docAnne Baba Tutumları 2
download 
Şikayet Transkript
Anne Baba Tutumları 2
ANNE BABA TUTUMLARI VE ÇOCUGUN GELĠġĠMĠNE ETKĠLERĠ KRAL BAHÇESĠ Çok eskiden bir büyük kral vardı. Gel zaman git zaman bu kral, portakal ağacı yetiĢtirme hevesine kapıldı. Adamlarını çağırdı, dileğini buyurdu. Adamlar ülkeyi dolaĢtı, ılık güney illerinde bir yer seçti. ĠĢçiler tutuldu, bahçıvanlar bulundu. Toprak iĢlendi, çukurlar kazıldı, fidanlar dikildi. Büyük kralın bahçesi komĢu ülkelerde ün saldı. Bahçesiyle öğündü, gururlandı büyük kral. Adamlarına buyurdu: Benim bahçem, en güzel olmalı bu yeryüzünde. Tüm ağaçlar bir boyda bir biçimde büyümeli... Aradan yedi yıl geçti: KomĢu ülke kralı konuk geldi. Ünlü bahçeyi görmek istedi. Büyük kralın adamları güneye at sürdüler, tez varıp bahçeyi düzene koydular. Bahçe temizlenip düzenlenecekti. Tüm ağaçlar bir boy bir biçime girecekti. Bahçenin temizlenip, düzenlenmesine ses etmedi bahçıvanlar. Ama ağaçların bir boy bir biçime sokulmalarına karĢı çıktılar. Büyük kralın adamları buyurdu: Buyruk buyruktur, bizimkisi kulluktur. Buyruk demiri keser, hepimizin kellesi gider! Büyük kralın buyruğu üzerine iĢe baĢlandı. Boylu ağaçların üst dalları kesildi, sık dallı ağaçların dalları uzatıldı, kısa boylu ağaçlar yukarı çekilip ötekilerin düzeyine getirildi. Benzer çalıĢmalarla tüm ağaçlar bir boy, bir biçime sokuldu. Bahçenin temizliği ve düzeni bitirildi. Büyük kral ve konuğu bahçeye gittiler. Ağaçları pek beğendiler. Aynı boy aynı biçim ağaçlara hayran kaldılar. Konuk kral ülkesinde de böyle bir bahçe yapılmasını buyurdu adamlarına. Konuğun hayranlığına sevindi büyük kral. Bir kat daha gururlandı, onurlandı. Adamlarına armağanlar dağıttı... O mevsim çok az portakal verdi kral bahçesi. Çünkü boyu kısaltılan, dalları seyrekleĢtirilen ağaçlardan yalancı sürgünler fıĢkırdı. Uzatılan ağaçlar kurudu. Kimi ağaçlar hastalandı. Bahçıvanlar ne denli uğraĢtılarsa da eski canlılık bir türlü gelmedi. Sekizinci yıl, büyük kralın bahçeye geleceği duyuldu. Bahçıvanlar ve iĢçiler, oradan kaçıp kellelerini kurtardılar. Ġ Ç E R Ġ K Anne baba tutumlarının tanımlanması, Çocuğun geliĢimindeki önemi, Olumsuz aile tutumları, Olumlu aile tutumu, Anne babalara tavsiyeler. Anne baba tutumu anne baba ve çocuk arasındaki etkileĢim bütünüdür. Çocukluk dönemi; özellikle erken çocukluk da denilen 0-6 yaĢ arasındaki dönem, çocukların çevreleri ile etkileĢimlerinden en çok etkilendikleri dönemdir. Anne, baba ve ailenin diğer bireylerinin çocukla olan etkileĢimi, çocuğun ileride nasıl bir birey olacağını etkilemektedir. MUTLULUĞUN RESMĠ Ailede; anne babanın çocukla nasıl iletiĢim kurduğu, istendik davranıĢları nasıl kazandırdığı, çocuğun aile içinde bir birey olarak kabul edilip edilmediği, sevginin nasıl ifade edildiği, eğitimde kullandığı disiplin yöntemleri anne baba tutumunun nasıl olduğunu belirler. ●Emir Verme ● Gözdağı Verme ●Ahlak Dersi Verme ●Öğüt Verme ●Nutuk Çekme ●Yargılama-Suçlama ●Övme- AĢırı Güven Verme ●Ad Takma-Alay Etme ●Duygularını