tuncelġ ġlġ kanoğlu mahallesġndekġ yapılarda görülen su – nem

ISSN: 2148-0273 Cilt 4, Sayı 2, 2016
Vol. 4, Issue 2, 2016
TUNCELĠ ĠLĠ KANOĞLU MAHALLESĠNDEKĠ YAPILARDA
GÖRÜLEN SU – NEM KAYNAKLI HASARLARIN
DEĞERLENDĠRĠLMESĠ
Ali Ġlhan SÖYLEMEZ 1, Sibel HATTAP2, Düzgün DOĞAN3, Ahmet KONUġ4,
Yakup ÖLKER5
Özet
Tunceli Ġli Kanoğlu Mahallesindeki Mühendislik ve Mimarlık Uygulamalarındaki su-nem
sorunlarından kaynaklanan pek çok yapısal hasara rastlanmıĢtır. Yapılara su ve nemin etkisini çeĢitli
Ģekillerde görmek mümkündür. Yapılan çalıĢma sonucunda boyalarda çiçeklenme, kabarma, ĢiĢme,
cephede renk kirliliği, istinat duvarlarında yıkılma, betonarme yapılarda parça kopması, donatı korozyonu
gibi yapı elemanlarında ciddi hasarlar sıklıkla görülmektedir.
Anahtar kelimeler: su - nem, boya hasarları, betonarme yapılar, Tunceli
1
Lisans öğrencisi, Tunceli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, ĠnĢaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli,
e-mail: [email protected]
2
Yrd.Doç.Dr., Mimar sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, MYO Mimari Restorasyon Programı
e-mail:
[email protected]
3
Lisans öğrencisi, Tunceli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, ĠnĢaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli,
e-mail: [email protected]
4
Lisans öğrencisi, Tunceli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, ĠnĢaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli,
e-mail: [email protected]
5
Lisans öğrencisi, Tunceli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, ĠnĢaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli,
e-mail: [email protected]
Ali Ġlhan SÖYLEMEZ, Sibel HATTAP, Düzgün DOĞAN, Ahmet KONUġ, Yakup ÖLKER | 26
WATER AND MOĠSTURE DAMAGES SEEN ĠN ENGĠNEERĠNG
AND ARCHĠTECTURAL APPLĠCATĠONS AT KANOĞLU
STREET-TUNCELĠ PROVĠNCE
Abstract
Many structural damages arising from water-moisture problems have been encountered in
Engineering and Architectural Application in Tunceli province, Kanoglu Quarter. Water and moisture
affects on structures can be seen in various ways. As a result of the study, serious damages in building
elements such as blooming, rise, bloating in paints, color pollution on fronts, collapse of retaining walls,
breaking parts in reinforced concrete structures, reinforcement corrosion, etc. are often seen in structures.
Key words: water-moisture, paint damage, reinforced concrete structures, Tunceli
1. GiriĢ
Tunceli ilinin merkez nüfusu 38.878 kiĢidir. Tunceli Merkezde yaklaĢık 1650 bina
bulunmaktadır. Tunceli ili merkez Kanoğlu Mahallesi nüfusu ortalama 1.200 kiĢidir.
Kanoğlu Mahallesi’nde yaklaĢık 50-60 kadar bina ve 200 civarında hane bulunmaktadır
(URL 1, 2016).
Yapı ömrü ve dayanıklılığı açısından en büyük tehdit “su” dur. Yapıya sızan su;
yapıların taĢıyıcı kısımlarındaki donatıları korozyona uğratarak, kesitlerinin azalmasına
ve yük taĢıma kapasitesinin ciddi miktarlarda düĢmesine neden olur. Ayrıca yapı
bileĢeni içerisinde su, soğuk mevsimlerde donarak, sıcak mevsimlerde ise buharlaĢarak
beton bütünlüğünün bozulmasına ve çatlakların oluĢmasına yol açar. Bunun dıĢında
zemin rutubeti veya zemin suyu içerisinde bulunan sülfatlar, temel betonuyla kimyasal
reaksiyonlara girerek beton kompozisyonunun bozulmasına neden olur. Bu da yapı
ömrünü ve dayanımını olumsuz yönde etkiler. Su ayrıca, binalarda insan sağlığı
açısından zararlı küf, mantar vb. organik maddelerin oluĢumuna da yol açmaktadır
(URL 2, 2016).
