Görme Zorluğu Bulunan Bir Kişinin Aile Bireyi İçin Eğitim Paketi 3

Görme Zorluğu Bulunan Bir Kişinin Aile Bireyi İçin Eğitim Paketi 3

Ksinin gevrededologmokigin ejitilmesi
Pokelinomod nedir?
Bu poket igerkindekinlim7thr g6rm9 zgrluiu egkenbir kiginindohogilvenli bir sekildehoreketetmesinisojloyocokttr
Eiitime ev iginde,bohgede,kayde,yollgrda nosil horeketedilecejive gerekirseotobiislenasil seyahatediteceljiie dahitdir.
Ksiyi oym zomondo doloStrkenbir rehber veyo bostonkullanobilmesikonusundodo ejitebileceksiiiz.
Diinyo SagltkOrgttit Cenevre,lggg
1991,1996 ve 1999'doyenidenbosilmryttr.
tushkDaheBapkontrlt.salttkitteri
Miidiirtiisii
isnnbul BiiyiikSehir Belediyesi
#
Ozirlhb tu*t 'S | 3
I VoWnrehr'r'rlslneilrlUnnsron
Dejerli Hemgehrim,
istonbul'un
vordt. Bunlortbuyuk olgadegozdak.Altyoptdon
btiyUksorunlqrt
ve su sorununyesillendirmeye
ulogmo,metrodonyeni yolloro kovgoklordon
don gevreyeytizlerceproieyi hoyotogegirdik. Bir krsmrnodo devomediyoruz.
de i5nemveriyoruz.
insorodojrudon hizmetproielerine
Kodtnlor,gocuklor,ojrenciler, yoglilor,igsizlerve oz[irltilerile ilgili konulorolduk. Sajlk konusubunlordonbirisi.
Adetoseferber
do ozenlegohsryoruz.
olontmtzdoolmamoklobirlikte,sojltk sorunuolup do
Sorumluluk
gozemeyenkodrnlonmEtn,\ziirltisii ile bosbosokolmryne yopocojrnr bilmeyenoilelerimizin,yoslonmrykimsesikolmomtg
yarosnt ponsumonedemeyel,doktorogidemeyoglilonmtzrn
feryatlonnoduyorsrzkolomozdk.
yen hostolonmrztn
Kolmodrkdo!
hizmetineihtiyocrolon, evde boktmomuhtogvofonSog/r/<
doglanmtzoda elimizi uzotryoruz.
Bize uzononhigbirel bos kolmosnistiyorum.
hervotondoilmEtonemsiyor,galrgBiz gehirdeki
molonmtz herke.se
egifhizmetgotiirmekiizere
plonlryoruz.
$ehrimizeoit tiimsorunlonoklmtzlo,bilgimizle g6zmeyegolryt(,mrzgibi sajlk sorunlannodo
gonliimtizij,sevgimizi,y1rejimizikotarokve onlqn poylosorakengelleribirDuolonnztbekliyorum.
likteosocojtmtzoinonryorum.
Sojlrcoklokoln...
AIi MiJffiGARTUNA
istonbulBuyiikpehir
BelediyeBoskont
dzfirliilerinToplumigindeRehsbilitosyon
Proiesi
)zArlAlAk,bedenselveyo ruhsolbAnntaEiinbozulmosrdtr.
Bunobojh olorok, normolkobul edilenfizyoloiikfonksiyonlonn
krsilonmasveyo ortodan
kolkmossiiz konusudur.Bireyinyaramtndokibu islevseleksiklikpsikoloiik,
sosyolve ekonomiksorunloro
do nedenolmoktodu.Bu sorunlorbireyseldUzeyde kolmoyrpoziirltiniin oilesindengevreyeyonstyanve tUmtoplumuetkileyenbir boyutkozonmoktodrr.
Sonugto
ozArlAlAk
bireyselve toplumsolsodgtkmaktadtr.
l$r olumsuzetkileyen
bir durumolorokorfoyo
Diinyo Sojlk On
glitt)niln"HerkeseSojlk" bildirgesinde,birinci bosomoksojlk hizmetlerinde ozArliilereyonelikhizmetlerinde verilmesi
gerektijine dikkotgekilmig
ve
"YoygrnToplumsol
Rehobilitasyon"
odt verilen(Communify
BosedRehobilitotion CBR/bir modelgeligtirilmistir.
