Kaptoprilli Böbrek Sintigrafisi

NÜKLEER TIP
TURKISH JOURNAL OF
NUCLEAR MEDICINE
Uygulama Kilavuzu/Guideline
Kaptoprilli Böbrek Sintigrafisi
Türkiye Nükleer Tip Dernegi
Nefroüroloji Çalisma Grubu
Eser Ergün (1), Belkis Erbas (\ Nalan Alan Ô, Aysegül Dirlik e), Firat Güngör ci), Levent
Kabasakal Ô, Pinar Kirath (\ Zehra Özcan () , Özlem Özmen Ô, Haluk Sayman Ô,
CüneytTürkmenÔ.
.
(1) Hacettepe Üniversitesi, Tip Fakültesi, Nükleer Tip Anabilim Dali., (2) Istanbul Üniversitesi,
Cerrahpasa Tip Fakültesi, Nükleer Tip Anabilim Dali., (3) Ege Üniversitesi, Tip Fakültesi,
Nükleer Tip Anabilim Dali. , (4) Akdeniz Üniversitesi, Tip Fakültesi, Nükleer Tip Anabilim Dali.
Turk J Nuel Med, 2001, Vol. 10, (Supp)
Guideline for Renal Scintigraphy
With Ace Inhibition
Turkish Society of Nuelear Medicine
Nephro-Urology Task Group
I. Amaç
Bu kilavuzun amaci Nükleer Tip
Uzmanlarina renovasküler hipertansiyon
degerlendirmesi için kullanilan renal çalismalarin uygulanisi, yorumlanmasi ve rapor
edilmesi konularinda yardimci olmaktir.
II. Genel Bilgi ve Tanimlar
Renovasküler hastalik renal arterlerde veya dallarinda stenoz ya da tikanmadir.
Renovasküler hastalik sonucu iki önemli
klinik durum olusur. Birincisi böbrek fonksiyonlarinda önemli azalmaya neden olan
iskemik nefropatidir. Ileri ateroskleroz,
intrarenal
vasküler
lezyoiilar
gibi
hemodinamik olarak ciddi renal arter darliklari sonucunda iskemik nefropati gelisebilir
ve bu durum renal fonksiyonlarda iIerleyici
azalmaya ve renal atrofiye yol açabilir. Ikincisi renal hipopertUzyon ve buna bagli olarak
Yazisma Adresi: Prof Dr. Belkis Erbas, Hacettepe
Oniversitesi
gelisen renin-anjiotensin sistem aktivasyonu
sonucu olusan renovasküler hipertansiyondur.
Renovasküler hipertansi-yon potansiyel olarak tedavi edilebilen bir klinik durumdur. Bu
nedenle hipertansiyona neden olan renal arter
stenozu bulunan hastalari saptamak ve
revaskülarizasyon girisimlerinden yarar saglayabilecek hastalan tahmin etmek çok
önemlidir. Renovasküler hipertansiyon seçilmemis hipertansiyonlu popülasyonun % 13'ünde mevcuttur ve hastalarin %15-30'u
tedaviye cevap vermeyen hipertansiyon ile
saglik merkezlerine basvurmaktadirlar (2, 7).
Kaptopril sintigrafisinin amaci hipertansiyona
neden olan renal arter stenozu bulunan hastalari tespit etmek ve olasi bir müdahale sonrasindaki iyilesme durumunu önceden tahmin
edebilmektedir (1-6). Kaptoprilli renal
sintigrafi renal arter stenozu için degil
renovasküler hipertansiyon arastirilmasi için
kullanilan bir testtir (I, 6, 8). .,.
Tip Fakültesi. Nükleer Tip Anabilim Dali, Sihhiye-Ankara
.....
Kaptoprilli Böbrek Sinligrafisi
Ergün E. Erbas B. Alan N. Dirlik A, Güngör F, Kabasakal
lll. Endikasyonlar
Bu test renovasküler hipertansiyon
varligi açisindan orta ya da yüksek risk tasiyan hastalarda kullanilmalidir. Renovasküler
hipertansiyon açisindan orta ve yüksek riskin
göstergesi olan klinik bulgular söyledir:
1. Ani baslangiçli ve siddetli hipertansiyon.
2. Medikal tedaviye dirençli hipertansiyon.
3. Abdominal ya da lomber bölgede
üfiirüm.
