ımds 001 tavsiyesi

Çeviri tarihi: 05.04.2013
IMDS 001 TAVSİYESİ
(IMDS RECOMMENDATION 001)
ÇEVİREN
Mehmet Ertan ŞENER
(AIOS IMDS Sorumlusu)
1
ÖNSÖZ
Bu çeviri IMDS 001 Tavsiyesinin, 08.02.2012 tarihli, V11 sürümüne aittir.
Bu çeviri; AIOS tarafından hazırlanmış olup, Türk menşêli tedarikçi firmaların, IMDS Sistemi ile ilgili
Türkçe doküman bulma konusunda karşılaştıkları sıkıntıları aşmalarına yardımcı olabilmek amacı ile
hazırlanmıştır.
Çeviriden kaynaklı hatalar olabilir, bu sebeple çeviri, metnin orjinali karşılaştırılarak kullanılmalıdır.
Çevirideki hatalardan kaynaklanabilecek problemlerden AIOS sorumlu değildir.
FOREWORD
This translation is prepared according to V11 of IMDS Recommendation 001 dated 08.02.2012.
This translation has been prepared by AIOS to help Turkish suppliers to defeat the handicaps of
finding Turkish translation of the documents related with IMDS System.
This document may contain some mistakes due to the incorrect translation. Because of this reason,
this document should be compared with the original when it is used.
AIOS doesn’t liable for any problems occurs from translation mistakes.
2
IMDS Genel Kural ve Ilkeleri
IMDS 001
Ağustos 2012
IMDS Malzeme Veri Sayfası (MDS) için Genel Kural ve Ilkeler
İçerik
1
2
3
4
5
6
Amaç
Referanslar
Genel IMDS Raporlaması ve Değişiklik Yönetimi
3.1 Genel Raporlama
3.2 Değişiklik Yönetimi
Veri sayfaları (MDS’ler / Modül’ler)
4.1 Yapı
4.2 “Komponent”ler
4.3 “Yarı-komponent”ler
4.4 “Malzeme”ler
4.5 “Ham madde”ler
Özel Durumlar
5.1 Plasik Masterbatch’lerdeki (Çok) Gizli Maddeler
5.2 Flat BOM (FBOM) Raporlama Yöntemi
Tavsiye (Recommendation) 001 Sürüm ve Düzeltmeleri
6.1 Sürüm
6.2 Düzeltmeler
2
2
3
3
3
5
5
6
7
8
15
19
19
20
21
21
21
3
1 Amaç
Bu doküman; IMDS veri sayfaları (MDS’ler) oluşturmak için kullanılan temel gereklikler ile
“Komponent”, “Yarı-Komponent” ve “Malzeme”leri tanımlar. Bu gerekliliklere uygun hareket
edilerek, uygulanabilir yasal yükümlülükleri karşılamak için ihtiyaç duyulan yüksek kaliteli ve tutarlı
verinin oluşturulması desteklenmiş olacaktır. Bu gereklilikler, IMDS’i onaylayan ve tedarik zinciri
boyunca geçerli olan uyumlu hale getirilmiş (harmonize) kuralları tanımlayan tüm otomobil
imalatçıları tarafından kabul edilmiştir. Bu kural ve ilkelere uygun hareket edilerek, malzeme veri
transferinin etkin bir şekilde yapılması desteklenecektir. Ne var ki, uyumlu hale getirilmemiş
(harmonize edilmemiş) bir takım ilave müşteri özel talepleri olabilir. Müşteri özel IMDS talepleri, ilgili
müşteri şartnameleri içerisinde yayınlanır. Bir MDS’nin reddi ile ilgili sorular müşteriye yönlendirilir,
bu soruları IMDS yardım masası (helpdesk) cevaplamaz.
Bu dokümanın her bir bölümü, geçerli kurallar ve ilkeler dahilinde, bir MDS’nin elemanlarının genel
tanımlarını verir.
Kurallar, zorunlu gerekliliklerdir. (IMDS veya IMDS kullanan firmaların her ikisi için de)
Ilkeler, tedarik zinciri boyunca genellikle en iyi uygulama olarak kabul edilir.
Bu dokümanda belirtilen kuralların dışına çıkılması durumunda, sistem bir IMDS hatası (Error) veya
uyarısı (Warning) verir. MDS oluşturmaktan sorumlu personel aşağıdakilere dikkat etmelidir:
a)
Bünyesinde hatalar (Error) barındıran bir MDS, IMDS sistemi içinde; yollanamaz (sent) /
önerilemez (proposed) / yayınlanamaz (published) / iç yayını yapılamaz (internally released)
b) Bünyesinde uyarılar (Warning) barındıran bir MDS, IMDS sistemi içinde; yollanabilir (sent) /
önerilebilir (proposed) / yayınlanabilir (published) / kendi içinde yayınlanabilir (internally
released) ancak müşteri tarafından red edilebilir. Uyarılar, kurallar ve ilkelerdeki sapmalara
dikkat çekmek için tasarlanmıştır. Bir inceleme sonucu, uyarının geçersiz olduğu belirlenebilir, bu
durumda müşteri, kurallar ve ilkeler ışığında MDS’yi kabul etmek zorundadır.
c)
IMDS kontrol prosedürü tarafından kontrol edilmeyen bazı kurallar nedeni ile herhangi bir uyarı
veya hata mesajı oluşmamasına rağmen, MDS alıcısı, bu dokümanda verilmiş olan herhangi bir
kuralda aykırılık tespit ederse, MDS’yi red edebilir. Müşterinin, MDS’nin reddine sebep olan
kurallara uyması talep edilebilir.
2 Referanslar
Bu dokümanda bahsedilen ilave referanslardır aşağıdadır:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
GADSL (Global Automotive Declerable Substance List; http://www.gadsl.org)
Renault BGO Listesi (Renault beyan edilebilir Ham maddeler listesi)
Tüm IMDS tavsiyeleri
ISO 1043 (Plastikler – Semboller ve Kısaltmalar)
ISO 1629 (Lastikler ve kafesler – Terminoloji)
ISO 9000 (Kalite yönetim sistemi – Temelleri ve kullanılan terimler)
ISO 18064 (Termoplastik elastomerler – Terminoloji ve Kısaltmalar)
VDA Vol. 2 (Otomotiv endüstrisinde kalite yönetimi – Tedariğin kalite güvencesi)
VDA 231-106 (Motorlu araç yapısındaki malzeme sınıflandırması – yapı ve terminoloji)
Diğer malzemeler ile ilgili uluslararası standartlar
Diğer OEM Ham madde standartları
IMDS Sıkça Sorulan Sorular (SSS) (http://www.mdsystem.com → Public Pages → FAQ)
4
3 Genel IMDS Raporlaması ve Değişiklik Yönetimi
3.1 Genel Raporlama
IMDS kullanan firmalar üzerinden veri akışı, otomotiv tedarik zinciri üzerinden “Malzeme” ve
“Komponent” akışını yansıtmak zorundadır. Akış, “Malzeme”lerin ilk defa tedarik zincirine tanıtılması
ile başlar. “Malzeme” verisi tedarik zinciri üzerinden iletilir (tiern, tiern-1,... otomobil imalatçısı).
Malzeme formülasyonuna ait veri raporlamasının doğruluğunu garanti altına alabilmek için veriyi
oluşturan, gerekliliklerin tedarik zinciri akış yönünde iletildiğinden emin olmalıdır. Genellikle,
tedarik zinciri boyunca kullanılan tüm “Komponent”ler ve “Malzeme”ler ifşa edilmelidir. Müşternin
talep etmesi halinde, IMDS raporlamasından faydalanılan tedarikçi, kendi alt seviye tedarikçilerinden
topladığı tüm malzemeler ile ilgili her bir kanıtı ispatlamalıdır.
Kural / İlke
Kural 3.1.A
Açıklama
Malzeme verisi, tedarik zinciri boyunca, akış yönünde iletilmelidir.