Bu kovromoziirliilerekorSrpozitifyakloym olusturmok,oziirliilere
yordtmq olmok,gevredeve hizmetveriligyontemlerindegereklidegisiklikleri
yopmokomocrylotoplumigindeve toplumlobirliktegoltrmoyrozelliklevurgulomoktodr.
)ztirlulerin ToplumigindeRehobilitosyonu
odtnrverdijimiz bu proie,birinci
bosomokrehabilitosyon
hizmetlerini
oziirli)yegoti)rlrken,kendisinive gevresindekiinsonlondo e|iterek, hemtoplumunoziirliiyeboktynrdiizeltmekhem
de bu olondo goltsonlonn
soytilntonlomltorondo orfttrmok
omocrylageligtirilmistir.
gok sektorla
Sonyillordo benimsenen
yo do gokdisiplinlibir CBRkovromrno
porolelolorokgalrymolonmrzdo
do D1nyoSoglk Orgiitti,Universiteler,
dijer
ilgili kamukuruluslon
:yeozelliklesiviltoplumkuruluslonile birlikteliksojlonmryftr.Di)nyoSoglk6rgi)tl'niin koyfilortno
gore; istonbulBAyakgehir
Belediyesi,diinyodo ilk defo belediyehizmetleriile CBR'rbir oroyo getirerekCBRIstonbul'uolusturmuStur.
Bu yonil ile de uygulonobiliriyi bir modelolorok
bundonsonrokigoltsmoloro
do tgk tutacokttr.
istonbul'untomomntkusotonbir golrymoile btittinoziirliilereulogilmosr,
trbbi ve sosyolyonden rehobiliteedilmesive oztirliiniintoplumigerisindesoygn ve iiretkenbir yere ulogmalanntn
sojlonmoutoplumsolkolkrnmonrn
yodilnamoz unsurlonndon
birisi olocokfir.
gozijmine kollrl kotkrolmosdilegi ile.
Sorunlonn
Dgg.Dn AhmetZekitENGrL
I stonbul Bi)yiikgehi
r Belediyesi
Soglk Doire Baskanr
Bu kitopgtkYoyginToplumsol
Rehobilitosyon
programtntnejitim kitopg$dr.
YoygrnToplumsol
Rehobilitosyon
, Dt)nyo.Sojlk 6rg0tiinAnoynt odlr progromt iginhozrrlsnon")ziirliiniJn ToplumiginJeBehibititosyon'u'
ejitim ser,sindenTarkiyekogullortno
gore uyorlonoroktorofrmrzdonterctimeLdil^istir.
YoygrnToplumsol
Rehobilitosyon
, Oziirltini)ntoplum igindedohobajrmaz
ve sosyolbir birey olmostnr
omoglor.Kitopgklorrn
herbirindeforkltbiioktiviteninyopilmouiginresimliogklomoloryer olryor.Bukitopgrklorr
sodecelonr
s konulmu,ve ttbbi kontrolden
gegmisozi)rliilerin
ejitimi iginkullontnz.
Soygilonmrzla
Prof.Dr:ResoAYDTN
Prof.Dn 6nder KAYHAN
)z1rliilerin ToplumigindeRehobilitosyonu
proiemiz igin istonbul'un
koynok
horitosnthoztrlorkengordak ki; bu olondogohsonresmive ozel hostonelerin,rehobilitasyon
merkezlerinin,
siviltoplumorgtitlerininsoytstdilnyodoYTR
(CBR)uygulononbir goksehirden
doho fazlo... Ancokbelli olonlordohizmet
tekron,belli olonlordodo hizmeteksikliji goralmektedir.
Bu golrymodo
omectmrzkoynoklortn
en verimlisekildekullonilobilmesi
igin
koordinolyonusoilomok,lstonbulBayiikgehir
Belediyes.i'nin
dilnyodo itk defo bir belediyeolorokortoyokoyocofi modele(CBR- istonbul)
zeminhozrrlomokttr.
Bu proieninlstonbul'da
ve Tilrkiye'deoz[irliileriginyopilocok hertiirlii girigime onctiolmos dileji ile....
IJzm.Dr.Nqlon ENGiN
ProieKoordinotorli
6
| isnnhul Biiyflbehir B#iyesi
. Sqdl* DdireBoskanh l
zomon, kiginindoloyrkeng6rme yeteneiinin
igin heryeye
tomomnt kullonabilmesi
yoktndonbokmoilnoizin verin.
Giirmezorluju bulutryon
bir kigininoilebireyiigin
ejitim poketi
I
Kginingevrededologmokigine|itilmesi
G6rmezorluju olon gocuklordologmokigin
miimktinolqnen erkenyostoejitilmeye
boglomoltdrr.
bunu
Gormezorluju olqnbozr yetiskinler
veyo dologmozorluju qektiklerinikobul
etmezler.
K1i fooliyetlerigiindi;z yopmoyoboplodQr
yopmoyrdo oiretin.
zomon,bunlqrt koronltkfo
Kiginin rehberledologmokiginejitilmesi
I
iginbirgokgeyihotrrlsmqlrdrr.
Ksi gtSremediSi
Evde,bohEedeve kayde olon nesneleri
igin onoyordmct
ve hottrlomosr
6jrenme.si
olun.Ev igindekien tond* geylerlebosloyrn.
Ondan sonrokigininbohqedekinesneleri
yordm edin. Ksi ev ve
ojrenmesine
hqttrlod$rzomon,ono
nesneleri
bohEedeki
6jrenmesive hottrlomost
kaydekinesneleri
iEinyordtm edin.
I
Kigiyeev,
bohEeve
Ejifrijiniz kisiyiizleyerekne yqpp ne
yopomoyocojrmbelirleyinKri, pakefte
tanmlqnonfooliyetlerdenbozilorrmzoten
yopobiliyor
olobilir.o
zomonl
sodece
yopomod$r
fooliyetleri
ona 6jretin.
G6rme
zorluju olan
bqzryoglilor
oynt
zomondo
duymo veyo
dolosmo
zorluju do
Eekerler.
Boylebir
durumdo,
ejitim suresi
uzoyobilir.
Gtirmezorluju Eekenbozr kisilerEokfozlo
oktiviteyopmoya olryk olmod*lorr igingobuk
yorulobilirler.B6ylebir kisiyiyovo, yovo,
ejitin. Yoruldujuzomon ejitimi durdurun.
Kigiyedinlenmefrrsottverin. Dohasonro
e}itimeyenidenboglaytn.
Ejittijiniz kisibiroz gtSriiyorolobilir.O
Ejittijiniz kigi koronlkto gtirmektezorluk
qekebilir.Ejer 6yleyse,kigiyebu pokefte
tonmlononfooliyetleriyopmoyt,g6rt)sUninen
oiretin.
iyi olduju gUndUzsooflerinde
kaydeki
nesneleri
o$renmesi
iginyordm
ederken,
eimdi
onlotilocok
yolu izleyerek
ono rehberlik
edin:Kgiden,
kolunuzu,
dirsejinizin
tom
iizerinden
futmostnt
isteyin.
Sonrosndo
do kigiyorm
odm
orkonrzdon
t ,
yurusun Kt
Goremeyen
bir gocujo rehberlikederseniz,
gocujunelinizi tutmosr
gerb,kebilir
GiSremeyen
yoghbir kigiyerehberlik
ederseniz,kiginin kolunuzotutunmost,
rehberlifiinyonr strodestek
do olobilir.
_omogh
1ncelikle,kigiyeevingevresinde
rehberlik
edin. Ev igindencrsilhareketettijinizi
tonmloyrn.Evin igindekikopilor,holilor ve
gominegibi
nesneleri
onloftn.KSiye
bu nesnelere
dokunmqsrnr
stiyleyinki
nerede
olduklorrnr
tijrensin.O
zamon kigi
nesnelere
dokunorok
onlart
"gi5rmeyi"
iSjrenecektir.
Bu eekildekisi
eviniginde
nosil
dolosocojnr
hottrlor.
Doho sonro,kisiyeevin drytndo,bohge
igin rehberlikedin. Kigiye
gtroftndadolosmosr
bohEedekinesneleri
tonmloyrn.Kgiyeojoglor
ve golilort,g6mineve .citinyerlerini gosterin.
Kgiyebunlqrtbir alrytrrmoylo
tijretebilirsiniz:
KsidenbirkoEqdm uzoklogrn,sonrodo,
onunlokonugun
veyosodeceel gtrptn.Kgiden
sizinbulundujunuzyonti gi5stermesini
isteyin.