4. Yasli bir
hastada
açiklanamayan
azotemi.
renal
5. ACEI
tedavisi
esnasinda
fonksiyonlarda bozulma.
6. Grade 3 veya 4 hipertansif retinopati.
7. Diger vasküler yataklarda tikayici hastalik.
8. 30 yasin altinda ya da 55 yasin üstünde
hipertansiyon gelismesi (8).
L, et aL.
ömürleri 48, 72 ve 96 saattir. Hastalar sayet
ACEI'ü kullanirken teste alinirlarsa testin
duyarliliginin düsük oldugu akilda bulundurolmalidir (1,9, 10).
Kronik diüretik kullanimi sivi kaybina yol açarak spesifisitede azalmaya neden
olabilir ve semptomatik hipotansiyon olusma
riskini artmr. Mümkünse kronik diüretik
kullanimi testten bir kaç gün önce kesilmelidir. Anjiyotensin II reseptör blokörlerinin de
(losartan) ACEI benzeri etkileri nedeniyle
testten önce kesilmeleri önerilmektedir. Diger
antihipertansif ilaçlarin etkileri ise tam olarak
bilinIDemeklebirlikte kalsiyum kanal blokörü
kullananlarda bilateral simetrik yanlis pozitif
sonuçlar bildirilmistir. Sayet hipertansiyon
siddetli ise bu ilaçlarin testten önce kesilmeleri mutlaka gerekli degildir (10, ll).
B. Önlemler
LV.Uygulama Yöntemi
A. Hastanin Hazirlanmasi
Iyi bir klinik öykü alinmali; hastanin
kullandigi ilaçlar, ACE inhibitörlerini ne
zaman kestigi, serum kreatinin düzeyi, istirahat halindeki kan basinci düzeyi (oturur ve
yatar pozisyondaki) ögrenilmelidir.
Testten önce hasta iyi hidrate
edilmelidir. Hasta agizdan ACEI alacak ise su
içmeli ve testten önceki 4 saat kati gida yememelidir. Tavsiye edilen protokollerden biri
testten önceki 60 dakikada 7 ml/kg su içilmesidir. Iki çalisma da ayni gün yapilacak ise
çalismalar arasinda hidrasyona devam edilmelidir. Kaptopril uygulamasinda da bu hastalara damar yolu açilmasi önerilir. Özellikle
intravenöz enalaprilat alan hastalarda damar
yolu olasi bir hipotansiyon atagi açisindan
açik tutulmalidir. Çalismadan 3-7 gün önce
yarilanma ömürlerine göre ACEl'leri kesilmelidir. Kaptopril, enapril ve lisinoprilin yari
TurkJNudMed2001;
Vol. ID (Supp)
ACEl'leri belirgin hipotansiyona
neden olabilir. Bu nedenle, kan basinci ACEI
ve radyofarmasötik enjeksiyonu öncesinde ve
de her 10-15 dakikada bir kontrol edilmelidir.
Kaptopril uygulamasinda hastalarda hipotansiyon durumunda kullanilmak üzere damar
yolunun açik olmasi önerilmektedir. Özellikle
intravenöz enalaprilat kullanilan ve yüksek
riskli hastalar (karotis hastaligi, geçici
iskemik atak, anjina, yeni miyokard enfarktüsü) ile kronik diüretik alanlarda damar yolu
açik tutulmalidir. Hastalar bazal kan basinçlarinin %70'ine ulasmadan ve asemptomatik
hale gelmeden eve gönderilmemelidir (1,6).
c. Radyofarmasötikler
Tc-99m-MAG3 ve Tc99m-DTPA en
sik.
kullanilan
ajanlardir.
Yüksek
ekstraksiyonu nedeniyle kreatinin düzeyi
yüksek olan hastalarda Tc99m-MAG3 tercih
edilmelidir (1, 4, 5, 12-15).
S-72
Kaptoprilli Böbrek Sintigrafisi
Ergün E, Erbas B, Alan N, Diriik A, Güngör F, Kabasakal L, et al.
