enfeksiyon kontrol ve önleme programı

Transkript

BEÜ SAĞLIK UYGULAMA VE
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 1 / 67
ENFEKSİYON KONTROL VE ÖNLEME PROGRAMI
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Arzum ÇELİK BEKLEVİÇ
Yurdagül ALTUNAY
Yürürlük Tarihi: Ocak 2013
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
Doç.Dr.Güven ÇELEBİ
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 2 / 67
Bu talimatların hazırlanmasına katkı sağlayan
HEKK üyeleri ve Öğretim Üyeleri
Doç. Dr. Güven ÇELEBİ
HEKK Başkanı,
Enfeksiyon Hast. ve Klinik Mikrobiyoloji AD.
Doç. Dr. Nihal PİŞKİN
Enfeksiyon Hast. ve Klinik Mikrobiyoloji AD.
Doç. Dr. Canan KÜLAH
Tıbbi Mikrobiyoloji AD.
Hemş. Yurdagül ALTUNAY
HEKK Hemşiresi
Hemş. Arzum ÇELİK BEKLEVİÇ
HEKK Hemşiresi
Doç. Dr. Ethem PİŞKİN
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD.
Doç. Dr. Mehmet Ali KURÇER
Halk Sağlığı AD.
Yrd. Doç. Dr. Berrak GÜVEN
Tıbbi Biyokimya AD.
Ecz. Candan DALKILIÇ
Eczacı
Hemş. Ayşegül SALCI KELEŞ
Hemş.Hizm.Müd.Yrd.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 3 / 67
İÇİNDEKİLER
1. Enfeksiyon Kontrol Komitesi Çalışma Talimatı
2. Sürveyans Yöntemi ve Kapsamı Talimatı
3. Salgın İnceleme Talimatı
4. El Hijyeni Talimatı
5. Hastane Temizliği Prosedürü
6. Dezenfeksiyon-Sterilizasyon Talimatı
7. İzolasyon Önlemleri Talimatı
8. Tıbbi Atık Yönetimi Prosedürü
9. Antibiyotik Kontrolü Talimatı
10. Cerrahi Birimlerde Antibiyotik Profilaksi Talimatı
11. Cerrahi Alan Enfeksiyonlarından Korunma Talimatı
12. Kan Kültürü Alınması Prosedürü
13. Damar içi Katater Uygulama Talimatı
14. İdrar Kateteri Uygulama ve İdrar Kültürü Alma Talimatı
15. Nozokomiyal Pnomoninin Önlenmesi Talimatı
16. Ventilatörle İlişkili Pnömoninin Önlenmesi Talimatı
17. Çok İlaca Dirençli Bakteri Kontrolü Talimatı
18. Yoğun Bakım Ünitelerine Giriş Kuralları Talimatı
19. Ameliyathanede Alet Yıkama ve Bakım Talimatı
20. Ameliyathanede Kılık-Kıyafet Talimatı
21. Acil Serviste Enfeksiyon Kontrolü Talimatı
22. Bronkoskopik Aletlerin Dezenfeksiyon Talimatı
23. Tüberkülozdan Korunma Talimatı
24. Çok İlaca Dirençli Tüberküloz Hastalarının Bulunduğu Servislerde
Enfeksiyon Kontrolü Talimat
25. Kanamalı Hastaların Kontrolü Talimatı
26. Kan Transfüzyonu Talimatı
27. İshalli Hastalarda Enfeksiyon Kontrol Talimatı
28. Laboratuarlarda Enfeksiyon Kontrol Talimatı
29. Çamaşır Yıkama Talimatı
30. Mutfak Sanitasyonu ve Gıdaların Hazırlanması Talimatı
31. Morg Temizliği Talimatı
32. Oyuncakların Temizliği Talimatı
33. Yapım Onarım Çalışmalarında Enfeksiyon Kontrol Talimatı
34. Personel Sağlığı Talimatı
35. Personel Yaralanmalarında İzlenecek Yol Talimatı
36. Enfeksiyon Kontrolü Eğitim Talimatı
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
1
7
8
10
12
16
21
25
29
30
31
33
34
35
37
39
41
42
43
44
45
47
48
49
50
52
53
54
55
56
58
59
60
61
62
64
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 4 / 67
1-ENFEKSİYON KONTROL KOMİTESİ ÇALIŞMA TALİMATI
Enfeksiyon Kontrol Komitesinin Teşkili, Çalışma Şekli, Görev, Yetki, Sorumlulukları ve Faaliyet
Alanları
ENFEKSİYON KONTROL KOMİTESİNİN TEŞKİLİ
Madde 4— Enfeksiyon kontrol komitesi aşağıdaki üyelerden oluşur:
a) Başhekim yardımcısı veya dekan yardımcısı,
b) Enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji anabilim dalı öğretim üyesi,
c) Çocuk enfeksiyon hastalıkları öğretim üyesi, yoksa çocuk sağlığı ve hastalıkları anabilim dalı
öğretim üyesi,
d) Dahili tıp bilim dallarından tercihen iç hastalıkları anabilim dalı öğretim üyesi,
e) Cerrahi tıp bilim dallarından tercihen genel cerrahi anabilim dalı öğretim üyesi,
f) Tıbbi mikrobiyoloji anabilim dalı öğretim üyesi,
g) Başhemşire veya hemşirelik hizmetleri müdürü / müdür yardımcısı,
h) Enfeksiyon kontrol hekimi,
i) Enfeksiyon kontrol hemşiresi / hemşireleri,
j) Eczane sorumlusu,
k) Hastane müdürü,
(b) ve (h) bentlerinde belirtilen görevler aynı kişi tarafından yürütülebilir. Yataklı tedavi kurumunun
şartlarına ve karşılaştığı problemlere göre, enfeksiyon kontrol komitesinin önerileri doğrultusunda,
yönetim tarafından, anabilim dalı başkanları, ünite sorumluları ve idari birim temsilcileri de enfeksiyon
kontrol komitesinde görevlendirilebilir. Bu üyeler, ilgili bölümlerin görüşü de alınmak suretiyle,
tercihen hastane enfeksiyonları konusunda eğitim almış olan personel arasından seçilir.
Enfeksiyon kontrol komitesinin fiziki mekan, bilgisayar, teknik donanım, araç-gereç, sarf
malzemeleri ve personel gibi ihtiyaçları, yataklı tedavi kurumunun imkanları ölçüsünde, Yönetim
tarafından karşılanır.
ÇALIŞMA ŞEKLİ
Madde 5 — Enfeksiyon kontrol komitesi, enfeksiyon kontrolünde en üst karar organı olarak çalışır ve
düzenli olarak yılda en az üç defa toplanır.
Enfeksiyon kontrol komitesinin üyeleri üç yıl süre ile görevlendirilir. Enfeksiyon kontrol komitesi
başkanlığını, enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji anabilim dalı temsilcisi yürütür.
Enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji kliniği veya anabilim dalı temsilcisinin katılamadığı
toplantılarda başkanlık görevini komitede görevli başhekim yardımcısı veya dekan yardımcısı
yürütür.
Enfeksiyon kontrol komitesinin üyeleri, enfeksiyon kontrol ekibi tarafından hazırlanan ve
kendilerine önceden sunulan gündemi görüşmek üzere toplanır. Toplantı daveti; toplantı yeri, tarihi,
saati ve gündemi ile birlikte, toplantıdan en az iki gün önce üyelere bildirilir. Olağanüstü
durumlarda enfeksiyon kontrol komitesi, başkanın davetiyle veya üyelerden birinin başkanlığa
yapacağı başvuru ve başkanın uygun görmesiyle toplanabilir. Herhangi bir sebeple, olağan ya da
olağanüstü toplantılara katılamayacak olan üyeler, başkana yazılı mazeret bildirmekle yükümlüdür.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 5 / 67
Enfeksiyon kontrol komitesi, üye tam sayısının salt çoğunluğuyla toplanır ve katılanların oy
çokluğu ile karar alır. Oylarda eşitlik olması halinde, başkanın taraf olduğu görüş kararlaştırılmış
sayılır. Komite kararları, karar defterine yazılır ve toplantıya katılan üyelerce imzalanır. Karara
karşı olanlar, karşı görüş gerekçesini yazılı olarak belirtmek suretiyle karara imza atarlar.
Enfeksiyon kontrol komitesinin yıllık çalışma raporu, enfeksiyon kontrol ekibi tarafından hazırlanır
ve Komite’de görüşüldükten sonra Yönetim’e sunulur.
