TRAINER GUIDE BOOK-TR - the CP
Transkript
TRAINER GUIDE BOOK-TR - the CP
SEREBRAL PALSİ EĞİTİM KILAVUZU (03-18 Yaş Grubu) Serebral Palsi’li (Beyin Felçli) Çocukların Anne Babaları ve Öğretmenleri için Destekleyici Paketlerin Geliştirilmesi Anlaşma No – 2010-3292/001-001 Bu proje, Hayatboyu Öğrenme Programı Grundtvig Çok Taraflı Projeler faaliyeti çerçevesinde Avrupa Komisyonundan alınan hibe ile yürütülmektedir. Bu projenin içeriği ve sonuçları hiçbir şekilde Avrupa Komisyonunun görüşlerini yansıtmadığı gibi proje ve sonuçları ile ilgili tüm sorumluluk proje sahiplerine aittir. TC Ankara Valiliği Milli Eğitim Müdürlüğü http://ankara.meb.gov.tr ISBN: 978-605-149-004-5 Türkçeye Uyarlayanlar Seda Kıraç Mehtap Coşgun Başar Yazarlar Modul 1: CP Hakkında Bilgi Karina Riiskjaer Raun Mette Kliim-Due Betina Rasmussen Peder Esben Bilde Kirsten Caesar Petersen Charlotte Jensen Louise Boettcher Modül 2: Yasal Düzenlemeler Pîrvu IONICĂ Luminiţa OPREA Modül 4: Yaşam Kalitesi Christa Beeke Zoi Dalivigga Vicky Detsi Alkis-Iraklis Ginatsis Vanessa Kapetsi Miranda Karamichali Giorgos Katsanis Katerina Koutla Dimitris Pappas Katerina Spyridaki Aggelina Theodorakopoulou Modül 3: Bütünleştirme ve Kabul Stefano Cobello Roberto Grison Maria Rosa Aldrighetti Modül 5: Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Banu Duman Ayfer Yıldırım Erişkin Mehtap Coşgun Başar Seda Yazar Kıraç Modül 6: Rehabilitasyon Teknikleri, Eğitim ve Sağlık Bakım Sistemleri Mintaze Kerem Günel Akmer Mutlu Özgün Kaya Kara Ayşe Livanelioğlu Modül 7: Yardımcı Teknolojiler Rui Oliva Teles Miguel Santos Grafik Tasarım Zeynep Aslan Baskı Pozitif Matbaası Çamlıca Mahallesi Anadolu Bulvarı 145. Sok. No: 10/16 Yenimahalle/ANKARA Tel: 0312 397 00 31 – Faks: 0312 397 86 12 www.pozitifmatbaa.com – e-posta:pozitifozitifmatbaa.com ©2012 Bu kitabın her türlü yayın hakkı TC Ankara Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne aittir. İzinsiz çoğaltılamaz ve satılamaz. “Bu proje, Hayatboyu Öğrenme Programı Grundtvig Çok Taraflı Projeler faaliyeti çerçevesinde Avrupa Komisyonundan alınan hibe ile yürütülmektedir. Bu projenin içeriği ve sonuçları hiçbir şekilde Avrupa Komisyonun görüşlerini yansıtmadığı gibi, proje sonuçları ile ilgili tüm sorumluluk proje sahiplerine aittir” Giriş Bu kitapçık, Avrupa CP-PACK Projesi kapsamında geliştirilen Eğitici Klavuzu’dur: (a) projenin ilk kısmında uygulanan ane babaların ve öğretmenlerin ihtiyaç analizi; (b)her bir ortağın uzmanlığı ve onların işbirliğine dayalı çabaları; (c)projenin ikinci yılında yer alan pilot uygulama sürecinin sonuçlarının bileşimidir. 3-18 yaş aralığındaki Serebral Palsi’li (SP) çocukların ve gençlerin anne babaları ve öğretmenleri için 7 farklı Eğitim Modülü’nün eğitimciler tarafından kullanımını desteklemek üzere tasarlanmıştır. Bu kılavuza ek olarak, hem eğiticilerin hem de katılımcıların – SP’li çocukların anne babaları ve öğretmenleri – tarafından kullanılmak üzere tasarlanmış Eğitim Kitapçığı da oluşturulmuştur. CP-PACK projesi, SP’li çocuklar ve gençlerle başa çıkabilmek için aileleri ve öğretmenleri desteklemeye yönelik mevcut yaklaşımları iyileştirmeyi amaçlamıştır. CP-PACK Eğitim Modülleri’nin geliştirilmesinin ilk adımı, SP’li çocukların anne babaları ve öğretmenlerinin ihtiyaçlarına yönelik araştırma olmuştur. Anketler ve odak grubu görüşmelerinden oluşan bu araştırma tüm ortak ülkelerde uygulanmış (Türkiye, Portekiz, İtalya, Yunanistan, Romanya ve Danimarka1) ve her bir ortak ülkenin elde ettiği sonucu Ulusal İhtiyaç Analizi Raporu’nda sunulmuştur. Tüm sonuçlar Genel İhtiyaç Analizi Raporu’nda biraraya getirilmiştir. Sonuçların elde edilmesinin ardından, SP’li çocukların hem anne babalarını hem de öğretmenlerini hedefleyen 5, sadece anne babaları hedefleyen 1 ve sadece öğretmenleri hedefleyen 1 olmak üzere toplam 7 Eğitim Modülü geliştirilmiştir. Her bir modül, uzmanlıklarına uygun olmak üzere, ortaklığın bir üyesi tarafından geliştirilmiştir. 1. SP Hakkında Bilgi (Anne Baba Ve Öğretmenlere Yönelik Olarak) Danimarka 2. Yasal Düzenlemeler (Anne Baba Ve Öğretmenlere Yönelik Olarak) Romanya 3. Bütünleştirme ve Kabul (Anne Baba Ve Öğretmenlere Yönelik Olarak) İtalya 4. Yaşam Kalitesi (Anne Baba Ve Öğretmenlere Yönelik Olarak) Yunanistan 5. Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (Anne Baba Ve Öğretmenlere Yönelik Olarak) Türkiye 6. Rehabilitasyon Teknikleri, Eğitim ve Sağlık Bakım Sistemleri (Sadece Anne Babalara Yönelik Olarak) Türkiye 7. Yardımcı Teknoloji (Sadece Öğretmenlere Yönelik Olarak) Portekiz Eğitim programının uygulaması, her bir eğitim modülünü ayrı ayrı veya modüllerin tümünü içerebilir. Ayrıca her modülde eğitim süresi öneri olarak belirtilmiştir. Modüller Atina’da Cerebral Palsy Greece tarafından ev sahipliği yapılan 3 günlük bir programla pilotlanmıştır. Pilot program projede yer almış 6 ülkenin katılımcıları ile gerçekleştirilmiş ve elde edilen bilgi, Avrupa nüfusuna uygunluğu ve stratejileri açısından değerlendirilmiştir. Sonuçlar projenin internet sitesinde bulunabilen pilotlama hakkındaki bir çalışma raporunda sunulmuştur www.cp-pack.eu 1 6 Ulusal İhtiyaç Analiz Raporu’nun yanında Genel İhtiyaç Analiz Raporu’nu da proje internet sayfasında görebilirsiniz. www.cp-pack.eu. Tüm Ulusal İhtiyaç Analiz Raporları, Slebral Palsi’li çocukların anne babaları ve öğretmenleri arasında gerçekleştrilen odak grup görüşmeleri ve anketlerin sonuçlarından elde edilmiştir. Genel rapor, ulusal sonuçları biraraya getirmiş ve 7 eğitim modülünün konularını oluşturan sonuçları çıkarmıştır. III CP-PACK Proje Ortaklığı Koordinatör Kurum: Ankara Milli Eğitim Müdürlüğü (AMEM), Türkiye Rukiye Peker (Koordinatör 01.04.2011- 30.10. 2012) Banu Duman (Koordinatör 01.11.2010-30.03.2011) Ayfer Yıldırım Erişkin Mehtap Coşgun Başar Seda Yazar Kıraç Çetin Toraman Rıza Arda ORTAÇ Eş-faydalanıcılar: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi (H.Ü.), Türkiye Mintaze Kerem Günel (koordinatör) Akmer Mutlu Özgün Kaya Kara Instituto Politécnico Do Porto, Escola Superior de Educação (ESE/IPP), Portekiz Rui Teles (koordinatör) Miguel Augusto Santos (editör) Polo Europeo della Conoscenza – IC Lorenzi (Europole), İtalya Stefano Cobello (koordinatör) Marina Macarelli Cerebral Palsy Greece (CPG), Yunanistan Vasiliki Detsi (koordinatör) Aikaterini Koutla Eleni Roditi Centre of Professional Training in Culture (CPPC), Romanya Pirvu Ionica (koordinatör) Luminita Oprea Helene Elsass Center (HEC), Danimarka Karina Riiskjær Raun (koordinatör) Mette Kliim-Due IV Yasal Uyarı Bu proje Avrupa Komisyonundan alınan destekle finanse edilmektedir. Bu ileti/ materyalin içeriği sadece yazarın görüşlerini ifade etmekte olup, Komisyon hiçbir şekilde burada verilen bilgilerin kullanımından sorumlu tutulamaz. Bu dökümandaki bilgiler, ortaklıkta yer alan ortakların birlikte çalışmasının bir sonucudur. Bu dökümanın ana amacı, potansiyel kullanıcılar için bir kılavuz olmaktır. Bu nedenle, döküman Serebral Palsi alanına eksiksiz bir yaklaşım olarak değerlendirilemez. Sunulan bilgi, ortakların temel olarak kendi özel çalışmaları ve hayat şartlarına bağlı deneyimlerinin bir sonucudur. Kullanıcıya, kendi durumu ve şartlarını göz önünde bulundurması ve bu dökümanı SP’ye toplu bir yaklaşım olarak anlaması kesinlikle tavsiye edilir. İş bu dökümanda yer alan bilgilerin hiçbiri yasal tavsiye veya öneri olarak kabul edilemez. İş bu dökümanın tüm içeriği belirli bir yer veya ortamdaki çok özel bir duruma göre uyarlanabilir ve uyarlanmalıdır. Burada ifade edilen fikirlerden bazıları genel mahiyettedir ve bu şekilde kullanılabilir. Münferit veya toplu olarak CP-PACK ortakları burada verilen tavsiye ve çözümlerin uygulanmasından kaynaklanabilecek doğrudan veya dolaylı herhangi bir olumsuz sonuç, hasar veya zarardan sorumlu tutulamazlar. V Eğiticilerin Profilleri ve Görevleri Eğitimin ortak konusunun SP olması sebebiyle, eğiticinin, projenin hedef grubuyla (SP’li çocukların anne baba ve öğretmenleri) çalışma tecrübesine sahip olması gerekmektedir. Söz konusu tecrübe eğitimsel, tıbbi, terapötik, duygusal, psikolojik veya kanuni konular üstüne olabilir. Eğitimci, SP’li çocuklara ilişkin hem anne babalar hem de öğretmenlerin yer aldığı özel durumların farkında olmalı ve söz konusu durumları fark edebilmeli ve katılımcıların tartışması ve pratik tecrübelerini paylaşmaları ve günlük uygulamalarında en son bilgiyi kullanmaları için ilham vererek öğretim yöntem ve tekniklerini bu doğrultuda uyarlamalıdır. Örnek olarak, öğretmenler ortak bir eğitim seviyesindeyken anne babaların eğitim seviyesi değişkenlik gösterebilir. Bu yüzden eğitici, anne babalara hitap ederken yalın olmalı ve zor bilimsel terimlerden kaçınmalıdır. Diğer yandan kişi öğretmenleri eğitirken daha bilimsel bir dil kullanması için teşvik edilmelidir. Fakat her iki durumda da eğitici, anne babalar ve öğretmenleri soru sormaları ve/veya fikirlerini ifade etmeleri için rahat hissettirmelidir. Anne babalar ve öğretmenler arasındaki ortak bir konu da, her iki grubun da günlük çalışma tecrübelerinden bilgi edinmesidir. Bununla birlikte SP’ li çocukların anne babaları, çocuklarındaki yetersizlik gerçeğini görmek ve gerek kişisel gerekse aile ve sosyal ortamda bunun üstesinden gelmek zorunda oldukları için bu uygulama deneyiminde daha duygusal tepkiler gösterir. Diğer taraftan, SP’li çocuklardaki eğitimsel gelişmenin pek çok unsura (kişilik, fiziksel durum, bireyselleştirilmiş ihtiyaçlar, eğitim, terapiler, yardımcı teknoloji v.b.) dayandığını bildiklerinden öğretmenler daha profesyonel bir tepki gösterirler. Eğitici Klavuzu Nasıl Organize Edilir Eğitici Klavuzu, potansiyel eğiticilere bir eğitim programını nasıl organize edecekleri ve uygulayacakları konusunda bilgi sağlamayı amaçlar. Her bir eğitim modülünün başlangıcında, Eğitici Klavuzu her modüle genel bir bakışla çerçeveyi çizer (İçindekiler), konuyu, hedef grubu, genel amaç ve öğrenme çıktılarını, içerik ve gereken zamanı, yöntemi, ölçme ve değerlendirme planını, destekleyici materyalleri ve eğitim ortamını ve en son olarak da eğitici(ler)nin kalitesini ve bunların birlikte nasıl kullanılması gerektiğini belirler. Altını çizmek isteriz ki, yukarıdaki tüm bilgi yazarlar tarafından en uygun olarak değerlendirilendir, ancak her eğiticinin gerçeğine göre uyarlanabilir ve uyarlanmalıdr. VI Aşağıdakileri içeren Eğitici Klavuzu, eğitim modülünün her bir oturumu/bölümü hakkında daha spesifik ve detaylı bilgi sağlar: 1. Eğitim modülünün değerlendirmeyi de içeren her bir oturumunun süresi... Bu bir öneri olarak değerlendirilmeli ve her bir eğiticinin gerçeğine uygun olarak uyarlanmalıdır. 2. Her bir oturumun spesifik öğrenme çıktıları ile birlikte bunları gerçekleştirmek için spesifik yöntem... Bir kez daha hatırlatalım: Bu prosedürler yazarlar tarafından en uygun bulunanlardır ancak her eğitici bunları kendi gerçeğine uygun olarak uyarlayabilir ve uyarlamalıdır. 3. Eğitimin en üst seviyede uygulanabilmesi için eğitimde bulunması ve kullanılması gereken destek materyallerinin çeşitleri... 4. Bölüm hakkında geri bildirim... 5. Eğitim Kitapçığı’ndaki bilgiyi tamamlayıcı olarak önerilen okuma link ya da kaynakları, internet siteleri ve diğer ilave bilgi listesi... Bu çalışmanın SP’li çocuklar ve gençler için, kısıtlı bir şekilde olsa da, daha iyi bir yaşam sağlanmasına katkıda bulunması dileğiyle... CP-PACK projesi hakkında daha fazla bilgi için, lütfen proje internet sitesini ziyaret edin: www.cp-pack.eu CP-Pack Projesi Ekibi VII İçindekiler Modül 1 Serebral Palsi Hakkında Bilgi....................................................................................................... 1 Bölüm 1 - SP hakkında genel bilgi........................................................................................ 5 Bölüm 2 - Beyin ve Nöroplastisite hakkında Genel Bilgi....................................................... 6 Bölüm 3 - Nöroplastisite esaslı Eğitim ve Öğrenme............................................................. 7 Bölüm 4 - Gıda – Nöroplastisiteye İlişkin Etkisi ve Önemi.................................................... 9 Bölüm 5 - SP ile ilgili Davranışsal ve Zihinsel Zorluklar ile Giderme Stratejileri.................. 10 Bölüm 6 - SP’ye Bağlı Olarak Görülen En Yaygın Zihinsel ve Davranışsal Problemler ile Bunları Giderme Stratejileri............................................................................................... 11 Bölüm 7 - Ağrı/Ağrı yönetimi – Ne Yapmalı ve Nasıl Gidermeli.......................................... 12 Bölüm 8 - Yetişkinliğe Geçmeye Dair Hususlar, SP ve Diğer Yetersizliklere İlişkin Olarak Yetişkinliğe Geçişte ve Yaşlandıkça Bilinmesi Gereken Özel Durumlar Nelerdir................. 14 Modül 2 Yasal Düzenlemeler.................................................................................................................. 15 Bölüm 1 - SP’li bir kişinin yasal durumu – Uluslararası & AB............................................. 18 Bölüm 2 - Yetersizlik/SP’si Olan Kişiler için İdari Destek..................................................... 20 Bölüm 3 - Yetersizlik/SP’si Olan Kişiler için Lojistik Destek................................................. 21 Bölüm 4 - Yetersizlik/SP’si Olan Çocuklarla İlgili Bireylerin/Okulların Faydalanabileceği Maddi Destek..................................................................................................................... 22 Bölüm 5 - Okulların/Bireylerin Hak Ettiği Destekler Nasıl Elde Edilir.................................. 23 Bölüm 6 - Türkiye’de Yasal Düzenlemeler.......................................................................... 24 Modül 3 Bütünleştirme ve Kabul............................................................................................................ 27 Bölüm 1 - Ruh halinin üstesinden gelme (şok, inkâr vb.)................................................... 31 Bölüm 2 - Bütünleştirme, Bütünleştirmedeki Görev ve Sorumluluklar (Okul İçi, Destek Hizmetleri vb.)......................................................................................... 33 Bölüm 3 - Sosyal Kabulün Artırılması................................................................................. 35 Bölüm 4 - Eğitsel Bütünleştirme, Eğitsel Bütünleştirme Uygulamaları Ve Eğitsel Bütünleştirme Türleri......................................................................................................... 36 Bölüm 5 - Kaynaştırmanın Mantığı..................................................................................... 38 Bölüm 6 - Farklı Eğitim Seviyelerde Bütünleştirme Uygulamaları...................................... 40 Bölüm 7 - Geçiş Becerileri.................................................................................................. 42 IX Modül 4 Yaşam Kalitesi........................................................................................................................... 43 Bölüm 1 - Aile Yaşamı......................................................................................................... 46 Bölüm 2 - Sosyal Yaşam...................................................................................................... 50 Bölüm 3 - Disiplinler Arası Bir Ekip ile İşbirliği.................................................................... 54 Modül 5 Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP).................................................................................. 55 Bölüm 1 - Tıbbi Tanılama/ Eğitsel Değerlendirme, Yerleştirme.......................................... 59 Bölüm 2 - Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı; BEP’in Tanımı ve Avantajları...................... 61 Bölüm 3 - Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı; BEP’i Oluşturan Üyeler ve Görevleri.......... 63 Bölüm 4 - BEP Geliştirme Basamakları............................................................................... 64 Bölüm 5 - BEP’in Diğer Öğeleri........................................................................................... 66 Bölüm 6 - Bireyselleştirilmiş Öğretim Planının Geliştirilmesi............................................. 67 Modül 6 Rehabilitasyon Teknikleri, Eğitim ve Sağlık Bakım Sistemleri.................................................... 69 Bölüm 1 - Rehabilitasyon Yaklaşımlarının Temel Konseptleri............................................. 73 Bölüm 2 - Eğitim Yaklaşımları............................................................................................. 