27 | Tunceli Ġli Kanoğlu Mahallesindeki Yapılarda Görülen Su – Nem Kaynaklı Hasarların
Değerlendirilmesi
ġekil 1. Kanoğlu Mahallesinden genel bir görünüm
2. Metot ve Yöntem
Tunceli Ġli Kanoğlu Mahallesinde Mühendislik ve Mimarlık uygulamaları su-nem
sorunları açısından incelenmiĢtir. Farklı örnekler fotoğraflanıp, su-nem hasarları ele
alınmıĢtır. Gerekli değerlendirmeler yapılıp, yapılarda su-nemin önemi vurgulanmıĢtır.
3. Kanoğlu Mahallesindeki Mühendislik ve Mimarlık Uygulamalarında Su-Nem
Hasarları
ÇeĢitli mühendislik ve mimarlık uygulamaları su-nem hasarları açısından ele alınıp
gerekli inceleme, değerlendirmeler yapılmıĢtır. Su-nem hasarlarına dikkat çekilmeye
çalıĢılmıĢtır.
Yapıda su yalıtımı olmadığı için betonda zamanla
çatlamalar meydana gelmiĢtir. KiriĢte meydana gelen
hasarlar betonun kabarıp mukavemetinin azalmasına
neden olmuĢtur.
ġekil 2. Su yalıtımı eksikliğinden kaynaklı duvarda
küflenme ve çökme meydana gelmiĢtir.
Ali Ġlhan SÖYLEMEZ, Sibel HATTAP, Düzgün DOĞAN, Ahmet KONUġ, Yakup ÖLKER | 28
ġekil 5. Su ve ısı yalıtımı eksikliğinden dolayı
duvarda dökülme ve küflenme meydana gelmiĢtir.
Yapıda
ġekil 3. Tesisat yalıtımı eksikliğinden kaynaklı
tesisatta hasar meydana gelmiĢtir.
Tesisat yalıtımı yapılmadığı görülmektedir. Çünkü
boruda
ısı
kaybını
önleyecek
hiçbir
dıĢ
kısımda
mantolama
olmadığı
için
kabarmanın, çatlamaların oluĢtuğu ve iklim etkilerine
karĢı dayanıksız olduğu görülmektedir. Böyle bir yapı
da enerji kaybının da yüksek olduğu söylenebilir.
malzeme
kullanılmamıĢtır.
ġekil 4. Hatalı uygulama ve eksik malzemenin
kullanılmasından dolayı yağmur ve kar suları istinat
duvarının çökmesine neden olmuĢtur.
ġekil 6. Çatı yalıtımı eksikliğinden dolayı ısı kaybı
oluĢacak ve zamanla oluĢan böcekler çatı iskeletine
zarar verecektir.
Çatı kısımlarında ısı kaybını minimuma indirmek için
Bu tür istinat duvarlarının çökmemesi için yeteri kadar
iç yalıtım uygulanması gerekir. Isı kaybının yanında,
barbakan ve sağlam bir taĢ duvar iĢçiliği gereklidir.
zamanla
oluĢan
böcekler
çatı
iskeletine
zarar
vermektedir. Çatı yalıtım malzemesi olarak genellikle
camyünü veya taĢyünü kullanılmaktadır.
29 | Tunceli Ġli Kanoğlu Mahallesindeki Yapılarda Görülen Su – Nem Kaynaklı Hasarların Değerlendirilmesi
ġekil 7. Seramik yer döĢemesinde doğru derz dolgu
uygulaması bakteri oluĢturmaz ve dayanımı yüksektir.
ġekil 9. Su yalıtımı eksikliğinden kaynaklı tavanda
renk değiĢimi ve küflenme meydana gelmiĢtir.
Fayans aralarına epoksi derz dolgu malzemesi
Yapıda çatı bulunmadığından dolayı yağmur, kar
uygulanmaktadır. Uygulanan bu epoksi kimyasallara
suları
ve
Antibakteriyel
bozunmalar görülmektedir. Tavana sızan su zamanla
özelliklere sahip olup, küf, mantar ve bakteri
döĢemede bulunan donatıyı korozyona uğratmıĢ ve
oluĢturmaz. AĢınma dayanımı yüksektir.
betonun mukavemetini düĢürmüĢtür.
asitlere
karĢı
dayanıklıdır.