ENFEKSİYON KONTROL KOMİTESİNİN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI
Madde 6 — Enfeksiyon kontrol komitesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Bilimsel esaslar çerçevesinde, yataklı tedavi kurumunun özelliklerine ve şartlarına uygun bir
enfeksiyon kontrol programı belirleyerek uygulamak, Yönetime ve ilgili bölümlere bu konuda öneriler
sunmak,
b) Güncel ulusal ve uluslararası kılavuzları dikkate alarak yataklı tedavi kurumunda uygulanması
gereken enfeksiyon kontrol standartlarını yazılı hale getirmek, bunları gerektikçe güncellemek,
c) Yataklı tedavi kurumunda çalışan personele, bu standartları uygulayabilmeleri için devamlı hizmet içi
eğitim verilmesini sağlamak ve uygulamaları denetlemek,
d) Yataklı tedavi kurumunun ihtiyaçlarına ve şartlarına uygun bir sürveyans programı geliştirmek ve
çalışmalarının sürekliliğini sağlamak,
e) Hastane enfeksiyonu yönünden, öncelik taşıyan bölümleri saptayarak ve bulgulara göre
harekete geçerek, hastane enfeksiyon kontrol programı için hedefler koymak, her yılın sonunda
hedeflere ne ölçüde ulaşıldığını değerlendirmek ve yıllık çalışma raporunda bu değerlendirmelere yer
vermek,
f) Antibiyotik, dezenfeksiyon, antisepsi, sterilizasyon araç ve gereçlerin, enfeksiyon kontrolü ile ilgili
diğer demirbaş ve sarf malzeme alımlarında, ilgili komisyonlara görüş bildirmek; görev alanı ile ilgili
hususlarda, yataklı tedavi kurumunun inşaat ve tadilat kararları ile ilgili olarak gerektiğinde Yönetime
görüş bildirmek,
g) Hastalar veya yataklı tedavi kurumu personeli için tehdit oluşturan bir enfeksiyon riskinin
belirlenmesi durumunda, gerekli incelemeleri yapmak, izolasyon tedbirlerini belirlemek, izlemek ve
böyle bir riskin varlığının saptanması durumunda, ilgili bölüme hasta alımının kısıtlanması veya
gerektiğinde durdurulması hususunda karar almak,
h) Sürveyans verilerini ve eczaneden alınan antibiyotik tüketim verilerini dikkate alarak, antibiyotik
kullanım politikalarını belirlemek, uygulanmasını izlemek ve yönlendirmek,
ı) Sterilizasyon, antisepsi ve dezenfeksiyon işlemlerinin ilkelerini ve dezenfektanların seçimi ile ilgili
standartları belirlemek, standartlara uygun kullanımını denetlemek,
i)Üç
ayda
bir
olmak
üzere,
hastane
enfeksiyonu
hızları,
etkenleri
ve
direnç paternlerini içeren sürveyans raporunu hazırlamak ve ilgili bölümlere iletilmek üzere Yönetime
bildirmek,
j) Enfeksiyon kontrol ekibi tarafından hazırlanan yıllık faaliyet değerlendirme sonuçlarını Yönetime
sunmak,
k) Enfeksiyon kontrol ekibi tarafından iletilen sorunlar ve çözüm önerileri konusunda karar almak ve
Yönetime iletmek
Enfeksiyon kontrol komitesi, görev alanı ile ilgili olarak, gerekli gördüğü durumlarda çalışma grupları
oluşturabilir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 6 / 67
FAALİYET ALANLARI
Madde 7 — Enfeksiyon kontrol komitesinin faaliyet alanları şunlardır:
a) Sürveyans ve kayıt,
b) Antibiyotik kullanımının kontrolü,
c) Dezenfeksiyon, antisepsi, sterilizasyon,
d) Sağlık çalışanlarının meslek enfeksiyonları,
e) Hastane temizliği, çamaşırhane, mutfak, atık yönetimi gibi destek hizmetlerinin hastane
enfeksiyonları yönünden kontrolü.
ENFEKSİYON KONTROL KOMİTESİNİN KARARLARI
Madde 8 — Enfeksiyon kontrol komitesince alınan kararlar uygulanmak üzere Yönetime iletilir. Bu
kararlar, Yönetim ve yataklı tedavi kurumunun bütün personeli için bağlayıcıdır. Bu kararlara
uyulmaması halinde doğacak sonuçlardan ilgililer sorumludur.
3. BÖLÜM
Enfeksiyon Kontrol Ekibi, Enfeksiyon Kontrol Hekimi, Enfeksiyon Kontrol
Hemşiresinin Seçimi, Görev, Yetki ve Sorumlulukları
ENFEKSİYON KONTROL EKİBİ
Madde 9 — Enfeksiyon kontrol ekibinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Sürveyans verilerini değerlendirmek ve sorunları saptayarak, üretilen çözüm önerilerini enfeksiyon
kontrol komitesine sunmak,
b) Personelin mesleğe bağlı enfeksiyon ile ilgili risklerini takip etmek, koruyucu tıbbî önerilerde
bulunmak, gerekli durumlarda bağışıklama ve profilaksi programlarını düzenlemek ve uygulamak üzere
enfeksiyon kontrol komitesine teklifte bulunmak,
c) Sürveyans verilerini ve eczaneden alınan antibiyotik tüketim verilerini kullanarak, yataklı tedavi
kurumlarındaki antibiyotik kullanımını izlemek, yönlendirmek ve enfeksiyon kontrol komitesine bilgi
vermek,
d) Sterilizasyon, antisepsi ve dezenfeksiyon işlemlerini denetlemek,
e) İlgili idari birimlerle koordinasyon halinde hastane temizliği, mutfak, çamaşırhane ve atık yönetimi
ilkelerini belirlemek ve denetimini yapmak,
f) Yıllık çalışma ön raporunu hazırlamak ve enfeksiyon kontrol komitesine sunmak,
g) Enfeksiyon kontrol komitesinin gündemini belirlemek ve sekreteryasını yürütmek.
Enfeksiyon kontrol hekimi
Madde 10 — Enfeksiyon kontrol hekimi, enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji
uzmanlarından, tercihen hastane enfeksiyonları ve epidemiyolojisi konusunda ulusal veya uluslararası
sertifikaya sahip olanlar arasından seçilir.
Enfeksiyon kontrol hekiminin görevleri
Madde 11 — Enfeksiyon kontrol hekiminin görevleri şunlardır:
a) En az haftada bir kere enfeksiyon kontrol hemşireleri ile bir araya gelerek çalışmaları
değerlendirmek, gerekli görülen her durumda enfeksiyon kontrol hemşiresine tıbbî direktif ve tavsiye
vermek,
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 7 / 67
b) Enfeksiyon kontrol hemşireleri tarafından yürütülen çalışmaları ve hizmetiçi eğitim programını
denetlemek,
c) Yataklı tedavi kurumu personeline hastane enfeksiyonları konusunda Enfeksiyon Kontrol
Komitesinin programları çerçevesinde eğitim vermek,
d) Sürveyans verilerini düzenli olarak gözden geçirip, sonuçlarını yorumlayarak, periyodik olarak
enfeksiyon kontrol ekibine bilgi vermek ve enfeksiyon kontrol komitesinin toplantılarında bu verileri
sunmak,
e) Enfeksiyon kontrol programlarının geliştirilmesi ve uygulanmasında görev almak,
f) Hastane enfeksiyonu salgını şüphesi olduğunda, bunun kaynağını aramaya ve sorunu çözmeye
yönelik çalışmaları başlatmak ve yürütmek,
g) Bölümlerle ilgili sorunları o birimlere iletmek, bu birimlerin kontrol tedbirlerinin oluşturulması,
uygulanması ve değerlendirilmesine katılımlarını sağlamak.
Enfeksiyon kontrol hemşiresi
Madde 12-Başhemşirelik tarafından, tercihen yüksek okul mezunu, bilgisayar kullanmayı bilen ve
Bakanlık tarafından onaylanmış enfeksiyon kontrol hemşireliği sertifikasına sahip hemşireler arasından
seçilir ve enfeksiyon kontrol komitesine bağlı olarak çalışır. Her yüz elli yatak için bir enfeksiyon
kontrol hemşiresi görevlendirilmesi zorunludur.