75 Bölüm 3 - Yaşam Boyu Terapi............................................................................................. 76 Bölüm 4 - Sağlık Bakım Sistemi.......................................................................................... 77 Modül 7 Yardımcı Teknolojiler................................................................................................................ 79 Bölüm 1 - Yardımcı Teknoloji’nin Temel Unsurları.............................................................. 83 Bölüm 2 - İnsan İle İlgili Bileşenler..................................................................................... 85 Bölüm 3 - Teknik Bileşenler................................................................................................ 87 Bölüm 4 - Sosyo Ekonomik Faktörler.................................................................................. 91 X Modül 1 EĞİTİM KILAVUZU Serebral Palsi Hakkında Bilgi Editör Miguel Santos Yazarlar Karina Riiskjaer Raun Mette Kliim-Due Betina Rasmussen Peder Esben Bilde Kirsten Caesar Petersen Charlotte Jensen Louise Boettcher Düzenleyen Seda YAZAR KIRAÇ DANİMARKA Bu proje, Hayatboyu Öğrenme Programı Grundtvig Çok Taraflı Projeler faaliyeti çerçevesinde Avrupa Komisyonundan alınan hibe ile yürütülmektedir. Bu projenin içeriği ve sonuçları hiçbir şekilde Avrupa Komisyonunun görüşlerini yansıtmadığı gibi proje ve sonuçları ile ilgili tüm sorumluluk proje sahiplerine aittir. İÇERİK TABLOSU Eğitim Modülü “Serebral Palsi Hakkında Bilgi” Bu modül, temel olarak beyin ve nöroplastisite hakkında en güncel bilgilere dayanan ve konuya farklı açılardan yaklaşan teorik bir eğitim modülüdür. Ayrıca uygulama tecrübelerinin bir sonucu olarak anne baba ve öğretmenlerin pek çok değerli bilgi ve beceriye sahip olduğu göz önünde bulunduruldu. Bu nedenle kurs, aynı zamanda katılımcıların (anne babalar/anne babalar, öğretmenler/öğretmenler ve anne babalar/öğretmenler) kendi uygulama tecrübelerini paylaşmak ve tartışmak için fırsat bulduğu bir yer olacaktır. Böylece katılımcılar en güncel bilgiyi uygulamaya nasıl dönüştürecekleri konusunda birbirlerinden esinlenecektir. 2 Eğitim Modülünün Konusu SP Hakkında Bilgi Hedef grup(lar) 3-18 yaş aralığındaki Serebral Palsi’li (SP) çocukların anne baba ve öğretmenleri Amaç(lar) Bu modülün asıl hedefi katılımcıların Serebral Palsi hakkındaki bilgilerini geliştirmektir – ne olduğu, nasıl ortaya çıktığı ve sebep olduğu zorlukların telafisi için neler yapılabileceği. Ayrıca; 1. Beynin nasıl çalıştığı ve teşhisin karmaşıklığı hakkındaki araştırmadan elde edilen en güncel bilgi hakkındaki farkındalığın arttırılması, 2. SP hakkındaki anlayışın motor- bilişsel ve öğrenme yetersizlikleri açılarından geliştirilmesi, 3. Yetişkinlik döneminde bir yetersizliğe sahip olmanın özel şartları hakkındaki anlayışın geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Kazanımlar Bu modül ile katılımcıların, SP hakkındaki araştırma kaynaklı en güncel bilgiden haberdar olmaları beklenmektedir. Modül, beyin hasarı olarak SP hakkında bilgi ve beynin nasıl çalıştığını içermektedir. Katılımcılar SP’yi beyin hasarı olarak görerek aynı zamanda teşhisin karmaşıklığı ve SP hakkındaki anlayışın motor- bilişsel ve öğrenme yetersizlikleri açılarının farkında olacaktır. Böylece SP’li çocuklar arasında bazı özelliklerin ortak olabileceğini bilseler de SP’nin belli bir çocukta kendine özgü kişisel ‘sürümü‘ ile ortaya çıktığını öğreneceklerdir. Aynı zamanda katılımcılar diğer anne babaların ve öğretmenlerin deneyimlerinden haberdar olacak, kendi durumlarına yönelik yeni/farklı bakış açıları edinecek ve yeni girişimler ve eylemler söz konusu olduğunda diğerlerinden ilham alabilecektir. Anne babalar için Katılımcılar, kendi SP’li çocuğu ve onun günlük yaşamda SP’ye ilişkin karşılaştığı zorlukları anlamak ve onunla yüzleşmek için bu konuların öneminin farkındadır. Öğretmenler için Genel olarak katılımcılar, çalışmaları eğer uygun pedagojik yaklaşım, strateji ve araçların tespiti için güncellenmiş bilgilere dayanıyorsa öğrenciler arasında SP ile ilgili karşılaşılan zorluklara uyum sağlamanın mümkün ve tercih edilen bir yol olduğunu öğrenecektir. İçerik 1. SP hakkında genel bilgi 2. Beyin ve nöroplastisite hakkında genel bilgi 1 Saat 3. Nöroplastisite esaslı Eğitim ve Öğrenme 1 Saat 1-3 konular üstüne grup tartışmaları/grup çalışması İçerik (Genel ve/ veya Detaylı) Süre 1 ¾ saat 4. Gıda – Nöroplastisiteye ilişkin etkisi ve önemi 1 saat 5. SP ile ilgili davranışsal ve zihinsel zorluklar ile giderme stratejileri ¾ saat 6. SP’ye bağlı olarak görülen en yaygın zihinsel ve davranışsal problemler ile bunları giderme stratejileri ¾ saat 7. Konu üstüne grup tartışmaları/grup çalışması 1 ¾ saat 8. Ağrı/ağrı yönetimi – ne yapmalı ve nasıl gidermeli ¾ saat 9. Yetişkinliğe geçmeye dair hususlar, SP ve diğer yetersizliklere ilişkin olarak yetişkinliğe geçişte ve yaşlandıkça bilinmesi gereken özel durumlar nelerdir? 1 saat Gerekli Süre 9 3/4 saat + değerlendirme için1 saat = 10 3/4 saat Yöntem • • • • Ölçme ve değerlendirme planı (eğitmen/ katılımcı ve modül) Eğitim kursunun sonunda anketler, kontrol listeleri ve öz değerlendirme yoluyla değerlendirme Ders anlatımı Grup çalışması Web tabanlı bilgi araçları Katılımcılar arasında deneyim ve bilgi değişimi 3 4 İhtiyaç duyulan destekleyici eğitim materyali Belgeler ve Power Point sunuları, web sitelerinin bağlantıları, kaynakların dağıtılması Eğitim Ortamı Grup çalışmaları, örnek olay incelemeleri, çalıştaylar, drama, vb. için uygun iç mekânlar ile birlikte ders anlatımı/sunumlar için bir toplantı/konferans odası… Aynı zamanda PC’ye bağlanmış bir projeksiyon, bir perde, bir kağıt yazı tahtası ve internet bağlantısı… İhtiyaç duyulduğunda internet bağlantısı olan ekstra pc’ler, video ve görsel-işitsel ekipman, tahta ve/veya özel ekipmanlar/yardımcı cihazlar... Eğitici(ler)nin Özellikleri Ders anlatımlarının, standardı mümkün olduğunca yüksek tutmak için ve sunumda ele alınan her bir konudaki en güncel bilginin sunuma dâhil olduğunu garanti altına almak için, her biri konuştukları alanda uzman olan konuşmacılar tarafından yapılması çok önemlidir. Burada bu modül için eğiticinin rolü, hazırlık çalışmalarını yürütecek, kurs oturumlarını koordine edecek ve belli konular için uygun uzmanlar/konuşmacıları tespit edecek kilit figür olarak belirlenmiştir. Eğitici aynı zamanda grup çalışması, tartışmalar ve benzer çalışmalarda gruba rehberlik eden ve kursta katılımcıların mümkün olduğu kadar aktif ortaklar ve dinleyiciler olarak yer almasını sağlamaktan sorumlu kişidir. Bölüm 1 SP Hakkında Genel Bilgi Süre: 1/2 saat Kazanımlar 1. Katılımcılar “Serebral Palsi” teşhisinin en son tanımını bilecek ve durumun tedavi edilemeyen bir beyin lezyonu olduğunu anlayacaktır. 2. Katılımcılar durumun etiyolojisini bilecek ve beyin hasarının muhtemel sonuçları olan geniş bir yelpazedeki belirtiler hakkında bilgi sahibi olacaktır. Yöntem • Ders anlatımı • 1,2 ve 3. Oturumları birleştiren grup çalışması – oturum 3: Eğitimin etkileri..... oturum hakkında daha fazla bilgi için aşağıyı okuyun • Katılımcılar kitapçıkta daha fazla materyal için bağlantıları bulacaklardır – okuma ve görüntülü konuşmalar. Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • İnternet bağlantısı olan bilgisayar Projeksiyon/tepegöz Kağıt Kalemler Değerlendirme • Önerilen Okumalar bakınız: www.cp-pack.eu / Knowledge about CP 5 Bölüm 2 Beyin ve Nöroplastisite Hakkında Genel Bilgi Süre: 1/2 saat Kazanımlar Katılımcılar, beynin nasıl çalıştığı ve bu çalışmanın nasıl statik veya kati olmayıp oldukça iki taraflı olduğu konusunda genel bir bilgi edinecek ve bu bilginin sonucu olarak Serebral Palsi belirtilerine nasıl yaklaşacaklarını öğrenecektir. Yöntem • Ders anlatımı • 1,2 ve 3. Oturumları birleştiren grup çalışması – oturum 3: Eğitimin etkileri..... oturum hakkında daha fazla bilgi için aşağıyı okuyun • Katılımcılar kitapçıkta daha fazla materyal için bağlantıları bulacaklardır – okuma ve görüntülü konuşmalar. Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • İnternet bağlantısı olan bilgisayar Projeksiyon/tepegöz Kağıt Kalemler Değerlendirme • Önerilen Okumalar bakınız: www.cp-pack.eu / Knowledge about CP 6 Bölüm 3 Nöroplastisite Esaslı Eğitim ve Öğrenme Süre: 1 saat Kazanımlar Katılımcılar, eğitimden beklenecek olan herhangi bir kalıcı ve olumlu sonuç var ise hangi teorik hususların dikkate alınması gerektiğini bilecektir. Bu temelde katılımcılar, evde ve okul/enstitüdeki günlük faaliyetlerde eğitim uygulamak için fikirleri ve araçları öğrenecektir. Yöntem • Ders anlatımı • 1,2 ve 3. Oturumları birleştiren grup çalışması – oturum 3: Eğitimin etkileri..... oturum hakkında daha fazla bilgi için aşağıyı okuyun • Katılımcılar, kitapçıkta daha fazla materyal için bağlantıları bulacaktır: okuma ve görüntülü konuşmalar. Yardımcı Eğitim Materyalleri • İnternet bağlantısı olan bilgisayar • Projeksiyon/tepegöz • Kağıt • Kalemler 1,2 ve 3. Oturumları birleştiren grup çalışması (1¾ saat): • Kursun koordinatörü tarafından idare edilecek • 5-6 kişilik gruplar (öğretmenler ve ebeveynleri gruplara ayırmak ya da bir araya getirmenin uygun olup olmayacağını değerlendirin) • ¼ saat giriş, 1 saat grup çalışması, ½ saat ortak sonuçlar için • Grup çalışması (bu bağlantıda bir görev formu mevcuttur: bakınız: www.cp-pack. eu / Knowledge about CP » İşlevsel seviyeye odaklanarak grubun geri kalanına çocuğunuzu (öğrenci) gösterin. 7 » Grupta, günlük yaşamdaki eğitim faaliyetlerinin uygulamasının arttırılması için ne gibi imkânlar bulabildiğinizi tartışın. » Bugün eve birlikte götüreceğiniz en önemli gördüğünüz bir fikri seçin. • Genel toplantıda tekrar bir araya gelindiğinde, her katılımcı grubun geri kalanıyla kendi en önemli fikrini paylaşır Değerlendirme • Önerilen Okumalar bakınız: www.cp-pack.eu / Knowledge about CP 8 Bölüm 4 Gıda – Nöroplastisiteye İlişkin Etkisi ve Önemi Süre: 1 saat Kazanımlar Katılımcılar, beyin üzerindeki beslenme şekli etkileri hakkında farkındalıklarını artıracaklar ve sağlıklı bir beslenme şeklinin uygulanması hakkında pratik tavsiyeler öğrenecektir. Yöntem • Ders anlatımı • Kullanılabilecek düşünme soruları kitapçıkta bulunmaktadır. Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • İnternet bağlantısı olan bilgisayar Projeksiyon/tepegöz Kağıt Kalemler Değerlendirme • Önerilen Okumalar bakınız: www.cp-pack.eu / Knowledge about CP 9 Bölüm 5 SP ile İlgili Davranışsal ve Zihinsel Zorluklar ile Giderme Stratejileri Süre: 3/4 saat Kazanımlar Katılımcılar, duyusal girdinin nasıl işlendiğini daha iyi anlayacaktır. Bu bölümde kısaca propriyoseptif, vestibüler ve görsel duyular üzerinde durularak yedi duyu kısaca ele alınacak ve duyusal entegrasyon doğru çalışmadığında bunun SP’li çocuğu nasıl etkilediği ortaya konacaktır. Buna ek olarak katılımcılar kullanılabilecek ve günlük hayata entegre edilebilecek bazı giderme stratejileri hakkında fikir sahibi olacaktır. Yöntem • Ders anlatımı • Katılımcılar arasında kişisel deneyim ve bilgi alışverişi Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • İnternet bağlantısı olan bilgisayar Projeksiyon/tepegöz Kağıt Kalemler Değerlendirme • Önerilen Okumalar bakınız: www.cp-pack.eu / Knowledge about CP 10 Bölüm 6 SP’ye Bağlı Olarak Görülen En Yaygın Zihinsel ve Davranışsal Problemler ile Bunları Giderme Stratejileri Süre: 3/4 saat Kazanımlar Katılımcılar, SP’ye ilişkin son zamanlarda yapılan ampirik çalışmalardan elde edilen güncel teorik bilgileri edinecektir. Katılımcılar, öğrenme sorunlarının bireysel bilişsel problemlerden kaynaklandığının ancak bunların belli toplumsal durumlarda ve öğrenme faaliyetlerinin organize edildiği öğrenme ortamlarında ortaya çıktığının; ve çocuğa doğru desteğin olup olmaması durumuna göre bunların şekillendiğinin farkına varacaktır. Yöntem • Ders anlatımı • Kullanılabilecek düşünme soruları kitapçıkta bulunmaktadır • Katılımcılar arasında kişisel deneyim ve bilgi alışverişi Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • İnternet bağlantısı olan bilgisayar Projeksiyon/tepegöz Kağıt Kalemler Değerlendirme • Önerilen Okumalar bakınız: www.cp-pack.eu / Knowledge about CP 11 Bölüm 7 Ağrı/Ağrı yönetimi – Ne Yapmalı ve Nasıl Gidermeli Süre: 3/4 saat Kazanımlar 1. Katılımcılar; ağrı, karmaşıklığı, psikolojik doğası ve farklı unsurların ağrı deneyimini nasıl etkilediği hakkındaki bilgilerini artıracaktır. Bu bilgi, belli bir çocuğun deneyimini ve ağrıyla karşılaştığında ne yaptığını anlamayı kolaylaştıracaktır. 2. Katılımcılar, tamamlayıcı tedavileri ve çocuğun ağrının üstesinden nasıl geldiğini bilecek ve böylelikle çocuğun hissettiği ağrı duygusunu azaltmak için ona yardımcı olacaktır. Yöntem • PowerPoint sunuları (destekleyici materyallerde bulunabilir, www.cp-pack.eu / Knowledge about CP) • Ağrı şekli ve ağrı ölçer (destekleyici materyallerde bulunabilir, www.cp-pack.eu / Knowledge about CP ve aynı zamanda sayfa 118 ve 119, bu bağlantıyı takiben: http://www.dpf.dk/Item.aspx?Department=5&Category=23&Item=3412 » Bazı çocuklar için ağrıyı bir ağrı şekliyle çizmek daha uygun olabilir. Bu şekilde ağrı daha somut bir hale gelir ve anne babalar ve diğer yetişkinler ile daha kolay paylaşılabilir. Bazen ağrı ölçer kullanımı daha uygun olabilir. • Kaynak çizelgesi (destekleyici materyallerde bulunabilir, www.cp-pack.eu / Knowledge about CP) » Her bir aile ve öğretmen, çocuğun ağrısı olduğunda neyin faydalı olacağını değerlendirirken bir kaynak çizelgesinde beyin fırtınası yapmaktan faydalanabilir. Eğer mümkünse çocuğun kaynak çizelgesini doldurmaya katılması tavsiye edilir. Yardımcı Eğitim Materyalleri • İnternet bağlantısı olan bilgisayar • Projeksiyon/tepegöz • Kağıt • Kalemler 12 Değerlendirme • Önerilen Okumalar bakınız: www.cp-pack.eu / Knowledge about CP 13 Bölüm 8 Yetişkinliğe Geçmeye Dair Hususlar, SP ve Diğer Yetersizliklere İlişkin Olarak Yetişkinliğe Geçişte ve Yaşlandıkça Bilinmesi Gereken Özel Durumlar Nelerdir Süre: 1 saat Kazanımlar 1. Katılımcılar, toplumun aktif bir bireyi olarak yetişkin gibi yaşayabilmek için yetersizliğin kabulünün önemini bilecektir. 2. Katılımcılar, vücut fiziksel bir yetersizlikle büyürken zihinsel, fiziksel ve biyolojik tehditleri bilecektir. 3. Katılımcılar, – grup tartışmasından esinlenerek – bu tehditlerin oluşmadan belirlenebileceğini öğrenecektir. Yöntem • Ders anlatımı • Katılımcılar kitapçıkta okuma için tavsiye edilen yayınları bulabilir. Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • İnternet bağlantısı olan bilgisayar Projeksiyon/tepegöz Kağıt Kalemler Değerlendirme • Önerilen Okumalar bakınız: www.cp-pack.eu / Knowledge about CP Kaynaklar bakınız: www.cp-pack.eu / Knowledge about CP 14 Modül 2 EĞİTİM KILAVUZU Yasal Düzenlemeler Editör Miguel Santos Yazarlar Pîrvu IONICĂ Luminiţa OPREA Düzenleyen Mehtap COŞGUN BAŞAR ROMANYA Bu proje, Hayatboyu Öğrenme Programı Grundtvig Çok Taraflı Projeler faaliyeti çerçevesinde Avrupa Komisyonundan alınan hibe ile yürütülmektedir. Bu projenin içeriği ve sonuçları hiçbir şekilde Avrupa Komisyonunun görüşlerini yansıtmadığı gibi proje ve sonuçları ile ilgili tüm sorumluluk proje sahiplerine aittir. İÇERİK TABLOSU Eğitici Kılavuzu “Yasal Düzenlemeler” CP-PACK projesi kapsamında geliştirilen bu eğitim modülü, Selebral Palsi’li (SP) çocukların anne baba ve öğretmenlerinin ihtiyaçlarını belirlemek amacıyla yapılan anket ve odak grup görüşmelerinden elde edilen veriler doğrultusunda hazırlanmıştır. Hazırlanan bu modül ile SP’li çocukların anne babaları ve öğretmenlerinin yasal mevzuat konusunda bilgilendirilmeleri amaçlanmıştır. Eğitim modülünün konusu Yasal düzenlemeler Hedef grup(lar) 3-18 yaş aralığındaki Serebral Palsi’li (SP) çocukların öğretmenleri ve/ veya anne babaları Hedef(ler) Katılımcılar yasal hükümleri eğitim materyallerine rahatlıkla yansıtabilir hale gelecek. Kazanım(ları) Eğitim modülünün sonunda katılımcılar; • SP ile ilgili yasal hükümleri tespit edebilecek, • SP ile ilgili yasal hükümleri ayırt edebilecek, • Gelecekteki eğitimler için içerik olarak yasal hükümleri yorumlayıp özetleyebilecek, • Yasal hükümler üstüne eğitim içeriği oluşturabilecektir. İçerik İçerik (Genel ve/ veya Detaylı) 16 Süre 1. SP’li bir kişinin yasal durumu - Uluslar arası & AB seviyesi 1 Saat 2. Yetersizliği/SP’li kişiler için idari destek 1 Saat 3. Yetersizliği/SP’li kişiler için lojistik destek 1 Saat 4. Yetersizliği/SP’li çocuklara ilişkin olarak bireylerin/ okulların faydalanabileceği maddi destek 1 Saat 5. Hak eden okullar/bireyler için nasıl destek sağlanacağı 2 Saat Katılımcıların Değerlendirilmesi 1 Saat Gerekli Süre 6 saat + değerlendirme için 1 saat = 7 saat Yöntem Sunum (PowerPoint sunusu)/ders, soru-cevap, beyin fırtınası, tartışma, örnek olay incelemesi, problem tabanlı öğrenme, grup çalışması Ölçme ve değerlendirme planı (eğitmen/ katılımcı ve modül) Eğitim kursunun sonunda anketler, kontrol listeleri ve öz değerlendirme yoluyla değerlendirme İhtiyaç duyulan destekleyici eğitim materyali Belgeler ve Power Point sunuları, örnek olay ve problem tabanlı öğrenme için hazırlanmış senaryolar, web sitelerinin bağlantıları, kaynakların dağıtılması Eğitim Ortamı Grup çalışmaları, örnek olay incelemeleri vb. için uygun yerler ile birlikte dersler/sunumlar için bir toplantı/konferans odası; aynı zamanda Pc’ye bağlanmış bir projektör, bir ekran, bir kağıt yazı tahtası ve internet bağlantısı; ihtiyaç duyulduğunda internet bağlantısı olan ekstra Pc’ler, video ve görsel-işitsel ekipman, tahta, katılımcıların yazması için kağıt ve kalem Eğitici(ler)nin Özellikleri Eğitmen hukukçu veya yetersizliği olan kişiler ile ilgili yasal mevzuat üzerine uzmanlaşmış kamu görevlisi olmalıdır. Eğitmenin yetişkinlere eğitim vermiş olması tercih edilmelidir. 