(tiern → tiern-1 → ... otomobil imalatçısı)
3.2 Değişiklik Yönetimi
Bu bölüm MDS’lerin Revize edilmesi, güncellenmesi ve/veya tekrar sunulması ile ilgili şartları
tanımlar. Aşağıdaki kurallar, yürürlükteki kalite güvence ilkelerinin geçerliliklerini etkilemez. (Ör: VDA
Vol.2, QS 9000 / PPAP gibi)
3.2.1 MDS Değişiklikleriyle İlgi Temel Kurallar
Tanımlanan parça veya malzeme sisteme ilk defa tanıtıldığında, yeni bir MDS oluşturulması gerekir.
Aşağıdaki tablodaki kurallar ve ilkeler ile tanımlanan çeşitli durumlar, mevcut bir veri sayfasında
değişikliğe neden olur. Değişikliğe neden olan duruma bağlı olarak, yeni bir MDS (Yeni MDS ID’si)
oluşturmak veya var olan bir MDS’yi güncellemek gerekir (Yeni Sürüm). Aşağıdaki kurallar,
“Yayınlanmış” (Published) MDS’ler için olduğu kadar, belirli bir müşteriye yollanan MDS’ler için de
geçerlidir. (Şekil 1’e bakınız)
Kural / İlke
Kural 3.2.1.A
Kural 3.2.1.B
Kural 3.2.1.C
Açıklama
Yeni bir parça veya malzeme bir müşteriye ilk defa tanıtıldığı zaman, eğer parça
veya “Malzeme” tedarikçi tarafı için de yeni ise, yeni bir MDS (New MDS ID)
oluşturulmalıdır. Eğer parça veya malzeme tedarikçi tarafı için yeni değil ise
tedarikçi, mevcut MDS’sinin en güncel sürümüne, müşterisini yeni bir alıcı olarak
ilave eder.
Yeni malzeme(ler)in ilavesi veya bir parçanın içeriğinde mevcut bulunan
raporlanmış malzeme(ler)in çıkarılması için MDS’de “Değişiklik” (Revision)
yapılması ve “Tekrar Sunum” (Resubmission) yapılması gerekir.
Bir parçanın, üretim resminde veya müşteri gerekliliklerinde listelenmiş olan izin
verilen sapma değerini aşan kütle değişimi için, ilgili MDS’de “Değişiklik” (Revision)
yapılması ve “Tekrar Sunum” (Resubmission) yapılması gerekir.
Belirli bir zaman dilimi içinde yapılan küçük değişiklikler, kayda değer bir hâl alana
kadar biriktirilebilirler. Bu durumda MDS’nin “Tekrar Sunum”unun (Resubmission)
yapılması gerekir. Müşteri, değişimin kayda değer olup olmadığını “Kalite Yönetim
İlkeleri”ne göre belirleyebilir.
5
Kural 3.2.1.D
Kural 3.2.1.E
GADSL’de (Renault tedarikçileri için: BGO Listesi) bir değişiklik yapıldığı zaman, ağaç
yapısında en az bir Joker/Wildcard bulunan MDS’ler, Joker/Wildcard ile gizlenmiş
ham maddenin artık “Beyan Edilebilir” (Declerable) veya “Yasaklanmış”
(Prohibited) olarak değiştirilip, değiştirilmediğini belirlemek için mutlaka gözden
geçirilmelidirler. Buna ek olarak, “Gizli” (Confidential) olarak işaretlenmiş tüm ham
maddelerin içeriğindeki herhangi bir gizli maddenin, “Beyan Edilebilir” (Declerable)
veya “Yasaklanmış” (Prohibited) olarak değiştirilip, değiştirilmediğini
belirleyebilmesi için bu denetimden geçirilmelidir. Bu durumda, yasada belirtilen
tarihte, “Beyan Edilebilir” (Declerable) veya “Yasaklanmış” (Prohibited) ham
maddelerin hepsi ifşâ edilmiş olarak değiştirilerek “Tekrar Sunum” (Resubmission)
yapılması gerekir. Eğer bir tarih belirtilmemiş ise veya belirtilen tarih 6 aydan daha
uzun ise, “Tekrar Sunum” (Resubmission) işlemi, GADSL’nin yayın tarihinden
itibaren 6 ay içerisinde gerçekleştirilmelidir. (OEM’ler daha uzun bir tarih
belirleyebilirler.)
Eğer yeni bir değişiklik gerekli ise, düzenlenecek “İçerik” (Ingredients) sekmesinde,
IMDS Kuralları ve “Tavsiyeleri”nin (Recommendations) en güncel hallerine bağlı
kalınmalıdır. Eğer IMDS herhangi bir “Hata” (Error) mesajı oluşturmamış ise; bir
ağaç yapısının, müşteriye daha önceden “Önerilmiş” (Proposed) ve müşteri
tarafından “Kabul Edilmiş” (Accepted) bölümlerinin güncellenmesine gerek yoktur.
3.2.2 Yeni IMDS ID’si mi? - Yeni “Sürüm” (Version) mu?
Yeni bir IMDS ID’si ile bir MDS oluşturulması (Tamamen yeni bir MDS veya mevcut bir MDS’in
“Kopyası” (Copy)) ve “Tekrar Sunum” (Resubmission) yapılması gerektiğinde veya mevcut bir
MDS’nin yeni bir “Sürüm”ü (aynı IMDS ID’nin daha üst bir “Sürüm”ü) gerekli olduğunda takip edilmesi
gereken kuralları açıklar. Aşağıdaki kurallar, “Yayınlanmış” (Published) MDS’ler için olduğu kadar,
belirli bir müşteriye yollanan MDS’ler için geçerlidir.
Kural / İlke
Kural 3.2.2.A
Kural 3.2.2.B
GADSL'deki ilgili
değişiklik
Evet
Açıklama
Müşteriniz tarafından aksi bildirilmedikçe, yeni bir müşteri parça numarası, yeni bir
MDS oluşturulmasını gerektirir (yeni IMDS ID’si)
Aynı müşteri parça numarasının içeriği güncellendiğinde, yeni bir MDS “Sürüm”ü
gerekir. (Aynı IMDS ID, daha yüksek “Sürüm” numarası)
Yeni parça
numarası veya
yeni malzeme
Eklenen veya
çıkarılan
"Malzeme"ler
Hayır
Evet /
Hayır
Mevcut IMDS
sunumunu
kullan
Yeni MDS
sunumu
Ayrıca dikkate alınması gerekir:
IMDS Kuralları&
Tavsiyelerinde
ki değişiklik
“Ham madde”
listesindeki
değişiklikler
İlgili parça
kütlesindeki
değişiklik
Yasa ile ilgili
özel talepler
Aynı IMDS ID'si,
daha üst
“Sürüm"
Yeni IMDS ID'si
Şekil 1 - Değişiklik Yönetimi Akışı
6
4 Veri Sayfaları (MDS’ler / Modül’ler)
4.1 Yapı
Bir MDS, bir ebeveyn/çocuk ilişkisine sahip hiyerarşik bir ağaç yapısı ile inşa edilir. (Şekil 2) Yapıdaki
her bir dallanma noktası, düğüm olarak adlandırılır. Daha yukarıdaki düğüm “Ebeveyn” (Parent)
olarak adlandırılırken, buna doğrudan bağlanan düğüm ise “Çocuk” (Child) olarak adlandırılır. Farklı
düğüm tipleri için kurallar ve ilkeler bu dokümanın ileriki bölümlerinde tanımlanmıştır.
Bir MDS’nin oluşturulması ile ilgili ilave bilgi için, IMDS’nin web sitesi olan
(http://www.mdsystem.com) adresini kullanınız.
Public PagesFAQHow to TipsWhere can I find a walk through of creating an entry in
IMDS?
Kural / Ilke
Kural 4.1.A
Açıklama
Aynı “Ebeveyn” (Parent) düğümüne bağlı “Çocuk” (Child) düğümleri aynı tipte
olmak zorundadırlar. (Ör.: Bir komponent düğümüne bağlı düğümlerin hepsi,
komponent veya hepsi yarı-komponent olmalıdır ancak komponent ve malzeme
çocuk düğümlerinin bir karışımı olamaz.)
Aşağıdaki şekil, iki tane çocuk düğüme sahip olan en üst ebeveyn düğümünü lacivert renkle ve 2
çocuk düğüme sahip 2. Çocuk düğümünü – ki bu da bir ebeveyn düğümdür – altın rengi ile tasvir
edilmiştir.
