Prof. Dr. Tijen Celkan

Çocukluk çağında hemogram ve
periferik kan yayması: Normal
ve anormal değerler
Dr. Tiraje Celkan
Pediatrik Hematoloji-Onkoloji
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
CBC= hemogram
Lab tetkiklerinin kralı
En sık WBC bakılıyor
Bakteriyel enf göstermede >15 X109
%38-86 duyarlık ve %53-85 özgüllük
Cihaz Çalışma Prensipleri
Elektriksel İmpedans,
Işık saçma teknolojisi
(optical scatter), saçılan
ışığın miktarının ve tipinin
(difraksiyon, refraksiyon
ve refleksiyon) analizi ile
hücrelerin sayısı ve
boyutunun saptanması,
granülasyonu
İkisi bir arada,
Peroksidaz ve floresans
boyama tekniği
3
Cihazla sayım




Uyarılar (Flag???)
Cihaz problemleri
Analitik etkileşim
Normalde olmayan hücrelerin varlığı
CBC
Direkt ölçülenler : hb

MCV

RBC
Hesaplananlar: hct= MCV XRBC

MCH: hb/ RBC

MCHC: Hb/hct
RDW:
Elektronik Sayıcıların Güvenirliliği
Coefficient variation (CV)
Hücre tipi
Manuel
yöntem (%)
Elektronik
(%)
Eritrosit
±11
±1
Hb
±2
<1
Hct
±2
±1
MCV
±9.5
<1
Lökosit
±16
±1.5
Retikülosit
±33.9
±5
Trombosit
±22
±2
sayıcı
Genişletilmiş lökosit formülü (bazofil, monosit
sayımı, yenidoğan kan sayımı
Mükemmele
yakın doğru
sonuç
Daha az
güvenirlilik
6
Tam Kan Sayımı İçin
Hata Kaynakları
Aç karnına alınmasına gerek yok.
Uzun süreli turnike uygulanması
(hemokonsantrasyon),
Kapiller veya venöz kan,
Antikoagülan kaynaklı hatalar,
yanlış tüp
Yetersiz veya fazla antikoagülan,
Yetersiz karıştırma,
Laboratuvara geç ulaştırma veya
geç çalışma,
Diürnal değişim, postür,
7
Yetersiz karıştırma
En az 2 dak. mekanik
karıştırıcıda
Elle 8-10 kez (kan alınır
alınmaz),
Hemen çalışılmayacaksa
mekanik karıştırıcıda
bekletme,
+4 ˚C’de saklanmışsa önce
oda ısısına getirilip sonra
karıştırılması gerekir,
Özellikle trombosit sayısını
etkiler (kolay agregat
oluşturma özelliği)
Dacie and Lewis, Pract Haematol82002
Kan Sayımı aletini
etkileyen durumlar
Soğuk aglütininler
Lipemi ve ikter
Hemoliz
Anormal Hb
Mikrosit
Eritroblast
Trombosit kümesi
WBC>50 000
Bekletilmiş kan
(RBC ,HCT ,MCV )
(Hb ,MCH ,MCHC )
(RBC ,HCT ,MCHC )
(WBC , Hb )
(RBC )
(WBC )
(PLT ,WBC )
(Hb , RBC , HCT an.)
(MCV ,Plt ,MPV )
Normal TKS Raporu
Lökosit
Saçılım
grafisi
Sitogram
Eritrosit
Sayısal değerler
Histogram
Trombosit
10
Kurallar
3ler kuralı
ESX3= Hb
HbX3=Hct
5ler kuralı
İlk 5 gün PNL>lenfo

5gün-5 yaş lenfo>PNL
Eritrosit Parametreleri
Hemoglobin
Modifiye siyanhemoglobin metodu,
Doğru ve direkt ölçüm,
Hiperlipidemi, ikterik örnekte Hb ↑,
Hematokrit
Nereden alındığı??? Arter – ven- kapiller
Mikrosantrifüj yöntemi daha yüksek değer
İndirekt (matematiksel) ölçüm,
Eritrosit (milyon) x MCV÷10
Lewis SM, Clin Lab Haematol
12 1991
Hb
Siyanmethemoglobin yöntemi ile
fotometrik olarak okunur.
ortalama
YD
1-3 ay
3-6 ay
0.5-2 yaş
2-6 yaş
6-12
-2SD
13.5
9-10
9.5
10.5
11.5
11.5
16.5
11.5-14
11.5
12
12.5
13.5
MCV (OEH)
mean corpuscular volume
Normal
erişkin 80-90 fl (3)
-2SD ortalama
Yenidoğan
0.5-2 yaş
2-6 yaş
6-12 yaş
95
70
75
77
105
78
81
86
MCV= 70 + yaş alt
sınır
MCV= 84+ yaş x0.6
üst sınır
15
Eritrosit Histogramları
R
B
C
Parçalanmış
eritrositler
Eritrosit
aggregatlarısoğuk
aglütininler
S
a
y
ı
s
ı
İki farklı eritrosit populasyonu,
Kan transfüzyonu sonrası,
mikrositoz-makrositoz tedavisine
yanıt sonrası, miyelodisplazi
R
B
C
S
a
y
ı
s
ı
%
Sideroblastik
anem
%
50
80
150
Volüm (flt)
50
80
150
Volüm (flt)
16
Mean Corpuscular (Cell) Volume
Ortalama Eritrosit Hacmi
MİKROSİTOZ <
Direkt olarak ölçülen
parametre,
Anemilerin morfolojik
sınıflamasında önemli,
Yüksek lenfosit sayısı,
Hiperglisemi MCV ↑
MAKROSİTOZ >
R
B
C
S
a
y
ı
s
ı
50
90
150
Volüm (flt)
17
MCHC
Mentzer indeksi:
MCV/RBC <13 talasemi taşıyıcı
MCV/RBC >13 demir eksikliği anemisi
RDW-Eritrosit dağılım genişliği
Eritrosit histogramından elde edilen bir
istatistiksel parametre,
Eritrositlerin büyüklüklerine göre dağılım
genişliğini göstermekte, anizositoz,
RDW artmış……MCV bak 1. düşük ….DEA

