Tarih: Ocak 2010 Sayı: 13

Inovasyonun Renkleri
Tarih: Ocak 2010
Sayı: 13
İçindekiler
İnovasyon Liderlerinden.............................................................................................................. 1-2
Fazilet Vardar Sukan ile EBİLTEM Üzerine................................................................................. 1-2
-35: Yenilikçi Portre...................................................................................................................... 3-4
Tansel Kaya ile İnovasyon Üzerine ............................................................................................ 3-4
Duydunuz mu?................................................................................................................................5
İSO İnovasyon Ödülleri...................................................................................................................5
Hacettepe Üniversitesi Teknokent A.Ş. 2009 Yılı Proje Yarışması..................................................5
Eskişehir İli İnovasyon Stratejileri İçin Kapasite Oluşturma Projesi (www.esinkap.net)..................5
İnovasyon Süreçleri..................................................................................................................... 6-7.
İnovasyon Stratejisi ve Bazı Kurumların Çalışmalarından Özetler (2)........................................ 6-7
HAVADAN
SUDAN
DERİN
KONULAR
GÜNCEL
BAKIŞ
Havadan Sudan Derin Konular.................................................................................................... 8-9
KOBİ’lerde Finansmana Erişim (2).............................................................................................. 8-9
Güncel Bakış............................................................................................................................10-11
Türkiye Ulusal İnovasyon ve Teknoloji Sistemi: Yakın Zamandaki Gelişmeler ve Devam Eden
Zorluklar (2) .............................................................................................................................10-11
İnovasyon Liderlerinden
Fazilet Vardar Sukan ile EBİLTEM
Üzerine
NET, FisH ve REGinNet gibi projelerde proje
teknoloji işbirliği ağına üye olunan IRC-Ege
ma değer yarattığı gibi, 260 kişiye de istihdam
ortağı olarak yer almıştır.
projesinde EBİLTEM olarak 4 yıl boyunca ülke-
olanağı sağlamıştır.
mizdeki firmalara çok yönlü hizmetler verilmişFazilet Vardar Sukan Kimdir?
İnovasyon konusunda projeleriniz nelerdir?
tir. Bu kapsamda 105 bilgilendirme günü ve 31
EBİLTEM uygulamaya yönelik projelerin yanı
TV programı yardımı ile ilgililere Ar-Ge ve ino-
sıra Ar&Ge projelerine de ağırlık vermektedir.
Prof. Dr. Fazilet Vardar Sukan, Ege Üniversite-
Bilindiği gibi, Ege Üniversitesi Bilim Teknoloji
vasyonun önemi anlatılmıştır. Ziyaret edilen
Aralık-2009 ayında TÜBİTAK tarafından des-
si Kimya Mühendisliği Bölümü mezunu olup,
Uygulama ve Araştırma Merkezi (EBİLTEM),
706 firmadan 124'üne teknolojik denetim uygu-
teklenen “Ege Bölgesinin Ar-Ge ve İnovasyon
Londra Üniversitesi’nden (1981)’de biyokimya
1994 yılından itibaren KOBİ'lerin rekabet güç-
lanarak Ar-Ge ve inovasyon yetenekleri ve ge-
Potansiyelinin Tespiti” isimli proje ile Ege Böl-
mühendisliği alanında Doktora derecesi bulun-
lerini artırmak amacı ile farklı projeler ve etkin-
reksinimleri tespit edilmiştir. Diğer üye ülkeler-
gesinin Ar-Ge ve inovasyon altyapısının, firma-
maktadır. Ege Üniversitesi’nde, 25 yıllık eğitim
likler düzenleyerek çalışmalarını sürdürmekte-
den gelen, 5000'in üzerinde yeni teknolojilere
ların karşılaştıkları sorunların belirlenmesi ve
ve araştırma deneyimine sahip olan Prof. Var-
dir. Bu kapsamda, gerek ulusal gerekse uluslar
dayalı işbirliği teklifleri ülkemizdeki KOBİ'lere
özgün çözüm önerilerinin geliştirilmesi amaç-
dar Sukan’ın, alanında 100'ün üzerinde yayını
arası alanda farklı projelere imza atan EBİL-
duyurulmuş ve işbirliği zemini oluşturulmuştur.
lanmaktadır. Böylece firmalar Ar-Ge ve inovas-
bulunmaktadır. Avrupa Birliği destekli projeler-
TEM, firmaları sadece yeni teknolojileri kulla-
Bununla birlikte, farklı sektörlerdeki firmalar ile
yon çalışmalarına yönlendirilecektir.
de hem koordinatör hem de ortak olarak yer
nan değil, aynı zamanda Ar-Ge ve inovasyon
aynı alanda çalışan bilim adamlarının bir araya
alan Prof. Vardar Sukan aynı zamanda 2000
ile yeni teknolojiler üretebilme düzeyine çıkar-
getirildiği 29 “Sektörel Çalıştay” düzenlemiştir.
yılında kurulan Ege Üniversitesi Biyomühen-
mayı hedeflemiştir. Hedefler doğrultusunda
Türk ve AB firmaları arasında inovasyon ve tek-
dislik bölümünün de kuruluşundan itibaren bö-
2003 yılından günümüze değin 17 ayrı Avrupa
noloji transferi konularında işbirliği yapmaları
lüm başkanlığını yürütmektedir. Prof. Dr. Fazi-
Birliği projesinde yürütücü veya ortak olarak
amacıyla 2084 yüz yüze görüşme düzenlen-
let Vardar Sukan, 1998 yılından itibaren üniver-
yer alan EBİLTEM, ülkemize ve bölgemize yak-
miştir. Ayrıca, EBİLTEM 2005 yılından itibaren
site sanayi işbirliğinde ara yüz kuruluşu olan
laşık 5 milyon Avro hibe sağlayarak, elde edilen
Innovation Relay Centres projesinde Tekstil Te-
Ege Üniversitesi Bilim Teknoloji Araştırma ve
fonları firmaların inovasyon yeteneklerinin artı-
matik Grup Başkanlığını yürütmüştür.
Uygulama Merkezi (EBİLTEM)'in müdürü ola-
rılması yönündeki faaliyetlerde kullanmıştır.
