasa ile onaylanmış ve yükümlülük altına girmiştir. (
San. Ve Tic. İş Denetimi KO Sözleşmesi )
12. Madde – iş müfettişlerinin yetkileri – İK 92
15. Madde – sorumlulukların yetkileri – İK 93



İş Denetiminin Dayanakları
Anayasa * İş Yasaları * ÇSGB Teşkilat ve Görevleri HK Yasa * İş Teftiş Tüzüğü
İş Teftiş Kurulu Başk.Görevleri
- Mevzuata uygunluk denetlemesi
- Mevzuat çalışması yapmak
- Istatistikleri tutmak , değerlendirmek , yorumlamak
- Mevzuatla öngörülen ve başkanlık tarafından verilen işleri
- Iş Teftiş Tüzüğü – 1979
13. Madde – Müfettişlerin görevleri
14. Madde – Müfettişlerin yetkileri
- Iş Teftiş Kurulu Yönetmeliği – 1991
12.madde – Müfettişlerin görev ve yetkileri
Müfettişlerin Görevleri
İnceleme ve denetim yapmak
Işyerindeki çalışma koşulları ile üretim / yapım yöntemlerini incelemek
Mevzuatla ilgili önerilerde bulunmak
Ilgili yayınları takip etmek
Bilimsel çalışma / araştırma yapmak
Çalışma konusu ile ilgili istatistik tutmak.
KİMYASALLAR
- Kimyasalların Zararları Vücuda Giriş Yolları
Soluma + Absorblandığında + Yutulduğunda
 Toksik
Tahriş edici – H2SO4 , HC1 , NaOH
Kimyasal yanıkları – organik / inorganik alkoller / asitler bezin, kerosen , klorlu hidrokarbon,
alkol
Duyarlaştırıcı – krom tuzları , recineler
Renk değişimi / leke – Ağır metoller ( gümüş, civa, arsenik )