Bakanlıkça sertifikalandırılan enfeksiyon kontrol hemşireleri, enfeksiyon kontrol komitesince
aksi yönde bir teklif getirilmediği sürece, en az beş yıl süre ile bu görevi yürütür. Yönetim tarafından,
yerine aynı nitelikleri haiz bir hemşire görevlendirilmeden, bu görevlerini bırakamazlar. Enfeksiyon
kontrol hemşirelerine, nöbet hizmetleri de dahil olmak üzere, enfeksiyon kontrolü dışında ilave bir
görev verilemez.
Enfeksiyon kontrol hemşiresinin görevleri
Madde 13 — Enfeksiyon kontrol hemşiresinin görevleri şunlardır:
a) Hastane enfeksiyonları sürveyansını yürütmek amacıyla, mikrobiyoloji ve klinik
mikrobiyoloji laboratuvarından kültür sonuçlarını izlemek, günlük klinik ziyaretleri ile ilgili hastaları
değerlendirmek, sorumlu hekim ve hemşirelerle koordinasyon sağlayarak, hastane enfeksiyonu
gelişen ya da gelişme ihtimali bulunan yeni vakaları saptamak, bu hastaları enfeksiyon riski açısından
değerlendirerek gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak,
b) Toplanan sürveyans verilerinin bilgisayar kayıtlarını tutmak,
c) Klinik enfeksiyon hızı artışlarını veya belirli mikroorganizmalarla oluşan enfeksiyonlardaki artışı
belirlemek ve bunları enfeksiyon kontrol hekimine bildirmek,
d) Hastane enfeksiyon salgını şüphesi olduğunda, bunun kaynağını aramaya ve sorunu çözmeye yönelik
çalışmalara katılmak,
e) En az haftada bir kez enfeksiyon kontrol hekimi ile bir araya gelerek, çalışmaları değerlendirmek,
f) Bölümlerle ilgili sorunları enfeksiyon kontrol hekimi ile birlikte o bölümlere iletmek, bu bölümlerin
kontrol tedbirlerinin oluşturulması, uygulanması ve değerlendirilmesine katılımlarını sağlamak,
g) Enfeksiyon kontrol programlarının geliştirilmesi ve uygulanmasında görev almak,
h) Yataklı tedavi kurumu genelinde enfeksiyon kontrol uygulamalarını izlemek,
ı) Yataklı tedavi kurumu personeline hastane enfeksiyonları ve kontrolü konusunda eğitim vermektir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 8 / 67
ENFEKSİYON KONTROL KOMİTESİNİN GÖREVLERİ
Hasta bakımı ile ilgili enfeksiyon kontrol politikalarını oluşturmak ve bunları uygulama içinde
izlemek,
Yeni politika ve prosedürler konusunda hemşire ve hekim grubu ile ilişkiyi sağlamak,
Hastane enfeksiyonu sürveyans çalışmalarının sürekliliğini sağlamak,
Sürveyans verilerini değerlendirmek ve sorunları ortaya koyarak çözüm önerilerini üretmek,
Verileri, sorunları ve çözüm önerilerini hastanenin ilgili birimlerine duyurmak,
Hastane çalışanlarının enfeksiyon kontrol programı çerçevesinde sürekli hizmet içi eğitimini
sağlamak,
Personel sağlığı bölümü ile işbirliği içinde personelin sağlık durumunu izlemek,
Antibiyotiklerin kullanımı ile ilgili politikaları belirlemek (kontrollü antibiyotik kullanımı) ve
bunların uygulanmasını ilgili kurullarla birlikte izlemek,
Sterilizasyon ve dezenfeksiyonla ilgili ilkeleri belirlemek, dezenfektanların seçimi ve
kullanımı, temizliğin ne sıklıkta yapıldığını kontrol etmek,
Enfeksiyon kontrol programlarının uygulanmasıyla harcamalarda tasarruf uygulanmasını
sağlamak ve bunu hasta bakımını iyileştirmeye yönlendirmek.
Enfeksiyon Kontrol Hekimi:
Yataklı Tedavi Kurumları Enfeksiyon Kontrol Yönetmeliği Madde 12 gereğince Enfeksiyon Kontrol
Hekiminin görevleri şunlardır;
1. En az haftada bir kere Enfeksiyon Kontrol Hemşireleri ile bir araya gelerek çalışmaları
değerlendirmek, gerekli görülen her durumda Enfeksiyon Kontrol Hemşiresine tıbbi direktif ve
tavsiye vermek,
2. Enfeksiyon Kontrol Hemşireleri tarafından yürütülen çalışmaları ve hizmetiçi eğitim programını
denetlemek,
3. Yataklı tedavi kurumu personeline hastane enfeksiyonları konusunda Enfeksiyon Kontrol
Komitesinin programları çerçevesinde eğitim vermek,
4. Sürveyans bilgilerini düzenli olarak gözden geçirip sonuçlarını yorumlayarak, periyodik olarak
Enfeksiyon Kontrol Ekibine bilgi vermek ve enfeksiyon kontrol komitesinin toplantılarında bu
verileri sunmak,
5. Enfeksiyon kontrol programlarının geliştirilmesi ve uygulamasında görev almak
6. Hastane enfeksiyonu salgını şüphesi olduğunda, bunun kaynağını aramaya ve sorunu çözmeye
yönelik çalışmaları başlatmak ve yürütmek,
7. Bölümlerle ilgili sorunları o birimlere iletmek, bu birimlerin kontrol tedbirlerinin oluşturulması,
uygulanması ve değerlendirilmesine katılımlarını sağlamak.
Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi:
Yataklı Tedavi Kurumları Enfeksiyon Kontrol Yönetmeliği Madde 14 gereğince Enfeksiyon
Kontrol Hemşiresinin görevleri şunlardır;
1. Hastane enfeksiyonları sürveyansını yürütmek amacıyla mikrobiyoloji ve klinik mikrobiyoloji
laboratuvarından kültür sonuçlarını izlemek, günlük klinik ziyaretleri ile hastaları değerlendirmek,
sorumlu hekim ve hemşirelerle koordinasyon sağlayarak, hastane enfeksiyonu gelişen yada gelişme
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 9 / 67
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
ihtimali bulunan yeni vakaları saptamak, bu hastaları hastane enfeksiyonu açısından değerlendirerek
gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak,
Toplanan sürveyans verilerinin kayıtlarını tutmak,
Klinik enfeksiyon hızı artışlarını veya belirli mikroorganizmalarla oluşan enfeksiyonlardaki artışı
belirlemek ve bunları enfeksiyon kontrol hekimine bildirmek,
Hastane enfeksiyon salgını şüphesi olduğunda, bunun kaynağını aramaya ve sorunu çözmeye
yönelik çalışmalara katılmak,
En az haftada bir kez enfeksiyon kontrol hekimi ile bir araya gelerek çalışmaları değerlendirmek,
Bölümlerle ilgili sorunları enfeksiyon kontrol hekimi ile birlikte o bölümlere iletmek, bu bölümlerin
kontrol tedbirlerinin oluşturulması, uygulanması ve değerlendirilmesine katılımlarını sağlamak,
Enfeksiyon kontrol programlarının geliştirilmesi ve uygulanmasında görev almak,
Yataklı tedavi kurumu genelinde enfeksiyon kontrol uygulamalarını izlemek,
Yataklı tedavi kurumu personeline hastane enfeksiyonları ve kontrolü konusunda eğitim vermektir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 10 / 67
2-SÜRVEYANS YÖNTEMİ VE KAPSAMI
1. AMAÇ
Hastanemizin bazal hastane enfeksiyonu hızlarının ve zaman içinde meydana gelen değişikliklerin
saptanması, enfeksiyon hızlarındaki anlamlı artışların fark edilmesi, kontrol önlemlerinin alınması ve bu
önlemlerin etkinliğinin araştırılması için yürütülmesi gereken sürveyans programının yöntemini
belirlemektir.
2. TANIM
Sürveyans: Belirli bir amaca yönelik olarak veri toplanması, toplanan verilerin bir araya getirilerek
yorumlanması ve sonuçların ilgililere bildirilmesinden oluşan dinamik bir süreçtir.
Hastane enfeksiyonu: Değişik nedenlerle hastaneye yatan bir hastada, hastaneye başvurduğunda
inkübasyon döneminde olmayan ve hastaneye yattıktan 48-72 saat geçtikten sonra gelişen veya taburcu
olduktan sonra 10 gün içinde ortaya çıkan enfeksiyonlar olarak tanımlanmaktadır.
3. KAPSAM
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanları ve Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi (EKH)’ni kapsar.
4. UYGULAMA
Hastanemizde aktif prospektif sürveyans yapılmaktadır.
