Amator Digital Haberlesme-1

AMATOR DİJİTAL HABERLEŞEME
TA2VB - Fazlı ÇELEN
Fazlı ÇELEN TA2VB
Dijital HaberleĢme
• Bilgisayar ile telsiz cihazının birlikte
çalıĢarak, dijital sinyallerin radyo frekans
yolu ile karĢı istasyon(lar)a aktarılmasıdır.
• KiĢisel bilgisayarlar ve uygun modemler
kullanılarak, data haberleĢmesinin
yapılması, radyo amatörlüğünde hızla
yayılan ve geliĢen haberleĢme türüdür.
Fazlı ÇELEN TA2VB
Dijital HaberleĢme
• HF ve VHF-UHF-SHF de farklı hızlarda
yapılan bu haberleĢme için band
planlarında gösterilen bölümler
kullanılır.
• Olağanüstü hal ve afet hallerinde farklı
konumlarda da bu tür haberleĢmenin
yapılması mümkündür.
• Birçok çeĢidi vardır bunlardan bazıları;
Fazlı ÇELEN TA2VB
DĠJĠTAL HABERLEġME TÜRLERĠ
• RTTY: Radio Tele Type HaberleĢmesi,
Telex diye anılan ve baudot kodlarını
kullanan haberleĢme Ģeklidir.
• Amtor: Amateur Tele Type Over Radio,
RTTY türü bir haberlesmedir, ancak
karsı istasyondan otomatik alındı sinyali
bekler ve hatalı aktarımı önler.
Fazlı ÇELEN TA2VB
DİJİTAL HABERLEŞME TÜRLERİ
• PACKET RADIO (PR): Paket Radyo,
Dijital Modda yapılan haberleĢmelerin en
basitidir. Amatörlere, bilgisayar kullanarak
yazılı haberleĢme yapma imkanı sağlar.
• APRS: Automatic Position Reporting
System ,Otomatik Mevki Bildirim Sistemi
diyebiliriz.
• PAKTOR , PSK31, AX-25: Paket Radyo
haberleşme protokolü
Fazlı ÇELEN TA2VB
DĠJĠTAL HABERLEġME TÜRLERĠ
Görüntülü Haberleşme;
• SSTV: Yavaş Taramalı Televizyon yayını
• FSTV: Hızlı Taramalı Televizyon yayını
• DATV: FSTV nin Dijital versiyonudur.
Fazlı ÇELEN TA2VB
RTTY (Radio Tele-Type )
• Temeli, telli telex sistemidir. Genellikle
kullanılan hız 45.45 baudotur.
• Alıcı terminal birimine sinyaller ses
frekansında 1 veya 0 (mark-space)
Ģeklinde gelir.
Fazlı ÇELEN TA2VB
RTTY (Radio Tele-Type )
• 1 ve 0 ın ses frekansı 2125 ve 2295 Hz. Dir.
• Bu iki frekans arasındaki kayma 170Hz.
Kayma dizilimde gönderime AFSK(audio
frequency shift keying) denir.
• AFSK da ses tonu iki değer arasında
değiĢir.
Fazlı ÇELEN TA2VB
RTTY (Radio Tele-Type )
• RTTY deki yazıĢmalar CW deki gibidir.
QSO ya baĢlamadan önce RY RY RY
gönderilmesi karĢı tarafa ayar olanağı
sağlar. XXXXX hat sinyali KKKK teste
hazır olma sinyalidir.
• Kullanılan karakter sayısı kısıtlıdır.
Sadece büyük harfleri içerir. CW
kısaltmaları ve Q kodları aynen kullanılır
Fazlı ÇELEN TA2VB
RTTY (Radio Tele-Type )
Fazlı ÇELEN TA2VB
AMTOR
(Ameteur Teletype Over Radio)
• RTTY ile kıyaslama yapıldığında. Hata
önleyici olma avantantajı vardır.
• Mod A da iki istasyona haberleşme
olanağı sağlar. 3. bir istasyonun araya
girmesi mümkün değildir.
Fazlı ÇELEN TA2VB
AMTOR
(Ameteur Teletype Over Radio)
• Gönderme yapan istasyon üç karekterli
guruplar gönderir.