-
-
-
-
-
-
-
-
Kanserojen / Mutojen / Üreme için toksik / Teratojen
AB sınıflaması
Grup 1 – Kans / Mut / Üreme için toksik olduğu bilinen
Grup 2 – Kans / Mut / Üreme için yeterli kanıt olan
Grup 3 – Kans / Mut / Üreme için olasılık bulunan yeterli kanıt olmayan
 Terotojen , doğacak çocukta deformasyon oluşturur
Kimyasal Etkileşimleri
 Bağımsız etki : ayrı bağımsız etkilerde bulunuyorsa
 Sinerjik etki : aynı organda aynı yönde etki ediyorsa
Additif etki ; a maddesi E1 etkisi
b maddesi E2 etkisi
a + b – E etkisi ( tek madde kadar )
Potanziyolizasyon etki ; biri diğerinin etkisini artırır
biri diğerini aktive eder.
Antoganizma ; biri diğerinin etkisini yok eder.
Kimyasalların Sağlığa Zararllarını Etkileyen Faktörler
Fiziksel / Kimyasal
Maruz kalma şekli / süresi
Maruz kalanın özellikleri ( yaş, beslenme, cinsiyet, genetik )
Çevresel özellikler ( sıcaklık, basınç, kimyasal kirleticiler, saklanma koşulları )
Parlayıcı Madde
Parlama noktası 55 derecenin altındaki sıvılar oda sıcaklığında , basıncında hava ile temasta
yanabilen gaz
Enerji uygulanmadan hava ile temasta ısınan , alevlenen madde
Su ve nemli hava ile temasında teh.miktarda çok kolay alevlenir gaz yayan madde
Ateş kaynağı ile kısa sureli temastan sonra kendiliğinden yanan, ateş uzaklaştırıldıktan sonra da
yanan katı madde
Patlayıcı Madde
Atmosferik 02 olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen
Kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan çabucak parlayan , katı / sıvı / macunumsu /
jelatinimsi haldeki maddeler
Parlama
Kolay alevlenebilen maddelerin gazlarının hava ile belli oranda karışımlarının ( hongen ) , maddenin
çok kolay alev alarak hızla yanmasına sebep olur , bu yanmaya parlama denir.
Patlama
Çok hızlı bir gaz genleşmesi ile ve genellikle ısı açığa çıkarmasıyla meydana gelen kimyasal reaksiyon.
Oksitleyici
Özellikle yanıcı madde ve diğer maddeler ile temasında önemli ölçüde eksotermik reaksiyona neden
olan maddeler
Peroksitler
Persülgotlar
Oksitler
Organik / inorganik nitritler
Klorotlar
İyodlar
Permanganatlar
Bromatlar
Birbiriyle ReaksyonaGiren Kimyasallar
Iki kimyasal birleştiğinde , çinko tuzları , metal hidritler
Lityum
Potasyum
Rubidyum
Sodyum
Kalsiyum
Sezyum
Parlama Limitleri
Genellikle sıvı buharı için kullanılır. Parlama aralığındaki konsantrasyon yakıtın hacimsel yüzdesidir.
Kimyasal
Pos.Nak
Kay.Nak
Buh.Yağ
CO
12,5
74
0,97
Metan
5
15
0,55
Etil Alkol
13
79
1,6
Hekzan
-22
69
3,0
Aseton
-18
56
2,0
Benzin
-11
80
2,7
Toluen
M – Ksilen
Amonyak
Hidrojen
Benzin
-
-
-
-
-
-
-
-
-
4
27
15
4
1
111
139
28
75
7
3,1
3,7
0,58
0,07
3
Yanma Sıcaklığı
Alevin sürekliliğini kendi kendine sağladığı sıcaklık
Parlama Sıcaklığı
Parlayıcı sıvıların buhar çıkardıkları en düşük sıcaklık yada havadaki buharın tutuşabildiği en düşük
sıcaklık
Patlama ( parlama ) Limitleri
Ortamın, parl.sıvı buharı, yanıcı gazlar, yanıcı buhar ve hava ile uygun oranda karışımında, bir
tutuşma kaynağı da varsa parlama olur. Bu uygun orana parlama aralığı denir.
Parlama Alt Limiti – LEL – Üst Limiti – UEL
Havadaki, buhar / gaz / toz yüzdesinin bir yangın oluşturması için en alt seviyedir,en üst seviyedir.
 LD 50 Öldürücü doz
 LC 50 Öldürücü konsantrasyon
Sınıflandırma
AB
ILO
BM ( UNRTD6 )
Dor
x
x
Teh. maddelerin taşınması
Pot
x
ile ilgili tavsiye kararı
Ok
x
x
Aş
x
Zeh
x
Tah
x
Alj
Kons
x
Üre
x
Mut
x
Çevre
Reaktif hassas oluş
Kolay parlayan sıvı
Kolay parlayan katı
Oksidon / Organik penoksit
Zeh. ve enf. Yol açan
Radyoaktif
Sıkış sıvı başç altında yağ zehirli gazlar
Çok Kolay alevlenebilir Madde
D N < 0 derece
sıvı ve gaz
K N < 35 derece
Kolay Alevlenir Madde
P.M < 21 derece
Su veya nemli hava ile temasta çok kolay alev gaz yangın
Alevlenir Madde
P.N 21 derece – 55 derece
- Patlayıcı Ortam
Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve
herhangi bir tutuşturucu kaynak ile temasında tümüyle yanabilen karışım
Patlama Riskine Karşı Alınacak Önlemler Hiyerarşisi
Patlayıcı ortam oluşmasını önlemek
Patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek
Patlamanın etkisini azaltacak önlem almak
Patlama Riskinin Değerlendirmesi
Pat.ortam oluşma ihtimali ve kalıcılığı
Tutuşturma kaynaklarının bulunma / aktif hale gelme olasılığı
Proseslerin / tesislerin karşılıklı etkileşimi
-
-
Patlamanın etkisinin büyüklüğü
Kullanımı Yasak Olan Kimyasallar
 Bilimsel araştırma / deney
 Atık ürünlerde bu maddenin ayrılmasında
 Ana madde olarak kullanımı zorunlu ise
Bakanlıktan izin alınır
( yıllık kullanım mik + çalışan sayısı + iş tanımı + önlemler + neden )
Bölge 0 – Gaz+buhar+sis – sürekli veya sık sık
Bölge 1 – Gaz+buhar+sis – arasıra meydana gelme ihtimali olan yerler
Bölge 2 – Gaz+buhar+sis – ihtimal olmayan olsa bile çok kısa surely
Bölge 20 – Bulut haldeki yanıcı toz – sürekli veya sık sık
Bölge 21 – Bulut haldeki yanıcı toz – ihtimal olmayan, olsa bile kısa surely
Patlamadan Koruma Dökümanı
 Pat.riskini değerlendirilmesi
Ekler
 Önlemler
Çiz I – Gazi.hal.madde
 Sınıflandırma ( işyerinin
II – Toz hal.madde
 Ekipmanların kontrol ve bakımı
III – SiO2 / sılıkatlar
 Ekipmanlar “ iş ekip.sağ ve s olması
IV - Tratıl / Klorat Pat.madde
V – Dinamit
VI – K.Barut
VII – Amonyum .iht.patmod
VIII – LPG
TÜZÜK
Pat / Par. Maddeler
 LPG
 Magnezyum
 Nitrosellütoz
 Korpit
 Tabanca boyaları
 Un, yem
 Nişasta
Sıcak / Soğuk Karozif Maddeler
 Nitric asit , sülfirik asit
 Sodyum hidroksit, potasyum hidroksit
 Hidrofluarik asit
 Katı CO2
Zehirleyici
Pb , fosfor, anomatik hidrokarbon ( benzene, naftalin, anttoluen, fenol, kişiler )
-
-
MALZEME GÜV. BİL. FORMLARI
CAS NO
Kimyasal maddenin , kimyasal kurumlar servisince verilen numarası
IUPAC Adı
Kimyasal maddenin , Milletler Arası Tems.Uyg.Kimya birliğindeki adı
Akut Zehirlenme
Zararlı maddenin uzun sürede vücuda alınması
Kronik Zehirlenme
Zararlı maddenin uzun sürede vücuda alınması ( sürekli )
MAK Değeri
Çeşitli kimyasal maddelerin işyeri havasındaki ( kapalı ) bulunmasına müsade edilen ve arada günde
8 saat çalışacak olanların sağlıklarını bozmayacak asgari miktar. ( Pb MAK değeri 0,15 mg / m küp )
TWA
Kimyasal madde miktarının günde 8 saat süredeki zaman ağırlıklı ortalamasıdır.
STEL
Kimyasal maddenin min 15 dakika sure ile maruz kalınmasına izin verilen miktar.
KANSEROJEN / MUTAJEN
Sınır değer
Kanserojen ve mutajen maddenın işçinin solunum bölgesinde havadaki, Ek III de belirtilen referans
zaman aralığındaki, zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonu
Meslek Konserleri
Arsenic
Solun Yol / Der / Kar
1 Yıl
Krom Çink
Branş
1 Yıl
Aliptik
Deri
1 Yıl
Benzol
10 Yıl
Asometrik Amin
Mesane
10 Yıl
Kurum / Zift
Deri
5 Yıl
Asbest
10 Yıl
Iyonlaştırıcı ışın
10 Yıl
Maruziyetin önlenmesi
Teknik imkanlarda tam kapalı system
Maruziyet seviyesi azaltılacak
Sınır değer aşılmayacak
Önlemler
Fazla madde bulunmayacak
Işçi sayısı az olacak
Mühendislik kontrolleri yapılacak
Ortamdan dışarı uygun atılacak
Uygun ölçümler yapılacak
Uygun çalışma yöntemleri
Kişisel korunma yöntemleri
Hijyen
Çalışanların eğitimi
Acil durum planı
Kapalı kap
Etiketlenmiş sızdırmaz kap
Sağlık kayıtları maruziyet sona erdikten 40 yıl sonra saklanır
BİYOLOJİK ETKENLER
Bakteri
Virus
Mikroorganizma = Genetik özelliğini aktaran hücresi
Olan yada olmayan mikrobik varlık
Mantar
Protozoa


Gıda / Tarım / Hayvan / Sağlık / Atık / Kanalizasyon / Mikrobiyolojik teşhis lab.
Biyolojik Etkenler
Grup 1 – hastalık yapma ihtimali yok
Grup 2 – hastalığa neden olan , topluma yayılmayan + tedavi var
Grup 3 – ağır hastalığa neden olan, topluma yayılan + tedavi var tuberkuloz
Grup 4 – ağır hastalığa neden olan,topluma yayılan + tedavi yok aids
-
Grup 3 ve 4 ‘ te çalışanların listesi yapılır.
Liste ve kayıtlar maruziyet bittikten 20 yıl sonra saklanır
Kalıcı ve gizli enfeksiyon
Sonradan ortaya çıkan
Uzun kuluçka dönemi olan
40 yıl saklanır
Tekrarlayan
Ciddi arıza bırakan
 Grup 2,3,4 te çalışanlar, işe başlamadan 30 gün once
Grup 4 lab.da çalışıyorsa başlangıçtan bakanlığa bildirilir

Normalde sağlık kayıtları 10 yıl saklanır.
Yönetmelik Ekleri
V – Biy. Etkenlere karşı koruma düzeyleri
VI – Endüstriyel işlemlerde biy.
VII – Aşılanma , aşı uygulama klavuzu
Kanserojen Yönt. Ekler Ek.I
I – üreamin üretimi
II – Kömür kurumu
III – Bakır, Nikel cevheri
IV – Kuvvetli asit projesi
V – Sert odun tozuna maruziyet





