Yrd.Doç.Dr.Seçil Aksoy

DĠġHEKĠMLĠĞĠNDE TANIYA YÖNELĠK
RADYOLOJĠK YÖNTEMLERDE SON
GELĠġMELER
Yrd. Doç. Dr. Seçil AKSOY
DİŞ HEKİMLİĞİNDE KULLANILAN
RADYOGRAFİ TEKNİKLERİ
GORUNTULEME METODLARI
INTRA-ORAL
RADYOGRAFI
ULTRASONOGRAFI
EXTRA-ORAL
RADYOGRAFI
MR
BILGISAYARLI
TOMOGRAFI
DVT
2
RADYOVĠZYOGRAFĠ (RVG)
Ġlk direkt dijital görüntüleme sistemi,
RadioVisioGraphy (RVG) 1984 yılında
Dr. Frances Mouyens tarafından keĢfedilmiĢ
Trophy Radiologie (Vincennes, France) firması
tarafından imal edilip piyasaya sürülmüĢtür.
Dijital görüntüleme sistemleri;
1. Hızlı görüntü oluşturan,
2. Görüntünün işlenmesini,
3. Saklanmasını,
4. Aktarılması sağlayan,
5. Konvansiyonel filmden daha hassas ve daha düşük
ışınlama süresine ihtiyaç duyan dinamik bir
görüntüleme sistemidir.
Dijital görüntüleme;
1. Elektronik sensörde bulunan elektronların X-ışınları ile etkileşimi,
2. Bu etkileşim sonucunda analog verilerin dijital verilere çevrilmesi,
3. Bilgisayarın bu verileri işlemesi,
4. Görüntünün bilgisayar ekranında oluşması sonucunda gerçekleşir.
Dijital Ġntraoral Görüntülemenin Endikasyonları
 Periapikal bölgenin incelenmesi,
 Kron-köprü ayaklarının incelenmesi,
 Renk değişikliği olan dişlerin incelenmesi,
 Fraktürlerin incelenmesi,
 Periodontal dokuların incelenmesi,
 Çekim boşluklarının incelenmesi,
 Çürüklerin teşhisi
Dijital görüntüleme sistemlerinde kullanılan
komponentler;
Analog-dijital converter (ADC)
 X-ışını kaynağı
 Elektronik sensör  Monitör
 Dijital interface kart  Yazılım
Dijital sensörler;
1. Charge-coupled device (CCD)
2. Complementary metal oxide semiconductor
active pixel sensor (CMOS-APS).
3. Photostimulable phosphor plate (PSP)
PSP sensörlü sistemlerle görüntüleme
Dijital Görüntüleme Sistemlerinin
Avantajları
Radyasyon Dozları
0.084mSv
0.033mSv
0.008-0.012 mSv
D Grubu Film
E Grubu Film
PSP , CCD ve CMOS
Sistemler
Görüntü düzenlenmesi
Büyütme
Rotasyon
Görüntünün negatifinin elde edilmesi
Renklendirme
Kontrast artırımı
Ölçüm yapılması
Üç boyutlu canlandırma
Görüntülerin saklanması: DVD ve CD-ROM’ların
keĢfinden önce görüntülerin saklanması önemli bir
problem olmaktaydı. Günümüzde bir CD’ye
görüntünün boyutuna göre 30.000’e yakın veri
depolanabilmektedir.
Görüntü
gönderme:
SıkıĢtırma
programları
sayesinde dijital görüntünün dosya büyüklüğü
küçültülerek modem ve telefon hattı aracılığıyla
gönderilebilir.
Çevre dostu: Dijital görüntünün elde edilmesi için
banyo iĢlemine ihtiyaç duyulmaması kimyasalların
kullanımını ortadan kaldırmıĢtır.
20
Ġki boyutlu görüntünün
yetersizliği
21
22
23
BĠLGĠSAYARLI TOMOGRAFĠ (BT)
Tomografi, istenilen derinlikteki anatomik
yapıların veya lezyonların selektif olarak
gösterilmesini sağlayan bir tekniktir.
BT’de üç düzlemde görüntü alınabilir.
