2002.50 Mondeo

Transkript

2002.50 Mondeo

Teknik Servis Eğitimi
2002.50 Mondeo
Yeni Ürün Tanıtımı TN7002133S
5 Vitesli Otomatik Diferansiyelli Vites Kutusu
Öğrenci Bilgileri
CG7998/S tr 02/2002
Bu yayın içerisindeki resimler, teknik bilgiler veriler ve açıklayıcı metinler baskıya gönderildiği esnada bildiğimiz kadarıyla doğru idi. Fiyatları, teknik
özellikleri, donanımları ve bakım talimatları haber vermeden her an değiştirme hakkı Ford’un sürekli geliştirme ve iyileştirme politikasının bir parçası olarak
saklı tutulmaktadır.
Bu yayının herhangi bir bölümü, Ford Werke Aktiengesellenschaft’ın önceden izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi, kayıt, çeviri veya baka
yöntemlerle hiç bir suretle çoğaltılamaz, herhangi bir veri ortamında saklanamaz veya herhangi bir biçimde iletilemez. Bu yayını mümkün mertebe eksiksiz ve
doğru kılabilmek için her türlü çalışma yapılmış olmakla birlikte içerdiği tutarsızlıklardan ötürü herhangi bir yükümlülük kabul edilemez.
© 2002
FORD CORPORATION
Servis eğitim programları D-F/GT-1
Almanya’da (D) basılmıştır
Çevre dostu klorsuz kağıda basılmıştır.
2002.50 Mondeo
Önsöz
Model yılı 2002.50’den itibaren yeni bir 5 vitesli otomatik vites kutusu kullanılmaktadır. Bu vites kutusu,
halihazırda Galaxy’den bildiğimiz 5 vitesli otomatik vites kutusuna dayanmaktadır. Bununla birlikte bu iki vites
kutusu arasında bazı önemli farklılıklar bulunmaktadır, bu yüzden Öğrenci Bilgilerinde vites kutusunun ayrıntılı bir
açıklaması sunulmaktadır.
Beş ileri vites ve bir geri vites iki seviyede düzenlenmiş üç basit gezegen dişli takımı vasıtasıyla elde edilir. Vites
değişikliği otomatik olarak gerçekleşebileceği gibi Vites-Seçme Kipinde doğrudan sürücü tarafından da
başlatılabilir ve ayrı bir vites kutusu kumanda birimi tarafından denetlenir.
İlk bir yıl için çeşitli yağ keçeleri, ana kumanda gövdesi, münferit solenoid valfler, tork dönüştürücüsü ve vites kolu
konum (TR) algılayıcısı haricinde vites kutusunda herhangi bir onarım planlanmamaktadır.
Öğrenci Bilgilerinde vites kutusuna bir genel bakış yer almaktadır. Vites kutusundaki çeşitli parça gruplarına,
dişlilere, vites kutusu üzerinden güç akışına, ve ayrıca vites kutusu kumanda sisteminin tasarımı ve çalışmasına dair
ayrıntılı açıklamalar içermektedir. Buna ek olarak vites kutusu sıvısı soğutma sistemi ve harici kumandalara ilişkin
bir genel bakış da sunulmuştur.
Bu Öğrenci Bilgileri derslere bölünmüştür. Yeni Ford eğitim kavramı doğrultusunda bir kendi kendine öğrenme
aracı olarak tasarlanmıştır.
Her bir dersin başlangıcında ders sırasında çalışmak suretiyle ulaşılacak hedefler yer almaktadır. Her bir sersin
sonunda öğrencinin kaydettiği ilerlemeyi izlemeye dönük olarak tasarlanmış bir test soruları grubu bulunmaktadır.
Bu test sorularının cevaplarını Öğrenci Bilgilerinin sonunda bulabilirsiniz.
Eğitim yayınlarımızın sadece FORD EĞİTİM AMAÇLARI doğrultusunda hazırlandığı unutulmamalıdır. Onarım ve ayarlama
işlemleri daima atölye yayınlarındaki talimatlar ve teknik özellikler uyarınca GERÇEKLEŞTIRILMELIDIR. Hem teorik hem
de pratik kapsamlı bilgiler edinmek için lütfen Ford Teknik Eğitim Kurslarının sunduğu eğitim kurslarından yoğun bir şekilde
yararlanın.
2002.50 Mondeo
İçindekiler
Sayfa
Önsöz .......................................................................................................................................................... 1
İçindekiler .................................................................................................................................................. 2
1. Ders – Otomatik Vites Kutusu/Diferansiyelli Vites Kutusu – 5 Vitesli Otomatik Vites Kutulu Araçlar
Vites Kutusunun Tanımı .......................................................................................................................... 7
Genel .............................................................................................................................................. 7
Vites kutusu kesit görünümü......................................................................................................... 10
Tork Dönüştürücüsü kilit Kavramasına (TCC) sahip tork dönüştürücüsü.................................... 12
Yağ pompası.................................................................................................................................. 13
1. ve 2. gezegen dişli takımı.......................................................................................................... 14
Hız düşürme gezegen dişli takımı ................................................................................................. 16
Kavramalar ve frenler ................................................................................................................... 18
Diferansiyel grubu......................................................................................................................... 20
Ana kumanda gövdesi ................................................................................................................... 22
Tanıtım Etiketleri .......................................................................................................................... 24
Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı.................................................................................................. 24
Çalışma sistemine genel bakış....................................................................................................... 25
Vites kutusu 1. viteste ................................................................................................................... 26
Birinci viteste güç aktarım yolu .................................................................................................... 28
İkinci viteste güç aktarım yolu ...................................................................................................... 32
2
Servis Bilgileri
2002.50 Mondeo
İçindekiler
Sayfa
Üçüncü viteste güç aktarım yolu................................................................................................... 36
Dördüncü viteste güç aktarım yolu ............................................................................................... 40
Beşinci viteste güç aktarım yolu ................................................................................................... 44
Vites kutusu geri viteste ................................................................................................................ 46
Geri viteste güç aktarım yolu ........................................................................................................ 48
Vites Kutusu Elektronik Kumanda Sistemi........................................................................................... 49
Genel Bakış ................................................................................................................................... 50
Vites kutusu kumanda birimi ........................................................................................................ 52
Vites değiştirme stratejisi .............................................................................................................. 53
CAN veri yolunda sinyal iletimi ................................................................................................... 57
Türbin Mili Hız (TSS) algılayıcısı ................................................................................................ 59
Orta mil devir algılayıcısı.............................................................................................................. 60
Çıkış Mili Hız (OSS) algılayıcısı .................................................................................................. 61
Vites Kutusu Sıvısı Sıcaklık (TFT) algılayıcısı ............................................................................ 62
Vites Kolu Konumu (TR) algılayıcısı ........................................................................................... 63
Vites Seçme Anahtarı.................................................................................................................... 64
Fren lambası anahtarı .................................................................................................................... 66
Fren basıncı anahtarı ..................................................................................................................... 67
Ana kumanda gövdesindeki solenoidlere genel bakış................................................................... 68
Ana düzenleme valfi ..................................................................................................................... 69
Servis Bilgileri
3
2002.50 Mondeo
İçindekiler
Sayfa
PWM solenoid – 2./4./5. vites freni .............................................................................................. 70
PWM solenoid – 3.//5. vites kavraması......................................................................................... 71
PWM solenoid - Tork Dönüştürücüsü kilit Kavramasına (TCC).................................................. 72
Vites solenoidleri SSA, SSB ve SSC ............................................................................................ 73
Vites solenoidi – hız düşürme fren bandı...................................................................................... 74
Vites solenoidi – vitesin boşa takılması ........................................................................................ 75
Vites seçme kolu kilit solenoidi .................................................................................................... 76
Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi solenoidi........................................................................... 77
Gösterge tablosu............................................................................................................................ 78
Genel Elektronik modülü (GEM).................................................................................................. 79
Geri vites lamba rölesi .................................................................................................................. 80
Vites Kutusu Elektronik Kumanda Sistemi........................................................................................... 80
Sıvı seviyesi denetimi ................................................................................................................... 81
TR algılayıcısının ayarlanması...................................................................................................... 82
Test soruları .............................................................................................................................................. 83
2. Ders – Vites Kutusu/Vites Kutusunun Soğutulması – 5 Vitesli Otomatik Vites Kutulu Araçlar
Vites Kutusu Soğutma Sistemi ................................................................................................................ 87
Soğutma devresi ............................................................................................................................ 88
Test soruları .............................................................................................................................................. 90
4
Servis Bilgileri
2002.50 Mondeo
İçindekiler
Sayfa
3. Ders – Otomatik Vites Kutusu/Diferansiyelli Vites Kutusu Harici Kumandaları – 5 Vitesli
Otomatik Vites Kutulu Araçlar
Harici Kumandalar .................................................................................................................................. 91
Vites seçici teli .............................................................................................................................. 92
Harici Kumandalar .................................................................................................................................. 93
Vites seçici telinin ayarlanması..................................................................................................... 94
Test sorularının yanıtları......................................................................................................................... 95
Servis Bilgileri
5
1. Ders – Otomatik Vites Kutusu/Diferansiyelli Vites Kutusu – 5 Vitesli Otomatik Vites
Kutulu Araçlar
Amaçlar
Bu dersi tamamladığınızda:
•
temel parça gruplarını genel olarak anlatabilecek;
•
tork dönüştürücüsünün tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek;
•
yağ pompasının tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek;
•
gezegen dişli takımlarının temel tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek;
•
kavramaların ve frenlerin temel tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek;
•
diferansiyel grubunun tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek;
•
ana kumanda gövdesinin temel tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek;
•
vites kutusu tanıtıcısının yerini gösterebilecek.
•
vites kutusu oranlarının farklı viteslerde nasıl elde edildiğini açıklayabilecek;
•
ayrı ayrı viteslerde vites kutusu üzerinden güç akışını açıklayabilecek;
•
devreye giren kavrama ve frenleri gezegen dişli takımlarının parçalarına atayabilecek.