ġekil 8. Bina dıĢ cephesinde iklim Ģartlarından dolayı
betonda dökülme, kırılma ve küflenme meydana
gelmiĢtir.
vb.
dıĢ
etkilerin
tavanda
oluĢturduğu
ġekil 10. Su yalıtımı eksikliğinden dolayı çatlamalar
meydana gelmiĢ ve kolon donatısı korozyona
uğramıĢtır.
Yapıda
çatı
bulunmadığından
dolayı
kolonda
Bu sorunun giderilebilmesi için ustalık gerektiren bir
çatlamalar meydana gelmiĢtir. Kolona sızan su
iĢçilik, kaliteli beton kullanımı ve bunların yanında
zamanla kolon donatısını korozyona uğratıp kolon
yalıtım uygulaması yapılmalıdır.
mukavemetini düĢürmüĢtür.
Ali Ġlhan SÖYLEMEZ, Sibel HATTAP, Düzgün DOĞAN, Ahmet KONUġ, Yakup ÖLKER | 30
ġekil 11. Temelde hatalı su yalıtımı uygulanması
suyun yapıya sızmasına neden olmuĢtur.
Bohçalama metodu, bina temelinin bir membran
tabakası ile çepeçevre sarılmasıdır. Bu yöntemde önce
yalıtım tabakası hazırlanır ve bu ”bohça”nın içine
temel oturtulur.
Temel etrafına bitümlü malzeme konulmasıyla suyun
temele zarar vermesi önlenmiĢ olur. Yapıda EPS’lerin
kilit Ģeklinde yerleĢtirilmeyip, aralıklı atılması suyun
yapıya sızmasına neden olmuĢtur.
ġekil 12. Oluk uygulamasında ki hatadan dolayı su
sızıntıları meydana gelmiĢtir.
Oluk giderlerinin montajı doğru uygulanmamasından
ötürü su sızıntısı olduğu ve zamanla sızan suyun yapı
yüzeyindeki betonu aĢındırdığı görülmektedir. Bu da
yapıda zamanla ciddi hasarlara yol açabilmektedir.
31 | Tunceli Ġli Kanoğlu Mahallesindeki Yapılarda Görülen Su – Nem Kaynaklı Hasarların Değerlendirilmesi
ġekil 14. Bodrum etrafına yalıtım.
Bodrumun dolgu sırasında zarar görmemesi ve dıĢ
etkilerden
korunması
için
poliüretan
köpük
kullanılmıĢtır. Poliüretan köpük ısı yalıtımı, ses
yalıtımı ve akustik düzenleme malzemesi olarak
kullanılmaktadır.
ġekil 13. Kapiler emme ile bina dıĢ cephesinde
çatlamalar, dökülmeler ve çiçeklenmeler meydana
gelmiĢtir.
Bu tür durumların önüne geçebilmek için zemin ve dıĢ
cephe yalıtım uygulamasının yapılması gerekir.
Böylece binanın dıĢ ortam Ģartlarına karĢı dayanımını
arttırabilir ve dıĢ cephedeki görsel bozunmaları da
ortadan kaldırabilir.
ġekil 15. Bodrum katında su yalıtımı eksikliği suyun
bodruma sızmasına ve bodrumu su basmasına neden
olmaktadır.
Bodrumun dıĢ cephesine zift sürülmüĢtür. Zifti
korumak için koruyucu bir tabaka kullanılmıĢtır. Bina
çevresine dolgu vb. iĢlerin yapılmasında ziftin zarar
görmemesi sağlanmıĢtır.
Ali Ġlhan SÖYLEMEZ, Sibel HATTAP, Düzgün DOĞAN, Ahmet KONUġ, Yakup ÖLKER | 32
ġekil 16. Hatalı dübel uygulanmasından dolayı yapıda
uygulanan yalıtımın hatalı olmasına sebep olmuĢtur.