Hafife Alma-Kınama ●Sınama Soru Sorma-Sorgulama ●Konuyu Saptırma-DeğiĢtirme İLETİŞİM ENGELERİNİN SONUÇLARI •KonuĢmalarını engeller •Savunmaya geçirir •Kavgacı yapar, karĢı saldırıya yöneltir •Yetersiz olduklarını hissettirir •Kızdırır, küstürür •Oldukları gibi kabul edilemedikleri duygusunu uyandırır •Sorunlarını çözmede kendilerine güvenilmediğini hissettirir •AnlaĢılmadıklarını hissettirir •Duygularının yersiz olduğunu hissettirir •Öfkelendirir, yılgınlığa uğratır •Sorgulanıyor duygusunu yaratır •Anne ve babasının kendisiyle ilgilenmediği duygusunu uyandırır. •Sevilmediği endiĢesini doğurur. SAĞLIKSIZ AĠLEDE GĠZLĠ KURALLAR: 1.Denetleme 2.Mükemmeliyetçilik 3.Suçlama 4.BeĢ temel olanağın inkârı 5.KonuĢmanın yasak olması 6.Küskünlük ve kırgınlıkların sürdürülmesi 7.Kimseye güvenmeme KORUNMASI GEREKEN BEġ TEMEL ÖZGÜRLÜK; 1.ġimdi ve burada olanı duyma ve görme (algılama) olanağı, 2.Kendi düĢündüğünü olduğu gibi ifade edebilme olanağı, 3.Kendi duygularını olduğu gibi ifade edebilme olanağı, 4.Kendi arzularına göre bir Ģeyi isteme ya da reddetme (eylem) olanağı, 5.Olmak istediği yönde geliĢerek kendi özünü gerçekleĢtirme olanağı, DİSİPLİN Disiplin, bir eğitim aracı olarak düĢünüldüğünde korkutma, utandırma, gururunu kırma gibi davranıĢlarla iç içe olmamalıdır. Disiplinin iki temel amacı vardır; Birincisi, çocuğa anlaĢılır, kesin ve sınırları olan, güvenli bir ortam sunmaktır. Bu ortam çocuğun sağlıklı geliĢimi için gereklidir. Disiplinin ikinci amacı ise, çocuğun kendi kendini yönetme yeteneği yani özdenetim kazanmasıdır. Çocuk denetim altında değilken de öğrendiklerini uygulayabilmeli, kurallara uymayı sürdürebilmelidir. DĠSĠPLĠN Çocukların gösterdiği uyum ve davranış sorunlarının nedenlerinden birisi de anne babalarının onlara uygun sınırlar koymamalarıdır. Bazı ailelerde disiplin yok gibidir. Çocuğun tüm davranışları hoşgörüyle karşılanır. Bazı evlerde ise disiplin vardır ancak ne zaman, nerede uygulanacağı belirsizdir. Anne babanın tutumu aşırı hoşgörü ile sert cezalandırmalar arasında gidip gelmektedir. Anne babalar kendi ruh halleri, çocuğun yapısı ve çevre koşulları nedeniyle çocuklarına karşı tutarsız davranmaktadırlar. Disiplin Ġçin Önemli Ġlkeler •Anne baba davranıĢlarıyla çocuğa örnek olduğunu unutmamalıdır. •Anne babanın sözbirliği ve iĢbirliği yapması disiplin için gereklidir. •Tutarlılık disiplin için en önemli ilkelerden biridir. Tanrım bana DeğiĢtiremeyeceğim Ģeyleri kabul etmek için SÜKÛNET DeğiĢtirebileceklerimi değiĢtirmek için CESARET Ġkisini birbirinden ayırabilmek için de AKIL VER . Anne baba tutumlarını, Olumsuz anne baba tutumları ve Olumlu anne baba tutumu olarak ikiye ayırabiliriz ÇOCUK EĞĠTĠMĠ ĠLE ĠLGĠLĠ YAYGIN AMA YANLIġ ĠNANÇLAR ! EĢim çocuğa çok katı davranıyor, ben onu dengeliyorum. Ben çocuğumun en iyi arkadaĢıyım. Çocuğum daima kendimden, eĢimden önce gelir. Çocuğum hiç hata yapmamalı, hiç acı ve sıkıntı çekmemeli. Çocuğumu mükemmel bir Ģekilde yetiĢtirmeliyim. ÇOCUK EĞĠTĠMĠ ĠLE ĠLGĠLĠ YAYGIN AMA YANLIġ ĠNANÇLAR ! Ben de çocuktum, geçer. Ġyi anne-baba çocuğunu asla cezalandırmamalı. Çocuğumun her Ģeyi olmalı, hiçbir Ģeye ihtiyacı olmamalı. Çocuklar kendi hallerinde yetiĢmeli, müdahale etmeye gerek yok. Çocuğuma zaman ayıramıyorsam da bütün maddi ihtiyaçlarını karĢılıyorum. AĠLE TUTUMLARI ANNE BABA ANNE BABA ANNE BABA ÇOCUK ÇOCUK ÇOCUK BASKICI TUTUM TAVĠZKAR TUTUM BASKICI TUTUM AĠLE TUTUM MODELĠ DĠSĠPLĠNSĠZ EĞĠTĠM Eğitim YETERSĠZ SEVGĠ AġIRI SEVGĠ AġIRI DĠSĠPLĠNLĠ EĞĠTĠM Çocuğun anne-babadan aldığı iki şey vardır: Sevgi ve Eğitim OLUMSUZ AĠLE TUTUM ġEKĠLLERĠ DĠSĠPLĠNSĠZ EĞĠTĠM İÇE DÖNÜK SORUMSUZ YETERSĠZ SEVGĠ AġIRI SEVGĠ SALDIRGAN ANTİSOSYAL KAYGILI GÜVENSİZ AġIRI DĠSĠPLĠNLĠ EĞĠTĠM SAĞLIKLI TUTUM AĢırı Disiplin Yeterli ilgi Yeterli sevgi SAĞLIKLI TUTUM Yetersiz Sevgi Yeterli hoĢgörü AĢırı sevgi Yeterli disiplin Disiplinsiz Eğitim OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI 1. AġIRI KORUYUCU VE KAYGILI ANNEBABA TUTUMU Bu Tutumda; Anne baba çocuğun her davranıĢına müdahale eder, Sürekli çocuğa yaĢından daha küçükmüĢ gibi muamele edilir Aile aĢırı koruyucu ve vericidir. Çocuğun kendini tanımasını ve yapabileceklerini fark etmesini engelleyen bir anne-baba tutumudur. Çocuğun bireyselleĢme çabalarını engelleyen bir tutumdur. OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI Bu tutumla yetiĢen çocuklar; Bağımlı kiĢilik yapısı geliĢtirirler. Çocuk kendi baĢına karar vermede güçlükler yaĢar. Çocuğun kendine güveni yoktur. Genelde tek baĢına bir iĢe baĢlama ya da sürdürme becerilerini gösteremezler. OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI 2. AġIRI BASKICI VE OTORĠTER ANNEBABA TUTUMU Ailede katı bir disiplin anlayıĢı ve baskıcı bir tutum vardır. Çocuktan ailenin kuralarına koĢulsuz uyulması beklenir Aile içinde korku hakimdir ve çocuk korku ile büyür OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI Bu tutumla yetiĢen çocuklar; Saldırgan ve uyumsuz davranıĢlar görülür.ArkadaĢlarına evde karĢılaĢtığı olumsuz davranıĢları sergiler.Sürekli eleĢtirildiği için benlik saygısı geliĢtiremedikleri görülür. OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI 3. SINIRSIZ ÖZGÜRLÜKÇÜ ANNE-BABA TUTUMU Bu tutumu gösteren ailelerde çocuğa aĢırı düĢkünlük ve hoĢgörü vardır Aile çocuk iliĢkisinde sınırlar ve kurallar belli değildir. Çocuk evde patrondur, ve her istediği, istediği anda yapılır. OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI Bu tutumla yetiĢen çocuklar; Bencil, doyumsuz, kırılgan, her dediğinin anında olmasını isteyen, sabırsız bireyler olabilirler. Doyumsuzluk ve iç boĢluk vardır. Kuralsızlığa alıĢan çocuk, sosyal ortamlarda(okul gibi) kurallarla karĢılaĢtığında uyum sağlamakta zorlanırlar. OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI 4. MÜKEMMELĠYETÇĠ ANNE-BABA TUTUMU Bu tutumu benimseyen anne babalar çocuklarını akademik, sosyal, sanatsal, sportif her alanda kusursuz olmasını beklerler. Aile beklentilerini karĢılaması için çocuk yoğun bir eğitim sürecine tabi tutar. Çocuktan