Üriner Sistemin Konjenital Anomalileri ve Ürıner Sistem Taşları

Üriner Sistemin Konjenital Anomalileri ve Ürıner Sistem Taşları

ÜRİNER SİSTEMİN KONJENİTAL
ANOMALİLERİ
VE
ÜRINER SİSTEM TAŞLARI
Dr.Ercan KOCAKOÇ
Bezmialem Vakıf Üniversitesi
İstanbul
KONULAR

Üriner Sistem Görüntüleme Yöntemleri

Üriner Sistemin Konjenital Hastalıkları

Üriner Sistem Taşları
ÜRİNER SİSTEM GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ
 Direkt Üriner Sistem Grafisi
 İntravenöz Pyelografi
 Ultrasonografi
 Renkli Doppler İnceleme
 Bilgisayarlı Tomografi
 Manyetik Rezonans İnceleme
 Anjiografi
 Özel İncelemeler (sistografi, voiding sistoüretragrafi, retrograd-
antegrad pyelografi)
Direk Üriner Sistem Grafisi
 İntravenöz ürografinin ilk grafisi
 Böbrekler, mesane dahil tüm üriner
sistem
 Böbreklerin lokalizasyonu, konturu,
büyüklüğü, psoas kenarları
 Taş, kalsifikasyon, anormal opasite
İntravenöz Pyelografi
 İntravenöz 1 ml/kg noniyonik kontrast
 Nefrogram fazı (1. dk)
 Pyelogram fazı (5. dk) Toplayıcı sistem
 Geç faz (15. dk)
Mesane
 Böbrek (pozisyon, kontur, boyut, kaliks
şekli, itilme ve yaylanmaları, pelvis renalis)
Üreterler ve mesane
İntravenöz Pyelografi
Avantajlar:

• Tüm üriner sistem(ürotelyum)
• Taş ve kalsifikasyonlar
• Ucuz
Dezavantajları :