17 Bölüm 1 SP’li Bir Kişinin Yasal Durumu – Uluslararası & AB Süre: 1 saat Kazanımlar Katılımcılardan: 1. Yetersizliğe ilişkin uluslararası ve AB yasal belgeleri tanımlamaları, 2. bu yasal belgelerin kendi ülkelerinde ne kadar uygulandığını anlamaları, 3. yetersizliğin tanımını kullanmaları ve açıklamaları beklenecektir. Yöntem • Sözleşmeler ve antlaşmaların yasal metinleri üstüne anlatım • Tanımlanan yasal metinler üstünde tartışma • Katılımcılardan yetersizliği olan kişilerle ilgili faaliyetleri olan uluslararası kuruluşların programlarını belirlemeleri için internet kullanmaları istenebilir. • Katılımcılar uluslararası yasal belgelerin daha iyi uygulanması için mevcut yasal süreçleri harekete geçirmeleri yönünde desteklenebilir. Yardımcı Eğitim Materyalleri • Örnek olay incelemesi • İnternet Değerlendirme • Ülkenizde henüz onaylanmamış uluslararası yasal belgeler var mı? • Size göre hangi hükümler diğerlerine göre daha önemlidir? • Uluslararası yasal belgelerin ne seviyede ulusal yasal sistemin bir parçası olduğunu düşünüyorsunuz? • Uluslararası yasal belgelerin hükümleri altında yasal korunmayı ne gibi durumlarda talep edebiliyorsunuz? 18 Önerilen Okumalar International Covenant on Civil and Political Rights; Convention on the Rights of Persons with Disabilities International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights; Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination; Convention against Torture and other Cruel, Inhuman and Degrading Treatment or Punishment; Convention on the Rights of the Child; Declaration of the Rights of Mentally-Retarded Persons, Declaration on the Rights of Disabled Persons, World Programme of Action concerning Disabled Persons, Tallinn Guidelines for Action on Human Resources Development in the Field of Disability, Principles for the Protection of Persons with Mental Illness and the Improvement of Mental Health Care, Standard Rules on the Equalization of Opportunities for Persons with Disabilities, Sundberg Declaration on Actions and Strategies for Education, Prevention and Integration, adopted by the UNESCO World Conference on Actions and Strategies for Education, Prevention and Integration, Malaga (Spain), 2 - 7 November 1981, Salamanca Statement and Framework for Action on Special Needs Education, adopted by the UNESCO World Conference on Special Needs Education: Access and Quality, Salamanca, 7 - 10 June 1994. 19 Bölüm 2 Yetersizlik/SP’si Olan Kişiler için İdari Destek Süre: 1 saat Kazanımlar Katılımcılardan; • Yetersizliği olan kişilerin haklarının korunması için hangi kamu kurumlarının görevli olduğunun anlaşılması, • Yetersizliği olan kişilerin yararı için kamu ve/veya özel sistemin nasıl yapılandırıldığının anlaşılması • Ham yasal maddelerin öğrenilecek bilgiye dönüştürülmesi beklenmektedir. Yöntem • Kanun ve benzer bir yasal kaynağın yapısı hakkında sunum ve ders. • Yetersizlik ve çocuklarla ilgili alanlarda görevli olabilecek farklı seviyelerdeki kamu kurumlarının sunumu. • Yetersizliği olan çocukları destekleyen kamu kurumları ve özel kuruluşlar arasındaki farklar üstüne tartışma. Yardımcı Eğitim Materyalleri • Bilgisayar, • Projeksiyon, • İnternet bağlantısı, Değerlendirme • Yetersizliği olan çocukların desteklenmesi konusunda kamu ve özel sektör kuruluşları arasında yetkiler nasıl bölünmüştür? • Genel yasal çerçevede yetersizliği olan çocuklar nasıl görülmektedir? • Kayıt altına alan, destek veren ve bakım hizmeti sağlayan yetkili makamlar arasında herhangi bir fark var mı? Önerilen Okumalar Ulusal yasal çerçeve kullanılacaktır. 20 Bölüm 3 Yetersizlik/SP’si Olan Kişiler için Lojistik Destek Süre: 1 saat Kazanımlar Katılımcılardan • Hareketlilik ve genel çevre açısından SP’li çocukların günlük yaşamını iyileştirmeyi hedefleyen yasal hükümleri tanımlamaları • Ham yasal metinleri uygulanabilir öğrenme materyallerine dönüştürebilmeleri beklenmektedir. Yöntem • Yasal metinler üstüne dersler ve sunumlar • Soru-cevap oyunları • Katılımcılardan kendi cümleleriyle yasal hükümleri nasıl anladıklarını anlatmaları beklenecektir. Yardımcı Eğitim Materyalleri • Bilgisayar, • Projeksiyon, • Katılımcılar için kâğıt ve kalem Değerlendirme • SP için tespit edilebilecek farklı tipte lojistik destek var mıdır? • Zorunlu olarak lojistik destek sağlayan kuruluşlar var mıdır? • Lojistik destek nasıl sağlanır ve erişilir hale gelir? Önerilen Okumalar Ulusal yasal belgeler (kanunlar) kullanılacaktır. 21 Bölüm 4 Yetersizlik/SP’si Olan Çocuklarla İlgili Bireylerin/Okulların Faydalanabileceği Maddi Destek Süre: 1 saat Kazanımlar Katılımcılardan; • • • • SP’li çocuklar için maddi destek sağlayan yasal hükümlerin belirlenmesi Maddi destek almak için tamamlanması gereken yasal süreçlerin belirlenmesi Yasal hükümlerin öğrenme materyallerine çevrilmesi beklenmektedir. Ayrıca katılımcılara yasal hükümlerin açıklanması beklenmektedir. Yöntem • • • • Yasal hükümler hakkında dersler Öğrenme materyallerin geliştirilmesine yönelik alıştırmalar Pratik öğrenme yaklaşımlarının geliştirilmesine yönelik alıştırmalar Rol yapma çalışmaları, katılımcıların bir kısmı kamu görevlisini bir kısmı yasal danışmanı canlandıracaktır. Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • • Bilgisayar, Projeksiyon, Beyaz perde, Katılımcılar için kâğıt ve kalem Post-it veya diğer kendinden yapışkanlı renkli kâğıtlar Değerlendirme • Maddi destek ve diğer destekler arasında nasıl ayrım yapabilirsiniz? • Hangi destek kuruluşları, hangi destek bireyleri desteklemek içindir? • Maddi destek istemek ve sağlamak için yasal işlem hangisidir? Önerilen Okumalar Ulusal kanunlar kullanılacaktır 22 Bölüm 5 Okulların/Bireylerin Hak Ettiği Destekler Nasıl Elde Edilir Süre: 2 saat Kazanımlar Katılımcılardan; • Destek talep etmek ve destek tahsisi için yasal süreci belirlemeleri • Kanun tarafından belirlenen aşamaları tarif etmeleri • Formlar ve yasal terimlerle nasıl baş edeceklerini kendi eğittikleri katılımcılara açıklamaları • Ham kanun metinlerini öğrenme materyallerine dönüştürebilmeleri beklenecektir. Yöntem • • • • Katılımcılarla yasal hükümler hakkındaki bilgi tartışılabilir Doğru bir şekilde doldurulmuş formlar gösterilebilir Formların doldurulması ile ilgili uygulama yapılabilir Katılımcılardan farklı roller seçmesi istenebilir Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • • Bilgisayar Projeksiyon, Beyaz Perde Yasal formların kopyaları Katılımcılar için kâğıt ve kalem Değerlendirme • Yasal danışmanlar tarafından yapılan en yaygın hatalar hangileridir? • Önceden kamu kurumları tarafından reddedilmiş bir hak için talepte bulunmaya ilişkin yasal süreç hangisidir? • Yasal danışman desteği verecek kurumlar hangisidir? Önerilen Okumalar Ulusal kanunlar ve mevzuatın kopyaları kullanılacaktır. 23 Bölüm 6 Türkiye’de Yasal Düzenlemeler Süre: 2 saat Kazanımlar Katılımcılardan; Ulusal yasa sistemi içinde neler yapabileceklerini anlamaları beklenmektedir. Yöntem • • • • Katılımcılarla yasal hükümler hakkındaki bilgi tartışılabilir Doğru bir şekilde doldurulmuş formlar gösterilebilir Formların doldurulması ile ilgili uygulama yapılabilir Katılımcılardan farklı roller seçmesi istenebilir Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • • Bilgisayar Projeksiyon, Beyaz Perde Yasal formların kopyaları Katılımcılar için kâğıt ve kalem Değerlendirme Önceden kamu kurumları tarafından reddedilmiş bir hak için talepte bulunmaya ilişkin yasal süreç hangisidir? Önerilen Okumalar Ulusal kanunlar ve mevzuatın kopyaları kullanılacaktır 24 Katılımcıların Değerlendirilmesi Detaylı olmayan değerlendirme, sağlanan bilginin katılımcılar tarafından ne kadar anlaşıldığını kontrol etmeyi amaçlamaktadır. Bu değerlendirme 10 ila 20 arasında sorudan oluşan, üç adet önceden belirlenmiş ve biri doğru olan cevaplara sahip matriks şeklinde anketlerle yapılabilir. Öncekine ek olarak daha derinlemesine bir değerlendirme yapılması tavsiye edilir. Bu değerlendirme iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada, katılımcılardan verilen bir konu hakkında dikkatle kısa bir kompozisyon veya öğrenme materyali hazırlamaları istenecektir. İkinci aşamada, katılımcılardan bir değerlendirme komisyonuna veya diğer katılımcılara çalışmalarını sözlü olarak sunmaları istenecektir. 25 Modül 3 EĞİTİM KILAVUZU Bütünleştirme ve Kabul Editör Miguel Santos Yazarlar Stefano Cobello Roberto Grison Maria Rosa Aldrighetti Düzenleyen Seda YAZAR KIRAÇ İTALYA Bu proje, Hayatboyu Öğrenme Programı Grundtvig Çok Taraflı Projeler faaliyeti çerçevesinde Avrupa Komisyonundan alınan hibe ile yürütülmektedir. Bu projenin içeriği ve sonuçları hiçbir şekilde Avrupa Komisyonunun görüşlerini yansıtmadığı gibi proje ve sonuçları ile ilgili tüm sorumluluk proje sahiplerine aittir. İÇERİK TABLOSU Anne Baba ve Öğretmenler için Eğitim Modülü “Bütünleştirme ve Kabul” Alandaki son gelişmelere dayanan bu teorik eğitim modülü, konu ile ilgili farklı hususları ele alacaktır. Biz ayrıca anne babaların ve öğretmenlerin uygulama deneyimlerinden fazlasıyla bilgili olduklarını düşünüyoruz. Bu nedenle, kurs aynı zamanda katılımcıların (anne babalar/ anne babalar, öğretmenler/öğretmenler ve anne baba/öğretmenler) uygulamadaki deneyimlerini paylaşabilecekleri ve tartışabilecekleri bir fırsat platformu olmalıdır. Bu şekilde, katılımcılar birçok farklı durumda çocuğun bütünleştirme ve kabulü konusunda nasıl hareket edecekleri konusunda birbirlerinden ilham alacaklardır. Eğitim modülünün konusu Bütünleştirme ve Kabul Hedef Kitle(ler) 3-18 yaş arası Serebral Palsi (SP) olan çocukların anne-baba ve öğretmenleri Amaç(lar) Bu modül tamamlandığında katılımcılar • Hem ev hem de okul ortamında SP’li çocukların kabul seviyesini artıracak ve bu kabul durumunu akrabalar, yetkili makamlar, boş zaman organizasyonları vb. gibi diğer durumlara nasıl uygulayacaklarını öğrenmiş olacaktır. Kazanımlar Anne-babalardan aşağıdakiler beklenecektir: 1. SP’li çocukları olmasına karşı geliştirdikleri ruh hallerinin (şok, inkâr, reddetme ve depresyon) üstesinden gelebilme. 2. Yetersizliğinden dolayı SP’li çocuk acı ve kriz işaretleri gösterdiğinde ne yapılabileceğini öğrenme. 3. Bütünleştirme uygulamalarında başarı elde etmek için rollerinin ne olduğunu anlama. 4. Okuldaki bütünleştirme ürünleri ile günlük hayat arasında bağlantı kurma. 5. Elde edilen tüm eğitim sonuçlarının diğer aile fertleriyle paylaşılmasının önemini anlama. Öğretmenlerden aşağıdakiler beklenecektir: 1. Eğitsel bütünleştirme ve değişik çeşitlerinin uygulanması. 2. SP’li çocukların okul ortamına yönlendirilmesinin sağlanması. 3. SP’li çocukların özelliklerine göre okul ortamının düzenlenmesi. 28 Anne-baba ve öğretmenlerden aşağıdakiler beklenecektir: 1. Bütünleştirme ürünleri hakkında görev ve sorumluluklarını bilme. 2. Bütünleştirme organizasyonlarında kullanılan tüm destek hizmetlerinden faydalanma. 3. SP’li çocuklarının sosyal ortamlarda kabul seviyesini artırma. ANNE- BABALAR için içerik İçerik (Genel ve/ veya Detaylı) 1. Ruh halinin üstesinden gelme (şok, inkâr, reddetme, depresyon vb.) 1 Saat Grup çalışması: ruh halinin üstesinden gelme 1 Saat 2. Bütünleştirme, bütünleştirmedeki görev ve sorumluluklar (okul içi, destek hizmetleri vb.) 1 Saat Grup çalışması - Bütünleştirmedeki görev ve sorumluluklar (okul içi, destek hizmetleri vb.) 2 Saat 3. Sosyal kabulün artırılması 1 Saat ÖĞRETMENLER için içerik İçerik (Genel ve/ veya Detaylı) Süre Süre 1. Eğitsel bütünleştirme, eğitsel bütünleştirme uygulamaları ve eğitsel bütünleştirme türleri 2 Saat Grup çalışması - Eğitsel bütünleştirme, eğitsel bütünleştirme uygulamaları ve eğitsel bütünleştirme türleri 1 Saat 2. Kaynaştırmanın mantığı 2 Saat 3. Farklı eğitim seviyelerinde bütünleştirme uygulamaları 1 Saat 4. Geçiş Becerileri 1 Saat 5. Bütünleştirmedeki görev ve sorumluluklar (okul içi, destek hizmetleri vb.) 1 Saat Grup çalışması – Bütünleştirmedeki görev ve sorumluluklar (okul içi, destek hizmetleri vb.) 1,5 Saat Gerekli Süre Anne-babalar: 6 saat + 1 saat değerlendirme = 7 saat Öğretmenler: 9,5 saat + 1 saat değerlendirme = 10,5 saat Yöntem • • • • • Anlatım, Örnekler ve tartışma, Örnek olaylar, Web araştırması, Çalıştay ve gruplar halinde çalışma 29 Ölçme ve değerlendirme planı (eğitmen /katılımcı ve modül) Eğitim kursunun sonunda anketler, kontrol listeleri ve öz değerlendirme yollarıyla değerlendirme. İhtiyaç duyulan destekleyici eğitim materyali Çalışma ve PowerPoint sunumlarının çıktıları, örnek olay incelemeleri için hazırlanmış senaryolar ile problem esaslı öğrenme, web sitesi bağlantıları, kaynaklar Eğitimsel Ortam Ders anlatımları ve sunumlar esnasında kullanılacak bir toplantı odası/ konferans salonu, ayrıca grup çalışmaları, örnek olay incelemeleri, çalıştaylar, drama vb. için uygun bir yer. Buna ek olarak bilgisayara bağlı bir projektör, perde, kağıt yazı tahtası ve İnternet erişimi. Gerektiğinde İnternet erişimi olan ekstra bilgisayarlar, video ve işitsel-görsel ekipman, tahta ve/veya özel ekipman/yardımcı cihazlar bulundurulmalıdır. Eğitmen(ler)in Özellikleri Modülü bir veya birden fazla eğitmen uygulayacaktır. Eğitmen veya eğitmenlerin eğitim alanında profesyoneller olmaları, sadece uygulama alanında deneyimli değil aynı zamanda bunu yansıtacak beceriye de sahip olmaları gerekecektir. Ayrıca eğitmenin bütünleştirmeye arkadaşça ve açık bir yaklaşımı olmalıdır. 30 Bölüm 1 Ruh Halinin Üstesinden Gelme (Şok, İnkâr vb.) Süre: 2 saat Kazanımlar Eğitimin sonunda katılımcılar, kriz yaşadığı süre boyunca bir kişinin yaşadığı tipik tepkiler ve aşamaları belirleyecektir. Anne babalar arasında eş olarak ortaya çıkabilecek zorluklar ile çok geç olmadan nasıl bir müdahalede bulunulması gerektiği hakkında bilinçleneceklerdir. Katılımcılar, tanıya ilişkin gerçekleri çocuğun durumunu anlamada yardımcı olmak üzere akrabalara bildirmenin önemini anlayacaktır. Büyükanne ile büyükbabaları ve diğer akrabalar ile yakın arkadaşları, kriz içinde oldukları sürede kendilerine yardımcı olmalarının önemini anlayacaktır. Katılımcılar, herkesin menfaatine olacak faydalı bir şekilde aile ile akrabalar arasında “iyi işbirliği”ne yardımcı olacak araçları bilecektir. Katılımcılar, SP’li çocuğun yaşamak durumunda olduğu kendi kısıtlı durumuna bağlı olan acı ve kriz aşamaları hakkında bilgi sahibi olacak ve bu aşamaların üstesinden gelebilmek için araçlar belirleyecektir. Yöntem • Konu anlatımı • Grup çalışması Grup çalışmasına girişte eğitmen katılımcılara yönelik değerlendirme soruları soracaktır. Katılımcılar 4-5 kişilik gruplara ayrılacaklardır. Grup çalışmasına örnekler: Gruptan bir veya iki katılımcıyı grubun geri kalanına kişisel deneyimlerini aktarmak üzere seçin: Çocuğunuzun SP’li olduğunu öğrendiğinizde nasıl bir tepki verdiniz? Büyükanne ve büyükbabalar, diğer yakın arkadaş ve akrabaların tepkisi nasıl oldu? Kardeşler nasıl tepki gösterdiler? SP’li çocuğunuz, içinde bulunduğu yetersizliğine 31 ilişkin kendini nasıl ifade etti? Bu yetersizlikten dolayı acı, depresyon işaretleri gösterdi mi? Grup içerisinde duymuş olduklarınız hakkında düşünün ve kriz döneminde olan bir aileye yardımcı olmanın en iyi yolunu tartışın. Akrabalar ve arkadaşlardan gelen tepkilere cevap vermenin en iyi yolu ne olabilir? Kardeşlerden gelen tepkilere cevap vermenin en iyi yolu ne olabilir ve içinde bulunduğu durumdan dolayı acı veya depresyon gösteren çocuğa yapılması gereken en faydalı şey nedir? Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • İnternet erişimi olan bilgisayar Projektör/tepegöz Kağıt Kurşun kalemler Değerlendirme Spesifik bölüme ilişkin geri bildirim ve katılımcıların değerlendirmesi olmayacaktır. Önerilen Okumalar Emily Pearl Kingsley: ‘Holland’ - a poem about getting a child with a disability: http://www.our-kids.org/Archives/Holland.html About Emily Pearl Kingsley: http://en.wikipedia.org/wiki/Emily_Kingsley Ariel - a case story (go to page 34): http://www.livingwithcerebralpalsy.com/pdfs/SPuk.pdf 32 Bölüm 2 Bütünleştirme, Bütünleştirmedeki Görev ve Sorumluluklar (Okul İçi, Destek Hizmetleri vb.) Süre: 3 saat Kazanımlar Katılımcılar, doğal bir şekilde SP’li çocuklarını farklı durumlarda bütünleştirme ve entegre etme çabalarında kendilerine yardımcı olabilecek okul, sınıf, spor faaliyetleri, sosyal organizasyonlar gibi araçları ve çocuk ile ilgili bilgileri iletmenin en iyi yolunu belirleyecektir. Yöntem • Konu anlatımı • Grup çalışması Bu oturumdaki çalışma üç saat sürecektir. Birinci bölümde (1 saat sürecek) bütünleştirmeyi desteklemek adına okul ve hizmetlerin görev ve sorumlulukları işaret edilerek konu anlatılacaktır. Ders esnasında slayt sunumları yapılacak, şemalar ile zihinsel haritalar kullanılarak en önemli unsurlara odaklanılacaktır. İzleyen iki saat boyunca grup çalışması yapılacaktır. Grup çalışması konular arası öğrenme ve öğretim yöntemlerinin kullanımına dair fırsatlar sağlayacaktır. Bu da tartışmalar ile aynı sorunun farklı şekilde karşılaşılabileceği ve çözülebileceğinin kabulüne olan isteği destekleyecektir. Grup çalışması ve tartışmanın amacı, görüşlerin örtüşmesini sağlamaktan ziyade ifade edilen tüm düşüncelerin özgünlüğünü dikkate almaktır. Yardımcı Eğitim Materyalleri • İnternet erişimi olan bilgisayar • Projektör/tepegöz • Kağıt • Kurşun kalemler 33 Değerlendirme Spesifik bölüme ilişkin geri bildirim ve katılımcıların değerlendirmesi olmayacaktır. Önerilen Okumalar http://www.tohumotizm.org.tr/pdf/Egitimin_Durumu.pdf http://www.milieu.it http://www2.unescobkk.org/elib/publications/243_244/Teaching_children.pdf http://books.google.it http://books.google.it www.aare.edu.au/08pap/spa08682.pdf 34 Bölüm 3 Sosyal Kabulün Artırılması Süre: 1 saat Kazanımlar 1. Katılımcılar, toplumdaki (okulda, evde, sosyal ve sağlık hizmetleri ile temasta) hangi mekanizmaların sosyal kabul önünde engel teşkil edebileceğini bilecek ve bilincine varacak, bunun olmasını önleyecek araçları bilecektir. 2. Katılımcılar, çevreden dışlama ve kabul edilmeme tavırları ile karşılaştıklarında SP’li çocukta hangi mekanizmaların ve duyguların ortaya çıkabileceğini bilecek ve bunun olmasını önleyecek araçlar hakkında bilgi sahibi olacaktır. Yöntem Konu anlatımı Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • İnternet erişimi olan bilgisayar Projektör/tepegöz Kağıt Kurşun kalemler Değerlendirme Spesifik bölüme ilişkin geri bildirim ve katılımcıların değerlendirmesi olmayacaktır Önerilen Okumalar Erving Goffman, Stigma: Notes on the Management of Spoiled Identity, 1963. (Ed. it. by Roberto Giammanco. Stigma. Identity denied. Ombre Corte, Verona, ed. 2003). • Giampiero Griffo Emilio Aristide, “Le parole sono pietre’’, 2005. In www. superando.it. • Schianchi Matthew, La terza nazione del mondo. I disabili tra pregiudizi e realtà, Feltrinelli, Milan, 2009. • http://www.education.com/reference/article/social-acceptance-rejectionchildren-disabilties/ • http://icarefumane.jimdo.com/ • http://www.un.org/disabilities/default.asp?id=150 35 Bölüm 4 Eğitsel Bütünleştirme, Eğitsel Bütünleştirme Uygulamaları Ve Eğitsel Bütünleştirme Türleri Süre: 3 saat Kazanımlar 1. Katılımcılar, tüm çocuklar/öğrenciler için – gerek yetersizliği gerek tipik gelişimi olsun – bireysel olarak karşılaşılan zorluklara ve bireysel farklılıklara karşılıklı saygının gösteridiği bir ortamda, eşit sınıf ve mekâna sahip okullar inşa edilmesi için gerekli araçları bilecek ve bunlardan faydalanma konusunda da bilgi sahibi olacaktır. 2. Katılımcılar, alternatif iletişim olasılıkları hakkında bilgi edinecek ve SP’li çocukların okulda bütünleştirilmesinde kullanılan diğer araçları birbirlerinden öğrenecektir. Yöntem • Konu anlatımı • Grup çalışması Bu oturum için önerilen faaliyetlerin amacı deneysel ve yenilikçi olmaktır: Aslında niyetimiz öğretmenler ve anne babalarla ters bir bütünleştirme denemektir: (sınıf ve dış ortamda pedagojik ve eğitsel deneyim olarak kullanmak). Bu şu demektir: Haydi, hepimiz yetersizlikler durumunu tecrübe edelim. Geliştirilen eğitim deneyimi, dikkati SP’li öğrenciden (yaşadığı sıkıntılar ve kısıtlamalar) bağlama geçirmeyi amaçlayacaktır. Bu bağlamın ortam ve materyal, örneğin sınıf arkadaşları/grupları olarak anlaşılması gereklidir. Bütünleştirme, her şeyden önce öğrencinin özel eğitimsel ihtiyaçları için hoş karşılama ve entegre edici bir ortam anlamına gelir: İlişkilerin tesis edilebildiği, yakın dostlukların kurulabildiği, diyalog ve iletişimin mümkün olduğu bir ortam. Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • 36 İnternet erişimi olan bilgisayar Projektör/tepegöz Kâğıt Kurşun kalemler Değerlendirme Spesifik bölüme ilişkin geri bildirim ve katılımcıların değerlendirmesi olmayacaktır Önerilen Okumalar http://comforty.com/inclusionseries/webresources.htm http://www.learningrx.com/making-special-education-inclusion-work-faq.htm www.eenet.org.uk/resources/docs/Index%20Italian.pdf 37 Bölüm 5 Kaynaştırmanın Mantığı Süre: 2 saat Kazanımlar 1. Katılımcılar, tüm çocuklar için kaynaştırma eğitiminin başarılı olduğunu düşünüyorlarsa, iyi işleyen bir bütünleştirme stratejisi ve planının önemini anlayacaktır. 2. Katılımcılar, öğretmenlerin bütünleştirme konusunda eğitim almış olmalarını sağlayan bilinçli stratejinin önemini anlayacak ve anne babalar ile okul arasındaki işbirliğinin önemini kavrayacaktır. 3. Katılımcılar, değişik çocuklar ve farklı güçlükleri olan akranlarına katılabilmek için çocuklara yardımcı olunması ve onlara bazı şeyler öğretilmesinin değerini bilecektir. 4. Katılımcılar, toplumun her kademesinden ve kesiminden tüm vatandaşlar için bütünleştirici ve demokratik bir toplumu garanti etmenin yolu olarak bütünleştiren bir kaynaştırma okul sisteminin değerini bilecektir. Yöntem • Konu anlatımı • Katılımcılar ekstra materyal için kitapçıkta bağlantılar bulabilirler. Yardımcı Eğitim Materyalleri • İnternet erişimi olan bilgisayar • Projektör/tepegöz • Kağıt • Kurşun kalemler Değerlendirme Spesifik bölüme ilişkin geri bildirim ve katılımcıların değerlendirmesi olmayacaktır 38 Önerilen Okumalar Do Special schools lead to discrimination? – a video (Micheline and Lucy Mason join parent Jonathon Bartley on the Big Questions BBC show. They are successfully arguing that inclusion in mainstream schools is the only way to end the discrimination caused by attending segregated special schools and units. The argument is won. Children and young people should be included in local ordinary schools with all the support they need). http://www.youtube.com/watch?v=P38tJ1w-dRA 39 Bölüm 6 Farklı Eğitim Seviyelerinde Bütünleştirme Uygulamaları Süre: 1 saat Kazanımlar Katılımcılar, okulda kabul üzerinde çalışırken çocukluk döneminde hangi konuları dikkate almaları gerektiği hakkında bilgi sahibi olacaktır. Bunlardan hangilerinin birincil hangilerinin ikincil önem taşıdığını bileceklerdir. Yöntem • Konu anlatımı • Grup çalışması Bu oturumdaki çalışma bir buçuk saat sürecektir. Birinci bölümde (yaklaşık yarım saat) konu anlatımı yapılacak, eğitimin farklı seviyelerine yönelik bütünleştirme önerilerine işaret edilecektir. Ders, slayt gösterimi, şemalardan faydalanma ve zihin haritaları ile önemli unsurlara odaklanma şeklinde işlenecektir. İzleyen bir saat içerisinde grup çalışması yapılacaktır. Bu grup çalışması konular arası öğrenme ve öğretme yöntemlerine dair fırsatlar sunacaktır. Bu da tartışmalar ile aynı sorunun farklı şekilde karşılaşılabileceği ve çözülebileceğinin kabulüne olan isteği destekleyecektir. Grup çalışması ve tartışmanın amacı görüşlerin örtüşmesini sağlamaktan ziyade ifade edilen tüm düşüncelerin özgünlüğünü dikkate almaktır. Yardımcı Eğitim Materyalleri • İnternet erişimi olan bilgisayar • Projektör/tepegöz • Kâğıt • Kurşun kalemler 40 Değerlendirme Spesifik bölüme ilişkin geri bildirim ve katılımcıların değerlendirmesi olmayacaktır. Önerilen Okumalar www.sinpia.eu/atom/allegato/152.pdf http://web.accaparlante.it/paralisi-cerebrali-infantili http://education.jhu.edu/newhorizons/Exceptional%20Learners/Inclusion/ General%20Information/inclusion_preschool.htm 41 Bölüm 7 Geçiş Becerileri Süre: 1 saat Kazanımlar 1. Eğitimin sonunda katılımcılar, geçiş planlamasının temel amaçlarını tartışabilecek, 2. Programlar arası geçişin önemini tartışabilecek, 3. Başarılı bir geçişin aşamalarını açıklayabilecektir. Yöntem • Konu anlatımı • Grup Çalışması Bu oturumdaki çalışma 3 saat sürecektir. Birinci bölümde (2 saat sürecek) farklı eğitim seviyelerde bütünleştirme uygulamalarına işaret edilerek konu anlatılacaktır. Ders esnasında slayt sunumları yapılacak, şemalar ile zihinsel haritalar kullanılarak en önemli unsurlara odaklanılacaktır. İzleyen bir saat boyunca grup çalışması yapılacaktır. Grup çalışması, konular arası öğrenme ve öğretim yöntemlerinin kullanımına dair fırsatlar sağlayacaktır. Bu da tartışmalar ile aynı sorunun farklı şekilde karşılaşılabileceği ve çözülebileceğinin kabulüne olan isteği destekleyecektir. Grup çalışması ve tartışmanın amacı görüşlerin örtüşmesini sağlamaktan ziyade ifade edilen tüm düşüncelerin özgünlüğünü dikkate almaktır. Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • İnternet erişimi olan bilgisayar Projektör/tepegöz Kâğıt Kurşun kalemler Değerlendirme Spesifik bölüme ilişkin geri bildirim ve katılımcıların değerlendirmesi olmayacaktır. Önerilen Okumalar / Kaynak Bireyselleştirilmiş Eğitim Programlarının Geliştirilmesi, Editör; Yard. Doç. Dr. Oğuz Gürsel, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir. 42 Modül 4 EĞİTİM KILAVUZU Yaşam Kalitesi Editör Miguel Santos Yazarlar Christa Beeke Zoi Dalivigga Vicky Detsi Alkis-Iraklis Ginatsis Vanessa Kapetsi Miranda Karamichali Giorgos Katsanis Katerina Koutla Dimitris Pappas Katerina Spyridaki Aggelina Theodorakopoulou Düzenleyen Mehtap COŞGUN BAŞAR YUNANİSTAN Bu proje, Hayatboyu Öğrenme Programı Grundtvig Çok Taraflı Projeler faaliyeti çerçevesinde Avrupa Komisyonundan alınan hibe ile yürütülmektedir. Bu projenin içeriği ve sonuçları hiçbir şekilde Avrupa Komisyonunun görüşlerini yansıtmadığı gibi proje ve sonuçları ile ilgili tüm sorumluluk proje sahiplerine aittir. İÇERİK TABLOSU Anne Babalar için Eğitim Modülü “Yaşam Kalitesi” CP-PACK Projesi kapsamında hazırlanan bu eğitim modülü, Serebral Palsi’li çocukların anne babaları ve öğretmenlerine yapılan anket sonuçları ve odak grup görüşmelerinden elde edilen veriler doğrultusunda hazırlanmıştır. Bu modül, teorik bilgileri ve SP’li çocukları olan anne babaların yaşam kalitesini artırmada yararlı olacak pratik uygulama ile yöntemleri içermektedir. Eğitim modülünün konusu Hedef Grup(lar) Amaç(lar) Kazanımlar İçindekiler (Genel ve/veya Detaylı) Yaşam Kalitesi Serebral Palsi (SP) olan 3-18 yaş grubu çocukların anne babaları Anne babalar hayat kalitelerini artırmada yararlı olacak yollar ve yöntemler öğreneceklerdir. Anne babalardan aşağıdakiler beklenecektir: • Günlük yaşam aktivitelerini daha basit işlere dönüştürmenin yollarını öğrenmek; • SP’li çocuk ile oyun oynamanın önemli fark etmek ve bunu gerçekleştirmenin yollarını öğrenmek; • Kendileri ve çocukları için boş zaman etkinliklerinin önemini fark etmek; • Uzmanlar ile işbirliği içinde olmanın ailelere neler katabileceğini anlamak. İçerik Süre 1) Aile hayatı 1.1 Günlük Yaşam Aktiviteleri 3 Saat 1.2 SP’li çocuk ve kardeşleriyle oyun oynama 50 Dakika a) Oyun b) Oyunun faydaları c) Yetersizlik ve oyun 2) Sosyal Yaşam 2.1 Destek Sistemi 2.2 SP’li çocuklar ve anne babaları için sosyal faaliyetler 2.3 Anne babalar için boş zaman 2.4 SP’li çocuklar için eğlenme ve boş zaman 3 Saat 20 Dakika 3) Disiplinlerarası ekip ile işbirliği a) Terapistlerle işbirliği b) Sosyal hizmetlerle işbirliği c) Öğretmenlerle işbirliği 50 Dakika Katılımcıların değerlendirilmesi 44 1 Saat Gerekli Süre 8 saat + 1 saat değerlendirme = 9 saat Yöntem Anlatım, örneklerin tartışılması, çalışma grupları, iyi uygulamaların gösterilmesi Ölçme ve değerlendirme planı (eğitmen /katılımcı ve modül) Eğitim kursunun sonunda anketler, kontrol listeleri ve sözlü geri bildirim yollarıyla değerlendirme İhtiyaç duyulan destekleyici eğitim materyali Ders anlatımları ve PowerPoint sunumların çıktıları, web sitesi bağlantıları, kaynaklar Eğitimsel Ortam Ders anlatımları ve sunumlar esnasında kullanılacak bir toplantı odası/ konferans salonu; ayrıca grup çalışmaları, örnek olay incelemeleri, çalıştaylar vb. için uygun bir yer... Buna ek olarak bir PC’ye bağlı bir projektör, perde, kağıt yazı tahtası ve Internet erişimi; Gerektiğinde İnternet erişimi olan ek PC’ler, video ve işitsel-görsel ekipman, tahta ve/veya özel ekipman/yardımcı cihazlar bulundurulmalıdır. Eğitici(ler)nin Özellikleri Eğiticilerin SP’li çocuklarla deneyimi olmalıdır. 45 Bölüm 1 Aile Yaşamı Oturum 1.1: Günlük Yaşam Faaliyetleri Süre: 50 dk Kazanımlar Katılımcılardan SP’li çocuklarına Günlük Yaşam Aktiviteleri sırasında daha bağımsız olabilmeleri ve hissedebilmeleri için nasıl yardım ve destek sağlayabileceklerini öğrenmeleri beklenecektir. Yöntem • “Günlük Yaşam Aktiviteleri”nin anlamının, sınıflandırmasının ve bu konuda eğitimin öneminin anlatılması; • Günlük Yaşam Aktiviteleri ve Yardımcı Teknolojiler konusunda tüm grup veya küçük gruplar halinde tartışma; Bazı Yardımcı Teknolojilerin anlatılmasından sonra grubun küçük gruplara ayrılması ve bunların kullanımı konusunda tartışması gereklidir. Anne babaların Yardımcı Teknolojilerin kullanımı ve Günlük Yaşam Aktiviteleri yapılması konusunda cesaretlendirilmeleri gereklidir. • SP’li çocukların Günlük Yaşam Aktivitelerini gerçekleştirdiği bir video ile desteklenerek, günlük yaşam aktiviteleri ile ilgili iyi uygulamaların gösterilmesi; • Soru-cevap, anne babalar ile kendi kişisel deneyimleri hakkında tartışılması ve görüş alış verişinde bulunulması (neye ihtiyaçları olurdu, ne tür zorluklarla karşılaşıyorlar, karşılaştıkları zorluklara nasıl çözümler bulmuşlar, öneriler)... Yardımcı Eğitim Materyalleri • Günlük yaşam faaliyetleri için cihazlar veya görüntüleri • Video-projektör • Dizüstü bilgisayar • Dvd-oynatıcı • Kağıt ve kalemler 46 Değerlendirme • SP’li bir çocuğun günlük yaşam aktiviteleri konusunda eğitilmesi neden önemlidir? • Günlük Yaşam Aktivitelerinde kullanılan teknolojiler, SP’li çocuğun anne babaları için faydalı mıdır? • Uzmanlar, anne babalara günlük yaşam aktivitelerinde kullanılan cihazlar hakkında nasıl tavsiyede bulunabilir? Önerilen Okumalar • Trombly, C. (1995). Planning Guiding and documenting therapy. In C. • Trombly, C. (Ed). Occupational Therapy for PHYSICAL Dysfunction, 4th ed. Baltimore: Wilkins & Williams. • Krigger KW (2006). Cerebral Palsy: An Overview. American Family Physician; Jan 1, 2006; 73, 1; Health Modulepg. 91 • en.wikipedia.org/wiki/Activities_of_daily_living • Sifaki M. (1998). Δραστηριότητες καθημερινής ζωής. .Τ.Ε.Ι. Αθηνών, Ελλάδα Oturum 1.2: SP’li çocuk ve kardeşleriyle oyun oynama Süre: 1saat Kazanımlar 1. 2. 3. 4. Oyun terimini ve oyunun faydalarını öğrenme; Oyunun gelişim alanlarına olan etkisini öğrenme; SP’li çocukların sınırlılıklarına uygun oyun faaliyetini seçme; Bir oyun faaliyetini kolaylaştırma ve geliştirme konusunda yetişkinin rolünü anlama. Yöntem • Yetersizliği olan ve olmayan çocuklarla oyun oynamanın faydalarına dair anlatım ve PowerPoint sunumu: Eğitmen, içerik konusunda esnek olmalıdır çünkü katılımcı grubu ve onların SP’li çocuklarının spesifik özelliklerini dikkate almak oldukça önemlidir. • İyi uygulamaların sunumu: Faaliyetin amacına, ortama ve çocuğun yaşına göre önerilebilecek olan oyunları daha iyi anlamak adına SP’li çocukların oyun faaliyetlerine katılımını içeren sunumlar. 47 • Tüm grup olarak tartışma: Eğitmen ve katılımcılar, sunum esnasında ortaya çıkan ve/veya kendilerini ilgilendiren diğer konuları tartışacaktır. Katılımcılar, herkesin birbirini rahatlıkla görebileceği bir daire şeklinde oturacaktır. Katılımcılar, kendilerini tanıtacak ve SP’li çocuklarına dair bazı bilgiler verecektir. Ayrıca katılımcılar, SP’li çocukları ile oynarken şimdiye kadar izledikleri yolları anlatacaktır. Daha sonrasında ise eğitmen bir hikaye söyleyecek ve bunu tartışmayı önerecektir. Bu tartışmanın amacı anne babalerin karşılaştıkları güçlüklere yönelik çözümler sağlamak ve/veya onlara yol göstermek olacaktır. Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • Tükenmez kalem, kurşun kalem, defter DVD oynatıcısı olan dizüstü bilgisayar Perde DVD, projektör Değerlendirme • • • • Hangi günlük faaliyet sizin ve çocuğunuz için yeni bir oyun faaliyeti olabilir? Hangi günlük faaliyet tüm aile için yeni bir oyun faaliyeti olabilir? Bu oturum size çocuğunuzla daha fazla zaman geçirme konusunda fikirler verdi mi? Çocuğunuzla birlikte yeni bir faaliyet geliştirebileceğinizi düşünüyor musunuz? Önerilen Okumalar • Garvey C. (1990) “Play” Cambridge MA Harvard University Press. • Ginsburg K (.2006) Clinical Report doi:10.1542/peds.2006-2697 American Academy of Pediatrics (AAP) “The importance of play in promoting healthy child .Development and maintaining strong parent –child bonds.” • Piaget J. (1962)”Play, dreams and imitation in childhood”, New York Norton. • Piaget, J. (1928). The Child’s Conception of the World. London: Routledge and Kegan Paul. • Freud S. (1905)”Three essays on the theory of sexuality”.(trad:”Drei Abhandlungen zur Sexualtheorie ) • Kennedy M. (2001)”My perfect son has cerebral palsy, a mother’s guide of helpful hints», Paperback. • Finnie N. (1997)”Handling the young child with cerebral palsy at home”, FCSP • Musselwhite, C. (1986). Adaptive play for special needs children: Strategies to enhance communication and learning. San Diego, CA: College-Hill Press • Darbyshire, P. (1980). Play and profoundly handicapped children. Nursing Times, 76, 1538-1543. 48 • Li, A. (1983, December). Play therapy with mentally retarded children. Association for Play Therapy Newsletter, 2(4), 3-6 • Salomon, M. (1983). Play therapy with the physically handicapped. In C. Schaefer & K. O’Connor (Eds.), Handbook of play therapy. (pp. 455-456). New York: John Wiley & Sons Common Threads Publications Ltd. ISBN 1-904792-13-8. • Auerbach S.(2004) Dr. Toy’s Smart Play Smart Toys (How To Raise A Child With a HIgh PQ (Play Quotient). ISBN 0-97855-400-0. • Auerbach S.(1999) FAO Schwarz Toys For A Lifetime: Enhancing Childhood Through Play). ISBN 0-7893-0355-8 • Shelly Newstead (2004). The Buskers Guide to Playwork. Common Threads Publications Ltd. ISBN 1-904792-13-8 • Erikson, E. H. (1950) “Childhood and society.” New York: Norton (1950); Triad/ Paladin (1977), p. 242 • Bratton, S.C., Ray, D., Rhine, T., & Jones, L. (2005). “The efficacy of play therapy with children: A meta-analytic review of treatment outcomes”. Professional Psychology: Research and Practice, 36, 376 – 390. • Meyer, D. (1993) “Siblings of children with special health and developmental needs: Programs, services and considerations.” ARCH Factsheet, 23, 1-4. • Fromberg, D.P. (1990). Play issues in early childhood education. In Seedfeldt, C. (Ed.), Continuing issues in early childhood education, (pp. 223-243). Columbus, OH: Merrill. • Dogra, A., and Veeraraghavan, V. (1994). A study of psychological intervention of children with aggressive conduct disorder. Ind. Journal of Clinical Psychology, n.21, p. 28-32. • Paul Tough, “Can the right kinds of play teach self-control?”, New York Times, 2009/09/27 (reviewing the “Tools of the Mind” curriculum based on Vygotsky’s research). • Rousseau J-J.”Emile” (1979). Trans. Allan Bloom, New York Basic Books. • Freud, S. (1909). Freud S. (1909b). Analyse der Phobie eines fünfjährigen Knaben (“Der kleine Hans”) Jb. psychoanal. psycho-pathol. Forsch, I, 1-109; GW, VII, p. 241-377; Analysis of a phobia in a five-year-old boy. SE, 10: 1-149 Web siteleri http://www.caringforcerebral palsy.com http://cerebralpalsytoysandplayaids.com http://palsycerebral.org/paralysie-cerebrale-jouer http://www.childdevelopementinfo.com 49 Bölüm 2 Sosyal Yaşam Oturum 2.1: Destek Sistemi Süre: 45 dk Kazanımlar Katılımcılardan aşağıdakileri bilmeleri beklenecektir: 1. Bir destek sisteminin seviyeleri; 2. Bir destek sisteminin bireye ve/veya aileye neler sağlayabileceği; 3. Bir destek sisteminin kullanımı ve faydası. Yöntem • Konu anlatımı ve PowerPoint sunumu: Eğitici, katılımcılara, bireye/aileye destek sağlamakta kullanılan resmi ve resmi olmaya yolları açıklar. Destek sisteminden faydalanmanın yolları ile SP’li kişiler ve ailelerinin içinde bulunduğu şartları iyileştirmede destek sisteminin etkisinin anlatılması oldukça önemlidir. • Grup çalışması: Eğitici, SP’li çocukları olan ailelerin aldıkları desteklere ilişkin tartışma başlatır. Katılımcılar ve eğiticinin, görsel temas sağlayacak şekilde daire biçiminde oturmaları gereklidir. Daha sonraki bölümlerde verilen değerlendirme soruları geliştirilmesi gereken konuların birer parçasıdır. Yardımcı Eğitim Materyalleri • Video projektör, • Kağıt ve tükenmez kalem Değerlendirme Grup çalışmasının sonucu, oturuma ilişkin geri bildirim sağlayacaktır. Önerilen Okumalar • Stephen Murgatroyd and Ray Woolfe (1982): “Coping with Crisis” Harper and Row Publishers, London. • Robert M. Moroney (1976): “The Family and the State” Longman Group Limited, London. 50 • Mary A. Slater and Lynn Wikler (1986): “Normalized” Family Resources for Families with a Developmentally Disabled Child, National Association of Social Workers. Oturum 2.2: SPli çocuklar ve aileleri için sosyal faaliyetler Süre: 45 dk Kazanımlar Katılımcılardan aşağıdakiler beklenecektir: 1. Sosyal faaliyetlere katılımın aile için öneminin anlaşılması; 2. Uzmanların aileye nasıl yardımcı olacağı ve aileyi nasıl destekleyeceklerinin bilinmesi. Yöntem • Konu anlatımı ve PowerPoint sunumu: Eğitici, gün içinde ailece yapılan sosyal faaliyetlerin neler olduğunu açıklamalıdır. SP’li çocuğun, ailece yapılan sosyal faaliyetlere katılımı oldukça önemlidir çünkü bu katılım sosyal ilişkilerini ve toplum ile irtibatını ilerletmede faydalıdır. • Konu anlatımı ve PowerPoint sunumu: Aile ilişkileri için sosyal faaliyetlerin anlamı... • Konu anlatımı ve PowerPoint sunumu: Uzmanlarla yapılan işbirliği, çocuğun sosyal faaliyetlere katılımını desteklemede faydalıdır. Bu bölümde eğitici, katılımcılarla tartışır veya örnek olay incelemesi tekniğini kullanır. • Soru-cevap: katılımcıların ihtiyaçları doğrultusunda veya oturumda ele alına konuya göre... Yardımcı Eğitim Materyalleri Video projektör Değerlendirme • SP’li çocuğunuzun en sevdiği sosyal faaliyet hangisidir ve neden? • Sosyal faaliyetlere katılmanın faydaları nelerdir? Önerilen Okumalar • 51 Oturum 2.3: Anne babalar için boş zaman Süre: 50 dk Kazanımlar Katılımcılardan aşağıdakiler beklenecektir: 1. SP’li çocuğun anne babaları olarak kendileri için boş zamanın değer ve önemini anlama. 2. Onlara zaman ayırmayı önleyen zorlukların üstesinden gelme. 3. Anne babaların boş zamanı olmasını mobilize eden ve kolaylaştıran daha geniş kapsamlı sosyal sistemler ve hizmetler hakkında bilgi edinme. Yöntem • SP’li çocukların anne babaları ile aile ilişkileri için boş zamanın önemi ve değerinin, ayrıca anne babaların boş zamanını yönetmenin yollarının anlatılması ve buna ilişkin PowerPoint sunumu... • Grup tartışması: Her birine bir eğitici düşecek şekilde anne babalar iki gruba ayrılacak ve grup tartışması yapılacaktır. Eğiticiler katılımcılara bazı fikirler sunacak ve onları kendi fikirlerini söyleme konusunda cesaretlendirecektir. Sonunda soru ve cevap kısmını nihai tartışma izleyecektir (bu konulara dair bazı örnekler Destek Materyaller’de verilmiştir). • SP’li çocukların anne babalarının boş zaman geçirmesini sağlayacak ve destekleyecek iyi uygulamalar, videolar, fotoğraflar veya programların gösterilmesi. Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • Dizüstü bilgisayar, Defterler, tükenmez kalemler, kurşun kalemler Renkli markerler, İki yuvarlak masa Değerlendirme Eğitim Kitapçığı’nda bahsedilen, 20 dakika süre ile anne babaların tartışma ve fikir alış verişi, oturuma dair geri bildirim olarak kullanılabilir. Önerilen Okumalar • Croustalakis G., (2000). “Children with special needs”, Athens, Phychopedagogiki Paremvasi 52 • Minuchin, S., (2009). “Families and Family Therapy, Athens, Greek Letters, 61-62. • Toti Gianni, 1982, “Leisure Time”, Athens, Memory • Cerebral Palsy Greece – Research Dep. (2004), “My brother and I: The siblings of people with cerebral palsy look to the future”, Athens, Cerebral Palsy Greece Oturum 2.4: SP’li çocuklar için eğlenme ve boş zaman Süre: 50 dk Kazanımlar Katılımcılardan aşağıdakiler beklenecektir: 1. SP’li bir çocuk için boş zamanın önemini anlama; 2. Çocuklarının boş zamanını iyi değerlendirmesi konusunda nereden bilgi edineceğini bilme; 3. Çocuklarının bakımı için ücretli yardımcı/asistanların seçimi konusunda genel bir kritere sahip olma. Yöntem • Bölüm hakkında PowerPoint sunumu ve konu anlatımı. • İyi uygulamaların gösterilmesi: SP’li bir çocuk ile anne babasının bir asistan ile işbirliğinin yansıtıldığı bir videonun gösterilmesi faydalı olacaktır. SP’li çocukların boş zamanları ile eğlen-dinlen faaliyetleri konusunda bir asistanın kendi fikirlerini anlatması da faydalı olacaktır. Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • Kağıt, tükenmez kalemler Video-projektör DVD oynatıcı, Dizüstü bilgisayar Değerlendirme • Daha önce çocuğunuz için hiçbir yardımcı/asistan ile işbirliği yaptınız mı? • Bir yardımcı/asistan ile çocuğunuz hangi faaliyetlere katılabilir? Önerilen Okumalar Dr Feluka Vasiliki, “People with motor disabilities and their free time”, article 53 Bölüm 3 Disiplinler Arası Bir Ekip ile İşbirliği Oturum 3.1: Disiplinler arası bir ekip ile işbirliği Süre: 50 dk Kazanımlar Katılımcılardan aşağıdakiler beklenecektir: 1. Disiplinlerarası ekip tarafından dile getirilen konuları anlama; 2. Rehabilitasyon Ekibi hizmetlerinden tam anlamıyla faydalanma. Yöntem • Disiplinlerarası ekip ile ekip ve aile arasında olması gereken etkileşimler hakkında konu anlatımı ve sunum... • Tartışma, sorular ve cevaplar... Yardımcı Eğitim Materyalleri • Video-projektör • Dizüstü bilgisayar Değerlendirme Grup çalışmasının sonucu oturuma ilişkin geri bildirim sağlayacaktır. Önerilen Okumalar • White Book on Physical and Rehabilitation Medicine in Europe Copyright© 2006 by Section of Physical and Rehabilitation Medicine and European Board of Physical and Rehabilitation Medicine, Union Européenne des Médecins Spécialistes (UEMS) and Académie Européenne de Médecine de Réadaptation. • UN Standard Rules to provide persons with disability full participation and equality. New York: United Nations; 1994. • Rehabilitation and integration of people with disabilities: policy and integration. Strasbourg: Council of Europe Publishing; 2003. 7th ed. p. 369 • L. Gagnard et M. Le Metayer, Rééducation des Infirmes Moteurs Cérébraux, Expansion Scientifique Française, 2000 54 Modül 5 EĞİTİM KILAVUZU Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) Editör Miguel Santos Yazarlar Banu Duman Ayfer Yıldırım Erişkin Mehtap Coşgun Başar Seda Yazar Kıraç Program Geliştirme Uzmanı Çetin Toraman TÜRKİYE İÇERİK TABLOSU Öğretmenler için Eğitim Modülü “Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı ” Bu eğitim modülü, CP PACK projesi kapsamında ve serebral palsili (beyin felçli) çocukların anne babaları ve öğretmenleri arasındaki odak grubu görüşmeleri ve anketlerinin sonuçlarından elde edilmiş olan İhtiyaç Analazi Raporuna uygun olarak hazırlanmıştır. Bu, eğitim planlamasına ilişkin en son verilere dayalı olarak konuya değişik açılardan yaklaşacak olan kuramsal bir eğitim modeli olmaktadır. Ancak aynı zamanda, pratik bir araçtır. Çünkü öğretmenler ve diğer eğiticiler ile disiplinler arası ekiplerin üyeleri, pratik deneyimlerden elde edilen önemli bilgi hazinesi ile uygulamada en son verilerin / bilgilerin nasıl uygulanacağı hususunda bilgi sahibi olacaklardır. Eğitim modülünün konusu Bireyselleştirilmiş Eğitim Proğramı Hedef Grup(lar) 3 ila 18 yaşlarında serebral palsili (beyin felçli) (CP) öğrencilerin öğretmenleri Amaç(lar) Katılımcılar, SP’li öğrencilere yönelik olarak Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı hazırlayabileceklerdir. Kazanımlar Katılımcılardan şunları başarmaları beklenecektir: 1. SP’li öğrenciye ilişkin tıbbi tanılama / eğitsel değerlendirmenin kavranması , 2. SP’li öğrencinin uygun eğitim programına yerleştirilip yerleştirilmediğinin tartışılması 3. BEP’in anlaşılması 3a.BEP tanımının öğrenilmesi 3b.BEP’in avantajlarının öğrenilmesi 3c. BEP üyelerinin ve görevlerinin tanımlanması ve disiplinler arası işbirliğinin öğrenilmesi 4. BEP’in geliştirilmesi 4a.Öğrencilerin ihtiyaçlarının tespit edilmesi 4b.Öğrenci hakkında performans raporlarının hazırlanması 4c. Uzun ve kısa dönemli amaçlar 4d.BEP başlama ve bitiş tarihlerinin ve BEP kapsamında sorumlu olan kişilerin tespit edilmesi 56 5. BEP’deki diğer ögelerin kavranması 5a.Destek hizmetlerinin tespit edilmesi 5b.Kullanılacak olan materyallarin tespit edilmesi 5c. Ortamda gerekli uyarlamaların yapılması 5d.Doğru öğretim yöntemlerinin tespit edilmesi 6. Bireyselleştirilmiş Öğretim Planı (BÖP) nın kavranması 6a.Bireyselleştirilmiş Öğretim Planının tanımlanması 6b.BÖP’nın hazırlanması 6c. BÖP’ı kullanarak değerlendirme yapılması 6d.Öğretimsel amaçların tespit edilmesi İçerik 1. Tıbbi tanılama / Eğitsel Değerlendirme Çocukların eğitsel bir program kapsamına yerleştirilmesi 2. Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) 2a.BEP’nın tanımı 2b.BEP’nın avantajları İçerik (Genel ve / veya Ayrıntılı) Süre 2 Saat 2 Saat 3. Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) 3a.BEP üyeleri ve bunların görevleri 3b.BEP Üyeleri ve disiplinler arası işbirliği 2 Saat 4. BEP Geliştirmesinin adımları 4a.öğrencinin ihtiyaçlarının tespit edilmesi 4b.Öğrenciye ilişkin olarak performans raporlarının yazılması / hazırlanması 4c. Uzun ve kısa dönemli amaçların hazırlanması 4d.BEP başlama ve bitiş tarihlerinin ve BEP kapsamında sorumlu kişilerin tespit edilmesi 6 Saat 5. BEP’daki diğer öğeler 5a.Destek hizmetleri 5b.Kullanılacak olan materyaller 5c. Ortamla ilgili ayarlama 5d.Doğru eğitim yöntemleri 2 Saat 6. Bireyselleştirilmiş Öğretim Planı (BÖP) 6a.Bireyselleştirilmiş Öğretim Planının tanımı 6b.BÖP Geliştirme 6c. BÖP’nın kullanılarak değerlendirme yapılması 6d.Öğretimsel amaçların tespit edilmesi 3 Saat Değerlendirilme 1 Saat 57 Gerekli Süre 17 saat + değerlendirme için 1 saat = 18 saat Yöntem Sunum (Power Point sunumu), soru cevap oturumları, beyin fırtınası, tartışmalar, vaka incelemeleri, sorun odaklı öğrenme, drama, grup çalışması Değerlendirme planı (eğitmen /katılımcı ve modül) Eğitim kursu sonunda anket, Kontrol listeleri ve öz değerlendirme vasıtası ile değerlendirme Destekleyici eğitim materyali Ders notları ve Power Point sunumları, vaka incelemelerine ilişkin önceden hazırlanmış senaryolar ve sorun tabanlı öğrenme, web sitesi linkleri, kaynak yayınlar. Eğitim Ortamı Grup çalışması, vaka incelemeleri, çalıştaylar, drama vs’ye uygun olan fiziksel iç mekanların yanı sıra ders / sunum sırasında bir toplantı salonu / konferans odası. PC’ye bağlı bir projektör / tepegöz, ekran, çevirmeli yazı tahtası ve İnternet erişimi. İhtiyaç duyulması halinde, üzerinde Internet bağlantısı, video ve işitsel görsel donanım, yazı tahtası ve / veya özel donanım / yardımcı cihazlar. Eğitmenin / Eğitmenlerin Nitelikleri) Eğitmen, CP’li öğrencilerin eğitiminde uzmanlık sahibi olmalıdır. Yüksek lisans bitirmiş olması tercih edilir. Eğer bu gerekliliklere sahip SP konusunda uzman nitelikli bir eğitmen mevcut değilse, bu takdirde, eğitmen, uzun sure SP’li öğrenciler ile çalışmış ve belli programlara yönelik sertifikaları olan biri olabilir. 58 Bölüm 1 Tıbbi Tanılama/ Eğitsel Değerlendirme, Yerleştirme Süre: 2 saat Kazanımlar Katılımcılardan şunları başarmaları beklenecektir: 1. SP’li öğrenciye ilişkin tıbbi tanılaması/ eğitsel değerlendirmesinin kavranması . 