• Alan istasyon aldığını teyit edince
gönderen istasyon bir gurup daha
gönderir.
• Mod B de ise birden çok istasyon gurup
halinde çalışabilir.
Fazlı ÇELEN TA2VB
PACKET RADĠO (PR)
• Amatörlere, bilgisayar kullanarak
yazılı haberleşme yapma imkanı
sağlar.
• Halen standart olarak kabul edilmiş
AX.25 protokolünü kullanan ve aynı
zamanda TCP/IP protokolü
yaygınlıkla kullanılmaktadır
Fazlı ÇELEN TA2VB
PACKET RADĠO (PR)
Bilgilerin satır satır yollanması ve teyit
beklenmesi mantığıyla çalışır.
Fazlı ÇELEN TA2VB
PACKET RADĠO (PR)
DIGIPEATER: digitally repeater
– Kısmi röle gibi çalışan Paket Radyo
aktarıcılarıdır.
– Klasik Röleden farkı, digiler tek
frekans kullanır.
Fazlı ÇELEN TA2VB
PACKET RADĠO (PR)
DIGIPEATER:
– Alma ve gönderme, sıralı olarak
aynı frekansdan yapılır. Önce alır,
bitince gönderir.
Fazlı ÇELEN TA2VB
PACKET RADĠO HABERLEġMESĠ
• Direkt karşı istasyon ile yazışma
şeklinde olabilir.
• Digipeater vasıtasıyla yazışma, daha
uzak mesafelere aktarılır.
• Kısmen klasik röle haberleşmesine
benzer, tek fark, digi sizin sinyalinizi
alır, sizin göndermeniz bitince
karşıya gönderir.
Fazlı ÇELEN TA2VB
PACKET RADĠO HABERLEġMESĠ
• BBS ler vasıtasıyla,
mesaj bırakabilirsiniz varsa size ait
mesajları okuyabilirsiniz,
• Ġsterseniz Genel Mesajları okuyup
cevaplayabilirsiniz.
• BBS, sadece VHF bandında
çalıĢabileceği gibi, HF (kısa dalga)
bandından da mesaj alıp veriyor olabilir.
Fazlı ÇELEN TA2VB
PACKET RADĠO HABERLEġMESĠ
• TELNET imkanı olan Ģehirlerdeki Paket
Radyocular, bu yolla ülkeler arasında
haberleĢebilir. e.mail bırakabilirler.
Örnek TA3KK-8 ( Bursa Uludağ Radyo Amatörleri
Derneğinin Uludağ Üniversitesinde çalıĢtırdıkları istasyon)
• BBS veya Digi istasyonları, HF (Kısa
Dalga) vasıtasıyla diğer BBS lere
bağlanılabilir.
Fazlı ÇELEN TA2VB
PACKET RADĠO HABERLEġMESĠ HANGĠ
FREKANSLARDA YAPILIR?
ġu anda Türkiye’de
144,625 - 144,650 ve 144,675 MHz
frekanslarında çalıĢan sistemler vardır.
HF ve UHF frekanslarında da yapılabilir.
Fazlı ÇELEN TA2VB
PACKET RADĠO
iÇiN GEREKLĠ MALZEMELER
• Bilgisayar
• TNC (Modem)
• Telsiz
Fazlı ÇELEN TA2VB
PACKET RADĠO
iÇiN GEREKLĠ MALZEMELER
• VHF Bandı, Paket Radyo çalıĢmasına
baĢlamak için en uygun ortamdır.
• Bilgisayar temel Ģarttır. Ancak,
kullandığımız modeme bağlı olarak,
basit bir terminal de (ekran ve klavye
olarak) kullanabilirsiniz.
Fazlı ÇELEN TA2VB
PACKET RADĠO
iÇiN GEREKLĠ MALZEMELER
• TNC (Terminal Node Control) veya
genel olarak MODEM, Telsiz ile
bilgisayarınız arasındaki irtibatı
sağlayan bir cihazdır. Modem
özelliklerine göre farklı bilgisayar
programları gereklidir. Bazı modem
türlerinde, bilgisayarınızı terminal olarak
kullanıp sadece gerektiği anlarda açıp
kapatabilirsiniz, bilgisayarınızın açık
veya kapalı olması,
sistemin çalıĢmasını
Fazlı ÇELEN TA2VB
etkilemez.