Boskobir yere geginve kigi nerede
oldujunuzdoneminolonokodorbunu
tekrorloytn.Sonro,doho do uzoklogtn
ve
ondonne kadqr uzoktqoldujunuzu tohmin
etmesiniisteyin.
Boylece/<i9ises/e
rin neredengeldigini ve ne
kodor uzoktooldujunu iijrenecektir.
Qukurlor,bayakkoyolorveyaojoglor gibi
yoldo korsilosobileceji
buyAkengelleri
tonmloyarok, ki;iye koy gevresi
ndeki
yt)riiyUglerinde
rehberlikedin. Ellerive
oyoklorrylobu nesnelere
dokunorokonlort
ojrenmesine
yordrmedin.
Qevredekievlerdeyoroyan insonlort,azellikle
de ejiftijiniz
kisiyleaynt
yogtokileri
ono onlofrn.
Yokrndoki
oilelerin tiim
i)yelerinin
isimve
yoglorrnr
soyleyin.Kigi
bu insonlorr
tqnmtyorso/onlort tonrytrrtn.
K siyi kayde korgilogttj
n rz i nsonlorlo
konugmosr
igintesvikedin.insonlqn
seslerinden
tonrmosr
iginonoyordtmcrolun.
Kgiye, korsilogtrjtkopek,kedi, inekve tovuk
gibi hoyvonlqrtdo tanmloytn.Bu hoyvonlqro
gtkorttklonses/eridinlemesi
dokunmqsr,
ve
bt5ylece
onlon fonrmosrnr
sojloyrn.
Ses/eridinlemekigin kigiyebostnrgevirmesini
ojretin. SesinhareketyoniinUojrenmesiigin
kigiyeyordmcr olun.Ayrtca, seslerinnereden
geldiSinive ne kodqruzokfooldujunu do
6jrefin.
Hayvonlorveyo gt5plergibi yArArken
kogtnilmost
gerekengeyleriseslerinden
veyo
kokulorrndontcrntmcrsrnt
onoojrefin.
Kgiye pisenyemek,pqzor yeri ve gigeklerin
kokusunu
tonmoyr,kdy civorrndqyontlnU
bulqbilmesiiginde bu kokulonve sesleri
kullonmosrm
6|refin.
g lisnnbul BtyflksehhB*llilFsi . tudl* DoireBoskonhill
I
Keiyi kayde
birgokyere
gi5firAn.
Kginin,
nerede
oldujunu
ses/eri
dinleyerek
anlomosrno
yordm edin.
Ellerinizi
grrpn ve
kisidengkon
sesi
dinlemesini
isteyin.A9*
bir olondo,
ajoEl* veyo
evlerlekoplr
forklr
olonlordo,
Ekonsesde
forklr
olocoktrr.
I
iginejililmesi
Kigininkekbogrnodplogmok
Kigievdekive bohcedekinesneleri
zemon, kigiyesize
hotrrloyobildidi
6iretin.
bu olqnlqrdoyUrUmeyi
futunmodqn
yolnrzytirt)rken,kiginin
Evdeve bohEede
kendisinikorumosnoyordmcr olun.
Evde onobir koluyukondo ve eliytizUnUn
6iretin. Elini
t5niindeolocokgekildedolosmoyr
yilzi)ndenuzoktstutmohdrr.Eli,onunyUztint)
ri bulmokve
Nesne/e
ve bosrntkoruyocoktrr.
gevrelerinden
dologmokigin,kisidiger elinive
r.
oyoklonm kullonobili
Kigiyievin
igindesize
tutunmodon
igin
yUrAmesi
ejitmeye
O
bogloyrn.
siz
dolagrrken
konugmoyo
devomedin.
Q,evresinde
neler
oldujunu
tonmloyrnve
onlofrn.Kendi
bogrno
dologrrken
etrofiq neler
oldujunu
hofrrloyono
kodor bu
s6yled iklerinizi tekrorloyrn.
Dejieik
yerlerdeoyok
sesleride
degieik
olocokttr.
veyobir duvor
A9* bir olondoyUrUduganii
onlomoyr
yo do binoyo yoklogtrjrnr
yordrm edin.Kisibunuoyok
ojrenmesine
yopmoldrr.
seslerinive diSerses/eridinleyerek
GArAltAliibir yerde duyulon ftim sesleri
birbirindenoyrrt etmeyi6jrenmesiigin kisiye
yordm edin.Kigiinsan,hoyvonve otobtislerin
forkrbilmelidir.
ses/eriorosrndoki
neler
KiSydebirlikteytiriirken kigiyegevresinde
olup bittiSinionlottn.O zoman, kigigevrede
doho koloybir biEimdenosildolosobileceiini
onloyocokfrr.