•
vites kutusu kumanda sisteminin parçalarını tanımlayabilecek;
•
vites kutusu kumanda birimi ve veri hattı soketini (DLC) takma konumunu belirleyebilecek;
•
vites kutusu kumanda sisteminin temel işlevinin ana hatlarıyla belirtebilecek ve farklı vites değiştirme
stratejilerini açıklayabilecek;
•
CAN veri yolu vasıtasıyla veri iletişimini açıklayabilecek;
•
algılayıcıları takma konumlarını belirleyebilecek ve bunların sinyallerinin nasıl kullanıldığını açıklayabilecek;
•
ana kumanda gövdesindeki solenoidleri genel olarak anlatabilecek;
•
tek tek kumandaların işlevini anlatabilecek ve bunlardan herhangi biri arızalandığında olacakları
anlatabileceksiniz.
6
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Vites Kutusunun Tanımı
Genel
•
•
•
5 vitesli otomatik vites kutusu Japon otomatik •
vites kutusu üreticisi Jatco Trans Technology
Vites kutusu kumanda birimi, vites değiştirme
tarafından geliştirilmiştir.
göre hesaplar. Vites değiştirme zamanlaması
Önden çekiş için tasarlanmış tümüyle otomatik
hesaplanırken bir römork çekme veya dağlık
ve elektronik kumandalı bir otomatik vites
yollarda ya da dik tepelerde yokuş yukarı veya
kutusudur.
yokuş aşağı gitme ye bağlı direnç gibi güncel
Otomatik vites kutusu azami 310 Nm giriş
sürüş direnci de hesaba katışır.
torkuna göre tasarlanmıştır.
•
Mondeo’da
aşağıdaki
•
motorlarla
birlikte
zamanlamasını sürücünün kişisel sürüş tarzına
Vitesler otomatik olarak (vites seçme kolu “D”
konumunda) ya da sürücü tarafından (Vites
kullanılmaktadır:
Seçme Kipi) değiştirilebilir. Vites kolu konumu
-
2.5L Duratec
veya seçilen vites (Vites Seçme Kipi) gösterge
-
2.0L Duratorq TDCi
panelinde sürücüye bildirilir.
•
Vites kutusu oranları iki mil üzerindeki •
Temel elektronik parçaların arızalanması
gezegen dişli takımları ile elde edilmektedir.
durumunda hidrolik bir acil durumda çalışma
Ayrı ayrı parçalar dört kavrama, üç fren ve iki
programı vites kutusunun sınırlı bir şekilde
bilyalı tipi tek yollu kavrama vasıtasıyla
çalışmasını sağlar.
hareket ettirilmekte veya tutulmaktadır.
•
•
Bir tork dönüştürücüsü kilit kavraması (TCC)
gövdesi, münferit solenoid valfler, tork
yakıt tüketiminin en iyi seviyeye çekilmesini
dönüştürücüsü ve vites kolu konum (TR)
sağlar. Aracın hızına ve motor yüküne bağlı
algılayıcısı haricinde vites kutusunda herhangi
olarak vites kutusu kumanda birimi tarafından
bir onarım planlanmamaktadır.
devreye sokulur.
•
İlk bir yıl için çeşitli yağ keçeleri, ana kumanda
•
Normal çalışma koşulları altında vites kutusu
Aracın bir vitese takılıyken durdurulması
sıvısı vites kutusunun hizmet ömrü boyunca
halinde vites kutusu kumanda sistemi vites
kullanılmak üzere doldurulmuştur ve
kutusunun boşa alınmasını sağlar (şu anda
değiştirilmesi gerekmez.
sadece dizel motorlu araçlarda bulunan bir
özelliktir).
Bu
da
daha
iyi
NVH
karakteristikleri, daha düşük yakıt tüketimi ve
daha düşük salımlar elde edilmesini sağlar.
Servis Bilgileri
7
Kutulu Araçlar
Bir bakışta
•
Vites kutusu yerleşimi
-
Önden çekişli araçlar için 5-vitesli otomatik iki -çok plakalı fren, bir fren bandı ve iki tek yönlü
-
Vites kutusu oranları dört çok plakalı kavrama,
vites kutusu
kavrama vasıtasıyla elde edilir
-
-
8
İki mil üzerinde üç basit gezegen dişli takımı
Son dişli vites kutusu mahfazasına tümleşiktir.
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
- Elektronik olarak kumanda edilen, hidrolik
olarak çalışan TCC
Ayrı ayrı viteslerde vites kutusu oranları:
Dişli
Vites kutusu oranı
1. vites
3.801
2. vites
2.131
3. vites
1.364
4. vites
0.935
5. vites
0.685
Geri vites
2.970
•
-
Vites kutusu kumandası
Vites değiştirme zamanlaması sürücünün
bireysel sürüş tarzına ve o anki çekiş direncine
göre vites kutusu kumanda birimi tarafından
hesaplanır.
-
Vites kutusu kumanda birimi tarafından
otomatik vites seçimi veya Vites Seçme
Kipinde sürücü tarafından elle (manuel) vites
seçimi
-
Rölantiyi dengelemek, yakıt tüketimini ve
salımları azaltmak için araç durur halde iken
otomatik olarak boşa alınması (sadece dizel
motorlu araçlarda bulunan bir özelliktir)
Servis Bilgileri
9
Kutulu Araçlar
Vites kutusu kesit görünümü
10
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1
3. - 5. vites kavraması
12 Tork dönüştürücüsü
2
Geri vites kavraması
13 Vites kutusu giriş mili
3
1. gezegen dişli takımı
14 Ara mil
4
2./4./5. vites freni
15 Hız düşürme gezegen dişli takımının tahrik
5
2. gezegen dişli takımı
edilen dişlisi
6
16 Diferansiyel grubu
7
Geri vites freni
17 Hız düşürme gezegen dişli takımı tahrik dişlisi
8
1. vites tek yönlü kavraması
18 Hız düşürme gezegen dişli takımı
9
1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen
19 5. vites kavraması
dişlisi
20 Hız düşürme fren bandı
10 Stator mili
21 Hız düşürme tek yönlü kavraması
11 Yağ pompası
Servis Bilgileri
11
Kutulu Araçlar
TCC’li tork dönüştürücüsü
NOT: Motor varyantına bağlı olarak üç farklı tork
dönüştürücüsü kullanılmıştır.
•
Tork dönüştürücüsü motordan gelen çıkış
torkunu hidrolik olarak vites kutusundaki giriş
miline aktarır.
•
Stator, torku kavrama noktasına kadar yükseltir
(çark ile türbin arasından yaklaşık %90’lık hız
farkı).
•
Otomatik vites kutusunun verimini arttırmak
için tork dönüştürücüsü aynı zamanda, hidrolik
çalıştırılan bir TCC ile donatılmıştır.
•
Viteslerin yumuşak bir şekilde geçmesini
sağlamak için TCC, denetimli kayma ile
birlikte uygulanır.
•
TCC devreye girdiğinde tork, doğrudan krank
milinden tork dönüştürücüsü mahfazası yoluyla
vites kutusu giriş miline iletilir.
•
Normal çalışma koşulları altında TCC, vites
kolu “D” konumundayken 3., 4. ve 5. viteslerde
•
ve vites kutusu sıvısının sıcaklığı çok yüksek
1
Tork dönüştürücüsü mahfazası ve çark
olduğunda 2. viteste devreye sokulabilir.
2
Türbin
3
Bilyalı tipi tek yollu kavramalı stator
4
TCC
5
Vites kutusu giriş mili
Vites Seçme Kipi devrede iken TCC, tüm ileri
viteslerde devreye sokulabilir.
12
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Yağ pompası
•
Yağ pompası G-Rotorlu bir pompadır.
•
Vites kutusu sıvısını karterden emer, yağ
basıncını oluşturur ve ardından yüksek basınçla
ana kumanda gövdesine sevk eder.
•
Yağ pompası, tork dönüştürücüsü mahfazası
yoluyla krank mili tarafından tahrik edilir.
Servis Bilgileri
1
Dış halka
2
İç halka
3
Tahrik
4
Emme tarafı
5
Yüksek basınç tarafı
13
Kutulu Araçlar
1. ve 2. gezegen dişli takımı
14
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1
Güneş dişli (1. grup)
5
Güneş dişli (2. takım)
2
Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım)
6
Tahrik edilen dişli
3
Çember dişli (1. takım) ve gezegen dişli
7
taşıyıcısı (2. takım)
4
Çember dişli (2. takım)
•
ve 2. gezegen dişli takımları vites kutusu giriş
mili seviyesinde bulunmaktadır.
•
Bunlar iki adet basit tipte gezegen dişli
takımıyken çember dişli ve gezegen dişli
taşıyıcısı tek bir parça oluşturur.
•
Çeşitli kavrama ve frenlerin çalıştırılması ile,
diğer parçalar durgun halde kalırken gezegen
dişli takımlarının belirli parçaları hareket
ettirilir. Hareket ettirilen/sabit tutulan
parçalardan oluşan farklı kombinasyonlar farklı
vites kutusu oranlarının elde edilmesini sağlar.
•
Tahrik gücü, çember dişli (1. Takım) ve
gezegen dişli taşıyıcısı (2. Takım) vasıtasıyla
tahrik edilen dişliye aktarılır.
Servis Bilgileri
15
Kutulu Araçlar
Hız düşürme gezegen dişli takımı
16
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1
Güneş dişli
2
Gezegen dişli taşıyıcısı
3
Çember dişli
6
Ara mil
4
Hız düşürme gezegen dişli takımı tahrik dişlisi
7
Diferansiyel grubu
8
Hız düşürme dişlisi
•
5
Hız düşürme gezegen dişli takımının tahrik
edilen dişlisi
Hız düşürme gezegen dişli takımı basit bir
gezen dişli takımıdır.
•
Hız düşürme dişli takımının çember dişlisi 1. ve
2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi
tarafından hız düşürme gezegen dişli takımının
tahrik dişlisi vasıtasıyla tahrik edilir.
•
Tahrik gücü daima, gezegen dişli taşıyıcısı
üzerinden hız düşürme gezegen dişli takımının
tahrik edilen dişlisine ve bu sayede de
diferansiyele aktarılır.