Şekil 2 – MDS örneği
7
4.2 “Komponent”ler
4.2.1 Genel Bilgiler
Bir “Komponent” tek bir parçayı, bütün bir montajı veya bir montaj içerisindeki, bütün bir parçayı
ifade eder. Daha aşağı seviyedeki bütün bir parça genellikle “Alt-komponent” olarak adlandırılır. “Altkomponent”, “Komponent”le aynı sembol ile gösterilir.
Kural / İlke
Kural 4.2.1.A
Kural 4.2.1.B
Kural 4.2.1.C
İlke 4.2.1.a
İlke 4.2.1.b
İlke 4.2.1.c
Açıklama
Bir “Komponent” düğümü, en az bir “Alt-komponent”, bir “Yarı-komponent” veya
bir “Malzeme” çocuk düğümüne sahip olmalıdır.
“Komponent” adı IMDS tarafından oluşturulan rastgele bir isim olamaz.
(örnek: Component_12345678)
En üst “Komponent” düğümünün adı tanımlayıcı ve uygulanabilir müşteri tanımları
doğrultusunda olmak zorundadır. Eğer “Komponent” en üst düğümse ve müşteriye
gönderilecekse, “Alıcı Bilgisi” (Recipient Information) müşterinin göreceği adı
kontrol eder.
(“Description” alanındaki) “Komponent” adının İngilizce olarak raporlanması daha
iyi olur. İngilizce MDS’ler herhangi bir OEM tarafından red edilmeyecektir.
“Komponent” adı tutarlı bir ad olmalıdır ki; (eğer var ise) malzemeye uygun
“Uygulama Kodu” (Apllication Code), “Komponent” ile ilişkilendirilebilsin. (Örnek:
Komponent Adı: Bush, Uygulama Kodu: Alloying element in bearing shells and
bushes)
Uygulanabiliyor ise en üst komponent düğümünün adı, ürün ağacındaki (BOM) ad
ile benzer olmalıdır.
4.2.2 Ağırlık ve Tolerans
“Measured Weight per Item” alanına girilen değer, “Komponent”in resmî (gerçek) ağırlığıdır.
“Tolerance” alanına girilen değer, resmî ağırlıktan izin verilen ölçüde sapma miktarıdır.
“Calculated Weight per Item” Çocuk düğümlerin “Measured Weight per Item” değerlerinin toplamını
verir ve IMDS sistemi tarafından otomatik olarak girilir.
Kural / İlke
Kural 4.2.2.A
Kural 4.2.2.B
Kural 4.2.2.C
Kural 4.2.2.D
Açıklama
Herhangi bir “Komponent” için, “Komponent”in gerçek ağırlığı (ölçülen ağırlık; eğer
uygulanamıyorsa, resimde verilen ağırlık) mutlaka girilmelidir.
Bir “Komponent” düğümünün ağırlığını düşürmek ve daha sonra komponent adedi
ile çarparak, komponentin ağırlığını değiştirmek yasaktır.
Bir “Komponent” veya “Alt-Komponent”in ölçülmüş ağırlığının “Tolerance” alanına
girilen değer; uygun ürün parça resminde, uygulanabiliyor ise “Kalite Yönetim
İlke”lerinde (Ör: ISO 9000, VDA Vol.2) veya ilgili OEM standardında listelenmiş izin
verilen sapma değerlerini kesinlikle aşmamalıdır.
“Measured Weight per Item” ile “Calculated Weight per Item” arasındaki sapma
değeri, girilen tolerans değerini kesinlikle aşmamalıdır.
8
4.3 “Yarı-komponent”ler
4.3.1 Genel Bilgiler
Bir “Yarı-Komponent”, yarı mamûl bir üründür (Ör: Sac rulosu, boru vb). Bu ürünlerin
tamamlanabilmesi için en az bir süreç adımı gereklidir (Ör.: kesme, zımbalama vb). Bir “YarıKomponent” kesin ağırlığa sahip değildir. İleri bir işlem adımı olmaksızın, ağırlık tanımlanamaz. “YarıKomponent”lerin ağırlığını hesaplayabilmek için “Kullanım Ağırlığı Tipi” (Usage Weight Type) bilgisi
kullanılır. (Ör.: kg/m2, kg/m vb). Bir “Yarı-komponent” çeşitli “Malzeme”ler veya “Yarı-komponent”leri
ihtiva edebilir. (Şekil 3’e bakınız)
Kural / İlke
Kural 4.3.1.A
Kural 4.3.1.B
Kural 4.3.1.C
Kural 4.3.1.D
Kural 4.3.1.E
İlke 4.3.1.a
Açıklama
Bir “Yarı-Komponent” ebeveyn düğümü; en azından bir “Malzeme” veya bir “Yarıkomponent” çocuk düğümüne sahip olmalıdır.
IMDS 7.0 sürümünden itibaren oluşturulan tüm “Yarı-komponent”lerde, “YarıKomponent”in kullanım ağırlığı tipi (kg/m, kg/m2 veya kg/m3) mutlaka girilmelidir.
Bitmiş bir “Komponent”in bünyesinde bulunan bir “Yarı-Komponent” mutlaka
raporlanmalıdır. Sökülecek bağlar, sargılar, astarlar vb. kesinlikle raporlanmamalıdır.
“Yarı-Komponent” adı IMDS tarafından oluşturulan rastgele bir isim olamaz.
(örnek: Semi-Component_12345678)
En üst “Yarı-Komponent” düğümünün adı tanımlayıcı ve uygulanabilir müşteri
tanımları doğrultusunda olmak zorundadır.
“Yarı-Komponent” adının İngilizce olarak raporlanması daha iyi olur. İngilizce
MDS’ler herhangi bir OEM tarafından red edilmeyecektir.
Aşağıdaki şekil, kabûl edilebilir bir “Yarı-komponent” yapısını örneklemektedir.
Şekil 3 – Örnek bir “Yarı-komponent” yapısı
9
4.3.2 Oran (Yüzde) Aralıkları
IMDS, bir “Yarı-Komponent”in veya “Yarı-Komponent” ebeveyn düğümüne ilave edilmiş bir malzeme
çocuk düğümünün miktarını (yüzdesini) kullanıcının kendi başına tanımlamasına müsade eder. Bu
miktar sabit bir oran olabileceği gibi X’den Y’ye % bazında bir aralık değeri veya “Geri Kalan” (Rest)
seçeneği ile de ifade edilebilir.
Kural / İlke
Kural 4.3.2.A
Kural 4.3.2.B
Açıklama
Miktar tipi olan “Range” yalnızca, bir “Yarı-Komponent” tanımındaki bir “Malzeme”
veya “Yarı-Komponent” miktarının gerçek çeşitliliğini yansıtmak için kullanılır.
“Range”, tüm bileşimin açıklanmasını önlemek amacı ile kullanılmamalıdır.
Eğer miktar tipi olarak “Range” seçilmiş ise, “Yarı-Komponent”ler ve “YarıKomponent”e ilave edilen malzemeler için, aşağıdaki azami miktar aralıkları
uygulanır:
Miktar: X%’den, Y%’ye kadar
Azami M = Y% - X%
0 < X ≤ 100
M ≤ 20
Örnek: %30’dan, %70’e kadar olan bir aralığa müsade edilmez. Çünkü bu durumda
M değeri 40 (70-30=40) olur ancak izin verilen azami M değeri %20’dir.
“IMDS Yönetim Kurulu” (IMDS Steering Committee) tarafından yayınlanmış
(Tedarikçi: IMDS Committee, ID 423; IMDS Committee / ILI Metals, ID 18986 veya
Stahl und Eisen Liste, ID 313) MDS’lerdeki “Yarı-Komponent” ve “Malzeme”ler için
bu kural uygulanmaz ve bunları içeren veri sayfaları bu kuraldan dolayı kesinlikle red
edilemezler.
4.4 Malzemeler (Materials)
4.4.1 Genel Bilgiler
Bir “Malzeme”, normal şartlar altında sadece “Hammadde”leri içerir. “Hammadde”ler ile ilgili daha
fazla bilgi için, 4.5. Hammaddeler’e bakınız. Bazı şartlarda bir “Malzeme”, başka malzemelerden de
meydana gelebilir. (Örnek: Dolgulu termoplastikler: Temel Polimer, Masterbatch boyası ve
Masterbatch tutuşma geciktirici “Malzeme”lerinden meydana gelir. Bu haliyle, yeni bir renge sahip,
tutuşma geciktiricili, dolgulu termoplastik bir bileşik elde edilmiş olur.)