ASBEST
Biyolojik etkili tozlardandır. Fibrojenik tozlar grubuna girmektedir
KRİzatıl – Beyaz
Aktinalit / Amozit – Kahverengi
Antofillit / Krokidalit – Mavi
Amfibal Grubu ( en tehlikeli )
Amosit / Aktinalit
Krizatil
Antofillit / Krokidalit
( mavi )
Tremalit
AB ülkelerinde 2005 yılında yasaklanmış
Türkiyede 1996 ‘ da Amfibal yasaklanıyor
MAK değeri lif / cm küp
Krizatil ESD 0,6 lif / cm küp
Diğer ESD 0,3 lıf / cm küp
Hastalıklar
Asbestozu
Akciğer kanseri
Mesothelioma
Mide – Barsak Kanseri veya Plevra Lezyonu
( Uzun lifli ve amfibol grubu en tehlikeli )
Sempantin Grubu
ELLE TAŞIMA


Araçsız olarak 25 kg dan fazla taşıma / boşaltma / yükleme işleri
El arbası gibi araçlarla 50 kg dan yukarı ağırlık taşıma, boşaltma ve yükleme işleri
¾ tekerlekli ve pedallı arabalarda 60 kg dan yukarı ağırlık taşınıyorsa
“ İş Ağır ve Tekerlekli İşler Sınıfına“ girer. Kadın ve gençler çalıştırılmaz
Kimyasal ve Biyolojik özellikli yüklerin araçsız olarak taşınması yasaktır.
YÜKSEKTE ÇALIŞMA





Halatla yapılan çalışmalarda en az 2 ayrı kancalı halat kullanılacaktır. Biri iniş / çıkış için biri
güvenlik için
Paraşüt tipi emniyet kemeri
Düşme anında kendiliğinden kilitlenen system
Eğitimli kişi
Eğer 2 halat risk oluşturuyorsa tek halat kullanılabilir ( özel durum )


KAPALI ALANLARDA ÇALIŞMA
Risk değerlendirmesi
Ölçümler
















-
Az eleman
Nezaretçi
KKE
Eğitimler
Giriş ve çıkışlar / emniyete alma
Haberleşme
Havalandırma
24 Volt Seyyar aydınlatma
Mümkünse elektrikli el aleti kullanmama
TİTREŞİM
Titreşimin Frekansı = Birim zamandaki titreşim sayısına titreşimin frekansı denir – Hertz
Titreşimin Şiddeti = Birim alandaki , birim zamandaki akım gücüne titreşimin şiddeti denir –
W / cm Kare
Insanlar 1-1000 H2 arasındaki titreşimi algılar
Titreşimin insane vücudu üzerindeki etkileri
Fiziksel ve Biyomekanik
Psikolojik ve Sensoryel
Fizyolojik
Patolojik etkiler
Insana etkisi olan titreşim 1-100 H2 arasındakidir
El aletleri ile yapılan çalışmalarda
El-kol titreşim geçirme oranı 5 H2 den yüksek olanlar
2.max düzey 20-30 H2
Titreşimin Klinik Etkileri
Çok düşük frekans = + < 2 H2
Bulantı / kusma / terleme
Düşük frekans = 2 H2 <+<30 H2
Duyarlılık ( aşırı ) / uyuşukluk
Titreşimin Değerlendirmesi
Frekansı
Şiddeti
Yönü
Maruziyet süresi
Uygulanan bölge ve büyüklüğü
Kişinin; yaşı, cinsi, duyarlılığı
Titreşimin frekansı ivmesinin şiddeti etkisi
Titreşim, vibrasyon dedektörü ile ölçülür
Frekans bantları / etkindeğer rms hız m/sn
Oktav bantları
1-2,48-16,31,5-125-250-1000-2000-4000 ve 8000 işe giriş muayenesinde
Sinir
Kalp / dammar
Sistemi ile el / bilek / dirsek eklemleri ve röntgen
Sindirim
 SSK Meslek hastalığı listesinde bulunmakta fakat istatistiklerde yok ( meslek hastalığı )
 Yükümlülük süresi 2 yıldır
 El – Kol titreşimi
8 saatlik sınır değer 5 m/s kare
Etkin değer 2,5 m/s kare
 Bütün vücut titreşimi
8 saatlik sınır değer 1,15 m/s kare
Etkin değer 0,5 m/s kare
 Titreşim yapan aletlerle çalışan kişilere 6 ayda 1 sağlık muayenesi yapılacak.
TERMAL KONFOR
Termal Konfor
-