Servis Bilgileri
17
Kutulu Araçlar
Kavramalar ve frenler
18
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1
6
2
7
5. vites kavraması
3
8
Hız düşürme fren bandı
4
9
Hız düşürme tek yönlü kavraması
5
Geri vites freni
•
Vites kutusu dört kavrama ve beş frenle
donatılmıştır.
•
Kavramalar çok plakalı kavramalar olarak
yerleştirilmiştir.
•
Frenler iki adet çok plakalı frenden (2./4./5./
vites freni ve geri vites freni), iki tek yönlü
kavramadan (1. Vites tek yönlü kavraması ve
hız düşürme tek yönlü kavraması) ve bir fren
bandından (hız düşürme fren bandı)
oluşmaktadır.
•
Tork, kavramalar üzerinden gezegen dişli
takımlarındaki belirli parçalara aktarılır.
•
Gezegen dişli takımlarındaki diğer dişliler
frenlerle tutulur.
•
Bu kombinasyonlar ayrı ayrı vitesler için farklı
vites kutusu oranlarının elde edilmesini sağlar.
Servis Bilgileri
19
Kutulu Araçlar
Diferansiyel Komplesi
1
Ara mil
3
Diferansiyel komplesi
2
Hız düşürme gezegen dişli takımının tahrik
edilen dişlisi
4
Hız düşürme gezegen dişli takımı gezegen dişli
taşıyıcısı.
20
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
•
Hız düşürme dişli takımı gezegen dişli
taşıyıcısı, ara mil vasıtasıyla hız düşürme dişli
takımının tahrik edilen dişlisine sıkıca bağlanır
ve diferansiyeli tahrik eder.
•
Diferansiyel komplesi, torku akslar vasıtasıyla
ön tekerleklere iletir.
•
İki aks arasındaki dönme hızı farkları
diferansiyel tarafından dengelenir.
Servis Bilgileri
21
Kutulu Araçlar
Ana kumanda gövdesi
1
•
Solenoid valfler
Hidrolik basıncı, ana kumanda gövdesindeki
ayrı ayrı kavramalara ve frenlere dağıtılır.
2
•
Elle vites konumu seçme kolu
Hidrolik hatları ve basınçları dört adet sinyal
genişlik modülasyonlu (PWM) solenoid valf ve
beş adet vites solenoidi valfi tarafından
elektronik olarak düzenlenir.
22
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
•
Buna ek olarak, ana kumanda gövdesindeki elle
vites konumu seçme kolu aracın, vites kolu “D”
konumundayken 4. Viteste, “R”
konumundayken ise geri viteste tahrik etmesine
olanak tanıyan hidrolik bir acil durumda
çalışma programının uygulanmasını sağlar.
Servis Bilgileri
23
Kutulu Araçlar
Tanıtım etiketleri
1
24
Vites kutusu tanımı
2
Üretici numarası
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı
Çalışma sistemine genel bakış
Parça
5. vites kavraması
Geri vites freni
Hız düşürme tek yönlü
kavraması
Bağlandığı parçalar
Gezegen dişli taşıyıcısı ile (1.
takım) çember dişli (2. takım)
Vites kutusu giriş mili ile
gezegen dişli taşıyıcısı (1.
takım)
Gezegen dişli taşıyıcısı ve
güneş dişli
(hız düşürme dişli takımı)
Vites kutusu giriş mili ile
güneş dişli (1. takım)
Vites kutusu mahfazası ile
takım)
güneş dişli (1. takım)
güneş dişli (hız düşürme dişli
takımı)
takım)
güneş dişli (hız düşürme dişli
takımı)
P
R
N
1
X
2
X
3
X
4
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X*
X
X
X
X* X* X
X
X
X
X
X
X
X
* Sadece Vites Seçme Kipinde
Servis Bilgileri
25
Kutulu Araçlar
Vites kutusu 1. viteste
26
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1
9
Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi
2
10
Ayna dişli (hız düşürme dişli takımı)
3
11
Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı)
4
12
Hız düşürme tek yollu kavraması
5
13
6
Geri vites freni
14
Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli
7
Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve
çember dişli (1. takım)
8
takımı)
15
Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen
dişlisi
1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik
edilen dişlisi
16
Diferansiyel grubu
1. ve 2. gezegen dişli takımı:
Hız düşürme gezegen dişli takımı:
•
•
•
Tahrik gücü, vites kutusu giriş milinden (1)
1. ve 2. Gezegen dişli takımının tahrik edilen
güneş dişliye (2. takım) (2) aktarılır.
dişlisi sıkı bir şekilde çember dişliye (10) bağlı
Çember dişli (2. takım) (3) 1. ve 3. vites
olan hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisini (9)
kavraması (4) ve 1. vites tek yönlü kavraması
tahrik eder.
(5) ile yerinde tutulur.
•
Güneş dişli (11) tek yönlü kavrama ile tutulur
(12).
NOT: Vites Seçme Kipinde çember dişli de (2.
•
takım) geri vites freni tarafından 1. ve 3.
NOT: Vites Seçme Kipinde çember dişli, hız
vites kavraması (motor freni) vasıtasıyla
düşürme fren bandı (13) (motor freni) tarafından
tutulur (6).
tutulur.
Gezegen dişliler tutulmakta olan çember
dişlinin (2. takım) üzerinde dönerek gezegen
•
Gezegen dişli tutulmakta olan güneş dişlinin
dişli taşıyıcısını (2. takım) ve çember dişliyi (1.
üzerinde dönerek sıkı bir şekilde hız düşürme
takım) (7) tahrik eder.
dişli takımının (145) tahrik edilen dişlisine
Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) sıkı bir
bağlı olan gezegen dişli taşıyıcısı (14) tahrik
şekilde 1. ve 2. gezegen dişli takımının (8)
eder.
tahrik edilen dişlisine bağlanmıştır.
•
•
1. gezegen dişli takımının vites kutusu üzerinde
•
Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi
diferansiyeli tahrik eder (16).
hiçbir etkisi yoktur.
Servis Bilgileri
27
Kutulu Araçlar
Birinci viteste güç aktarım yolu
28
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1
Çark
2
Türbin
3
11 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi
4
12 Ayna dişli (hız düşürme dişli takımı)
5
13 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı)
6
14 Hız düşürme tek yönlü kavraması
7
8
Geri vites freni
16 Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli
9
Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember
dişli (1. takım)
10 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen
dişlisi
takımı)
17 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen
dişlisi
•
Tahrik (giriş)
-
Çark (1)
-
Türbin (2)
•
-
Vites kutusu giriş mili (3)
-
Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi (11)
-
Güneş dişli (2. takım) (4)
-
Çember dişli (12)
•
-
Tahrik (giriş)
Tutma
Çember dişli (2. takım) (5) 1. vites tek yönlü
•
kavraması (7) (motor freni yoktur) tarafından
-
1. ve 3. vites kavraması (6) vasıtasıyla.
NOT: Vites Seçme Kipinde çember dişli (2.
Tutma
Hız düşürme tek yönlü kavraması (15)
üzerinden güneş dişli (13) (motor freni yoktur)
NOT: Vites Seçme Kipinde çember dişli, hız
takım) geri vites freni tarafından (8) 1. ve 3.
düşürme fren bandı (15) (motor freni)
vites kavraması (motor freni) vasıtasıyla
tarafından tutulur.
tutulur.
•
•
Tahrik (çıkış)
-
Gezegen dişli taşıyıcısı (16)
-
-
dişli (1. takım) (9)
-
Tahrik (çıkış)
dişlisi (17)
-
Diferansiyel (18)
dişlisi (10)
Servis Bilgileri
29
Kutulu Araçlar
1
2
3
4
5
7
dişli (1. takım)
8
dişlisi
17 2./4./5. vites freni
18 Güneş dişli (1. grup)
19 Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım)
30
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
•
güneş dişliye (2. takım) (2) aktarılır.
•
Çember dişli (2. takım) (3) ilk başta 1. ve 3.
vites kavraması (4) ve 1. vites tek yönlü
kavraması (5) ile yerinde tutulur.
•
Bunun sonucunda gezegen dişliler tutulmakta
olan çember dişlinin (2. takım) üzerinde
dönerek gezegen dişli taşıyıcısını (2. takım) ve
çember dişliyi (1. takım) (7) tahrik eder.
•
Gezegen dişliler (1 takım) 2./4./5. vites freni
(17) tarafından tutulmakta olan güneş dişlinin
(1. takım) (18) üzerinde döner.
•
Bunun sonucunda 1. – 3. vites kavraması
yoluyla gezegen dişli taşıyıcısını (1. takım) (19)
ve bu sayede çember dişliyi (2. takım) tahrik
ederler.
•
Oluşan göreceli hareket gezegen dişli taşıyıcısı
(2. takım) yoluyla 1. ve 2. gezegen dişli
takımının tahrik edilen dişlisine (8) aktarılır.
1. vitese bakın.
Servis Bilgileri
31
Kutulu Araçlar
İkinci viteste güç aktarım yolu
1
Çark
2
Türbin
3
4
9
dişli (1. takım)
dişlisi
32
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
•
Tahrik (giriş)
-
Çark (1)
-
Türbin (2)
-
-
•
-
Tutma
Güneş dişli (1. takım) (19) 2./4./5. vites freni
(20) tarafından.
•
-
Tahrik (çıkış)
-
dişlisi (10)
•
vitese bakın.
Servis Bilgileri
33
Kutulu Araçlar
34
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1
2
3
4
7
Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve ayna dişli
takımı)
dişlisi
(1. takım)
8
9
dişlisi
20 3. - 5. vites kavraması
10 Çember dişli (hız düşürme dişli takımı)
•
•
güneş dişliye (2. takım) (2) ve 3.-5. Vites
dişlisi sıkı bir şekilde ayna dişliye (10) bağlı
kavraması (20) yoluyla gezegen dişli
olan hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisini
taşıyıcısına (1. takım) (19) aktarılır. Gezegen
(9) tahrik eder.
dişli taşıyıcısı 1. – 3. vites kavraması yoluyla
•
çember dişliyi (2. takım) (3) tahrik eder.