IRC-Ege kapsamındaki çalışmalarının sonucu
rak görev yapmaktadır. “FP6 Bilim ve Toplum”
AB projelerinden en önemlisi 2004-2008 yılları
olarak EBİLTEM 2004-2008 yılları arasında 67
tematik alanında ulusal delegelik(2002 – 2004)
arasında EBİLTEM'in Koordinatörlüğünde Ege
adet teknoloji transferi gerçekleştirmiş ve bun-
ve NCP ağında bölgesel kontak noktası görev-
Bölgesi Sanayi Odası (EBSO), İzmir Atatürk
lardan 30 tanesi dünyanın teknolojide gelişmiş
leri gibi birçok bölgesel ve ulusal komitede so-
Organize Sanayi Bölgesi ve KOSGEB'in ortak
ülkeleri olan İsrail, İsveç, İtalya gibi ülkelere
rumlulukları bulunmaktadır. Halen CIP kapsa-
olduğu IRC-Ege (Innovation Relay Centre-
gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmaların sonucu ola-
mında yürütülen EBIC-Ege proje koordinatörü
Ege)-Ege Yenilik Aktarım Merkezi adı ile yürü-
rak Avrupa Komisyonu IRC-Ege projesini
olan Prof. Dr. VARDAR SUKAN, FP6'te IRC-
tülen projedir. Uluslararası teknoloji transferi
Avrupa’nın en başarılı teknoloji transfer ofisi
EGE ve EUREN- TR 1,2,3 ( Avrupa Bilim Eğ-
amacı ile kurulan, 33 ülkeden 71 merkezin bu-
seçmiştir. Gerçekleştirilen 67 adet teknoloji
lence gecesi 2006, 2007) PROMPT, STAR-
lunduğu ve dünyanın en geniş inovasyon ve
transferi bölgemizde 42 milyon Avroluk bir kat-
1
İnovasyon Liderlerinden
Üniversite-Sanayi işbirliğine yaklaşımınız ne-
En büyük hedefimiz Üniversite-Sanayi ortak
nayicilerin sayısıdır. Bizler tüm iletişim kanalla-
proje pazarları düzenlenmiştir. Tüm bunların
dir? Somut hedeflerinizden bahsedebilir mi-
araştırma projelerinin artan eğim kazanmasını
rını kullanarak kendimizi ve verdiğimiz hizmet-
sonucu olarak Türk ve üye ülke firmaları ara-
siniz?
sağlamak ve bilgiye dayalı yeni firmaların
leri sadece bölgemizde değil Türkiye’nin dört bir
sında 19 ayrı anlaşmaya imza atılmıştır.
(Spin-Off) oluşumunu desteklemektir. Bununla
yanına tanıtıyoruz ve KOBİ’ler başta olmak üzere
EBİLTEM 1998 yılından itibaren Üniversite-
beraber 2010 yılında yeni araçların geliştirilme-
tüm firmaları ve araştırmacıları EBİLTEM’den
Sanayi işbirliğinin gelişmesine farklı proje ve
si yoluyla her sektörde farklı büyüklüklerdeki
faydalanmaya ve dolayısı ile üniversitelerimiz ile
etkinlikler ile destek olmaktadır. EBİLTEM ola-
firmalara Üniversite-Sanayi işbirliği kapsamında
işbirliği yapmaya teşvik ediyoruz.
rak Üniversite-Sanayi işbirliğinde hedefimiz,
daha etkin hizmet verilmesini hedeflemektedir.
günlük mühendislik hizmetleri sağlamak yeri-
EBIC-EGE olarak çalışmalarınızdan bahse-
ne, firmaları Ar-Ge ve inovasyona yönlendire-
EBİLTEM'in başarısı için belirlediğiniz anah-
rek, teknoloji üreten, teknolojiye yön veren dü-
tar performans göstergeleri nelerdir?
zeye çıkarmaktır. Farklı etkinliklerle firmalara
debilir misiniz?
EBİLTEM, IRC-Ege projesinden sonra Denizli
üniversiteler ile işbirliğinin nedenleri ve izleye-
Daha öncede belirttiğimiz gibi EBİLTEM bölge-
Ticaret Odası ve Ege İhracatçı Birlikleri ile Ege
cekleri yöntem bilgisi verilmekte ve desteklen-
miz firmalarının üniversite ile işbirliği içinde ça-
Bilgi ve Yenilik Merkezi (EBIC-Ege) adı altında
mektedir. Bölge firmaları EBILTEM uzmanların-
lışarak, Ar-Ge ve inovasyona yönelerek tekno-
2008-2013 yılları arasında sürecek Enterprise
ca ziyaret edilerek, çalışmalarımız ve projeleri-
loji üreten ve teknolojiye yön veren yapıya ka-
Europe Network projesine dâhil olmuştur. EBİL-
mize ilişkin bilgiler sunulmakta, firmaların talep-
vuşmasını hedefliyor. Bu kapsamda, sanayi ta-
TEM sözü edilen proje yoluyla firmalara sade-
leri ve beklentileri saptanarak Üniversitemizin
rafından talep edilen kontratlı araştırmalar, üni-
ce teknoloji transferi konusunda değil, aynı za-
ilgili uzmanlarına iletilmekte ve yüz yüze görüş-
versitelerde geliştirilen teknolojilerin ticarileşti-
manda ticari işbirlikleri ve AB projeleri ile ilgili
meler organize edilmektedir.
rilmesi, üniversite-sanayi işbirliği ile TEYDEB,
konularda da hizmet vermektedir. Bu süre içeri-
TTGV, KOGSEB ve AB projeleri oluşturması
sinde 149 bilgilendirme etkinliğinde toplam
EBİLTEM, Üniversite-Sanayi işbirliği çalışmala-
EBİLTEM'in amaçlarındandır. Bölgemizde Ar-
8.600’ün üzerinde firma ve araştırmacı Ar-Ge,
rında aktif tarafın üniversiteler olması gerektiği
Ge ve inovasyon nitelikli proje sayılarının artışı,
inovasyon, teknoloji transferi ve AB projeleri
düşüncesinden hareketle, üniversite içerisinde
TEYDEB, TTGV ve KOSGEB proje başvuruları-
konularında bilgilendirilmiştir. Ayrıca 2.180 fir-
düzenlediği etkinlikler ve toplantılar yoluyla sana-
nın sayısı ile AB projelerine olan talebin seviyesi,
ma birebir EBIC-Ege uzmanları tarafından zi-
yi ile birlikte çalışmanın gereği ve izlenecek yön-
spin-off firmalarının ve patent sayılarının artması
yaret edilmiş, 80 firmanın inovasyon değerlen-
temler üzerinde bilgilendirme çalışmaları yap-
EBİLTEM çalışmalarının performans göstergesi
dirilmesi yapılmıştır. AB ülkelerinden gelen
maktadır. Sanayiciler ile araştırmacıları proje ko-
olarak ele alınan unsurları oluşturmaktadır.
