proje faaliyet raporu

Sıtma Önleme Amaçlı
İlaçlı Cibinlik Dağıtımı Projesi
Dokolo, Uganda
13-19 Mayıs 2012
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) 2011 Dünya Sıtma Raporu verilerine göre 2010 yılında
dünyadaki sıtma vakalarının % 81’i, sıtmadan ölümlerin ise %91’i Afrika’da görülmüştür. Bir
sene içerisinde 174 milyon Afrikalı kolayca engellenebilen ve tedavi edilebilen bu hastalıkla
savaşmak zorunda kalırken, 596,000 Afrikalı bu savaşı ve hayatını kaybetmiştir.
WHO, gece yatağa asılarak sıtma bulaştıran sivrisinek ısırmalarını engelleyen ve
sivrisinekleri öldürerek sıtmanın azalmasını sağlayan ilaçlı cibinlik kullanımını sıtma önleme
programlarının önemli bir parçası olarak görmektedir. Ancak Afrika’da yaşayan insanların
büyük bir kısmının cibinlik satın almak için yeterli maddi güce sahip olmayışı, sıtmanın
bölgede insan hayatını tehdit eden tehlikeli bir hastalık olmasına neden olmaktadır. Doğu
Afrika’da yer alan Uganda bu konuda istisna değildir; halkın % 90’ı yüksek sıtma riskinin
bulunduğu bölgelerde yaşamakta, ancak ilaçlı cibinlik kullanımı % 10’u aşmamaktadır.
Bu nedenle AID, “Uganda Dokolo Bölgesi’nde Sıtma Önleme Amaçlı İlaçlı Cibinlik Dağıtımı
Projesi” kapsamında bölgedeki ihtiyaç sahibi 2400 aileye ilaçlı cibinlik ulaştırmıştır. 13-19
Mayıs, 2012 tarihlerinde bölgeye giden sağlık ekibimiz dağıtımları gerçekleştirmiştir. Ekipte
AID Yönetim Kurulu üyesi Kadir Gümüştaş, Dr. Serdar Polat ve AID Proje Koordinatörü
Merve Ay yer almıştır.
1
Dokolo’da aktif olarak çalışan Noor Islamic Development Organization yetkilileri cami
imamları, okul müdürleri ve muhtarlara danışmak suretiyle 2400 faydalanıcı aileyi
belirlemiştir. Ailelerin tespitinde ekonomik yetersizliğin yanı sıra, ailede yüksek risk
grubunda bulunan hamile kadın ve beş yaş altı çocukların varlığı esas alınmıştır.
Cibinliklerin dağıtımı, Noor Islamic Development Organization ve Uganda Muslim Youth
Organization yetkilileri ile birlikte önceden belirlenen noktalarda yapılmış, faydalanıcılardan
cibinlik teslimi sırasında imza alınmıştır. Bu şekilde Bata Köy Camii’nde 532 adet, Akibangi
Köyü İlkokulu’nda 418 adet, Dokolo Kasaba Camii’nde 548 adet, Kwera Kasabası’nda 902
adet cibinlik ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmıştır.
2
Ekibimiz Kampala Büyükelçisi Ahmet Melih Ulueren’i ziyaret ederek Uluslararası Doktorlar
Derneği ve bölgede gerçekleştirilen cibinlik projesi hakkında bilgi vermiştir. Büyükelçimiz
ekibimizi sıcak bir şekilde karşılayarak yapacağımız projelerde her zaman yanımızda
olduklarını belirtmişlerdir.
Uganda’da ziyaret edilen kurumlar ve gerçekleştirilebilecek projeler aşağıda yer almaktadır.
1. Bweyogerere Sağlık Merkezi
Sağlık merkezi Uganda Muslim Youth Organization (UMYA) tarafından 1998 yılında
Bweyogerere Kasabası’nda kurulmuştur. Merkezde ayakta tedavi, küçük ameliyatlar, doğum
öncesi, doğumhane, çocuk gelişimini izleme, aşılama, anne-çocuk HIV bulaşmasını önleme,
basit laboratuar hizmetleri vermektedir. Doktorun bulunmadığı, sekiz sağlık çalışanının
hizmetleri sürdürdüğü sağlık merkezinde şartların oldukça yetersiz olduğu gözlemlenmiştir.
Merkezde inşaası başlamış olan anne-çocuk sağlığı ünitesi fon eksikliği nedeniyle
tamamlanamamıştır. Bir büyük, dört küçük odadan oluşan binanın kaba inşaatı bitmiş, bina
yanında tuvalet ve foseptik tank yapımına başlanmıştır. Tamamlanması ve teçhizatın alınması
halinde doğum öncesinden başlanarak gebe kadınların ve beş yaş altı çocukların takibinin bu
binada yapılması planlanmaktadır. Bu sayede gebelere folik asit ve demir takviyesi, tansiyon
ve HIV testi, anneden çocuğa HIV bulaşmasını önlemek için profilaksi, sıtmaya karşı ücretsiz
cibinlik dağıtımı, beş yaş altı çocukların gelişim takibi mümkün olacaktır. Bina yapımı ve
teçhizat alımından sonra, sağlık merkezi işletmeyi devlet desteğiyle sağlayabilecektir. Ayrıca
hastanenin tıbbi teçhizat sıkıntısı olduğu gözlemlenmiştir.