Ono engebelibir zemindedt)gmeden
ylriimeii igin rehberlikedin.Kigibu horeketin
9ok9opratijini yopmoldrr.
Kigiye,,s,ve rUzgorforklilklorrnr
hovonrnnosil
ve doloytsrylo
algiloyobilmesi
igin yordmcr olun. Isr
oldujunu onloyobilmesi
forklilklort ile kigiganun hongizamontndo
oldujunu dq onloyocoktrr.
I
Kisi ilk defoyordm olmodqnyUrtimeye
boglodrytzomon,kopilaro,duvorloroveyo
gorpobilir.Bir eliniyiiziinun 6ntinde
egyoloro
tuttuju tokdirde,kendinikoruyocoktrr.
iI
(
r
Klsife bir elinivi)cudunuin'\niinde
hofif osojt
dojru tutorokdo evin igindeyi)ri)meyi
gdretebilirsiniz,Bu kol kipiy1,.hery
koruyocok,
hemde sqndqlyeve masogibi nesneleri
bul mastno yordm edecektiL
Pr.ryyopmok i9in, kopriinU veyoduvor gibi,
bildiEi bir ye.rdenboeloyrn.Giimek istedigi
yere ulagmokiglnne zomon ve nosily6n
deji 1tirecejini hotrrlomastigin, tolimqtlor
vererekonoyordtmcrolun.
Kgi eviniEindebir eliniyilziini)n iintinde
futorokytirt)meyiisteyebilir.O zomqn diEer
kolunuvticudunun6niindeogojryodojru
tutobilir.
Ksi evinigindetek bosrnoyt)rilyebildidi
zomon,onq bohEedetek bogtnayUrtimeyi
ojretin.
Ksiye ejilirken
bir elini
yilzAnAn
iSniinde
fufmayt
iSjretin.Bu
soyedemose
veyo sondolye
gibi nesnelere
yAzilnA
90rpmosr
onlenmig
olur.
Aynco, elinin
tersiylebir
duvqrtnveyo
mqsqntn
stnrrlqrtmtokip
etmeyide
kieiye
ojretebilirsiniz.
jnceleri, sizin
rehberlijiniz
olmqdon
yt)rUrken,kigi
kendiniyolntz
hissedec
ektir.
Ejer bu olursq,oneyoktn durunve onunlo
konusun.
O zomtqnsizinyoktndooldujunuzu
ve onunloilgilendijinizi hissedecektir.
Bu do
ki siyiyUreklendirecekti
r.
Mrede oldujunuzu ve ne zomongeri
diSnecejinizisoylemeden,
kigiyihiEbirzomon
bilmedigibir yerdeyalnrz bogrnobrrokmoyrn.
Bellibir yere.ulosmok
iginkisininhongiyonde
gitmesigerektiEiniojrenmesine
yordmcr olun.
Kendinikorumokigin,kigibir kolunu
viicudununiSntinde
ogojtdotutobilir.Boylece,
diEer kolunuve oyoklortnrkullonorak
bohgedekinesneleribulobilir.
AdoEdollonndonkorunmokigin, kigibir elini
yi)zilniln ontindede tutobilir.
Bohgededoloykgo, kisiylekonugmoyo
devom
edin. Onq bohgedekinesnelerhqkkrndobilgi
verin.
T
Ksinin tos,gohveyagukurbulunduron
potikolon kullonmqsr
tehlikelidir.
Ejer bunlor
uzoklogtrriltrso,
burolordo yiirlmesi doho
gTvenliolqcoktrr.Kigininkullandrjryollordo
buldujunuz
goh veyo
toglort
temizleyin.
Aynco
vorolon
gukurlorrdo
doldurun.
Ksi bohsede
tek boyno
I
.'
'.-.
yuruyeottdtgr
zomon, ono fek bostnatuvoletegidip donmeyi
de tSjretin.
Ejiftijiniz kieiyoeholqbilir. Ejer tiyleyse,
Ciismemesi
iginonungiivenlibir zem,inde
yArt)mesini
sojloytn.
Ejer kigininkollortveyo bocoklarrglgs}zse,
egzersizyoporok doho g1glil hqle gelmesi
miimktindtir.