Hava sıcaklığı – buğulu 15-30 derece
Havanın nem yoğunluğu - % 30 - % 80
Havanın akım hızı – 0,3 – 0,5 m/sn
Radiant ısı ( ısı kaynağından – fırından )
Sıcaklık
Bir standard gore, cismin ne kadar soğuk yada sıcak olduğunu ifade eden nicelik.
H
=
M
+
R
+
C
+
E
+
Vücudun
Metabolit
Radyonıt
Konvektif
Buharlama
Isı yükü
ısı kazancı
enerji
ısı yükü
D
Direk temas
yoluyla ısı
Alışverişi
Maksimal o2 alımı arttıkça vücut ısısı düşer
Yüksek sıcaklığın sebep olduğu rahatsızlıklar
- Isı çarpması
- Isı krampları
- Isı yorgunlukları
 Radyont ısı , glop termometre ile ölçülür
Havanın nemi , kato termometre / higrometre
Hava akım hızı, anemometer
 Hissedilen sıcaklık = ölçülen sıcaklık + hız
Efektif Sıcaklık
Ölçmek için; kuru term sıcaklığı + akım hızı + yos term +nomogram lazım )
Termal konfor bölgesine etki eden faktörler
Ort. Sıcaklığı
Ort.nem durumu
Ort.hava akımı
Işin niteliği
Işçinin giyimi
Işçinin yaşı / cinsiyeti
Işçinin beslenmesi
Işçinin fiziki durumu
Işçinin genel sağlık durumu
Bunalım Bölgesi
Vücuttan ısı atmanın güç olduğu ,hava akımı olmayan ortamda bunalma hissedilen sıcaklık ve bağıl
nem kombinasyonu.
 Meslek hastalığı belirtilmemiş
BASINÇ
 Basınç birimi – bor yada N / cm kare
 Insanlar 4 atm basınca kadar dayanabilir
Kol bacak ağrısı , bulanık görme
0 kare basıncının sonucu tasikardı
 SSK ya gore Meslek hastalığıdır.
 Akut durumda yükümlülük 3 gün , diğer 10 yıldır
 Akciğer / sınus grofus I büyük eklemler , yılda 1
Radyolojik incelenmeli – inceleme işçi işten ayrıldıktan 2 yıl sonrasına kadar devam etmeli
 Dalgıç adalarında kişi başı 40 m küp hava olacak
CO 2 miktarı % 0,1’ i geçmeyecek
 22 m den derine günde 2 den fazla inilmeyecek arasında 5 saat olacak
 Işe başladıktan sonra 15 gn sonra adaptasyon kontrolü yapılacak
 7,5 saat yönetmeliği dikkate alınacak
GÜRÜLTÜ
Dalga boyu π → cm
Bir dalga boyu için geçen zaman → periyot → T → sn
Frekans ; saniyedeki titreşim sayısı → + → ¹/sn
Hız = + x π
-
Ses basıncı ; atmosferin, basınç ile sıkışma ve genleşme arasındaki basınç farkına denir.
Basınç → bor → pascal
1 cm² ‘ ye 106 dyn lık kuvvetin etkimesi ile oluşan basınç
1 bor = 10µ pascal
Sesi tanımlamak ; basınç + frekans
Ses gücü ; ses kaynağından 1 m uzaklıktaki ses basıncı
Ses yoğunluğu ; birim alandaki ses gücü
Ses şiddeti ; ses yoğunluğunun düzeyleri
Ses yüksekliği , sesin tiz ve bas olarak ayrılması
F ↑ ses tiz , f ↓ ses bas
Subsanık
İşitebilen
ultrasonic
+ < 16 h²
20 H< f < 20kH²
> 20 kH²
Fizyolojik Etkiler
Ses şiddeti
Frekans dağılımı
Süresi
Duyarlılık
Yaş
Cinsiyet
 Insanlar 20 M Pascal – 200 Pascal duyar
0 dB
- 140 dB
Işitme eşiği - Ağrı eşiği
Işitme Kaybı
- Iletişim tipi işitme kaybı
Dış ve orta kulakta oluşur / ani patlama
- Algı tipi işitme kaybı
Iç kulakta oluşur / çok yük şiddet ve frekans
- GSK ‘ya gore meslek hastalığıdır
Gürültülü işte en az 2 yıl
85 dB üstünde en az 30 gün
Çalışılmalı
- Yükümlülük süresi 6 aydır
- Ölçüm cihazları dBA’ya gore kalibre edilmeli
- Gürültüden korunma → Kaynağında
→ Ortamda
→ Alıcıda
 Odyolar 6 ayda 1 yapılmalı
 Ağır ve tehlikeli iş değilse en fazla 80 dB
- Ağır ve tehlikeli iş ise en çok 95 dB olabilir. Bu durumda KKE verilir.
- 85 dB’in üzerinde günde en fazla 7,5 saat çalışılır
- Maruziyet sınır değeri 87 dBA
En yüksel maruziyet etkin değ.85 dBA – 140
- En düşük maruziyet etkin değ. 80 dBA – 112
- 87 üzerininde kulaklı ver , az çalışır.
- Günlük gürültü maruziyet düzeyi
8 saatlik çalışmada, zaman ağırlıklı ortalama
- Haftalık gürültü maruziyet düzeyi
8 saat, 5 gün, zaman ağırlıklı ortalama
-
Kimyasal mad.
Mesleki cilt
Pnomokonyoz
Mesleki bulaşıcı
Fizik etkenlerle
MESLEK HASTALIKLARI
-
-
-
Çalışma bakanlığı
Sağlık bakanlığı
Belediye
DENETİM YAPARLAR
RADYASYON
Tanecik yapıdakiler
Alfo
Bexo
Notron
Proton
Kozmik ışınlar
Iyonizon ışınlar
Tanecik yapıdakiler
Gamma ( 10ˉ´ - 10ˉ³ nm )
X – ışınları ( 10ˉ³ - 10² nm )
- iyonize ışınlar
Mor ateşi ( UY ) ( 1 - 10³ nm )
Görünür ( 400 – 740 nm )
Kızıl ötesi ( 740 - 10³ nm )
Kısa dalga ~ 12
Beta → yanık
Notron → dokulara zarar
Proton → dokulara zarar ( hafif ) → zararlı
Gamma → dokulara zarar
→ zararlı
+deri+troid+kan yapan zararlı + kromozom
Mor ötesi → göz ve yanık ( karınca )
Kızıl ötesi → göz ( katrakt ) ve yanık
 Meslek hastalığıdır
 Dıştan etki yapan ışınların ölçülmesi global dasimetre
Içten total veya parsiyel beden spectnometresi
 Denetleme Atom enerjisi kurumu tarafından yapılır.
EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMA
Göz muayenesi periyodik olarak yapılacaktır
2 yılda 1 kez olabilir.
- Araçların kumanda kabını ve sürücü mahalinde çalışanlar
- Taşıma araçlarındaki bilgisayar sistemlerinde
- Toplu kullanıma açık bilgisayar sistemlerinde
- Işyerinde kullanımı sürekli olmayan taşınabilir sistemlerde
- Hesap mak. Yazar kasa gibi küçük ekranlı cihazlarda
- Ekranlı daktilo kullananlar kapsamdışıdır.
İSG EĞİTİMİ
- Ilgili yönetmelik 2004 ‘ te yayınlandı
- Eğitim program yapılırken
 Işçilerin görüşleri alınacak
 Yıllık eğitim program hazırlanacak, Program içinde ; hedef, konu, sure, amaç, tarih, eğitimci
bilgileri, katılımcı sayısı yapılmalı
- Eğitim zamanı
 Işe başlamadan once
 Çalışma yeri ve iş değişikliğinde
 Iş ekipmanlarının değişmesi halinde
 Yeni teknoloji uygulamalarında
- Eğitim program
Yeni eğitim : yeni işe başlandığında
Ilave eğitim : çalışanların eksikliklerini gidermek için
Ileri eğitim : çalışanların meslek düzeylerini yönetmek için
- Eğitimleri
İSG Muh, yetkili kurum, vakıf, eğitim merkezi, işçi ve işveren kuruluşları, iş müfettişleri
- Eğitim sonrası belgede
Ad soyad, görev, ünvan, eğitim konusu, süresi, eğiticinin adı, görev, ünvanı, imzası, tarih, yer bulunur
Eğitim konuları → 17 adet
Genel İSG, mesleki hastalıklar, iş ekip, yasal mev, kke
Güvenli artan, tem / düz, kimyasal, uyarı işaretleri, ekran, yangın, termal kan, elektrik, ergonomic, ilk
yardım, kaza
Örgün Eğitim;
Planlı, programlı, kişinin üst kademeye hazırlandığı eğitimdir, okul gibi. Kişiye meslek kazandıran
eğitim
Yaygın Eğitim ;
Planlı, programlı, örgün eğitimin boşluklarınıkapatmayı hedefler, kurs, seminer vs.
Algın Eğitim
Plansız, ailenin verdiği eğitim
Yetişkin
18 yaşını geçmiş, öğrenci olmayan
Büyümesini tamamlamış, kişiliği oluşmuş
Uygun davranan ve doğru karar verebilen
Bağımsız ve iradi iş yapabilen kişidir.
Öğrenme Süreci
Farkında olma
Ilgilenme
Değerlendirme
Deneme
Uygulama
Uygulama
Sözlü anlatım % 25
Göstererek anlatım % 50
Yaptırarak eğitim % 90
Grup tartışmaları
Rol yapma
Problem çözme
ERGONOMİ
Amacı
Insane performansının artması
Insane güvenliğinin sağlanması
Insane sağlığının korunması ve iyileştirilmesi
Insane mutluluğunun ve doyumunun sağlanması
Anlamı ; uyum ve uygunluktur
Bileşenleri
Anatomi
Fizyoloji
Psikoloji
Mühendislik ve tasarım yönetimi
Ergonominin 3 ana özelleşmesi
Fiziksel ergonomi
Bilişsel ergonomi
Örgütsel ergonomi
Bilişsel Ergonomi ; işin bilgi işleme gereksinimiyle ilgilenin
Fiziksel Ergonomi ; İnsanların anatomic, antropometrik, ( vücut boyutu )
fizyolojik ve biyomekanik karakteristiği ile ilgilenin
örgütsel Ergonomi ; örgütsel yapıları, politik ve süreçleri, sosyoteknik sistemlerin en uygun duruma
getirilmesiyle ilgilenir. ( çalışma saatleri gibi )
İŞ KAZALARI
-
-
-
ILO
Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınmamış olan, etrafa zarar verecek nitelikteki
olaylar
WHO
Önceden planlanmamış, çoğu kişisel yaralanmalara, makinelerin ve araç gereçlerin zarara
uğramasına, üretimin bir sure durmasına yol açan biro lay
Işverenin Görevleri İK Mad.77
Mevzuatın uygulanması
Yazılı olmayan kuralların uygulanması
Eğitim
Denetim
Çalışanların kurallara uymalarının sağlanması
Cezalar
Kazasız
 Idari Para → İK 105-107
 Işi durdurma / kapatma → İK 79
 ( komisyon üyeleri → 2 mutfakta + 1 işverentem + 1 İl.Bölg.Müdr.
Kazalı
 Hukuki Sorumluluk → Borçlar kanunu + SSK
Desteklenen yoksun kalma tazminatı
Iş göremezlik tazminatı
Manevi tazminat
SSK 15-26 masraflar ile ilgili ( işveren öder )
SSK 27 Bildirim hemen zabıta 2 gün Bölg.Müd.