•
•
2. gezegen dişli takımında iki parça eş zamanlı
Güneş dişli (11) hız düşürme fren bandı
tarafından tutulur (13) (motor freni).
•
olarak tahrik edildiği için herhangi bir göreceli
üzerinde dönerek sıkı bir şekilde hız düşürme
hareket meydana gelmez. Gezegen dişli
takımları komple birim halinde döner.
eder.
dişli (1. takım) (7) sıkı bir şekilde 1. ve 2.
gezegen dişli takımının (8) tahrik edilen
•
dişlisi diferansiyeli tahrik eder (16).
dişlisine bağlanmıştır.
Servis Bilgileri
35
Kutulu Araçlar
Üçüncü viteste güç aktarım yolu
36
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1
Çark
2
Türbin
3
4
5
6
9
dişli (1. takım)
takımı)
dişlisi
Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım)
dişlisi
22 TCC
•
•
-
Hiçbir parça
Tahrik (çıkış)
Tahrik (giriş)
Tutma
-
Çark (1)
•
-
Türbin (2)
-
-
-
-
Çark (1)
-
Türbin (2)
-
-
3. - 5. vites kavraması (21)
•
-
Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) (22)
-
-
•
-
Çember dişli (2. takım) (5)
-
Tutma
-
Hız düşürme tek yönlü kavraması (15) yoluyla
-
dişlisi (10)
NOT: TCC (23) devreye girdiğinde tahrik gücü,
Tahrik (giriş)
Çember dişli (12)
güneş dişli (13) (motor freni yoktur)
doğrudan tork dönüştürücüsü mahfazasından vites
•
kutusu giriş miline iletilir.
-
-
Tahrik (çıkış)
dişlisi (17)
-
Servis Bilgileri
Diferansiyel (18)
37
Kutulu Araçlar
1
7
dişli (1. takım)
8
dişlisi
38
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
•
Bu, sıkı bir şekilde 1. ve 2. gezegen dişli
takımının (8) tahrik edilen dişlisine
•
5. vites kavraması (20) yoluyla gezegen dişli
taşıyıcısına (1. takım) (19) aktarılır.
•
•
gezegen dişli takımının vites kutusu üzerinde
Gezegen dişliler (1 takım) 2./4./5. vites freni
(17) tarafından tutulmakta olan çember dişlinin
(2. takım) üzerinde döner (1. takım) (18).
•
bağlanmıştır.
Tahrik gücü, vites kutusu giriş milinden (1) 3.-
2. vitese bakın.
Bunun sonucunda gezegen dişli taşıyıcısı (2.
Takım) ve çember dişli (1. Takım) (7) tahrik
edilir.
Servis Bilgileri
39
Kutulu Araçlar
Dördüncü viteste güç aktarım yolu
1
Çark
2
Türbin
20 2./4./5. vites kavraması
3
9
dişli (1. takım)
23 TCC
dişlisi
40
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
•
•
-
Tahrik (giriş)
-
Çark (1)
-
Türbin (2)
•
-
-
-
-
Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) (22)
Tutma
Güneş dişli (1. takım) (19) 2./4./5. vites freni
(20) tarafından.
Tahrik (çıkış)
-
dişlisi (10)
NOT: TCC (23) devreye girdiğinde tahrik gücü,
doğrudan tork dönüştürücüsü mahfazasından
•
3. vitese bakın.
vites kutusu giriş miline iletilir.
Servis Bilgileri
41
Kutulu Araçlar
8
dişlisi
takımı)
9
dişlisi
21 5. vites kavraması
42
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
•
4. vitese bakın.
•
dişlisi (8) sıkı bir şekilde çember dişliye (10)
bağlı olan hız düşürme dişli takımı tahrik
dişlisini (9) tahrik eder.
•
5. vites kavraması (21) gezegen dişli taşıyıcısı
(14) ile çember dişliyi (11) bağlar. Bunun
sonucunda bu parçalar arasında göreceli hiçbir
hareket yoktur. Gezegen dişli takımı komple bir
birim halinde döner.
•
Gezegen dişli taşıyıcısı, sıkı bir şekilde hız
düşürme dişli takımının (15) tahrik edilen
dişlisine bağlanmıştır.
•
Servis Bilgileri
43
Kutulu Araçlar
Beşinci viteste güç aktarım yolu
11
12
Çember dişli (hız düşürme dişli takımı)
13
Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı)
16
Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli
takımı)
44
17
dişlisi
18
Diferansiyel grubu
24
5. vites kavraması
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
• 4. vitese bakın.
•
Tahrik (giriş)
-
-
Çember dişli (12)
•
-
Tutma
Hiçbir parça
NOT: Gezegen dişli taşıyıcısı (16) ve güneş dişli
(13) 5. vites kavraması (24) ile bağlanır. Gezegen
dişli takımı komple bir birim halinde döner.
•
Tahrik (çıkış)
-
-
dişlisi (17)
-
Diferansiyel (18)
Servis Bilgileri
45
Kutulu Araçlar
Vites kutusu geri viteste
46
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1
6
Geri vites freni
7
dişli (1. takım)
8
9
takımı)
dişlisi
dişlisi
22 Geri vites kavraması
•
Tahrik gücü, vites kutusu giriş milinden (1) geri Hız düşürme gezegen dişli takımı:
vites kavraması (22) yoluyla çember dişliye (1.
•
•
•
takım) (18) aktarılır.
dişlisi sıkı bir şekilde çember dişliye (10) bağlı
Gezegen dişli taşıyıcısı (1. Takım) (19) geri
olan hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisini (9)
vites freni (6) ile tutulur.
tahrik eder.
Gezegen dişliler (1. takım) gezegen dişli
•
Takım) (7) tahrik eder.
•
Güneş dişli (11) hız düşürme fren bandı
tarafından tutulur (13).
taşıyıcısını (2. Takım) ve çember dişliyi (1.
•
•
Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) sıkı bir
üzerine geçerek sıkı bir şekilde hız düşürme
şekilde 1. ve 2. gezegen dişli takımının (8)
tahrik edilen dişlisine bağlanmıştır.
2. gezegen dişli takımının vites kutusu üzerinde
eder.
•
Servis Bilgileri
47
Kutulu Araçlar
Geri viteste güç aktarım yolu
48
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
1
Çark
2
Türbin
3
8
Geri vites freni
9
takımı)
dişli (1. takım)
dişlisi
dişlisi
25 Geri vites kavraması
•
Tahrik (giriş)
-
Çark (1)
•
-
Türbin (2)
-
-
-
Çember dişli (12)
-
Geri vites kavraması (25)
•
-
-
•
•
-
Tutma
Tutma
Hız düşürme fren bandı (15) üzerinden güneş
dişli (13).
Gezegen dişli taşıyıcısı (1. Takım) (22) geri
•
vites freni (8) tarafından.
-
-
Tahrik (çıkış)
Tahrik (çıkış)
dişlisi (17)
-
Tahrik (giriş)
-
Diferansiyel (18)
dişlisi (10)
Servis Bilgileri
49
Kutulu Araçlar
Vites Kutusu Elektronik Kumanda Sistemi
Genel Bakış
50
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Vites Kutusu Elektronik Kumanda sistemi
1
Vites kutusu kumanda birimi
11 Fren lambası anahtarı
2
Veri Hattı Soketi (DLC)
12 Vites seçme kolu kilit solenoidi
3
Türbin mili hız (TSS) algılayıcısı
13 Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi
4
Orta (Ara) mil devir algılayıcısı
5
Çıkış mili hız (OSS) algılayıcısı
14 Genel elektronik modülü (GEM)
6
Vites kutusu sıvısı sıcaklık (TFT) algılayıcısı
15 Gösterge tablosundaki park göstergesi
7
TR algılayıcısı
16 Gösterge tablosu
8
Geri vites lamba rölesi
17 Ana kumanda gövdesindeki solenoid valfleri
9
Vites Seçme Anahtarı
18 ESP kumanda birimi
10 Fren basınç anahtarı (sadece dizel motorlu ve
solenoidi
19 Güç aktarım sistemi kumanda modülü (PCM)
ESP’siz araçlarda)
Servis Bilgileri
51
Kutulu Araçlar
Vites Kutusu Elektronik Kumanda Sistemi
•
-
Takma konumu.
Vites kutusu kumanda birimi, yolcu
bölmesinden sol A direğinde bulunmaktadır.
•
-
İşlevi
Vites kutusu kumanda birimi gelen sinyalleri
değerlendirir ve buna göre kumanda kollarını
çalıştırır.
•
-
1
2
A-direği
1
WDS
2
DLC
Arıza teşhisi
Vites kutusu kumandası üzerindeki arıza teşhis
işlemleri yolcu bölmesindeki veri hattı soketi
(DLC) vasıtasıyla gerçekleştirilebilir.
52
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi
•
Vites değiştirme stratejisi
•
Vites kutusu kumanda biriminde kullanılan
değiştirme zamanlaması çoğunlukla sürüş
vites değiştirme stratejisi çeşitli çalışma
konforuna göre uyarlanır.
koşullarına bağlıdır. Vites kutusu kumanda
•
uygulanan on farklı strateji arasında genel bir
hesaplanır.
ayrım yapar.
Otomatik/spor kipi
Aşağıdaki tabloda farklı stratejiler (kipler)
•
Otomatik/spor kipi sürücülere daha sportif bir
kendilerine tayin edilmiş öncelikle birlikte
sürüş stili için ihtiyaçlarını karşılayacak bir
gösterilmektedir (en düşük numara = en yüksek
vites değiştirme stratejisi sunacak şekilde
öncelik).
tasarlanmıştır. Vites kutusu kumanda birimi,
Öncelik
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Normal kipi vites seçme koşu “D”
Normal kipinde vites kutusu kumanda birimi
özellikle kısmi gaz koşullarında vites yükseltme
işlemlerini daha yüksek motor devrilerine
kaydırır.