Isı yalıtım levhalarının binaların dıĢ cephelerine
tutunmasında dübeller büyük rol oynar. Dübeller,
ġekil 18. Temelde doğru yalıtım uygulanması beton
özellikle rüzgarın bina yüzeyinde oluĢturduğu vakum
ve demir donatısının zarar görmesini engeller.
etkisine karĢı koymaktadırlar. Dübel EPS ve XPS
köpüğünü duvara mantolamada
kullanılmaktadır.
ġekilde dübel, uygulandığı EPS yüzeyini bozmuĢ ve
yapıya uygulanan yalıtımın hatalı olmasına sebep
Temele suyun girmemesi için membran malzemesi
yapıĢtırıldığı görülmektedir. Bu da beton ve demir
donatısının zarar görmesini engeller. Yapının ömrünü
uzatmıĢ olur.
olmuĢtur.
ġekil 17. Tesisat yalıtımında doğru uygulama elektrik
kablolarının ve boruların korunmasını sağlamaktadır.
Tesisatı oluĢturan boruların, tankların, depoların,
klima kanallarının, vana ve armatürlerin, içerisinden
geçen akıĢkanın sıcak ya da soğuk oluĢuna göre uygun
yalıtım malzemeleri ile yalıtılması gerekmektedir.
Havalandırma pervanelerinin elektrik kabloları nın
korunması için koruma tabakası ile sarılmıĢtır.
ġekil 19. Ġç duvar yalıtımı olmayan duvarlarda ısı
kaybına oluĢmaktadır.
EPS malzemesi sandwiç duvar ısı yalıtımı yapılmıĢtır.
Duvarın iki duvar olarak birbirinden bağımsız
çalıĢmasına neden olur. Depremlerden sonra bu tip
duvar uygulamalarında ciddi hasarlar gözlendiği için,
bu uygulamadan vazgeçilmiĢtir. Tunceli’de genel
olarak tercih edilmemektedir.
33 | Tunceli Ġli Kanoğlu Mahallesindeki Yapılarda Görülen Su – Nem Kaynaklı Hasarların Değerlendirilmesi
ġekil 22. Su yalıtımı eksikliğinden dolayı duvarda
kabarmalar ve rutubet oluĢmuĢtur.
Bina iç duvarlarda yalıtımın yetersizliğinden dolayı
ġekil 20. Çatılarda doğru uygulanmamıĢ su yalıtımı su
sızmasına sebep olmaktadır.
duvarda kabarmalar ve rutubet oluĢmaktadır. Bu da
Baca dibi bandı, bacanın taban dönüĢlerinde su
cephelerde bu duruma sık rastlanmaktadır.
insan sağlığına zarar verir. Genel olarak kuzey
izolasyonu sağlaması için kullanılır. Baca kenarından
akan suyu kiremit üzerine aktararak çatı altına
geçmeden tahliyesini sağlar. Arka tarafının tamamen
su yalıtımında etkili bitüm yapıĢkan bandı ile
kaplanmıĢ olması sayesinde uygulama yerlerine
kolayca yapıĢtırılabilmektedir.
ġekil 23. Çatıya Shinle uygulanması
Asfalt kiremit, ülkemizde geleneksel çatı kaplama
malzemesi olarak sert ve kırılgan kaplamalar nedeni
ile karĢılaĢtığınız sorunların hiçbirini yaĢatmaz.
ġekil 21. Yapıda ses yalıtımı yapılmaması sesin
yapının diğer alanlarına geçmesine ve rahatsızlık
vermesine sebep olmaktadır.
DiĢli döĢemelerde düzgün bir tavan elde etmek
amacıyla diĢlerin arasına dolgu malzemesi yerleĢtirilir.
Bu döĢemelere asmolen döĢeme denir. Asmolen
döĢeme ses yalıtımı sağlamaktadır.
Hafifliği ile binamızın taĢıdığı yük azalır, deprem
güvenliğini arttırır. Ayrıca kırılmama özelliği ile bina
ömrü boyunca çatıyı ve yapıyı korumaktadır.
Ali Ġlhan SÖYLEMEZ, Sibel HATTAP, Düzgün DOĞAN, Ahmet KONUġ, Yakup ÖLKER | 34
ġekil 24. Çatıdaki su-nem yalıtımsızlığından
kaynaklanan saçaklarda görülen boya ve sıvadaki
bozunmalar.