1.760 teknoloji ve ticari işbirliği talepleri
nularında işbirliği amacıyla bir araya getirmekte
Türkçe’ye tercüme edilerek firmalarımıza duyu-
ve fikir aşamasından son ürüne kadar geçen sü-
Bunların ötesinde en önemli performans gös-
rulmuş ve Türk firmalar ile AB firmaları arasın-
rede projenin izlenmesi görevini üstlenmektedir.
tergesi doğal olarak EBİLTEM’e başvuran sa-
da işbirliği görüşmeleri yapmak için çok sayıda
2
-35: Yenilikçi Portre
Tansel Kaya ile İnovasyon Üzerine
yetleri eserlerle sahada bir araya getirebil-
Şu anda hangi aşamadasınız?
anlamıyla doyurabilecek bir ürün oluşmadı.
BeFunky'nin amacı bu ürün olabilmek. İnsan-
mek. Bunun için sanal ve artırılmış gerçeklik
kullanmak istiyoruz. Her kullanıcının sahip
2010 Avrupa Kültür Başkenti Açılış Sero-
ların aklına görsel-dijital sanat geldiğinde ve
olduğu teknik donanım oranında bu bilgilere
monisi’nin gerçekleşeceği 16 Ocak’tan ön-
bu konuda bir ihtiyaç olduğunda BeFunky ak-
1978 İstanbul, Sultanahmet doğumluyum. Al-
ulaşması lazım. Sadece telefon kullananlar
ce ses sistemlerinin ilk bölümü kurulmuş
la ilk gelecek ürün olmalı. Fakat teknoloji çok
man Lisesi ve Boğaziçi Bilgisayar Mühendis-
ses ve mesaj ile görüntülü ekranlara sahip
olacak. İçeriklerimiz ve bilgi sistemimiz şu
hızlı gelişiyor. Ben bu soruları cevaplarken
liği mezunuyum. Northeastern Üniversite-
gereçleri olanlar videolar aracılığı ile bu bilgi-
an hazır. Tüm proje 2010 itibarı ile hayata
bile insanların neler üretebilmiş olduklarını tah-
si’nde yüksek lisansımı kablosuz ağlar ve gü-
lere ulaşacak.
geçmiş olacak.
min bile edemeyiz. Bu maraton içinde hızlı ol-
Bize biraz kendinizden bahsedebilir misiniz?
manız ve kıvrak hareket etmeniz gerekiyor.
venlik üzerine tamamladım. Flarion adlı şirketle 3G’nin devamı olan ilk kablosuz geniş
Bu projenin inovasyonları nelerdir?
İnovasyonunuzun ticarileşme aşamasında ne gibi engellerle karşılaştınız?
bant sistemini geliştiren ekipte yer aldım. Şirketi Qualcomm’a 800 milyon dolara sattık.
Şu an Avusturyalı bir şirket ve Sabancı Üni-
Ardından Türkiye’ye dönerek Intel ve Air
versitesi ile birlikte Artırılmış Gerçeklik
Birçok proje gibi bu projenin de ilk finansma-
Ties’da görev yaptım. Şimdi de kendi bilişim
(Augmented Reality) uygulamaları geliştiri-
nının sağlanması ve izinlerinin alınması en
şirketimi yönetiyorum. İstanbul Büyükşehir
yoruz. Bu sistem ile telefonunuzu açıp
sancılı süreç oldu. İlk adımlar atılıp elle tutu-
Belediye’sinde ve Fatih Belediyesi’nde mec-
alanda tarihi eserlere doğrultmak ve eser-
lur sonuçlar ortaya çıktıkça ilerlemek daha
lis üyeliği görevindeyim. 2010 Avrupa Kültür
ler hakkında bilgileri bizzat eserlerle gör-
kolay oluyor. Önümüzdeki dönemde uzun
Başkenti Ajansı’nın da Danışma Kurulun’dayım.
mek mümkün olacak. Ayrıca alana dürbün-
ömürlü bir iş modelinin oturması ve bütün bu
ler yerleştirmek istiyoruz. Dürbünlere baktı-
sistemlerin son kullanıcılara ücretsiz sunul-
ğınızda o alanın şimdiki ve geçmiş dönem-
masında sıkıntılar yaşayacağız. Ancak sıkın-
deki durumunu izleyebileceksiniz.
tılar olmasa girişim de söz konusu olmazdı.
Girişimcilik projeniz nedir?
Fatih Belediyesi adına şu an Tarihi Yarımada’da Tarih Sesleniyor adında bir projeyi
İnovasyon anlamında en büyük problem
yönetiyorum. Bu proje ile Tarihi Yarımada’yı
ise su: Biz görsel olarak "güzel" ürünler
bir açık hava müzesine çevirmeye hedefliyo-
yaratmaya çalışıyoruz. Bana matematiksel
ruz. Tarihi Yarımada’yı ziyaret eden yerli ve
olarak "Güzel" kavramını tanımlayabilir
yabancı turistler neyle karşı karşıya oldukla-
misiniz?
rını hiç bilmeden geziyorlar anıtları. Burada
insanlar,
Rakipleri de unutmamak lazım. Bana göre
hikâyeler. Hiç kimse bunlardan haberdar de-
içinde bulunduğumuz pazar doyma noktası-
ğil. Amacımız bu hikâyeleri ve geçmiş şahsi-
na henüz ulaşamadı. Çünkü bu pazarı tam
yaşamış
olan
medeniyetler,
3
-35: Yenilikçi Portre
Bundan sonra neler yapmayı planlıyorsunuz?
da en azından proof-of-concept noktasına
ulaşmış konularda çalışırlarsa daha başarılı
Projenin birçok katmanı var. Bunların hayata
olacaklardır. Türkiye’nin Ar-Ge yapabilmek
geçmesi önümüzdeki 2 yılı tümüyle kapsaya-
için bir 10 yıla ve bu dönemde de önemli zih-
cak gibi gözüküyor. Artırılmış Gerçeklik bu
niyet değişimlerine ihtiyacı var.
dönemin en önemli konularından biri. Konum
Tabanlı Hizmetler ve Artırılmış Gerçeklik kullanarak sadece turizm değil diğer sektörlerde
de projeler yapmak istiyoruz.