•
temelinde vites değiştirme stratejisini seçer:
-
Gaz kelebeği biraz açık
-
Gaz kelebeği yaklaşık olarak yarım açık
-
Gaz kelebeği tam açık
Gaz kelebeği biraz açıkken vites değiştirme
modeli, yakıt tüketimi ve kirletici salımları en
aza indirirken aynı zamanda konforlu bir sürüş
sağlamaya devam edecek şekilde hesaplanır.
Servis Bilgileri
PCM gaz pedalına basılma hızını tespit eder ve
bu bilgileri vites kutusu kumanda birimine
geçer. Gaz pedalına basılma hızı belirli bir eşik
değerini aştığında vites kutusu kontrol ünitesi
otomatik/spor kipine geçer ve vites değiştirme
zamanlamasını buna göre değiştirir.
Yokuş tırmanma kipi
•
Yokuş tırmanma kipi ile vitesler arasında sık
sık ileri geri vites değiştirmeyi önlemek
PCM tarafından iletilen aşağıdaki kriterler
•
Kaz kelebek valfi tam açık konumda iken vites
değiştirme zamanlaması azami güce göre
konumundayken uygulanan stratejidir.
•
•
birimi, tanımlı bir öncelik sıralamasında
Kip
Normal
Otomatik/spor
Yokuş tırmanma
Soğuk çalıştırma
Aşırı ısınma koruması
Durma ve kalkma
Hızlı bırakma
Yokuş inme
Vites Seçme
Acil Durumda çalışma
Normal Kip
•
Gaz kelebek valfi yarım açıkken vites
hedeflenmektedir.
•
Vites kutusu kumanda birimi aracın
hızlanmasına göre PCM tarafından tespit edilen
gaz pedalı konum değişimi uyarınca eğimi
hesaplar.
•
Hesaplanan eğime bağlı olarak 4. vitesten 5.
vitese, 3. vitesten 4. vitese veya 2. vitesten 3.
vitese vites yükseltimi önlenir.
53
Kutulu Araçlar
Soğuk çalışma kipi
Durma ve kalma kipi
•
Soğuk çalışma kipi, vites kutusu sıvısını
NOT: Durma ve kalkma kipi sadece 2.5L Duratec
olabildiğince kısa bir süre içinde çalışma
motorlu araçlar için geçerlidir.
sıcaklığına getirmek gerektiğinde kullanılır.
•
•
Yaklaşık 40ºC’nin altındayken TCC devreye
Durma ve kalkma kipi araç trafikte sürekli
girmez.
durup kalkmak durumundayken aşırı vites
Yaklaşık 5ºC’nin altındaki vites kutusu sıvısı
değişikliklerini önler.
sıcaklıklarında 5. vitese geçişler engellenir.
•
•
•
Vites kutusu kumanda birimi belirli bir süre
Vites kutusu kumanda birimi, vites kutusu
içinde PCM tarafından gönderilen gaz pedalı
sıvısının sıcaklığı 10ºC’yi aştığında veya en
çalışma sayısını sayar ve bunları araç hızı ile
fazla 10 dakika sonra soğuk çalışma kipinden
karşılaştırır. Vites kutusu c kipini tespit ederse
çıkar.
1. vitese geçişleri önler. Bu durumda araç 2.
Vitesteyken de kalkabilecektir.
Aşırı ısınma koruması kipi
•
•
•
Aşırı ısınma koruması kipi vites kutusunu aşırı
hızları veya gaz kelebeğinin daha açık
ısınmaya ve bunun yol açabileceği ciddi
olduğunu tespit ederse bu durumda otomatik
hasarlara karşı korur.
olarak Durma ve kalma kipinden çıkar.
Vites kutusu sıvısı sıcaklığı 120 ºC civarında
bir sıcaklığa ulaşırsa vites kutusu kumandası
Hızlı bırakma kipi
vites kutusu sıvısı sıcaklığının daha fazla
•
vites değiştirme modeli kullanır. Buna ek
54
Gaz pedalı birden bırakıldığında, hızlı bırakma
kipi aniden vites yükseltilmesini önler.
artmasını önleyecek şekilde tasarlanmış bir
•
Vites kutusu kumanda birimi daha yüksek araç
•
Sürücüye daha direk bir sürüş deneyimi
olarak vites kutusu sıvısının sıcaklığı düşürmek
yaşatmak ve (örneğin hızlı viraj alırken) motor
için 2. viteste TCC’de devreye girer.
freninden daha iyi yararlanmak için sistem, gaz
Vites kutusu sıvısı sıcaklığı tekrar yaklaşık 117
pedalı aniden bırakıldığında yaklaşık 50
ºC seviyesine düştüğünde vites kutusu kumanda
km/saatin üzerindeki araç hızlarında hemen bir
birimi aşırı ısınma koruması kipinden çıkar.
sonraki vitese geçilmesini önler.
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Yokuş inme kipi
Vites Seçme Kipi
•
•
•
Yokuş inme kipi yokuş inerken motor
freninden daha iyi yararlanmak için kullanılır.
devreye sokulur ve sürücüye daha doğrudan bir
Yaklaşık 25 km/saatin üzerindeki araç
sürüş deneyimi yaşatmak için tasarlanmıştır.
hızlarında vites kutusu kumanda birimi, gaz
•
•
Vites kutusu kumandası sistemin uygun
kelebeği kapalıyken vites yükseltilmesini önler.
olmayan şekilde çalışmasının sonucunda
Geçerli sürüş koşullarına bağlı olarak sistem 3.,
herhangi bir hasarın meydana gelmemesini
4. veya 5. vitese geçmeyi önler.
sağlar.
Bu koşullar altında yaklaşık 0.2 saniye boyuna
-
Motor devri sınır değerine ulaşıldığında vites
frene basılırsa vites kutusu kumanda birimi,
kutusu kumanda birimi vitesi, otomatik olarak
koşulların uygun olması halinde vites küçültür.
bir sonraki vitese geçirir.
-
otomatik olarak bir vites küçültür.
daha da küçültülmesine yol açabilir.
Gaz kelebeği daha da açılırsa veya araç hızı 25
Motor devri belirli bir değerin altına
düştüğünde vites kutusu kumanda birimi vitesi,
NOT: Fren pedalına art arda basılması vitesin
•
Vites Seçme Kipi doğrudan sürücü tarafından
-
Vites küçültme işlemi motorun azami devir
km/saatin altına düşerse vites kutusu kumanda
sınırının üzerine çıkmasına yol açacaksa vites
birimi yokuş inme kipinden çıkar.
kutusu kumanda birimi, vites küçültme
işleminin gerçekleşmesine izin vermez.
•
Vites Seçme Kipi sürücünün 2. viteste
kalkmasını (kış koşulları) ve yaklaşık 80
km/saate kadar vites küçültmeyi olanaklı kılar.
Servis Bilgileri
55
Kutulu Araçlar
Acil durumda çalışma kipi
•
Belirli sinyallerin gelmemesi halinde vites
kutusu kumanda birimi artık, vites değiştirme
işlemlerinin doğru bir şekilde yapılmasını
garanti edemez, bu durumda otomatik olarak
acil durumda çalışma kipine geçer. Bu durumda
vites kutusu kumanda birimi ana kumanda
gövdesindeki solenoidleri daha fazla
çalıştıramaz.
•
Sürücü aracı kullanmaya devam edebilir ancak
aşağıdaki kısıtlamalar uygulanır:
-
Azami hat basıncı (sert vitese geçme).
-
Vites seçme kolu “D” konumundayken
TCC’siz 4. vites,
-
Vites seçme kolu “R” konumundayken geri
vites.
•
Acil durumda çalışma kipi ana kumanda
gövdesindeki vites konumu seçme kolu ile
uygulanır. Tüm vites değiştirme işlemlerine
sadece hidrolik olarak kumanda edilir.
•
Acil durumda çalışma kipi gösterge
tablosundaki iki yatay çizgi ile gösterilir (resme
bakınız).
56
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
CAN veri yolunda sinyal iletimi
NOT: Elektronik denge programı (ESP) olmayan
araçlardan kilitlenmeyi önleyici fren sistemi (ABS)
kumanda birimi CAN veri yoluna bağlı değildir.
1
3
ESP kumanda birimi
2
PCM
4
Gösterge tablosu
Takma konumu.
•
PCM, bölme duvarının yanında iç kısmın sağ
tarafında bulunmaktadır. Elektrik soketine
motor bölmesinden erişilebilir.
ESP kumanda birimi, hidrolik birimiyle birlikte tek
bir birim oluşturur. Hidrolik birimi motor
bölmesinde, fren hava takviye biriminin altında
bulunmaktadır.
Servis Bilgileri
57
Kutulu Araçlar
Motor devri
Tork düşüş sinyali
•
•
•
PCM, krank mili konum (CKP) algılayıcısından
bir hız sinyali alır.
değiştirme işlemi gerçekleştireceğini CAN veri
Bu sinyal CAN veri yolu vasıtasıyla vites
yolu üzerinden PCM’ye iletir.
kutusu kumanda birimine iletilir.
•
Vites kutusu kumanda birimi bir vites
•
Bu durumda PCM, vites değiştirme işleminin
Vites kutusu kumanda birimi bu sinyali şu
olabildiğince yumuşak ve titreşimsiz
işlevler için kullanır:
gerçeklemesini sağlamak için motor torkunu
düşürür.
-
TCC’ye kumanda etmek
-
araç durur halde iken vitesi otomatik olarak
Araç hızı sinyali
boşa almak (sadece dizel motorlu araçlar)
•
Araç hızı sinyali vites kutusu kumanda
biriminden CAN veri yolu vasıtasıyla PCM’ye
gönderilir.
Yük sinyali
•
•
PCM, CAN veri yolu vasıtasıyla vites kutusu
•
PCM sinyali işler ve bunu yine CAN veri yolu
kumanda birimine iletilen bir yük sinyali saptar.
üzerinden araç hızı olarak gösterge tablosuna
Vites kutusu kumanda birimi bu sinyali şu
gönderir.
işlevler için kullanır:
•
ESP’li araçlarda PCM, ABS tekerlek
-
Vites değiştirme stratejisinin saptanması
algılayıcılarından gelen ve CAN veri yolu
-
ana hat basıncının saptanması
vasıtasıyla alınan sinyalleri kullanır.