Bu konu hokkrndo
yerel
fr;&diyesi. So7hkDoireBosksnhg
I
rc | istanfulBityitksehh
Eier egzersizkigi
konugu,n'.
donrymontntzlo
size
yereildonrymonrntz
iqinfoydoh olscokso,
iqin
kollorve bqcoklangt)glendirmek
egzersizleriEereniosko bir agitm poketi
verebilir.
Kisininuzun bir boslonveYosopoY,
rehber olorok kullsnmot igin egitilmesi
kullonmoyt
ojrenebilir.
biroz
Bozrlorryso
doho
buyuyanceye
kodorbunu
bogoromaz.
Bozrkisiler,
bildikleri
kt5ylerini
igin,uzunbir
bostonYeyosopo
kullonmodondo
yagodklonyerde
rohofgo
dolosmoyt
t5jrenebilirler.
kieilerbir
BtSyle
de bostonyo da
sops
kullonrrlorsa,
dohagiivende
olurlor ve bagko
kaylerede
gidebilirler.Ejer
ejiftijiniz kisi
bostonyo do
sopo
kullonmryorso,
ono herhongi
birini kullonmoyr
i5jretin. Doho
sonro,kigibunu
istedijizomon
kullonobilir.
I
ilk tince,kiginin
kullonobileceji
bir sopobulun. Bununiginbir odoqyo do
SopodUzgUn
bombudolnt kesebilirsiniz.
olmolromo Eokojrr olmomqldrr.Bqz ki;iler
Bir
ozel bir bostonsotrnolmokisteyebilir.
odoEdoltveyobombudq 6zel bir sopokodor
. , t.
tyrqtr.
Sopontnuzunluju, kisininomuzve beli
yere
orfo noktosrndon
orosrndokimesofenin
kisi
Eier
egit
olmoldrr.
kodor olonuzoklrjo
hzlt yt)rt)yoryo do bAyukodmlor otryorso;
bostonveyo sopobiroz dohs uz.rnolobilir.
Kigisopoyryere degdirdiii zomon, soPo
kiginintombir odm iSnindeyere ulogmoldrr.
Ki;i sopoyrresimdegosterildiiigibi tufor.
merkeziyleoym hizodo
Elinin,vticudunun
olmostigin,kigidirsejinibiroz bukmelidir.
Sopo,iistucununbiroz oltrndonveyere
hofifgedejecek
sekilde
tutulmoldtr.
Kigiylriirken
sopoyther iki
eliylede
kullonmoyr
ojrenebilir. Sonro
sopoytfutmak
iginhongielini
kullonocojno
kqrorverebilir.
Ytiriirkensopoyt
bir torofton6btir
torofo horeket
eftirmekAzere
bilegini
igin
kullonmosr
kieiyiejitin.
Ancokbu strodo
koluve eli
viicudun
merkezinde
kolmoltdrr.
ucu
Soponrn
oyaklorrntiniinde
ly"yg,nl"fu^r@
her iki toroftoda yere femosetmelidir.
Soponrn
yere dokundujubu ikiyer qrostndoki
mesofekisili1 omuz genitllQlqden
birqz daho
fozlo olmaldtr.
I
I
I
Sopghoingitorsftoyere deQiyorso,ki;i diEer
tqroftokioyajrylo bir qdm otmolrdr.
I
Sopo ferstqroftoyere deEdigindeyse,
kisibu
seferde diEertaroftqkioyojrylo odm
ofmoldtr.
I
Potikodoki
kAEAknesnelerikogtrmomosr
igin
kiSiyisoposrm
yereyokrn tufmosrnr
t5jretin.
,i
I
Soponrn,
y1rUdtijayoldoki kaEaknesneleri
bulmqsriginkigiyeyordmcr olocojnr onlcltrn.
Boylece,kigionlordonkagtnobilir.
I
Sopo degisikcisimlere
dejdikge dejigikses/er
g*or. Ksiye, g*ord*lorr seslere
gore nesneleri
tanrmoumojretin.
I
Kri, bogtoolon eliniyoldokidoho yijksek
cisimlerden
korunmokiginkullqnobilir.
I
KSiyi i5ncesopaythoreketettirebilmesi
igin
ejitin.
I
Ksi sopoyrdojru kulland$rndo,bu seferonu
sopoytkullonorsky(iri)yebilmesi
iginejitin. ilk
i5nce,kigininlniindenyUri)yUnve oynr
zomqndoonunlqkonusun.