beklentiler yaĢının ve kapasitesinin üzerindedir. OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI Bu tutumla yetiĢen çocuklar; Kendi doğal iç güdüleri ve kurallar arasına sıkıĢıp kalmıĢtır. Sürekli bir iç çatıĢma içindedir. Fikirleri genellikle çok katıdır. Her iĢte üstün olmak ister ve bunu baĢaramadığı noktada hayal kırıklığına uğrar. ÇalıĢmayı tamamen bırakabilir ve aĢağılık duygusu geliĢir. OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI 5. TUTARSIZ ANNE-BABA TUTUMU Anne babanın tutumu belirli değildir. Yukarıda belirtilen tutumların hepsinide zaman zaman uygular. Anne ve babanın tutumları arasında da farklılıklar vardır. OLUMSUZ ANNE-BABA TUTUMLARI Bu tutumla yetiĢen çocuklar; Ne zaman ve nerede ne yapacağını bilemez. Çocuk anne veya babanın tepkisini tahmin edemez ve bu nedenle kendini güvende hissetmez. Çocuk çevresindeki insanlara güvenmeyen, her Ģeyden Ģüphelenen, kararsız bir kiĢilik yapısı geliĢtirebilirler. DĠĞER OLUMSUZ AĠLE TUTUMLARI: a.Anne ve babanın tutumları arasında tutarsızlık: Bu tutumda, bir çocuğa annenin ayrı, babanın ayrı bir tutum izlemesi söz konusudur. Çocuğa konulan sınırların sürdürebilmesi için anne-babanın davranıĢlarında tutarlı olması gerekir. DĠĞER OLUMSUZ AĠLE TUTUMLARI b.Aile içindeki kardeĢlere farklı tutumlar : Burada çocuklar arasında ayrımcılık vardır. Örneğin, kız çocukla erkek çocuk arasında veya yatağını ıslatan çocukla diğer çocuklar arasında ayırım yapılır. DĠĞER OLUMSUZ AĠLE TUTUMLARI c.Aile içi kutuplaĢmalar: Aile içinde bazen klikleĢmeler, aile içindeki bir grubun baĢka gruba ya da kiĢiye karĢı çıkması, gizli anlaĢmalar oldukça sık görülür. Bazen anne-baba çocuklara karĢı, çocuklar anne babaya karĢı, bazen de bir çocukla baba, bir baĢka çocukla anneye karĢı kutuplaĢabilir. Çocuk aile içinde herkesin yüklendiği bir Ģamar oğlanı da olabilir. OLUMLU ANNE-BABA TUTUMU DEMOKRATĠK ANNE-BABA TUTUMU Anne ve baba çocuğa KoĢulsu Kabul gösterir. Anne baba çocuğa sevgi ile yaklaĢır ve çocukla ilgilenir. Aile çocuğa rehberlik yapar. Ancak karar çocuğa aittir. Anne baba çocuk için iyi bir modeldir. OLUMLU ANNE-BABA TUTUMU Bu tutumla yetiĢen çocuklar; SosyalleĢmiĢ, iĢbirliğine hazır, arkadaĢ canlısı, duygusal ve sosyal açıdan dengeli bir bireydir.Çocuk nerede ne yapması gerektiğini bilir. Saygılı, sorumluluklarını bilen ve çevresi ile olumlu iliĢkiler kurabilen bireylerdir. KoĢulsuz Sevgi: Her anne-baba çocuğunu sever ve onun için tüm fedakarlıklara katlanır. Fakat sevgi koĢulsuz olmalıdır. "Eğer baĢarısız olursan, sana olan sevgim azalacak." gibi cümleler kuruluyor ise; yanlıĢ davranılmaya baĢlanmıĢ demektir. Çünkü sevgiyi belli koĢullara bağlayarak disiplin sağlanamaz.Hatta istenmeyen davranıĢ pekiĢtirilmiĢ olur. Çocukta da yoğun olarak sevilmediği endiĢesi yerleĢir. Çocuğunuzun nasıl bir yetiĢkin olmasını istersiniz ANNE BABALARA TAVSĠYELER 1-Ondan yapamayacağı şeyler istemeyin, 2-Yaşına uygun yapabileceği görev ve sorumluklar verin, 3-Başarılı olmuş kişileri ona sevdirin ve örnek gösterin, 4-Kendine güvenmesini sağlayın, 5-Okul arkadaşları ile iyi ilişkiler kurmasını sağlayın, 6-Gelişimine uygun görevler vererek sorumluluk duygusunu geliştirmeye çalışın. ANNE BABALARA TAVSĠYELER 7-Onunla birlikte vakit geçirin, kendini ifade etmesini sağlayın, 8-Onun okul başarılarını uygun bir şekilde ödüllendirin, 9-Ona her zaman cesaret verin ve konuşun, 10-Huzurlu ve sevgi dolu bir aile ortamı hazırlayın. 