Te-99m DTPA
MBq
(mCi)
37-370
0.0054
Te-99m MAG)
I-lO)
37-370
(0.020J
0.0041
(1-10)
0.015
*Bu hesaplamalarda
(Stabin ve ark.).
hastanin enjeksiyon
sonrasinda
ve daha sonra her 4 saatte bir idrara Çikti~i düsünülmüstür
Çocuklarda radyasyon dozimetrisi* ( 5 yas; renal fonksiyonlar normal)
Radyofarmasötik
Verilen aktivite
Te-99m DTPA
Te-99m MAG)
0.1
3.7
(0.1
En yüksek radyasyon
dozunu alan organ
mGyIMBq
(rad)
0.086
Mesane duvari
0.32
0.18
Mesane duvari
0.67)
Effektif doz
0.044
0.015
0.056
'Treves ST (ed), Pediatrle Nuelear Medicine 2nd ed. Sprlnger Verlag, New York: 1995:567-9.
Aynca Tc-99m EC de kaliteli görüntü, iyi böbrek tutulumu, kaptopril uygulamasindan sonra elde edilebilen dramatik
renogram egri degisiklikleri ile özellikle
böbrek fonksiyonlannda azalma olan ve dal
stenozu olasiligi düsünülen hastalarda önerilen bir ajandir. Eriskin için kullanilan aktivite
miktari 5 mCi'dir(16, 17).
D. Görüntüleme'
Calisma protokolü: Tek günlük ya
da iki günlük protokoller uygulanabilir. Iki
günlük protokolde ACEI renografisi birinci
gün yapilmalidir. Eger ACEI renografisi
normal ise (Grade Orenogram egrisi, SekiL.I)
renovasküler hipertansiyon olasiligi düsüktür
ve hastayi bazal çalisma için ikinci gün ça-
TurkJ Nucl Med 2001; Vol. 10 (Supp)
girmaya gerek yoktur. ACEI çalismasi normal degil ise spesifisiteyi yükseltmek jçin
bazal çalisma yapilmalidir (1,6).
Tek günlük protokolde hasta hastanede tüm çalismanin tamamlanmasi için uzun
süre kalir. Önce 37 MBq ci mCi) Tc-99m
DTPAya da MAG3 ile bazal çalisma yapilmalidir. Bazal çalismadan kalan sayimlarin
ACEl'lü çalismayi etkilememesi için ACEI
renografisinde 200-400 MBq (5-10 mCi)
düzeyinde aktivite enjekte edilmelidir. Çalismayi yorumlarken yine ayni nedenden
olusabilecek problemleri önlemek için iki
çalisma arasinda mümkün olan en uzun süre
birakilmalidir (1, 6).
S-73
Kaptopril/i Böbrek Sintigrafisi
Ergün E, Erbas B, A/an N, Diriik A. Güngör F. Kabasaka/ L. et al.
Sintigrafik vöntem: Görüntülerne sirt
üstü yatar pozisyonda, posteriordan yapilmalidir. Genis görüs alanli kamera tercih edilmelidir. Böylece kalp, böbrekler ve mesane
de görüntü alanina girer. Hesaplamalar için
kalp üzerinden bir zaman-aktivite egrisi çizilmeyecek ise böbrekler ve mesane bölgesinin görüntülerinin alinmasi yeterlidir. Düsük
enerjili, yüksek çözünürlüklü, genel amaçli
kollimatör kullanilmalidir. 128xl28 matriks
ya da 64x64 matriks kullanilmalidir. Dinamik
akim çalismasi yapilacaksa ilk 60saniye için
1-3 sn' lik görüntüler ve çalismanin geri kalan
kismi için 10-30 sn' lik görüntüler alinmasi
uygundur. Tüm çalisma süresi ise 20-30 dakika olmalidir. Görüntü aralarinda 1,2 veya 3
dakika birakilabilir. Bilgisayarin hafizasi izin
veriyor ise ara vermeden de görüntülerne
yapilabilir. Çalisma baslamadan önce hasta
idrarini yapmalidir. Çalisma bitiminde hasta
mesanesini bosaltinca ek bir görüntü daha
alinmalidir (1,6).
E. Uygulamalar
ACEI renografisi için kaptopril en
yaygin kullanilan ajandir. Ancak, enalaprilat
da bazi merkezlerde tercih edilmektedir.
