1. durum analizi - Rize Ticaret Borsası

Transkript

DURUM ANALİZİ
RİZE TİCARET BORSASI
STRATEJİK PLAN
2012-2017
TİCARET BORSASI
RTB
STRATEJİK PLAN
2012-2017
STARTEJİK PLANLAMA
EKİBİ
Mehmet ERDOĞAN
RTB Yönetim Kurulu Başkanı
Resul OKUMUŞ
RTB Meclis Başkanı
Muhammet KARAOĞLU
RTB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı
Ahmet ÖZTABAK
RTB Sayman Üye
Dr. Turgay TURNA
RTB Üye
Hasan UZUN
RTB Üye
İsmail KOCAMAN
Genel Sekreter
İlkay KAVALCI
RTB Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu
Akreditasyon ve Kalite Yönetim Temsilcisi
Yunus Emre KATRANCI
Trabzon-ABİGEM Direktörü
Ceren KALINTAŞ
Trabzon-ABİGEM Uzman
Gül ŞİRANLI
Trabzon-ABİGEM Uzman
2
RTB
STRATEJİK PLAN
2012-2017
ÖNSÖZ
Rize Ticaret Borsası olarak değişen ve gelişen dünya şartlarına uygun, yararlı hizmetler vererek bütün üyelerimizi, Rizemizi ve ülkemizin milli içeceği olan çayımızı
hak ettiği yere taşımak çabası içerisindeyiz. Bu çerçevedeki hizmet anlayışımızla
Borsamızı bugünkü konumundan daha ilerilere taşımak ve geleceğini planlamak
amacıyla stratejik planın hazırlanmasına karar verdik. Stratejik planımızın hazırlanması aşamasında, üyelerimizin ve paydaşlarımızın görüşleri alınmıştır. Borsamızın amaçlarını, ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, izlenecek yöntemleri içeren plan, ayrıca borsa olarak neredeyiz, nereye
gitmek istiyoruz, gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşırız, başarımızı nasıl takip eder
ve değerlendiririz sorularına cevap aramıştır.
RTB
Türkiye’nin 2023 yılı vizyonu için belirlediği 10 markadan biri niye Türk Çayı olmasın dedik ve sonuç olarak bu hedefe ulaşmak için stratejik planımızda yol haritamızı ortaya koymaya çalıştık. Bu plan Borsamızın Stratejik Planı olmakla birlikte
aynı zamanda çay sektörünün gelişimi için de referans alınabilecek bir plandır.
Borsamızın 2012-2017 Stratejik Planı’nın hazırlanmasında Trabzon-ABİGEM başta olmak üzere emeği geçen üyelerimize, Borsa personelime ve katkıda bulunan
tüm kişi, kurum ve kuruluşlara teşekkür ederim.
Saygılarımla,
Mehmet ERDOĞAN
Rize Ticaret Borsası
Yönetim Kurulu Başkanı
3
STRATEJİK PLAN
2012-2017
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ.......................................................................................................................................................................3
İÇİNDEKİLER...........................................................................................................................................................4
1. DURUM ANALİZİ................................................................................................................................................6
1.1. İÇYAPI ANALİZİ.............................................................................................................................................................. 6
1.1.1. TARİHSEL GELİŞİM............................................................................................................................................... 6
1.1.2. MEVZUAT VE YASAL GÖREVLER..................................................................................................................... 6
1.1.3. YÖNETİM YAPISI.................................................................................................................................................... 7
1.1.4. ORGANİZASYON YAPISI....................................................................................................................................12
1.1.5. FİZİKİ MEKÂN.......................................................................................................................................................15
1.1.6. TEKNOLOJİK ALTYAPI.......................................................................................................................................15
1.1.6.1. RİZE TİCARET BORSASI TEKNOLOJİK ARAÇ LİSTESİ..................................................................15
1.1.6.2. GIDA KONTROL LABORATUARI.............................................................................................................16
1.1.7. PERSONEL...........................................................................................................................................................18
1.1.7.1. PERSONELİN UNVAN VE SAYILARI......................................................................................................19
1.1.7.2. PERSONELİN EĞİTİM DURUMU............................................................................................................19
1.1.7.3. PERSONELİN YAŞ DURUMU VE DENEYİM SÜRESİ........................................................................20
1.1.8. MALİ DURUM.........................................................................................................................................................21
1.1.8.1. RİZE TİCARET BORSASI GENEL MALİ DURUM...............................................................................21
1.1.8.1.1. GELİR VE GİDER KALEMLERİ.............................................................................................................21
RTB
1.1.9. YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER VE PROJELER..............................................................................................23
1.1.9.1. TEMEL FAALİYETLER................................................................................................................................23
1.1.9.2. YÜRÜTÜLEN PROJELER............................................................................................................................23
1.1.10. KURUMSAL KİMLİK.........................................................................................................................................24
1.1.10.1. MİSYON..........................................................................................................................................................24
1.1.10.2. VİZYON...........................................................................................................................................................25
1.1.10.3. KALİTE POLİTİKASI.................................................................................................................................25
1.1.10.4. TEMEL İLKELER........................................................................................................................................25
1.1.11. PAYDAŞLAR.........................................................................................................................................................25
1.1.11.1. İÇ PAYDAŞLAR.............................................................................................................................................25
1.1.11.2. DIŞ PAYDAŞLAR..........................................................................................................................................25
4
STRATEJİK PLAN
2012-2017
1.1.11.3. YARARLANICILAR (ÜYELER)...............................................................................................................26
1.1.12. ORTAĞI VE ÜYESİ OLUNAN KURULUŞLAR............................................................................................28
1.2. ÇEVRE ANALİZİ............................................................................................................................................................29
1.2.1. TÜRKİYE VE DÜNYADA GENEL DURUM....................................................................................................29
1.2.2. RİZE’NİN GENEL PROFİLİ................................................................................................................................30
1.2.2.1. ŞEHRİN TARİHÇESİ.....................................................................................................................................30
1.2.2.2. COĞRAFİ KONUM VE FİZİKİ ŞARTLAR...............................................................................................30
1.2.2.3. DEMOGRAFİK YAPI......................................................................................................................................30
1.2.2.4. ENERJİ ALTYAPISI........................................................................................................................................33
1.2.2.5. EKONOMİK YAPI...........................................................................................................................................33
1.2.2.5.1. SANAYİ VE TİCARET............................................................................................................................33
1.2.2.5.2. TARIM HAYVANCILIK..........................................................................................................................33
1.2.2.5.3. ORMANCILIK..........................................................................................................................................35
1.2.2.5.4. DOĞAL KAYNAKLAR............................................................................................................................35
1.2.2.6. GAYRI SAFİ YURT İÇİ HÂSILA AÇISINDAN RİZE.............................................................................35
1.2.2.7. SOSYO EKONOMİK GELİŞMİŞLİK ENDEKSİ AÇISINDAN RİZE..................................................35
1.2.2.8. İLLER ARASI REKABETÇİLİK ENDEKSİ AÇISINDAN RİZE.........................................................36
2. GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLER İLE FIRSAT VE TEHDİTLER (GZFT) ANALİZİ............................................. 37
RTB
2.1. RİZE TİCARET BORSASI GZFT ANALİZİ............................................................................................................37
2.1.1. GÜÇLÜ YÖNLER....................................................................................................................................................37
2.1.2. ZAYIF YÖNLER......................................................................................................................................................38
2.1.3. FIRSATLAR.............................................................................................................................................................38
2.1.4. TEHDİTLER............................................................................................................................................................38
3. STRATEJİK PLANLAMA...................................................................................................................................... 40
3.1. AMAÇLAR, HEDEFLER, STRATEJİLER VE PERFORMANS GÖSTERGELERİ........................................40
4. UYGULAMA FAALİYET PLANI........................................................................................................................... 47
4.1. STRATEJİK PLANIN UYGULANMASI, İZLENMESİ, DEĞERLENDİRMESİ.........................................56
5
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
1. DURUM ANALİZİ
1.1. İÇYAPI ANALİZİ
1.1.1. TARİHSEL GELİŞİM
Rize Ticaret Borsası 22.03.1995 tarihinde 6404 sayılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
İç Ticaret Müdürlüğü izniyle kurulmuştur.
Rize Ticaret Borsası kurulduğu yıldan itibaren işlem hacmini sürekli yükselterek,
bölgesinde güçlü, ülke sıralamasında işlem hacmi olarak 10. sırada yer alan bir
borsa haline gelmiştir.
RTB
1.1.2. MEVZUAT VE YASAL GÖREVLER
Ticaret Borsaları, 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği İle Odalar ve Borsalar Kanunu’nda yazılı esaslar çerçevesinde borsaya dâhil maddelerin alım satımı ve borsada oluşan fiyatların tespit, tescil ve ilanı işleriyle meşgul olmak üzere
kurulan kamu tüzel kişiliğine sahip kurumlardır.
5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği İle Odalar ve Borsalar Kanunu’na
göre, borsaların kuruluş amaçları ve görevleri aşağıdaki gibi sıralanmıştır.
* Borsaya dâhil maddelerin, borsada alım satımını tanzim ve tescil etmek.
* Borsaya dâhil maddelerin borsada oluşan her günkü fiyatlarını usulü dairesinde tespit ve ilan etmek
* Alıcı ve satıcının, teslim ve teslim alma ile ödeme bakımından yükümlülüklerini, muamelelerin tasfiye şartlarını, fiyatlar üzerinde etkili şartları ve ihtilaf
doğduğunda ihtiyari tahkim usulleri gösteren ve Birliğin onayıyla yürürlüğe
girecek genel düzenlemeler yapmak
6
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
* Yurt içi ve yurt dışı borsa ve piyasaları takip ederek fiyat haberleşmesi yapma,
elektronik ticaret ve internet ağları konusunda üyelerine yol göstermek
* Borsaya dâhil maddelerin tiplerini ve vasıflarını tespit etmek üzere laboratuar ve teknik bürolar kurmak veya kurulmuşlara iştirak etmek
* 51. maddedeki belgeleri düzenlemek ve onaylamak
* Bölgeleri içindeki borsaya ilişkin örf, adet ve teamülleri tespit etmek, Bakanlığın onayına sunmak ve ilan etmek
* Borsa faaliyetleri konularda ilgili resmi makamlara teklif, dilek ve başvurularda bulunmak; üyelerinin tamamı veya bir kısmının menfaati olduğu takdirde
bu üyeleri adına veya kendi adına dava açmak
* Rekabeti bozucu etkileri olabilecek anlaşma, karar ve uyumlu eylem niteliğinde uygulamaları izlemek ve tespiti halinde ilgili makamlara bildirmek
* Mevzuatla bakanlıklara veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına verilen işlerin, bu kanunda belirtilen kuruluş amaçları ve görev alanı çerçevesinde borsalara tevdii halinde bu işleri yürütmek
* Üyelerinin ihtiyacı olan belgeleri vermek ve bunlara ilişkin gerekli hizmetleri
yapmak
* Yurt içi fuarlar konusunda yapılacak müracaatları değerlendirip Birliğe teklifte bulunmak.
* Sair mevzuatın verdiği görevlerle, ilgili kanunlar çerçevesinde Birlik ve Bakanlıkça verilecek görevleri yapmak.
Rize Ticaret Borsası 5174 sayılı TOBB kanununda yazılı görevler dışında bölgenin
ve ilin ekonomik-sosyal sorunlarına eğilmekte ve bu sorunları çok iyi analiz ederek çözüm önerileri getirmektedir. Ayrıca bölgenin gelişimi için Avrupa Birliği ile
ortaklaşa projeler yürütmektedir.
1.1.3. YÖNETİM YAPISI
RTB
1995 yılında kurulan Rize Ticaret Borsası’nın temel yönetim organı Ticaret Borsası Meclisi’dir. Meclis aşağıda listelenen 4 meslek grubu üyeleri tarafından seçilen
14 meclis üyesinden oluşmaktadır.
1. Meslek Grubu: Kuru Çay Üreticileri, Kuru Çay Paketleyicileri, Kuru Çay Pazarlamacıları
2. Meslek Grubu: Kasap ve Dericiler
3. Meslek Grubu: Fındık Tacirleri
4. Meslek Grubu: Uncular
7
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
MECLİS
MECLİS
1. MESLEK
GRUBU
2. MESLEK
GRUBU
3. MESLEK
GRUBU
4. MESLEK
GRUBU
RTB
Ticaret Borsası Meclisi tarafından seçilen 5 üyenin oluşturduğu Yönetim Kurulu
yine bu üyeler tarafından seçilen Yönetim Kurulu Başkanı başkanlığında temel yönetim faaliyetlerini gerçekleştirmektedir. Yönetim Kurulu Başkanı’na bağlı olarak
görev yapan Borsa Genel Sekreteri ise borsa organları ve üyeleri ile kamu kurum
ve kuruluşları ile olan ilişkileri yürütmekten sorumludur.
8
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
YÖNETİM KURULU
Mehmet ERDOĞAN
(Başkan)
Muhammet KARAOĞLU
(Başkan Yardımcısı)
Dr. Turgay TURNA
(Üye)
RTB
Ahmet ÖZTABAK
(Sayman Üye)
Hasan UZUN
(Üye)
9
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
MECLİSİ
Resul OKUMUŞ
(Başkan)
RTB
Mehmet Ali ALTUNSU
Ramazan ÖZTÜRK
Muhammet NALKIRAN
(Meclis Katip Üye)
Ahmet ÖZTABAK
(Üye)
Dr. Turgay TURNA
(Üye)
Hasan UZUN
(Üye)
10
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
MECLİSİ
Mehmet ERDOĞAN
(Üye)
RTB
M. Emin KARADAĞ
(Üye)
Abdurrahman İSMAİLOĞLU
(Üye)
Ferhat AKGENÇ
(Üye)
Muhammet KARAOĞLU
(Üye)
Yunus KALDIRIM
(Üye)
Sedat ABANOZ
(Üye)
11
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
1.1.4 ORGANİZASYON YAPISI
HESAPLARI
İNCELEME
KOMİSYONU
MECLİS
YÖNETİM KURULU
HUKUK
MÜŞAVİRLİĞİ
MALİ
MÜŞAVİRLİĞİ
AKREDİTASYON VE
KALİTE YÖNETİM
TEMSİLCİSİ
YÖNETİM KURULU
BAŞKANI
LABORATUAR ARK.