11-Onun kapasitesinden daha fazla beklentilere girmeyin, ANNE BABALARA TAVSĠYELER 12-Uyku düzeninin bozulmamasını sağlayın, 13-Ders çalışırken belli aralarla dinlenmesini sağlayın, 14-Yaşıtları ve başkaları ile onu kıyaslamayın, 16-Çocuğunuz ile çok zaman geçirmeye değil nitelikli zaman geçirmeye önem verin. 17-Sürekli ders çalışmasını engelleyin, Amaç belirlemesinde yardımcı olun. ANNE BABALARA TAVSĠYELER 18-Yeteneğine uygun sosyal etkinliğe katılmasını sağlayın. 19-Disiplin konusunda tutarlı ve kararlı bir tutum sergileyin. 20-Kuralların gerekçelerini belirtin, uyulması konusunda ebeveynler olarak aynı tutumu sergileyin. 21-Çocuğunuzun fiziksel ve ruhsal açıdan zorlanmaları olup olmadığını izleyin. 22-Çocuğunuza uygun, dikkatini dağıtmayacak bir ders çalışma ortamı hazırlayın. “Temelinde sevgi olan hiçbir eğitim baĢarısızlığa uğramaz” Pestallozi SORUN ÇÖZEBĠLMEK ĠÇĠN KULLANILABĠLECEK AġAMALAR: 1.Birinci AĢama: ÇatıĢmayı Tanıyın: 2.Ġkinci AĢama: Bir Çok Çözüm Yolu Ortaya Koyun: 3.Üçüncü AĢama: Çözüm Yollarını Değerlendirin: 4.Dördüncü AĢama: En Ġyi Çözümde AnlaĢın: 5.BeĢinci AĢama:Çözümü Uygulamaya Koyun: 6.Altıncı AĢama: Sonuçları Gözden Geçirme: YAġAYARAK ÖĞRENME Bir çocuk kınanırsa her zaman O da yapamaz başkalarını ayıplamadan. Ve düşmanlık görürse durmadan Kaçamaz hiçbir zaman kavgadan. Onunla edilirse alay Utancı öğrenir en kolay. Ve utançla yaşarsa eğer Suçlamayı kendisine iş eder. Hoşgörü esirgenmezse ondan Sabrı da öğrenir bir yandan. Ve verilirse ona cesaret Nedir,öğrenir kendine güvenmek. Övgüyle,ödüle layık görülürse çocuk Hep almayı değil, vermeyi de öğrenir çabuk. Ve güven duyulmuşsa kendisine O da kulak verecektir dostluğun sesine Bir çocuk başkalarından görürse beğeni Bilir kendisinin de sevmesi gerektiğini. Ve ilgi ,dostluk görürse eğer Sevgiyi, sevgiyle yürekten sezer. Dünya ile arkadaşlık kurmakta Kalmaz korkusu... DOROTHY LAW NOLTE’ den dilimize uyarlayanlar Bahar Akıngüç-M.Turan Tekdoğan KAYNAKÇA ACAR, Nilüfer Voltan Terapötik ĠletiĢim AKBOY, Rengin Eğitim Psikolojisi ATTAR, Handan Çocuk Suçluluğu ve Eğitimi BAġARAN, Ġbrahim Ethem GörüĢme Ġlke ve Teknikleri CÜCELOĞLU, Doğan Ġçimizdeki Çocuk CÜCELOĞLU, Doğan Yeniden Ġnsan Ġnsana DÖKMEN, Üstün ĠletiĢim ÇatıĢmaları ve Empati EKġĠ, Aysel Çocuk Genç Ana Babalar GANDER, J. Mary Çocuk ve Ergen GeliĢimi GORDON, Thomas E. A. E Aile iletiĢim Dili GORDON, Thomas E. A. E Uygulamalar YAVUZER, Haluk Çocuk Psikolojisi YAVUZER, Haluk Çocuk ve Suç YÖRÜKOĞLU, Atalay Çocuk Ruh Sağlığı YÖRÜKOĞLU, Atalay Gençlik Çağı YÖRÜKOĞLU, Atalay DeğiĢen Toplumda Aile ve Çocuk