2. Saidina Abubakar Islamic Hospital
Islamic Medical Association of Uganda yetkilileri ile bu dernek tarafından yaptırılan ve
işletilen hastanede görüşülmüştür. 1988 yılında kulan IMAU’nun özel bir hastane ve 4 sağlık
3
merkezini işlettiği, hastanede eğitilen lokal kişilerin halkı bilinçlendirme ve hastalıkları
önleme programlarında rol aldıkları öğrenilmiştir. IMAU özellikle HIV konusunda
bilinçlendirme programları yürütmektedir. Dini değerlere vurgu yaparak, imamlarla birlikte
uyguladıkları çalışmaların başarısı Uganda Devleti tarafından da takdir edilmektedir. Bu
programlarda HIV testi ve HIV-pozitif çıkan kişilerin tedavisi yapılmaktadır. Hastane
bünyesinde Fakir Hasta Fonu ücretsiz tedavi hizmetini mümkün kılmaktadır. Sıtma önleme
konusunda “outreach” yapılan bölgelerde gebe kadınlara cibinlik verilmekte ve sıtmayı
önlemek için alınacak tedbirler anlatılmaktadır. Dernek yetkilileri fon olması halinde
bilinçlendirme/tedavi amaçlı ziyaret ettikleri bölge sayısını arttırabileceklerini söylemişlerdir.
3. Mbela İslam Üniversitesi
Hemşirelik-ebelik sertifika ve diploma programların verildiği fakülte ziyaret edilmiştir.
Üniversitenin hemşirelik programı 2010 yılında başlamıştır ve şu an programda 72 öğrenci
bulunmaktadır. Üniversite gelecek yıl hemşirelik alanında lisans programı açmayı
düşünmektedir.
4. Dokolo Bölge Hastanesi
Dokolo Bölge Hastanesi, Dokolo Bölgesi’ndeki en büyük devlet hastanesidir. Hastane
Başhemşiresi Habibo Shaban ile yapılan görüşmede Dokolo’nun sıtma konusunda
Uganda’daki yüksek risk bölgelerinden biri olduğu ve bu bölgede sıtmanın çok yaygın olduğu
teyit edilmiştir. Hastanenin laboratuar teknisyeninden sıtma testlerinin % 40 civarında pozitif
olduğu öğrenilmiş, yataklı hasta koğuşları ziyaret edildiğinde bütün hastaların sıtma tedavisi
gördüğü gözlemlenmiştir. Sıtmaya karşı hastane hamile bayanlara ilaçsız cibinlik vermekte,
ancak ellerinde her zaman yeterli sayıda cibinlik bulunmamaktadır.
4
Dr. Serdar Polat
Göğüs Hastalıkları Uzmanı
13-19 Mayıs 2012 tarihleri arasında sıtmayla mücadele kapsamında 2400 adet cibinlik
dağıtmak ve bölgeyi tanıyarak sorunları yerinde tespit etmek amacıyla üç kişilik bir ekiple
Uganda’ya gidilmiştir.
Önceden programlandığı üzere yerel tedarikçilerden temin edilmiş olan 2400 adet cibinlik,
paydaş kurumların desteğiyle bir organizasyon çerçevesinde ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmıştır.
Afrika’da yaşayan ve bölgeyi iyi bilen Merve Ay’ın gayretleri sayesinde proje sorunsuz
yürütülmüştür. Trafik keşmekeşliği ve yolların çok bozuk olması sorunu tecrübeli bir şoför ve
arazi koşullarına elverişli bir araç kiralanarak giderilmeye çalışılmıştır.
Ziyaret organizasyonları Uganda Müslüman Gençlik Asamblesi tarafından yapılmış,
olağanüstü gayretleri ile bize mükemmel bir şekilde rehberlik yapan İmam Kasozi sayesinde
güzel bir program yürütülmüştür. Ziyaret edilen kurumlar sağlık konusundaki sıkıntılarını dile
getirmiş ve çeşitli proje teklifleri sunmuşlardır.
Bölgeye daha sonra gidecek ekiplere hareket kabiliyetini engellemeyecek şekilde az bagaj
almalarını ve rahat giysiler tercih etmelerini tavsiye ederim. Ayrıca tıbbi koruyucu tedbirler
alınarak bulaşıcı hastalıklar hususunda duyarlı ve dikkatli davranılması gerekmektedir.
5
İleride yapılması planlanan projeler daha küçük bir bölgeyi daha kapsayıcı bir şekilde hedef
alarak organize edilebilir. Bu bölgede tespit edilen sorunların çözümü ve ihtiyaçların
giderilmesi için daha büyük bütçeli müdahalelerde bulunulabilir. Aynı bölgeye sık aralıklarla
yapılan ziyaretlerle hizmetler yerinde denetlenebilir.
Ümmet bilincinin gelişmesi ve insanın kendi kabuğunu kırabilmesi için bu tür projelere
katılmanın çok önemli olduğuna inanıyorum.
Tanıtım faaliyetleri arttırılarak yardımsever ve duyarlı insanların dikkatleri çekilmeli ve
mazlum ve mustazaf halklara sahip çıkılmalıdır. Bu hususta herkesin taşın altına elini
koyması sağlanmalıdır.
6