Sagital
Koronal(Frontal)
Aksiyal(Horizontal)
Bilgisayarlı Tomografinin DiĢhekimliğindeki
Temel Kullanım Amaçları
İmplant
öncesi yapılan incelemelerdeki kemik
kalınlığı, yüksekliği gibi bilgilerin elde edilmesinde,
Fraktürlerin tespitinde,
Kemik içi lezyonların genişliğinin tespitinde,
TME problemlerinin açığa kavuşturulmasında,
Periapikal lezyonların sınırlarının tespitinde kullanılır.
Bilgisayarlı Tomografinin Avantajları
 Uygulama süresinin kısa olması,
 Bir çok tarayıcı ve dedektör sisteminden oluştukları
için küçük yapıların kesitlerini almak için her düzlemde
hareket etme zorunluluklarının olmaması,
 Tek bir uygulamada hastaya ekstra radyasyon dozu
vermeden çok sayıda görüntü elde edilebilmesi,
Bilgisayarlı Tomografinin Avantajları
Hastanın üç düzlemdeki görüntülerinin üst üste
çakıştırılarak üç boyutlu görüntünün elde edilebilmesi,
Bilgisayarlı Tomografinin Avantajları
Lezyonların yoğunluklarının
ölçümüne imkan vermesi.
Sıfıra yakın eksiler (-10, -20) yağ dokuları,
Sıfıra yakın artılar (+10, +30) sıvı yapıları,
+300, +350 kalsifiye yapıları,
+1000 ile en yoğun yapı olan kemik
yapısı belirlenmektedir.
Doku
Su
BT Değeri
0
Hava
-1000
Kemik
+1000
Kan
42-58
Hemoraji
60-110
Trombüs
74-81
Kalp
24
BOS
0-22
Gri cevher
32-44
Beyaz cevher
24-36
Kas
44-59
Karaciğer
50-80
Yağ
Akciğer
-20/-100
-300



Günlük Backgroud doz
8 µSv
Panoramik (Ortalama):
10-15 µSv
Digital Panoramik 4.7 – 14.9 µSv
Film Panoramik
26 µSv
Full mouth:
150 µSv
Medikal CT
1200-3300 µSv*
31
DENTAL VOLÜMETRİK TOMOGRAFİ
(DVT-Cone-beam)
NEWTOM
CT
CBCT
(DVT)
33
ÇOK KESĠTLĠ
BĠLGĠSAYARLI TOMOGRAFĠ
En düĢük kesit kalınlığı 0.6 mm
34
CBCT (DVT)
KESĠT 0,125 mm
35
10,0
9,2
8,5
9,0
8,0
7,3
8,3
7,4
6,8
7,0
6,0
5,0
3,5
4,0
3,0
3,0
2,6
2,4
1,8
2,7
2,0
1
1
1
1
1
1
1,0
0,0
Maxilla 1
Mandible 1
Maxilla 2
MSCT




Mandible 2
SCT
Maxilla 3
Mandible 3
CBCT
Günlük Backgroud doz
8 µSv
Panoramik (Ortalama):
10-15 µSv
Digital Panoramik 4.7 – 14.9 µSv
Film Panoramik
26 µSv
Full mouth:
150 µSv
Medikal CT
1200-3300 µSv
CBCT
25-34 µSv
36
REFLEKSĠYON*
(Yansıma)
IġIK DALGALARININ YANSITICI BĠR YÜZEYE ÇARPARAK
YÖN DEĞĠġTĠRMESĠDĠR.
37
CBCT (DVT)
CT
38
*
*
*
*
*
MAKSĠLLOFASĠYAL CERRAHĠ
ĠMPLANT CERRAHĠSĠ
GENĠġ PATOLOJĠK OLUġUMLAR
ORTODONTĠ
ENDODONTĠ
39
MAKSİLLOFASİYAL CERRAHİ
40
Prof.Dr.Kaan ORHAN
41
42
Prof.Dr.Kaan ORHAN
43
Prof.Dr.Kaan ORHAN
GENİŞ PATOLOJİK
OLUŞUMLAR
44
* SOL RAMUS BÖLGESĠNDE FOLĠKÜLER KĠST
* KLĠNĠK BELĠRTĠ YOK
45
46
47
İMPLANT
CERRAHİSİ
48
Prof.Dr.Kaan ORHAN
49
50
Prof.Dr.Kaan ORHAN
Prof.Dr.Kaan ORHAN
52
Dental İmplant Planlama
Dental Vox Era Scientific Group
SimPlant Materialise NV
Mimics Materialise NV
SurgicaseTM Materialise NV
NIPTM , QR Srl, Via Silvestrini, ITALY
http://www.qrverona.it/htm/NIP.htm
53
54
55
ORTODONTİ
56
13 ve 23 gömülü kanin diĢleri ağızda mevcut
57
13 ve 23 maxilla palatinal kısımda lokalize olduğu tespit edilmiĢtir.