Size nasıl ulaşılabilir?
En hızlı bana Facebook, LinkedIn ve Xing üzerinden ulaşabilirsiniz. En az iş emaillerim kadar
sıklıkla bu sosyal ağları kontrol ediyorum.
Bunların dışında girişimcilik konusunda
neler eklemek istersiniz?
Türkiye’de Ar-Ge ve bunun biraz daha uygulamaya dökülmüş hali olarak İnovasyon yapmak oldukça zor. Tüketime yönelik bir kültürümüz var ve insanlar hayaller değil ürünlere
yatırım yapmak istiyorlar. Bu sebeple pazarlama ve satış işgücümüzün önemli bir bölümünü oluşturuyor. Bu koşullarda sonuç üretebilmek ve yatırımcıyı çekebilmek için girişimcilerin ilk etapta projelerini kendileri finanse etmeleri ve elle tutulur sonuçlar üretmeleri gerekiyor. Önerim, satılabilir projelerle yatırımcılara gitmeleri. İkinci olarak da yurtdışın-
4
Duydunuz Mu?
İSO İnovasyon Ödülleri
•
İSO İNOVASYON ÖDÜLÜ: STRATEJİK
www.hacettepeteknokent.com.tr adresi ara-
PLANLAMA
cılığıyla ulaşılabilir.
İnovasyona dönük süreçleri benimseyerek,
İston İstanbul Beton Elemanları Ve Hazır Be-
sürdürülebilir rekabet avantajına ulaşmak,
ton Fabrikaları San. Tic. A.Ş.
Eskişehir İli İnovasyon Stratejileri İçin Kapasite Oluşturma Projesi (www.esinkap.net)
başarı örneklerinin ödüllendirilmesi, bu tür
yaklaşımların yaygınlaştırılması yoluyla Türk
•
NAKLARI
Sanayii’nin inovasyon yetkinliğinin artırılması, bu bağlamda inovasyonun ticari getiri
İSO İNOVASYON ÖDÜLÜ: İNSAN KAY-
Şubat 2008’de başlayan Eskişehir İli İnovas-
Kartek Kart Ve Bilişim Teknolojileri Ltd. Şti.
yon Stratejileri için Kapasite Oluşturma Pro-
avantajı olarak ön plana çıkartılmasını amaçlayan İSO İnovasyon Ödülleri 2009 yılı sahip-
•
İSO İNOVASYON ÖDÜLÜ: BİLGİ
lerini buldu.
Teknodrom Robotik Ve Otomasyon San. Tic. A.Ş.
jesi (ESİNKAP), 6-7 Ocak 2009 tarihlerinde
çok büyük bir katılımla gerçekleştirilen Ar-Ge
Proje Pazarı ile son faaliyetini tamamlamıştır.
•
İSO İNOVASYON BÜYÜK ÖDÜLÜ
Dizayn Teknik Plastik Boru Ve Elemanları
Hacettepe Üniversitesi Teknokent
A.Ş. 2009 Yılı Proje Yarışması
San. Tic. A.Ş.
masına yardımcı olmak ve ödül kazanan projele-
Eskişehir Sanayi Odası ve Türkiye Teknoloji
rin Hacettepe Üniversitesi Teknokent bünyesinde
Geliştirme Vakfı (TTGV) tarafından tasarla-
gerçekleştirilmesini sağlamak amaçlanmaktadır”.
nan ve Eskişehir’deki pek çok kuruluşla işbir-
HACETTEPE TEKNOKENT A.Ş tarafından
•
İSO İNOVASYON JÜRİ ÖZEL ÖDÜLÜ
Altıparmak Gıda San. Tic. Koll. Şti.
•
İSO İNOVASYON ÖDÜLÜ: İŞ SONUÇLARI
İpek Kağıt San. Tic. A.Ş.
•
İSO İNOVASYON ÖDÜLÜ: SÜREÇ YÖNETİMİ
Yiğit Akü Malzemeleri San. Tic. A.Ş.
liğinin bir sonucu olan ESİNKAP, Eskişehir’de
“Yaşam Bilimleri ve Teknolojileri” –“Fen Bilimle-
Üniversite-Sanayi işbirliğini geliştiren özel ve
teknolojik inovasyon ve çevre ağırlıklı bir böl-
ri ve Mühendislik” alanlarında üstün nitelikli uy-
tüzel kişi ve kuruluşlar, belirtilen alanlardaki
gesel inovasyon çalışması için gerek duyula-
gulamalı çalışmaların teşvik edilmesi, duyurul-
her türlü çalışma için başvuru yapılabilmekle
bilecek ve bölgenin araştırma-teknoloji geliş-
ması ve onurlandırılması amacıyla ödüllü proje
birlikte yarışma yüksek lisans ve doktora tez
tirme yeteneklerinin gelişimine destek olabi-
yarışması düzenlenmektedir. Kategorilerinin
çalışmalarını da kapsamaktadır. Bu amaçla
lecek bazı faaliyetleri ve modüler çalışmaları
her birinde birincilik, ikincilik ve üçüncülük ödül-
şu kapsamlardaki projeler yarışmaya katıla-
içermiştir. Bu çalışmalarda inovasyon, sürdü-
lerin verileceği yarışmada “kriterlere uyan bi
bilirler: Yeni bir ürün geliştirilmesi; Ürün kali-
rülebilir
limsel projeleri desteklemek, yürütülen bilimsel ve
tesi veya standardının yükseltilmesi (mevcut
inovasyon ve enerji verimliliği kavramları
teknik araştırma sonuçlarının sanayide uygulan-
teknoloji ile); Maliyet düşürücü ve/veya stan-
ağırlıklı olarak yer almıştır. Bu proje hakkında
dart yükseltici mahiyette yeni teknolojilerin
detaylı bilgiye www.esinkap.net adresinden
uygulanması; Üretimle ilgili olarak yeni bir
ulaşmak mümkündür.
kalkınma,
eko-verimlilik,
eko-
teknolojinin geliştirilmesi; Dünyada mevcut yeni teknolojinin Türkiye koşullarına uyarlanması.