Enalaprilatin ruhsatlandmlmis preparati Türkiye' de mevcut degildir. Agizdan kaptopril
için önerilen doz 25-50 mg' dir. Tableti
agizda çignedikten sonra su ile yutmak
absorbsiyonu artirabilmektedir. Gecikmis
mide bosalmasi ya da GlS'ten zayif
absorpsiyon söz konusu degilse 25 mg' lik
doz
yeterlidir.
Kaptoprilin
GlS 'ten
absorbsiyonunun azalmamasi için hasta çalisma öncesindeki 4 saat kati gida almamalidir (1). Kaptopril kanda 60 dakikada maksimum düzeye ulastigindan radyofarmasötik
enjeksiyonu ilacin alinmasindan 60 dakika
sonra yapilmalidir (1, 6). Enalaprilat
(Vasotec) kullaniliyor ise 40 iig/kg olmak
üzere 3-5 dakika süresince intravenöz olarak
ilaç verilir. Toplam doz 2.5 mg'i asmamalidir. Radyofarmasötik, enalaprilat verildikten
en az 15 dakika sonra verilir. Kaptoprile göre
islem süresi daha kisadir ve GlS ile ilgili
TurkJ Nuc/ Med 200/; Vol. /o (Supp)
r'
absorbsiyon problemleri söz konusu degildir.
Ancak, enalaprilat hipotansiyona sebep olabileceginden hastanin damar yolu açik tutulmalidir (1,6).
Seçenek: Kaptopril ile birlikte
furosemid verilmesi ACEI renografisinin
degerlendirilmesini kolaylastmr. Furosemid
bir loop diüretik oldugundan kaliksIerden ve
pelvisten radyofarmasötigin atilimini artmr,
tübüler ajanlarin kortikal retansiyonunun
degerlendirilmesini kolaylastirir ve testin
duyarliligini ve spesifisitesini artirir (18).
Ancak, furosemid hacim kaybina neden olarak hipotansiyon riskini de artirabilmektedir
(1).
F. Veri Isleme
Daire, elips ya da perirenal ilgi alanlari kullanilarak zemin aktivite düzeltmesi
yapilmasi önerilmektedir. 'The
1998
Radionuclides in Nephrourology Consensus'
komitesi Tc99m MAG3,1-131 OIH ve Tc99m
DTPA'nin renal tutulumlarinin radyofarmasötik enjeksi-yonundan 1-2 veya 1-2.5
dakika sonra tüm böbrekten ilgi alani
çizilerek hesaplanmasini önermektedir (1).
Renogram egrileri renal korteks ya da tüm
böbrege çizilen ilgi alanlari kullanilarak elde
edilmelidir. Pelvis ve kaliksIerde aktivite
tutulumu varsa bu bölgeler ilgi alanindan
çikarilmalidir. 'Tmax' ve özellikle Tc99m
MAG3 ve 1-131 orn için 20. dk! maksimum
sayim orani hesaplari yapilmalidir. 30. dk!
maksimum sayim orani da kullanilabilir.
Tc99m DTPAiçin de benzer hesaplamalar
önemlidir. Seçenek: Bazi merkezlerde renal
parenkimal geçis zamani hesabi da yapilmakta ve ACEl'lü çalismada bu zamanin
uzamasi renovasküler hipertansiyon açisindan
anlamli kabul edilmektedir (1,6).
V. Degerlendirme
Renovasküler hipertansiyon açisindan renogram egrisinde ACEI ile degisiklik
olmasi en spesifik tanisal kriterdir. Normal
S-74
iii
....
Kaptoprilli Böbrek Sintigrafisi
~i
i
i
Ergün E. Erbas B. Alan N. Diriik A, Güngör F, Kabasakal L, et al.
renal fonksiyonlari olan hastalarda tanida
ACEI
renografisinin
duyarliligi
ve
spesifisitesi %90 dolaylarindadir (6);
azotemik hastalarda duyarlilik ve spesifisite
daha düsüktür. ACEI renografisi sonucu
renovasküler hipertansiyon açisindan yüksek
olasilikli ise bu bir girisim sonrasinda hipertansiyonun düzelecegine isaret etmektedir (1,
6).
ACEI renografisi normal ise bu
düsük olasilikli (%1O)renovasküler hipertansiyonu göstermektedir. ACEI sonrasinda
bilateral
simetrik
degisiklik
olmasi
renovasküler hipertansiyondan çok hipotansiyona, kalsiyum kanal blokörü kullanilmasina
ve/veya olasi dehidratasyon nedeniyle düsük
idrar akim hizina bagli olabilir.