-
Cezai Sorumluluk
Türk ceza kanunu 455-459
Eylemin iradi olması
Sonucun öngörülebilir olması
Falın sonucu istememiş bulunması
IIIiyet bağı
Kamu Davası
10 günden fazla utirokat süresi varsa kamu davası açılır
4M
Mon / machine / media / monogement
 Ölüm durumunda gün kaybı 7500 alınır.
MESLEK HASTALIĞI
Hastalık çeşitleri
Genel Sağlık sorunları → ÜSYE
Iş ilgili hastalıklar → Kronik – dejeneotif
Meslek Hastalıkları
Maruziyet Süresi
Promokasyon
3 Yıl
Gürültü
2 Yıl yada 85 dB üzerinde 30 gün 6 ay
K. Kurşun Zeh.
Akut Arsenik Zeh.
K. Arsenik Zeh.
Lösemi ( benzene )
Silikozis
Bsinozis
Titreşim
- Meslek Hastalığı Türleri ve Nedenleri
En sık görülen meslek hastalığı “ deri hastalıkları “ dır
2. sırada görülen meslek hastalığı “ solunum sistemi “ dir
-
Yükümlülük Süresi
3 Yıl
1 ay
1 Yıl
10 Yıl
10 Yıl
3 Yıl
2 Yıl
Kurşun zehirlenmesinde sinir sistemi
dolaşım sistemi
sindirim sistemi
böbrekler sistemi
Fiziksel nedenli meslek hastalıkları
Kimyasal nedenli meslek hastalıkları
Toz nedenli meslek hastalıkları
Biyolojik nedenli meslek hastalıkları
Ergonomik nedenli meslek hastalıkları
-
-
-
-
Meslek Hastalıkları Tanı Yöntemleri
 Klinik değerlendirmeler
Bütün işlerin değerlendirilmesi
Işyeri maruziyetleri
Belirtilerin zaman ilişkisi
Benzer şikayeti olan başka işçilerin varlığı
Iş dışı etkilenmeler
 Labaratuvar değerlendirmesi
Radyolijik solunum sist.için
Biyolojik yöntemler ( kimyasalları için )
Patolojik incelemeler
 Meslek Hastalığı Tedavisi
Maruziyetin sonlandırılması
Vasa spesyik tedavi
Gerekiyorsa semptomatik tedavi
Meslek Hastalıklarından Korunma
Kaynakta kontrol yaklaşımları
Kişisel koruyucu uygulamaları
Tıbbi yaklaşımlar
Işe giriş muayenesi
Aralıklı kontrol muayenesi
Sağlık eğitimi
Meslek Hastalıklarının Hukuksal Boyutu
Işçiye çalışmadığı günler için “ geçici işgörmenlik “ odenir.
Eğer işçinin işgörme gücünde kalıcı azalma varsa “ sürekli iş görmezlik ödeneği “ ödenir
Meslek Hastalıklarının Sınıflandırılması
A – Kimyasal nedenlerle olan
B – Mesleki deri hastalıkları
C – Pnomokanyozlar
D – Mesleki bulaşıcı
E – Fiziksel etmenlere
Inorganik Tozlar
Organik Tozlar
Slikozis
Bisinazir
Asbestozis
Çiftçi Akciğeri
Antrakozis
Siderozis
Toza bağlı meydana gelen
1. Iritasyon – kireç / çimento
2. Pnomohitis – aliminium
3. Alerjik reaksyon – org.toz
4. Moliknezsi – akciğer kanseri
5. Depolanma – pnomokasyon
Kurşun
Benzene – Lösemi
Hekzon – Felç
Pestisit – Öldürücü
İSG Tüzüğünde
Katran / Asbest, Benzen, Arsenik, Krom, Nikel, Kadmiyum, aramatikamin

