•
•
•
•
Böbrek fonksiyonu
Radyasyon
Kontrast madde
Parankim ön ve arka yüzü
Ultrasonografi
Kolay ulaşılır, ucuz, noninvazif
Böbrek kontur, boyut, parankim kalınlığı,
ekojenitesi
Böbrek santral sinüs ekojenitesi
Proksimal ve distal üreter, mesane, prostat
değerlendirmesi
Ultrasonografi
 Hidronefroz, tümör, kist, abse, taş
 Parankimal böbrek hastalıkları
 Biyopsi ve girişimsel işlemlerde kılavuz
Renkli Doppler İnceleme
 Renal parankimal hastalık
 Renal hipertansiyon
 Renal ven trombozu
 Renal lezyonların vaskülaritesi
 Taş hastalığı
Bilgisayarlı Tomografi
 Üriner sistemle beraber çevre yapılar ve
diğer abdominal organlar
 Renal kitlelerin saptanması, ayırıcı tanısı,
evrelendirmesi
 Mesane, prostat ve pelvis değerlendirmesi
 Taş
BT Ürografi
 Böbrekler, üreterler ve mesaneyi
değerlendirmek için geliştirilen
görüntüleme yöntemi
İVKM kullanılarak ÇKBT ile ince kesitlerle
ekskretuar fazda yapılan inceleme
Erken veya geç ekskretuar fazda
görüntüleme herhangi bir BT Ürografi için
zorunlu
BTÜ Çalışma grubu; Eur Radiol 2008
Kullanılan Fazlar
 Kontrastsız faz (Tüm batın)
 Arteriyal faz: İVKM enjeksiyonunu
takiben 25 – 30 sn sonra
 Anjiyonefrografik faz: İVKM enjeksiyonu
sonrası 35-40 sn
 Nefrografik faz: İVKM enjeksiyonunu
takiben 100 sn sonra (Üst batın; kanser
riski yüksek ise tüm batın)
 Geç (ekskretuar) faz: İVKM
enjeksiyonunu takiben 5 – 15 dakika sonra
(Tüm batın)
BT Ürografi Protokolü
Kontrastsız
Nefrografik
faz
Kolimasyon
16x1.5
16x1.5
16x1.5
Kesit kalınlığı
3 mm
2 mm
2 mm
Pitch
0.75
0.5
0.5
0.5 sn
0.5 sn
0.5 sn
120/245
120/245
120/245
16.3(45 cm için)
16.3
16.7 (45 cm için)
Oral KM
Yok
Yok
Yok
IV KM
Yok
100-120 ml
(3ml/sn)
Yok
Gecikme
Yok
100 sn
10 dakika
Parametre
Rotasyon süresi
Kvp/mAs
CTDIvol (mGy)
*16 detektör MX8000 IDT (Philips Medical Systems, Cleveland, Ohio)
Kocakoc E ve ark. Radiol Clin North Am 2005
Pyelografik
faz
Bezmialem Vakıf Üniversitesi
 Oral 1 litre su 1 saat önce içmeye
başlıyor
 Ortalama 100 ml 350 mgI/ml KM,
3ml/sn
 KM enjeksiyonunu takiben 50 – 100 ml
İV salin
 Kontrastsız
 Nefrografik 100. sn
 Ekskretuar 15. dakika
 128x0.25 mm, kVp 120; mAs; otomatik
modülasyon (düşük doz ve düşük mAs 20 –
150 mAs), 9 – 10 sn her bir faz
 Doz: 75 kg standart olgu; 240 mAs;
CTDI vol 16.5 mGy (Her bir faz)
 Öncelikle kaynak görüntüler; daha sonra
MIP, MPR, CPR
 Geniş pencere aralığı kullanılması önemli
21 Y E, Sol üreter alt uç taşı ?
Manyetik Rezonans İnceleme
 MRA (Renal HT)
 MR ürografi
 Renal tümör değerlendirilmesi,tamamlayıcı
 Mesane tabanı ve prostat değerlendirmesi
Anjiografi
 Renal vasküler anatomi:transplantasyon
öncesi değerlendirme
 Tedavi amaçlı; arteriyel stenoz ,
anevrizma, fistül, dilatasyon, emboli
 Renal venöz kan örneklemesi
Diğer İnceleme Yöntemleri
 Retrograd-antegrad Pyelografi :
Obstrüksyon düzeyi ve natürü,TCC
araştırılması
 Sistografi,Voiding Sistoüretrografi :
Rezidü idrar ,vezikoüreteral reflü,üretra
patolojiler,travma
KONJENİTAL ANOMALİLER
 Rotasyon Anomalileri
 Pozisyon Anomalileri
 Füzyon Anomalileri
 Kalisiyel Divertikül, Hidrokaliks
 Primer Megaüreter
 Üreteropelvik Bileşke Obstrüksiyonu
 Üreter Duplikasyonu
 Ektopik Üreter
Atnalı Böbrek
 En yaygın doğumsal böbrek anomalisi
 1/400 doğum
 Orta hatta aorta anteriorundan geçen
istmusla birleşen alt poller
 Böbrek dokusu ya da fibröz bir bant
 Vasküler yapıda da anomali
 Rotasyon anomalisi, üreterlerin istmusu
geçmesi
 Böbrekte değişik derecelerde
obstrüksiyon
 Taş ve enfeksiyon gelişme sıklığında artış
Renal Ektopi
 1/1000
 Sıklıkla asemptomatik ,insidental tanı
 Aynı taraflı / çapraz ektopi
 Çapraz ektopi %85 füzyone
 Üriner infeksiyon ve taş sıklığı
Diğer konjenital anomalilerle sıklığı
Renal Ektopi
Renal Ektopi
Renal Ektopi (füzyone)
Renal Agenezi
Kalisiyel Divertikül-Megakaliks
 Bir kaliks genişlemesi
Kalisiyel Divertikül
Birden fazla kaliks genişlemesi
Megakaliks
Her 2 durumda da renal pelvis genişlemesi
eşlik etmez
Primer Megaüreter
 Primer megaüreter yenidoğan ve fetusta
hidronefrozun en sık 2.nedeni
 Vezikoüreteral bileşkede anatomik darlık