Renovasküler hipertansiyon için ölçütler
söyledir: Renogram egrisinde kötülesme,
rölatif tutulumda azalma, renal ve parenkima1
geçis zamaninda uzama, 20. veya 30. dk! pik
aktivite oraninda artma, 'Tmax'ta uzama.
Küçük, fonksiyonu azalmis «%30 tutulum)
ve ACEI renografisinde bir degisim göster.
meyen böbrek için renovaskü1er hipertansiyon orta olasiliklidir (1, 6).
Tübüler farmasötikler icin yorum
öleütleri:
ACEI
sonrasinda
tek
tarafli
parenkimal retansiyon tübüler radyofarmasötikler için en önemli kriterdir ve bu
bulgu varliginda normal fonksiyon ve boyutu
olan böbrek için renovasküler hipertansiyon
olasiligi yüksektir (>%90). Bu bulgu 20. veya
30. dk!pik aktivite oraninda bazal çalismaya
göre %15'lik ya da daha fazla artis olmasi,
geçis zamaninda uzama olmasi veya
renogram 'grade'inde degisiklik olmasi ile
hesaplanabilir (Sekil 1). ACEI sonrasinda
renal pelvise aktivite geçisinde >2 dk üzerinde uzama olmasi veya 'Tmax'ta 2-3 dk ya
da %40 artma görülmesi de bu bulguyu dogrular. Tmax'in 5'ten 8. dk'ya uzamasi lTden
20 dk'ya uzamasindan daha anlamlidir. ACEI
sonrasinda göreli Tc99m MAG3 veya 1-131
Om: tutulumunda >%10 azalma olmasi na-
TurkJ Nucl Med 2001; Vol. 10 (Supp)
dirdir,
ancak
varsa
yüksek
olasilikli
renovasküler hipertansiyonu gösterir (1,6).
s
Lo
15
20
SekiiI: Böbrek çalismalarindan elde edilebilecek
renogram egri paternleri (tübüler ,!-janlar için).
O.
NormaL.
1.
Minor degisiklikler ancak Tmax:
>5dk, 20. dk!maksimum kortikal aktivite
>0.3.
2.
Belirgin
gecikmis
ekskresyon
paterni.
3.
Akümülasyon egrisi.
4.
.
Ölçülebilir renal tutulum ile renal
yetmezlik paterni.
5.
Ölçülemeyen renal tutulum ve renal
yetmezlik patemi.
Tc99m DTPAicin spesifik yorum ölcütleri:
ACEI sonrasinda göreli tutulurnda >%10
azalma olmasi renovasküler hipertansiyon
açisindan yüksek olasiliklidir. Bu bulgunun
%5-9 olmasi ise renovasküler hipertansiyon
için kuskulu kabul edilir. Bir çalismada küçük degisikliklerin anlamli oldugu rapor
edilmistir. ACEI sonrasinda GFR'de %lO'luk
azalma olmasi da renovasküler hipertansiyon
için yüksek olasiliklidir. ACEI'den sonra
bazal çalismaya göre parenkimal retansiyon
görülmesi de renovasküler hipertansiyon
bakimindan yüksek olasiliklidir (1,6).
VI . Raporun Hazirlanmasi
Test sonrasi hastalik olasiligi sadece
test sonuçlarina göre belirlenemez. Test soS-75
.....
Kaptoprilli Böbrek Sin tigrafis i
..
Ergün E. Erbas B. Alan N, Diriik A, Güngör F. Kabasakal L, et al.
nuçlari test öncesi olasilik ile de birlestirilmelidir. Test renovasküler hipertansiyon
olasiligi düsük kisilere uygulanirsa asagida
verilen olasiliklardan daha düsük bir olasilik
söz konusudur. Test sonuçlari su sekilde
yüksek, düsük ve orta olasilikli olarak rapor
edilmelidir:
Düsük olasilik: ACEI renografisinde normal
bulgular olmasi renovasküler hipertansiyon
açisindan düsük olasiliklidir «%10). Bazal
çalismada anormal bulgular saptanmasi ve bu
bulgularda ACEI sonrasinda düzelme görülmesi yine düsük olasilik olarak kabul edilmektedir (1,6).