2. SP’li öğrencinin uygun eğitim programına yerleştirilip yerleştirilmediğini tartışma. Yöntem • Tanılama ve değerlendirmenin önemini kavramayı sağlayan motivasyon soruları sorulabilir. • Değerlendirmede nelere dikkat edileceğine vurgu yapan motivasyon soruları sorulabilir. • Rol oynama ile grubun eğitime ısındırması yapılabilir. • Grup ikiye bölünüp, birinci gruba “değerlendirme sürecinde hangi basamakların olabileceği”, ikinci gruba ise “eğitsel değerlendirmenin nasıl yapılabileceği” konusunda görüşlerini yazmaları istenebilir. Daha sonra bu görüşler tüm grup ile değerlendirilir. • Vaka örnekleri ile değerlendirmede dikkat edilen noktalar tartışılabilir. • Önemli görülen bilgiler eğitici tarafından sunulabilir. • Vaka örnekleri ile yanlış yerleştirme yapıldığı düşünülen bireylerle ilgili neler yapılacağı tartışılabilir. Yardımcı Eğitim Materyalleri • Vaka örnekleri • Senaryo / kurgu • Değerlendirme örnekleri • İnternet 59 Değerlendirme • Bu oturumda öğrenmiş olduğunuz hususların sizin eğitim ortamınıza katkıları nelerdir? • Tıbbi tanı / teşhis mi yoksa eğitsel değerlendirme mi önce gelir? • Öğretmenler tarafından hazırlanmış olan testler gibi teşhis / tanı ve değerlendirme dönemi içinde her tür testin kullanılması mümkün mü? • Yerleştirme süreci kapsamında ne gibi hususlar göz önünde tutulmaktadır? • En az kısıtlayıcı ortam ilkesi ve yerleştirme arasındaki bağlantı nedir? Önerilen Okumalar • http://www.european-agency.org/country-information • Jessica M. Kramer & Joy Hammel (2011): “I Do Lots of Things”: Children with cerebral palsy’s competence for everyday activities, International Journal of Disability, Development and Education, 58:2, 121-136 • http://dx.doi.org/10.1080/1034912X.2011.570496 • Kargın, T. (2007):Eğitsel Değerlendirme ve Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Hazırlama Süreci, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8 (1) 1-13 • http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/39/927/11547.pdf • Ataman, A. (Editor), (2003). Özel Gereksinimli Çocuklar Ve Özel Eğitime Giriş. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. 60 Bölüm 2 Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı; BEP’in Tanımı ve Avantajları Süre: 2 saat Kazanımlar Katılımcılardan şunları başarmaları beklenecektir; • BEP tanımının öğrenilmesi • BEP’ın sahip olduğu avantajların öğrenilmesi Yöntem • Öğrencilerimiz için yıllık planları neden yaptığımıza ilişkin motivasyon soruları sorulabilir. • SP’li çocukların bu yıllık planları takip edip edemeyeceğine ilişkin motivasyon soruları sorulabilir. • Gruptan gönüllüler belirlenip, bu gönüllülere engelli birey rolü oynamaları istenebilir. Grupla nerelerde zorlandıkları, bu çocukların eğitimi ve onlar için belirlenecek eğitimsel amaçlarda nelere dikkat edileceği ile ilgili değerlendirme yapılır. • BEP hakkında grubu bilgilendiren sunular yapılabilir. • Grup üçe ayrılır. Birinci gruba BEP’nın öğrenci için yararlarının neler olabileceği, ikinci gruba BEP’nın aileler için yararlarının neler olabileceği, üçüncü gruba ise BEP’nın öğretmenler için yararlarının neler olabileceği ile ilgili görüşler geliştirmeleri istenebilir. Daha sonra bu görüşler tüm grupla paylaşılabilir. Yardımcı Eğitim Materyalleri • Bilgisayar • Projeksiyon • Perde 61 Değerlendirme • Bu oturumda öğrenmiş olduğunuz hususları sınıfınızdaki uygulamalara nasıl yansıtırsınız? • Yetersizliği olan bireylerin değişik bir müfredat takip etmesi gerektiği düşüncesinde misiniz? • BEP’in öğretmene yönelik her hangi bir faydası var mı? Önerilen Okumalar • Özyürek, M., (2004) Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı: Temelleri ve Geliştirilmesi, Kök Yayıncılık, Ankara • Lewıs,R.,B., Doorlag, D.H. (2010); Teachıng Specıal Students In General Educatıon Classrooms. 8. Edition, Prentice Hall • Tekin, E.(1996) İşlevsel ve Etkili Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları,Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 6, 111-122 62 Bölüm 3 Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı; BEP’i Oluşturan Üyeler ve Görevleri Süre: 2 saat Kazanımlar Katılımcılardan şunları başarmaları beklenecektir; BEP’ı oluşturan üyelerin ve bunların görevlerinin tanımlanması ve disiplinler arası işbirliğinin öğrenilmesi Yöntem • Gruba BEP’nın üyelerinin kimler olabileceği sorularak beyin fırtınası yaptırılabilir. Ortaya çıkan görüşler grupla değerlendirilir. Eğitim kitapçığındaki şeklin katılımcılar tarafından doldurulması istenebilir. Gönüllü olanların “BEP’nın üyeleri ile ilgili” doldurduğu bu etkinliği grupla paylaşması istenebilir. • Katılımcılar beş gruba ayrılır. Her gruba 10 dakika süre verilir. Bu sürede BEP’nin üyelerinin görevlerinin neler olabileceği hakkında görüşler sunmaları istenebilir. Her gruptan birer sözcü belirlenerek bu görüşleri tüm grupla paylaşması istenebilir. • Katılımcılarla BEP’nın üyeleri ve görevleri ile ilgili bilgiler paylaşılabilir. Yardımcı Eğitim Materyalleri • Bilgisayar, • Tepegöz / projeksiyon makinesi, • Perde Değerlendirme • BEP’nı oluşturan üyeleri öğrenmiş bulunuyorsunuz. Bu oturumdan once her hangi bir BEP hazırladınız mı? • Yanıtınız “evet” ise, bunu kiminle hazırladınız? • Bu oturumdan sonra öğreniciniz için BEP hazırlamak istemeniz halinde, kiminle çalışmak istiyorsunuz? Önerilen Okumalar Smith, T. E. C., Polloway, E.A., Patton,J.R., Dowdy, C.,A. (2011); Teaching Students With Special Needs In Inclusive Settings , Prentice Hall, 6. Edition. 63 Bölüm 4 BEP Geliştirme Basamakları Süre: 6 saat Kazanımlar Katılımcılardan şunları başarmaları beklenecektir; 1. 2. 3. 4. öğrencinin ihtiyaçlarının tespit edilmesi öğrenciye ilişkin olarak performans raporlarının yazılması uzun ve kısa dönemli amaçlar BEP başlama ve bitiş tarihlerinin ve BEP’te sorumlu olan kişilerin tespit edilmesi Yöntem • Videoda bir sınıf ortamı ve bu sınıftaki SP’li birey/bireylerin değişik derslerdeki durumları izletilebilir. Video izlendikten sonra katılımcılara SP’li bireylerin ihtiyaçlarının eğitsel, özbakım, sosyal-duygusal ihtiyaçlarının neler olduğunu belirleyip belirleyemedikleri sorulabilir. • “Sınıfınızdaki SP’li bir bireyin ihtiyaçlarını nasıl belirlersiniz?” sorusu ve tartışması ile eğitime hazırlık yapılabilir. • “İhtiyaç belirlemede ne tür araç/araçlardan yararlanılabilir?” sorusu ile beyin fırtınası yapılabilir. Ortaya çıkan görüşler değerlendirilebilir. • Performans yazımı ile ilgili bilgiler katılımcılarla paylaşılabilir. • Önceden performansı alınmış bir SP’li birey vaka sunumu olarak grupla paylaşılabilir. Bu vaka üzerinden katılımcılar ikiye ayrılabilir. İlk gruba bu vakadaki birey için uzun dönemli amaçları yazmaları istenebilir. Uzun dönemli amaçların uygunlu tartışıldıktan sonra ikinci gruba kısa dönemli amaçları yazması istenebilir. Katılımcılar ile uzun dönemli ve kısa dönemli amaçların uygunluğu değerlendirilebilir. Yardımcı Eğitim Materyalleri • • • • 64 Bilgisayar, Tepegöz / projeksiyon makinesi, Destekleyici materyaller (kısa ve uzun dönemli amaçlara örnekler ve BEP örnekleri) Perde Değerlendirme • SP’li bir öğrencinin ihtiyaçlarının ve performansını nasıl tespit edebilirsiniz? • Uzun dönemli amacın tespit edilmesinde uyulması gereken önemli hususlar nelerdir? • BEP başlama ve bitiş tarihleri nasıl tespit edilir? Önerilen Okumalar • Özyürek, M., (2004)Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı: Temelleri ve Geliştirilmesi, Kök Yayıncılık, Ankara • Lewıs,R.,B., Doorlag, D.H. (2010) Teachıng Specıal Students In General Educatıon Classrooms. 8. Edition, Prentice Hall • Tekin, E.(1996) İşlevsel ve Etkili Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları,Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6: 111-122 • Smith, T. E. C., Polloway, E.A., Patton,J.R., Dowdy, C.,A. (2011) Teaching Students With Special Needs In Inclusive Settings , Prentice Hall, 6. Edition. • Weıshaar, P.,M., (2010) What’s New In… Twelve Ways to Incorporate StrengthsBased Planning into the IEP Process. The Clearing House, 83: 207–210. 65 Bölüm 5 BEP’in Diğer Öğeleri Süre: 2 saat Kazanımlar Katılımcılardan şunları başarmaları beklenecektir; 1. 2. 3. 4. Destek hizmetlerinin tespit edilmesi kullanılacak olan materyallerin tespit edilmesi gerekli ortam ayarlamalarının yapılması doğru ders yöntemlerinin tespit edilmesi Yöntem • Katılımcılarla eğitimin dolayısıyla BEP’nın başarıyla sonuçlanması için gerekli destek servislerin, materyallarin, çevre düzenlemesinin ve öğretim yöntemlerinin neler olduğu ile ilgili bilgiler paylaşılabilir. • Örnek bir çevre düzenlemesi yapılabilir. • Kısa dönemli bir amaç ya da öğretimsel amaçlardan bir ya da birkaçı için örnek öğretim yöntem/yöntemleri uygulaması yapılabilir. Yardımcı Eğitim Materyalleri • Bilgisayar • Tepegöz / projeksiyon makinesi, • Perde Değerlendirme • Destek hizmetlerinin tespit edilmesinde nelerin dikkate alınması icap eder? • Sağlanan ortam SP’li her bir öğrenci için aynı mı yoksa farklı mıdır? Lütfen açıklayınız. • Öğretim metodolojileri ve teknikleri nasıl tespit edilir? Önerilen Okumalar • Choate, J.,S., (2004) Successful Inclusıve Teachıng Prowen Ways To Detect And Correct Specıal Needs, 4. Baskı. Allyn & Bacon • Özyürek, M., (2004)Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı: Temelleri ve Geliştirilmesi, Kök Yayıncılık, Ankara 66 Bölüm 6 Bireyselleştirilmiş Öğretim Planının Geliştirilmesi Süre: 3 saat Kazanımlar Katılımcılardan şunları başarmaları beklenecektir; 1. 2. 3. 4. Bireyselleştirilmiş öğretim planının tanımlanması, Ayrıntılı değerlendirme yapabilmesi, Öğretimsel amaç yazabilmesi, BÖP hazırlayabilmesi beklenmektedir. Yöntem • Bireyselleştirilmiş Öğretim Planı (BÖP) ve bunun işlevinin tanımının katılımcılar ile paylaşılması • Ölçüt bağımlı testlerin (ÖBT) BÖP’nın hazırlanması için nasıl kullanılacağını paylaşınız. • Etkinlik 5’de yazılmış olan kısa dönemli amaçları analiz ederek Etkinlik 6’da öğretimsel / ders amaçları oluşturulacağı konusunu açıklayanız. • Gönüllü katılımcılara sahip oldukları öğretimsel / ders amaçlarını ve BÖP tablosunu diğer kişilerle paylaşmasını öneriniz. • Grup ile yazılı öğretimsel / ders amaçlarını tartışarak öğrenmenin gerçekleşmesini sağlayınız. • BÖP’nın öğelerini paylaşınız. BEP’nın geliştirilmesini sağlamak üzere kontrol listesini katılımcılar ile paylaşınız. Özellikle, onlarla kontrol listesindeki ölçütleri tartışınız. Bu şekilde, BÖP’nin hazırlanmasında dikkat edilecek olan maddelere yönelik olarak onların bu hususta daha iyi bilgi sahibi olmalarını temin ediniz. Yardımcı Eğitim Materyalleri • Bilgisayar, • Tepegöz / projeksiyon makinesi, • Perde, 67 Değerlendirme • Bu oturumda öğrenmiş olduğunuz konuların sınıfınızdaki uygulamalara katkı sağlayacağına inanıyor musunuz? • Yanıtınız “evet” ise, bu ne gibi bir katkı sağlayacaktır? • Düşünceleriniz nelerdir? Sizce hangisi daha kolay? Bir amaca tek bir adımla mı yoksa adım adım ulaşmak mı? Neden? Önerilen Okumalar Özyürek, M., (2004)Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı: Temelleri ve Geliştirilmesi, Kök Yayıncılık, Ankara 68 Modül 6 EĞİTİM KILAVUZU Rehabilitasyon Teknikleri, Eğitim ve Sağlık Bakım Sistemleri Editör Miguel Santos Yazarlar Mintaze Kerem Günel Akmer Mutlu Özgün Kaya Kara Ayşe Livanelioğlu TÜRKİYE Bu proje, Hayatboyu Öğrenme Programı Grundtvig Çok Taraflı Projeler faaliyeti çerçevesinde Avrupa Komisyonundan alınan hibe ile yürütülmektedir. Bu projenin içeriği ve sonuçları hiçbir şekilde Avrupa Komisyonunun görüşlerini yansıtmadığı gibi proje ve sonuçları ile ilgili tüm sorumluluk proje sahiplerine aittir. İÇERİK TABLOSU Aileler ve Öğretmenler için Eğitim Modülü “ Rehabilitasyon Teknikleri, Eğitim ve Sağlık Bakım Sistemleri” Bu uygulama modülü, CP-PACK projesi ve Serebral Palsi’li (SP) çocukların aile ve öğretmenleri arasında yapılan grup görüşmelerinin sonuçlarından derlenen ihtiyaç analizi raporu kapsamında üretilmiştir. Bu modül, rehabilitasyon teknikleri, uygulama ve sağlık bakım sistemleri ile ilgili önemli konular hakkında bilgi verir ve SP’li çocukların aileleri ve öğretmenleri tarafından günlük yaşamda uygulanacak pratik öneriler sunar. Eğitim modülünün konusu Rehabilitasyon teknikleri, uygulama ve sağlık bakım sistemleri Hedef Grup(lar) 03- 18 yaş arasındaki SPli çocukların aile ve öğretmenleri Amaç(lar) Bu modül, rehabilitasyon teknikleri, uygulama ve sağlık bakım sistemleri ile ilgili önemli konular hakkında bilgi vermeyi amaçlar ve 03-18 yaş aralığındaki SP’li çocukların aileleri ve öğretmenleri tarafından günlük yaşamda uygulanacak pratik öneriler sunar. Kazanımlar İçerikler (Genel ve/veya Detaylı) 70 Uygulama modülü sonunda eğitim alanlardan şunlar beklenir: • Rehabilistasyon teknikleri, uygulama ve sağlık bakımı sistemleri ile ilgili en yeni teorileri ve işleyişi anlamak; • Özel ülke şartlarına göre, çocukların eğitim ve rehabilitasyon oluşumlarını, sistemlerini ve metotlarını bilmek; • Evde, okulda ve sosyal hayatta çocuğun ihtiyaçlarına ve bozukluklarına göre rehabilitasyon tekniklerini uygulamak; • Bakım, tedavi, terapi, eğitim ve sosyal yaşama katılım sürecinde SP’li çocuğu motive etmek. İçerik Time Needed 1. Rehabilitasyon Yaklaşımlarının Temel Konsepti • Eşlik eden durumlar (oral motor, görme bozukluğu, konuşma ve iletişim problemleri, bilişsel, duyusal problemler vb.) • Uygulama sıklığı ve miktarı, tekrarlama, aktivite ve çocuğun aktif katılımı 5 Saat • Kişisel problem çözme • Fizyoterapi ve rehabilitasyon – ne zaman, neden, nasıl? • İş uğraşı terapisi – ne zaman, neden, nasıl? • Kas tonusu için tıbbi ve cerrahi tedavi 2. Eğitim Yaklaşımları • Çocukların işitme ve konuşma, bilişsel ve algısal, oral-motor problemler için tedavi yaklaşımları • Fiziksel uygunluk ve dayanıklılığı arttırmak (güçlendirici programlar, nörogelişimsel terapi, koşu bandı eğitimi, lokomat, suit terapi, ev bazlı/okul bazlı eğitim programları, hedefe yönelik terapi, sanal gerçeklik terapisi vb.) • Özel bir görevde ya da pozisyonda tutuşlar ya da pozisyonlamalar (yüzüstü, sırtüstü, yan yatış ve oturma pozisyonları, taşıma yöntemleri) 2 Saat 3. Yaşam boyu terapi • Yaşam boyu terapide motivasyon • ICF’nin yaşa göre aktivite ve sosyal katılımı • Boş zaman ve spor aktiviteleri • Çocuklar için ilgili sporları bulmak / hangi çocuk için hangi spor dalı uygun • SP’li çocukların ailelerine, akranlarına, kardeşlerine, ikizlerine uyumu (Kabul, dahil olma, sosyal katılım ve paylaşım) 2,5 Saat SAĞLIK BAKIM SİSTEMİ Sağlık bakım sistemi ile baş etme eğitimi: en yeni • Başlangıç yönetimi • Rehabilitasyon için multidisipliner takım ve sağlık bakım sistemi için roller 2,5 Saat Öğrencilerin değerlendirilmesi Gerekli Süre 1 Saat 13 s: modül içeriği 1 s: değerlendirme Toplam: 14 s 71 Yöntem Uzman, interaktif yaklaşım (çizimler- video pratiği, Power Point sunumları, soru- cevap, vaka çalışması vb.), tartışmalar, oyunlaştırmalar ile katılımlı ders Tartışma grupları Eğitim politikasındaki ilgili yasalar kişisel öğrenmeye izin vermek adına projenin internet sitesine konabilir Değerlendirme ve değerlendirme planı Uygulama dersinin sonundaki anketler, kontrol listeleri ve öz- değerlendirme ile yapılan değerlendirme Likert veya sıralı skalalar gibi test öncesi ve sonrası anketlerinin yapılması aşağıdaki parametrelerin işaret edilmesi için kullanılabilir: • Uygulama öncesi ve sonrası farkındalığın ölçümü • Uygulama öncesi ve sonrası bilginin ölçümü • Modüller hakkındaki memnuniyetin ölçümü • Yeni adımımız için aile eve öğretmenlerin yorumlarını almak Eğitim için gerekli materyaller Broşür dağıtımı ve Power Point sunumları, vaka çalışması ve öğrenme bazlı problem için hazır senaryolar, internet sitesi linkleri, referanslar Eğitim ortamı Dersler/sunumlar sırasında toplantı/konferans odası, aynı zamanda grup çalışması, vaka çalışmaları, atölyeler, drama vb. için uygun alanlar bulunmalıdır. Ayrıca, bir bilgisayara bağlı projektör, bir ekran ve bir sunum tahtası ile internet bağlantısı, ihtiyaç halinde internet bağlantısı olan ekstra bilgisayar, video ve görsel-işitsel ekipmanı, tahta ve/veya özel ekipman/yardımcı aletler, maketler, simule ev ve okul gereçleri bulundurulmalıdır. Eğitimcinin niteliği Eğitmenler, fizyoterapist/iş uğraşı terapisti olmalıdır. 72 Bölüm 1 Rehabilitasyon Yaklaşımlarının Temel Konseptleri Süre: 5 saat Kazanımlar Aile ve öğretmenlerin, çocuk ile iletişim sırasında SP’li çocuklara eşlik eden durumlar konusunda bilgi ve farkındalıkları artacaktır. Anne baba ve öğretmenler, rehabilitasyon yaklaşımlarının yoğunluğu ve tekrarı, çocuğun bu rehabilitasyona olan aktif katılımının önemi ve çocuğun gelişimine olan katkısı ile ilgili bilgi sahibi olacaktır. Anne baba ve öğretmenler, her bir çocuğun kişisel sorunlarını ve profesyonel destek almanın önemini öğrenir, bu konuda farkındalıkları artar. Anne ve öğretmenler, “fizyoterapistin” kim olduğu, fizyoterapi ve rehabilitasyon uygulamalarının içeriği ve açılımı ve çocuğun fizyoterapi ve rehabilitasyona yönlendirilmesi hakkında bilgi sahibi olur. Anne ve öğretmenler, “iş uğraşı terapistinin” kim olduğu, iş uğraşı terapisinin içeriği ve açılımı ve çocuğun iş uğraşı terapisine yönlendirilmesi konusunda bilgi sahibi olur. Anne ve öğretmenler, SP’li çocukların kas tonusu için son tıbbi ve cerrahi müdahaleler ile ilgili bilgi sahibi olur. Yöntem İnteraktif eğitim (beyin fırtınası, soru-cevap, ders, makette gösterimler, bilgi için eğitim kitapçığına bakın) Yardımcı Eğitim Materyalleri Projektör, dizüstü bilgisayar, ekran, tahtalar, kağıt ve kalemler, maket bebek ve sandalye, yastık gibi bazı fizyoterapi ve iş uğraşı terapisi malzemeleri Değerlendirme • SP’li çoçuklarda meydana gelebilen eşlik eden problemler nelerdir? • Sizin çocuğunuzda ya da öğrencilerinizde hangi problemlerin olduğunu düşünüyorsunuz? • Rehabilitason yaklaşımlarının yoğunluğu ve tekrarı hakkında ne öğrendiniz? • Çocuğun aktif katılımı deyince ne anlıyorsunuz? 