10
Kural / İlke
Kural 4.4.1.A
Kural 4.4.1.B
Kural 4.4.1.C
Kural 4.4.1.D
Kural 4.4.1.E
İlke 4.4.1.a
İlke 4.4.1.b
Açıklama
Bir “Malzeme” ebeveyn düğümü, en az bir “Hammadde” veya en az iki “Malzeme”
çocuk düğümünden oluşabilir.
Bir “Malzeme” nihaî (Final) durumunda tanımlanmak zorundadır. Yalnız son
malzemenin içerdiği “Hammadde”ler raporlanmalıdır. (Ör: Kürlenmiş yapışkanlar
veya boya kaplamaların girişleri, buharlaşan solventler olmaksızın yapılmalıdır.)
Nihâi (Final) Malzeme/Parça içeriğinde bulunmayan ancak bir Malzeme/Parçanın
üretiminde kullanılan işlem kimyasalları raporlanmamalıdır.
Her bir homojen “Malzeme”, ayrı birer “Malzeme” olarak tanımlanmalıdırlar.
“Homojen”in tanımı hakkında bilgi için, IMDS001 Annex I, Bölüm 1.1.’e bakınız. Eğer
bir “Malzeme” ebeveyn düğümü, çocuk “Malzeme” düğümlerine sahip ise, ebeveyn
“Malzeme” düğümü homojen olmak zorundadır. Katman oluşturan iki veya daha
fazla “Malzeme” homojen (yekpare) olarak değerlendirilemez. Örnek: Çelik üzerine
çinko kaplama veya boya katmanları, en üst “Malzeme” homojen (yekpare) olmadığı
için, “Alt-Malzeme”lere sahip bir “Malzeme” olarak raporlanamaz.
Malzeme verisi, malzeme imalatçısı firmalar tarafından oluşturulmak zorundadır.
Malzeme imalatı yapmayan firmalar, malzeme verilerini tedarikçilerinden elde
etmek zorundadırlar veya (Eğer, IMDS tarafından desteklenen genel bir standartta
tanımlanmış “Malzeme”leri kullanıyorlar ise;) IMDS Yönetim Kurulu’nun (IMDS
Steering Committee) yayınladığı ilgili “Malzeme” MDS’sini kullanmak zorundadırlar.
Polymer bir “Malzeme”ye (Sınıf 5.x) en az iki farklı “Hammadde” ilave edilmiş
olmalıdır.
Bir malzeme tedarikçi MSDS’si (güvenlik veri sayfası), genellikle MDS’leri oluştrumak
için yeterli veriyi sunmaz. MDS’ler “Malzeme”in nihâi (final) durumunda bulunan,
katkı maddeleri dahil, işlem kimyasalları hariç, tüm “Hammaddeleri” tanımlayıcı
olmak zorundadır. (Örnek: Nihâi (Final) ürün)
4.4.1.1 IMDS Yönetim Kurulu Tarafından Yayınlanmış “Malzeme” MDS’leri
IMDS Yönetim kurulu bir çok MDS yayını yapmıştır. Uygunabildiğinde, yeni MDS’ler oluşturmak yerine
bunların kullanılması zorunludur. IMDS Yönetim kurulu öncelikle metal malzemeler (Sınıf 1-4) için
MDS’ler tanımlamıştır. IMDS Yönetim kurulu MDS’leri üç farklı IMDS şirketi altında yayınlamaktadır:
IMDS Committee (423), IMDS Committee/ILI Metals (18986) ve Stahl und Eisen Liste (313).
IMDS Yönetim kurulu, uygulanabilir olduğunda, kullanılabilecek başka malzemeler de yayınlamıştır.
(Örnek: pasivasyon malzemeleri, metal kaplamaları vb.)
IMDS Yönetim kurulu tarafından yayınlanmış malzeme MDS’leri, IMDS kontrol prosedürlerinden muaf
tutulurlar.
Eğer IMDS Yönetim kurulu tarafından yayınlanmamış bir “Malzeme”, ISO, EN, JIS, ASTM vb. gibi genel
bir standartta kimyasal bileşimi ile birlikte tanımlanmışsa, eklenen bu “Malzeme”yi kullanmak için
IMDS yardım masalarından birine danışılması tavsiye edilir. Genel malzeme bileşimi standartları
sadece metal sınıfları için mevcuttur. Bütün malzeme standartlarının, IMDS Yönetim kurulu tarafından
yayınlanması mümkün değildir. (Örnek: Sadece malzeme özelliklerini tanımlayan ancak bileşimini
tanımlamayan belirli SAE normları, Kore ve Çin standartları)
11
Kural / İlke
Kural 4.4.1.1.A
Kural 4.4.1.1.B
İlke 4.4.1.1.a
Açıklama
Eğer IMDS Yönetim kurulu tarafından yayınlanmış malzeme MDS’leri kullanılıyorsa,
bunlar mutlaka bir ağaç yapısına atfedilmeli veya eklenmelidir. Bu malzeme
MDS’lerinin birebir kopyalarının yapılmasına izin verilmez.
Eğer kullanılan malzemeler ile IMDS Yönetim Kurulu’nun ilgili malzeme MDS’lerinde
verilen malzeme tanımları eşleşmiyorsa, bu malzeme MDS’leri kesinlikle
kullanılmamalıdır.
IMDS tarafından desteklenen genel bir standarda göre imal edilmiş “Malzeme”ler
için, IMDS Yönetim Kurulu tarafından yayınlanmış malzeme MDS’lerinin kullanılması
tercih edilmelidir.
4.4.2 Malzeme MDS’lerinde Verilen Bilgiler
Bir malzeme MDS’ini oluştrururken çeşitli alanlar doldurulur. Bu alanların hepsi bir takım bilgiler ihtiva
eder. Bu bilgilerin bazıları isteğe bağlıyken, diğerlerinin doldurulması zorunludur. Bu bölüm tüm
alanları ve bu alanlarda uygulanan kuralları tanımlar.
Şekil 4 – Bir Malzeme MDS’inin Yapısı
ID/Version
IMDS ID/Version Her yeni bir malzeme MDS’si oluşturulduğunda IMDS tarafından otomatik olarak
oluşturulur. Bu ID ile birlikte, malzeme MDS’si açık bir şekilde tanımlanabilir.
MDS Supplier
Bu alan IMDS tarafından otomatik olarak doldurulur ve malzeme MDS’ini oluşturan firma ile ilgili
bilgiyi içerir.
12
Name
Aşağıdaki tablo, “Malzeme Adı” (Name) ile ilgili bazı Kural ve İlkeleri tanımlar
Kural / İlke
Kural 4.4.2.A
Kural 4.4.2.B
Kural 4.4.2.C
Kural 4.4.2.D
İlke 4.4.2.a
Açıklama
Malzeme adını, EN alanına İngilizce olarak girmek zorunludur. Farklı dillerde malzeme
adı girişleri isteğe bağlıdır.
“Malzeme Adı”, kesinlikle ticari bir ad olmamalıdır. Ticari adlar, “Trade Name” alanına
girilebilir. (Aşağıya bakınız)
Eğer bir “Malzeme”, genel bir standartta tanımlanmış ise veya belirli bir tipin
malzemeleri için kullanılan terminoloji genel bir standart ile tanımlanmış ise (Ör.:
Plastikler için ISO 1043 – 1 ve 2, Elastomerler için ISO 1629 veya Termoplastik
elastomerler için ISO 18064), o halde “Malzeme Adı” genel bir standarda göre
girilmelidir, örnek:
 Çelikler için – EN 10027, JIS normları,
örnek: STM-C 540
 Alüminyum alaşımlar için – EN 573, JIS normları, örnek: Al-Si12
 Bakır alaşımları için – ISO normları,
örnek: CuAl5
 Plastikler için – ISO 1043-1 ve Iso 1043-2,
örnek: PE-LD
 Elastomerler için – ISO 1629,
örnek: ACM
 Termoplastik elastomerler için – ISO 18064,
örnek: TPA-ES
Eğer herhangi bir genel standarta tanımlanmış bir isim mevcut değilse, o halde isim
açıklayıcı olmak zorundadır. Örnekler:
 Alüminyum alaşımı
 Yapışkan katman
 Temel kaplama (Basecoat), Vernik (Clear Coat)
 Cam
 Propellant, Hava yastığı
 Yağlayıcı madde
(Standart olmayan) Tanımlayıcı bir “Malzeme Adı” için, “Malzeme Adı” kategoryi
belirlemelidir. (örnek: Metal, polimer, mineral, propellant, organik, yağlayıcı)
Internal Mat. No.