2. yüksek ….B12-FA
BESİNSEL
Dacie and Lewis, Pract Haematol202002
RDW
100
RDW-CV: %14,
RDW-SD: 45 flt
Mikrositozla seyreden
anemilerin ayırıcı tanıda,
DEA RDW artmış
 β-talasemi taşıyıcılığında
normal,
Anemi başlangıç evre
RDW değeri yükselmekte,
Y
ü
z
d
e
RDW-CV (%):
(SD÷MCV)x100
%
RDW-SD (fL)
20
50
150
Volüm (fl)
21 2001
Yıldız İ, Anemiler
Retikülosit- Genç eritrositler
• Manuel sayımda daha doğru
sonuç
• Işık saçılım teknolojisi ile,
• Sayı ve matürasyon
değerlendirme
• Normal değer %0.5-2,
• 40-80 bin/mm3 normal değer,
• >Yüz bin/mm3 değerlerde
• hemoliz veya tedavi edilmekte
olan anemiler,
22
M.Demir-Hemogram İç Hast. 2009
24
Histogram okuma
LÖKOSİT SAYIMLARINDA HATA KAYNAKLARI
Splenektomi, Yeni doğan dönemi,
Dev trombosit, İmmatür hücreler,
Trombosit kümeleri, Hemoglobinopati,
Megaloblastik anemi,
Kronik karaciğer hastalığı
26
Trombositler
Dev trombositler
Yanlış daha düşük
bazen lökosit ??
27
Kan SayımındaTrombosit
Göstergeleri
Trombosit sayısı (PLT; 150,000–400,000/mm3),
Ortalama trombosit hacmi (MPV; 7–11 flt),
 Trombosit büyüklük farkı (dağılım
genişliği) (PDW; %12–16)
 Trombosit-büyük hücre oranı (P-LCR)
 Platokrit (PCT)
28
EDTA-Yalancı trombositopeni
EDTA, trombosit yüzey proteinlerinden olan
glikoprotein IIb/IIIa molekülü ile etkileşir,
Glikoprotein IIb epitopunu açığa çıkarır.
Otoantikorlar glikoprotein IIb epitopuna
bağlanarak trombositlerin aglütine olmasına,
Psödotrombositopeni, sıklık %0.5-2,
Sitratlı veya heparinli kan ve 37˚C’de
bekletilmesi,
Çevresel kan yayması yapılması,
29 1995
Moreno A , Clin Lab Med 2002; Bizzaro N, Am J Hematol
• EDTA,
• Trombosit Satellitism
• Yetersiz antikoagülan,
• Yetersiz karıştırma,
Psödotrombositopeni
30
İyi yayma nasıl olmalı ?
İyi bir yayma
İyi bir boya
Hücrelerin tek tek
seçildiği alanlar
sayılmalı
Nitelikli yayılmış bir yayma
Normal eritrosit
Bikonkav, disk,
kase
Çap
7-8
mikron
Hacim 80-90 fl
Yüzey 140 u2
Hipokromi
Mikrositoz
Makrositoz
Damla eritrosit
(tear drop, dakrosit)
Bazofilik noktalanma
A
Parçalı nötrofil
Barr cisimciği
Metamiyelosit ve çomak
Olgu I
Yaş
Cinsiyet
Aile Öyküsü
Kronik Hastalık Öyküsü
Serum demir profili
 Ferritin
 Hb elektroforezi, anormal Hb zincir
varlığı
 Akut faz yanıtının değerlendirilmesi
Olgu II
Lökosit normal veya
hafif düşük
Makrositoz, Anizositoz,
hiperkromi, iki eritrosit
populasyonu,
Kc hast, hipotiroidi
Trombosit normal
veya hafif düşük
Mikoplazma
enfeksiyonu
Kriyoglobunemi