-
vites değiştirme zamanlamasının saptanması
Fren basıncı sinyali
Vites seçme kolu konumu
NOT: Dizel motorlu ve ESP’siz araçlar fren
•
basıncı sinyalini doğrudan (CAN veri yolu
üzerinden vites kolu konumunu ve takılan vitesi
üzerinden değil vites kutusu kumanda birimine
yayınlar.
aktaran ayrı bir fren basıncı anahtarı ile
donatılmıştır.
•
Vites kutusu kumanda birimi CAN veri yolu
•
Gösterge tablosunda vites kolunun konumu ve
takılan vites (Vites Seçme Kipi) gösterilir.
Dizel motorlu ve ESP’li araçlarda ESP
kumanda biriminden vites kutusu kumanda
birimine bir fren basıncı sinyali gönderilir. Bu
sinyal, vites kutusu kumanda birimi tarafından,
araç durur halde iken vitesin boşa otomatik
olarak alınması için kullanılır.
58
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
TSS algılayıcısı
•
-
Takma konumu
TSS algılayıcısı vites kutusunun içinde, geri
vites kavramasının üzerinde bulunmaktadır.
•
-
Sinyalin kullanımı
TSS algılayıcısı TSS algılayıcısı geri vites
kavramasının dış tarafı vasıtasıyla vites kutusu
giriş milinin dönme hızını tespit eden endüktif
bir toplayıcıdır.
-
Sinyal, aşağıdaki işlevler için kullanılır.
-
ana hat basıncına kumanda edilmesi,
-
TCC’ye kumanda edilmesi.
•
Sinyal arızasının sonuçları
-
daha sert vites değişiklikleri
-
araç durur halde iken vitesin otomatik olarak
boşa alınmaması (sadece dizel motorlu araçlar)
-
yokuş tırmanma ve yokuş inme kiplerinin
kullanılamaması
Servis Bilgileri
59
Kutulu Araçlar
Orta mil devir algılayıcısı
•
-
Takma konumu.
Orta mil hızı algılayıcısı vites kutusu içinde, 1.
ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisinin
üzerinde bulunmaktadır.
•
-
Orta mil hızı algılayıcısı, 1. ve 2. gezegen dişli
takımının tahrik edilen dişlisi üzerinden dönme
hızını algılayan endüktif bir toplayıdır.
-
Sinyal, kavramaların ve frenlerin devreye
girme ve devreden çıkma zamanlamasını
hesaplamak için kullanılır.
•
-
60
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
OSS algılayıcısı
•
-
Takma konumu
OSS algılayıcısı vites kutusunda park dişlisinin
•
-
OSS algılayıcısı, park dişlisi vasıtasıyla hız
düşürme gezegen dişli takımının dönme çıkış
hızını tespit eden endüktif bir toplayıdır.
-
Park dişlisi hız düşürme dişli takımının
gezegen dişli taşıyıcısının üzerinde
bulunmaktadır.
-
Sinyal, aşağıdaki işlevler için kullanılır.
-
-
-
-
araç hızı için giriş sinyali
•
-
-
-
yokuş tırmanma ve yokuş inme kiplerinin
kullanılamaması
Servis Bilgileri
61
Kutulu Araçlar
TFT algılayıcısı
•
-
Takma konumu.
TFT algılayıcısı vites kutusunda yağ filtresinin
altında bulunmaktadır.
•
-
TFT algılayıcısı vites kutusu sıvısı sıcaklığını
tespit eden bir NTC direncidir.
-
Vites kutusu sıvısı sıcaklığı vites kutusu
kumanda birimi tarafından aşağıdaki işlevler
için kullanılır:
-
-
-
-
aşırı ısınma koruması kipi
-
soğuk çalışma kipi
•
-
Motor soğutucu sıvı sıcaklık (ECT)
algılayıcısından gelen sinyal yedek sinyal
1
TFT algılayıcısı
olarak kullanılır.
-
62
Soğuk çalışma kipi kullanılamaz.
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
TR algılayıcısı
•
-
Takma konumu.
TR algılayıcısı vites kutusu mahfazasının üst
tarafı yakınında, vites seçme kolu milinin
•
-
TR algılayıcısında vites seçme kolu
konumunun temassız olarak tespit edilmesini
sağlayan tümleşik bir devreli dört adet Hall
algılayıcısı bulunmaktadır.
-
Çıkış sinyalleri sayısaldır.
-
TR algılayıcısının sinyali aşağıdaki işlevler
için kullanılır:
-
vites kolu konumunun belirlenmesi,
-
geri vites lamba rölesinin çalıştırılması
-
•
-
-
otomatik/spor, yokuş tırmanma ve yokuş inme
kiplerinin kullanılamaması
-
Servis Bilgileri
63
Kutulu Araçlar
Vites Seçme Anahtarı
•
Takma konumu.
-
Vites seçme anahtarı vites seçme kolunun
•
-
Vites Seçme anahtarı Hall algılayıcılarından ve
tümleşik bir devreden oluşur.
-
Hall algılayıcılarından gelen sinyaller tümleşik
devrede daha sonra vites kutusu kumanda
birimine gönderilen iki sayısal sinyale
-
dönüştürülür. Vites kutusu kumanda birimi bu
1
Taşıyıcı plaka
sinyali kullanarak sürücü taleplerini belirler.
2
Hall algılayıcılar
Sürücü, vites kolunu sağ taraftaki vites
geçidine hareket ettirirse vites kutusu kumanda
birimi Vites seçme kipine geçer.
-
Vites seçme kolu geri çekildiğinde (+) vites
kutusu kumanda birimi araç hızı olanak tanırsa
bir vites yükseltir.
-
Vites seçme kolu ileri itildiğinde (+) vites
kutusu kumanda birimi araç hızı olanak tanırsa
bir vites düşürür.
-
Vites kutusu kumanda birimi, motor devri çok
yüksek ya da çok düşük olduğu için vites
değişikliğinin meydana gelmesine izin vermez
ve bu durumda istenen vites değişikliğini
kaydetmez ve daha sonraki bir aşamada
gerçekleştirmez.
•
-
64
Vites Seçme Kipi kullanılamaz.
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Dahili ve harici sinyaller
Vites kolu
konumu
Hall
algılayıcısı 1
Hall
algılayıcısı 2
Hall
algılayıcısı 3
Hat 1 çıkışı
Hat 2 çıkışı
D
Kapalı
Kapalı
Kapalı
1
1
M
Kapalı
Açık
Kapalı
0
0
+
Kapalı
Açık
Açık
1
0
-
Açık
Açık
Kapalı
0
1
Servis Bilgileri
65
Kutulu Araçlar
Fren lambası anahtarı
•
-
Takma konumu.
Fren lambası anahtarı fren pedalında
bulunmaktadır.
•
-
Fren lamba anahtarından gelen sinyal
aşağıdaki işlevler için kullanılır:
•
-
vites kolu kilit solenoidinin ayrılması
-
TCC’nin devreden çıkarılması,
-
yokuş inme kipi için
-
Vites kolu “P” konumundan çıkarılamaz.
-
Yokuş inme kipi kullanılamaz.
1
66
Fren lambası anahtarı
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Fren basıncı anahtarı
NOT: Fren basıncı anahtarı sadece dizel motorlu
ve ESP’siz araçlara takılmaktadır.
•
-
Takma konumu.
Fren basıncı anahtarı motor bölmesinde yakıt
filtresinin altında bulunmaktadır.
Ön sağ fren kaliperine bakacak şekilde, fren
devresine tümleşiktir.
•
-
Fren basıncı anahtarı fren basıncı oluştuğunda
1
Fren basıncı anahtarı
vites kutusu kumanda birimine bir sinyal
2
Fiş bağlantısı
gönderir.
-
Sinyal sadece araç durur halde iken vitesin
boşa alınması için kullanılır (sadece dizel
motorlu araçlarda)
•
-
Servis Bilgileri
67
Kutulu Araçlar
Ana kumanda gövdesindeki solenoidlere genel bakış
1
PWM solenoid – 3./5. vites kavraması
6
Vites solenoidi SSB
2
Ana düzenleme valfi
7
Vites Solenoidi SSC
3
PWM solenoid - TCC
8
PWM solenoid – 2./4./5. vites freni
4
Vites Solenoidi (SSA)
9
Vites solenoidi – vitesin boşa geçmesi
5
Vites solenoidi – hız düşürme fren bandı
68
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
•
İşlevi
-
Ana düzenleme valfi sinyal genişlik
modülasyonlu (PWM) bir solenoiddir.
-
Sürüş koşullarına göre ana hat basıncına
kumanda eder. Bu da vites değişikliklerin
yumuşak, titreşimsiz meydana gelmesini
sağlar.
•
Parça arızasının sonuçları
-
azami hat basıncı
-
sert vites değişiklikleri
1
Servis Bilgileri
69
Kutulu Araçlar
•
-
İşlevi
PWM solenoid – 2./4./5. vites freni, 2./4./5.
Vites freninin devreye girmesi ve devreden
çıkması sırasındaki sıvı basıncına kumanda
eder.
•
-
azami hat basıncı
-
1
70
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
•
-
İşlevi
PWM solenoid – 3./5. vites kavraması 3./5.
vites kavramasının devreye girmesi ve
devreden çıkması sırasındaki sıvı basıncına
kumanda eder.
•
-
azami hat basıncı
-
1
Servis Bilgileri
71
Kutulu Araçlar
PWM solenoid - TCC
•
-
İşlevi
TCC PWM solenoidi TCC’nin devreye
girmesi ve devreden çıkması sırasındaki
basınca kumanda eder.
-
Elektrik beslemesi olmadığında TCC devreden
çıkar.
•
-
TCC devreye sokulamaz.
1
72
PWM solenoid - TCC
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Vites solenoidleri SSA, SSB ve SSC
•
İşlevi
-
SSA, SSB ve SSC vites solenoidleri ana
kumanda gövdesindeki farklı hidrolik yolları
kavramalara ve frenlere bağlar.
•
-
Vites kutusu kumanda birimi SSA, SSB veya
SSC’de bir arıza tespit ettiğinde otomatik
olarak acil durumda çalışma kipine girer.
