6 Ekim 1923: Amerikalı astronom Hubble, Andromeda

6 Ekim 1923: Amerikalı astronom Hubble, Andromeda Galaksisi'ni keşfetti | Marksist.org
Atilla Dirim tarafından yazıldı.
Cumartesi, 06 Ekim 2012 06:26
Adını Yunan mitolojisindeki bir karakter olan Prenses Andromeda'dan alan, kimi
zaman Zincirli Prenses olarak da anılan takımyıldız, 6 Ekim 1923'te ABD'li astronom
Edwin Powell Hubble tarafından keşfedildi. Hubble, aynı zamanda takımyıldızların
aralarındaki mesafeye bağlı olarak birbirlerinden uzaklaştıklarını da ortaya çıkardı,
böylece genişleyen evren teorisinin doğruluğunu da kanıtlamış oldu.
Tarihin eski dönemlerinden günümüze kadar gökyüzündeki bilinmezi keşfetme isteği her
zaman insanoğlunun merakı olmuştur. 17. yüzyıl başlarından İtalyan fizikçi ve astronom
Galileo bir teleskop kullanarak gökyüzünü bilimsel olarak inceleyen ilk kişidir. Gelişen teknoloji
daha büyük ve daha etkin teleskoplar yapılmış ve buna bağlı olarak gökyüzüyle ilgili elde
edilen bilgiler artmaya başlamıştır.
Gitgide boyutları büyüyen teleskoplar dünyanın atmosferinden dolayı bazı sınırlamalarla
karşılaştı. Yeryüzünde bulunan bir teleskop ile yıldızları gözlemlemekteki temel sorun,
yıldızlardan yayılan ışığın dünyanın atmosferinden geçmek zorunda olmasıdır. Bulutlar, su
buharı, toz, sıcak-soğuk hava akımları görüntünün bulanık olmasına neden olur. Gece
gökyüzüne baktığımızda yıldızların titrer gibi gözükmesi bu sebeptendir.
1946 yılında astrofizikçi Dr. Lyman Spitzer (1914-1997) daha net görüntüler elde etmek için
uzaya bir teleskop yerleştirme fikrini ileri sürdü. O yıllarda uzaya daha roket bile gönderilmediği
göz önüne alınırsa, bu fikir teknik olarak oldukça mantık dışıydı. Astronomlar uzun yıllar bu
düşüncenin hayali ile yaşadılar. Atmosferin üzerinde bulunan bir noktada yer alan bir teleskop
yıldızların, galaksilerin ve uzayda yer alan diğer nesnelerin ışığını atmosferde soğurulmadan
ya da herhangi bir etkiye maruz kalmadan önce gözleyebilirdi. Bu nedenle bu tip bir
teleskoptan elde edilecek bir görüntü, yeryüzünde bulunan en büyük teleskoptan bile çok daha
belirgin olacaktı.
1/2
6 Ekim 1923: Amerikalı astronom Hubble, Andromeda Galaksisi'ni keşfetti | Marksist.org
Atilla Dirim tarafından yazıldı.
Cumartesi, 06 Ekim 2012 06:26
Bu düşüncenin hayal olmaktan çıkıp gerçeğe dönüştürülme çabaları 1970'li yıllarda Avrupa
Uzay Ajansı (ESA) ve Ulusal Havacılık ve Uzay Kurulu'nun (NASA) ortak çalışması ile
başlamış oldu. Uzun çalışmalar sonucunda 24 Nisan 1990 yılında beş astronotun yer aldığı
uzay mekiği Discovery , bu teleskopun dünya yüzeyinden yaklaşık 600km yukarısındaki
yörüngesine oturmasını sağladı. Ünlü astronom Edwin Powell Hubble'ın anısına bu teleskopa
"Hubble Uzay Teleskopu" (HST) adı verilmiştir.
Bu teleskopun görevleri:
Güneş sistemini araştırmak
Evrenin yaşı ve boyutunu ölçmek
Evrensel kökenimizi araştırmak
Evrenin gelişimini araştırmak
Galaksilerin, yıldızların gezegenlerin ve yaşamlarının gizemlerini çözmek.
Edwin Hubble, evrende bizim galaksimizin (Samanyolu galaksisi) dışında başka galaksilerin
de olduğunu belirleyen ve evrenin sabit bir oranda genişlediğini gözlemleyen kişidir. Ayrıca
Hubble, galaksileri uzunluklarına, şekillerine ve parlaklıklarına göre sınıflandırmak istedi ve
bu girişimi sonucunda galaksiler tarafından yayılan ışık dalgalarındaki kırmızıya doğru kaymayı
gözleyerek galaksilerin bizim galaksimizden sabit bir oranda uzaklaştıklarını gördü.
Galaksimize daha uzakta olan galaksiler daha hızlı uzaklaşıyorlardı. Yani evren genişliyordu!
Bu keşfin 10 yıl kadar öncesinde Einstein o zamanın gözlemlerini doğru kabul etmiş ve genel
görelilik teorisi ile ilgili denklemlerini düzeltmek zorunda kalmıştı. Einstein orijinal
denklemlerinde ise evrenin genişlediğini savunmuştu. On yıl kadar gecikme ile gelen
Hubble'ın bu gözlemi Einstein'ın ilk denklemlerinin doğru olduğunu kanıtladı. Einstein daha
sonra Hubble'a minnettarlığını iletmek üzere onu ziyaret etmiş ve ünlü denklemlerinde yapmış
olduğu değişimi "yaşamımın en büyük gafı" olarak adlandırmıştır.
2/2