I
Dohq sonrcr,
onun orkostnogegin.Kisinin
sopayrkullonorqkkendiyolunu bulmosrno
izin
verin.Onunlo konugmoyo
devomedinve kisi
qncokdi)1meyo do yorolonmotehlikesiyle
korsrkorgryokolrsoonu durdurun.
I
I
Kgiye sopoyrkullonorokkendikendine
rehberliketmesiniojretmekuzunzomen
olqbilir. Ksininbu isigitvenlive dojru bir
gekildeyopobilmesiigin herfooliyefiiist tjste
birgokkez tekrorefmesigerekebilir.
Kpiye olgokgitler,dereler,su birikintileri,
kiSpriileryo do
piring torlalonnn
etrofrndonnosil
dologocojm do
ojretin.
I'
K1i bir su
birikintisindene
veyo kaEukbir
deredenkorgryo
gegmek
isteyebilir.
O
zomon, kigi
dereninne kqdor
genigoldujunu
ojrenmek igin
sopoy derenin
korgrtoraftno
dejdirmeye
golrymoltdrr.
Kgi
oyrrco,derenin
derinlijini
6jrenmek igin
sopoytsuyun
dibine
dejdirmeye de
qqlryqbilir.
Ejer
kigisoponrn
ucunukorgr
tarofo
dejdiremezse,
korsr
kryryo
gegmekigin birisinden
yordm istemelidir.
Kisi,
gegmesigerekendereyo do su birikintisiyle
dsho oncehiEkorgtlogmomrsso
do yine
birisindenyordm i stemelidi
r.
Kgi bozende piring fqrlolorrndoyUrt)mek
isteyebilir.
O zomon, kipi sopoytpiring
torlolqnnn qrasrndokiyaksekzemini
hissetmek
iginkullqnmoldrr.Bu sekilde,kisi
Qqmurodtigmedenylksekyerde
yaradajilndeneminolqbilir.
Kigimerdivendengkmayr ojrenmek isteyebilir.
Basqmqklonn
yaksekliEini
hissedebilmek
igin,
sopoyrve oyoklortmkullonmoldrr.Kgiye
merdivenlerdenosojr inmeyiveyoyukort
gkmoy ojretin.
Kgi hlovuzlukiEin
bir ttrobzqndo
kullonobilir(ejer
vorso).
Yiiksekbir eitin
kenonndoyUr1rken
kisi qiti elinintersi
ile izleyebilir.Amo
diger eliyle sopayt
horeketeftirerek,
yolundoki nesnelere
dikkot etmeyede
devom etmelidir.
Bqzenkigi yokus
osofi veyo yokug
yukorryUriimek
zorundo kolocoknr.
Bu konudozorluk
gekiyorso,kisiye
boskabirinin
rehberliketmesi
gerekecektir.
Kieibir eliyle
rehberinkolunu
tutup,diger eliyle
de sopoyr
togryobilir.
ilk arce kieiyle
birlikteokul,dini
toplonfiyerleri,
pozar yeri, sojlk
merkeziveyosemf
merkezigibi yerlere
gidin.
Doho sonrokisinin
bu yerleresiz
olmodongitmesini
ve tekrorgeri
sojlaytn.
diSnmesini
Bundonsonrekigiyi
nesneleri
bir yerden
dijerine taslmosr
igin ejitin. Ornejin,
su almayogitmekveyopozor alryverigini
togtmok.
I
Kigiyeni bir fooliyetit5lrendiji zomqn veyo
bir isiiyi yopt$t zomon, onone kodor
bogorftoldujunu s6yleyin.Bu kisiyihem
mutlueder, hemde dohofozlo i)jrenmek
isfemesiiginonu cesoretlendirir.
Kigiyeyollordo giivenlibir gekilde
ve obbiisle nosil
ndit dologocojintn
yolculuk ideciginin iiil retilme
si
I
dojru qkon
Kisiye,yolun,trofijin kendisine
torofrndoytirUmeyiljreti n.
I
Dor yollardo, her
iki yanden gelen
srobo ve
otoblslerinsesini
dinlemeyiiSjretin.
Kigiyesodeceyol
boskenveya
trofikdurmuSken
korstdonkorgryo
gegmesi
gerektigini
qnlottn.
