Ortaokul / Kaynakça Hazırlama Rehberi

ODTÜ GELİŞTİRME VAKFI
ÖZEL ORTAOKUL KÜTÜPHANESİ
BİLİMSEL YAYINLARDA KAYNAK GÖSTERME REHBERİ
PROJE, ÖDEV VE
SUNUMLARINIZDA KAYNAK
GÖSTERMEYİ BİLİYOR
MUSUNUZ?
Kaynak Gösterme Nedir?
Proje, ödev, sunum vb. çalışmalarınızda yararlanılan
kaynaklar belirli bir kurala göre kaynakça olarak
gösterilmelidir.
Hazırlanan bu rehberde kaynakça düzeni, künye düzeni,
gönderme ve alıntı ile ilgili kurallar APA (American
Psychological Association–Amerikan Psikoloji Derneği)
kuralları temel alınarak hazırlanmıştır. Türkçe dilbilgisi
kurallarına uygunluk ve kullanım kolaylığı açısından bazı
kurallar üzerinde ülkemizde uygulanan uyarlamalar esas
alınmıştır.
Çalışmalarımızda Neden Kaynak Göstermeliyiz?
Başkalarının düşüncelerini, söylemlerini, verilerini ve
yapıtlarını kaynak göstermeden kullanmaya intihal
(plagiarism) denir. Bir tür akademik hırsızlıkta denilen
intihali ortadan kaldırmak için hazırlanan çalışmalarda
kaynakça oluşturulması önemlidir.
ODTÜ Geliştirme Vakfı Ortaokul Kütüphanesi
KAYNAK
GÖSTERME
1. Aşama
GÖNDERME
2. Aşama
KAYNAKÇA
Çalışmanın içinde
kaynak göstermedir.
Çalışmanın sonunda
kaynak göstermedir.
Yararlanılan kaynaklardan alınan bilgi iki şekilde aktarılır:
1- Bilginin bire bir aktarılmasıdır buna alıntı denir. Bu
şekilde aktarmalarda bilgi tırnak içerisinde gösterilir.
Örnek: “İmparatorlukta ilköğretim reformunu başlatan ve
başarıya ulaştıran ilk etnik unsur Türk değildi. Bu alanda
Avrupaî Osmani denen kıtanın unsurları hattâ, Suriye ve
Lübnan daha öndeydi. Örneğin; Bulgar maarifinin ilerlemesi ve
başarıları, 19. Yüzyılda ve İkinci Meşrutiyet dönemi boyunca
daima Türk aydınlarının dikkat ve kıskançlığını çekmiştir”
(Ortaylı, 2000, s. 108).
2- Bilgide anlam kayması yaratmadan bilginin aktarılmasıdır.
Anlatımın değiştirilmiş olması aidiyeti değiştirmez. Burada
düşünce hala bir başkasına aittir ve aidiyeti bildirmek için
metin içinde kaynağa gönderme yapılması mutlaka
gereklidir.
Örnek: Ülkemizde Tanzimat’tan beri ilköğretimde istenen
başarı bir türlü yakalanamamıştır. Ortaylı (2000, s. 108) 19.
yüzyılda Bulgarlar ve diğer Türk olmayan unsurların eğitim
alanında Türklerden daha ileri ve başarılı olduklarını
belirtmekte ve söz konusu ulusların bu dönemdeki çocuk
edebiyatları ile Türk çocuk edebiyatının karşılaştırılması sonucu
bu durumun açıklık kazanacağına değinmektedir.
Kaynakça, hazırlamış olduğunuz proje, ödev, tez
ve buna benzer ürünlerde kullanılan kaynakların
listesidir.
Kaynakça, ortaya çıkardağınız ürününüzün
güvenilirliğini artırması, kullanılan kaynaklara
erişim olanağı sağlaması ve kullanmış olduğunuz
bilginin asıl sahibini belirtmesinden dolayı
önemlidir.
Kaynakça genellikle alfabetik düzendedir.