Son başvuru tarihinin 10 Şubat 2010 olduğu
proje yarışması hakkında detaylı bilgiye
5
İnovasyon Süreçleri
İnovasyon Stratejisi ve Bazı
Kurumların Çalışmalarından
Özetler (2)
turan unsurlar rekabet gücü üzerinde etki yapa-
Afrika’da iş yapmak için bir avantaj olarak
yaşlı sınıfına dâhil oluyor. Dünyanın son
bilecek gelişmelerden oluşmaktadır. Bu amaçla
nitelendiğini belirtmekte yarar olacaktır.
20 yılda sıcaklığı 0,6 ºC arttı. Bu etkiler,
söz konusu iki endüstrinin yenilik üretme
ortaya konulan gelişmeler şu şekildedir:
•
Geçen sayımızda Ulusal İnovasyon Girişimi
Güney yarıküreden şirketlerin (Temasek,
Mubadala Wipro, Tata, Haier gibi) gerek
Gelecek Yol Haritası
gelişmekte olan ülkelerden, gerekse de
Koordinatörü Selçuk Karaata’nın ha¬zırladığı
•
Bankacılık, mali işlemler, müşteri ilişkile-
Petrol fiyatlarının üzerindeki baskı fiyat-
gelişmiş ülkelerden endüstriyel varlık sa-
ri, marka yönetimi gibi hizmetlerde reka-
notları sizlerle paylaşmıştık. Dünyada ger-
ların varil başına 60 ABD dolarının altına
tın aldıkları görülmektedir.
betçilik, ABD ve Avrupa’nın rekabet gücün-
çekleşmesi beklenen gelişmelerden bağım-
inmeyeceği biçimde devam edecektir.
sız olarak inovasyon ve rekabetçilik strateji-
Çin ve Hindistan’dan gelen talep bu bas-
leri oluşturulamayacağı gerçeğinden yola çı-
kının ana etkenleri arasındadır. Petrol üre-
hepsinde daha fazla sayıda yöneticiye
karak, bu sayımızda yine dikkate alınması
timinin %71’i kamu kurumları tarafından
ihtiyaç duyulmakta. Hindistan, Çin, Rus-
azalmakta. Ülkelerin gelişmişlikleri artıkça,
gereken bir rapordan çeşitli notları sizlerle
gerçekleşmektedir. Enerji bu dinamiklerin
ya ve Brezilya yönetim süreçlerine daha
gelişmişlik düzeyleri arasındaki fark azal-
paylaşıyoruz. Bu amaçla, Institute for Mana-
de etkisiyle siyasi bir konu halini almıştır.
fazla önem vermekte, bilim ve mühen-
dıkça, istihdam maliyetleri arasındaki fark-
dislik dallarının dışında daha çok iş ida-
lar da küçülmekte. Satın alma gücü açısın-
Gelişmekte olan ülkelerin ekonomik bü-
resi okulu açmakta. Yerel girişimcilerin
dan bakıldığında 1’e 20 olan değerin bu-
2050 yılları arasında olası bir yol haritası çalış-
yüme performansları artıkça, ürün ve
küresel dünyada boy gösterebilmeleri
gün 1’e 5 aralığına düştüğü görülmekte.
ması üzerinde durulacaktır. Yol haritasını oluş-
hizmetlere olan talep de artmaktadır.
için strateji, finansman ve pazarlama ye-
Avrupa Birliği inovasyon stratejisi üzerine
•
akımlarına yön vermekte.
de ana belirleyiciler arasında görülmekte.
•
gement Development (IMD) tarafından hazırlanan Rekabet Yıllığı’nda ortaya konan 2007 ile
•
Gelişmekte olan ülkelerin hemen hemen
teneklerine ihtiyaç duydukları izlenmekte.
•
•
Asya ülkelerinde mali sistemin gelişmiş-
İstihdam maliyetleri arasındaki farklılık
Orta sınıf büyümekte, harcama miktarları artmakta. Dünya’da da orta sınıfın kişi
Rusya Dünyada güçlü bir oyuncu olma
başına USD 4.000 tutarında harcama
kadar iyi durumda değildir. Bu durum
konumuna yeniden sahip olmaktadır.
yaptığı ölçülmekte. Geçtiğimiz 6 yılda
bölgede mahalli bir risk olarak bölgenin
Rus-ya’nın daha güçlü bir uluslararası
600 milyon bireyin orta sınıf statüsüne
istikrarı üzerinde etki etmektedir.
duruş için kullanmaktan çekinmediği pet-
geçtiği, önümüzdeki 7 yılda da orta sınıf-
rol, gaz ve mal fiyatları üzerindeki gücü,
taki insan sayısının ikiye katlanacağı
Enerji ve diğer bazı yatırımlar nedeniyle
siyasi ve ekonomik dengeler üzerinde et-
tahmin edilmekte.
Afrika kıtası yatırımların çekim alanına
kili olmakta.
liği ve şeffaflığı örneğin üretim sistemleri
•
•
•
•
girmektedir. Afrika’da 700’den fazla Çin’li
Yaşam bilimleri ve çevre korumacılığı
gereksinimlerini
Gelişmekte olan ülkelerin Afrika’da sö-
yenilikçi sanayi alanları olarak kendini
2000 yıllarında şehirde yaşayan insan sa-
mürgecilik
göstermektedir. Her yıl 10 milyon kişi
yısı 150 milyondan 2.9 milyara yükseldi.
firmanın operasyonu olduğu bilinmekte.
geleneğinin
olmamasının
•
Şehirleşme artmakta. Şehirleşme altyapı
artırmakta.
1990
ile
6
İnovasyon Süreçleri
•
Batı’nın gelişmiş ekonomilerinin bireyleri
iş hayatında çok mobil olmayı tercih etmemekte. İletişim ve seyahat iş hayatında çok yaygınlaşmış olsa da, nüfusun
belirli bir bölümü aşırı derecede hareketli olacak bir yapının parçası olmak istememekte, genç nüfus eğer özel hayatlarında köklü bir değişim getirecekse örneğin yer değiştirmek koşuluyla terfi etmeyi
tercih etmemekte.
•
Küresel iklim değişikliği ekonomik kaynakların tahsisini zorlamaktadır. Bazı
bölgelerde su ve gıda daha güç bulunur
olmaktadır. Çevre maliyeti yapılan ekonomik senaryo analizlerinin bir boyutu
halini almakta, istatistiklerde GSYİH’nin
bir payı olarak göstergeler arasında yerini almaktadır.