I
Ejer kieiyoldo ne
zomon trofik olup
olmod$rnr
onloyomryorsq,
ono, korgryo
igin
gegebilmek
birindenyordm
istemesini
s6yleyin.
kigi her
Kolsboltkyollordo, korgryogeEerken,
ndonkendisinerehberlik
zqmon boskost
Kisiyerehberinkolunu
istemelidir.
etmesini
dirsejininhementizerindenfutmosrnr
si5yleyin.
igoretlervorsq, kigiyi
Yoyo gegitlerinigi5steren
korgrdonkorsryoburqlordongeqmesiigin
ejitin.
W,
Eg?, kigi otobtise.binerse,
29forveyodijer
yolculordanyordm i steyeb"ili
r. Oniq,
otoblstenne zqmqn rnece$rn
i kendisine
soyleyebilirler.
Cok kAqi;kbir gocujo trofije yoklogmomosrnr
soyleyin.
r
aym yogtoejitin.
I
Giivenlibir eekildedoloeobilene
kqdqr kigiyi
ejitmeyedevomedin.
ToplumsolRehobilinsyon6zijrlijler SerisioJ
Ki5ydedologryormu?
! Tekbosrno
Z Birqzyardm ileyo dq oro srrq
Z HiE
Ejer her iki cevobrnrz
da "tek bosrno,'ise,siz ve
kis.i
bosoril.olfunuz
demektir.
Bu poketi
lgi.ltiginiz
kullonmoyrdurdurqbiIi rsiniz.
Ejer cgvoplordonherhqngibiri ,,yordtmqlorok,
y"yo lhiE" iy, bu, srrqlonqnsebeplerden
birindendoloyrolobilir. Listeyitoioytn, bu
cevoplordonherbiri igin olosrbir nedenbulunve
ne tiir bir gorebulabilecejiniziorogtrrrn.
Nedenlerve Yqpqbilecekleriniz
ziyoret etmeyegitmeki steyebili
r.
Kieiyitiim bu islerigi)venlibir gekilde
yopobilenekqdor ejitmeye devomedin
Sonuglor
Bu poketibir stirekullond*ton sonrosorulort
cevoploytn.
Ejiftijiltiz kigiyiizleyerekieeboeloytn.Dqho
sonrohersorudonsonrokikutununigerisine
tqrihi
yozorok soruloncevoploytn.Ejer kigi bosko
b,irininyordmr olmodon'dotosibiliyorsooyolnrz,,'
ibqresinin
yonrndokikutuyonrihi yoztn. EE", kigi
rqrdm olryorso"yordtm
loki kutuyotorihi yozrn.
de higyt)rAmi)yorveyo
sininyqnno torihiyozrn.
Evinigindehqreketediyormu?
I lel<bagrno
Z Birozyordm ileyo do oro srra
Z Hiq
l- Neden? Kgiyeyopobileceji her geyiyopmosr
iginizin vermiyorsunuz.
Bu husustone yopobilirsiniz: Kgininbu
fooliyetlerisizdendohq oz yordm olorok
yopmgry go.lrymosrno
izin verin. Kigiherfooliyeti
yopobllenekodor eiitimi tekrorlaynn.Dqho sonro
bu poketikullqnmoy,b,rokrn.
2- Neden?Kgiyi yeteri kodoruzuns[jre
ejitmediniz.
Kpiyiejitmeyedevomedin. Altroy igerisinde
sonugolomozsonrzt
yerel donrymontnrzlo
gorAgAn.
3- Neden?Tqlimqtlortdojru bir sekildetokip
etmediniz.
Bu husustane yapobilirsiniz: paketiyeniden
o!<uyun.Ejer tolimotlqrtonlqmod$izt
da9ay aygrsct
nrz, yerel don rymo
n,ni= ile konusun.
foaliyetiyopob.ilengkador eji timi tekrailoytn.
si,
!
Doho sonrobu poketikullonmoy,b,rok,n.
lon doloyt kisibu
iitilemiyor.
niz: Bu fooliyetigin
yoct olocqk.Bu paketi
Yerel
donrgmon
nE ile konugrn.'ttun'
Bu poketikullonmayodevom ederseniz,kigiyibir
t!r? ieln ggitjn..Dqhqsonre,kieinineskiyegore
'ga;nek
dohq fozla fooliyetyaptp yopmadrE,n,
igin sorulorryenidencevoployrn.