PACKET RADĠO
iÇiN GEREKLĠ MALZEMELER
• Fakat bazı çok basit modemlerde
bilgisayarınızın mutlaka çalıĢması
gereklidir. Örneğin, BAYCOM Modemler
ile yapılacak paket çalıĢması
bilgisayarınızın sürekli açık tutulmasını
gerektirir
Fazlı ÇELEN TA2VB
PACKET RADĠO
iÇiN GEREKLĠ MALZEMELER
• VHF Bandında 1200 Baud haberleşme
hızı kullanılmaktadır. UHF bandında
9600 Baud kullanılabilir. Daha yüksek
frekanslar da çok daha yüksek hızlara
erişebiliriz.
• Bilgisayarınızın ses kartını kullanarak ta
Modemsiz paket radyo çalışabiliriz.
Fazlı ÇELEN TA2VB
PACKET RADĠO
BAĞLANTI ġEKLĠ
Fazlı ÇELEN TA2VB
TNC ( MODEM) Nedir, Ne Yapar?
• Bilgisayar ile telsiz cihazı arasındaki
haberleĢmeyi sağlayan aletir.
• TNC, internete
bağlanırken kullandığımız modem ile
aynı görevi yapar:
• Bilgisayar ile telsizi (internette telefona)
kumanda edersiniz. Tek fark, burada
ortam olarak radyo dalgaları
kullanmanızdır.Fazlı ÇELEN TA2VB
TNC ( MODEM) Nedir, Ne Yapar?
• Bilgisayarın komutlarına göre telsizi
göndermeye (Transmit) geçirir ve ses
frekans bandındaki bilgileri telsize gönderir.
Telsiz, anten vasıtasıyla RF sinyalini karĢıya
iletir. Alma durumunda (Receive) RF vasıtası
ile gelen sinyal, telsiz tarafından ses
frekansına çevrilir, modem de bu ses sinyalini
bilgisayara uygun dijital sinyale
çevirir. Bilgisayarın Modem ile haberleĢmesi
AX 25 denilen bir protokol ile yapılır.
Fazlı ÇELEN TA2VB
TNC ( MODEM) Nedir, Ne Yapar?
•
Modem, Bilgisayarın RS-232 portuna
bağlanır. Telsizin ise mikrofon ve
hoparlör çıkıĢlarına, her cihazın bağlantı
Ģekli farklı olmak kaydıyla bağlanır.
Ayrıca, modemde, telsizi göndermeye
geçirmek için PTT ucu bulunur.
Bununda uygun kombinasyonla telsize
bağlanması Ģarttır.
Fazlı ÇELEN TA2VB
PAKET RADYO PROGRAMLARI: En
çok kullanılanlar (Modemle)
• BAYCOM-TERMINAL programı: DL8MBT,
DG3RBU, DK5RQ, DL5RL işaretli
amatörler tarafından yazılan bu program,
Baycom modem ile mükemmel çalışır.
• GRAPHIC PACKET: Kısaca GP diye anılan
bu program DH1DAE Ulf Saran isimli
amtör tarafından yazılmıştır. Baycom
programına göre yavaş çalışır. Grafik
özelliği ve dosya arşivleme özelliğiyle ön
plana çıkar.
Fazlı ÇELEN TA2VB
PAKET RADYO PROGRAMLARI: En
çok kullanılanlar (Ses kartı ile)
• WIN-PACK programı: PC ses kartınızı
kullanarak paket çalışması yapabilirsiniz,
modem kullanmaya gerek kalmaz.
• AGWPE Programı: Ses kartı ile paket
radyo yapacaksanız, bu programı mutlaka
kullanmanız gerekir. Bu programın
amacı, bilgisayarınıza, ses kartınızı modem
gibi tanıtmaktır.
Fazlı ÇELEN TA2VB
APRS
Automatic Position Reporting System
By Bob Wiseman and Bob Bruninga
Fazlı ÇELEN TA2VB
APRS SİSTEMİ NEDİR?