1
SSA
2
SSB
3
SSC
Vites solenoidi
Takılan Vites
1
1*
2
3
4
5
SSA
Açık
Kapalı
Açık
Kapalı
Kapalı
Açık
SSB
Açık
Açık
Açık
Açık
Kapalı
Kapalı
SSC
Açık
Açık
Kapalı
Kapalı
Açık
Açık
* Motor freniyle 1. vites (Vites Seçme Kipi)
Servis Bilgileri
73
Kutulu Araçlar
•
-
İşlevi
Hız düşürme fren bandı vites solenoidi hız
düşürme fren bandının devreye girmesine ve
devreden çıkmasına kumanda eder.
•
-
daha sert vites küçültme
1
74
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Vites solenoidi – vitesin boşa geçmesi
•
-
İşlevi
Vitesin boşa alınmasını sağlayan vites
solenoidi aşağıdaki görevleri yerine getirir:
-
araç durur halde iken vitesi boşa almak için
otomatik işlevin gerçekleştirilmesi (sadece
dizel motorlu araçlar)
-
yaklaşık 8 km/saatin üzerindeki ileri bir hızda
geri vitese takıldığında vites kutusunun ciddi
bir şekilde hasar görmesinin önlenmesi.
•
-
Araç durgun halde iken vitesin otomatik olarak
-
Araç ileri hareket ederken geri vitese takılması
halinde ciddi vites kutusu hasarlarını önlemek
mümkün olmaz.
1
Servis Bilgileri
Vites solenoidi – vitesin boşa takılması
75
Kutulu Araçlar
Vites kolu kilit solenoidi
•
-
Takma konumu
Vites seçme kilidi kilit solenoidi vites kolu
konsolunda bulunmaktadır.
•
-
İşlevi
Kontak açıldığında, fren pedalına basıldığında
vites kolu kilit solenoidi çalıştırılır (fren
lambası anahtarı sinyali).
Bu da kilit piminin geri çekilmesini sağlar ve
vites kolu “P” konumundan çıkarılabilir.
-
Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi
solenoidinin şasi bağlantısı ayrıca, “P”
dışındaki tüm vites kolu konumlarında vites
kolu kilit solenoidi vasıtasıyla da yapılır.
-
Bu şasi bağlantısı aynı zamanda, vites kolu
nun “P” konumunda olup olmadığını gösterge
tablosu ve GEM’ye bildirmek için kullanılır.
•
-
Vites kolu kilit solenoidi arızalıysa veya fren
lambası anahtarı sinyali gelmiyorsa veya şasi
bağlantısı kesilmişse vites kolu “P”
konumundan çıkarılamaz.
-
Vites kolu kilidi, kapağı açıp vites kolu “P”
konumundan çıkarılana kadar açıklıktan uygun
-
76
bir nesne ile bastırmak suretiyle elle açılabilir.
1
Vites kolu kilit solenoidi
Vites kolu “P” konumuna geri itildiğinde
2
Kilit pimi
tekrar kilitlenir.
3
Elle açma açıklığı
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi solenoidi
•
-
Takma konumu.
Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi kontak
kilidine tümleşiktir.
•
-
İşlevi
Vites kolu “P” konumundayken vites seçme
kolu kilit solenoidi üzerinden sağlanan şasi
bağlantısı kesilir. Kontak anahtarı çıkarma
engelleyicisi solenoidinin kilit pimi kontak
kilidine kenetlenmez. Kontak anahtarı “0”
konumuna çevrilip kontak kilidinden
çıkartılabilir.
-
1
Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi
solenoidi
Tüm diğer vites kolu konumlarında şasi
bağlantısı vites kolu kilit solenoidi üzerinden
sağlanır. Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi
solenoidinin kilit pimi kontak kilidine
kenetlenir. Kontak anahtarını “0” konumuna
çevirmek ve kontak kilidinden çıkartmak
mümkün değildir.
•
-
Şasiye kısa devre kontak anahtarını kontak
kilidinden çıkarmayı imkansız kılar.
-
Elektrik devresindeki kopukluk kontak
anahtarını tüm vites kolu konumlarında kontak
kilidinden çıkarmayı imkansız kılar.
Servis Bilgileri
77
Kutulu Araçlar
Gösterge tablosu
•
-
İşlevi
Gösterge tablosunda sürücüye geçerli vites
kolu konumu veya takılan vites (Vites Seçme
Kipi) gösterilir. Bu sinyal vites kutusu
kumanda biriminden CAN veri yolu
vasıtasıyla iletilir.
-
Vites kolu “P” konumundayken gösterge
tablosu ayrıca, vites kolu kilit solenoidinden
vites kolunun gerçekten “P” konumunda olup
olmadığını teyit eden bir sinyal alır.
-
Gösterge tablosu, bu sinyalle bir uygunluk
kontrolü uygular ve hem vites kutusu kumanda
birimi hem de vites kolu kilit solenoidi sinyali
gelene kadar “P” ibaresini (güvenlik
gerekçesiyle) görüntülemez.
•
Parça/sinyal arızasının sonuçları
-
CAN veri yolu üzerinden sinyal
1
Geçerli vites kolu konumu
alınamadığında gösterge tablosunda vites kolu
2
Takılan vites
nun konumu veya takılan vites
görüntülenemez.
-
Vites kolu kilit solenoidi bağlantısı
kesildiğinde “P” görüntülenmez.
78
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
GEM
•
-
Takma konumu.
GEM, yolcu bölmesinde torpido gözünün
altında bulunmaktadır.
•
-
İşlevi
Vites kolu “P” konumunda değilken kontak
anahtarı “1” konumuna çevrildiğinde GEM,
otomatik vites kutusuyla birlikte sürücüyü
uyaran bir uyarı sesi çıkarır. GEM, vites kolu
kilit solenoidinden vites kolunun “P”
konumunda olup olmadığı bilgisini alır.
•
-
Bağlantı kesilirse GEM bir uyarı sesi
vermeyecektir.
Servis Bilgileri
79
Kutulu Araçlar
Geri vites lamba rölesi
•
Takma konumu
-
Geri vites lamba rölesi merkezi sigorta
kutusunda (CJB) bulunmaktadır.
•
İşlevi
-
Geri vites lamba rölesi vites kolu “R”
konumuna getirildiğinde TR algılayıcısından
bir sinyal alır ve geri vites lambalarını yakar.
•
-
TR algılayıcısı bağlantısı kesilirse geri vites
lambası yakılmayacaktır.
80
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Sıvı seviyesi denetimi
NOT: Tam işlem sırasının ayrıntıları ve teknik
özellikler geçerli Servis Yayınında bulunabilir.
NOT: Vites kutusunun düzenli çalışması için vites
kutusu sıvı seviyesinin doğru olması hayati öneme
sahiptir.
NOT: Daima belirtilen özelliklere sahip vites
kutusu sıvısını kullanın.
NOT: Vites kutusu sıvısı sıcaklığı sıvı seviyesi
kontrolü sırasında 35ºC ila 45ºC arasında olmalıdır.
NOT: Vites kutusu sıvısı vites kutusunun hizmet
ömrü boyunca kullanılmak üzere tasarlanmıştır ve
değiştirilmesi gerekmez???
•
Aracın düzgün bir zeminde durduğundan ve
vites kolunun “P” konumunda olduğunda emin
olun.
•
•
WDS’yi bağlayın ve vites kutusu sıvı
1
Vites kutusu sıvısı doldurma boynu
sıcaklığını sorgulayın.
2
Sıvı seviyesi kontrol tapası
Motoru vites kutusu sıvı sıcaklığı 30ºC’ye
ulaşana kadar rölantide çalıştırın.
•
Vites kolunu art arda yavaşça tüm konumlara
getirip daha sonra “P” konumuna çekin.
•
Sıcaklık 35 ºC’ye ulaştığında sıvı seviyesi
kontrol tapasını açın.
•
Delikten vites kutusu sıvısı gelirse, akış durana
kadar bekleyin.
•
Vites kutusu sıvısı gelmezse, seviye kontrol
tapası deliğinden sıvı gelene kadar doldurma
boynundan vites kutusu sıvısı ekleyin.
Servis Bilgileri
81
Kutulu Araçlar
TR algılayıcısının ayarlanması
NOT: TR algılayıcısı ayarlama işlemleri vites
kolu “D” konumundayken gerçekleştirilmelidir.
•
TR algılayıcısına ulaşabilmek için ilk önce
aküyü ve konsolunu sökmek ve bazı soket
bağlantılarını ayırmak gereklidir.
•
TR algılayıcısındaki tespit cıvatalarını sökün.
•
TR algılayıcısını ayarlamak için özel aleti
1
Tespit cıvatası
2
Özel alet
kullanın ve ardından cıvataları belirtilen
değerlere sıkın.
82
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Test Soruları
Doğru cevabı işaretleyin veya boşlukları doldurun.
1.
Vites Seçme Kipinde TCC hangi viteste devreye sokulabilir?
❏
a. tüm ileri viteslerde
❏
b. 2., 3., 4. ve 5. viteste
❏
c. 3., 4. ve 5. viteste
❏
d. 4. ve 5. viteste
2.
Yağ pompası tasarımı
❏
a. kanat hücreli pompadır
❏
b. radyal pistonlu pompadır
❏
c. G-çarklı pompadır
❏
d. hilal biçimli pompadır
3.
Gezegen dişli takımlarında:
❏
a. iki basit gezegen dişli takımı ve bir Ravigneaux gezegen dişli takımı bulunmaktadır
❏
b. iki basit gezegen dişli takımı ve bir Simpson gezegen dişli takımı bulunmaktadır
❏
c. üç basit gezegen dişli takımı bulunmaktadır
4.
Vites kutusunda:
❏
a. üç kavrama ve dört fren bulunmaktadır
❏
b. dört kavrama ve dört fren bulunmaktadır
❏
c. beş kavrama ve dört fren bulunmaktadır
❏
d. dört kavrama ve beş fren bulunmaktadır
Servis Bilgileri
83
Kutulu Araçlar
Test Soruları
5.