VE KALİTE YÖNETİM
TEMSİLCİSİ
GENEL SEKRETER
GENEL
KOORDİNATÖR
GENEL SEKRETER
YARDIMCISI
BASIN VE HALKLA
İLİŞKİLER
SORUMLUSU
TESCİL MEMURU
SEKRETER
EVRAK VE SİCİL
MEMURU
LABORATUAR
MÜDÜRÜ
MUHASEBE
MEMURU
NUMUNE KABUL VE
RAPOR DÜZENLEME
ELEMANI
RTB
LABORATUAR
BİRİM
SORUMLUSU
LABORATUAR
ELEMANI
BİLGİ İŞLEM
PERSONELİ
İKRAM
PERSONELİ
ŞOFÖR
AŞÇI
TEMİZLİK
PERSONELİ
GÜVENLİK
ŞEFİ
GÜVENLİK
GÖREVLİSİ
12
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
GENEL SEKRETERLİK
İsmail KOCAMAN
(Genel Sekreter)
İsmail Hakkı SOBA
(Genel Sekreter Yardımcısı)
Hasan ÖNDER
(Genel Koordinatör)
RTB
Şevki BAYHAN
(Evr. Sic. Memuru)
İlkay KAVALCI
(Basın ve Halkla İlişkiler
Sorumlusu/
Akreditasyon ve Kalite
Yönetim Temsilcisi)
Yusuf AK
(Tescil Memuru)
Rahşan KARACA
(Tescil Memuru)
13
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
LABORATUVAR
İsmail Hakkı SOBA
(Laboratuar Müdürü)
Hacer GENÇ
(Mikrobiyoloji Lab. Birim
Sorumlusu)
Ayfer KIYAK
(Num.Kabul ve Rapor
Düzenleme El./ Lab.Akr. ve
Kalite Yönetim Temsilcisi)
Seyran GÜL
(Kimyasal Laboratuvar
Birim Sorumlusu)
Melek BAKOĞLU
(Laboratuvar Elemanı)
HİZMETLİ PERSONEL
RTB
Ertan BİROL
(Şoför)
Melahat BİRİNCİ
(Aşçı)
Çetin ERTEN
(İkram Personeli)
Ali Ertan ÖZKAN
(İkram Personeli)
Mevlüt BOSTAN
(Güvenlik Şefi)
Şaban PEHLİVAN
(Güvenlik Personeli)
Talat BAYRAKTAR
Osman Bahri YAZICI
14
GÜVENLİK HİZMETLERİ
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
1.1.5. FİZİKİ MEKÂN
Borsa hizmet binası 4.600 m2 kapalı alana sahip zemin katla birlikte toplam 5
kattan oluşmaktadır. Bina içerisinde idari ve yönetim katları, yemek ve toplantı
salonları, Kömür Analiz Laboratuarı ve tam teşekküllü akredite Gıda Kontrol Laboratuarı bulunmaktadır.
Ayrıca borsa binası içerisinde Kadın Girişimciler, Genç Girişimciler Kurulu ve T.C
Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı Rize Yatırım Destek Ofisi’ne zemin katta, Rize
KOSGEB Hizmet Merkezi Müdürlüğü’ne ise birinci katında yer tahsis edilmiştir.
017
1.1.6. TEKNOLOJİK ALTYAPI
RTB
1.1.6.1. RİZE TİCARET BORSASI TEKNOLOJİK ARAÇ LİSTESİ
Aşağıda tabloda belirtilen bilgisayar ve cihazların dışında bu cihazlarla kullanılan bilgisayar programları da teknolojik altyapıya dâhil edilmekte ve lisanslama
işlemleri her zaman takip edilmektedir. Sahip olunan altyapı sayesinde borsa hizmetleri aksamadan yürütülmekte, borsanın yapacağı etkinlikler ve güncel haberler mail, faks ve SMS yoluyla iletilmekte, sürekli güncellenen internet sayfası ile
duyurular gerçekleştirilmektedir.
15
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
S.NO
2012-2017
EKİPMAN TÜRÜ
MİKTARI
1
Masaüstü Bilgisayar (PC)
10
3
İşletim Sistemi
17
Anti virüs Yazılımı
17
2
4
5
6
7
8
9
10
13
14
15
Dizüstü Bilgisayar
Ofis Yazılımı
7
17
Laboratuvar Yazılımı
Santral Yönetim Yazılımı
Muhasebe Yazılımı
Tescil Ve Üye Takip Yazılımı
Personel Takip Yazılımı
Barkovizyon Cihazı
Fotokopi Cihazı
4
1
3
9
2
2
1
Yazıcı
12
1.1.6.2. GIDA KONTROL LABORATUVARI
Gıda Kontrol Laboratuvarı, Borsanın kurulduğu 1995 yılından itibaren üyelerine
çay analizleri konusunda hizmet vermektedir.
RTB
Laboratuvar Müdürü İsmail Hakkı SOBA, Numune Kabul ve Rapor Düzenleme Elemanı/Laboratuvar Akreditasyon ve Kalite Yönetim Temsilcisi Ayfer KIYAK, Kim-
16
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
yasal Analiz Laboratuvar Birim Sorumlusu Kimyager Seyran GÜL, Mikrobiyoloji
Laboratuvar Birim Sorumlusu Hacer GENÇ ve Kimyasal Analiz Laboratuvar Personeli Melek BAKOĞLU’nun görev yaptığı laboratuar üç birimden oluşmaktadır.
•
•
•
Numune Alma Ve Raporlama Birimi
Fiziksel Ve Kimyasal Analiz Birimi
Mikrobiyolojik Analiz Birimi
Siyah Çayda Yapılan Fiziksel ve Kimyasal Analizler
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Toplam Kül
Suda Çözünen Kül
Suda Çözünen Külde Alkalilik
Rutubet
Kuru Madde
Ham Lif
Su Ekstraktı
Toplam Toz
Okside Olmamış Parça
Duyusal Analizler
Siyah Çayda Yapılan Mikrobiyolojik Analizler
•
•
•
•
Toplam Aerobik Mezofilik Bakteri
Koliform Grubu
E.Coli
Küf/Maya
RTB
Haziran 2009’da akredite çalışmalarına başlanan analiz laboratuarında görevli
personel, Türk Akreditasyon Kurumu’nun (TÜRKAK) gözetiminde 1,5 yıl süren
yoğun çalışma ve eğitim sürecine tabi tutulmuştur. Bu eğitim sürecinin sonunda
analiz laboratuvarı uluslararası standartlara uygun hale getirilerek akredite olmuştur.
17
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
ANALİZ LABORATUVARI 2011 YILI AYLARA GÖRE
NUMUNE ANALİZ DEĞERLERİ DAĞILIMI
AYLAR
NUMUNE
SAYISI
NUMUNE
SAYISI (%)
ANALİZ
SAYISI
31
4,32
162
Ocak
Şubat
24
Mart
26
43
Nisan
Mayıs
35
3,35
3,63
6,00
4,89
119
111
180
180
ANALİZ
SAYISI (%)
5,22
3,83
3,57
5,80
5,80
Haziran
158
22,07
597
19,22
Ağustos
116
16,20
489
15,74
Temmuz
Eylül
100
82
Ekim
42
Kasım
Aralık
Toplam
32
27
716
13,97
11,45
5,87
4,47
3,77
100
397
429
203
116
123
3106
12,78
13,81
6,54
3,73
3,96
100
1.1.7. PERSONEL
Rize Ticaret Borsası 2012 yılı itibariyle bünyesinde 19 personel görev yapmaktadır. Personellerin görev tanımları Kalite Yönetim Sistemi dâhilinde belirlenmiştir.
RTB
18
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
1.1.7.1. PERSONELİN UNVAN VE SAYILARI
BİRİM ADI
UNVAN
PERSONEL
SAYISI
Genel Sekreter
1
Genel
Sekreterlik
Genel Koordinatör
1
Genel Sekreter Yardımcısı/
Laboratuar Müdürü
1
Evrak sicil Memuru
1
Tescil Memuru
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu/
Akreditasyon ve Kalite Yönetim Temsilcisi
Laboratuar
Mikrobiyolojik Laboratuar Birim Sorumlusu
Numune Kabul ve Rapor Düzenleme Elemanı/
Laboratuar Akreditasyon ve Kalite
Yönetim Temsilcisi
Kimyasal Laboratuar Birim Sorumlusu
Laboratuar Elemanı
Şoför
Servis
Güvenlik
1
1
1
1
1
1
Aşçı
2
1
İkram Personeli
2
Güvenlik Şefi
1
Güvenlik Görevlisi
3
RTB
1.1.7.2. PERSONELİN EĞİTİM DURUMU
Rize Ticaret Borsası çalışanlarının % 55’i yüksek öğrenim görmüş kişilerden oluşmaktadır. Personellerin eğitim durumları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
Yüksek Lisans : 2
Lisans
:7
Lise
:5
Ön Lisans
Ortaokul
İlkokul
:1
:1
:3
Ortaokul
5%
İlkokul
5%
Lisans
48 %
Lise
26 %
Ön Lisans
5%
19
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
1.1.7.3. PERSONELİN YAŞ DURUMU VE DENEYİM SÜRESİ
Personelin yapısındaki dinamik oluşuma borsa olarak büyük önem verilmekte
olup, bu dinamik yapı içinde uzmanlık ve bilgi birikimini genç personele aktaracak tecrübe olgusu da sürekli olarak göz önünde tutulmaktadır. Genç ve dinamik
çalışan ile tecrübe taşıyan bir yapı zor bir oluşum gibi gözükse de bu iki yapının
Borsa içinde en uygun seviyede tutulduğu düşünülmektedir.
Borsa çalışanlarının yaş aralıkları ve yıl itibari ile kurumdaki tecrübe dağılımı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
BORSA ÇALIŞANLARININ YAŞ DAĞILIMI
20-30 YAŞ
31-40 YAŞ
41-50 YAŞ
51-60 YAŞ
1
10
7
1
51-60 Yaş
5%
20-30 Yaş
5%
41-50 Yaş
37 %
31-40 Yaş
53 %
RTB
BORSA ÇALIŞANLARININ TECRÜBE DAĞILIMI
20
0-5 YIL
6-10 YIL
11-17 YIL
13
3
3
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
1.1.8. MALİ DURUM
1.1.8.1. RİZE TİCARET BORSASI GENEL MALİ DURUM
1.1.8.1.1. GELİR VE GİDER KALEMLERİ
Rize Ticaret Borsası temel gelir ve gider kalemleri ile bu kalemlerin yıllara göre
dağılımı aşağıda gösterilmiştir.
RİZE TİCARET BORSASI 2010 YILI GELİR TABLOSU
GELİR BÜTÇESİ
GELİR İÇİNDEKİ PAYI (%)
Kayıt Ücreti
0,08
1,19
Yıllık Aidat
Muamele Tescil Geliri
Yapılan Hizmetler Karşılığı Al. Ücretler
Belge Bedelleri
Faiz Gelirleri
0,00
İştiraklerden Temettü Gelirleri 1,26
Sair Gelirler
0,65
TOPLAM
100,00
GİDER BÜTÇESİ
Basın Yayın Giderleri
Sabit Kıymet Giderleri
Çeşitli Giderler
Genel Yönetim Giderleri
Huzur Hakları
Bütçeden Ayrılan Paylar
0,11
1,38
Kira Gelirleri
Dış. Sağ. Fayda ve Hizmetler
0,00
0,00
Tarif Tasdik Ücretleri
Memur Ücret ve Giderleri
95,34
GİDER İÇİNDEKİ PAYI (%)
RTB
30,53
15,87
0,84
0,00
0,00
4,31
0,90
7,31
Eğitim ve Fuar Giderleri
10,97
Vergi, Resim ve Harçlar
1,35
Bağış ve Yardımlar
Komisyon Giderleri
Kambiyo Giderleri
TOPLAM
27,92
0,00
0,00
100,00
21
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
RİZE TİCARET BORSASI 2011 YILI GELİR TABLOSU
GELİR BÜTÇESİ
GELİR İÇİNDEKİ PAYI (%)
Kayıt Ücreti
0,06
Yıllık Aidat
1,48
Muamele Tescil Geliri
Yapılan Hizmetler Karşılığı Al. Ücretler
Belge Bedelleri
Tarif Tasdik Ücretleri
0,00
İştiraklerden Temettü Gelirleri 1,23
Sair Gelirler
0,62
100,00
TOPLAM
GİDER BÜTÇESİ
GİDER İÇİNDEKİ PAYI (%)
Memur Ücret ve Giderleri
36,98
Dış. Sağ. Fayda ve Hizmetler
Çeşitli Giderler
Genel Yönetim Giderleri
Huzur Hakları
19,26
RTB
1,26
0,00
0,00
4,83
1,10
Bütçeden Ayrılan Paylar
11,95
Bağış ve Yardımlar
13,98
Komisyon Giderleri
0,00
Eğitim ve Fuar Giderleri
Vergi, Resim ve Harçlar
Kambiyo Giderleri
TOPLAM
22
0,02
1,14
Kira Gelirleri
Sabit Kıymet Giderleri
0,00
0,00
Faiz Gelirleri
Basın Yayın Giderleri
95,45
9,09
1,54
0,00
100,00
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
1.1.9. YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER VE PROJELER
1.1.9.1. TEMEL FAALİYETLER
Rize Ticaret Borsası Rize ili dâhilinde çay, fındık, kasaplık canlı hayvanlar, et, deri,
yumurta, bal, un, kivi vb. üretim v e ticareti ile iştigal eden gerçek ve tüzel kişilerden oluşan üyelerine hizmet vermektedir. Borsaya kayıtlı 230 üyenin 178’i kuru
çay üreticisi firmalardan, 44’ü kasaplardan ve geri kalan kısmı fındık ve un üreten
firmalardan oluşmaktadır.
Rize, Türkiye çay üretiminin % 80’ini tek başına karşılamaktadır. Bu da yıllık ortalama 225-235 bin ton aralığında kuru çay üretimi anlamına gelmektedir. Bu nedenle çay tescilinin borsa işlem hacmi içerisinde büyük yer tutuyor olması son
derece doğaldır.
Mali ve Hukuki Eğitimler:
SGK, İş kanunu ve Teşvik Mevzuatı üzerine borsa üyelerine yönelik eğitimler düzenlenmiştir. Bu eğitimler sonucunda üyelerin mali ve hukuki kapasiteleri arttırılmıştır. Borsa toplantı salonunda gerçekleştirilen eğitimlere sektör mensupları ve
çalışanlar olmak üzere toplam 100 kişinin katılımı sağlanmıştır.
Çevre Mevzuatı Eğitimleri:
Yaş Çay işleyen Çay Fabrikalarına yönelik düzenlenen ve Yeni Çevre Mevzuatı konusunda dikkat edilmesi gereken konuların işlendiği eğitim seminerlerinde Çevre
İl Müdürlüğü ve uzmanlardan oluşan bir eğitim kadrosu yardımıyla üyelerin sürdürülebilir çevre bilincinin oluşmasına katkı sağlanmış ve Çaykur Fabrikalarının
da katılımı ile 170 üyeye eğitim verilmiştir.
Akreditasyon Eğitimi:
Borsa Laboratuarı’nın akreditasyonu için Mikrobiyolojik ve kimyasal analizler,
kalite sisteminin kurulması, laboratuarda dokümantasyon, ölçüm belirsizliği ve
validasyon ve kuruluş içi kalite tetkiki konularında eğitimler gerçekleştirilmiştir.
RTB
Bu eğitimler sonucunda RTB Laboratuarı TURKAK tarafından akredite edilerek
üyelerine kaliteli, güvenilir hizmet vermeye devam etmektedir.
1.1.9.2. YÜRÜTÜLEN PROJELER
Çay Tadımcısı Yetiştirme Projesi:
Dünya da çayın kalitesini laboratuar bulguları değil çay tadımcıları belirlemektedir. Bu nedenle Rize Ticaret Borsası gençlerin meslek edinmesini ve sektörün ihtiyaç duyduğu kalite odaklı ara elemanların yetiştirilmesi amacıyla Sri Lanka’dan
davet edilen Çay Tadım Uzmanı ve ülkemizde bu konuda otorite olmuş akademisyenlerin yardımıyla borsa salonlarında 300 saati teorik ve 300 saati uygulamalı
olmak üzere toplam 600 saat (altı ay) süren eğitimler düzenlemiştir. Düzenlenen
eğitimler sonunda bölgemiz genç işsiz nüfusu içerisinden 50 kişi Çay Tadımcısı
unvanı alarak çeşitli işletmelerde istihdam edilmiştir.
23
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
Proje AB kaynakları ile gerçekleştirilmiş olup diğer taraftan Genç İstihdamın Desteklenmesi Programına destekte bulunmuştur. Projede Rize Üniversitesi Proje
Ortağı olarak görev alırken Çaykur ise iştirakçi olarak projeye katkı sağlamıştır.
Proje hakkında detaylı bilgi http://www.caytadimcisi.org internet adresinden
alınabilir.
Çay Araştırma Geliştirme Projesi:
Rize Ticaret ve Sanayi Odası ile ortaklaşa gerçekleştirilen proje Rize Valiliği, Rize
İl Özel İdaresi, Çayeli Belediyesi ve Çaykur’un destekleri ile sürdürülmektedir. Projenin yürütülmesi için RTB ve RTSO ortalığında bir şirket kurulmuştur. Projenin
uygulanacağı arsa tahsis edilerek ihale aşamaları için gerekli dokümanlar hazırlanmaya başlanmıştır.
RTB
Proje ile sektörün gelişimi için laboratuar, organik gübre fabrikası, paketleme ve
üretim tesisi inşa edilerek Türk Çayı ve Çaycılığı’nın tanıtımı, gelişmesi ve dünya
ile entegrasyonu amaçlanmaktadır.
1.1.10. KURUMSAL KİMLİK
1.1.10.1. MİSYON
Rize Ticaret Borsası’nın misyonu borsa vizyonu çerçevesinde üyelerine verdiği
hizmetin kalitesini sürekli artırmak, kaynaklarını etkili ve verimli kullanarak; bölge ekonomisine hizmet eden, sorunların çözümü yönünde faaliyette bulunan bir
kurum olmak; Türk Çayına hak ettiği değeri kazandırarak, uluslararası düzeyde
rekabet edebilirliğine katkıda bulunmaktır.
24
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
1.1.10.2 VİZYON
Rize Ticaret Borsası’nın vizyonu gelişen ve değişen dünya şartlarına uyum sağlayarak kalite odaklı çalışan bir kurum olmak; ülke ve bölge ekonomisine katkı
sağlayan Rize ilinin gelişiminde öncü kuruluş olmak; Dünyanın en doğal çayı olan
Türk Çayı’nı uluslararası arenada tanıtıp ihracatı artırmaktır.
1.1.10.3. KALİTE POLİTİKASI
Rize Ticaret Borsası kalite politikası olarak kaliteyi devamlı kılmak ve etkinleştirmek için tek şartın eğitimli, sorumluluğunun bilincinde, yeniliklere açık, verimli,
kendisini geliştiren, ekip çalışmasına katılan, dinamik, azimli, fedakâr, kalite yönetim sistemini öğrenen uygulayan ve geliştiren çalışanlarla başarılabileceğine
inanmaktadır.
Sunulan Borsa hizmetlerinde ulusal ve uluslar arası akreditasyon yönetim standartlarını takip ederek kurumsal ve toplumsal faydayı sağlayan, mevcut kaynakları
etkin kullanan, ileriye dönük strateji ve hedefleri destekleyen, bu alanda Rize ilinde çalışan tüm kuruluşlara öncülük edebilen, gelecekte ortaya çıkabilecek olumsuzlukları öngören, stratejik bir kalite yönetim sistemi anlayışına sahip, mükemmelliği arayan, memnuniyeti sağlayan bir kurum olmak Rize Ticaret Borsası’nın
kalite politikasını oluşturmaktadır.
1.1.10.4. TEMEL İLKELER
•
•
•
Üyelerin gereksinim ve beklentilerini en üst düzeyde karşılayabilmek
Toplumsal sorumluluk bilinci taşımak
Elde ettiği pozitif değerlerin sürekliliğini sağlayabilmek
• Eğitime önem veren ve öğrendiğini paylaşabilen, hesap verebilen, mükemmeli arayan bir borsa olmak
1.1.11. PAYDAŞLAR
RTB
1.1.11.1. İÇ PAYDAŞLAR
İç paydaşlar kuruluştan etkilenen veya kuruluşu etkileyen kuruluş içindeki kişi,
grup veya (varsa) ilgili/bağlı kuruluşlardır. Kuruluşun çalışanları, yöneticileri,
üyeleri, bağlı olduğu üst kuruluş, iç paydaşlara örnek olarak verilebilir. Rize Ticaret Borsasının belirlenen iç paydaşları aşağıdaki gibidir;
*
*
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği(TOBB)
RTB çalışanları
1.1.11.2. DIŞ PAYDAŞLAR
Dış paydaşlar kuruluştan etkilenen veya kuruluşu etkileyen kuruluş dışındaki kişi,
grup veya kurumlardır. Kuruluş faaliyetleriyle ilişkisi olan diğer kamu ve özel sektör kuruluşları, kuruluşa girdi sağlayanlar, ilgili sektör birlikleri dış paydaşlara örnek olarak verilebilir.
25
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
Rize Ticaret Borsasının belirlenen dış paydaşları aşağıdaki gibi sıralanabilir;
*
Rize Valiliği
*
Rize İl Özel İdaresi
*
*
*
*
*
*
*
*
Rize Belediyesi
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
Rize Ticaret ve Sanayi Odası
Rize Esnaf Odaları Birliği
Rize İl Milli Eğitim Müdürlüğü
İl Sivil Toplum Örgütleri
Diğer Kamu Kurumları
TR90 Bölgesi Ticaret Borsaları
• Trabzon Ticaret Borsası
• Giresun Ticaret Borsası
*
• Ordu Ticaret Borsası
TR90 Bölgesi Ticaret Odaları
• Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası
• Giresun Ticaret ve Sanayi Odası
• Ordu Ticaret ve Sanayi Odası
• Artvin Ticaret ve Sanayi Odası
• Gümüşhane Ticaret ve Sanayi Odası
1.1.11.3. YARARLANICILAR (ÜYELER)
*
26
RTB’ ye Kayıtlı Üyeler
RTB
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
RİZE TİCARET BORSASI PAYDAŞ TABLOSU
S.NO KURUM ADI
İÇ PAYDAŞ DIŞ PAYDAŞ YARARLANICI
1
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği(TOBB)
3
Rize Valiliği