Tedarikçiler “Internal Mat. No.”yu ürünlerini tanımlamak için sıklıkla kullanırlar. Bahsedilen bu numara,
“Internal Mat. No.” Alanına girilir. Bu giriş, standart “Malzeme” numarası ile karıştırılmamalıdır. (Std.
Mat. No. Bölümüne bakınız)
Kural / İlke
İlke 4.4.2.b
Açıklama
Bu giriş isteğe bağlıdır.
Trade Name
Bu alana malzemenin ticari adı girilir.
Kural / İlke
Açıklama
İlke 4.4.2.c
Bu giriş isteğe bağlıdır.
13
Std. Mat. No.
Bu, malzemeler için genel standartlarda tanımlanan “Standart Malzeme Numarası”dır. “Standart Mat.
No.”, yukarıda tanımlanan “Internal mat. No.” İle karıştırılmamalıdır. Bu alan sadece malzeme sınıfı 1-4
için geçerlidir.
Kural / İlke
Kural 4.4.2.E
Açıklama
Parçaların içinde bulunan, ağırlığı 5g’dan fazla olan ve malzeme numarası, genel bir
standartta tanımlanmış malzemeler için bu giriş zorunludur.
Symbol
Bu, ilgili ISO standartlarında tanımlanan termoplastikler, termoplastik elastomerleri ve elastomerler için
standart bir semboldür. Bu alan sadece 5x ve 6x malzeme sınıflandırması için uygulanabilirdir.
Kural / İlke
Kural 4.4.2.F
Açıklama
Parçaların içinde bulunan, ağırlığı 5gr’dan fazla olan termoplastikler (filled/unfilled, ISO
1043, IMDS 001a’ya bakınız), termoplastik elastomerler (ISO 18064, IMDS 001a’ya
bakınız) ve elastomerler (ISO 1629, IMDS 001a’ya bakınız) için bu giriş zorunludur. Bu
“Malzeme”ler, tipik olarak 5.1.a/b – 5.3. malzeme sınıflarında bulunurlar.
Classification
VDA 231-106’ya göre malzeme sınıflandırmasıdır. Doğru VDA sınıflandırmasının nasıl atanacağına dair
ilave bilgiye, IMDS 001a’dan ulaşılabilir. (IMDS 001’in Ek I’i)
Kural / İlke
Kural 4.4.2.G
Açıklama
Bu giriş zorunludur. Parça içerisindeki malzeme ağırlığından bağımsız olarak, tüm
malzemeler için doğru bir sınıflandırma atanmalıdır.
Normlar / Standartlar
Malzeme bileşenlerinin tanımlandığı genel standartlar (örnek: EN, DIN, JIS, ASTM, ISO vb.)
Kural / İlke
Kural 4.4.2.H
Kural 4.4.2.I
Açıklama
IMDS tarafından desteklenen genel normlarda tanımlanan malzemeler için bu giriş
zorunludur. 6’dan 9’a kadar olan sınıflandırmalar genel normlara sahip olmayabilir.
Parça içerisindeki ağırlığı 5gr’dan az olan malzemeler için bu giriş isteğe bağlıdır.
In-house Norms
Bu alan, serbest metin girilebilecek bir alan değildir. Bu normlar bir otomobil imalatçısının malzeme
şartnamesine özgüdür. Sadece MDS oluşturan firma ve normun sahibi araç imalatçısının kullanıcıları,
kullanacakları zaman normları görebilirler.
Kural / İlke
İlke 4.4.2.d
Açıklama
Bu giriş isteğe bağlıdır.
14
Supplier
Bu, malzeme tedarikçisinin girildiği, serbest metin alanıdır.
Kural / İlke
İlke 4.4.2.e
Açıklama
Bu giriş isteğe bağlıdır.
Remark
Kural / İlke
Kural 4.4.2.J
Kural 4.4.2.K
İlke 4.4.2.f
Açıklama
Bu alan sadece malzeme ile ilişkili yorumlar için kullanılmalıdır.
Bu alanda kontrat gerekliliklerine atıf edilen beyanatlara izin verilmez. (örnek: yasal
feragatname, muafiyet maddeleri)
Bu giriş isteğe bağlıdır.
Development Sample Report
Buradaki bir “Kontrol” (Check) kutucuğu işaretlenerek, MDS’nin “Hazırlık” (Preliminary) veya “Prototip”
(Prototype) olduğu belirtilir. (4.4.4 Preliminary veya Prototip MDS bölümüne bakınız).
Kural / İlke
Kural 4.4.2.L
Açıklama
MDS’lerin en son hallerinde (örnek: üretimi tamamlanmış parçaları ifade eden
MDS’lerde), bu kutucuk kesinlikle işaretlenmemelidir.
4.4.3 Oran (Yüzde) Aralıkları
Bir “Malzeme” ebeveyn düğümünün, çocuk düğümlere sahip olduğu hallerde, IMDS’ye göre; herbir “AltMalzeme”in katkı sağladığı ebeveyn düğümünün oranını (yüzdesini) kullanıcının belirlemesi gerekir. Bu
miktar sabit bir oran olabileceği gibi X’den Y’ye % bazında bir aralık değeri veya “Geri Kalan” (Rest)
seçeneği ile de ifade edilebilir.
Kural / İlke
Kural 4.4.3.A
Kural 4.4.3.B
Açıklama
Miktar tipi olan “Range” yalnızca, bir “Malzeme”nin diğer bir “Malzeme” içindeki
gerçek çeşitliliğini yansıtmak için kullanılmalıdır. “Range”, tüm bileşimin açıklanmasını
önlemek amacı ile kullanılmamalıdır.
Eğer miktar tipi olarak “Range” seçilmiş ise, “Malzeme”ye ilave edilen “Malzeme”ler
için, aşağıdaki azami miktar aralıkları uygulanır:
Oran: X%’den, Y%’ye kadar
Azami M = Y% - X%
0 < X ≤ 100
M ≤ 20
Örnek: %30’dan, %70’e kadar olan bir aralığa müsade edilmez çünkü bu durumda M
değeri 40 (70-30=40) olur ve izin verilen azami M değeri %20’dir.
“IMDS Yönetim Kurulu” tarafından yayınlanmış (Tedarikçi: IMDS Committee, ID 423;
IMDS Committee / ILI Metals, ID 18986 veya Stahl und Eisen Liste, ID 313) MDS’lerdeki
“Malzeme”ler için bu kural uygulanmaz.
15
4.4.4 “Hazırlık” (Preliminary) veya “Prototip” (Prototype) MDS
(Ayrıntılar için IMDS 023’e bakınız)
“Hazırlık” (Preliminary) veya “Prototip” (Prototype) malzeme MDS’leri, malzemenin kesin içeriğinin
bilinmediği hallerde, bir parçanın gelişim süresi boyunca kullanılması için tasarlanmıştır.
Herbir malzeme sınıflandırması için, IMDS Yönetim Kurulu, içeriği %100 “Wildcard”lardan oluşan,
“Preliminary” MDS’lerde kullanılabilecek ve “Prot-Mat MDS” olarak adlandırılan MDS’ler yayınlamıştır.
Kural / İlke
Kural 4.4.4.A
Kural 4.4.4.B
Kural 4.4.4.C
İlke 4.4.4.a
Açıklama
Eğer bir malzeme (Development Sample Report kutucuğunda gösterilen) “Hazırlık”
(Preliminary) olarak işaretlenmişse, ne olursa olsun ilave edildiği ebeveyn düğümü de
“Hazırlık” (Preliminary) olarak işaretlenmek zorundadır.