ġekil 26. Doğru su yalıtım uygulaması su hasarlarını
engellemektedir.
Epoksi esaslı astar sürüldükten sonra püskürtme su
Çatı binayı üstten kar, yağmur, rüzgar, hava gibi
yalıtım malzemesi uygulanır. Bu sayede doğru bir
olumsuzluklara karĢı koruyup, üzerine gelen suları
yalıtım uygulanması sağlanır.
akıtabilmesi için çatı yüzeyi meyilli yapılıp su
oluklara aktarılır. ġekildeki yapıda çatıda oluk
olmadığından
dolayı
saçaklarda
boya
hasarları
meydana gelmiĢtir.
ġekil 27. YanlıĢ kanal uzantısından dolayı su akıĢ
güzergahı belirlemiĢtir ve bu durum istinat duvarına
zamanla zarar vermektedir.
Mahalle içinden uzanan kanalın bitiĢ noktası bu istinat
duvarı
ġekil 25. Ġstinat duvarında su tahliye boruları
(barbakan) duvar arkasındaki sızıntıyı elimine
etmektedir.
Drenaj sistemi: kayma yüzeyinde aĢırı hidrostatik
etkiyi ve duvar arkasındaki sızıntı suyunu ve yağıĢtan
ötürü oluĢacak sızıntıyı elimine etmesi gerekmektedir.
Barbakanlar suyun tahliyesini sağlamak için istinat
duvarına yerleĢtirilir.
merdivenlerinin
son
basamağına
denk
gelmektedir. Dolayısıyla su kendine istinat duvarı
arasından yol bulmuĢ ve yol ve kaldırım üzerine su
akmıĢtır.
Bu
istinat
duvarının
olmayacağı görülmektedir.
ömrünün
uzun
35 | Tunceli Ġli Kanoğlu Mahallesindeki Yapılarda Görülen Su – Nem Kaynaklı Hasarların Değerlendirilmesi
4. Sonuçlar
Temellerde su yalıtımının önemini ortaya çıkaran en büyük etken, yalıtım uygulanmamıĢ
elemanlarda ve yetersiz, kalitesiz bir malzeme ve uygulamayla yapılmıĢ yalıtımlar nedeniyle
donatılarda oluĢan korozyon sorunudur. Yapı elemanının taĢıyıcılığından bir kısmını
yitirmesine neden olan bu etken kaçınılmaz bir çözüm olan yalıtım uygulamasını gerektirir.
Üst yapı olarak estetik kaygılarla beğeni kazanabilecek pek çok yapının alt yapısı
incelendiğinde, görünmez kabul edilen bir olumsuz zihniyetle uygulanmamıĢ bir su
yalıtımının yapı bittikten sonra geri dönüĢümü olmayan ve affedilmez bir hata olduğunu
bilmek gereklidir. KiĢinin önemini bilmeyerek affedebileceği bir sorunu, eksikliği ve
uygulama hatasını doğa affetmeyecektir.
Bu çalıĢmada özellikle iç ve dıĢ mimaride su-nem sorunları ele alınıp değerlendirilmiĢtir.
Özellikle iç mekanlarda kapiler emmeden kaynaklanan, tesisat arızalanmalarından
kaynaklanan, seramik dolgularının uygunsuzluğundan kaynaklanan, ıslak zeminlerdeki
nemlenmelerden kaynaklanan su-nem hasarlarına yaygınca rastlanılmıĢtır. DıĢ mimaride ise
uygunsuz baca tasarımından kaynaklanan, uygunsuz çatı saçaklarından kaynaklanan,
barbakansız
istinat
duvarlarından kaynaklanan,
su
yalıtımsız
temel duvarlarından
kaynaklanan, damlalıksız balkon ve pencere tasarımından kaynaklanan su-nem hasarları
yaygınca görülmüĢtür.
Kaynakça
Avlar, E. (2000). Yapılarda Su ve Nem Korunumu, YTÜ, Ġstanbul.
Akman, A. (2001). Yapı Bütünündeki Nem Olgusunun Ġnsan Sağlığı Ġle Olan ĠliĢkisi, Yapı,
115:83-84.