Rize İl Özel İdaresi














2
4
5
6
7
8
9
10

RTB çalışanları

Rize Belediyesi














Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
Rize Ticaret ve Sanayi Odası
Rize Esnaf Odaları Birliği
Rize İl Milli Eğitim Müdürlüğü
İl Sivil Toplum Örgütleri
Büyük Çiftlik Avcılar Kulübü Derneği
Çay Üreticilerini Koruma Derneği
Çayeli Ticaret ve Sanayi Odası
Çayeli’ni Tanıtma ve Turizm Derneği
Çevre Koruma Vakfı
Fen Adamları Derneği
Fındıklı Kültür ve Sanat Derneği
Güneysu İlim Öğrenenlere Yardım Vakfı
Halk Sağlığını Koruma ve Eğitim Derneği
İnsan Hakları Derneği Şubesi
RTB
İnsan Hakları ve Mazlumlar İçin Dayanışma Derneği
İşitme Engelliler Derneği
Karadeniz Çevre Derneği
Kiracılar Koruma Derneği
Kültür Turizm ve Folklor Derneği
Kültür ve Sanat Derneği
Muammer Çiçekoğlu Eğitim Vakfı
Rize Çay Üreticilerini Koruma Derneği
Rize Çevre Gönüllüleri Derneği
Rize Gazeteciler Derneği
Sağırlar Okulu ve Öğrencileri Koruma Derneği
27
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
Tüketici Hakları Derneği

Verem Savaş Derneği 





11
12
13
14
Üniversite Kurma ve Geliştirme Derneği
Diğer Kamu Kurumları
TR90 Bölgesi Ticaret Borsaları
Trabzon Ticaret Borsası
Giresun Ticaret Borsası
Ordu Ticaret Borsası
TR90 Bölgesi Ticaret Odaları
Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası
Giresun Ticaret ve Sanayi Odası
Ordu Ticaret ve Sanayi Odası
Artvin Ticaret ve Sanayi Odası
Gümüşhane Ticaret ve Sanayi Odası
RTB’ye Kayıtlı Üyeler







1.1.12. ORTAĞI VE ÜYESİ OLUNAN KURULUŞLAR
Rize Ticaret Borsası, üyelerin ve borsa gelişimine katkı sağlamak amacıyla yurt
dışı ve yurt içinde faaliyet gösteren ve aşağıda isimleri verilen kurum ve kuruşların üyesi ve ortağıdır. Bu kurumlarla olan ilişkiler ve işbirliği imkânları sürekli
takip edilmektedir.
Üyesi Olunan Kuruluşlar:
*
*
RTB
İktisadi Kalkınma Vakfı
Ulusal Çay Konseyi
Ortağı Olunan Kuruluşlar
*
Gümrük ve Ticaret A.Ş
*
Rize Çay Araştırma Merkezi Ltd. Şti.
*
*
28
Ardeşen Silah Sanayi
Rize İnşaat Yatırım Sanayi ve Ticaret A.Ş

DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
1.2. ÇEVRE ANALİZİ
1.2.1. TÜRKİYE VE DÜNYADA GENEL DURUM
Dünyada çay tarımı Çin ve ülkemiz istisna tutulursa az gelişmiş, ağırlıkla eski İngiliz sömürgesi ülkelerde yapılmaktadır. Dünyada yıllık kuru çay üretimi 3.250.000
ton civarında gerçekleşmektedir. Dünya sıralamasında ilk altı üretici ülke Çin,
Endonezya, Hindistan, Kenya, Sri Lanka ve Türkiye’dir. Dünyada yıllık çay ihracatı 2.000.000 Ton düzeyinde gerçekleştirilmektedir. AB yılda ortalama 250.000300.000 Ton düzeyinde yeşil çay, siyah çay ve çay ekstraktı ithal etmektedir. Bu
rakamın büyük bir kısmını siyah çay oluşturmakta ve en fazla siyah çay ithalatı
yapan AB ülkesi ise İngiltere olmaktadır. İngiltere’yi Almanya, İrlanda ve Hollanda izlemektedir. En fazla yeşil çay ithalatı yapan ülke Fransa ve Almanya’dır. Çay
ekstraktı ithalatında lider ülke Fransa’dır. AB ülkeleri çay ithalatının bir kısmını
tüketim amaçlı yaparken bir kısmını da re-eksport amacıyla gerçekleştirmektedir. 2003 yılı siyah çay re-eksport miktarı 70.000 Ton, yeşil çay re-eksport miktarı
8.000 ton, çay ekstraktı re-eksport miktarı ise 12.000 ton olarak gerçekleşmiştir.
AB ülkeleri, çay üreten ülkelerden, ortak dış ticaret politikası çerçevesinde ortak
gümrük tarifeli veya gümrük tarifesi olmaksızın ithalat yapmaktadır.
Türkiye dünyanın sayılı çay üreticisi ülkelerinin arasında bulunmasına rağmen
yoğun olarak kendi iç piyasası için üretim yapmaktadır. İşçilik ve üreticinin belirli bir hayat standardına ulaştığı ülkemiz hariç tüm diğer üretici az gelişmiş, eski
sömürge devletlerde işçilik son derece ucuz ve girdi maliyetleri alt seviyelerdedir.
Günlük işçi yevmiyelerinin 30-40 Amerikan Doları düzeyinde bulunduğu, gübreye
%18 KDV uygulandığı Türkiye’nin aylık işçi ücretlerinin çok daha düşük olduğu
diğer üretici ülkelerle rekabet etmesi mümkün görülmemektedir.
Türkiye’de çay pazarının yıllık bir milyar ABD dolarını aştığı tahmin edilmektedir.
İrlanda’dan sonra dünyada en fazla çay Türkiye’de tüketilmekte ve yapılan araştırmalara göre Türkiye’de her 100 kişiden 96’sı her gün çay içmekte, yıllık kişi başına
çay tüketimi 2,80 kg düzeyine ulaşmaktadır. İrlanda’da ise bu rakam yıllık kişi başı
3,00 kg’dır. Kaba bir hesapla Türkiye’nin yıllık kuru çay talebi 200.000 ton dolaylarındadır. Tüketimin bu oranda yüksek bir düzeyde bulunduğu ülkemizde çay
üreticisinin sıkıntıya düşürülmesi, sistemin tıkanması oldukça ilginçtir. Çay sektörünün sorunları temel olarak 1980’li yılların başında çayların denize dökülmesi
ile başlayan yanlış politikalar, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğüne bağlı Araştırma
Enstitüsü’nde yeterli teknik eleman ve donanım bulunmaması, Tarım ve Köy İşleri
Bakanlığı Araştırma Enstitülerinde çay ile ilgili araştırmaların yapılamaması, yanlış makine parkı ve donanım seçimi, kalitesiz kuru çay üretimine göz yumulması,
gerekli AR-GE faaliyetlerinde bulunulmaması, stratejik planlamanın yapılmaması,
fabrikaların elzem iyileştirme ve yenileme işlemine tabi tutulmaması, yanlış istihdam gibi Türkiye’nin klasik sorunlarından kaynaklanmaktadır. Girdi sayısı ve
maliyetlerin arttığı, sorunların çoğaldığı bir ortamda gerekli tedbirler alınmayarak, sağlıklı üreticiyi destekleyici çözüm yolları aranmayarak çay kaderine terk
edilmek istenmektedir.
RTB
Türkiye’de çay tarımı Doğu Karadeniz Bölgesinde Gürcistan sınırından başlayarak
Ordu ilinin Fatsa ilçesine kadar olan kuşakta yapılmaktadır. Bu bölge içerisinde
başta Rize olmak üzere Ordu, Giresun, Trabzon ve Artvin illerinde çay yetiştiricili-
29
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
ği yapılmaktadır. Bu bölge dünyada çay yetiştiriciliği yapılan alanlar içerisinde en
üst bölgeler arasında yer almaktadır. Gürcistan sınırından Trabzon ilinin Araklı
ilçesine kadar olan alan Türkiye’de çay yetiştirilmesi bakımından en elverişli ve
birinci derecede verimli çay üretim alanlarını oluşturmaktadır. Çay, Doğu Karadeniz Bölgesinde yaşayan halkın en önemli gelir kaynaklarından birisini teşkil etmektedir.
Türkiye’de çay yetiştiriciliği için Rize ve çevresinin uygun olduğu ilk kez 1917 yılında belirlenmiş ve 1924 yılında Rize ili ve Borçka kazasında Fındık, Portakal,
Mandalina, Limon ve Çay yetiştirilmesine dair 407 sayılı Kanun çıkarılarak çay
üretimi başlamıştır. Aynı yıl Çay Araştırma Enstitüsü kurularak faaliyete geçmesiyle birlikte çay üretimi Türkiye’de ticari açıdan önem kazanmaya başlamıştır.
Türkiye’de çay sektörü diğer üretici ülkelerle karşılaştırıldığında nispeten yeni bir
faaliyet görünümünde olmasına rağmen kısa süre içerinde büyük gelişme göstermiştir. 1950’li yıllarda kuru çay üretimi 25.000 tonun altında gerçekleşirken son
dönemlerde bazı yıllar 200 bin tona yaklaşmış, 2004 yılından itibaren de 200 bin
tonun üzerine çıkmıştır. Türkiye bugün çay üretiminde önemli üretici ülkeler arasında yer almakta ve üretim miktarı açısından Çin, Hindistan, Sri Lanka, Kenya ve
Endonezya’dan sonra altıncı sırada bulunmaktadır.
1.2.2. RİZE’NİN GENEL PROFİLİ
Bir ilin ekonomisi ve genel durumu sahip olduğu doğal kaynakları, tarım, ormancılık ve hayvancılık potansiyeli, teknik ve sosyal alt yapı, sanayi ve ticaret, ilin sahip
olduğu maddi kaynaklar ile beşeri potansiyel oluşturmaktadır. Bir ilin ekonomik
olarak gelişimi beşeri ve maddi kaynaklarının yeterliliğinin yanında, gelişimini
etkileyen iç ve dış faktörlere bağlıdır. Gelişme bir süreç olduğu için, önceki gelişmişlik düzeyi de gelişme sürecini olumlu veya olumsuz etkileyebilmektedir. Gelişmeyi negatif yönde etkileyen faktörlere ait etkilerin giderilmesi ve pozitif faktörlerden ise en fazla fayda sağlanacak şekilde yararlanmak il yöneticilerinin, hizmet
sunucularının, üreticilerin ve meslek kuruluşlarının bilgi ve tecrübe seviyelerinin
yüksekliğine, mevcut sosyo-ekonomik durumu ve devletin sağladığı desteklerin
yeterliliğine bağlıdır. Bu perspektiften bakıldığında yatırımın ortamının iyi incelenmesi, artı ve eksilerinin iyi bilinmesi gerekmektedir. Yatırım ortamı incelenirken coğrafi ve demografik yapıdan, tarım ve sanayiye, alt yapıdan gelir seviyesine
kadar yatırımları doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen mevcut durumla ilgili bütün faktörlerin ortaya konulması gerekmektedir. Bu açıdan Rize ili ile ilgili bazı
bilgiler özet olarak aşağıda belirtilmiştir.
RTB
1.2.2.1. ŞEHRİN TARİHÇESİ
Rize adının, M.Ö. 7. Yüzyılda başlayan kolonizasyon döneminde, yörede bol pirinç
yetiştirilmesinden ötürü kent yakınlarından geçen çaya verilen “Rhizios” veya sonraki dönemlerde verilen “Rhizaion”dan geldiği söylenmektedir. M.Ö. 2. bin başlarında tarım ve hayvancılıkla uğraşan kimi toplulukların yaşadığı tahmin edilen
Rize ve çevresinin yazılı tarih dönemi M.Ö. 7. yüzyılda Miletli denizcilerin yaptıkları seferlerle başlamaktadır. Bu dönemde Miletliler Doğu Karadeniz kıyılarında
ticari yerleşimler kurmuşlardır. Daha sonra Kimmer, Med ve Pers akınlarına uğ-
30
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
rayan yöreyi MÖ. 180’de Kral Pharnakes, M.Ö. 1. yüzyılda da Partlar ele geçirmiş
olup, yöre M.S. 10 yılında Roma egemenliğine girmiştir. M.S. 4. yüzyıldan başlayarak Sasani ve Bizans arasında sürekli el değiştirmiş, 1071 Malazgirt Savaşı’ndan
sonra Türklerin eline geçmiş, ancak Selçukluların batıya yönelmesiyle tekrar Bizans egemenliğine girmiştir. Rize’nin bir kısmı 1461’de diğer yöreleri de 1509’da
Osmanlı topraklarına katılmıştır. Rize, cumhuriyetin ilanından sonra, 1924 yılında
il olmuştur.
1.2.2.2. COĞRAFİ KONUM VE FİZİKİ ŞARTLAR
Rize, Türkiye’nin kuzeydoğusunda yer alan ve Karadeniz’e sahili olan bir ildir.
Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Rize’nin, batısında Trabzon doğusunda Artvin, Güney batısında Bayburt, güneyinde Erzurum illeri bulunur.
3920 km2 yüzölçümü bulunan Rize’de, merkez ilçe hariç 11 ilçe, 4 bucak ve 350
köy bulunmaktadır. İlin belediye sayısı ise Kendirli ve Madenli beldeleri ile birlikte
toplam 18’dir. Doğu Karadeniz Kıyı sıradağları yayının kuzey yamacında yer alan
Rize toprakları dağlık ve engebeli bir konuma sahiptir. 80 km uzunluğundaki kıyı
şeridinin genişliği akarsu vadileri dışında ortalama 20-150 m. arasında değişmektedir.
Rize, güneyinde yer alan dağların sahilden itibaren yükselmeye başlaması ve yüksek dağ eteklerinden doğarak Karadeniz’e akan akarsuların yoğunluğu nedeniyle
engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Sarp ve engebeli arazi yapısının ve iklimin de
etkisiyle ilin bitki örtüsünü ormanlar oluşturmaktadır. Rize’nin güneyindeki Kaçkar Dağları ile yüksek dağların eteklerinde birbiriyle bağlantılı birçok güzel yayla
vardır.
Rize, yağışlı iklimi ve çok sayıdaki yer altı su kaynakları sayesinde Türkiye’de akarsu yoğunluğu en fazla olan illerden biridir. Rize ilinde, yazları ve kışları ılık, her
mevsimi bol yağmurlu bir iklim hüküm sürer. Türkiye’nin en çok yağış alan bölgesidir. Kıyıdan uzaklaşıp güneydeki dağlara gittikçe iklim sertleşir. Kafkas Dağları,
Rize ilini soğuk kuzey rüzgârlarından korur. Yıllık yağış ortalaması merkez ilçede
2500 mm civarındadır. Yazın nemli kuzey rüzgârları bol yağmur getirir. Senenin
140 günü yağışlıdır. Senenin 10 günü 0°C’nin altında, sadece 3 günü 30°C’nin üstünde olur. Yıllık ısı ortalaması 15°C’dir. Sıcaklık -6,9°C ile 37,9°C arasında seyreder.
RTB
Rize il topraklarının 40.000 hektarı çay bahçeleridir. Çay, Rize’nin sembolüdür. Çayın dışında geniş fındık, mandalina, armut ve elma bahçeleri de vardır. Rize il topraklarının % 48’e yakını orman ve fundalıklarla kaplıdır. Ormanlar 2800 m yüksekliğe kadar bulunur. % 24’ü çayır ve mera, % 21’i ekili ve dikili alanlarla kaplıdır.
Genel olarak Rize il toprakları çok çeşitli ve çok gür bir bitki örtüsüyle yemyeşildir.
1.2.2.3. DEMOGRAFİK YAPI
1927 yılında yapılan Türkiye’nin ilk nüfus sayımı verilerine göre Rize nüfusu
171.667 kişidir. 2011 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre
74.724.269 kişilik Türkiye nüfusunun 323.012’si Rize’de yaşamaktadır. Türkiye’nin
nüfusunun yaklaşık beş kat artış gösterdiği bu dönemde Rize ili nüfusu 1,8 kat ar-
31
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
tış göstermiştir. Ülke genelinde olduğu gibi il nüfusunun % 50’si erkek (159.304
kişi), % 50’si kadın (163.708 kişi)’dır. Nüfusun büyük çoğunluğunu 202.636 kişi
ile il ve ilçe merkezinde yaşayanlar oluştururken, toplam nüfusun 1/3’üne karşılık
gelen 120.376 kişi belde ve köylerde yaşamaktadır.
İL/İLÇE MERKEZİ
TÜRKİYE
RİZE