EKH aşağıda belirtilen vaka bulma yöntemlerini kullanarak servislere günlük vizitler yapar ve
hastane enfeksiyonu tanımına uyan hastaları saptamaya çalışır. Gerek duyduğunda hastayı
izleyen hekim ve Enfeksiyon Kontrol Hekiminin görüşlerini alır.
Vaka bulma yöntemleri:
- Mikrobiyoloji laboratuvarlarından kültür sonuçlarının günlük izlenerek pozitif kültür sonuçları
olan hastaların dosyalarının taranması
- Hemşire gözlemlerinin incelenerek 37.8 derece üzerinde ölçülmüş değeri olan ve/veya
antibiyotik alan hastaların dosyalarının taranması
- Hemşire ve hekim notlarının taranması
- Servis tarafından enfekte olduğu bildirilen hastaların dosyalarının taranması
Hastane enfeksiyonu (HE) saptanan hastalar ‘Hastane Enfeksiyonları Takip Formu’na
kaydedilir. Bu formlar, EKH tarafından bilgisayara girilir.
EKH en az haftada bir kez çalışmaları değerlendirmek amacıyla Enfeksiyon Kontrol Hekimi ile
bir araya gelir. Değerlendirme sonucunda saptanan sorunlar ilgili bölümlere iletilerek gerekli
tedbirlerin alınması sağlanır.
HE saptanan hastaların kültür antibiyogram sonuçları, tüm yoğun bakımlar (merkezi ybü,
solunumsal ybü, karoner ybü, kvc ybü, yenidoğan ybü, çocuk ybü) için ayrı ayrı bilgisayara
kaydedilir.
HE hızı:(HE sayısı/hasta yatış günü)x1000 formülüyle hesaplanır.
Elde edilen veriler ilgili anabilim dalları bilgilendirmek üzere başhekimliğe sunulur.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 11 / 67
3-SALGIN İNCELEME TALİMATI
1. AMAÇ
Salgına konu olan hastalığı ya da enfeksiyon etkenini daha fazla yayılmadan kontrol altına alabilmek,
enfekte veya kolonize olmamış kişilere bulaşmasını durdurabilmek, benzer durumların tekrarlanmasını
önleyebilmek ve daha önceden bildirilmemiş yeni rezervuarlar ve bulaş yollarını tanımlamak amacıyla
işlem basamakları belirlemektir.
2. KAPSAM
Hastanemizde çalışan Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanlarını, Enfeksiyon Kontrol Komitesi üyelerini ve
salgın izlenen klinik çalışanlarını kapsar.
3. TANIM
Salgın; bir hastalığın bir yerde, belirli bir zaman diliminde beklenenden fazla görülmesi ya da belirli
ortak özellikleri nedeniyle kümeleşme göstermesi olarak tanımlanır.
4. UYGULAMA
Enfeksiyon kontrol ekibi tarafından vaka tanımı oluşturulur. Vaka tanımında “kim, ne zaman,
nerede” sorularının net bir şekilde cevaplanması gereklidir. Örneğin; E.coli’ye bağlı primer
bakteriyemi vaka tanımı: 1 Ocak 2010 ile 30 haziran 2010 tarihleri arasında cerrahi yoğun
bakım ünitesinde yatan, “Center for Disease Control and Prevention (CDC)” tanımlarına göre
klinik sepsis bulguları saptanan ve 1 Ocak 2010 tarihinden sonra kan kültüründe E.coli üremesi
olan hastalar gibi.
Konu ile ilgili literatür incelemesi yapılır.
Vaka tanımına uyan tüm hastaların dosyaları ayrıntılı bir şekilde taranır.
Tüm vakaları ve salgın incelemesi açısından önem taşıyan özelliklerini içeren bir liste
hazırlanır.
Laboratuvarla iletişim kurularak önemli olabileceği düşünülen tüm izolatların (hasta izolatları
veya şüpheli kaynaklardan alınan kültürler) saklanılması istenir.
Vakalar belirlendikten sonra salgın dönemini, salgın öncesi dönemle karşılaştırabilmek
amacıyla Y ekseni vaka sayısını, X ekseni zamanı gösteren bir salgın eğrisi çizilir.
İki dönemdeki (salgın öncesi-salgın) atak hızlarının (hastalık sayısı/risk altındaki kişi sayısı)
istatistiksel olarak karşılaştırılması sonucunda bunun gerçek bir salgın olup olmadığına karar
verilir. Salgın öncesi dönemin sağlıklı bir şekilde temsil edilmesi için en az altı aylık veri
incelenmelidir. Nadir görülmesi beklenen bir enfeksiyonun tek bir epizodu bile salgın olarak
kabul edilmelidir.
İncelenen konu ile ilgili yazılı standartlar (varsa) incelenir ve bunlara ne ölçüde uyulduğu
araştırılır.
Toplanan tüm verilerin ve literatür bilgilerinin ışığında salgının nasıl geliştiğini açıklamayı
hedefleyen bir hipotez geliştirilir.
Tüm bu çalışmalar yürütülürken bir yandan da yayılımın önlenmesi için gerekli kontrol
önlemleri alınır.
Salgın kaynağı olabileceğinden şüphelenilen aletlerin (varsa) kullanımdan kaldırılması
gereklidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 12 / 67
Muhtemel bir risk faktörünün, salgının ortaya çıkışında rolü olduğunu kesinleştirmek için risk
faktörü, araştırılan durumun (enfeksiyon, kolonizasyon vb.) ortaya çıkışından önce mevcut
olmalıdır.
Risk faktörünün araştırılan durumla ilişkili olduğu istatistiksel yöntemlerle gösterilmelidir.
Bunun için vakaların araştırılan durumdan etkilenmeyen hastalarla (kontrol grubu)
karşılaştırılması (vaka-kontrol çalışması) ya da belirli bir risk faktörü taşıyan hastalarda
araştırılan durumun görülme sıklığı ile bu risk faktörünü taşımayan hastalarda aynı durumun
görülme sıklığının karşılaştırılması gereklidir (kohort çalışması).
Enfeksiyon kontrol ekibince gerekli görülen durumlarda iki mikroorganizma arasındaki klonal
ilişkiyi araştırmak için moleküler tiplendirme yöntemlerine başvurulabilir.
Hastane ortamında bulunan yüzeyler çok sayıda mikroorganizma ile kontamine olduğu için
salgın incelemeleri sırasında rutin ortam kültürü alınmasından özellikle kaçınılmalıdır.
Yürütülen salgın incelemesi sırasında cansız materyalle ya da yüzeylerle araştırılan durum
arasında bir ilişki olduğunun gösterilmesi durumunda sadece gerekli görülen yerlerden kültür
alınabilir.
Hastaların takibinde ‘İzolasyon Prosedürü’nde belirtilen önlemler uygulanır.
Enfeksiyon kontrol önlemlerinin etkinliğini belgelemek için sürveyans sürdürülür.
Salgın incelemesi boyunca ilgili bölümler ve hastane idaresi ile sürekli iletişim sağlanmalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 13 / 67
4-EL HİJYENİ TALİMATI
1. AMAÇ: Sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonların ve çapraz bulaşmaların önlenmesi amacıyla sağlık
personeli, hasta, hasta refakatçileri ve ziyaretçiler için uygun el temizliği ve eldiven kullanma
yöntemlerini belirlemektir.
2. KAPSAM: Hastanedeki tüm çalışanları, hasta, hasta refakatçilerini ve ziyaretçileri kapsar.
3. TANIMLAR:
El hijyeni; el yıkama, antiseptik el yıkama, alkollü el antiseptiği ile ovalama ya da cerrahi el
antisepsisini ifade etmek için kullanılan genel bir terimdir.
A) Normal (sosyal) el yıkama
Ellerin sabun ve su ile yıkanmasıdır. Bu tip yıkama ile kirler ve geçici mikrop florası
uzaklaştırılır, kalıcı flora etkilenmez.
B) El antisepsisi
Hijyenik (antiseptik kullanarak) el yıkama ve el ovalamayı kapsar.
Hijyenik (antiseptik kullanarak) el yıkama
Riskli durumlar için, (enfekte hastalarla temastan sonra ve yoğun bakım ünitelerinde hasta ile
temastan önce ve sonra) antiseptikler kullanılarak yapılan el temizliğidir. Amaç, eldeki tüm
geçici ve kısmen de kalıcı floranın uzaklaştırılmasıdır.