“Hazırlık” (Preliminary) malzeme MDS’lerinin kullanımına (IMDS Yönetim Kurulu
tarafından yayınlanan ProMat’lar dahil), yalnızca “Malzeme” içinde GADSL listesinde
(Renault’un tedarikçileri için: BGO listesi) yer alan “Hammadde”ler olmadığı durumda
izin verilir.
“Hazırlık” (Preliminary) malzeme MDS’lerinin, nihâi (Final) MDS’lerde (Üretim
parçalarının sunumunda) kullanımı yasaktır. Nihâi (Final) bir MDS’de (PPAP/Initial
Sapmle Report süresince) malzeme kompozisyonu mutlaka bilinmelidir ve bu
dokümana göre beyan edilmelidir.
İki kere çalışma yapılmasını önlemek için, “Hazırlık” (Preliminary) MDS’si, nihâi (Final)
veri ile yalnızca bir defa güncellenerek, müşteriye bir “Nihâi (Final) MDS” olarak
sunulur.
4.4.5 Uygulama Kodları
Bazı Hammaddelerin, doğrudan komponent ebeveyn düğümüne ilave edildiği hallerde, bir “Uygulama
kodu” seçilmesi zorunludur. “Uygulama Kodu” gerektiren “Hammadde”ler genellikle belirli uygulamalar
ile sınırlandırılmış otomotiv ürünleridir.
Bir uygulama kodu gereksinimi olduğu zaman, “Application” adında ilave bir sekme belirir. Eğer bir
“Malzeme”nin içinde birden fazla “Uygulama Kodu” gerektiren “Hammadde” var ise, tüm
“Hammadde”ler aynı sekmede görülür. Her bir “Hammadde” için uygulanabilecek “Uygulama kod”ları
daha sonra bu sekme üzerinde görüntülenir. Herbir “Hammadde” için “Uygulama Kodu” bu sekme
üzerinden seçilebilir. IMDS sisteminin herhangi bir uygulama ile ilgili bir öneride bulunduğu ana kadar,
her bir “Hammadde” için doğru uygulamayı tanımlama sorumluluğu kullanıcıya aittir.
“Uygulama Kodları” serbest metin girişi yapılabilecek alanlar değildir. Uygulama kodları için kabul
edilebilir seçenekler IMDS tarafından sunulmaktadır. IMDS, hangi uygulama kodunun kullanılabilir
olduğunu belirleyebilmek için “Hammadde”yi, malzeme sınıflandırlamasını ve malzeme içindeki
“Hammadde”nin yüzdesini kullanır. Uygun uygulama kodunun seçimi, uygun “Radio Button”unun
kontrolü üzerinden yapılır. Her bir “Malzeme”deki, her bir “Hammadde” için sadece bir “Uygulama
Kodu” seçilebilir.
Uygulama kodları, yasal gerekliliklere göre güncellenir. “3.2. Değişiklik Yönetimi” gereğince, yeni
MDS’ler, tarihi geçmiş (güncel olmayan) uygulama kodları içermemelidir.
16
Kural / İlke
Kural 4.4.5.A
Kural 4.4.5.B
İlke 4.4.5.a
Açıklama
Eğer bir “Malzeme” MDS’sindeki bir “Hammadde”, “Uygulama ilişkili” ise, “Malzeme”
MDS’si, bir “Komponent” MDS’sine atıf edildiği zaman, mutlaka doğru “Uygulama
Kodu” atanmalıdır.
“Uygulama Kodu”, “Malzeme”nin, “Komponent” içindeki gerçek kullanımını
yansıtmalıdır.
Eğer bir “Hammadde” ilk defa “Uygulama” ile ilişkilendiriliyor ise ilgili MDS’ler
düzeltilerek, tekrar sunum yapılmalıdır.
4.5 “Hammadde”ler (Basic Substances)
4.5.1 Genel Bilgiler
“Hammadde”, “Malzeme”nin bir parçasıdır. Bu bir kimyasal element (örnek: demir, bakır) veya bir bileşik
de (örnek: akrilik reçine, çinko oksit) olabilir. ”Hammadde”ler genellikle özel bir CAS (Chemical Abstract)
numarası veya fonksiyonları ile tanımlanırlar. Genellikle, üç farklı alanda sınıflandırılırlar:
 CAS Numarası olan “Hammadde”ler – CAS numarası atanmış, açık olarak tanımlanmış
maddelerdir. Örnek: Demir (CAS# 7439-89-6)
 Psuedo-Substance (Yalancı hammadde) – Yalancı hammadde, “Hammadde” veya “Hammadde”
grubu ile ilgili doğru bir açıklama verir ancak bunlara herhangi bir CAS numarası atanmamıştır.
Örnek: “Acrylic resin”. Bu “Hammadde”lerin IMDS’deki gerçek maddeler gibi kabul edilmesi ve
“Wildcard” olarak değerlendirilmemesi önemlidir.
 “Joker”ler ve “Wildcard”lar – Bu “Hammadde”ler, belirli bir “Hammadde”yi tanımlamaz.
IMDS’de çok kısıtlı miktarda “Wildcard” mevcuttur ve bunların hepsi CAS# alanında “system”
ibaresine sahiptir. Örnekler; “Miscellaneous” veya “Not yet defined”.
IMDS’deki “Hammadde” listesi (BSL – Basic Substance List) merkezî olarak yönetilmektedir. Kullanıcıların,
kendi “Hammadde”lerini BSL’ye eklemeleri mümkün değildir. Eğer bir “Hammadde”eksikse, bunun
ilavesi için IMDS’nin “Basic Substance Request” fonksiyonu kullanarak talep yapılmalıdır. “Declerable”
“Hammadde”lerin isimleri GADSL’ye göre mavi renk ile belirtilir. GADSL’ye göre kullanımı yasaklı olan
“Prohibited” “Hammadde”lerin isimleri kırmızı renk ile belirtilir. Avrupa kimyasal regülasyonu REACH’a
göre “SVHC (Substances of very high concern)” “Hammadde”lerin isimlerinin altı çizili olarak belirtilir.
“SVHC”, “Prohibited” ve “Declerable” olan “Hammadde”ler, bir ”Uygulama Kodu” gerektirir.
Kural / Ilke
Kural 4.5.1.A
Kural 4.5.1.B
Kural 4.5.1.C
Kural 4.5.1.D
Ilke 4.5.1.a
Açıklama
“Hammadde”ler, mutlaka “Malzeme” içinde var olan forma girilmelidir. Bunun nedeni;
“Hammadde”nin elemanter dökümüne izin verilmemesidir. (örnek: formülasyonları ile
sunulan polimerler C, H, N, O)
“Malzeme” içerisindeki tüm “Hammadde”ler mutlaka açık bir şekilde ifşâ edilmeli veya
Joker/wildcard kullanarak (4.5.2. Gizli “Hammadde”ler ve 4.5.3. Jokers/Wildcards
bölümlerine bakınız) açıklanmalıdır.
Bir “Malzeme” içerisindeki tüm “Hammadde”lerin yüzdesel toplamı %100 olmalıdır.
Eğer aralıklar kullanılacak olunursa, sistemin hesapladığı ağırlık ortalamaları ile diğer
sabit yüzdelerin toplamı mutlaka %100 olmalıdır.
Yasal gereklilikler ile uygunluğun değerlendirilebilmesi için “Declerable” ve
“Prohibited” maddeler ve bunların içeriği/uygulaması mutlaka ifşâ edilmelidir.
Eğer uygulanabilirse, bir “Hammadde” her zaman CAS numarası ile bağlantılı olmalıdır.