Baytop, F. (2014). ĠnĢaat Uygulamalarında YanlıĢlar Doğrular, Yem Yayın, Ġstanbul
Dağ, F.E., (2001). Suyun Yapıdaki Etkileri ve Yapıların Suya KarĢı Yalıtımı. Yüksek Lisans
Tezi, Ġstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ġstanbul.
Dal, M., Ayhan, E. (2015). ĠnĢaat & Mimarlık Bilgisi, Mimarlık Vakfı Ġktisadi ĠĢletmesi,
Haziran 2015, Ġstanbul
Dal, M. (2010). Trakya Bölgesi Tarihi Yapılarında Kullanılan Karbonatlı TaĢların Bozunma
Nedenleri, Vakıflar Genel Müdürlüğü Vakıflar Dergisi, 34(2):47-59.
Ali Ġlhan SÖYLEMEZ, Sibel HATTAP, Düzgün DOĞAN, Ahmet KONUġ, Yakup ÖLKER | 36
Dal, M., Artık, K., (2008). Geleneksel Mimaride TaĢ Alterasyonu. MERSEM 2008 Türkiye
VI. Mermer Ve DoğaltaĢ Sempozyumu, 26-27 Haziran 2008, Afyon.
Dal, M., Kılınç, C., Eren, E., IĢık, A., (2013). Beton Teknolojisi Ve Beton Teknolojisi
Laboratuvarı. Mimarlık Vakfı Ġktisadi ĠĢletmesi, Ġstanbul.
Dal, M., Öcal, A. D. (2013). Investigations on Stone Weathering of Ottoman
Architecture: A Kirklareli Hizirbey Kulliye Case Study, Indian Journal of Research, 2(11):17.
Dal, M., Yılmaz, D., (2015). The Negative Impact Of Water-Moisture To Building Elements
And Building Comfort, Int. J. Pure Appl. Sci. 1:89-99.
Erten, E. (1996). Binalarda Nem Yalıtımı, Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik
Mimarlık Fakültesi, Ders Notları, No:46, Trabzon.
Ekinci, C.E., (2003). Yalıtım Teknikleri: Isı, Ses, Su, Tesisat, Yangın. Atlas Yayıncılık,
Ġstanbul
Erdoğdu, K. (1998). Su Yapılarındaki Betonlarda Bağlayıcı Malzeme Seçimi, Çimento ve
Beton Dünyası, 2(12):17-23
ErtaĢ, K. (2001). Binalarda Buhar Difüzyonu Olayının Ġrdelenmesi, TMMOB Makine
Mühendisleri Odası Yalıtım Kongresi, EskiĢehir.
Gökaltun, E. (2001). Yapıların Zemine Oturan DöĢemelerinde Ortaya Çıkan Nem Sorunları
Ve Yalıtım Çözümleri, TMMOB Makine Mühendisleri Odası Yalıtım Kongresi, EskiĢehir.
Gönül, Ġ. (2000). Yapılarda Zeminden Kaynaklanan Nemlenmeyi Önleme Yöntemlerinin
Belirlenmesi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ġstanbul.
Öcal, A.D., Dal, M. (2012). Doğal TaĢlardaki Bozunmalar, Mimarlık Vakfı Ġktisadi ĠĢletmesi,
Ġstanbul.
Utkutuğ. Z. (2006). Konutta Kalite Kavramı ve Yapı Hasarları, Gazi Üniversitesi, Müh-Mim.
Fak. Dergisi, 21(2), 205-2011.
Yıldız, Ö., Dal, M., (2016). ĠnĢaat Mühendisliği Uygulamalarında Su-Nem Kaynaklı
Hasarların Değerlendirilmesi, Tunceli Üniversitesi, Bilim ve Gençlik Dergisi, 4(1).
URL 1 (2016). http://www.nufusu.com/ilce/merkez_tunceli-nufusu, EriĢim Tarihi:
14.05.2016.
37 | Tunceli Ġli Kanoğlu Mahallesindeki Yapılarda Görülen Su – Nem Kaynaklı Hasarların Değerlendirilmesi
URL 2 (2016). http://www.bituder.org/membran.htm, EriĢim Tarihi: 15.05.2016.
URL 3 (2016). http://www.emulzer.com.tr/sayfa/bohcalama-metodu-ile-temel-yalitimi.html,
EriĢim Tarihi: 15.05.2016.