KORUNMA UYGULAMALARI
1. Işe Giriş Muayeneleri
Yükseklik Çalışma ; Lab ‘ dan EKG , kan şekeri , kreatinin, hemogram, tam idrar tet., akciğer
graf, adyometri
Pery muayene ; yılda 1
Gürültü Çalışma ; Lod ‘ dan odyolojik muayene
Ilk muayene ; 1 yıl içinde
Pery muayene ; 1-3 yıl aralıklarla
2000-3000-4000 H² kemik yolu iletiminde 10 dB kayıp
En az 1 kulakta 1000-2000 H² 30 dB
3000 H²
40 dB
Kayıp
6000-8000 H² 60 dB
Tozlu Çalışma ; Lob ; Solunum fark testi , akciğer grafisi 35x35 200 m A
Ilk muayene ; 6 ay – 1 yıl ( kronik hasta bedensel mek. )
Pery.muayene ; 1 -3 yıl
2. Kontrol Muayeneleri
Erken Kontrol Muayenesi
1 yıl sonra ( yasal olarak ) bazı işlerde 3 veya 6 ay
Aralıklı Kontrol Muayenesi
Ağır ve teh. işlerde → 1 yıl ( en az )
Kursun / civa → 3 ayda 1
Arsenik / insektisit / toz → 6 ayda 1
Kadın → 6 ayda 1
Ağır ve tehlikeli + çocuk → 6 ayda 1
13-16 yaş arası → 6 ayda 1
Özelliği olan çalışanların muayeneleri
3. Ek ve tamamlayıcı muayeneler
- Diğer Uygulamalar
Bağışıklama
Ilk yardım ve Kurtarma çalışmalarının organizasyonu
Sağlık eğitimi
Genel hijyen koşullarının sağlanması
Kreş ve çocuk bakım yeri denetimi
Yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanması
Rehabilitasyon hizmetlerinin sağlanması
MADEN
< 19 O²
> 2 Meton → işçi çalıştırılmaz
 0,5 CO²
> 2 Metan → Sadece kurtarma işi yapılır
= 1 Metan → patlatma yapılmaz
Grizulu Ocaklarda
Emniyet lambası zorunludur. Yakıt olarak yanlızca benzin kullanılabilir.
Su baskını önlemleri ve durumu Bakanlığa bildirilir
Elektrik rapor defteri tutulur
Grizulu ocaklarda “ anti grizulu “ malzeme kullanılır
Lokomotiflerin egzost gazları dışarı verilmeli
Alev sızdırmaz aygıt kullanılmalı
Içten yanmalı motorlar “ Bakanlık izni “ ile kullanılabilir.
Tehlikeyi ilk gören müdahele eder ve nezaretciye haber verir.
7 gün iş görememezlik durumunda bakanlıklara bildirim yapılır ( ÇSGB ve ETKB )
iSG Muh. Nezaretci, ilkyardımcı ve odası, kurtarma ekibi olmalı

bir vardiyada en az 50 işçi çalıştıran ve ocak ağzından 1 km ileri yayılmış yerlerde, yer üstü ile
haberleşmek için telefon sistemi olmalı.

Ocağa girenler için “ kayıt defteri “ tutulması

24 saatte 300 ‘ den fazla işçi çalışan ocaklarda “ fenni nezaretçi yardımcısı “ olmalı

Fenni nezaretçi 5 yıl deneyimli Mad.Müh / Yük.Müh.

Daimi nezaretçi sürekli ocaklarda bulunur

Gücü 100 kV üzerinde motorlar varsa en az 3 yıl deneyimli elektrik müh. Bulunmalı

Ocakta 6 ay çalıştıktan sonra , yetkililere tek başına bu işi yapacağına karar verilen işçi deneyimli işçi
sayılır

Her vardiyada ocağın tüm bölümleri 2 kez nezaretçi tarafından denetlenir.

Tatillerden sonra ocak nezaretçi tarafından denetlendikten sonra çalışma yapılır

Yönetmelik ;
Birbirinden bağımsız ve yer üstüne çıkan 2 yol olmalıdır.
- Dik ise kuyu
Düz ise galeri
Eğilimli ise desandri
-
Maden Tüzüğü
 Madenlerde en az 2 ayrı yolla yer üstüne bağlanır. Bu yollar arasındaki topuk 30 m den
aşağı olamaz. Yolların ağzı aynı çatı altında bulunamaz.
 Derinliği 50 m den az olan kuyularda yukarı çıkış için merdiven bulunmalı. Basamak aralığı
30 cm , eğimi 80® , sahanlık arası 10 m den çok olamaz
 Bakanlığın izin verdiği patlayıcı kullanılır. Depoda 150 kg dan çok dinamit 300 den çok
kapsül olmaz. Sıcaklık 8-30 ®
 Patlayıcı maddenin boyu delik derinliğinin yarısını geçemez
 5 ten çok lağım aynı zamanda ateşlenecekse , seri halde bağlanın
 Patlamamış lağım deliğinin en az 30 cm yakınında parallel delik açılır ve ateşlenir.
 Ani gaz çıkan bacalarda lağımlar seri bağlanır
 Kömür ocaklarında taş içinde yapılan ateşlemelerde gecikmeli kapsül kullanılır.ani grizulu
çıkışı olabilmiş gecikmeli yerine emniyetli kapsül kullanılır.
 Bina ve tesislere yakın açık işletmelerde gecikmeli kapsül kullanılır.
 Kömür ocaklarında lağımlar ancak elektrikli kapsül ile ateşlenir. Aynı dirençte olacak
kapsüller, mümkün değilse fark en fazla 0,25 ohm olabilir.
 Grizulu ocaklarda, lağımın 25 m yarıçapındaki alanda ölçüm yapılır. % 1 meton varsa
patlatma yapılmaz.
 Güvenlik için taş tozu serpilir
 Grizulu ocaklarda ayak arkaları doldurulur
 Demir yollarında eğim en fazla % 0,5
 Galerilerdeki demir yolu ile demir yolu ve iki vagon arasındaki mesafe 60 cm olmalı
 Cepler 50 m aralıklarla ve 2 kışılık olmalı
 Işçilerin taşındığı ekipmanlara bakanlık izin verir Skıp
 Hava ölçüm sonuçları “ havalandırma defterine “ yazılır
 Grizu ölçümleri noterce onaylı “ emniyet defterine “ yazılır
 Grizulu ocakta CO maskesi verilir
 Grizulu ocakta 2 havalandırma gurubu olmalı ( oternatifenejik )
 Taş tozu içinde % 1,5 dan fazla organic madde olmayacak ve nem tutmayacak





