Alfabetik düzen okuyucunun kaynağa ait künyeyi
bulmasını kolaylaştırır.
Turabian, Chicago, IEEE, MLA, APA kaynak
gösterme biçimlerindendir. Ancak bunlardan en
çok kullanılan kaynak gösterme biçimi MLA ve
APA’dır.
 Okulumuzda daha çok APA (American
Psychological Association) standardı tercih
edilmektedir.
ODTÜ Geliştirme Vakfı Ortaokul Kütüphanesi
YARARLANDIĞINIZ KAYNAK BİR KİTAP İSE
NASIL KAYNAKÇA ve GÖNDERME YAPILIR?
APA Kullanımı
Yazar soyad, ad (Yayın tarihi). Kaynak adı (varsa basım). Yayın yeri : Yayınevi.
Tek Yazarlı Kitap
Rowling, J. K. (2009). Harry Potter and the philosopher’s stone. London: Bloomsbury Publishing.
Gönderme (Rowling, 2009, s. 71).
Ak, S. (2013). Saçlarında soru işaretleri (2. bs.). İstanbul: Can Sanat Yayınları.
Gönderme (Ak, 2013, s. 13).
İki Yazarlı Kitap
Cüceloğlu, D. ve Erdoğan İ. (2013). Öğretmen olmak: bir can’a dokunmak. İstanbul: Final Kültür Sanat Yayınları.
Gönderme (Cüceloğlu ve Erdoğan, 2013, s. 25-29).
Üç , Dört Beş ve Altı Yazarlı Kitap (Yazar adları arasında virgül, son iki yazarın adları arasında “ve” bağlacı kullanılır. Gönderme
yapılırken “ve diğerleri” ifadesi kullanılır)
Canbolat, B. B., Tüydeş, H., Erberik, A. ve Karaesmen, E. (t.y.). Deprem. Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
Gönderme (Canbolat ve diğerleri, 1993, s. 40).
Yedi ve Daha Fazla Yazarlı Kitap / Makale
(Yazar sayısı altıdan fazlaysa, ilk altı yazarın adları künyede verilir, altıncı yazardan sonra “ve diğerleri” ifadesi kullanılır)
Erkan, S., Tuğrul, B., Üstün, E., Akman, B., Şendoğdu, M., Kargı, E. ve diğerleri. (2003). Okul Öncesi Öğretmenliği Öğrencilerine Ait Türkiye Profil Araştırması. Hacettepe
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 108-117.
Gönderme (Erkan ve diğerleri, 2003, s. 108-117).
Yazarı Belli Olmayan Kitap (Yazarı belli olmayan yapıtlarda, gönderme yapılırken, yapıt adı uzunsa ilk sözcüğü, kısaysa tamamı verilir. Gönderme
yapılan kaynak bir makale veya kitap bölümüyse, yapıt adı tırnak işareti içinde, kitapsa eğik (italik) yazı tipiyle verilir. Yapıt adı kısaltılırken üç nokta kullanılır.)
Evren (2003). Ankara: TÜBİTAK.
Gönderme (Evren, 2003, s. 35).
Çeviri Kitap
Lawrence, D.H. (1996). Klasik Amerikan edebiyatı üzerine incelemeler (N. Direkçigil, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Gönderme (Lawrence, D.H., 1996, s. 105).
Tüzelkişi Yazarlı Kitap
TÜBİTAK. (2002). 21. Yüzyılda Bilimsel Yayıncılık: Hedefler ve Yaklaşımlar. Ankara: TÜBİTAK.
Gönderme (TÜBİTAK, 2002, s. 21).
Editör veya Derleyeni Bulunan Kitap
Gümüş, S. (Der.). (2008). Dikkat!: kırılacak eşya. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
Gönderme (Gümüş, 2008, s. 102).
ODTÜ Geliştirme Vakfı Ortaokul Küphanesi
Kitaplar için;