Orta olasilik: Anormal bazal çalisma bulgulari ve ACEI sonrasinda renogram egrisinde
degisiklik olmamasi renovasküler hipertansiyon için orta olasiliklidir. Bu gruptaki hastalarda siklikla tek tarafli ya da bilateral
iskemik nefropati söz konusudur. Bu bulgu'mm ~\1gi
>"'Jo~'im, mu:a'Kspes'ifisrtesi
düsüktür (%50-75) (1, 6).
Yüksek olasilik: Bazal çalismaya göre ACEI
sonrasinda belirgin degisiklik olmasi
renovasküler hipertansiyon açisindan yüksek
olasiliklidir (>%90) (1, 6).
dahil edilmistir. Anjiyosu da pozitif olan
yüksek olasilikli 30 hastada ortalama serum
kreatinin konsantrasyonu 1.2 :t 1.2 mg/di
olarak bulunmustur. Dogru olmayan (7 yanlis
negatif, 2 yanlis pozitif) ve orta olasilik olarak rapor edilen (n:21) 30 hastada ortalama
serum kreatinin konsantrasyonu ise 2.0 :t 1.2
mg/di olarak tayin edilmistir. Yanlis negatif
sonuçlarin bulunmasi iskemik neftopatisi
olan hastalardaki hipertansiyonun artik renin
bagimli
olmaktan
çiktigina
baglanmistir
(6).
Prostaglandinlerin böbrek fizyolojisinde ve
renovasküler hipertansiyon gelismesinde rol
oynadigi
bilinmektedir.
Böbrekte
prostaglandin sentezinin inhibisyonu ve böbrek sintigrafisinin kullanilmasiyla ren0vasküler hipertansiyon saptanmasi mümkün
olmaktadir. Bu konuda bir prostaglandin
sentez inhibitörü olan aspirin ile yapilan
çalismalar buliinmaktadir. Bu (,j~malar,
aspirinli böbrek sintigrafisinin kaptoprilli
sintigrafiye bir seçenek olabilecegini ve kan
basinci üzerine bir etkisinin olmamasi ile
ACEI kullanan hastalarin bu ilaçlari birakmalarina gerek kalmamasinin aspirinH
sintigrafinin avantajlari oldugiina isaret etmektedir (19).
VII. Hata Nedenleri ve Ileri Degerlendirme Gereken Durumlar
Test, 'Society of Nuclear Medicine Procedure
Guideline for General Imaging'e göre yapilmalidir (6). Görüntüler hasta hareketi olmadan dinamik formatta kaydedilmelidir. Enjeksiyon yerinde infiltrasyon olmamalidir, bu
durum renogram egrisinde degisiklilere yol
açar (1, 6)
Azotemik olan ve olmayan hastalar
ile diüretik, beta blokör, kalsiyum kanal
blokörü, anjiyotensin II blokörü, ACEI alanlar ve almayanlarda ileri çalismalara gereksinim vardir. Ayrica bazal çalismada anormal
bulgulari olanlar ile olmayanlar arasindaki
fark, tuz yüklemesinin etkisi, hidrasyon durumu, aspirinli böbrek sintigrafisinin bu konudaki yeri de ileri çalismalarda arastirilmalidir (6).
Renal disfonksiyon prevalansi yüksek bir grupta 1-131 DlH ve Tc99m DTPAile
yapilan simultane bir çalismada GFR'si < 50
ml/dk altinda olanlarin sadece %15-20'sinde
test sonucu renovasküler hipertansiyon açisindan yüksek olasilikli olarak degerlendirilmistir. %80-85 hasta orta olasilikli gruba
Azotemik hastalarin çogunda orta
oIasilikli sonuçlar bulunmustur. Bu durumda
kaptopril ile plasma renin düzeyi tayini gerçek pozitiflik oranini yükseltmekte yararli
olabilir denilmektedir (6).
TurkJ Nucl Med 2001; Vol. LO (Supp)
S-76
Kaptoprilli Böbrek Sinligrafisi
Ergün E, Erbas B, Alan N, Diriik A, Güngör F, Kabasakal L, et al.
Kaynaklar
1. Taylor A, NalIy 1, AureII M, et aL.Consensus report
on ACE inhibitor renography for deteeting
renovaseular
hypertension.