Hijyenik el ovalama
Antiseptik solüsyonla veya çabuk etkili alkolik çözeltiler ile ellerin kuvvetlice ovuşturulması
ile yapılan el temizliğidir.
C) Cerrahi el yıkama
Hijyenik el yıkama sonrasında varlığını sürdüren kalıcı florayı da azaltmak üzere yapılan el
yıkama veya el ovmayı tanımlar.
4. UYGULAMA:
El hijyeni uygulanması gereken durumlar:
Enfekte hasta ile direkt temastan önce ve sonra,
Hasta çevresindeki yüzeylerle temas sonrasında,
İnvaziv işlemlerde eldiven giymeden önce ve sonra,
Kan, vücut sıvıları, sekresyonlar, kontamine materyalle veya bu örneklerin alınması veya taşınması
esnasında kullanılan kaplarla temas sonrası,
İki ayrı hastaya temas etme arasında ve aynı hastada kirli vücut bölgesine temas ettikten sonra temiz
bölgeye temasa geçmeden önce el hijyeni uygulanmalıdır.
Normal (sosyal) el yıkama
Sosyal hayattaki el temasını gerektiren kirli veya kontamine tüm rutin işlemlerden sonra eller görünür
kir kalmayacak şekilde su ve sabunla yıkanmalıdır.
Akar su altında eller ıslatılır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 14 / 67
Sıvı el sabununu el yüzeyine tümüyle yayılır.
Parmaklar, avuç içi ve el sırtının tüm yüzeyleri en az 20 saniye süreyle yıkama maddesiyle
temizlemek için kuvvetle ovuşturulur.
Bol su ile ellerinizi durulanır.
Eller kağıt havlu ile kurulanır.
Musluk sensörlü değil ise; elleri kurutmak için kullanılan havlu yardımı ile musluk kapatılır.
Kullanılan havlu çöp kovasına atılır
Hijyenik el yıkama
Klorhekzidin kullanılıyorsa 1 dk, povidon iyot kullanılıyorsa 2 dk süre ile avuç içleri ve parmak
araları başta olmak üzere eller tüm yüzey ve parmakları kapsayacak şekilde kuvvetlice ovuşturulur.
Eller su ile iyice durulanır, durulama parmak uçlarından dirseklere doğru yapılır, parmaklar yukarı
gelecek şekilde tutularak, kontamine suyun dirsekten tekrar parmak ucuna akışı önlenir.
Eller kağıt havlu ile kurulanır, musluk kağıt havlu kullanılarak kapatılır.
Hijyenik el ovalama
Alkol ancak temiz şartlarda etkili olduğundan görünür kir varsa eller önce su ve sabunla yıkanarak
kurutulur.
Alkol bazlı solüsyon 3-5 ml bir avuca alınır. İki el birleştirilerek tüm el yüzeyi ve parmaklara temas
edecek şekilde ellerdeki solüsyon kuruyana kadar ile ovuşturulur.
Cerrahi el yıkama
Saat, yüzük ve bilezikler çıkarılır.
Antiseptikli (klorhekzidin veya povidon iyot içeren) sabun alınır (5 ml), el ve kollar ovuşturularak
3-5 dk süreyle yıkanır. Günün ilk uygulamasında ayrıca tırnak dipleri 30 sn süreyle fırçalanır
(antiseptikli sabun emdirilmiş tek kullanımlık sünger/fırçalar cerrahi el yıkama için uygundur).
Su dirseklerden aşağı akıtılarak durulanır ve steril havluyla kurutulur.
Musluk eller kullanılmadan kapatılır.
Steril eldiven giyene kadar hiçbir yere dokunulmaz.
Cerrahi el ovalama
Saat, yüzük ve bilezikler çıkarılır.
Alkol ancak temiz şartlarda etkili olduğundan ellerde görünür kir varsa eller önce su ve sabunla
yıkanarak kurutulur.
Hızlı etkili alkol bazlı ürün (3-5 ml) eller ve kollara ovularak uygulanır. İşlem süresi günün ilk
ameliyatı için 3 dk olmalıdır. Bu süre boyunca ilave antiseptik alınarak tüm yüzeylerin ıslak kalması
sağlanır. Sonraki ameliyatlar için 1 dakikalık süre yeterlidir.
Parmak uçları yukarı tutularak ellerin kendi halinde kuruması sağlanır. Steril eldiven giymek için
tamamen kuruması beklenir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 15 / 67
5-HASTANE TEMİZLİĞİ PROSEDÜRÜ
1. AMAÇ: Hastanemizin risk alanlarına göre temizlik standartlarının oluşturulmasıdır.
2. KAPSAM: Hastanemizin tüm risk alanlarını kapsar.
3. SORUMLULAR: Hastane müdür yardımcısı, başhemşire yardımcısı, birim sorumluları, sorumlu
hemşireler, hemşireler, temizlik şirketi sorumlusu, temizlik personeli
4. TANIMLAR:
1. Düşük risk alanları: Hemşire-doktor odaları, poliklinikler, hasta kabul birimleri, çamaşırhane,
banyo, duş, tuvalet, ofis, kafeterya, koridorlar, depolar, mutfak, idari bölümler, sekreter odaları,
hasta ile doğrudan temas etmeyen bölümler
2. Orta risk alanları: Hasta odaları, laboratuarlar, acil servis.
3. Yüksek risk alanları: Ameliyathane, yoğun bakım üniteleri, izolasyon odaları.
5. UYGULAMA:
1. TEMEL İLKELER:
Temizlik temizden kirliye doğru yapılmalıdır.
Temizlik malzemeleri her bölüm için farklı olmalıdır.
Temizlik solüsyonu temizlenen bölgenin risk durumuna göre hazırlanmalıdır.
Sadece yüksek risk alanlarında ve özel durumlarda diğer alanlarda yüzey dezenfektanları
kullanılmalıdır.
Temizlik bitiminde malzemeler uygun şekilde yıkanıp kurulanmalıdır.
Temizlik malzemeleri ve dezenfektanlar birbiri ile karıştırılmamalıdır.
Tuvaletler en son temizlenmelidir.
Kuru süpürme ve silkeleme yapılmamalıdır.
Temizlik/dezenfektan çözeltileri kirlendiğinde, 2-3 hasta odasında kullanımdan sonra
değiştirilmelidir.
Kan ve vücut sıvıları döküldüğünde yapılacak temizlik:
Bütün kan ve vücut sıvıları enfekte kabul edilmeli dökülme ve sıçramalarda temizlik güvenli bir
şekilde yapılmalıdır.
Katı yüzeylerin üzerine damlayan veya sıçrayan sıvıların kağıt havlu ile kaba kirleri alınmalıdır.
5000ppm lik klor solüsyonu ile temizlenmeli ve temiz su ile durulanmalıdır.
Kullanılan tüm malzemeler kırmızı atık torbasına konulmalıdır.
İşlemi yapan personel kendini korumak için gömlek ve eldiven giymelidir.
İşlem sonrası eller mutlaka yıkanmalıdır.
Paspas yapılması:
Eldiven, maske giyilir.
Hasta odaları camlar açılarak havalandırılır.
Nemli mob ile süpürme yapılır.
İki bölmeli olan silme kovasının, bir bölümüne duru su, diğer bölümüne yüzey temizleyicisi
karıştırılmış sıcak su konur.
Paspas; önce yüzey temizleyicili suda yıkanır, iyice sıkılır ve yerleri silme işlemi yapılır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 16 / 67
Paspas kirlendikten sonra; önce duru suda yıkanır, sıkılır, daha sonra yüzey temizleyicili suda
iyice yıkanıp sıkılarak silme işlemine devam edilir.
3 odada bir yeni su hazırlanır.
Paspas yapma işlemi bittikten sonra paspas iyice yıkanır, durulanır ve sıkılır. Daha sonra 200
ppm klor solüsyonu hazırlanmış çözeltide 20 dakika bekletilir, durulanır sıkılır ve kurumaya
bırakılır.
Paspas kovası deterjanlı su ve duru su ile yıkanır ters çevrilerek kurumaya bırakılır.
Enfekte hasta odasının temizliğinden sonra paspas tıbbi atık torbasına atılmalıdır.
Vücut direnci düşük hasta odalarını temizlemeden önce paspaslar dezenfekte edilmelidir.
2. RİSK ALANLARI:
Orta ve düşük riskli bölümlerin temizliği; su ve deterjanla yapılmalıdır, dezenfektan
kullanılmamalıdır.