•
Dünyada seyahat ve ticaret artıkça bulaşıcı hastalıkların yayılması da kolaylaşmakta ve hızlanmaktadır.
Kaynak
Institute for Management Development, Roadmap for Future
2007 – 2050: 2008 Competitiveness Yearbook
7
Havadan Sudan Derin Konular
KOBİ’lerde Finansmana Erişim (2)
nunun panelistlerle beraber tüm dinleyicilerin
•
Çalışanlar; bir maliyet kalemi olmaktan
•
KOBİ’lere Ar-Ge desteği sağlayan kurum
de katılımı ile derinlemesine tartışıldığı yu-
ziyade, bir yatırım faktörü ve fark yarata-
ve kuruluşlar kendilerini bu gereklere ce-
Geçen sayımızda TÜRKONFED ve Özye-
varlak masa toplantıları ile sorunla doğrudan
cak en önemli kurumsal kaynaklardan bi-
vap verecek şekilde iyileştirmeli,
ğin
hazırlanan
yüzleşen KOBİ yetkililerinin gözünden prob-
ri olarak ele alınmalıdır.
“KOBİ’lerde Finansmana Erişim” raporunda
lemlerini ve onların kendi çözüm yaklaşımlarını
yer alan “KOBİ’lerin Finansmana Erişimin-
paylaşabilecekleri platformlar oluşturulmuştur.”
Üniversitesi
işbirliği
ile
•
•
deki Temel Sorunlar” bölümünü sizlerle
Kurumsal seviyede üretilen bilginin ge-
sunda birlikte çalışabilmeleri için meka-
çerliliği, güvenilirliği ve bütünselliğini
nizmalar geliştirilmeli,
paylaşmıştık. Bu sayımızda ise yine aynı
Bu çalışmalar sonucunda ortaya çıkan çö-
sağlayacak mekanizma ve sistemlere ge-
raporda yer alan çözüm önerilerini dikkati-
züm önerileri ise şunlardır:
reken yatırımlar yapılmalı, bu noktada tek-
•
Üniversite döner sermaye usullerinin işbirliğini engelleyici yapısı değiştirilmeli,
nolojiden olabildiğince faydalanılmalıdır.
nize sunuyoruz.
Büyük firmalarla KOBİ’lerin Ar-Ge husu-
Çözüm Önerileri
•
Raporda bu çözüm önerilerinin ortaya çıkışı
şu şekilde yer almıştır: “Küresel kriz ortamın-
KOBİ’lerin finansmana ulaşmadaki sıkıntıları-
da güncelliği ön plana çıkan “KOBİ’lerde Fi-
nın ortadan kalkabilmesi için en önemli görev
nansmana Erişim Sorunları ve Çözüm Öneri-
yine KOBİ’lere düşmektedir. Bu bağlamda:
•
Ayrı bir finansman birimi ve/veya sorum-
•
lusu olmalı, belge düzeni yerleştirilmeli
•
İşletme ve yönetim fonksiyonları çağdaş
eğitimlerinin
desteklenmesi
KOBİ’lere verilen Ar-Ge destekleri artırılmalıdır.
ve kayıt dışılıktan kesinlikle çıkılmalıdır.
Ayrıca:
düzenlenen toplantılarda ele alınmıştır. Bu
toplantılarda, TÜRKONFED üyesi kurum ve
ken paradigma değişikliğinin sağlanması
Tüm
kuruluşlara önce proje tanıtımı yapılmış, ar-
yolunda kararlı olunmalı ve yeterli irade
KOBİ’lere mutlaka destek verilmesi ve bazı
dından yoğunlaştırılmış iş planı farkındalık
gösterilmelidir.
yasal düzenlemelerin yapılması gerekmekte-
bunların
gerçekleştirilebilmesi
için
•
KOBİ muhasebe sistemleri sadeleştirilerek AB ile uyumlaştırılmalı,
dir. Bu bağlamda Ar-Ge ve yenilik destekleri
eğitimleri verilmiştir. Eğitimleri, KOBİ’lerin fi•
KOBİ’lerin; katma değeri yüksek, yenilik
rın ve çözüm yollarının tartışıldığı paneller
içeren üretimleri modern yöntemlerle
takip etmiştir. Panellerdeki amaç, banka, giri-
yapması, acımasız küresel rekabette
şim sermayesi firmaları, KOSGEB, İŞKUR,
TÜBİTAK ve TTGV gibi kurum temsilcilerinin;
konusunda:
•
Bankaların kredi teminatları konusundaki katı yaklaşımları yumuşatılmalı, teminat
•
Destek, teşvik, hibe gibi konulardaki tüm
sorununu ortadan kaldıran bir finansman
yok olmamaları için kaçınılmazdır. Ar-
mevzuat sadeleştirilerek başvuru süreci
sistemi olan finansal kiralama yönteminin
Ge’ye ve yenilikçiliğe odaklanılmalıdır.
kolaylaştırılmalı,
yeniden kullanılabilir maliyetlere dönmesi
için çifte KDV uygulaması kaldırılmalı,
KOBİ’lerin finansmana erişimi konusunu kendi pencerelerinden nasıl gördüklerini ve ken-
Personel
için gerekli mevzuat değişikliği yapılmalı,
yöntemlere açılmalıdır. Bu noktada gere-
nansmana erişiminde karşılaştıkları sorunla-
•
şilmemelidir.
leri” konusu, YENİKOBİ projesi kapsamında
Adana, Ankara, Bursa, Manisa ve İstanbul’da
İş planı yapılmadan yeni atılımlara giri-
•
KOBİ’lerin; güvensizlik engelini aşmak
•
Ar-Ge desteği veren kuruluşlarla KOBİ’ler
di bakış açılarından çözüm önerilerini aktar-
için çaba göstermesi, sağlıklı ortaklıklar ile
arasındaki diyalog KOBİ’lerin eğitimine
malarını sağlamak olmuştur. Odaklanılan ko-
büyüme vizyonuna erişmeleri gereklidir.
destek olacak şekilde artırılmalı,
•
KOBİ’lerin halka açılmasını kolaylaştıracak bono ve tahvil ihracatına izin vere-
8
Havadan Sudan Derin Konular
cek yasal düzenlemeler yapılmalı, bölgesel sermaye piyasaları oluşturulmalı,
•
Kredi Garanti Fonu etkinleştirilmeli,
•
Zayıf yapıdaki KOBİ’lerimizin ortaklıklarla güçlendirilmesi için güven ortamı desteklenmeli ve bu yöntemin içselleştirilebilmesi yolunda küçük ortağın haklarının
korunacağı yasal altyapı kurulmalı,
•
Esnaf, sanatkâr ve benzeri odalar, girişimcilerin finansal sorunlarını çözme konusunda daha proaktif ve yol gösterici
olmalı,
•
İş dünyası örgütleri girişim sermayesi ve
melek yatırımcı ağlarının kurulması çalışmalarına devam edip oluşumların genişletilmesini desteklemelidir.