olmaksızın , aperistaltik segment varlığı
 Non-herediter konjenital dilatasyon
En sık prezentasyon üriner enfeksiyon
Sol > sağ , spontan düzelme sık
Üreteropelvik Bileşke Obstrüksiyonu
 Pediatrik dönemde hidronefrozun en sık
nedeni
E/K :2 , sol > sağ
 En sık konjenital
Skar, VUR ,neoplazma sekonder akiz
 %10-40 bilateral,multikistik displazi ile
birlikteliği sık
UPJ Obstrüksiyonunda Görüntüleme Bulguları
 Normal kalibrasyondaki üreterin tam olmayan
vizualizasyonu
 Negatif pyelogram
 Dilate papiller duktuslar
 Dev hidronefroz,pyelektazi
 Kabuk nefrogram
 Balon-ip bulgusu : Dilate renal pelvisten üreterin
yüksekte veya egzantrik çıkışı
Kabuk Nefrogram
Balon-ip Bulgusu
BT ANJİOGRAFİ ile …
 3 boyutlu rekonstrüksiyon
 Endoskopik pyelotomi planı
 Pelvis ve komşu damar ilişkisi
 Pyelotomi öncesi damar anatomisi
Üreteral Duplikasyon
 Üreterin en sık konjenital anomalisi
 Komplet/inkomplet
 K/E :10 /1
 Üreterolitiazis ,abse ,böbrek yetmezliği
 En iyi görüntüleme ;IVP,BT Ürografi
Solmuş Nilüfer Çiçeği Bulgusu
Üreterosel
 Üreterin intravezikal parçasının distal
kısmının kistik dilatasyonu
 Kistik dilate distal üreterin mesane lümenine
protrüzyonu
 Üreterosel sıklıkla dupleks sistemlerde üst
kutbu drene eden üreterin (%80) veya
ektopik bir üreterin ucunda (%60) yer alır
Üreterosel - Kobra başı işareti
 IVP ‘de mesane içinde dolma
defekti(%90):Kobra Başı İşareti
 Aynı taraf üreter ve böbreğinde
hidroüreteronefrotik
değişiklikler ve parankimal
fonksiyonlarda azalma veya
displazi
 Ektopik üreterosellerin
%25'inde karşı taraftaki
böbrekte de reflü veya
hidronefroz görülür
Posterior Üretral Valv
Posterior
üretra
mesane
valv
 Çocuklardaki en ciddi obstrüktif üropati nedeni
 Olguların 1/3’ünde KBY /Son dönem Böbrek Hastalığı
 VSÜG/USG :
 Kalın duvarlı , trabeküle konturlu mesane (çam ağacı)
 Mesane divertikülleri
 Dilate posterior üretra
 Hidroüreteronefroz
Vezikoüreteral Reflü
 Üreterovezikal bileşkenin immatüritesi
 Reflü, enfeksiyon, skar
 US duyarsız
 VSÜG altın standart
ATROFİ
Vezikoüreteral Reflü
 G 1: Üretere reflü
 G 2: Üreter, pelvis, kalikse reflü
 G 3: Kalikse uzanan reflüye ilave
dilatasyon ve hafif kalisiyel
küntleşme
 G 4: Daha belirgin pyelokalisiyel
dilatasyon, üreteral tortiozite,
belirgin kalisiyel forniks
küntleşmesi
 G 5: Belirgin dilatasyon, üreteral
tortiozite
VUR
VUR
Diğer Konjenital Lezyonlar
Değişik parankimal ve toplayıcı sistem
anomalileri BT ürografi ile gösterilebilir
UV Darlık
Konjenital üreter darlıkları
Travma dışı üriner ekstravazasyonlar
ÜRİNER SİSTEM TAŞLARI
 Opak taş (kalsiyum, kalsiyum sütü) : >% 50
 Kalsiyum sütü ; Kalisiyel divertikül ya da üreterosel
içerisinde kalsiyum içeren sıvı seviyelenmesi
 Lüsen taş (ürik asit, sistin, ksantin): Dolum defekti
 Strüvit taşları; üriner trakt enfeksiyonu,staghorn
kalkül
Üriner Sistem Taşları
 USG :
 Akustik gölgelenmesi olan
opak foküs (kimyasal
içerikten bağımsız)
 BT:
 Taş ya da sekonder
bulguları
 Yumuşak doku rim
bulgusu
 Doppler USG :
 Üreteral jet
 Twinkling artefaktı
 Her iki böbrek arasında
RI farkı
 MR:
 Sinyal void
Yumuşak Doku Halkası İşareti
Twinkling İşareti
Perirenal Örümcek Ağı Bulgusu
Geyik Boynuzu İşareti
Persistan Nefrogram
Psödoüreterosel
Üriner Sistem Taşları
Ayırıcı Tanı
 Flebolit:
 Pelvik ve gonadal ven duvar kalsifikasyonu
 Radyografide yuvarlak, santral lüsen alan
 BT ‘de kuyruklu yıldız bulgusu
 Renal arter kalsifikasyonu
Nefrokalsinozis
Kuyruklu Yıldız İşareti
Dr. Aslı Serter
Dr. Şeyma Yıldız
1- BT’de böbrekte kitle saptanması için en
uygun faz aşağıdakilerden hangisidir?
a) Kontrastsız inceleme
b) Arteriyal faz
c) Venöz faz
d) Nefrografik faz
e) Pyelografik faz
 Nefrografik faz
2- Hangisi yanlıştır ?
a- Üriner sistem taşlarında en iyi tanı
aracı kontrastsız BT’dir
b- Vezikoüreteral reflü tanısında en iyi
yöntem voiding sistoüretrografidir
c- Kuyruklu yıldız işareti görülmesi
flebolit tanısı koydurur
d- Persistan nefrogram kronik üriner
obstruksiyon bulgusudur
e- Örümcek ağı bulgusu taşın sekonder
bulgularındandır
d- Persistan nefrogram kronik üriner
obstruksiyon bulgusudur