3.viteste, 1. ve 2. gezegen dişli takımlarını herhangi bir göreceli hareket yapmadan dönmesine yol
açan nedir?
❏
a. İki parçanın eş zamanlı olarak tahrik edilmesi.
❏
b. 2./4./5. vites ve geri vites freninin eş zamanlı olarak devreye girmesi.
❏
c. Çıkış tahrik gücünün iki parçadan eş zamanlı olarak alınması.
❏
d. 1. gezegen dişli takımının yapısı nedeniyle.
6.
5.viteste, hız düşürme gezegen dişli takımlarını herhangi bir göreceli hareket yapmadan dönmesine
yol açan nedir?
❏
a. İki parçanın eş zamanlı olarak tahrik edilmesi.
❏
b. 5. vites kavramasının gezegen dişli taşıyıcısı ile çember dişliyi bağlaması.
❏
c. 5. vites kavramasının çember dişliyi hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisine bağlaması.
❏
d. Hız düşürme fren bandının gezegen dişli taşıyıcısı ile çember dişliyi bağlaması.
7.
Vites kolu “D” konumunun aksine Vites Seçme Kipinde araç, 1. ve 2. viteste de motor frenini
kullanabilir. Bu ek olarak aşağıda belirtilenlerin devreye girmesi ile sağlanır:
……………………………………………………….
Ve…………………………………………………….
……………………………………………………….
8.
Vites kutusu kumanda birimi:
❏
a. bölme duvarının yanında iç kısmın sağ tarafında bulunmaktadır.
❏
b. motor bölmesinde akünün yanında bulunmaktadır.
❏
c. sol A direğinde kapağın altında bulunmaktadır.
❏
d. sağ A direğinde kapağın altında bulunmaktadır.
9.
Acil durumda çalışma kipi aracın aşağıdaki koşullarda kullanılmasına olanak tanır:
❏
a. 1. vites ve geri vites.
❏
b. 2. vites ve geri vites.
❏
c. 3. vites ve geri vites.
❏
d. 4. vites ve geri vites.
84
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Test Soruları
10.
TFT algılayıcısının arızalanması halinde vites kutusu kumanda birimi otomatik olarak hidrolik acil
durumda çalışma kipime geçer.
❏
a. doğru
❏
b. yanlış
11. TR algılayıcısı:
❏
a. dört katlı bir Hall algılayıcısıdır
❏
b. bir potansiyometredir
❏
c. bir kayar temaslı anahtardır
❏
d. endüktif bir döner konumlu algılayıcıdır
12.
Sürücü tarafından Vites Seçme Kipinde seçilen bir vites, vites kutusunda daima devreye girer.
❏
a. doğru
❏
b. yanlış
13.
Ana kumanda gövdesi şunları içerir:
❏
a. iki PWM solenoidi ve yedi vites solenoidi
❏
b. üç PWM solenoidi ve altı vites solenoidi
❏
c. dört PWM solenoidi ve beş vites solenoidi
❏
d. beş PWM solenoidi ve dört vites solenoidi
14.
SSA, SSB veya SSC vites solenoidlerinden biri arızalanırsa vites kutusu kumanda birimi otomatik
olarak acil durumda çalışma kipine geçer.
❏
a. doğru
❏
b. yanlış
15.
Gösterge tablosu CAN veri yolu üzerinde PCM tarafından işlenmiş bir araç hızı sinyali alır.
❏
a. doğru
❏
b. yanlış
Servis Bilgileri
85
Kutulu Araçlar
Test Soruları
16.
Aşağıdaki parçalardan hangisi vites kolu “P” konumundayken vites kolu kilit solenoidinden bilgi
almaz?
❏
a. kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi solenoidi
❏
b. PCM
❏
c. gösterge tablosu
❏
d. GEM
86
Servis Bilgileri
Kutulu Araçlar
Amaçlar
•
vites kutusu sıvı devresini açıklayabileceksiniz.
Servis Bilgileri
87
2. Ders –Vites Kutusu/ Vites Kutusu Soğutması– 5 Vitesli Otomatik Vites Kutulu Araçlar
Vites Kutusu Soğutma Sistemi
Soğutma devresi
A
B
1
2
88
Dizel motorlu araçlar
2.5L Duratec motorlu araçlar
Yoğunlaştırıcı/vites kutusu sıvı soğutucusu –
dizel motor
vites kutusu sıvı soğutucusundan
3
4
5
vites kutusu sıvı soğutucusuna
Aşırma valfi
Vites kutusu sıvı soğutucusu (2.5L Duratec
motor)
Servis Bilgileri
Vites Kutusu Soğutma Sistemi
NOT: Vites kutusunda herhangi bir metal talaşı
tespit edilmesi halinde yeni bir vites kutusu
takılmalıdır. Bu durumda yeni bir vites kutusu
soğutucusu da takılmalıdır. Bu, soğutucu sıvı
devresinde bulunabilecek metal talaşlarının yeni
vites kutusunu bozmasını veya aşırma valfinin
çalışması üzerinde ters etki yapmasını önleyecektir.
NOT: Yeni vites kutuları “aşırı doldurulmuştur”.
Bu yeni vites kutusunun vites kutusu sıvısı soğutma
devresini doldurmak için gerekli sıvı miktarını
içerdiği anlamına gelir.
•
Dizel motorlu araçlarda vites kutusu sıvı
soğutucusu ve A/C yoğunlaştırıcısı ortak bir
parçada tümleşiktir. Bu durumda alt dörtte
üçlük kısmı vites kutusu sıvı soğutucusu
tarafından alınır.
•
2.5L Duratec motor ayrı bir vites kutusu sıvı
soğutucusu ile donatılmıştır.
•
Vites kutusu sıvısının daha hızlı ısınması için
her iki varyantta yağ devresine aktif bir aşırma
valfi eklenmiştir. Bu aşırma valfi termostata
benzer bir şekilde çalışmaktadır ve yaklaşık 74
– 88 ºC sıcaklıkta vites kutusu sıvı soğutucusu
üzerinden akışı başlatır. Bu da vites kutusu
sıvısının hızla çalışma sıcaklığına ulaşmasını
sağlar.
Servis Bilgileri
89
Test Soruları
Doğru cevabı işaretleyin veya boşlukları doldurun.
1.
Vites kutusunun vites kutusu sıvısındaki metal talaşı veya birikinti nedeniyle değiştirilmesi
gerektiğinde vites kutusu sıvı soğutucusu da değiştirilmelidir.
❏
a. doğru
❏
b. yanlış
2.
Sıvı devresindeki aşırma valfinin amacı nedir?
❏
a. sıvı devresini aşırı ısınmaya karşı korumak için
❏
b. vites kutusu sıvısının çalışma sıcaklığına daha çabuk ulaşmasına yardımcı olmak için
❏
c. vites kutusu sıvı soğutucusu sıkı değilse kaçakları önlemek için
❏
d. vites kutusu sıvı soğutucusunun kirlenmesini önlemek için
90
Servis Bilgileri
Amaçlar
•
harici kumandaları açıklayabileceksiniz.
Servis Bilgileri
91
Harici Kumandalar
Vites seçici teli
92
Servis Bilgileri
Harici Kumandalar
1
Koruyucu kapak
4
Ayarlama cihazı
2
Vites seçici teli
5
Vites seçme mil kolu
3
Bilye kafası
Yerleşimi
İşlevi
•
•
Tel, vites seçme kolundaki bir bilye kafasına
eksenel yönde hareket etmektedir.
klipsle tespit edilmiştir.
•
Tel vites kutusu tarafında vites seçme mil
Vites teli vites seçme kolunun çalıştırılması ile
•
Vites seçme mil kolu, eksenel hareketi vites
seçme milinin dönme hareketine dönüştürür.
kolundaki bir bilye kafasına klipsle tespit
edilmiştir.
•
•
Vites kutusundaki koruyucu bir kapak
Ayarlama cihazı vites seçme telinin vites
kutusu ucunda bulunmaktadır.
mekanizmayı kir ve diğer kirleticilere karşı
korur.
Servis Bilgileri
93
Harici Kumandalar
Vites seçici telinin ayarlanması
•
İlk önce vites kolunu “D” konumuna getirin.
•
Vites kutusu tarafındaki koruyucu kapağı
çıkartın.
•
Mandalı açın.
•
Vites seçme mil kolunu “D” konumuna getirin.
•
Vites seçme kolu telinin gergin olmadığından
emin olun.
•
Mandalı kapatın.
•
Vitese kolunun konumlarını, araç içerisinde
motor çalışır durumdayken kontrol edin.
•
94
Vites kutusu tarafındaki koruyucu kapağı takın.
1
“P”
2
“R”
3
“N”
4
“D”
Servis Bilgileri
Test Soruları
1. Ders – Otomatik Vites Kutusu/Diferansiyelli Vites Kutusu – 5 Vitesli Otomatik Vites Kutulu Araçlar
1. a
2. c
3. c
4. d
5. a
6. b
7. geri vites freni, hız düşürme fren bandı
8. c
9. d
10. b
11. a
12. b
13. c
14. a
15. a
16. b
2. Ders – Vites Kutusu/Vites Kutusunun Soğutulması – 5 Vitesli Otomatik Vites Kutulu Araçlar
1. a
2. b
Yıldız (*) ile işaretli olanlar hariç olmak üzere kısaltmalar SAE J1930 standartlarına uyumludur.
Servis Bilgileri
95
2002.50 Mondeo
Kısaltmalar listesi
ABS* Kilitlenmeyi Önleyici Fren Sistemi
CKP* Krank Mili Konumu
ECT* Motor Soğutma Sıvısı Sıcaklığı
GEM* Genel Elektronik Modülü
OSS* Çıkış Mili Hızı
PCM* Güç Aktarım Sistemi Kumanda Modülü
TCC* Tork Dönüştürücü Kavraması
TFT* Vites Kutusu Sıvı Sıcaklığı
TR*
Vites Kolu Konumu
TSS* Türbin Mili Hızı
96
Servis Bilgileri

2002.50 Mondeo

Transkript

Benzer belgeler

Rapid Ek Kılavuz