Grizulu ocaklarda benzin yakıtlı emniyet lambaları kullanılır.
Tüm Lambalar bakanlıkta onay alır.
Lambalar en az 10 saat yanmalı
Su başkanlarına karşı 25 m den az olmayan kontrol sondajyon yapılır
24 saatte 50 den çok işçi çalışıyorsa bir yangın ekibi oluşturulur
Işçilerin % 5’i 3’den az olmamak koşuluyla ilk yardım ekibi oluşturulur
Işçilerin % 3 ‘ ü 10 dan az olmamak koşuluyla kurtarma oluşturulur.
Birden fazla işletme varsa yarıçapı en çok 50 km alan olan içinde ortak istasyon olmalı
Alev sızdırmaz aygıtlar 5 yılda bir kontrol edilir
Metan > 1,5 elektrik kesilir
Yükseklik > 5 m eğim > 30® olan sevlerde çatla sökümü yapılırken işçilere KKE verilir
Elle kazı yapılan yerlerde sev yüksekliği 3 m yi aşamaz. Sağlam arazide 60®, yumuşak 45®,
sulu 30® yi geçemez
Fenni nezaretçi 5 yıllık deneyimi olacak
Meslek hastalıkları
Antrokoz
Silikoz
Ankilostamyoz
Leptosipiroz
Asbestos
Kursun, civa, arsenik, fosfor, kadmiyum, berilyum
NO x , CS x , HS x
SONDAJ
Tehlikeli işlerin yapılmasında “ yazılı çalışma izni “ sistemi olmalı
Enerji kesici system olmalı
Gaz akismleri yapılmalı, kayıt altına alınmalı
H²S ‘ e dikkat edilmeli
10 ‘ dan fazla işçi çalışıyorsa dinlenme yeri yapılacak
Kaçışın zor olduğu yerlerde solunum cihazları bulunacak
Boru Hattı Cinsi
Renk
Buhar
Beyaz
Su
Yeşil
Hava
Mavi
Gaz
Koyu Sarı
Yağ / Mazot
Kahverengi
Kimyasal
Menekşe
Çamur
Kırmızı
Diğer
Siyah
ELEKTRİK
1 Grup → 3/A yuk.tek.öğretim
50 KM
150 kW 400 V
1500 kW 35 kV
2.Grup → 2 yıl yük.tek.öğretim
30 kW
125 kW 400 V
1000 kW 35 kV
orta okuldan sonra 4/5
yıl mesleki eğitim görenler
3.Grup → Lise mezunu, bakanlık kursunu
16 kW
75 kW 400 V
500 kW
bitirmiş 3308’e gore usta
400 V
Elek iç tesisi plan
Elek.iç tesisi
işletme
Proje hazırlanması ve
yapım işleri ve bakım işleri
Imzaları
Üzerinde trafik olmayan sular
Araç geçmesi elverişli çayır
0-1 kV
En küçük düzey uzaklık
4,5
5
1-17,5 kV
5
6
36 kV
5
6
Araç geçmesi elverişli köy
Şehirlerarası karayolu
Ağaçlar
Üzerine çıkılan düz damlı yapılar
Üzerine çıkılmayan eğik damlı yapılar
Elektrik hatları
5,5
7
1,5
2,5
2
2
7
7
2,5
3,5
3
2
7
7
2,5
3,5
3
2
Hava hattı iletkenlerinin ağaçlara olan yatay uzaklığı
0-1
kV → 1 m
1-170 kV → 2,5 m
170 kV → 3 m
170-420 kV → 4,5 m
Hava hattının yapılara olan yatay uzaklığı
10-1 kV → 1 m
1-36 kV → 2 m
36-72,5 kV → 3 m
72,5-170 kV → 4 m
170-420 kV → 5 m
Gerilimli notlara mutlak yaklaşma mesafesi
650 V – 15000 → 30 cm
15000 V – 50.000 → 50 cm
50.000 V - 150.000 → 120 cm
150.000 V - 250.000 → 200 cm
250.000 V – 420.000 → 350 cm
* Açık hava elektrik tesisleri en az 180 cm yükseklikteki duvar veya tel kafesle çevrilmiş olmalıdır.
* Yüksek gerilim tesisleri ve havai hatlardaki çalışmalarda en az 2 kişiden oluşan ekip çalışmalı
Görev emir, çalışma izni formu düzenlenir
Enerji kesme ve yeniden verme işlemi tutanakla kayıt altına alınır.
Senaratörlerde envensör salter bulunmalı.
-
-
-
-
-
Arazide ve trafo merkezlerinde işletme / bakım / onarım yapacaklar “ iş güvenliği “ ve “ ilk
yardım “ eğitimi almalı.
 Direkler
3 yıldan fazla kullanılan ağaç direkler , çürümeye karşı korunmalı
Çekiçle dip tarafına vurma yada dibini 20 cm kazma ya da direğin kuvvetlendirilmesi esastır.
Alçak gerilim direklerinde kullanılan lenteler, en alt iletkenin 50 cm altına bağlanmış olmalıdır
Yüksek gerilim hattındaki lenteler topraklanmış olmalı
 Aydınlatma – TSE ve elek.iç.Tes.Yönt.
 Sigortalar
32 A’ın üstü olan sigortalarda en az 1 şalter veya anahtarla kontrol altına alma olmalıdır.
 Gerilim altındaki bölümler
Dokunmaya karşı gerilimi > 50 V alternative
> 120 V doğru
Akımlı olan devreler yalıtılmalı, doğrudan dokunmaza karşı korunmalı
Yalıtılan çalışma zeminin izolasyon direnci alevlendi
 Tevzi tabloları – Elek. Iç.Tes.Yönt
Gerilimi < 1000 V ana dağıtım tabloları içindekiler
Izoleli, bakım onarımdaki hücre diğerinden paravanla
Transformatör ve Kondansatör
Bunların koyulduğu yerlerin duvaları ve kapıları yandına dayanıklı olmalı
Hava soğutmalı transformatörler, ısı geçirmeyen ve yanmayan bir bölme ile kapatılmalı
Trans. ve Kond. merkezlerindeki diğer yüksek gerilimli cihazlar, tel kafesli yada parmaklıklı kapılar ile
özel hücrelere yerleştirilmeli
 Akü
Zemin aside dayanıklı olmalı
-
-
-