58
ANCAK…
Tedavi
baĢlangıcı
Kanin’in 180 derece
rotasyonda
olduğu
konvansiyonel
radyografilerle
izlenememiĢtir.
3 ay
sonra
Prof.Dr.Kaan ORHAN
59
3D Ceph Analizi
ENDODONTĠ
62
Prof.Dr.Kaan ORHAN
63
64
MANYETĠK REZONANS GÖRÜNTÜLEME
(MRG)
Instrumentasyon ve Donanım:
1.Magnet-Manyetik alanı oluĢturan birim
2.Radyofrekans kaynağı
3.Görüntü iĢlemcisi
4.Bilgisayar sistemi
Manyetik rezonans görüntülemenin
avantajları
 Yüksek yumuşak doku kontrastı,
 Multiplanar görüntüleme yapabilmesi,
 İyonize radyasyon kullanılmaması,
 İyotlu kontrast madde gerektirmemesi,
Manyetik rezonans görüntülemenin
dezavantajları
 Hareket artifaktlarına karşı çok duyarlıdır,
 Tetkik süresi oldukça uzundur,
 Kemik yapılar ve kalsifikasyonlar iyi görüntülenemez,
 Klostrofobisi olan hastaların incelenmesi
mümkün olamaz,
MRG’de incelenen kesitteki vasküler
yapıların akım dinamikleri manyetik
rezonans anjiografisi ile saptanabilir.
Kavernöz Hemanjioma
Manyetik rezonans görüntüleme diğer diagnostik
görüntüleme yöntemleri ile karĢılaĢtırıldığında
kontrast rezolüsyonu ve sensitivitesi en yüksek
görüntüleme tekniğidir ve patolojik dokular çok net
bir Ģekilde saptanabilmektedir.
NÜKLEER TIP UYGULAMALARI
PET
SPECT
Lenfosintigrafi
Kemik Tarama
PET
(POSITRON EMISSION
TOMOGRAPHY)
Baş-boyun bölgesi aksiyal (A), sagital (B), koronal (C) kesitte PET
görüntüsü. Sağ tarafta metastatik lenf nodu ve palatinal orta hatta
primer skuamöz hücreli karsinoma.
Tüm Vücut PET Uygulamaları
35
30
25
20
%
15
10
5
0
A
B
C
D
E
F
G
A – Akciğer, B – Lenfoma, C – Kolon , D – BaĢ & Boyun, E – Meme, F – Tiroid/
Melanoma/ Enfeksiyon/ Özofagus/ Sarkom/ Over ca , G – Diğerleri.
SPECT
(SINGLE PHOTON EMISSION
COMPUTED TOMOGRAPHY)
SPECT, kanlanma ve radyoaktif maddelerin vücuttaki
tutulumları hakkında önemli bilgiler verir. SPECT
görüntüleri PET görüntülerine oranla daha az hassas
ve daha az detaylı olmakla birlikte maliyeti daha
düĢüktür.
SPECT ve MRG füzyon görüntüsü.
LENFOSĠNTĠGRAFĠ
Melanom
KEMĠK TARAMA (BONE SCAN)
Kemik sintigrafisi olarak da bilinen bu yöntem
nükleer tıpta sıklıkla kullanılan uygulamalardan
birisidir.
Osteomiyelitin selülitten
ayrımının yapılması, primer
ve metastatik malign
hastalıkların tespitinde,
kemik greftlerinin
kanlanmasıyla ilgili bilgi
sahibi olmak, fibröz
displazi, Paget hastalığı,
osteoartrit ve romatoid
artrit gibi çeĢitli metabolik
kemik hastalıklarının
tanısına yardımcı olmak
amacıyla kullanılırlar.
Kemik taramalarında
olağan durumlarda da
tutulum artabilir. Örneğin
aktif periodontal
hastalıklarda mandibuler
veya maksiller alveoler
proçeste radyofarmasotik
tutulumun arttığı görülür.
Paget hastalığı
TEŞEKKÜRLER…