A) DÜŞÜK RİSK ALANLARI:
Her bölümün temizliği o bölümde çalışan temizlik firması personeli tarafından yapılmalıdır.
Personelin yaptığı temizlik işleri personel temizlik takip formu ile takip edilmelidir.
Temizlik personeli temizlik öncesi steril olmayan eldiven kullanmalıdır.
Öncelikle odalardaki çöpler tıbbi atık yönetimi prosedürüne uygun şekilde toplanmalıdır.
Çöp kovaları görünür kir varlığında hemen, periyodik olarak da haftada bir kere yıkanıp
durulanmalıdır.
Camlar ve kapılar haftada bir, kapı tokmağı ve pencere kenarları her gün temizlenmelidir.
Banyo, lavabo ve tuvaletler en az günde iki kez sıvı deterjan ile fırçalanarak temizlenmelidir.
Bu bölümlerin temizliğinde kullanılan temizlik malzemeleri başka amaçla kesinlikle
Koridorlar ayrı paspasla, deterjanlı su ile temizlenmeli ve kurulanmalıdır.
Günün ilk saatleri ve gün sonunda koridorlara ıslak vakum uygulanmalıdır. Gün içinde gereken
sıklıkta koridor temizliği yapılmalıdır.
Mutfakta yüzeyler ve yerler her sabah ve akşam su ve deterjanla temizlenmelidir. Ayrıca gün
içinde kirlenme olduğunda bu işlem tekrarlanmalıdır.
Yemek kapları otomatik makinelerde yıkanmalı, bulaşık makinesi yoksa bulaşıklar çok sıcak su
ile yıkanmalıdır.
Yemek hazırlanan platformlar günlük işlerden sonra hipokloritli dezenfektan ile silinmelidir.
B) ORTA RİSK ALANLARI:
Hasta odalarının temizliğinde:
Odadaki çöpler uygun şekilde toplanmalıdır.
Çöp kovaları yıkanıp kurulanmalı ve temiz poşet geçirilmelidir.
Temizlikte su ve deterjan kullanılmalıdır.
Lavabolar, hasta yatağı, etajer, sandalye ve yemek masası deterjanlı su ile hergün
temizlenmelidir.
Pencere kenarlarının tozu günlük olarak alınmalıdır.
Kapı ve camlar haftada bir, kapı tokmağı her gün silinmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 17 / 67
Çoğul dirençli bakterilerle(MRSA, VRE, ESBL+ gram negatif bakteriler vb.) enfekte
hastaların yattığı odaların temizliğinde:
Kullanılan malzemeler diğer odaların temizliğinde kullanılmamalıdır (mümkün değilse odanın
temizliği bitince paspas, sıcak su ve deterjanla yıkanıp 20 dakika 500 ppm lik klor
solüsyununda bekletilmelidir.)
Mekanik temizlik bittikten sonra yer ve yüzeylerin dezenfeksiyonu dezenfektanlarla
yapılmalıdır.
Laboratuarların temizliğinde:
Özel alanlar ve özel durumlar dışında döşeme, duvar, tuvalet ve yerlerin kimyasal
dezenfeksiyonu gereksiz olup, su ve deterjanlar yeterli olmaktadır.
Laboratuarlarda özel dezenfeksiyon gerektiren alan ve gereçler; güvenlik kabinleri, bankolar,
pipetörler, mikroskop ve diğer özel gereçlerdir.
Özel alan ve gereçlerin dezenfeksiyonunda dezenfektanlar kullanılmalıdır.
C) YÜKSEK RİSK ALANLARI:
Ameliyathane temizliği:
Günlük temizlikte;
Taşınabilir eşyalar dışarı çıkarılmalıdır.
Yerler hastanın kan ve beden sıvıları ile kontamine ise 5000 ppm lik klor solüsyonu ile
dezenfekte edilmelidir.
Ameliyathane tabanı mutlak ıslak paspasla silinmelidir. Daha sonra tüm yüzeyle temas edecek
şekilde dezenfektanla dezenfekte edilmelidir.
Tekerlekli araçların tekerlek aralarındaki toz ve yabancı cisimler temizlenmelidir.
Koridorlar sabah - akşam ve kirlendikçe, kapılar günde bir kez, önce temizlenmeli, sonra
dezenfektanla silinmelidir.
Haftalık temizlikte;
Taşınabilir eşyalar, yerler, duvarlar, malzeme alınan tüm üniteler, ameliyathane girişi, kirli
malzemenin taşındığı alanlar, depolar önce su ve deterjan ile temizlenmeli, sonra dezenfektanla
silinmelidir.
Temizlik malzemeleri her oda için ayrı olmalıdır.
Temizlik solüsyonları her oda için ayrı olarak işlemden hemen önce hazırlanmalıdır.
Ameliyat aralarında;
Ameliyat odasının temizliği mutlaka temizden kirliye doğru yapılmalıdır.
Ameliyathanede temizlik amacıyla fırça kullanılmamalıdır.
Ameliyatta kullanılan tüm çöpler kırmızı atık torbasına konularak uzaklaştırılmalıdır.
Kirli kompreslerin araları kontrol edilerek (cerrahi aletler kalabilir) çamaşır sepetine atılmalıdır.
Çöp kovalarının torbaları her ameliyattan sonra değiştirilmelidir.
Ameliyathanede temizlik yapılmadan bir sonraki hasta içeri alınmamalıdır.
Ameliyat sırasında yere düşen materyaller dışarı alınmalıdır. Ameliyat masası, yerler, kan ve
beden sıvısı ile kirlenmemişse dezenfektan uygulanmalıdır.
Ameliyat masası, yerler kan ve beden sıvısı ile kirlenmişse 5000 ppm lik klor solüsyonu ile
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 18 / 67
Ameliyathane lambalarının her ameliyattan sonra dezenfektanla silinmesi yeterlidir.
Temizlik için kullanılan solüsyonlar her ameliyattan sonra değiştirilmelidir.
Yoğun Bakım Ünitesinin temizliği:
Yoğun Bakım Ünitesinin yüzeyleri her şifte en az iki kere, bütün alanı kapsayacak şekilde
düzenli olarak, kirlendikçe ve hasta taburcu olduğunda temizlenmelidir. Temizlikten sonra
‘Dezenfeksiyon-Sterilizasyon Talimatı’nda belirtilen yer-yüzey dezenfektanları ile dezenfekte
edilmelidir.
Hazırlanan solüsyonlar kirlendikçe ve izolasyon odalarında kullanımdan sonra değiştirilmelidir.
Hasta bakım alanındaki çok dokunulan yüzeyler (örneğin; kapı kolları, yatak kenarlıkları, ışık
düğmeleri, paravanların kenarları, başucu masaları, koltuk değnekleri, mobilyalar, telefon,
bilgisayarlar, tansiyon aleti kılıfları, EKG kabloları vs.) el temasının az olduğu yüzeylere oranla
daha sık temizlenmeli (en az günde bir kez) ve dezenfekte edilmelidir. Hastalar arasında da
deterjan ve dezenfektanla temizlenmelidir.
Seyrek el temasına maruz kalan yatay yüzeyler (örneğin; pencere kenarlıkları/denizlikleri ve
sert zemin kaplamaları) düzenli şekilde, kirlenme veya sıçrama olduğu zaman, hasta taburcu
olduğu zaman temizlenmelidir.
Duvarlar, jaluziler ve pencere perdelerinin temizliği kirlilik gözle görülür olduğu zaman
deterjanlarla yapılmalıdır.
İzolasyon odası günde en az bir kez deterjan ve dezenfektanlı solüsyon ile temizlenmelidir.
Temizlik personeli maske, önlük, eldiven, galoş ve bone kullanmalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 19 / 67
6-DEZENFEKSİYON-STERİLİZASYON TALİMATI
1. AMAÇ: Hastane genelindeki sterilizasyon/dezenfeksiyon uygulamaları için sterilizasyon
yöntemlerini, dezenfektan seçimi ve dezenfektanların kullanım ilkelerini belirlemektir.
2. KAPSAM: Hastanedeki tüm birimleri ve çalışanları kapsar
3. TANIMLAR:
TEMİZLİK (Dekontaminasyon) : Tıbbi alet ya da malzemeleri üzerindeki mikroorganizmadan
arındırılarak sağlık personelinin çıplak elle dokunabileceği bir güvenlik düzeyine getirilmesi
işlemidir.
STERİLİZASYON: Cansız maddeler üzerinde bulunan mikroorganizmaların sporlar dahil
öldürülmesidir.