BELDE/KÖY
TOPLAM
ERKEK
KADIN
TOPLAM
ERKEK
KADIN
57.385.706
28.853.575
28.532.131
17.338.563
8.679.379
8.659.184
202.636
100.329
102.307
120.376
58.975
TOPLAM (İL / İLÇE MERKEZİ + BELDE / KÖY)
TÜRKİYE
RİZE
ERKEK
74.724.269
37.532.954
323.012
159.304
KADIN
37.191.315
163.708
YIL
TOPLAM
KIR (NÜFUS-ORAN)
ŞEHİR (NÜFUS- ORAN)
1965
281.099
217.545 - % 77
RTB
63.554 - % 23
1975
336.278
253.570 - % 75
82.708 - % 25
1970
1980
1985
1990
2000
2007
2008
2009
2010
2011
32
TOPLAM
315.700
361.258
374.206
348.776
365.938
316.252
319.410
319.569
319.637
323.012
242.986 - % 77
265.106 - % 73
72.714 - % 23
96.152 - % 27
262.838 - % 70
111.368 - %30
160.693 - % 44
205.245 - % 56
129.706 - % 41
189.704 - % 59
215.406 - % 62
119.085 - %3 8
124.000 - % 39
122.117 - % 38
120.376 - % 37
133.370 - %38
197.167 - % 62
195.569 - % 61
197.520 - % 62
202.636 - %63
61.401
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
Rize ilinde, okuma-yazma bilen nüfus her yıl artış göstermektedir. Türkiye İstatistik Kurumu 2008 yılı verilerine göre Rize ‘de toplam 227.084 kişilik nüfusun
% 10,06’sına karşılık gelen 22.854 kişi okuma yazma bilmemektedir. Türkiye İstatistik Kurumu 2011 yılı verilerine göre ise, Rize’de okuma-yazma bilmeyenlerin
oranı düşmekte ve 323.012 kişinin yaşadığı Rize’de toplam nüfusun % 1,33’ünü
oluşturan 4.308 kişi okuma yazma bilmemektedir. Okuma yazma bilmeyen kesim
cinsiyete indirgendiğinde, kadınların erkeklere oranla daha yüksek oranda okuma-yazma bilmediği görülmektedir.
1.2.2.4. ENERJİ ALTYAPISI
2008 yılı sonu itibariyle elektrik abonelerinin sayıları incelendiğinde, toplam
186.289 olan abonenin, 160.047’sinin mesken, 18.094’ünün ticari, 2.624’ünün
sanayi ve 5.444’ünü diğer abonelerden oluştuğu görülmektedir. Aynı yıl itibariyle Rize ilindeki kayıp kaçak enerji oranı % 7,35 (42.590.317 kWh), satın alınan
enerji oranı % 0,37 (579.377.460kWh) ve tahakkuka bağlanan enerji oranı % 0,40
(536.786.548kWh)’dır.
Rize’de 2008 yılından itibaren alternatif enerji kaynağı olarak doğal gaz kullanılmaktadır. Toplamda 12 bin doğal gaz kullanıcısına sahip olan ilde son 2 yıl içerisinde doğal gaz kullanıcı sayısında %50 artış olması tahmin edilmektedir.
1.2.2.5. EKONOMİK YAPI
1.2.2.5.1. SANAYİ VE TİCARET
Rize ekonomisi ağırlıklı olarak çay işleyen fabrika ve atölyelere dayanır. İl dâhilinde
çay işleyen 200 fabrika ve 15 atölyenin yanı sıra bu fabrikalara yedek parça ve tamir imkânı sunan ana tamir fabrikası ile çay paketleme ve ambalaj fabrikaları, un
fabrikaları, kereste fabrikaları, döküm fabrikaları, lokum, reçel, helva ve şekerleme
yapan şekerli yiyecekler fabrikası, alüminyum mutfak eşyası üreten fabrika, balık
unu ve balık yağı fabrikası ve çivi fabrikası gibi sanayi kuruluşları vardır. Rize’de,
sanayi siciline kayıtlı 205 küçük ve orta ölçekli işletmeden, 170’i çay üretimi alanında faaliyet göstermektedir. Bu işletmeler, çay işleyen fabrika ve atölyelerdir. Bu
170 işletmeden 34’ü Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğüne bağlı fabrikalardır. Bu
fabrikalarda yaklaşık 15.000 kişi istihdam edilmektedir.
RTB
Rize, Merkez ve İlçelerinde 6 adet Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi bulunmaktadır. Bu kooperatiflere üye, Merkezde 222, Çayeli İlçesinde 122, Ardeşen İlçesinde 111 işyeri bulunmaktadır. Bunların dışında Rize Merkezde kurulmuş bulunan
Rize Modern Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi Çiftekavak mevkiinde planlanan yerde Küçük Sanayi Sitesi İşyeri yapma konusunda kamulaştırma çalışmaları
sürdürmektedir. Pazar ilçesinde bulunan Pazar Modern Küçük Sanayi Sitesi Yapı
Kooperatifi ise yer temini konusunda çalışmalarını sürdürmektedir.
1.2.2.5.2. TARIM HAYVANCILIK
359.991 Hektarlık toplam arazinin, 54.678,4 Ha (% 15,2) tarıma elverişlidir. Geriye kalan arazinin; 45.322 Ha (% 12,58) çayır ve mera arazisi, 158.411 Ha (% 44)
orman ve fundalık arazi, 101.573 Ha (% 28,21) tarım dışı ve yerleşim alanıdır.
33
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
İL ARAZİSİNİN İLÇELER İTİBARİYLE
GENEL DAĞILIMI
İlçeler
Tarım Alanı
(ha)
Orman ve Fundalık
(ha)
Çayır ve Mera
(ha)
Tarım Dışı
(ha)
Merkez
12.508,40
8.367,00
1.867,00
1.840,10
38.830,00
3.453,00
Ardeşen
6.428,00
17.634,00
Çayeli
8.311,00
22.917,00
Fındıklı
6.553,00
13.626,00
3.700,00
16.920,90
Hemşin
387,00
12.613,00
150,00
1.586,50
2.323,00
908,00
Çamlıhemşin
Derepazarı
Güneysu
İkizdere
İyidere
Kalkandere
Pazar
Toplam
988,00
2.307,00
3.401,00
548,00
4.769,00
6.155,00
54.678,40
439,00
4.700,00
2.543,00
32.555,70
1.929,00
9.101,20
0,00
221,00
7.801,50
153,30
1.369,40
30.194,00
29.479,00
27.197,90
1.996,00
5,00
987,30
6.187,00
158.411,00
0,00
1.975,00
45.322,00
125,60
1.933,20
101.572,60
Tarım alanlarının %90’ını çay oluşturmaktadır. İl genelinde 1749 adet çay alım
yeri, 123.726 üretici mevcuttur. Türkiye’deki çay üretiminin yaklaşık 2/3’ü Rize’de
yapılmaktadır. İkliminin ılık oluşu ve bol yağış alması nedeniyle Rize çay üretimi
için çok elverişlidir. İlde çay tarımı 1944 yılında başlamış olup, günümüze kadar
büyük gelişmeler göstermiştir. Çay tarımı, ürünün Rize’de elde edilip işlenmesi ve
ihracatının yapılmasıyla birlikte bölge ekonomisine büyük ölçüde katkıda sağlamıştır. 40.000 hektarlık çay bahçelerinde yılda ortalama 400.000 ton çay üretimi
yapılmaktadır. Çay üretimini 3.079,7 ha alanda üretilen fındık takip etmektedir.
İlde narenciye ürünleri ve az miktarda sebze, turunçgiller, kivi (255,6 ha) ve diğer
meyveler yetişmektedir. Kivi yetiştiriciliği son yıllarda Rize’de giderek üretimi genişleyen bir faaliyettir. Rize’de tarım arazilerinin dik ve sebze üretimine elverişsiz
olması nedeniyle Türkiye’de % 70 olan tarla bitkilerinin ekiliş oranı Rize’de %
1,7’dir. Toplam 4240 dekar alanda sebze üretimi yapılmaktadır.
RTB
Rize ekonomisine balıkçılık sektörü de katkıda bulunmaktadır. Rize, kaliteli balık
potansiyeline sahip bir ildir. Kıyılarında hamsi, kefal, istavrit, palamut, barbunya,
kalkan, zargana, izmarit, mezgit, lüfer, kırlangıç, torik, karagöz, tirsi ve levrek gibi
balıklar avlanmaktadır. Avlanan balığın bir kısmı diğer illere gönderilmektedir.
İlde 40 adet alabalık çiftliği bulunmaktadır. Bu çiftliklerin proje kapasiteleri 1.268
ton/yıl, fiili üretimleri ise 1.073,5 ton/yıl’dır.
Rize ilinde çay tarımı yaygınlaştıkça mısır tarımı gerilemiş ve buna bağlı olarak
34
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
hayvancılık eski önemini kaybetmiştir. Fakat yayla ve platolar zengin otlak ve meralarla kaplıdır ve hayvancılığa çok müsaittir. Büyükbaş hayvan sayısı yıllar itibariyle giderek azalmış, daha önce 100.000’nin üzerinde bulunan büyükbaş hayvan
mevcudu bu gün 29.522’ye kadar düşmüştür. Koyun 6.908 adet, keçi 10.855 adet,
tek tırnaklı 173 adet, kedi-köpek sayısı 2.425 adet, kanatlı sayısı ise 7.259 adettir.
Kümes hayvancılığında ise 2007 yılı itibariyle 7.045 adet yumurta tavuğu bulunmaktadır ve 986.300 adet yumurta üretilmektedir.
Rize’nin önemli geçim kaynaklarından biri de arıcılıktır. Arıcılık faaliyetleri en çok
İkizdere’nin Anzer Yaylasında görülmektedir. Bu yaylada üretilen Anzer balının
ihracatı yapılmaktadır. Dünyada başka herhangi bir yerde bulunmayan bir flora
örtüsüne sahip olan bu bölgede 450-500 değişik türde kır çiçeği bulunur ve bunlardan 80-90 tanesi sadece burada yetişir. Bu bölgeden elde edilen balın birçok
hastalığa iyi geldiği bilinmektedir. Bu bölgede sınırlı ölçüde üretim yapılabildiği
için ülkemiz ve dışarıdan gelen talepleri karşılamaktan uzaktır.2007 yılı itibariyle,
il genelinde eski tip kovan (kara kovan) sayısı 4.159 adet, yeni tip kovan 62.952
adet olmak üzere toplam 67.111 adet kovan bulunmaktadır. Arıcılıkla uğraşan köy
sayısı 303 tür. Yıllık bal üretimi; 638.250 kg, balmumu üretimi ise; 22.400 kg’dır.
1.2.2.5.3. ORMANCILIK
Rize, 150.000 hektar orman ve 35.000 hektar fundalık alanına sahiptir. Ormanlarda kayın, kızılçam, kestane, kızılağaç, titrek kavak, gürgen, meşe, dişbudak ve
çeşitli yabani meyve ağaçları bulunur. Yılda yaklaşık 100.000 m3 sanayi odunu ile
70 ster yakacak odunu üretimi yapılmaktadır.
1.2.2.5.4. DOĞAL KAYNAKLAR
Zengin akarsu kaynaklarına sahip olan ilin mevcut potansiyeli yeterli ölçüde kullanılmamaktadır. Bu alanda yatırım yapılarak, üretilecek elektrik ile ülkemiz enerji
ihtiyacına önemli katkı sağlanacaktır. Yine Rize ve ülkemiz için çok önemli potansiyeli olan eko turizm, dağ ve yayla turizmi için yeni yatırımlar yapılarak atıl olan
değerlerin ekonomiye kazandırılması gereklidir.
RTB
1.2.2.6. GAYRI SAFİ YURT İÇİ HÂSILA AÇISINDAN RİZE
Rize, orta düzeyde gelişmiş bir yöre olan Karadeniz Bölgesinde yer almakla birlikte Türkiye İstatistik Kurumu 2001 yılı verilerine göre iller arası GSYH sıralamasında 81 il arasında 45. sırada yer almaktadır. 2001 yılı cari fiyatlarıyla
178.412.438.498,86 TL tutarındaki GSYİH içerisinde Rize’nin payı 841.943.853,06
TL’dir. Bu payla Rize tüm Türkiye GSYH’ sının binde 47’sini (% 0,47) üretmektedir.
Diğer taraftan aynı yıl verilerine göre il bir önceki yıla göre % 50,3’lük büyüme
hızı yakalamıştır.
1.2.2.7. SOSYO EKONOMİK GELİŞMİŞLİK ENDEKSİ AÇISINDAN RİZE
2003 yılında DPT tarafından demografik, istihdam, eğitim, sağlık, sanayi, tarım,
inşaat, altyapı, refah göstergeleri vb. araştırma değişkenleri kullanılarak gerçekleştirilen “İllerin ve Bölgelerin Sosyo‐Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması” araştırması
35
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
sonuçlarına göre Rize 81 il içerisinde -0,17840 endeks değeriyle 37. sırada yer
almaktadır.
Aynı araştırma verileri kullanılarak oluşturulan ve eşdeğer gelişmişlik seviyesine sahip illerin belirlenmesini amaçlayan “Gelişmişlik Endeksine Göre Kademeli İl
Grupları” sıralamasında Rize, toplam nüfusun % 19’luk kısmını oluşturan 3. Derece Gelişmiş İller grubunda yer almaktadır.
Genel olarak nüfus artış hızı, kentsel nüfus ve nüfus yoğunluğu ülke ortalamasının
altındaki illerin bulunduğu 3. Grupta bulunan iller tarım ağırlıklı ekonomiye sahip
olup bu illerde tarıma dayalı sanayi gelişmiştir.
Üçüncü derece gelişmiş iller grubunun, GSYİH içindeki payı yüzde 14,5’dir. Grup
genelinde GSYİH’ya katkısı en fazla iller; Konya (yüzde 2,5), Hatay (yüzde 1,5) ve
Samsun (yüzde 1,4) illeridir. Grup genelinde, fert başına düşen GSYİH değerleri
Türkiye ortalaması altındadır. Türkiye fert başına düşen GSYİH’sı 100 kabul edildiğinde, bu rakamın grupta 76 düzeyinde bulunduğu görülmektedir.