1 Nuel
Med.
1996;37(11): 1876-82.
~
2.
Sfakianakis GN, Bourgoignie 11, Geargiou M, et aL.
Diagnosis of renovaseular hypertension with ACE
inhibition seintigraphy.
Radiol Clin North Am.
1993;37:14-22.
3.
HolIey KE, Hunt lC, Brown AL lr. et aL. Renal
artery stenosis:
a elinieal-pathologie
study in
normotensive and hypertensive patients. Am 1 Med.
1964;37: 14-22.
4.
Prigent A. The diagnosis' of renovaseular
hypertension: the role of eaptopril renal seintigraphy
and related issues. Eur 1 Med. 1993;20(7):625-44.
5. Oei HY. Dynarnie and static renal imaging. Murray
IPC, En Pl ed. Nuc1ear Medicine in clinical
diagnosis and treatment. Vol 1. ChurehiII
Livingstone, London: 1994;213-27.
6. Taylor AT lr., Fleteher JW, Nally N, et aL.
Procedure guideline for diagnosis of renovaseular
hypertension. 1 Nuel Med. 1998;39(7):1297-302.
7. Hillman Bl. Imaging advanees in the diagnosis of
renovascular hypertension. Arn 1 RoentgenoI.
i
8.
I'
9.
1989;153(1):5-14.
Blaufox MD, Middleton ML, Bongiovanni 10, et aL.
Côst analysis of the deteetion of renovaseular
hypertension. 1 Nuel Med. 1996;37:171-7.
Visseher CA, Zeeuw D, Huisman RM. Effect of
ehronie ACE inhibition on the diagnostic value of
renography
for renovaseular
hypertension:
a
preliminary
report.
Nephrol
Dial
Transplant.
1995;10(2):263-5.
LO. Setaro JF, Chen CC, Hoffer PB, et aL. Captopril
renography in the diagnosis of renal artery stenosis
and
predietion
of
improvement
with
revaseularization.
Am 1 Hypertens. 1991 ;4( 12 Pt
2):698S-705S.
TurkJ Nuc/ Med 2001; Vol. LO (Supp)
ii.
Kopecky RT, Thomas FD, MeAfee JG. Furosemide
augments the effeets of eaptopril on nuc1ear studies
in
renovaseular
stenosis.
Hypertension.1987;10(2):
181-8.
12. Sfakianakis GN, Bourgoigne 11, laffe D, et aL.
Single-dose eaptopril seintigraphy in the diagnosis
of
renovaseular
hypertension.
1
Nuel
Med.1987;28(9): 1383-92.
13. Dondi M, Fanti S, De Fabritiis A, et aL. Prognostie
value of eaptopril renal seintigraphy in renovaseular
hypertension. 1 Nuc1 Med. 1992;33:2040-4.
14. Dondi M, Monetti N, Fanti S, et aL. Use of Te-99mMAG3 for renal seintigraphy
after angiotensineonverting
eiizyme
inhibition.
1 Nuc1 Med.
1991;32(3):424-8.
15. RoeeatelIo D, Pieeiotto G, Rabbia C, et aL.
Prospective study on eaptopril renography in
hypertensive
patients.
Arn
1
NephroI.
1992;12(6):406-11.
16. Ugur Ö, Serdengeçti M, Karacalioglu O, et aL.
Comparison of Te-99m EC and Te-99m- DTPA
eaptopril
seintigraphy
to diagnose renal artery
stenosis. Clin Nuel Med. 1999;24(8):553-60.
17. Ugur Ö, Caner B, Cekirge S, et aL. The diagnosis of
renovaseular
hypertension
with
Te-99methylenedieysteine
eaptopril
seintigraphy.
Invest
RadioI. 1996;31(8):497-501.
18. Erbsloh MolIer B, Dumas A, Roth D, et aL.
Furosemide
l3lI-hippuran
renography
after
angiotensin-converting
enzyme inhibition for the
diagnosis of renovaseular hypertension. Am 1 Med.
1991 ;90(1):23-9.
19. Ergün EL, Çaglar M, Erdem Y, et aL. Te-99m
DTPA aeetylsalieyc1ie aeid (aspirin) renography in
the detection of renovaseular hypertension. Clin
Nuc1 Med. 2000;25(9):682-90.
S- 77