73 • • • • • • • • • • Fizyoterapist kimdir? Ne zaman fizyoterapi ve rehabilitasyon? Niçin fizyoterapi ve rehabilitayson? Nasıl bir fizyoterapi ve rehabilitasyon? İş uğraşı terapisti kimdir? Ne zaman iş uğraşı terapisi? Niçin iş uğraşı terapisi? Nasıl iş uğraşı terapisi? SP’li çocuklarda cerrahinin ne zaman gerekli olduğunu düşünüyorsunuz? SP’li çocuklarda Botolinum Toksin uygulamasının ne zaman gerekli olduğunu düşünüyorsunuz? Önerilen Okumalar • Children with Cerebral Palsy: A Parent’s Guide , Elaine Geralis -Editor), 1998, 2nd Edition. • Children With Cerebral Palsy: A Manual for Therapists, Parents and Community Workers, Author-Archie Hinchcliffe, 2007. • http://www.cerebralpalsysource.com/Treatment_and_Therapy/ • http://cerebralpalsy.org/about-cerebral-palsy/therapies/ • http://www.treatmentofcerebralpalsy.com 74 Bölüm 2 Eğitim Yaklaşımları Süre: 2 saat Kazanımlar Anne baba ve öğretmenler, çocukların bilişsel, algısal, konuşma, oral motor gibi eşlik eden problemleri için tedavi yaklaşımlarını öğrenecektir ve bu yaklaşımlarla ilgili farkındalıkları artacaktır. Anne baba ve öğretmenler, çocuğun nöromotor gelişimini desteklemek için temel ve destekleyici tedavi yaklaşımlarını öğreneceklerdir. Anne baba ve öğretmenler, okulda, evde vb. günlük yaşamda çocuğu uygun şekilde pozisyonlamayı öğrenecektir. Yöntem Daha fazla bilgi için interaktif eğitim (sorular ve cevaplar, konferans, gösterim), eğitim kitapçığına bakınız. Yardımcı Eğitim Materyalleri Projektör, dizüstü bilgisayar, DVD-çalar, ekran, yazı tahtaları, kağıt ve kalem Değerlendirme • • • • • Oral-motor problemler çocuğunuzda neler meydana getirebilir? Çocuğunuzun konuşma terapisine ihtiyacı olduğunu nasıl anlayabiliriz? Çocuğunuz hangi terapi tekniklerini alıyor yada ihtiyaç duyuyor? Evde ve okulda çocuğunuz için hangi pozisyon ve tutuş tekniklerini kullanıyorsunuz? “Handling” (tutuş tekniği) nedir? Önerilen Okumalar • Children with Cerebral Palsy: A Parent’s Guide , Elaine Geralis -Editor), 1998, 2nd Edition. • Children With Cerebral Palsy: A Manual for Therapists, Parents and Community Workers, Author-Archie Hinchcliffe, 2007. • http://www.cerebralpalsysource.com/Treatment_and_Therapy/ • http://cerebralpalsy.org/about-cerebral-palsy/therapies/ • http://www.treatmentofcerebralpalsy.com 75 Bölüm 3 Yaşam Boyu Terapi Süre: 2,5 saat Kazanımlar Eğitimin sonunda, anne baba ve öğretmenler SP ile ömür boyu yaşam hakkında bilgiler öğrenecek ve farkındalıklarını arttıracaktır. Yöntem İnteraktif eğitim (sorular & cevaplar, ders, gösterme) ayrıntılı bilgi için eğitim kitapçığına bakınız. Yardımcı Eğitim Materyalleri Projektör, laptop, DVD-çalar, ekran, tahtalar, kâğıt ve kalem Değerlendirme Hayat boyu terapi ile SP arasındaki ilişki nedir? Önerilen Okumalar • Children with Cerebral Palsy: A Parent’s Guide , Elaine Geralis -Editor), 1998, 2nd Edition. • Children With Cerebral Palsy: A Manual for Therapists, Parents and Community Workers, Author-Archie Hinchcliffe, 2007. • http://www.cerebralpalsysource.com/Treatment_and_Therapy/ • http://cerebralpalsy.org/about-cerebral-palsy/therapies/ • http://www.treatmentofcerebralpalsy.com 76 Bölüm 4 Sağlık Bakım Sistemi Süre: 2,5 saat Kazanımlar Eğitimin sonunda anne baba ve öğretmenler, çocukları ve kendileri için sağlık bakım sisteminin kolaylıkları ve desteği, aynı zamanda sağlık uzmanları ekibi ve bunların rehabilitasyondaki rolleri hususunda bilgi sahibi olacaktır. Yöntem İnteraktif eğitim (sorular & cevaplar, ders, gösterme). Ayrıntılı bilgi için eğitim kitapçığına bakınız Yardımcı Eğitim Materyalleri Projektör, Laptop, DVD-çalar, ekran, yazı tahtası, kâğıt ve kalem Değerlendirme • Çocuğunuzun takibinde hangi sağlık uzmanlarına ihtiyaç duyuyorsunuz? • Rehabilitasyon ekibinin üyeleri kimlerdir ? Önerilen Okumalar • Children with Cerebral Palsy: A Parent’s Guide, Elaine Geralis -Editor), 1998, 2nd Edition. • Children With Cerebral Palsy: A Manual for Therapists, Parents and Community Workers, Author-Archie Hinchcliffe, 2007. • http://www.cerebralpalsysource.com/Treatment_and_Therapy/ • http://cerebralpalsy.org/about-cerebral-palsy/therapies/ • http://www.treatmentofcerebralpalsy.com 77 Kaynaklar • • • • http://www.cerebralpalsysource.com/Treatment_and_Therapy/ http://cerebralpalsy.org/about-cerebral-palsy/therapies/ http://www.treatmentofcerebralpalsy.com Kerem Gunel M. (2009) The view on pediatric rehabilitation with the title of cerebral palsy from the perspective of a physiotherapist, Acta Ortopaedica Et Traumatologia Turcica, 43(2):173-181. • Papavasiliou, A.S. (2009) Management of motor problems in cerebral palsy: a critical update for the clinician. European journal of paediatric neurology: EJPN: official journal of the European Paediatric Neurology Society, 13 (5), 387-396. • Himpens, E., Van den Broeck, C., Oostra, A., Calders, P.,Vanhaesebrouck, P. (2008) Prevalence, type, distribution, and severity of cerebral palsy in relation to gestational age: a meta-analytic review. Developmental medicine and child neurology, 50 (5), 334-340. • Versaw, D., Wood, B.,Wood, A. (2008). The Infant at high risk for developmental delay. J. Tecklin (Ed.). Pediatric Physical Therapy. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins 78 Modül 7 EĞİTİM KILAVUZU Yardımcı Teknolojiler Editör Miguel Santos Yazarlar Rui Oliva Teles Miguel Santos Düzenleyen Seda YAZAR KIRAÇ PORTEKİZ Bu proje, Hayatboyu Öğrenme Programı Grundtvig Çok Taraflı Projeler faaliyeti çerçevesinde Avrupa Komisyonundan alınan hibe ile yürütülmektedir. Bu projenin içeriği ve sonuçları hiçbir şekilde Avrupa Komisyonunun görüşlerini yansıtmadığı gibi proje ve sonuçları ile ilgili tüm sorumluluk proje sahiplerine aittir. İÇERİK TABLOSU Anne-Baba ve Öğretmenler için Eğitim Modülü “Yardımcı Teknolojiler” Bu eğitim modülü, CP-PACK Projesi kapsamında ve Serebral Palsi’li (beyin felçli) öğrencilerin anne babaları ve öğretmenleri arasındaki odak grup görüşmeleri ve anketlerin sonuçlarından elde edilmiş olan İhtiyaç Analizi Raporu’na uygun olarak hazırlanmıştır. Modülün çok pragmatik olduğu ve aynı zamanda da pratik ve yardımcı yeterlilikler sağladığı varsayılmaktadır. YT’nin önemli olduğu birçok alanda fikir paylaşımı ve ipucu paylaşımında bulunmada işbirliğine dayalı çalışmanın hayati önemi vardır. Bu eğitim modülü kapsamında teknolojinin kullanımı ve bunun toplumsal ortamlarda Serebral Palsi’li çocukların karşı karşıya olduğu işlevsel sınırlamaların üstesinden gelinmesinde nasıl yardımcı olabileceği hususunda bir tartışmaya yer verilecektir. SP’de özgün işlevsel sınırlamalara yönelik özgün teknoloji kullanımı hususunda bilgi ve öğretim teknikleri de sağlanacaktır. Eğitim Modülünün Yardımcı Teknolojiler Konusu Hedef Grup(lar) 3 ila 18 yaş arası CP’li çocukların anne babaları ve öğretmenleri Amaç(lar) Serebral Palsi’li çocukların anne babaları ve öğretmenleri, erişilebilirliği teşvik eden ve iletişim, öğrenme, hareketlilik imkanı ve günlük yaşam faaliyetlerini kolaylaştıran yeni cihazları tespit edip bunların araştırmasını yapabilecektir. Bu kişiler, yeni teknolojik çözümlerin nasıl uygulanacağını ve bu konuda nasıl uygun değerlendirme ve takip hizmetlerinin bulunacağını öğrenecektir. Kazanımlar Eğitimin sonunda katılımcılar, şunların yerine getirilmesi için gerekli olan bilgi temeli ve becerilerini kazanmış olduklarını ortaya koymuş olacaktır: • Serebral Palsi’li öğrencilerin potansiyelini azami seviyeye çıkaran ve bunların entegrasyonunu kolaylaştıran Yardımcı Teknoloji’nin tespit edilmesi • Serebral Palsi’li çocuklara yönelik uygun teknolojinin seçimine ilişkin sürecin kolaylaştırılması için gerekli becerilerin ortaya konulması • Yardımcı Teknoloji’nin dil becerilerini, çözüm becerilerini, işlevsel becerileri ve yaşam becerilerini nasıl kolaylaştırdığının tanımlanması ve ortaya konulması • Yardımcı Teknoloji’nin Serebral Palsi’li çocuklara nasıl öğrenme imkânları sağladığına dair kazanılmış olan bilginin tanımlanması ve ortaya konulması 80 1. Yardımcı Teknoloji’nin Temel Unsurları Yardımcı Teknoloji ve SP YT tanımları Teknolojik Bilgi Sınıflandırma Evrensel tasarım İçerik (Genel ve/ veya ayrıntılı olarak) 2. İnsan ile ilgili bileşenler İnsan ile ilgili bileşenler Özürlülükle ilgili hususlar Yaşam kalitesi, özerklik ve bireysel güç kazanma Değerlendirme ve seçme süreci 3. Teknik bileşenler İletişime yönelik YT Hareketlilik yeteneğine yönelik YT El Hareketleri/Manipülasyona yönelik YT Oryantasyon/Uyum Sağlamaya yönelik YT 4. Sosyo-ekonomik bileşenler Seçimle ilgili faktörler Hizmet sunumu Bilgi kaynakları Gerekli Süre 8 saat (2 saatlik kaynaşma oturumu) Yöntem Sunum/ortaya koyma faaliyetleri Sürekli destek olarak harmanlanmış öğrenmeden (LMS Moodle) yararlanma İşbirliğine ilişkin araçlar (Forum, özel sözlükler ve Wiki) Vaka İncelemesi faaliyetleri Değerlendirme Eğitim kursu sonunda anket, kontrol listesi ve öz değerlendirme yolu ile değerlendirme Yerinde katılım ve İnternet üzerinden çevrim içi faaliyetler. Vaka İncelemesi Materyaller • Ders notları dağıtılması ve Power Point sunumları, vaka incelemeleri ve soruna dayalı öğrenmeye yönelik olarak hazırlanan senaryolar, web sitesi bağlantı adresleri, referanslar/kaynak eserler • YT alanında tam, eksiksiz ve güncel bibliyografya/kaynakça • Özgün cihazlar ve yazılımlara ait kişisel dokümantasyon • Elde edilecek rehberler: AVRUPA KOMİSYONU DG XIII – Telematik Uygulamaları – Son Kullanıcılara Yönelik Yardımcı Teknoloji Eğitimi • Eğitici-Proje DE 3402 / Teslimat Kalemi D06.3’e ilişkin rehberler 81 Eğitim Ortamı Grup çalışması, vaka incelemeleri, çalıştaylar, drama vs’ye uygun olan fiziksel iç mekanların yanı sıra ders/sunum sırasında bir toplantı salonu/ konferans odası... PC’ye bağlı bir projektör/tepegöz, ekran, çevirmeli yazı tahtası ve İnternet erişimi... İhtiyaç duyulması halinde, üzerinde Internet bağlantısı, video ve işitsel görsel donanım, yazı tahtası ve/veya özel donanım/yardımcı cihazlar... Görsel–işitsel öğrenme nesneleri de dahil olmak üzere, işbirliğine dayalı faaliyetler ve ek bilgilere yönelik sanal bir ortam mevcuttur. Eğiticinin / Eğiticilerin Nitelikleri) Eğiticilerin, uluslararası piyasalardaki en iyi ve kapsamlı Yardımcı Teknoloji ürünleri hakkında teknik bilgisinin ve ayrıca geniş bir bilgi hazinesinin olması gerekir. 82 Bölüm 1 Yardımcı Teknoloji’nin Temel Unsurları Süre: 1 Saat Kazanımlar Katılımcıların, Teknik Gereçler/Yardımcı Teknoloji ile bunun değişik sınıflandırma seviyeleri hakkında bilgi sahibi olmaları ve YT’nin özellikle Serebral Palsi’nin ilgi alanları başta olmak üzere, bazı bağlamlar kapsamında rolü hakkında bilinçlilik geliştirmeleri beklenir. Eğitimden sonra katılımcılar, özellikle eğitim ortamlarının (UDL) ilgi alanı olan hususlar başta olmak üzere, Evrensel Tasarım esasları ile bağlantı kurabilecektir. Yöntem Bu bir sunum modülüdür. Katılımcıların, teknolojilerin kendi hayatları ve çocuklarının öğrencilerinin günlük faaliyetlerini ilgilendiren konulardaki rolü hakkında küçük bir anketi doldurmaları ve beyin fırtınası tartışması yapmaları gerekmektedir. Sınıflandırmalar ve bu bilgi alanındaki uluslararası kuruluşların bir listesinin yanı sıra YT’ye ilişkin bazı tanımlar sunulacaktır. Düşük, orta ve yüksek teknolojiye ilişkin örnekler, SP ortamlarında kavramsallaştırılmış resim ve fotoğraflar yardımı ile gösterilecektir. Katılımcılara Evrensel Tasarım ve bunun Yardımcı Teknoloji ile olan bağlantısı hakkında bilgi de verilir. Modül Sunumu (Power Point ) Konular Yardımcı Teknoloji ve CP Faaliyet / Etkinlik: Beyin fırtınası tartışması yapılması. Günlük yaşamda YT’nin Serebral Palsi’li çocukların yaşamlarının kalitesinde önemli bir rol oynayan kimi durumların düşünülmesi... YT’nin tanımları Faaliyet/Etkinlik: Sunulmuş olan değişik tanımların karşılaştırılması ve nelerin Yardımcı Teknoloji olduğu ve nelerin de Yardımcı Teknoloji olmadığı hususuna ilişkin örneklerin ortaya konulmaya çalışılması... 83 Teknoloji Bilgisi Faaliyet/Etkinlik: Yardımcı amaçlara sahip olduğu bilinen düşük teknoloji cihazları ve daha karmaşık donanıma ilişkin bir liste hazırlayınız. Sınıflandırma Faaliyet / Etkinlik: 3 sınıflandırma tablosunu (ISO9999, MPT, Heart) araştırıp karşılaştırınız ve Serebral Palsi vakalarında kullanılan en yaygın cihazları tespit etmeye çalışınız. Evrensel Tasarım Faaliyet / Etkinlik: Evrensel Tasarıma ilişkin yedi esasa yönelik durumları örneklendiriniz ve bunların her birine ilişkin örnek durumlar veriniz. Yardımcı Eğitim Materyalleri • Sınıflandırma ve Yardımcı Ürünlerin Terminolojisi: http://cirrie.buffalo.edu/ encyclopedia/en/article/265/ • Evrensel Tasarımın Yedi Esası: http://www.udll.com/media-room/articles/theseven-principles-of-universal-design/ • Evrensel Tasarım Merkezi: http://www.ncsu.edu/project/design-projects/udi/ • Öğrenmeye İlişkin Evrensel Tasarım: http://www.cast.org/ • Öğrenmeye İlişkin Evrensel Tasarım Ulusal Merkezi: http://www.udlcenter.org/ • Herkese yönelik tasarım http://www.data.org.uk/index.php?Itemid=320&id=246 &option=com_content&task=view • Inclusive Design Research Center: http://idrc.ocad.ca/index.php/resources • Yardımcı Teknolojiye Yönelik Olarak YENİLİKÇİLİĞİN GÜCÜNDEN AZAMİ YARARIN SAĞLANMASI - National Centre for Technology Innovation (Teknolojik Yenilik Ulusal Merkezi), 11 Aralık 2009 Fundamentals of AT.pptx (AT’nin Temel Unsuları dosyası) Universal Design.pptx (Evrensel tasarım dosyası) Değerlendirme Değerlendirme ve geliştirme önerileri içeren küçük anket. 84 Bölüm 2 İnsan ile İlgili Bileşenler Süre: 1 saat Kazanımlar Katılımcılardan, şunları kapsayan alanlarda konulara ilişkin geniş fikir sahibi olmaları beklenir: Sosyal modeller kapsamında ve Uluslararası İşlevsellik Sınıflandırması ve Dünya Sağlık Örgütü perspektifinden yetersizlik, engelli olma ve bunların dezavantajları. Katılımcılar, bir değerlendirme süreci (işlevsel) ile bir YT seçim sürecinin bazı adımları hakkında da bilgi sahibi olacaktır. Yöntem Bu, katılımcıları düşünmeye sevk eden bir oturum olup bu kapsamda, sunumsal yöntemler ve işbirliğine dayalı tartışmalar yoluyla, insanlardaki engellerin etkisi ile ilgili bazı hususları ve Yardımcı Teknolojinin özerklik ve kişisel güçlenmeyi kolaylaştırmak suretiyle birey ve ortam arasındaki boşluğun doldurulmasında nasıl yardımcı olacağını analiz edeceğiz. Grup, YT kabülü/reddi ve yer açma ve uyum kavramına ilişkin sorunları tartışma imkanı bulacaktır. Konular Engellilikle ilgili hususlar Faaliyet/Etkinlik: Zedelenme,yetersizlik ve engel kavramlarını tartışınız ve YT’nin rolünü açıklayınız. Yaşam kalitesi, özerklik ve bireysel güç kazanma Faaliyet/Etkinlik:Serebral Palsi’li çocuklar için tekerlekli sandalye seçimi yaparken göz önünde tutulması gereken doğru tavır hakkında düşününüz. Bağlamlar ve Ortam değişkenleri Faaliyet/Etkinlik: Şu ifadelere ilişkin olarak düşününüz. Yardımcı Teknoloji ürünlerinden ve hizmetlerinden yeterince yararlanılmamaktadır. 