Bu grupta, kırsal alana yönelik alt yapı hizmetlerinden yararlanan nüfusun toplam nüfusa oranı, ülke ortalaması üzerinde bulunmaktadır. Bununla beraber, Karadeniz Bölgesi illerinden Rize, Trabzon ve Samsun’da coğrafi koşullar ve dağınık
yerleşim yapısı nedeniyle, söz konusu hizmetlerden yararlanan nüfus oranı, göreli
olarak düşüktür.
Özet olarak; üçüncü derecede gelişmiş iller grubu, genel olarak yüksek bir gelişme
potansiyeline sahip, ekonomik faaliyetlerde tarım sektörünün ön planda olduğu,
genellikle il ve bölge ölçeğinde üretim yapan sanayi kuruluşlarının yer aldığı, küçük ve orta ölçekli tesislerin yaygın olarak bulunduğu ve sosyo-ekonomik gösterge değerlerinin ülke ortalamalarına yakın olduğu orta derecede gelişmiş illerden
oluşmaktadır. Son yıllarda sanayinin yerel düzeyde yaygınlaşmasında (yöreselleşmesinde) gözlenen önemli gelişmeler, büyük ölçüde bu grupta yer alan illerde
gerçekleşmiştir. Büyük çoğunluğu yeni sanayileşen bu iller, hızlı bir gelişme süreci
içinde bulunmaktadır.
RTB
1.2.2.8. İLLER ARASI REKABETÇİLİK ENDEKSİ AÇISINDAN RİZE
İller arası rekabetçilik düzeyi açısından yapılan karşılaştırmada Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu Derneği (URAK) tarafından gerçekleştirilen ve toplam 42 değişken göz önünde bulundurularak hazırlanan “İller Arası Rekabetçilik
Endeksi, 2009-2010” araştırması kullanılmıştır. Söz konusu araştırma;
•
•
•
•
Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi (BSYK)
Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik (MBY)
Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli (TBÜP)
Erişilebilirlik (E) olmak üzere 4 alt endeksten oluşmaktadır.
Bu endekslere dayanarak yapılan sıralamalara göre Rize;
• Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi Endeksi sıralamasında 20,28 endeks değeri ile 81 il arasında 41. sırada yer alırken Doğu Karadeniz Bölgesinde bulunan
toplam 6 il içerisinde Trabzon ve Artvin’in ardından 3. sırada yer almaktadır.
36
DURUM ANALİZİ
STRATEJİK PLAN
2012-2017
• Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik Endeksi sıralamasında 0,4966 endeks
değeri ile 81 il arasında 29. sırada yer alırken Doğu Karadeniz Bölgesinde bulunan
toplam 6 il içerisinde Trabzon ve Ordu’nun ardından 3. sırada yer almaktadır.
• Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli Endeksi sıralamasında 14,90 endeks
değeri ile 81 il arasında 41. Sırada yer alırken Doğu Karadeniz Bölgesinde bulunan
toplam 6 il içerisinde Ordu ve Giresun’un ardından 3. sırada yer almaktadır.
• Erişilebilirlik Endeksi sıralamasında 37,28 endeks değeri ile 81 il arasında
34. Sırada yer alırken Doğu Karadeniz Bölgesinde bulunan toplam 6 il içerisinde
Trabzon’dan sonra 2. Sırada yer almaktadır.
4 alt endeksin birleşimi sonucu elde edilen bulgulara dayanılarak yapılan sıralama
sonuçları Rize ilinin İller Arası Rekabetçilik Endeksi’nin 18,24 değeri ile toplam 81
il arasında 35. Sırada yer aldığını göstermektedir.
RTB
37
GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLER İLE FIRSAT VE TEHDİTLER
STRATEJİK PLAN
2012-2017
2. GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLER İLE FIRSAT VE TEHDİTLER
(GZFT) ANALİZİ
2.1. RİZE TİCARET BORSASI GZFT ANALİZİ
2.1.1. GÜÇLÜ YÖNLER
*
Türkiye çay üretiminin %85’inin Rize’de yapılması
*
Çay konusundaki uzmanlaşmanın olması
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
38
Rize ilinin ekolojik özelliklerinin birçok faaliyet için elverişli olması
Tarlalarda zirai ilaç kullanılmıyor olması
Çalışan personel sayısının yeterli olması
Türkiye’de çay yetişmesi için bulunan klimatik özellikler dünyadaki çay
yetişen diğer bölgelerden daha üstün olması.
Doğal ortamından dolayı farklı bitki ve meyvelerin bulunması
Çay ihtisas gümrüğünün Rize ilinde bulunması
Mali yapının güçlü olması
Ürün analizleri için akredite olmuş laboratuarların bulunması
Kurum içi iletişimin güçlü olması
Proje hazırlama ve yürütme kapasitesinin yüksek olması
Makine-teçhizat yönünden nitelikli bir teknik donanıma sahip olunması
Borsa hizmet binasının son derece modern ve çağın gereklerine uygun olması
Borsayı temsil eden bireylerin toplumda ve kurumlar arasında saygın bir yere
sahip olması
Rize’nin iş dünyasını ilgilendiren organizasyonların düzenlenmesinde etkin
rol oynama
Kadın girişimciler kurulunun Rize Ticaret Borsası çatısı altında bulunması
Genç girişimciler kurulu ile Rize Ticaret Borsa çatısı altında bulunması
RTB
KOSGEB ve DOKA’nın Rize Ticaret Borsa’sı binası içerisinde yer alması
Sürekli çağdaş ve gelişime açık yönetim anlayışı
Kömür analizleri için yeterli laboratuarın olması
Ulusal ve bölgesel düzeyde sivil toplum kuruluşlarına olan yakınlık
Borsanın üyeleri ile olan güçlü ve sarsılmaz bağı
Borsanın sürekliliğinin yasalar ile korunuyor olması
Çalışan personelin kuruma yüksek bağlılık duygusu
Personel yapısının öğrenmeye ve gelişmeye açık olması
RTSO ve RTB ortaklaşa yürüttüğü 10.000.000 Avroluk Çay Araştırma Geliştirme Projesi’nin (AB Projesi) olması
Bölgede bulunan oda ve borsalar ile yakın ilişkisi
Bölgede serbest bölge ve limanın olması
GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLER İLE FIRSAT VE TEHDİTLER
STRATEJİK PLAN
2012-2017
2.1.2. ZAYIF YÖNLER
*
Çay üretiminin olmadığı dönemlerde alternatif üretim yapılamaması
*
Yapı içerisinde mevzuat boşluklarının bulunması
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
Çay sektöründe çay ihtisas borsanın kurulamaması
Çay Kanununun olmaması
Çay sektöründe yaşanan yapısal sorunlar
Kaçak çayın engellenememesi
Çay bahçelerinin yenilenme ihtiyacı,
Kuru çay üretiminde çeşitliliğin sağlanamaması
Çayda yaşanan pazarlama sorunları
Çay’da tanıtım eksikliği
Nitelikli personel yetersizliği
Firmaların finansman ihtiyaçlarının karşılanmasında yaşanılan sıkıntılar
Dijital arşiv olmaması
Markalaşma eksikliği
Danışmanlık faaliyetlerinin az oluşu
2.1.3. FIRSATLAR
*
Organik çayın yaygınlaşması
*
Paketleme tesislerinin bölgeye çekilmesi
*
*
*
*
*
*
*
*
İhtisas Borsasının kurulması
Çay kanunun çıkarılması
Rusya ve Orta Asya pazarlarına olan yakınlık
Avrupa’ya olan yakınlık
Ovit Tünelinin açılması
Rize organize sanayi bölgesinin kuruluyor olması
RTB
Çay içme kültürünün devam etmesi ve giderek artması
Bölgede bulunan bitki ve meyvelerin kurutularak işlenip sanayi şekline
dönüştürülmesi, alternatif bitkilerin işlenmesi
2.1.4. TEHDİTLER
*
Çay içme kültüründe yaşanan değişiklikler
*
Kahve tüketiminin artması
*
*
*
*
*
Çay pazarına alternatif ürünler girmesi
Gürcistan çayının Türk çayından önce markalaşması
Vergi mevzuatında yaşanan değişiklikler
5174 sayılı TOBB kanunda meydana gelebilecek değişiklikler
Soğuk içecek tüketiminde son yıllar oldukça fazla artış gözlenmesi
39
STRATEJİK PLANLAMA
STRATEJİK PLAN
2012-2017
3. STRATEJİK PLANLAMA
3.1.AMAÇLAR, HEDEFLER, STRATEJİLER VE PERFORMANS GÖSTERGELERİ
 Rize Ticaret Borsası’nın hedefi 2023 yılı için 300.000 ton çay üretimi, 50.000 ton ihracat ve 500.000.000 $ gelir elde etmektir.
 2023 yılı hedefine paralel olarak 2017 yılında 20.000 ton çay ihracatı yapılması hedeflenmektedir.
Strateji 1: Rize Ticaret Borsasının ve Üyelerinin Kurumsal Kapasitesinin Yükseltilmesi
Faaliyet 1.1: Kurumlarla iş birliği yaparak üye ve iştiraklere düzenli danışmanlık
hizmeti sunulması
Açıklama 1.1.1: Üye ve iştiraklerin ihtiyaçlarına göre ilgili birimler görevlendirilerek danışma masaları oluşturulacaktır.
Faaliyet 1.2: Rize Ticaret Borsası Üyelerine yönelik profesyonel iletişim stratejisi
geliştirilerek, onlara kılavuzluk edecek rehberlerin hazırlanması
Açıklama 1.2.1: RTB için kurumsal iletişim stratejisi geliştirilerek yayınlanacaktır.
Açıklama 1.2.2: RTB personeline yılda 4 kez eğitim verilecektir.
Faaliyet 1.3: Motivasyon ve bilgi paylaşım toplantıları düzenlenmesi
Açıklama 1.3.1: Rize Ticaret borsası üyelerine yılda 2 kez motivasyon ve bilgi paylaşım toplantısı düzenlenecektir. RTB yönetim kurulunun bu toplantılarda başkan ve
yönetim kurulu üyesi ile temsil edilecektir.
Faaliyet 1.4: Üyelere borsanın mevcut hizmetleriyle ilgili tanıtım / bilgilendirme
toplantılarının düzenlenmesi
Açıklama 1.4.1: İki ayda bir üyelere sektör sorunlarıyla ilgili bilgilendirme hizmeti
verilecektir.
RTB
Faaliyet 1.5: Her yıl faal üyelere memnuniyet anketi uygulanması
Açıklama 1.5.1: Üyelere her yıl memnuniyet anketi uygulanacaktır.
Faaliyet 1.6: Elektronik ortamda bilgi aktarım hizmetlerinin sunulması
Faaliyet 1.7: Borsa kaynaklarının, daha kaliteli hizmet, personel gelişimi ve üye
memnuniyeti için kullanımı.
Açıklama 1.7.1: Her yılsonu RTB mali kaynakları gözden geçirilip kaliteli ve yeni
hizmetler için bütçe oluşturulacaktır.
Faaliyet 1.8: RTB üyelerine fayda sağlayacak yeni işbirliği modelleri geliştirilmesi
Açıklama 1.8.1: Kurumlarla işbirliği yapılarak girişimcilik kursları açılacaktır.
Açıklama 1.8.2: Her bir iştirake her yıl en az 1 alanda (koordinasyon tanıtım veya
iletişim konularında) destek verilecektir.
Açıklama 1.8.3: Kadın girişimci kurulunun stratejik planı oluşturularak bu planın
hayata geçirilmesine destek verilecektir.
40
STRATEJİK PLANLAMA
STRATEJİK PLAN
2012-2017
Faaliyet 1.9: Sunulan hizmetlerin ve personelin mevzuata tam uyumun sağlanması
Açıklama 1.9.1: Personele mevzuat konusunda eğitim verilecektir.
Faaliyet 1.10: Üyelerin sürdürülebilir rekabet gücü kazanmasına katkıda bulunulacaktır.
Açıklama 1.10.1: RTB üyelerine fayda sağlayacak yeni iş birliği modelleri geliştirilecektir.
Açıklama 1.10.2: Eğitim ve araştırma kurumlarıyla iş birliği yaparak konferanslar
düzenlenerek eğitimler verilecektir.
Strateji 2: Çay Üretiminde Kalitenin Yükseltilmesi ve Maliyetin Düşürülmesi
Faaliyet 2.1: Enerji verimliliğinin en üst düzeyde olabilmesi için düzenli olarak
fabrikalardaki teknik elemanların eğitilmesi
Açıklama 2.1.1: Rize ticaret borsası ve diğer paydaşların iş birliği ile fabrikaların,
firmaların üretim departmanında görev alan teknik elemanlara enerji verimliliği
eğitimi verilecektir. Bu eğitimler dâhilinde, elemanlara cihazları en verimli şekilde
nasıl kullanabilecekleri, ihtiyaçlardan kısıtlama yapmadan tasarruf miktarlarını ve
imkânlarını etüt ederek nasıl çalışacakları anlatılacaktır.
Faaliyet 2.2: AB destekli sektörel işbirlikleri ve kümelenme projelerinin uygulanması
Açıklama 2.2.1: Rize Ticaret Borsası, Tarım il Müdürlüğü, bölgedeki çay sanayicileri ve ilgili kuruluşların bir araya gelerek üreticinin sektördeki sorunlarla ilgili bilinçlendirileceği, bu sorunlara çözüm önerileri getirebileceği ve ortak bir karar alınıp
sektörün iyileştirilebileceği bir kümelenme programı düzenlenecektir.