• APRS sistemi;
• Automatic Position Reporting
System cümlesinin kısaltılmışı olup,
• Otomatik Mevki Bildirim Sistemi
diyebiliriz.
Fazlı ÇELEN TA2VB
APRS SİSTEMİ
• Temel olarak Amatör telsiz vasıtasıyla
bulunulan yerin bildirilmesi ve o anda ne
yapıldığının ikonlarla belirtilmesidir.
• Genellikle VHF frekansı kullanılır, ancak
HF bandından da APRS sinyalleri
yayımlanmaktadır.
Fazlı ÇELEN TA2VB
APRS SİSTEMİ
• Yaygın olarak VHF bandında Avrupa:144.800,
Amerika: 144.390 MHz frekansları
kullanılır. APRS sisteminin ilk amacı mevki
bildirmek olmakla birlikte, geçen süreçte,
karşılıklı mesaj aktarımı, Otomatik
meteoroloji sistemlerinin APRS ye eklenmesi
gibi detaylar ile kullanımı genişletilmiştir. Ve
hatta internet kullanılarak, dünyanın herhangi
bir yerindeki APRS istasyonu (tabiki dataları
internette ise) ile haberleşilebilir.
Fazlı ÇELEN TA2VB
Bob Bruninga – “Father of APRS”
• APRS Sistemi, Bob
Bruninga, WB4APR
tarafından geliştirilmiştir.
Bob Bruninga’nın oğlu, bir
sebepten ABD de seyahat
etmekte iken, belli
noktalardan paket radyo
digileri vasıtasıyla,
“şu
an buradayım” gibi mesajlar atmış ve Bob
mesajları aldıkça harita üzerinde işaretlemiş ve kabaca
bir mevki takibi yapmıştır.
Fazlı ÇELEN TA2VB
Bob Bruninga – “Father of APRS”
• Daha sonra bu sistemi GPS ile
birleştirerek koordinatların elle
değil, otomatik olarak GPS den
alınması ve belirli periyotlar ile
havaya yollanması şeklinde
geliştirmiştir.

İkinci aşama, sinyallerin
taşınması için, paket radyo
digileri yerine, özel APRS
digilerinin kullanımı ile
olmuştur..
Fazlı ÇELEN TA2VB
Bob Bruninga – “Father of APRS”
• Son aşama ise,
• APRS digilerinden
alınan dataların
otomatik internete
girilmesi ve internet
vasıtasıyla, mevki
takibi yapılmasıdır.
Fazlı ÇELEN TA2VB
AMATOR APRS ÇALIŞMALARI
• AKTİF yada PASİF APRS İstasyonu
Şeklinde çalışabiliriz
• PASİF APRS istasyonu konfigürasyonu şu
şekildedir:
• GPS Alıcısı Global Positioning System
• GPS Modemi
• VHF Telsiz
• PASİF istasyonlar sadece bulundukları
mevkiyi bildirebilir, haberleşemez, datalarının
yerini bulup bulmadığını göremez.
Fazlı ÇELEN TA2VB
GPS
• Standard GPS (Global
Positioning System) unitesi.
• 24 adet GPS uydusu Dünya
etrafında yörüngede
dönmektedir.
• GPS alıcısı ne hadar fazla
uyduyu aynı anda görürse hata
payı o kadar azalır.
• Normal şartlarda hata payı 1020m.civarındadır.
Fazlı ÇELEN TA2VB
TNC MODEM
• A TNC which is basically a
radio (or “RF”) modem.
• The TNC connects the
transceiver to a GPS
converting it’s data into
AX.25 Packet protocol.
• “TinyTracs” are simple
“Transmit Only” stand alone
APRS TNCs
Fazlı ÇELEN TA2VB
TELSİZ
• A VHF Amateur Radio
Transceiver operating on
144.390 Mhz. (USA).
144.800EU
• Should be a “transceiver” as
APRS uses a collision detection
system to know when to send
data.
• Range of coverage depends on
the power of the transmitter and
terrain.
Fazlı ÇELEN TA2VB