DEZENFEKSİYON: Cansız maddeler üzerinde bulunan patojen mikroorganizmaların yok
edilmesidir. Bakteri sporları canlı kalabilir.
Yüksek seviyeli dezenfeksiyon: Tüm vejetatif bakteriler, virüsler ve mantar sporları ile bakteri
sporlarının bir kısmının eliminasyonudur.
Orta seviyeli dezenfeksiyon: Tüberküloz etkenleri ve diğer vejetatif bakterilerle virüs ve
mantarların çoğunun inaktive edilmesidir.
Düşük seviyeli dezenfeksiyon: Tüberküloz etkenleri ve zarfsız virüslere etkisiz olan, ancak bir
kısım vejetatif mikroorganizmaları inaktive edebilen dezenfeksiyon seviyesidir.
GERMİSİT: Mikroorganizmaları tahrip eden herhangi bir madde.
Dezenfektan: Cansız ortamda mikroorganizmaları inaktive etmek için kullanılan maddelerdir.
Antiseptik: Canlı üzerinde kullanılabilen germisitlerd
TABLO 1: Kullanılan araç-gerece göre yapılacak sterilizasyon ve dezenfeksiyon
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
Dök. No: S-EKP
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Sayfa 20 / 67
Sınıflama
Kritik
gereçler
Tanım
araç Steril dokulara temas eden veya vasküler
sisteme giren araç gereçler (cerrahi
aletler,
kardiyak
kateterler,
bazı
endoskoplar, protezler vb.)
Yarı-kritik araç Mukoza ve bütünlüğü bozulmuş deri ile
temas eden araç gereçler (solunum
gereçler
ekipmanları,
gastroenterolojik
endoskoplar,
larengeskoplar,
bronkoskoplar vb.)
Kritik olmayan Vücut bütünlüğü bozulmamış, sağlam
deri ile temas eden araç gereçler
araç gereçler
(tansiyon
aleti
kılıfı,
steteskop,
termometre vb.)
Sterilizasyon/dezenfeksiyon önerisi
Mutlaka steril olmalıdır.
Sterilizasyon
veya
yüksek
dezenfeksiyon gerektirir.
Orta veya düşük düzeyde dezenfeksiyon
veya sadece su ve deterjanla basit
temizlik önerilir.
TABLO 2. Hastanemizde bulunan orta ve yüksek seviyeli dezenfektanlar:
Temas süresi
Avantajları
Dezavantajları
Dezenfeksiyon
Gluteraldehit
(≥%2)
(yüksek
seviyeli)
-Korozyon yapmaz
-Malzemelerle
uyumludur
-Organik
maddelerden
pek
etkilenmez
-Ucuzdur
-Toksik,
alerjik,
irritan
-Fiksatif
*Kullanıcılar
20 dk
maske,
eldiven,
önlük giymelidir.
Ortam
havalandırılmalıdır
-Çabuk etkili
-Çabuk buharlaşır
-Toksik-allerjik
-Yanıcı
etkileri yok
-Kalıcı etkisi yok
-Su ve kurutma
-Penetrasyonu
gerektirmez
zayıf
-Diğer
-Temiz şartlarda
dezenfektanlarla
etkili
Alkoller
(iyot, klorhekzidin)
Kuruyuncaya
-Uzun
süreli
(%60-90)
etkili
kadar
kullanımda
cildi
(orta seviyeli)
kombinasyonlar
kurutabilir
oluştururlar
-Mercekli aletlerin
-Cilt-el antisepsisi
montaj materyalini
ve
temiz
sert
bozabilir, lastikyüzeylerin
plastik malzemeyi
dezenfeksiyonu için
sertleştirebilir
uygun.
TABLO 3. Hastanemizde bulunan yer-yüzey dezenfektanları
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
düzey
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
Sterilizasyon
Maksimum
kullanım
≥3 saat
15 gün
-
-
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 21 / 67
Org. mad.
etkilenme
Hipokloritl
er
(Klor Tb.)
Alkoller
(%60-90)
Gluteralde
hit
(≥%2)
(+)
Hafif
(+)
Tüberkülosi
t
etki
(+)
(+)
(+)
Avantajlar
Dezavantajlar
Kullanım
-Hızlı etkili
-Geniş
etki
spektrumu
-Ucuz
-Toksisitesi az
-Yüzeylerde
fiske
olmuş mikropların,
biofilm tabakasının
uzaklaştırılmasında
etkilidir
-Organik
maddelerden
oldukça etkilenir
-Koroziv
-Stabil değildir
-Amonyak
ve
asitlerle
toksik
bileşikler oluşturur
-Tekstil
ürünlerinin rengini
giderir
-Günlük temizlikte
200ppm’lik ,
-Yoğun
kontaminasyonda
500ppm’lik,
-Kan ve vucut
sıvıları ile
kontaminasyonda
500ppm’lik klor
solüsyonu hazırlanır,
-Klor tabletleri
başka temizlik
ürünleriyle
karıştırılmamalıdır
-Çabuk etkili
-Toksik-allerjik
etkileri yok
-Su ve
kurutma
gerektirmez
-Diğer
dezenfektanlarla
(iyot, klorhekzidin)
etkili
kombinasyonlar
oluştururlar
-Cilt-el antisepsisi ve
temiz sert yüzeylerin
dezenfeksiyonu için
uygun
-Yanıcı
-Penetrasyonu
zayıf
-Temiz şartlarda
etkili
-Uzun
süreli
kullanımda cildi
kurutabilir
-Mercekli aletlerin
montaj materyalini
bozabilir, lastikplastik malzemeyi
sertleştirebilir
-Ulaşılamayan
küçük yüzeylerin
ve kritik olmayan
araçların
dezenfeksiyonunda
püskürtme yoluyla
kullanılır.
—Korozyon yapmaz
—Malzemelerle
uyumludur
—Organik
maddelerden
pek
etkilenmez
—Ucuzdur
-Toksik,
alerjik,
irritan
-Fiksatif
*Kullanıcılar
maske,
eldiven,
önlük giymelidir.
Ortam
havalandırılmalıdır
—Kullanım
talimatında belirtilen
oranlarda
sulandırılarak
uygulanır.
TABLO 4. Hastanemizde bulunan antiseptik bileşikler (el ve cilt antiseptikleri)
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 22 / 67
Org. mad.
etkilenme
Alkoller
(%60-90)
İyodoforlar
(povidon iyot)
Hafif
(+)
Tüberkü
losit
etki
(+)
(+)
Avantajları
Dezavantajları
-Çabuk etkili
-Toksik-allerjik etkileri yok
-Su ve kurutma gerektirmez
-Diğer dezenfektanlarla (iyot,
klorhekzidin)
etkili
kombinasyonlar oluştururlar
-Cilt-el antisepsisi ve temiz
sert yüzeylerin dezenfeksiyonu
için uygun
-Yanıcı
-Penetrasyonu zayıf
-Temiz şartlarda etkili
-Uzun süreli kullanımda cildi
kurutabilir
-Mercekli aletlerin montaj
materyalini bozabilir, lastikplastik
malzemeyi
sertleştirebilir
-Nispeten
yavaş
etki
gösterirler
-Kan varlığında aktivitelerini
büyük ölçüde kaybederler
-Metallere
koroziv
etki
yapabilir
-Nadiren
iyot
alerjisi
oluşturabilir
-Cilt, göz irritasyonu yapabilir
-İyotun ağır koku, tahriş edici
etki
ve
kalıcı
boyama
özelliklerini göstermezler
-Hem antiseptik hem de
detenfektan
olarak
kullanılabilirler
-Deterjanlarla (noniyonik ve
katyonik)
kombine
etki
gösterirler
4. UYGULAMA
El antisepsisi ‘El Hijyeni Talimatı’ nda ayrıntılı olarak ele alınmıştır.
Cilt antisepsisi ‘Damar İçi Kateter Uygulama Talimatı’ ve ‘Hemokültür Alınması
Talimatı’nda ayrıntılı olarak ele alınmıştır.
Endoskopik aletlerin dezenfeksiyonu ‘Bronkoskopi Dezenfeksiyon Talimatı’nda ayrıntılı
olarak ele alınmıştır.
Yer ve yüzeylerin dezenfeksiyonu ‘Hastane Temizliği Prosedürü’ nde ayrıntılı olarak ele
alınmıştır.
ALET DEZENFEKSİYONU
Kullanıcı önlük ve eldivenini giyer, maskesini takar.