Açıklama 2.2.2: Bu kapsamda Avrupa Birliği destekli veya farklı kaynaklardaki
projelerden yararlanmak için bir proje merkezi oluşturulacaktır.
Faaliyet 2.3: Çay kanununu çıkarılması ve çay üst kurulunun kurulması için çalışmalar yapılması gerekmektedir.
RTB
Açıklama 2.3.1: Rize ticaret borsası olarak hazırlanmış olan çay kanunu yasa tasarısı teklifi bölgenin politik gücü kullanılarak TBMM’ye sunulacaktır.
Açıklama 2.3.2: Bu tasarı kapsamında Avrupa birliği sürecine uyum sağlayan, çay
sanayicilerinin görüşlerinin de alındığı, kaliteli çay üretimini teşvik eden, Türk çayının markalaşmasını sağlayacaktır.
Açıklama 2.3.3: Bu yasa tasarısıyla birlikte çay tarım alanlarının belirlenmesinde,
çay piyasasının düzenlenmesi ve denetlenmesinde yaş çay bitkilerinin üreticileri ve
çay sanayicilerinin hak ve yükümlülüklerinin korunmasında görev alacak bir çay üst
kurulu oluşturulacaktır.
Açıklama 2.3.4: Rize ticaret ve sanayi odası, ziraat odası bu çay üst kurulunun oluşturulması için işbirliği içerisinde çalışacaktır.
Faaliyet 2.4: Çiftçinin eğitilmesi, yaş çay üretiminde kalitenin yükseltilmesi için
gereklidir.
41
STRATEJİK PLANLAMA
STRATEJİK PLAN
2012-2017
Açıklama 2.4.1: Çay-Kur, Rize Üniversitesi, Üretici Dernekler, Ziraat Odaları ve Tarım İl Müdürlüklerinin işbirliği ile yılda 2 kez olmak üzere bir eğitim programı düzenlenecektir.
Açıklama 2.4.2: Bu eğitim programı dâhilinde kaliteli ürün elde edilebilmesi için
çay yetiştiriciliği hakkında bilgilendirme yapılacaktır.
Açıklama 2.4.3: Organik gübre kullanımının yaş çay için önemi vurgulanarak, çaydaki verimliliği artırmak adına toprağın nasıl beslenmesi gerektiğinden, nasıl budanacağına kadar bütün süreci içeren seminerler verilecektir.
Faaliyet 2.5: Kimyasal gübrelerin kullanımının engellenmesi için üretici organik/
yarı organik gübre kullanımına teşvik edilmelidir. Bu konuyla ilgili, paydaşlarla
iş birliği yapılarak üreticilere seminerler düzenlenecektir. Ayrıca AB desteği ile
yapılan Çay Araştırma Geliştirme Projesi ile de siyah çay numunelerindeki kalite
parametrelerine bakılarak LAK/Yeterlilik Testi düzenlenecek ve çayın kalitesi arttırılmış olacaktır.
Açıklama 2.5.1: Rize ticaret borsasının katkılarıyla çiftçiye, üreticiye organik gübreyle yetiştirilen çayın artan kalitesi ve marka değeri anlatılacaktır.
Açıklama 2.5.2: Üreticinin, çiftçinin organik/yarı organik gübre kullanımına teşvik
edilebilmesi için kimyasal gübre ve organik yapılı gübreyle yetişen 2 çay arasındaki
kalite farkı vurgulanacaktır.
Açıklama 2.5.3: Çay üst kurulu, çay sanayiciliği yapan firmalarla bir araya gelerek
çay atıklarının organik gübre olarak kullanılması ve toprakta verimliliği artırması
unsurlarını göz önünde bulundurarak çay atıklarının değerlendirilmesi eğitim programı düzenlenecektir.
Açıklama 2.5.4: Çay atıklarının organik madde olarak değerlendirilebilmesi için
çay-kur organik gübre formunu belirleyerek ve bu bağlamda çay-kur ile Rize ticaret
ve sanayi odası ve Rize ticaret borsası bir fabrika kurarak üretim yapılmasını sağlayacaktır.
Faaliyet 2.6: Kaliteli yaş yaprak üretimi için yaşlanmış çay bahçelerinin kaliteli
çay tipleriyle belirli bir plan dâhilinde yenilemesi gerekmektedir.
RTB
Açıklama 2.6.1: Çay piyasası düzenleme ve denetleme kurulu ve çay üst kurulu işbirliğinde yaşlanmış çay bahçeleri belirlenerek, bu bölgelerde çayda gençleştirme ve
yenileme programı uygulanacaktır.
Açıklama 2.6.2: Her ürün budama yılında budama düzeyinin 5 cm yükselmesi zamanla normal bir insanın toplama yapamayacağı seviyeye ulaşır. Yerden 20 cm yükseklikte gençleştirme budaması yapılarak ocak tazelenecektir.
Açıklama 2.6.3: Rize Ticaret Borsası öncülüğünde, bölgede kullanılan çay bahçelerinin verim yaşlarını tamamlamış olmaları sebebiyle, yeni çay bahçelerinin üretim
yapan yerlere yakın olarak konumlandırılması için inceleme çalışmaları yapılacaktır.
Faaliyet 2.7: Çayın tarladan fabrikaya taşınmasında kullanılan araçların yakıtlarının vergiden muaf olabilmesi için lobi faaliyetlerinin sürdürülmesi gerekmektedir.
Açıklama 2.7.1: Rize Ticaret Borsası, diğer paydaşlarla bir toplantı düzenleyerek,
42
STRATEJİK
DURUM ANALİZİ
PLANLAMA
STRATEJİK PLAN
2012-2017
çayın taşınmasında kullanılan araç yakıtlarının sektörü nasıl etkilediğini ve giderek
artan bu fiyatların sektörde nasıl bir etki yaratacağını, bu durumu ortadan kaldırmak adına neler yapılabileceğinin konuşulacağı bir gündem oluşturulacaktır.
Açıklama 2.7.2: Bu gündemin sonucuna bağlı olarak, vergi muafiyetinden yaralanabilmek adına Maliye Bakanlığına bir talepte bulunulacaktır. Kuruluşun amaç
edindiği konular hakkında bilgilendirme yapılacaktır. Değerlendirmenin ardından
vergi muafiyeti tanınıp tanınmayacağı konusunda bir sonuca varılacaktır.
Faaliyet 2.8: Rize çayı standardının belirlenmesi
Açıklama 2.8.1: Rize Ticaret Borsası, Türk Standartları Enstitüsü ve firmalar ile işbirliği yapılarak, üreticiler, Türk Gıda Kodeksi hakkında bilgilendirilecek ve üretimin
bu yönde yapılması için teşvikte bulunulacaktır.
Açıklama 2.8.2: Üretimin, Türk Gıda Kodeksine uygunluğunu denetlemek amacıyla,
borsanın var olan laboratuarı geliştirilecek ve ürünler sıklıkla bu laboratuarda incelenerek, çay üst kurulu tarafından denetlenecektir.
Faaliyet 2.9: Rize çayı markası oluşturularak belirlenen standartlara uyan firmaların paketlerinde bu işareti kullanabilmesi için izin verilmesi
Açıklama 2.9.1: Firmaların ürünlerinde bu standardı sağlayıp, sağlayamadıkları
Çay Piyasası Düzenleme ve Denetleme kurulu ve Çay üst kurulu tarafından denetlenecektir.
Açıklama 2.9.2: Çay üst kurulu ve Çay piyasası Düzenleme ve Denetleme kurulu tarafından denetlenen çayın uygun bulunması halinde, Türk standartları Enstitüsüne
başvurulacaktır.
Açıklama 2.9.3: Standartlara uygun bulunan firmaların paketlerinde bu özellikleri
taşıdıklarına dair bir işaret bulunacaktır.
Faaliyet 2.10: Çay fabrikalarının standart dışı kalitesiz ürünleri almaması için düzenli bilgilendirme çalışmaları yapılması
Açıklama 2.10.1: Standart dışı kalitesiz ürünlerin piyasadan kaldırmak amacıyla,
çay üst kurulu ve Çay piyasası denetleme ve düzenleme kurulu işbirliği ile çay fabrikaları düzenli olarak denetlenecektir. Bu bağlamda, Sağlık ve Tarım Bakanlığı ile
ortaklaşa çalışarak, yerel denetim ağı oluşturulacaktır.
RTB
Açıklama 2.10.2: Çay fabrikalarına, firmalara, standart dışı kalitesiz çayın sağlık
açısından zararları, Rize çayının markalaşma sürecindeki olumsuz etkilerinin vurgulandığı eğitimler verilecektir.
Strateji 3: Çayda Tanıtım Eksikliğinin Giderilmesi
Faaliyet 3.1: Türk çayını dış pazarlarda tanıtmak için uluslar arası fuarlara katılmak
Açıklama 3.1.1: Rize Ticaret Borsası öncülüğünde, firmalar, üreticiler Rize çayının
tanıtım amacıyla lobiler gerçekleştireceklerdir.
Açıklama 3.1.2: Bu lobiler dâhilinde, Rize çayının yurt dışındaki tanıtımını kolaylaştırmak için Rize Ticaret Borsası üreticiye ve firmalara uluslar arası fuarlara katılmalarıyla ilgili olarak görüşmeler düzenleyerek, teşvikte bulunacaklardır.
43
STRATEJİK PLANLAMA
STRATEJİK PLAN
2012-2017
Açıklama 3.1.3: Yurtdışında düzenlenecek olan fuarların takvimi ve firmaların fuar
katılımı için yararlanacağı desteklerin programı hazırlanarak bölgedeki firmalara,
üreticilere dağıtılacaktır.
Açıklama 3.1.4: Bu lobilerin sonucu olarak, standartları belirlenen organik gübreyle yetişen Türk çayının tanıtımı uluslar arası fuarlarda yapılarak bilinirliliği arttırılacaktır.
Faaliyet 3.2: Çayla ilgili her türlü temas noktası oluşturmak için İstanbul’da bir
ofis açılması
Açıklama 3.2.1: Rize Ticaret Borsası ve diğer paydaşların ortak kararı ile ihraç
edilen ve piyasaya sürülen çay ile ilgili herhangi bir soruna cevap verebilmek, yurt
dışından muhatapları kabul etmek ve çay ticaretini yönetmek adına tek bir merkez
oluşturup, bunun İstanbul’da konumlandırılacaktır.
Açıklama 3.2.2: Çay fabrikaları ve üreticiler bu merkez hakkında bilgilendirilecektir.
Faaliyet 3.3: Yurtdışında belirlenecek hedef ülkelerde bölge firmalarını tanıtmak
amacıyla sürekli tanıtım merkezleri kurmak
Açıklama 3.3.1: Yıllık çay ihracatı göz önünde bulundurularak, hedef ülkeler belirlenecektir. Bunun sonucunda, çay ihracatında hedef ülkeler oluşturularak bu bölgelerde tanıtım merkezleri kurulacaktır.
Faaliyet 3.4: Belirlenecek hedef ülkelerde yurt dışı alım heyetlerine bölgemize
davet ederek firmalarıyla buluşturmak
Açıklama 3.4.1: Rize ticaret borsası öncülüğünde, yurtdışı alım heyetleriyle iletişime geçilerek bölge firmalarıyla aradaki bağlantı sağlanacaktır.
Açıklama 3.4.2: Yurtdışı alım heyetlerini bölgemize davet ederek, yetiştirilen çayın
yerini, iklimini, üretim koşullarını göstererek firmalar arası bilgi aktarımı sağlanacaktır.
Faaliyet 3.5: Bölgede yer alan firmaların kurumsallaşma ve kendisini yurt dışına
açma konusunda eksiklerini tespit etmek ve onlara rehberlik yapmak
RTB
Açıklama 3.5.1: Çay piyasası denetleme ve düzenleme kurulu ve Çay üst kurulu işbirliği ile bölge firmaları incelenerek, kurumsallaşma ve ihracat süresindeki eksiklikleri belirlenerek, bu eksiklikler hakkında firmalar bilgilendirilecektir.
Açıklama 3.5.2: Kurumsallaşma sürecinde eksikliği olan firmalar için kurumsal
kimliğin oluşturulmasına yönelik eğitimler verilecektir.
Açıklama 3.5.3: İhracat alanında eksikliği olan firmalar için dış ticaret eğitimi düzenlenecektir.
Faaliyet 3.6: Kentin kurum ve kuruluşlarının rekabetini artıracak çalışmalarına
destek vermek.
Açıklama 3.6.1: Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansının çalışmalarına aktif destek verilecektir.
Açıklama 3.6.2: 2017 yılında yıllık kent raporu hazırlanacaktır.
Açıklama 3.6.3: İç ve dış paydaşlarla iş birliği yapılarak kentin geleneksel ürünü
44
STRATEJİK PLANLAMA
STRATEJİK PLAN
2012-2017
olan çayın her yıl düzenlenecek, çay festivali aracılığıyla tanıtımı yapılacaktır.
Faaliyet 3.7: Ulusal ve uluslararası fuarlara ortak katılım organizasyonun düzenlenmesi
Açıklama 3.7.1: Yılda en az 1 kez ulusal veya uluslar arası fuarlara üyelerin ortak
katılımı RTB tarafından organize edilecektir.
Faaliyet 3.8: Doğu ve Güneydoğu Bölgesinde Türk çayının eksikliği ile ilgili bir çalışma yaparak pazara girilmesi ve 2017 yılına kadar % 8 oranında tüketilen Türk
çayının % 50 oranına kadar yükseltilmesi
Açıklama 3.8.1: Bölgede Türk çayının kalitesi hakkında tanıtım toplantıları düzenleyerek bölge halkına Türk çayının kalitesi hakkında bilgiler verilecektir.
Açıklama 3.8.2: Bölgede Türk çayının tanıtım çalışmalarına ağırlık verilerek kaçak