-
Kıvılcım yapmayan aspirator kullanılmalı, boru ve boru kanalları elektrolit etkisine dayanıklı
malzemelerden yapılmış olmalı, ateşli yerlere açılmamalı
Akü bataryası kutuları akım geçirmeyen malzemeden yapılmalı
Kurşun asitli akülerde kullanılan yalıtkan gereçler elektrolitlere dayanıklı olmalı
Akü odalarında açık alev ve sigara yasak
Suya asit koyulmalı
Akü odalarında, nemli yerler için kullanılan kablolar kullanılmalı, akkor telli Lamba ve sızdırmaz tip
armature kullanılmalı
 Seyyar Kablolar
Islak yerlerde küçük gerilimli kullanılmalı
 El Aletleri
Yalıtılmış malzemeden sapları olmalı
Özel sapanla taşınmalı
Kullanıcılar bol etekli geniş elbise giymemeli
 Kaynak Makinesi
Şalter makine üzerinde bulunmalı
 Inşaat Şantiyeleri
Küçük gerilim veya 1/1 oranlı, çift yalıtkanlı ekipman kullanılmalı
Güv.transformatörüne 1 alet bağlı olmalı
 Patlayıcı Ortamlar
Statik Elektrik
Titan , Al,Mg tozlarının taşındığı yerlerde statik elektrik dedektörü olmalı, notralizar
konulmalı
Sentetik akaryakıt kapları iletken madde ile kaplanmalı
Nem düşükre karton / kağıt ile kaplama yapılmalı
Metal boyalarla boyanmalı ya da
Toprak içine yerleştirilmeli
Alev Sızdırmaz Teçhizat
Alev geçirmez cihaz için kullanılan iletkenler eksiz borular içinde bulunmalı, yada madeni kılıflı /
mineral tecritli kablolar kullanılmalı
Tehlikeli ortama giren elektrik tesisatı boruları tehlike alanına girdikleri noktada alev sızdırmaz
buatlarla donatılmalıdır.
Teçhizatın Korunması
Alev sızdırmaz cihazın madeni gövdesi, kabloların madeni kılıfları ve borular arasındaki elektrik
bağlantısı lehim kaynağı veya uygun maşanlar kullanılarak yapılmalıdır.
Pot ortamlarda sigortalar ortamın dışında olmalıdır
Pot ortamlarda ve tehlikeli mad.bulunduğu ortamlarda aydınlatma devreside dahil tüm elektrik tesisatı
yılda 1 kontrol edilmeli
Otomatik akım kesici olmalı , akım % 10 değiştiğinde kesmeli
Tozlu ortamda sigortalar dışarda olmalı
Yıldırımdan korunma – Kuv. Akım.Tes.Yönt hava hatları uygun kapasitedeki parafudr ile korunmalı
yılda 1 kontrol edilmeli
 Topraklama – Etek iç Tes.Yönt.
Yılda 1 kontrol edilmeli, değişen işletmede 6 ayda 1 ( hareketli )
Elektrik üretim + iletişim + dağıtım tesisleri hatlar hariç 2 yılda 1
Enerji nakil + dağıtım 5 yılda 1
 Koruma İletkeni
Bu iş için kullanılan yalıtılmış iletkenler ve sıfır iletkeni bütün uzunlukları boyunca belli
renkte işaretlenmelidir.
YANGIN
Isı / Sıcaklık
Isı bir enerji birimi, sıcaklık ise bir cisimde bulunan ısı enerjisi miktarının ölçüsüdür.
 Direk temas yoluyla ısının yayılması – Konduksyon
yayında en büyük rol → * Direk temas yoluyla ısının yayılması – Konduksyn
 Isınma yoluyla ısının yayılması – Radyasyon







-
Yavaş yanma → demirin paslanması
Kendi kendine yanma → çürüme
Hızlı Yanma
Parlama → parlayıcı maddenin belirli oranda hava ile karışımları çok kolay bir şekilde alev
olarak yanmalarına sebep olur, buna parlama denir
Duman → yanma sonucu çıkan gaz + su buharı + rerasal parçacıkları
Alev → ısı yada çoğu zaman ışık yayan gaz kütlelerine denir
0² azaldıkça sarı olur
Akaryakıtta siyah olur, kızıl alev , Mavi , yanan tankın infılak edeğini gösterir
CO ve CO² oluşur yanma sonucu
A sınıfı yangın → tahta, kömür, yazabilen katı su içeren söndürücüler kullanılır – su ile
soğutulur
B Sınıfı yangın → yanabilen sıvı
CO² ve köpüklü söndürücü, su sprey ve şişe - CO² soğutma
D Sınıfı yangın → yanabilen hafif metaller
Su YASAK; Noel, NoCO³ kullanılır
E Sınıfı yangın → elektrik yangınları
CO²
Jet yangını ve blev → gaz borusu kocaklarında oluşan
sızıntıdan oluşan tutuşma
kaynayan sıvının tank basıncını yenmesine
( infilakina ) blev denir
Havuz tipi yangın → ham petrol vs ‘ nin tanktan sızıp yanmasına
Parlayıcı Madde
Normal şartlar altında buharlaşabilen veya gaz halinde bulunan ve tutuşma noktası düşük
olan madde
Parlama
Parlayıcı maddelerin yanma limitleri içinde hava ile karışım oluşturmaları, bunun tutuşturucu ile
temas sonucu yanması
1. Sınıf Parlayıcı
Tutuşma sıcaklığı < 38 ®c
Şiddetli parlayıcı → tutuş < 0®c, kaynama < 35 ®c
Çok parlayıcı → tutuş 0-21®c
Parlayıcı → tutuş 21-38 ®c
2. Sınıf Parlayıcı
Tutuşma sıcaklığı 38-60®c
Yanıcı madde tutuş 60-94 ®c
Parlama Noktası
Yanabilen sıvının , parlamaya hazır buhar tabakası oluşturabilecekleri en düşük ısı
Alt yanma sınırı → hava + buhar’ ın en az karışım miktarı
Üst yanma sınırı → hava + buhar’ ın en çok karışım miktarı
Patlama
Ideal karışımdaki tutuşan parlayıcı maddenin, kontrolünun enerji çıkışı olması
Potasyon Hızı
Patlama basıncının yayılma hızı
Tahrip Gücü
Patlayıcı maddenin konsantrasyonu, patlama sonucu ortaya çıkardığı enerji ve detonasyon
hızının oluşturduğu güç.


Düşük detanoyon hızı
olan maddeler → Metal tozları – Buharlar – Difertoz
orta det hızı → Metal – Tahıl – Plastit – Diğer
yüksek det hızı → Metal tozları buhar ve gazlar
Gaz ( hidrokarbon )
Toz
Basınç
Metalik
Patlama
Organik
Kimyasal
Katı
- Acil Durum
Afet olarak değerlendirilen olaylar ve dikkatsizlik, tedbirsizlik gibi çeşitli amaçlarla meydan gelen
olayların tümü
- Bölge 0 → Gaz + buhar +sis → herzaman
Bölge 1 → Gaz + buhar + sis → zaman zaman
Bölge 2 → Gaz + buhar + sis → nadiren
Bölge 20 → Toz bulutu → herzaman
Bölge 21 → Toz bulutu → zaman zaman
Bölge 22 → Toz bulutu → nadiren
 Metan
Petrol türevi solventler genellikle havadan ağır
Etan
Havadan hafif
Doğal Gaz
Propon
Buton
Hekzon
LPG
Havadan ağır
tutuş < 38® c parlayıcı