Kaynak
TÜRKONFED & Özyeğin Üniversitesi. KOBİ’lerde Finansmana Erişim. İstanbul: Artpres, 2009. (http://www.turkonfed.org)
9
Güncel Bakış
Türkiye Ulusal İnovasyon ve
Teknoloji Sistemi: Yakın Zamandaki Gelişmeler ve Devam Eden
Zorluklar (Turkey National Innovation and Technology System:
Recent Progress and Ongoing
Challenges) (2)
teknoloji transfer ofisleri kurarak bu alan-
•
da kayda değer adımlar atmaktadır.
Şu anda Türkiye’de teknoloji adaptasyo-
•
Hem büyük anket çalışmaları hem de va-
nu düşük seviyededir. Dünya Bankasının
ka
çalışmaları
Türkiye’de,
özellikle
2005 yılında yaptığı bir araştırmaya göre
işgücü-yoğunluklu sektörlerde firma se-
İnsan sermayesinde yaşanan kıtlık da di-
Türk firmaları kendi teknolojilerini geliş-
viyesinde inovasyonun sınırlı olduğunu
ğer kritik bir konu olarak ön plana çık-
tirmek ve adapte etmek yerine, çeşitli
göstermektedir. Firmaların yeni ürün ge-
maktadır. Türkiye’de istihdam edilen top-
araçları ve makineleri satın almayı tercih
liştirme veya ürünlerini yenileme oranları
lam nüfusun her 1000 kişilik diliminde 2
etmekteler. Buna ek olarak diğer ülkeler-
Brezilya, Tayland, Şili ve Polonya gibi
araştırmacı bulunmaktadır. Bu AB-27 or-
le karşılaştırıldığında daha az sayıda fir-
karşılaştırma
Geçen sayımızda ilk bölümünü yayınladığı-
talaması olan 5.8’in oldukça gerisindedir.
ma geçen yıllara göre yeni makine satın
Öte yandan, özel sektör Ar-Ge yoğunlu-
mız rapordan derlediğimiz önemli notların
Bu problemin arkasındaki nedenlerden
aldıklarını rapor etmişlerdir. Örneğin
ğu karşılaştırılan ülkelere benzer seviye-
ikinci bölümünü sizlerle paylaşıyoruz.
birisi yurt dışına doktora için giden ve
2005
firmaların
dedir. Örneğin Ar-Ge harcamalarının sa-
geriye dönmeyen Türk araştırmacı nü-
%42’lik bölümü yeni makine aldığını be-
tış miktarına oranı ( % 0.3) hemen he-
Kamu- girişim dünyası ve akademik dün-
fustan kaynaklanan beyin göçüdür. Bu
lirtmiştir. Oysa bu diğer gelişmekte olan
men diğer ülkelerle aynı seviyededir.
ya arasında işbirliklerini artırmak için ön-
problemi aşabilmek için TÜBİTAK, Milli
ülkelerin teknoloji edinme oranlarının ol-
lemleri artırıyor ancak gelişmeler yavaş
Eğitim, Sanayi ve Ticaret Bakanlıkları
dukça gerisindedir. Örneğin Brezilya’da
ilerliyor. Kamu araştırma kurumları, üni-
programlar geliştirmiştir ve hükümetin
bu oran %68 seviyesindedir.
versiteler ve girişim sektörü arasındaki
yüksek eğitim sistemini modernize et-
işbirliklerinin sınırlı olması Türkiye ulusal
mek için çabaları devam etmektedir.
•
•
yılında,
Türkiye’deki
•
ülkelerinin
gerisindedir.
Bazı sektörlerdeki KOBİ’lere yönelik vaka çalışmaları girişim sektöründen inovasyon ve teknoloji yenilemenin önünde-
Dışarıdan teknoloji transferi de diğer ül-
ki en büyük engellerin yetersiz iş gücü
kelerle karşılaştırıldığında düşük seviye-
yetenekleri, krediye sınırlı erişim ve bilgi
Türk ulusal inovasyon sistemi perfor-
dedir. Gelişmekte olan ülkeler için tekno-
transferinin eksikliği olduğunu ortaya
risi aslında araştırmacıların girişimciliğe
mansına diğer bir engelde risk sermaye-
loji iyileştirmenin önemli kaynaklarından
koymaktadır. Bu faktörler, yüksek fiyat-
danışmanlık hizmeti vermesini, start-up
si ve iş melekleri sektörünün az gelişmiş
olan yabancı firmalarla ortak ilişkiler ku-
lar, tutarsız enerji tedariği ve yüksek ver-
şirketler kurmasını ve üniversitelerin ti-
olmasından dolayı ortaya çıkan inovas-
rulmasında Türkiye karşılaştırıldığı ül-
giler gibi Türk firmalarınaa fazladan yük
cari araştırmalar yürütmesini engelleyen
yon finansmanı eksikliğidir. Türkiye’de
kelerin oldukça gerisindedir. Ayrıca,
getiren nedenlerle birleşince, firmaların
üniversiteye devreden fonların düzen-
yıllık yatırımları 100 milyon dolardan da-
doğrudan yabancı yatırım son yıllarda
inovasyon yapma ve teknoloji adaptasyo-
lenmesi ve telif haklarının dağılımı gibi
ha az olan sadece 3 Risk Sermayesi Ya-
önemli derecede arttıysa da, imalat
nu kapasitelerini olumsuz şekilde etkile-
yasal düzenlemelerdir. Buna ek olarak
tırım Ortaklığı bulunmaktadır. Yasal
sektörü bu büyümeden en büyük payı
mekte ve firmaların küresel rekabet edebil-
sanayi ve üniversite arasındaki işbirlikle-
çerçeve de finansal sektöre hükümet
almamıştır ve yatırım oranları AB’nin
me yeteneklerine zarar vermektedirler.