çayın bölgede tercih edilmesinin önüne geçilecektir.
Strateji 4: Markalaşma
Faaliyet 4.1: Çay tanıtım gruplarının oluşturulması
Açıklama 4.1.1: Düzenlenen yurt içi ve yurt dışı fuarlarda oluşturulan çay tanıtım
grupları ile Türk çayının doğallığı anlatılacaktır.
Faaliyet 4.2: Turkish Tea markasının bilinirliğinin artırılması için reklam kampanyası düzenlenmesi
Açıklama 4.2.1: Rize Ticaret Borsası ve diğer paydaşların internet sitelerinden, bölge çayının tanıtımını içeren reklam kampanyaları yapılacaktır.
Açıklama 4.2.2: Turkish Tea markasının kullanımının halk arasında yaygınlığını
arttırabilmek amacıyla, Türkiye’nin 7 bölgesinde billboardlarda, çayın sağlık açısından kalitesi vurgulanarak tanıtımı yapılacaktır.
Açıklama 4.2.3: Görsel ve yazılı medya kullanılarak, ülkemizde sudan sonra en çok
içilen sağlık yönünden bilimsel olarak yararları kanıtlanan organik Türk çayı topluma tanıtılacaktır.
RTB
Açıklama 4.2.4: Turkish Tea markasının bilinirliliğini artırmak amacıyla promosyon ürünleri piyasaya sunulacaktır.
Faaliyet 4.3: Turkish Tea hikâye yarışmasının düzenlenmesi
Açıklama 4.3.1: İlk ve ortaöğretim kurumlarında, Türk çayını konu edinen hikâye
yarışmaları düzenlenerek, ilk üçe giren öğrenciler, Rize Ticaret Borsası tarafından
ödüllendirilecektir.
Faaliyet 4.4: Turkish Tea resim yarışmasının düzenlenmesi
Açıklama 4.4.1: İlköğretim kurumlarında, Türk çayını konu edinen resim yarışmaları düzenlenerek, ilk üçe giren öğrenciler, Rize Ticaret Borsası tarafından ödüllendirilecektir.
Faaliyet 4.5: Hedef ülkelerde uluslar arası fuarlara katılım
Açıklama 4.5.1: Rize Ticaret Borsası tarafından, yurtdışında düzenlenecek olan fuarların takvimi ve firmaların fuar katılımı için yararlanacağı destek programları
45
STRATEJİK PLANLAMA
STRATEJİK PLAN
2012-2017
hazırlanarak bölgedeki firmalara, üreticilere dağıtılacaktır.
Açıklama 4.5.2: Standartları belirlenen Türk çayının uluslar arası fuarlarda tanıtımı yapılırken, oradaki çaylardan farklı olarak hiçbir şekilde kimyasal ilaçlamaya
ihtiyaç duyulmadı böylece kalıtsal hastalıklara neden olan maddelerden uzak yetiştirildiği, sadece yetiştirilmesinde organik gübre kullanıldığı vurgulanacaktır.
Strateji 5: Çay Kaçakçılığıyla İlgili Mücadele
Faaliyet 5.1: Yakalanan kaçak çayların imha edilmesi talep edilmeli
Açıklama 5.1.1: Rize Ticaret Borsası ve diğer paydaşların ortak kararıyla, yakalanan kaçak çayların TASİŞ aracılığıyla satılması ve meşru hale getirilmesi engellenecektir.
Açıklama 5.1.2: Bununla ilgili olarak, cezai yaptırım uygulanması talep edilecektir.
Faaliyet 5.2: Çay kaçakçılığının yoğun olduğu bölgelerdeki tesislerin daha sık denetlenmesi talep edilmeli
Açıklama 5.2.1: Çay piyasası denetleme ve düzenleme kurulu ve çay üst kurulu tarafından rutin kontrollerle kaçak çayların bölgeye girmesi engellenecektir.
Faaliyet 5.3: Tüketiciyi bilinçlendirme adına konferans seminerler düzenlenmeli
Açıklama 5.3.1: Rize Ticaret Odası, Rize Ziraat Odası, Tarım İl Müdürlüğü ve Rize
Üniversite ile ortaklaşa çalışarak, insan sağlığını tehdit eden, ülke ekonomisine ciddi
zararlar veren ve Türk çayının marka değerinin düşmesine neden olan İran menşeli
kaçak çaylar ile ilgili seminerler düzenlenerek, tüketici bilinçlendirilecektir.
RTB
46
F-1.1
X
X
X
X
X
X
RTB
2014
2015
2016
2017
Gösterge
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Üyelere
borsanın mevcut
hizmetleriyle
ilgili tanıtım /
bilgilendirme
toplantılarının
düzenlenmesi
F-1.4
X
ADET
X ADET
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
1230.000 TL
1230.000 TL
STRATEJİK PLAN
Motivasyon ve
bilgi paylaşım
toplantıları
düzenlenmesi
F-1.3
Maliyet
X270.000TL
Rize Ticaret
Borsası
Üyelerine yönelik
profesyonel
iletişim stratejisi
X
geliştirilerek,
onlara kılavuzluk
edecek
rehberlerin
hazırlanması
F-1.2
2013
1.Ç 2.Ç 3.Ç 4.Ç 1.Ç 2.Ç 3.Ç 4.Ç 1.Ç 2.Ç 3.Ç 4.Ç 1.Ç 2.Ç 3.Ç 4.Ç 1.Ç 2.Ç 3.Ç 4.Ç 1.Ç 2.Ç 3.Ç 4.Ç Birim Miktar
2012
Kurumlarla iş
birliği yaparak
üye ve iştiraklere
X X X
düzenli
danışmanlık
hizmeti sunulması
Faaliyet
UYGULAMA FAALİYET PLANI
2012-2017
4. UYGULAMA FAALİYET PLANI
47
48
F-1.5
X
X
Sunulan
hizmetlerin
ve personelin
mevzuata
tam uyumun
sağlanması
X
X
X
X
X
X
X
X
X
2015
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
2016
X
X
X
X
X
X
2017
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Gösterge
X
X
X
X
X
X
X
X
X ADET
ADET
X ADET
X ADET
X ADET
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
RTB
F-1.9
2014
21.000.000 TL
660.000 TL
24720.000 TL
7240.000 TL
615.000 TL
Maliyet
STRATEJİK PLAN
RTB üyelerine
fayda sağlayacak
yeni işbirliği
modelleri
geliştirilmesi
F-1.8
Borsa
kaynaklarının,
daha kaliteli
hizmet, personel
gelişimi ve üye
memnuniyeti için
kullanımı
F-1.7
X
X
Elektronik
ortamda
X X X X X X
bilgi aktarım
hizmetlerinin
sunulması
F-1.6
2013
2012
Her yıl faal
üyelere
memnuniyet
anketi
uygulanması
Faaliyet
2012-2017
F-1.10
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Çay kanununu
çıkarılması ve çay
üst kurulunun
kurulması için
çalışmalar
yapılması
gerekmektedir.
F-2.3
2014
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
2015
2016
2017
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Gösterge
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
ADET
X ADET
X
X
ADET
X ADET
X
X
X
X
X
X
RTB
AB destekli
sektörel
işbirlikleri ve
kümelenme
projelerinin
uygulanması
F-2.2
Enerji
verimliliğinin
en üst düzeyde
olabilmesi için
düzenli olarak
fabrikalardaki
teknik elemanların
eğitilmesi
F-2.1
2013
Maliyet
4
20.000 TL
21.000.000 TL
210.000 TL
2424.000 TL
2012
Üyelerin
sürdürülebilir
rekabet gücü
X X X X X
kazanmasına
katkıda
bulunulacaktır.
Faaliyet
STRATEJİK PLAN
2012-2017
49
50
F-2.4
2013
X
X
Kimyasal
gübrelerin
kullanımının
engellenmesi için
üretici organik/
yarı organik gübre
kullanımına teşvik
edilmelidir. Bu
konuyla ilgili,
paydaşlarla iş
birliği yapılarak
üreticilere
seminerler
düzenlenecektir.
Ayrıca AB desteği
ile yapılan
Çay Araştırma
Geliştirme Projesi
ile de siyah çay
numunelerindeki
kalite
parametrelerine
bakılarak LAK/
Yeterlilik Testi
düzenlenecek
ve çayın kalitesi
arttırılmış
olacaktır.
F-1.6
2014
2015
2016
2017
Gösterge
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
ADET
420.000 TL
Maliyet
X200.000 TL
X
2012
Çiftçinin
eğitilmesi, yaş
çay üretiminde
kalitenin
yükseltilmesi için
gereklidir.
Faaliyet
STRATEJİK PLAN
2012-2017
RTB
F-2.6
2013
2014
2015
2016
2017
Gösterge
2012
Maliyet
X
X
X
X
X
X
RTB
Rize çayı
standardının
belirlenmesi
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X10,000 TL
X10.000 TL
STRATEJİK PLAN
F-2.8
Çayın tarladan
fabrikaya
taşınmasında
kullanılan
araçların
yakıtlarının
X
vergiden muaf
olabilmesi için
lobi faaliyetlerinin
sürdürülmesi
gerekmektedir.
F-2.7
Kaliteli yaş
yaprak üretimi
için yaşlanmış
çay bahçelerinin
XXXXXX
kaliteli çay
tipleriyle belirli
bir plan dâhilinde
yenilemesi
gerekmektedir.
Faaliyet
2012-2017
51
52
F-2.9
2013
2015
2016
2017
Gösterge
Çayla ilgili
her türlü
temas noktası
oluşturmak için
İstanbul’da bir
ofis açılması
X
X
X
X
X
X
X
X
ADET
ADET
6900.000 TL
610.000 TL
X100.000 TL
X
X
X50.000 TL.
Maliyet
STRATEJİK PLAN
F-3.2
X
X
RTB
Türk çayını
dış pazarlarda
tanıtmak için
uluslar arası
fuarlara katılmak
F-3.1
Çay fabrikalarının
standart dışı
kalitesiz ürünleri
almaması
için düzenli
bilgilendirme
çalışmaları
yapılması
F-2.10
2014
2012
Rize çayı markası
oluşturularak
belirlenen
standartlara
uyan firmaların
paketlerinde
bu işareti
kullanabilmesi
için izin verilmesi
Faaliyet
2012-2017
F-3.3
2013
2014
RTB
2016
2017
Gösterge
Bölgede yer
alan firmaların
kurumsallaşma
ve kendisini
yurt dışına açma
konusunda
eksiklerini tespit
etmek ve onlara
rehberlik yapmak
X
ADET
ADET
X ADET
X
X
X
X
X
X
X
X
X
5100,000 TL
5100.000 TL
5100.000 TL
Maliyet
STRATEJİK PLAN
F-3.5
Belirlenecek
hedef ülkelerde
yurt dışı alım
heyetlerine
bölgemize
davet ederek
firmalarıyla
buluşturmak
F-3.4
2015
2012
Yurtdışında
belirlenecek
hedef ülkelerde
bölge firmalarını
tanıtmak
amacıyla
sürekli tanıtım
merkezleri
kurmak
Faaliyet
2012-2017
53
54
F-3.6
F-3.7
2014
2015
2016
2017
Gösterge
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
5250.000 TL
X200.000 TL
X ADET
X50.000 TL
X
RTB
Çay tanıtım
gruplarının
oluşturulması
X
X
XXXXXXXXXXXXXX XXXXX XXXXX
Maliyet
STRATEJİK PLAN
F-4.1
Doğu ve
Güneydoğu
Bölgesinde
Türk çayının
eksikliği ile
ilgili bir çalışma
yaparak pazara
girilmesi ve 2017
yılına kadar
%8 oranında
tüketilen Türk
çayının %50
oranına kadar
yükseltilmesi
F-3.8
2013
2012
Ulusal ve
uluslararası
fuarlara
ortak katılım
organizasyonun
düzenlenmesi
Kentin kurum ve
kuruluşlarının
rekabetini
artıracak
çalışmalarına
destek vermek.
Faaliyet
2012-2017
F-4.2
X
X
Yakalanan kaçak
çayların imha
edilmesi talep
edilmeli
2015
2016
2017
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Gösterge
Maliyet
X
ADET
ADET
ADET
6
180.000 TL
5100.000 TL
5100.000 TL
X500.000 TL
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Hedef ülkelerde
uluslar arası
fuarlara katılım
X
X
X
RTB
F-5.1
2014
STRATEJİK PLAN
F-4.5
Turkish Tea resim
yarışmasının
düzenlenmesi
F-4.4
F-4.3
Turkish
Tea hikâye
yarışmasının
düzenlenmesi
2013
2012
Turkish Tea
markasının
bilinirliğinin
artırılması
için reklam
kampanyası
düzenlenmesi
Faaliyet
2012-2017
55
X
X
X
X100.000 TL
2012-2017
4.1. STRATEJİK PLANIN UYGULANMASI, İZLENMESİ, DEĞERLENDİRMESİ
Rize Ticaret Borsası; stratejik planda
belirlenen hedeflere ulaşmak, stratejik
plandan optimal faydayı sağlamak amacıyla ilgili hedef ve faaliyetleri sorumlu
personeller ile takip edecektir. İzleme ve
değerlendirme işlemi “Yıllık faaliyet Raporları” ile belirli aralıklarla yönetim kurulu toplantılarında gözden geçirilecek,
performans göstergeleri yıl bazında takip
edilecektir. Planlanan hedef ve faaliyetlerden sapmalar, kurumsal eksiklikler belirlenerek Borsa yönetimi tarafından bir
sonraki yıl için alınacak önlemler belirlenecektir. İzleme ve değerlendirme sürecini Borsa yönetim kurulu ve belirleyeceği
personel takip edecektir.
X
RTB
Tüketiciyi
bilinçlendirme
adına konferans
seminerler
düzenlenmeli
F-5.3
Çay kaçakçılığının
yoğun olduğu
bölgelerdeki
tesislerin daha
sık denetlenmesi
talep edilmeli
F-5.2
56
Faaliyet
2012
2013
2014
2015
2016
2017
Gösterge
Maliyet
STRATEJİK PLAN

1. durum analizi - Rize Ticaret Borsası

Transkript

Benzer belgeler

genel değerlendirme ve ö- neriler

i-01r-04_Layout 1

Riport Potfinansal

0 462 248 23 47 Org. San. Böl. Karapınar Mah. 73 Nolu Sok. No. 2 C

Orthodoks Çay`da Imidacloprid`in Kaybı ve Mamul Çay`dan

E-Ticaret