85 Yardımcı Teknoloji’den yararlanılmaması kısmen bilgi eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Yardımcı Teknoloji’nin edinilmesi sürecinde sağlık uzmanları önemli yol göstericilerdir. Değerlendirme ve seçim süreci Faaliyet/Etkinlik: YT’nin başarı ya da başarısızlığına yol açan en önemli faktörleri önemlerine göre sıralayınız. Yardımcı Eğitim Materyalleri • International Classification of Functioning, Disability ve Health (İşlevsellik, Özürlülük ve Sağlığa İlişkin Uluslararası Sınıflandırma) (ICF): http://www.who.int/ Classifications/icf/en/ • Classification and terminology of assistive products (Yardımcı Ürünlere İlişkin Sınıflandırma ve Terminoloji): http://cirrie.buffalo.edu/encyclopedia/en/ article/265/ • Special Needs Technology Assessment Resource Support Team (Özel İhtiyaçlar Teknoloji Değerlendirme Kaynak Destek Ekibi) (START): http://www.nsnet.org/ start/ • SETT Framework (SETT Çerçevesi): http://www2.edc.org/ncip/workshops/sett/ SETT_Framework.html Human Factors.pptx (İnsanla İlgili Faktörler dosyası) Değerlendirme Değerlendirme ve geliştirme önerileri içeren küçük anket. Anketler, platform (moodle) üzerinden temin edilebilecektir. http://cppack.ese.ipp.pt/ 86 Bölüm 3 Teknik Bileşenler Süre: 1 saat Kazanımlar Bu oturumun sonunda katılımcıların, birkaç yardımcı donanım türünün potansiyelinin nasıl tespit edilip değerlendirileceğini öğrenmeleri ve bunların SP’li bir çocuğa yönelik işlev seçiminde kullanılmasında bir derece yeterlilik kazanmaları beklenmektedir. İletişim alanında Alternatif ve Tamamlayıcı İletişim materyalleri ile yüz yüze gelecekler ve ICT’ye fiziksel erişebilirliğe yönelik ücretsiz donanım ve yazılım çözümleri ve okuma ve yazma süreçlerinde yardımcı olunmasının yanı sıra, kullanılabilirlik ve PC’ye erişebilirlik konusunda bazı yazılım uyarlama stratejilerini öğreneceklerdir. Hareket yeteneği alanında katılımcıların, SP’li çocuklara yönelik en önemli donanımı tanımaları ve SP’ye ilişkin uyarlanmış sporların ana biçimleri ve özelliklerinin yanı sıra mevcut olan mimari erişebilirliğin ve bazı teknik çözümlerin önemini de göz önünde bulundurarak değişik ortamlar için en uygun çözümün seçilmesinde yeterlilik yani ustalık göstermeleri de beklenir. Katılımcılar, beslenme, giyim, ev bakımı, ev içi çözümler ve ortam kontrol stratejileri gibi alanlarda, Serebral Palsi’li çocuklar için piyasada mevcut günlük faaliyet/ aktiviteye yönelik pratik çözümleri de tespit edebilecektir. Yöntem Oturum tamamen Yardımcı Teknoloji alanındaki donanım ve cihazlara ayrılmıştır. Mümkün olan durumlarda, katılımcıların gerçek YT cihazları ile tanışmaları sağlanacaktır ancak bunların çoğu resim olarak ve internet üzerinden yapılan araştırmalar kapsamında katılımcılara gösterilebilecektir. Bu modül, (HEART modülünü takiben) 4 alt modülü ayrılmıştır: Bu alt modeller, iletişim, hareket yeteneği, el hareketleri yeteneği/manipülasyon ve oryantasyondur. Materyallerin işlevsel bir yaklaşım kapsamında ve Serebral Palsi’li çocukların ihtiyaçları bağlamında sunulması için her tür çaba gösterilmelidir. 87 3.1 İletişim İletişim alanında katılımcılar, uygulamanın değişik bağlamları ile ilgili bazı tamamlayıcı ve alternatif iletişim sistemlerini karşılaştırma imkanına sahip olacaktır. Modül, hareket sistemlerinin, motor, duyu ya da bilişsel engellere uyarlanması için gerekli farklı stratejilerin yanı sıra, fiziksel ve görsel erişebilirliğine ilişkin çok sayıda donanım türü üzerinde de odaklanacaktır. Faaliyetler/Etkinlikler: • SP’ye ilişkin ana iletişim ihtiyaçlarını tartışınız. • PECS ve BLISS PECS’deki aynı kelimeyi/sembolü karşılaştırınız. • Ellerinizi kullanmadan bir çubuk yardımı ile PC’ye erişim sağlamanın yollarının pratiğini yapınız. • Yazı yazmaya (kalem tutmaya) ilişkin düşük teknolojili bir yardım unsuru geliştiriniz. 3.2. Hareketlilik kabiliyeti Bu alt modül kapsamında katılımcılara, uyarlamaların yanı sıra bazı hareketlilik sağlayıcı cihazlar, mekanik ve elektrik ulaşım araçları gösterilmektedir. Değişik yaygın mimari engeller tespit edilecek ve katılımcılardan, YT’den yararlanmak sureti ile buna yönelik olası çözümleri bulmaları istenecektir. Spor ve eğlence Faaliyetleri/ Etkinliklerinin de bu kapsamda ele alınması gereklidir. Faaliyetler/Etkinlikler: • Tekerlekli sandalye ile merdiven çıkmanın zorluğunu yenmeye yönelik bazı çözümleri tartışınız. • Yaşadığınız şehirdeki önemli mimari engelleri önceliklerine göre sıralayınız. • Bir ekibin/BC 1 ve BC 2 olarak sınıflandırılan oyuncuların yer aldığı Bocca oyunu tertip ediniz. 3.3 El hareketleri yeteneği/manipülasyon Burada anne baba ve öğretmenlerin, beslenme, giyinme, ev bakımı vs gibi alanlarda Serebral Palsi’li çocuklara yönelik olarak piyasada mevcut olan günlük faaliyetlere/ etkinliklere ilişkin pratik çözümleri tespit etme imkanları olacaktır. Katılımcıların ev içi çözümler ve ortam kontrol stratejileri ile temas içinde olması gerekir. Katılımcıların çocuklarına/öğrencilerine yönelik en uygun eğlence çözümlerini de tespit edebilmeleri beklenmektedir. Faaliyetler / Etkinlikler: Grup, demotik (toplumsal) sistemlerin yardımı ile “mükemmel evi (ortamı)” “yaratacaklardır”. 88 3.4 Oryantasyon Bu oturumda katılımcılar, yere atıfta bulunma yöntemine dayalı güvenlik/emniyet çözümleri de dahil olmak üzere bazı oryantasyon ve hareket yeteneği sistemlerini tespit edecektir. Katılımcılar, bilişsel oryantasyon ve eğitsel amaçlara yönelik (çoğu ücretsiz olan) yazılımların bir listesini de inceleyecektir. Katılımcılar, diğer teknik faktörlerin aynı yapısını takip ederek GPS sistemlerine dayalı oryantasyon çözümleri ile tanışacak ve bilişsel engellerin üstesinden gelinmesinde yardımcı olan bazı yazılım türlerini değerlendirip karşılaştıracaktır. Faaliyetler / Etkinlikler: Bilişsel gelişimde kullanılabilecek eğitsel yazılımların tespit edilmesi ve bunların temel özelliklerinin not alınması... Yardımcı Eğitim Materyalleri İletişim http://www.makaton.fr/ http://www.mayer-johnson.com/ http://www.catedu.es/arasaac/ http://www.words-plus.com/website/products/hand/mmaccs.htm http://www.pecs.org.uk/general/what.htm http://www.proloquo2go.com/ http://www.mayer-johnson.co.uk/downloads/trials/details/id/447/?___SID=U http://www.sensorysoftware.com/ Prices, Keyboards, Tobii:, Brain Control, Muscle-Computer, PC Accessibility , Boardmakershare, Dasher, Camera Mouse, AbilityNet, Accessibility in Apple Products, Accessibility in Microsoft Products, Yardımcı Teknoloji Eye Tracking Mouse, Open Source Special Access to PC Software (Fiyatlar, Klavyeler, Tobii; Beyin Kontrolü, Kasa Dayalı Bilgisayar, PC Erişilebilirliği, “Boardmakershare”, “Dasher”, Kameralı Fare, AbilityNet, Apple ürünlerine erişilebilirlik, Microsoft ürünlerine erişebilirlik, Yardımcı Teknolojiye Dayalı Gözle Takip Faresi, Açık Kaynaklı PC Yazılımına Özel Erişim İmkanları TCCommunication.pptx (Eğitimcinin ihtiyaç duyduğu kaynaklar) 89 Hareketlilik kabiliyeti Çocuklara Yönelik Yardımcı Teknoloji Cihazları | eHow.co.uk http://www.ehow.co.uk/info_8315500_assistive-technology-devices-kids. html#ixzz1jpSPMteT Neatech Chair Models (Neatech markalı tekerlekli sandalye modelleri): http://www. neatech.it/index.php Apple: Empowering Disabled Apple Users(Apple: Özürlü Apple Kullanıcılarına Güç Kazandırılması): http://atmac.org/ Home Solutions (Ev içi çözümler): http://www.escadafacil.pt/index.htm Handy - Occasion: http://mashable.com/2011/10/05/tech-disabled/ iBot: http://www.youtube.com/watch?v=xK5uAeEV7tI Office Organix: http://www.officeorganix.com/default.htm TCMobility.pptx (Eğitimcinin ihtiyaç duyduğu kaynaklar) Manipülasyon / el becerileri kazanma Ambient Assisted Living: http://www.aalforum.eu/ Neater Eater: http://www.youtube.com/watch?v=RVjU3jfKHAc TCManipulation.pptx (Eğitimcinin ihtiyaç duyduğu kaynaklar) Oryantasyon Trekker System: http://www.youtube.com/watch?v=gsTZqKGtkyI Animation: http://goanimate.com/ Mindmapping: http://www.mindmapping.com/ Podcasting: http://vocaroo.com/ Virtual reality: http://www.vrlogic.com/html/head_mounted_displays.html Wiki: http://www.wikispaces.com/ Zaid Learning: http://zaidlearn.blogspot.com/2008/04/free-learning-tool-for-everylearning.html TCOrientation.pptx (Eğitimcinin ihtiyaç duyduğu kaynaklar) 90 Bölüm 4 Sosyo Ekonomik Faktörler Süre: 1 saat Kazanımlar Oturum sonunda katılımcılar, kendi ülkelerinde YT finansmanına ilişkin bilgi araştırması yapabilecek ve ulusal ya da uluslararası veri tabanlarından sağlanan bilgilere dayalı olarak alım planlaması yapabilme becerileri ortaya koyabilecektir. Katılımcılar, Avrupa seviyesinde en son Yardımcı Teknoloji ürünlerini, piyasa eğilimlerini ve gelişmeleri değerlendirebilecektir. Yöntem Bu modül, değişik ülkelerde ve değişik sosyal ve kültürel bağlamlara yönelik olarak YT hakkında bilgi edinme ihtiyacına hitap etmektedir. Modülün, piyasada faaliyette bulunan değişik satıcılar arasında dikkatli ve mantıklı bir seçim sürecinden sonra, kimden, nereden, nasıl ve ne zaman kurumsal ya da devlet desteği alınabileceği konusunda önemli ipuçları sağlaması beklenmektedir. Konular • Seçim Faktörleri • Hizmet Sunumu • Bilgi Kaynakları Faaliyet / Etkinlik: Ülkenizdeki teknik gereçler/Yardımcı Teknoloji ürünlerini kapsayan veri tabanını araştırınız. Ülkenizde çocuğunuz/öğrencinize yönelik bir YT paketinin reçetelmesi ve finansmanı konusunda özel bir dosya tutunuz. Yardımcı Eğitim Materyalleri http://www.eastin.eu/pt-PT/searches/products/index http://www.vlibank.be/ 91 http://www.handicat.com/ http://www.dlf-data.org.uk/ http://www.hmi-basen.dk/r0x.asp?ldbid=1 http://www.rehadat.de/eastin.htm http://portale.siva.it/ Resna: http://resna.org/ SNOW: http://snow.idrc.ocad.ca/ WATI: http://www.wati.org/ Unesco: http://www.unesco.org/new/en/education/themes/strengtheningeducation-systems/inclusive-education/ EASTIN: http://www.eastin.eu/en-GB/searches/products/index SEconomical.pptx (Eğiticinin ihtiyaç duyduğu kaynaklar) Değerlendirme Değerlendirme ve geliştirme önerileri içeren küçük anket... Anketler, platform üzerinden temin edilebilecektir (Moodle). Kaynaklar • EUROPEAN COMMISSION DG XIII, Telematics Application Programme, Disabled ve Elderly Sector, Education in Assistive Technology for End Users - Guidelines for Trainers, draft 3402 / eustatic - Deliverable D06.3 [DOC01] (AVRUPA KOMİSYONU DG XIII, Telematik Uygulama Programı, Engelli ve Yaşlılar Sektörü, Nihai Kullanıcılar İçin Yardımcı Teknoloji Eğitimi – Eğiticilere Yönelik Rehber, taslak 3402 / Eustatic – Teslim Kalemi D06.3 [DOC01]) • EUROPEAN COMMISSION, State of persons with disabilities in the enlarged European Union: the European Action Plan 2006-2007, Brussels, 28.11.2005, COM (2005) 604 final (AVRUPA KOMİSYONU, Genişleyen Avrupa Birliği’nde Engelli Kişilerin Durumu: Avrupa Eylem Planı 2006 – 2007, Brüksel, 28.11.2005, COM (2005) 604 Son Şekli) • Equal Opportunities for Persons with Disabilities: A European Action Plan EUROPEAN COMMISSION - Brussels, 30.10.2003 - COM (2003) 650 final - İletişim from the Commission, the European Parliament, the European Economic ve Social Committee ve the Committee of the Regions. (Engelli Kişilere Yönelik Eşit 92 İmkanlar: Avrupa Eylem Planı - AVRUPA KOMİSYONU, Brüksel, 30.10.2003 – COM (2003) 650 Son şekli – Komisyon, Avrupa Parlamentosu, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi ve Bölgeler Komitesi Yayını) • Lee KS, Thomas DJ, “Control of Computer-Based Technology for People with Physical Disabilities - An Assessment Manual”, University of Toronto Press, 1990. (Lee Ks, Thomas DJ, “Fiziksel Engelli Kişilere Yönelik Bilgisayara Dayanan Teknolojinin Kontrolü”, Toronto Universitesi Yayınları, 1990) • D. Robinson, P. Morato, R. Martin, Clara HS, “New Technologies in Special Education: From Wonder to Reality”, IV National Meeting of EE - Calouste Gulbenkian - Education Service, 1989. (D. Robinson, P. Morato, R. Martin, Clara HS, “Özel Eğitimde Yeni Teknolojiler: Düşünceden Gerçeğe”, EE – Calouste Gulbenkian IV. Ulusal Toplantısı – Eğitim Servisi, 1989) • SHAW, Deborah. Libraries of the future: glimpses of a networked, distributed, collaborative, hyper, virtual world. Libri, v.44, n.3, p.206-223. Sept. 1994 (SHAW, Deborah, Geleceğin Kütüphaneleri: Ağa Bağlı, Dağıtık, İşbirliğine Dayalı, Hiper, Sanal Bir Dünyadan İlk Manzaralar. Libri, Cilt 44, No 3, s. 206 – 223, Eylül 1994) • Heerkens YF, Bougie T, de Kleijn-de Vrankrijker MW. 2012. Classification and terminology of assistive products. In: JH Stone, M Blouin, Editörs. International Encyclopedia of Rehabilitation. Available online: http://cirrie.buffalo.edu/ encyclopedia/en/article/265/ (Heerkens YF, Bougie T, de Kleijn-de Vrankrijker MW. 2012. Yardımcı Ürünlerin Sınıflandırması ve Terminolojisi. Editörlüğünü JH Stone ve M Blouin’in yapmış olduğu Uluslararası Rehabilitasyon Ansiklopesinde yayınlanmıştır. İnternet’te şu adresten temin edilebilir: http://cirrie.buffalo.edu/ encyclopedia/en/article/265/) • COOK, A. , M. & HUSSEY, S. M. (2001). Assistive Technologies: Principles And Practice . ISBN: 0323006434. Mosby Inc - an academically-oriented book targeted primarily at undergraduate ve graduate university students. It aims to “provide a framework for Yardımcı Teknoloji which is both broad in scope ve specific in content.” • Hutinger, P.L., & Others. State of Practice: How Assistive Technologies Are Used in Educational Programs of Children With Multiple Disabilities.- a Final Report for the Project: Effective Use of Technology to Meet Educational Amaçlar of Children with Disabilities. Washington, D.C.: Office of Special Education ve Rehabilitation Services (1994). (Hutinger, P.L., ve Diğerleri. Uygulama Durumu: Birden Fazla Engeli Olan Çocuklara Yönelik Eğitsel Programlarda Yardımcı Teknolojiler Nasıl Kullanılır? Engelli Çocuklara Yönelik Eğitsel Amaçların Başarılması İçin Etkin Teknoloji Kullanımı Projesi için Son Rapor. Washington, D.C.: Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Hizmetleri Dairesi (1994)) • Bain & Leger (1997), Assistive Technology: an interdisciplinary approach, written for “rehabilitation service providers who are not necessarily AT specialists” ve 93 as such has more of a practical applications bias. (Bain & Leger (1997), Yardımcı Teknoloji: Disiplinlerarası Bir Yaklaşım, “mutlaka YT uzmanı olması gerekmeyen rehabilitasyon hizmeti sağlayıcılarına yönelik olarak yazılmıştır ve bundan dolayı da daha çok genel uygulamalara yönelik yönü ağır basmaktadır) • Church & Glennen - The handbook of Assistive Technology, focuses on the “practical application” of Yardımcı Teknoloji ve is intended to be used as a hand book ve resource guide for professionals in their daily work.(1992), (Church & Glennen - Yardımcı Teknoloji El Kitabı; Yardımcı Teknolojinin “pratik uygulaması” üzerinde odaklanmaktadır ve uzmanlar tarafından günlük çalışmalarında el kitabı ve kaynak rehberi olarak kullanılması amaçlanmaktadır) • Fundamentals of Assistive Technology, RESNA (1999), is a resource manual designed to be used in conjunction with the RESNA Fundamentals in Assistive Technology Course. It contains twelve modules written by experts in the field along with other useful course materials. (RESNA (1999) tarafından hazırlanan Yardımcı Teknoloji’nin Temel Unsurları adlı eser, Yardımcı Teknoloji Kursu’nda RESNA Temel Unsurları ile birlikte kullanılmak üzere tasarlanmış olan bir kaynak el kitabıdır. Diğer faydalı kurs materyalleri ile birlikte sahada uzmanlar tarafından yazılmış olan on iki modülü içerir) • Azevedo L, Féria H, Nunes da Ponte M, Wänn J-E, Zato Recellado J (1994). European Curricula in Rehabilitation Technology Training. Report E.3.2, European Commission Heart Line E Rehabilitation Technology Training project. (Azevedo L, Féria H, Nunes da Ponte M, Wänn J-E, Zato Recellado J (1994). Rehabilitasyon Teknolojisi Eğitiminde Avrupa Müfredat Programları. Rapor E.3.2, Avrupa Komisyonu Esas E Rehabilitasyon Teknolojisi Eğitim Projesi.) • IMPACT consortium (1998). Increasing the IMPACT of Assistive Technology, WP2 deliverable, From dreams to realities. (IMPACT Konsorsiyumu (1988). Yardımcı Teknoloji’nin ETKİSİNİN artırılması, WP2 teslimat kalemi, Rüyadan Gerçeğe) • TELEMATE consortium (1998), Analysis of Assistive Technology (AT) training ve User Needs. NOTE: this document is restricted to members of the TELEMATE consortium. (TELEMATE konsorsiyumu (1998), Yardımcı Teknoloji (AT) eğitimi ve kullanıcı ihtiyaçlarının analizi. NOT: Bu belgenin dağıtımı, TELEMATE konsorsiyumu üyeleri ile sınırlı tutulmaktadır.) • World Health Organization, WHO (1980), International Classification of Impairments, Disabilities, ve Handicaps. (Dünya Sağlık Örgütü, WHO (1980), Zedelenmelerin, Yetersizliklerin ve Engellerin Uluslararası Sınıflandırması) • World Health Organisation, WHO (1997). ICIDH –2. International Classification of Impairments, Activities and Participation. A Manual of Dimensions of Disablement ve Handicaps. (Dünya Sağlık Örgütü, WHO (1997). ICIDH – 2. Engeller, Faaliyet ve Katılımın Uluslararası Sınıflandırması. Yetersizlik ve Engellerin Boyutlarına İlişkin El Kitabı) 94 • Turner-Smith, A., Abrahamsson, B., and Wänn, J-E. (1995) Qualifications in Rehabilitation Engineering – teaching processes in the UK ve Sweden. In: I. P. Porrero ve R. P de la Bellacasa, eds. The European Context for Assistive Technology, 136-139,). Amsterdam: IOS press (Turner-Smith, A., Abrahamsson, B., ve Wänn, J-E. (1995) Rehabilitasyon Mühendisliği’nde Nitelikler – İngiltere ve İsveç’te Öğretim Süreçleri. Editörlüğünü I. P. Porrero ve R. P. de la Bellacasa’nın yaptığı Yardımcı Teknoloji’ye İlişkin Avrupa Bağlamı adlı yayında çıkmıştır; 136 – 139). Amsterdam: IOS Press) • http://www.eaccessibility.org/ • http://www.ataccess.org/ • http://atnetworkblog.blogspot.com/2010/04/so-what-is-atacp.html • http://www.cited.org/index.aspx • http://www.dinf.ne.jp/doc/english/index_e.html 95