rini artırmada kilit öneme sahip teknoloji
teşvikleri bu hizmetlerin gelişmesine
birçok yeni üyesinden daha düşük se-
transfer ofisleri ve risk sermayesi gibi
engel oluşturmaktadır. Buna ek olarak
viyededir. Ayrıca Türkiye’ye küresel bil-
ulusal inovasyon sistemi aracı birimleri-
risk sermayesi ve iş melekleri için tale-
gi transferini yurt dışındaki büyük Türk
rektiren çeşitli alanları da işaret etmekte-
nin kalitesi ve sayısı artırılabilir. Türk hü-
bin düşük olması da bu sektörün geliş-
diasporası yolu ile artırma olanakları
dir. Stratejik seviyede, ulusal inovasyon
kümeti özellikle büyük üniversitelerde
mesini engellemektedir.
da mevcuttur.
politika çerçevesine vurgu ve ulusal ino-
inovasyon sisteminin verimli çalışmasını
etkilemektedir. Bunun nedenlerinden bi-
•
•
•
Bu bulgular ayrıca daha fazla analiz ge-
10
Güncel Bakış
vasyon sistemi kurumları arasındaki et-
tığı sorunların daha iyi anlaşılmasına
kileşim üzerine cevaplanması gereken
katkıda bulunabilir ve gelecekteki kamu
önemli
politikalarının şekillenmesine ve uygu-
sorular
mevcuttur.
Örneğin,
OECD ülkelerinin inovasyon sistemleri
lanmasına katkıda bulunabilir.
içerisinde Türkiye’de de kullanabilecek
ve politika koordinasyonu, iletişimi ve
Kaynak
sistem aktörleri arasında bilgi paylaşımı-
World Bank, Report No. 48755-TR: Turkey National Innova-
nı artırabilecek mekanizmalar var mıdır?
tion and Technology System:Recent Progress and Ongoing
Kamu Ar-Ge harcamalarındaki yakın za-
Challenges
mandaki artış özel sektör Ar-Ge’sini dışarıya mı itelemektedir?
•
Ayrıca politika ve kurumsal çerçeve alanlarında da daha fazla analizin yararlı olabilecek çeşitli konular mevcuttur. Bunlara örnek olarak fikri-mülkiyet hakları,
girişimcilik-araştırma-üniversite sektörü
işbirlikleri ve inovasyon finans endüstrisi
verilebilir. Türk ulusal inovasyon sistemi
içerisinde yeni destek mekanizmalarının
artışı göz önünde bulundurulduğunda,
özellikle OECD ülkelerinde kullanılan
genel teknikler göz önünde bulundurularak kurulacak önemli programları izleme
ve değerlendirme mekanizmaları önemli
girdiler sunabilir. Örneğin Ar-Ge destek
programları (vergi teşvikleri, yumuşak
krediler), teknopark teşvikleri ve teknoloji yayılım programları bunların arasında
verilebilir. Buna ek olarak firma seviyesi
araştırmaları
ve
vaka
çalışmaları
Türkiye’de girişimcilik sektörünün inovasyon ve teknoloji yenilemede karşılaş-
11
İnovasyonun Renkleri Bülteni, inovasyon konusunda kamuoyunda farkındalık yaratma amacıyla hazırlanan
süreli bir yayındır. Bülten’de, dünyadaki ilginç ve önemli gelişmelerden, çeşitli ülkelerin ve firmaların inovasyon
politikaları ve deneyimlerinden, ülkemizden başarılı inovasyon örneklerinden, çeşitli önemli kuruluş, yayın organı
ve düşünce kuruluşlarının inovasyon üzerindeki değerlendirmeleri ve raporlarından çeşitli bölümler yer alacaktır.
Yayın Kurulu: Dilek Çetindamar, Selçuk Karaata, Hakan Günaydın, Funda Kalemci
Grafik Tasarım: Ayşegül Boz
Adres: Sabancı Üniversitesi, Orhanlı, Tuzla 34956 İstanbul
Tel: (216) 483 97 10
Faks: (216) 483 97 15
E-posta: [email protected]
URL: www.uig.gen.tr, www.intekno.com, www.ref.sabanciuniv.edu
Ulusal İnovasyon Girişimi (UIG)
UIG’in Amacı, Türkiye’de inovasyon politikalarının oluşturulması ve
uygulanması safhalarında özel sektör-üniversite-sivil toplum işbirliğini
pekiştirmek ve yönlendirmek; siyasi irade ve kamu kurumlarıyla
diyalogu geliştirip görüş ve öneriler hazırlayarak inovasyon politikaları oluşturma sürecine katkıda bulunmak; ve
inovasyon konusunda kamuoyunda bilinç oluşturmak. Bu Kapsamda 2023 Türkiyesi ve İnovasyon, İnovasyonun
Finansmanı, İnovasyon için İnsan Kaynağı ve Yetenekler, Ortam ve Altyapı ve Kamuda İnovasyon başlıklarından
oluşan bir Strateji Dokümanı hazırlanmıştır. 21 kişiden oluşan Ulusal İnovasyon Girişimi üyelerinin dağılımı; 6 üniversite
rektörü, özel sektörden 6 yönetici, sivil toplum örgütlerinden 7 yönetici ve TÜSİAD-Sabancı Üniversitesi Rekabet
Forumu’ndan 2 yönetici şeklindedir. (www.uig.gen.tr)
Bu bülten Ulusal İnovasyon Girişimi tarafından İntekno sponsorluğunda hazırlanan süreli bir yayındır.
“ © 2009, REF
Tüm hakları saklıdır. Bu eserin tamamı ya da bir bölümü, 4110 sayılı Yasa ile değişik 5846 sayılı FSEK. uyarınca,
kullanılmazdan önce hak sahibinden 52. Maddeye uygun yazılı izin alınmadıkça, hiçbir şekil ve yöntemle
işlenmek, çoğaltılmak, çoğaltılmış nüshaları yayılmak, satılmak, kiralanmak, ödünç verilmek, temsil edilmek,
sunulmak, telli/telsiz ya da başka teknik, sayısal ve/veya elektronik yöntemlerle iletilmek suretiyle kullanılamaz”