17
4.5.2 Gizli “Hammadde”ler
GADSL’ye göre “Declerable” veya “Prohibited” olarak tanımlanmayan, SVHC olmayan, Renault listesinde
yer almayan veya bir uygulama kodu gerektirmeyen maddeler, “Gizli” (Confidential) olarak
işaretlenebilirler. Bu maddeler, “Hammadde”nin “Ingredients” sayfasındaki “Detail” sekmesinde
“confidential” işaret kutucuğuna sahiptir. Eğer bir “Hammadde” confidential olarak işaretlenmişse,
bunlar sadece MDS’yi oluşturan firma ve “Trusted Users” olarak atanmış diğer IMDS firmaları tarafından
görülebilir. Diğer bir firmadaki kullanıcıya “Trusted User” durumunu atayacak olan kişi, MDS’yi üreten
firmanın “Client manager”idir. MDS’yi üreten firma verinin sahibi olmaya devam etmektedir. Tüm
tedarik zinciri boyunca, bu bilgi, sadece “trusted users” tarafından görülebilecektir. “Gizli” maddelerin
kendi iç sistemine (in-house system) indirilmesi (download) - OEM olunması durumunda dahi – mümkün
değildir. Diğer IMDS firmalarındaki kullanıcıların, ağacın bir kopyasını yapması ve mevcut veriyi geri
alması mümkün değildir.
Kural / Ilke
Kural 4.5.2.A
Kural 4.5.2.B
Kural 4.5.2.C
Ilke 4.5.2.a
Açıklama
GADSL’e (Renault tedarikçileri için: BGO Listesi) göre “Prohibited” veya “Declerable”
olarak işaretlenmemiş veya SVHC olmayan ve uygulama kodu gerektirmeyen
“Hammadde”ler “Gizli” (Confidential) olarak işaretlenebilir.
Eğer bir GADSL (Renault tedarikçileri için: BGO Listesi) güncellemesi, bir malzeme
MDS’sindeki “Confidential” olarak işaretlenmiş maddelerin durumunu değiştiriyorsa,
buna bağlı olarak mutlaka ilgili malzeme MDS’inin durumu confidential olmayacak
şekilde güncellenmelidir. Bu malzeme MDS’sini içeren diğer MDS’ler de tedarik zinciri
boyunca mutlaka güncellenmelidir. (Bölüm 3.2’ye bakınız)
Çok gizli maddeler için kullanılan Wildcards (Bölüm 4.5.3’e bakınız) da dahil,
Confidential maddelerin toplamı, bir “Malzeme”nin ağırlığının %10’unu aşmamalıdır.
“Alt-Malzeme”lerdeki “Masterbatche”ler (Plasik malzemeleri renklendirmek için
kullanılan Hammaddeler) için muafiyetlere izin verilir; “5.1. (Yüksek) Plastik
Masterbathc’lerindeki Gizli Hammaddeler” bölümüne ve IMDS 001a’ya bakınız. Eğer
“Hammadde” aralıkları kullanılıyorsa, bu toplamın hesabı için aralıkların ilgili ”azami”
değerleri uygulanır.
IMDS’nin, ”Confidential” maddeler içeren bir MDS’nin gerekli güncellemelerini
basitleştirmek ve otomatikleştirmek için gerekli aletleri sunmasından dolayı, gizli
madde bilgilerinin korunması için “Wildcard”lar (4.5.3) yerine “Confidential” maddeler
kullanılması şiddetle önerilir.
4.5.3 Jokers/Wildcars (Çok Gizli Maddeler)
GADSL’ye (Renault tedarikçileri için: BGO Listesi) göre “Declerable” veya “Prohibited” olarak
tanımlanmayan, SVHC olmayan veya bir uygulama kodu gerektirmeyen “Hammadde”ler bazen, tedarikçi
için Çok Gizli “Highly Confidential” olabilirler. Bu maddeler ağaçta joker/wildcard’lar ile yer değiştirebilir.
Bunun anlamı; fiili “Hammadde”nin bu şekilde girilmediği (Confidential Madde olması durumunda bile),
fakat bir Wildcard ile tamamen değiştirildiğidir. Böylece, wildcard tarafından gizlenen Hammadde, gerek
“Trusted User”lar ve gerekse de MDS’yi üreten firmadaki değer kullanıcılar tarafından görüntülenemez.
IMDS’de, çok gizli maddeler için jokers/wildcard’lara, “system” şeklinde yalancı CAS numarası atanır. Çok
gizli madde(ler)in tiplerinin karakterize edilebilmesi için, dokuz farklı wildcard mevcuttur (Şekil 5’e
bakınız).
18
Şekil 5 – IMDS’deki çok gizli maddeler için uygulanabilir wildcard’lar
Bu dokuz (9) joker/wildcard’lar aşağıdaki gibidir:
 Flame reterdant, not to declare: “non-declarable” tutuşma geciktiricileri için kullanılır.
 Further Additives, not to declare: “non-declarable” katkılar (örnek: polimerler) için kullanılır.
 Impact modifier, not to declare: Malzemenin darbe direncini etkileyen “non-declarable”
maddeler için kullanılır.
 Inorganic Ingredient, not to declare: Bir malzeme içerisinde saf halde bulunan “non-declarable”
inorganik maddeler için kullanılır. (örnek: kaya tozu, kül içeriği)
 Misc., not to declare: saf olmayan veya atık “non-declarable” maddeler
 Not yet specified, not to declare: Bu “wildcard”lar, bir “Malzeme” içindeki “declarable”
olmayacağı tahmin edilen henüz tanımlanmamış veya bilinmeyen maddeler için geliştirme
aşaması boyunca ön hazırlık malzeme MDS’lerinde kullanılırlar.
 Organic Ingredients, not to declare: Bir malzeme içerisinde saf halde bulunan organik maddeler
için kullanılır. (Tahta fiberleri)
 Pigment portion, not to declare: “Non-declarable” pigmentleri için kullanılır.
 Plasticizer, not to declare: Bir malzemenin şekil değiştirme davranışını etkileyen “nondeclarable” plastik malzemeler için kullanılır.
Kural / Ilke
Kural 4.5.3.A
Kural 4.5.3.B
Kural 4.5.3.C
Kural 4.5.3.D
Kural 4.5.3.E
Kural 4.5.3.F
Kural 4.5.3.G
Açıklama
Eğer bir maddeyi gizlemek için “wildcard” kullanılıyorsa, verinin sahibi olası bir yasal
soruşturma için ilgili veriyi (en az 30 yıl için) arşivlemek zorundadır.
Wildcard’lar GADSL’ye (Renault tedarikçileri için: BGO Listesi) göre “declerable” veya
“prohibited” olan maddeler ile, SVHC veya uygulama kodu gerektiren maddeleri
gizlemek için kesinlikle kullanılamaz.
Özel aklama şartlarında (sağlık kaygısı, çevresel koruma) mevcut “Hammadde”
hakkındaki veri, müşteri talebi üzerine ulaşılabilir hale getirilmiş olmalıdır.
GADSL (Renault tedarikçileri için: BGO Listesi) güncellendiği zaman, kendi ağaç
yapılarında wildcard kullanan her “Malzeme”yi oluşturan tedarikçi, içinde wildcard
kullanılan “Hammadde”lerin artık “declarable” veya “prohibited” olup olmadığını
belirlemek için dokümantasyonunu denetlemelidir. Eğer öyleyse, ilgili malzeme MDS’si
artık wildcard olarak gizlenmeyecek şekilde mutlaka güncellenmelidir. Bu “Malzeme”
MDS’sini içeren MDS’ler de, tedarik zinciri boyunca mutlaka güncellenmelidirler (“3.2.
Değişiklik Yönetimi”ne bakınız). Bunun anlamı, bir IMDS Yönetim Kurulu malzemesinin
artık kullanımının mümkün olmayabileceğidir.
Çok gizli maddeler için kullanılan Joker/wildcar’lar dahil “Confidential” maddelerin
toplamı, bir “Malzeme”nin %10’unu aşmamalıdır. Eğer “Hammadde” aralığı
kullanılıyorsa, bu toplamın hesaplanmasında aralığın ilgili azami değerleri kullanılır.
Ön hazırlık (Preliminary) malzeme MDS’lerinde, Wildcard sayısı sınırlandırılmamıştır.
Wildcard’lar “Confidential” olarak işaretlenemez.
19
Kural 4.5.3.H
Ilke 4.5.3.a
Ilke 4.5.3.b
Ilke 4.5.3.c
Ilke 4.5.3.d
“not yet specified” olan Wildcardlar sadece “Preliminary” malzeme MDS’lerinde
kullanılabilirler. Final (PPAP/Initial Sample Report) MDS’leri için oluşturulan
“Malzeme”lerde kullanılamaz.