Çok yazarlı yapıtlarda yazar adları arasında virgül, son iki yazarın adları arasında “ve” bağlacı kullanılır.

Yazar sayısı altıdan fazlaysa, ilk altı yazarın adları künyede verilir, altıncı yazardan sonra “ve diğerleri”
ifadesi kullanılır.

Yazar ünvanları (Dr., Prof., Yüksek Mühendis gibi) künyeye alınmaz.

Kitap adı iç kapakta geçtiği şekliyle, tüm alt ve açıklayıcı adları da kapsayacak şekilde eğik yazılır. Kitap adları
yazıldığı dilin yazım kurallarına uygun olmalıdır.

Basım bilgisi varsa kitap adından sonra ayraç içinde, rakamla ve kısaltılarak verilir. Birinci basımlar belirtilmez.

Birden fazla yayın yeri varsa ilk yayın yeri alınır. Yayın evlerinin adları kısaltılmadan yazılır.

Yayın tarihi bulunamazsa en son telif hakkı (copyright) tarihi verilir. Tarih bilgisi hiçbir şekilde bulunamıyorsa “tarih yok” anlamına gelen
“t.y.” kısaltması kullanılır.

Editörü belirtmek için kitapta yer alan terim kullanılır. Künyede, yayına hazırlayan kişinin adından sonra, eğer kısaltılmamışsa,
hazırlayan(lar) yerine (Haz.), editör(ler) yerine ise (Ed.) kısaltması kullanılır.

Çevirilerde yapıt adından sonra çevirenin adı belirtilir. Gerekli görülürse özgün yapıtın yayın tarihi de künyenin sonunda ayraç içinde
eklenebilir.
ODTÜ Geliştirme Vakfı Ortaokul Kütüphanesi
YARARLANDIĞINIZ KAYNAK
Web Sayfası (www...)
Görsel-İşitsel Kaynak (Film, Müzik Kaydı vb.)
Referans Kaynağı (Ansiklopedi, Sözlük, Atlas vb.)
Süreli Yayın (Atlas, Bilim Çocuk, Bütün Dünya vb.) ise,
NASIL KAYNAKÇA OLUŞTURABİLİRSİNİZ?
APA Kullanımı
WEB SAYFASI
TÜBİTAK Bilim ve Teknik. Maddenin yapısı. 1 Aralık 2015 tarihinde
http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/madde/element.html adresinden erişildi.
Edebiyat akımları. 1 Aralık 2015 tarihinde
https://tr.wikipedia.org/wiki/Edebiyat_ak%C4%B1mlar%C4%B1 adresinden erişildi.
GÖRSEL-İŞİTSEL KAYNAKLAR
Örnek, T. (Yönetmen). (2005). Gelibolu [Film]. İstanbul: D Yapım
Gönderme (Örnek, 2005)
REFERANS KAYNAKLARI (Ansiklopedi, sözlük vb.)
Özkırımlı, A. (2004). Battalname. Türk Edebiyatı Tarihi Ansiklopedisi içinde (c.1, ss.191-193). Ankara:
İnkılap Kitabevi.
Gönderme (Özkırımlı, 2004)
Redhouse elsözlüğü: İngilizce. Türkçe, Türkçe-İngilizce. (1975). İstanbul: Redhouse.
Gönderme (Redhouse, 1975)
SÜRELİ YAYINLAR
Ümit, A. ( Aralık 2015). Paris'ten İstanbul'a İttihat ve Terakki Coğrafyası. Atlas, 56-70, 72.
Gönderme (Ümit, 2015)
ODTÜ Geliştirme Vakfı Ortaokul Kütüphanesi
KAYNAKÇA OLUŞTURMANIZA
YARDIMCI OLABİLECEK WEB SİTELERİ
•http://www.citationmachine.net
•http://www.easybib.com
•http://www.bibme.org
BU REHBERİ HAZIRLARKEN
YARARLANDIĞIMIZ KAYNAKLAR
KAYNAKÇA
Kurbanoğlu, S. (t.y.). Atıf ve kaynakça düzenleme. 1 Aralık 2015
tarihinde http://uvt.ulakbim.gov.tr/sbvt/kurultay4/kurbanoglu.pdf
adresinden erişildi.
Bilimsel yayınlarında kaynak gösterme ilkeleri. (2006). 1 Aralık 2015
tarihinde http://www.ceviribilim.hacettepe.edu.tr/bilimselyayin.pdf
adresinden erişildi.
American Psychological Association. 1 Aralık 2015 tarihinde
http://www.apastyle.org/
adresinden erişildi.
ODTÜ Geliştirme Vakfı Ortaokul Kütüphanesi