GADSL’deki bir değişiklik sonrası tüm joker/wildcard’ların periyodik olarak gözden
geçirilmesi için gerekli çaba ve arşivleme gereksinimi nedeniyle, “Hammadde”lerin; çok
gizli madde bilgisi için Joker/wildcard kullanımı yerine, “confidential” olarak
işaretlenmesi şiddetle tavsiye edilir.
“Impact modifier” Wildcard’ının aşamalı olarak durdurulması ve eğer mümkünse yeni
MDS’lerde kullanılmaması hedeflenmektedir. Birçok duromer ve plastikler yalancı
madde içinde “Impact Modifier” içerir. (örnek: PA66-I, IMDS001a’ya bakınız)
“Plasticizer” ve “Flame Retardant” wildcard’larının aşamalı olarak durdurulması ve
eğer mümkünse yeni MDS’lerde kullanılmaması hedeflenmektedir. “Plasticizers”
hakkındaki güncel bilgilere IMDS 001a’dan ulaşılabilir.
Eğer oranlar, bir “Malzeme” içindeki beyan edilmemiş madde miktarı %10’dan fazla
olduğunda uyarı veren diğer maddeler için kullanılıyorsa, Wildcard’lar için “Rest” oran
tipini kullanmayınız. (Şekil 6’ya bakınız)
Aşağıda, ilk bakışta kabul edilebilir gibi görünen uyarı vermiş bir jokerde oran tipi olarak “rest”
kullanıldığı durum tasvir edilmiştir.
Şekil 6 – Uyarı veren Wildcard’lar için oran tipi “Rest”in kullanımı
20
4.5.4. Oran (Yüzde) Aralıkları
IMDS; bir malzeme içinde kullanılan “Hammadde”nin oranının kullanıcı tarafından tanımlanmasını
gerektirir. Bu oran, sabit bir değer, X’den Y’ye kadar bir aralık veya “Rest” (IMDS tarafından hesaplanan)
ifadesi olabilir.
Kural / Ilke
Açıklama
Kural 4.5.4.A
“Range” oranı, bir malzeme içindeki bir “Hammadde”nin yalnızca gerçek çeşitliliğini
yansıtmak için kullanılmalıdır. “Range”ler, kesinlikle, malzemenin tüm içeriğinin beyan
edilmesini önlemek amacı ile kullanılmamalıdır.
Kural 4.5.4.B
Eğer oran tipi olarak “Range” seçildiyse, aşağıdaki azami oran aralıkları uygulanır:
Oran: %X’den %Y’ye
Azami M = %Y - %X
0 ≤ X ≤ 7,5
M≤3
7,5 < X ≤ 20
M≤5
20 < X ≤ 100
M ≤ 10
Eğer “Range”ler kullanılırsa (örnek: %2 - %8), küçük numara diziyi tanımlar ve tablodaki
M değeri kullanılır. Sonuç olarak, %2 - %8 aralığına izin verilmez çünkü düşük değer
olan %2 için, azami Y değeri 5 (yani Y = 2+3 = 5) olur.
Bu kuralın muafiyetleri:
 Genel bir normda daha geniş bir aralık ile tanımlanmış bir malzemenin parçası olan
bir “Hammadde” (ancak böyle bir durumda, uygulanabiliyorsa, IMDS Yönetim
Kurulu tarafından yayınlanmış ilgili malzeme MDS’leri tercih edilmelidir.)
 Bir iç şartnamede (in-house specification) daha geniş bir aralık ile tanımlanmış bir
malzemenin parçası olan bir “Hammadde” (4.4.2. In-house Normlar). Bu şirket içi
şartnameler, kesinlikle teslimat şartlarının bir parçası olmalıdır.
 Yönetim Kurulu tarafından yayınlanmış olan MDS’lerdeki “Hammadde”ler
(Tedarikç,: IMDS-Committee, ID 423; IMDS-Committee/ILI Metals, ID 18986 veya
Stahl und Eisen Liste, ID 313).
 Tabloda verilenlerden daha yüksek bir doğal aralığa sahip “Hammaddeler” içeren
“Malzeme”ler.
5 Özel Durumlar
5.1. Plastik Masterbatch’lerdeki (Çok) Gizli Maddeler
Plastik Masterbatch’ler, genellikle temel bir polimer ve (renklendirilmiş) bir pigment içerir (şekil 7’ye
bakınız).
Kural / Ilke
Kural 5.1.A
Açıklama
Eğer bir plastik malzeme “Alt-Malzeme”ler içeriyorsa, “Hammadde” aralıkları ve (çok)
gizli maddelerin toplamı ile ilgili herhangi bir kısıtlama “Alt-Malzeme”lere uygulanmaz
ancak bunlar en üst malzeme seviyesinde hesaplanır. (Şekil 7’ye bakınız)
21
Şekil 7 – Plastik Ana Partisi için Örnek
5.2 Flat BOM (FBOM) Raporlama Yöntemi
Malzeme raporlama yapısını basitleştirmek için, belirli uygulamalarda, belirli “Komponent”lerin özet
“Komponent” grupları içinde toplanmasına izin verilir. Her bir “Komponent” grubu içindeki
“Hammadde”ler dâhil, tüm özet malzemeler mutlaka kendi oran veya aralık limitleri içinde
tanımlanmalıdır.
Kural / Ilke
Kural 5.2.A
Kural 5.2.B
Kural 5.2.C
Kural 5.2.D
Açıklama
FBOM raporlamasına yalnızca karmaşık kablo tesisatları ve baskılı devre panoları için
izin verilir.
Düz yapılı MDS’lerde, en üst “Komponent” seviyesi altında, mutlaka en az bir seviye
olmalıdır.
GADSL’ye (Renault tedarikçileri için: BGO Listesi) göre “prohibited” veya “declarable”
maddeler içeren “Komponent”ler veya bir uygulama kodu gerektiren “Komponent”ler
mutlaka ayrıca raporlanmalıdır. (Komponent gruplarında toplanmamalıdırlar)
Özel müşteri talebi üzerine, tedarikçinin kullandığı FBOM beyan tekniği, tüm verilerin
“Alt-tedarikçi” (Sub-tier) seviyelerden toplanmış olduğuna dair her bir kanıtı
ispatlamalıdır.
22
6 Tavsiye (Recommendation) 001 Sürüm ve Düzeltmeleri
6.1 Sürüm
Bu tavsiye ilk olarak 13 Aralık 2002 tarihinde onaylanmış ve sürülmüştür.
6.2 Düzeltmeler
Değ.
1
2
3
4
Tarih
08.2003
24.09.2003
30.10.2003
12.2005
5
03.2007
6
03.2008
7
10.2008
8
11.2009
9
01.2010
10
04.2012
Tanım / Sebep
Better definitions of the material and basic substances levels
Editorial changes
More specific definitions in points: 1, 3.5.2 and 3.5.4
3.2.2.3 definition FBOM
3.2.3 specification of weight ranges
3.3.2 extended description of semi-components and ex-ample
3.3.3 portion ranges of semi-components
3.4.2 extended definition and description of materials
3.4.3 portion ranges of materials
3.5.2 extended description of basic substances
3.5.4.10 example for the use of wildcard additional editorial changes
Adapted to check procedure of release 4.0:
3.3.3 Ranges for semi-components
3.4.2 Fields updated (Release 4.0), Std. Mat.-No / Inter-nal Mat.-No.
defined
3.5.2 Ranges for substances adjusted to the different classifications
4.2 Example added
additional editorial changes
Use of standard materials specified
3.4.5 Link to Recommendation IMDS 023 (ProtMats) added.
Adapted to check procedures of release 6.1 (ranges for small parts):
3.4.2 Norms/standards and std. material number optional for small
parts
3.5.2 Ranges adjusted for small parts
Changed into IMDS Rule 001
General rework, inclusion of Change Management, expanded detail,
set Rules and Guidelines
Change of Rule 3.2.1.A (wording changed for better under-standing)
Change of Figure 7, p. 23 (renamed example for rule 5.1.A)
Editorial changes
Menşei
IMDS SC
IMDS SC
IMDS SC
IMDS SC
IMDS SC
IMDS SC
IMDS SC
IMDS SCİ
AIAG,
CLEPA ve
JAPIA
IMDS SC
IMDS SC
23