Tablo 1’e göre sınıflandırılan aletler ayrılabilir parçaları sökülerek bol su, deterjan ve fırça ile
organik kirden arındırılır.
Bol su ile durulanır ve kurulanır.
Isıya dayanıklı kritik ya da yarı kritik aletler paketlenerek sterilizasyon ünitesine gönderilir.
Isıya dayanıklı olmayan yarı kritik aletler için yüksek düzey dezenfeksiyon çözeltisi hazırlanır.
Dezenfektan kabının uygun bir yerine solüsyonun hazırlanma ve son kullanma tarihi, hazırlayan
kişinin adı yazılır.
Aletler dezenfektan çözeltisi içine tamamen batırılır (gluteraldehit /ortafitalaldehit vb.çözeltisi
kapalı kaplarda kullanılır).
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 23 / 67
Tablo 2’de belirtilen sürelerde bekletilir.
Çıkarılan aletler distile su ile durulanır ve iyice kurutulduktan sonra kolay temizlenebilir
dolaplarda saklanır.
TABLO 5. Aletlerin sınıflandırılması ve sterilizasyon/dezenfeksiyon yöntemleri
Cerrahi aletler
-Isıya dayanıklı olanlar için Tek kullanımlık aletlerin
Kardiak kateterler
otoklav ile sterilizasyon
yeniden kullanımında her
Protezler
-Isıya dayanıksız malzeme için ünite kendi protokollerini
etilenoksit ile sterilizasyon
oluşturmalı
ve
bu
Kritik
uygulamalar
sürecinde
Aletler
protokole
titizlikle
uyulmalıdır
Endoskoplar
%2 gluteraldehit içine 20 dk,
Dezenfeksiyon
sonrası
Endotrakeal tüpler
OPA içinde 5 dk yüksek düzey
distile su ile durulanmalı,
Trakeostomi kanülü
dezenfeksiyon
kurutulmalı ve dolapta
Hava yolu araçları
Endoskoplar için gluteraldehit ile saklanmalıdır
Anestezi
solunum yüksek düzey
devreleri
dezenfeksiyon(Bkz:Bronkoskop
Yarı
Laringoskop
dezenfeksiyon talimatı)
Kritik
Aletler
Termometreler
%70 etil/isopropil alkol ile Her
hastaya
özel
kuvvetlice ovuşturarak silmek
termometre
kullanılması
önerilir.
Hidroterapi tankları
500
ppmlik
klor
tabletli Dezenfektan
etkili
solüsyonlar ile tank doldurulup iyodoforlar da aynı amaçla
10 dk beklenir, sonra boşaltılıp kullanılabilir
kuruması beklenir
Tansiyon aleti manşonu, 500
ppmlik
klor
tabletli Klor tb. sadece sert ve
EKG kablo ve probları, solüsyonlar ya da %70 alkol ile düzgün
yüzeyler
için
tutucuları, steteskop, ilaç silinir
uygundur. Deri, mukoza ve
kadehleri,
oksijen
göz irritasyonu yapabilir
maskeleri, ambu mask
Kritik
Olmayan Nemlendiriciler
Tek kullanımlık olması önerilir
Mutlaka içine steril su
Aletler
konulmalı,
sabit
nemlendiriciler kullanılıyor
ise her hastadan sonra
çıkarılmalı 5000 ppmlik
solüsyonu ile dezenfekte
edilmeli, kullanılmadığında
rezervuarları kuru olarak
tutulmalıdır
Medikasyon
Tek kullanımlık olması önerilir, Alkolle
silinip
nebulizatörleri
aynı hastada tedavi sonuna kadar kurutulduktan sonra tekrar
kullanılabilir
kullanılabilir
*Yukarıdaki işlemler mekanik temizlik sonrası yapılır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 24 / 67
7-İZOLASYON PROSEDÜRÜ
1. AMAÇ: Patojen mikroorganizmaları bulunduran/bulundurma olasılığı yüksek olan kaynaklardan,
sağlık kurumundaki hastalara, sağlık personeline ve ziyaretçilere yayılımı önlemektir.
2. KAPSAM: Tanı, tedavi ve bakım uygulamaları yapan tüm birimleri kapsar.
3. SORUMLULAR: Birim sorumluları, sorumlu hemşireler, hemşireler.
4. TANIMLAR: İzolasyon kelime olarak ayırma, soyutlama, tecrit etme anlamına gelmektedir.
Enfeksiyonu önlemede izolasyon yöntemlerinden yararlanılır.
5. UYGULAMA:
STANDART İZOLASYON YÖNTEMLERİ
Hastaneye yatan her hastaya enfeksiyon durumuna bakılmaksızın standart izolasyon yöntemleri
uygulanmalıdır. Buna göre;
Hastaneye yatan her hastaya enfeksiyon durumuna bakılmaksızın standart izolasyon yöntemleri
uygulanmalıdır. Buna göre;
Kan, vücut sıvıları, sekresyonlar, kontamine materyalle direk temas sonrasında eller
yıkanmalıdır.
Hastayla direkt temastan önce ve sonra el hijyeni sağlanmalıdır.
İnvaziv işlemlerde eldiven giymeden önce ve sonra eller yıkanmalıdır.
İki ayrı hastaya temas etme arasında ve aynı hastada kirli vücut bölgesine temastan temiz
bölgeye temasa geçerken el hijyeni sağlanmalıdır.
Kan, vücut sıvıları, sekresyonlar, mukoza ve bütünlüğü bozulmuş ciltle temas sırasında nonsteril
eldiven giyilmelidir.
Eldiven çıkartılırken ellerde kontaminasyon meydana gelebileceğinden eldiven çıkartıldıktan
sonra el hijyeni sağlanmalıdır.
El yıkama El Hijyeni Talimatına uygun olarak yapılmalıdır.
Kan ve diğer vücut sıvılarının sıçraması ihtimali bulunan durumlarda maske ve gözlük takılmalı,
önlük giyilmelidir.
Delici ve kesici aletlerle yaralanmaya karşı korunulmalıdır. İğneler hiçbir zaman yeniden kılıfına
geçirilmemeli, ucu bükülmemelidir. Kullandıktan sonra, delinmeye dirençli kaplar içinde
biriktirilerek uzaklaştırılmalıdır. Yeniden kullanılacak olan iğne ve kesici aletler delinmeye
dirençli kaplarda ayrıştırılmalıdır.
Eksudatif deri lezyonu olan sağlık personeli iyileşene kadar doğrudan hasta bakımı veya araçgereç bakımı ile ilgilenmemelidir.
Kan veya kanlı sıvılar ile kirlenen çarşaflar veya diğer materyaller ayrı torbalar içinde
uzaklaştırılmalıdır.
BULAŞMA YOLUNA DAYALI İZOLASYON YÖNTEMLERİ
Bulaşıcı veya epidemiyolojik olarak önemli patojenlerden kuşkulanılıyorsa veya bunlar saptanmışsa
standart önlemlere ek olarak bulaşma yoluna dayalı önlemler uygulanmalıdır. Eğer hastalığın bulaşma
yolu birden fazlaysa bu önlemler kombine edilebilir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 25 / 67
1. TEMAS İZOLASYONU ENDİKASYONLARI
Epidemiyolojik önem taşıyan, hasta ya da çevresiyle temas yoluyla bulaşabilen mikroorganizmalarla
kolonize veya enfekte olan hastalarda uygulanır. Bu tip enfeksiyonlara örnekler:
Klinik ve epidemiyolojik önemi enfeksiyon kontrol komitesince vurgulanan çoğul dirençli
mikroorganizmalarla gastrointestinal, solunum, deri veya yara enfeksiyonu ya da kolonizasyonu
(MRSA, ESBL+ gram negatif bakteriler, VRE vb.)
Düşük enfeksiyon dozu olan veya ortamda uzun süre canlı kalan bakterilerle oluşan enterik
enfeksiyonlar
-Clostridium difficile
-Enterohemorajik Escherichia coli, Shigella, hepatit A ve rotavirus (bezlenen bebeklerde)
Respiratory syncytial virus, parainfluenza virus ve enteroviral enfeksiyonlar (bebek ve küçük
çocuklarda)
Yüksek bulaştırıcılık özelliğine sahip deri enfeksiyonları
-Difteri(kutanöz)
-Herpes simplex virus (neonatal veya mukokütanöz)
-İmpetigo
-Majör (drene olmuş) abseler, dekübit yaraları
-Bitlenme
-Uyuz
-Stafilokoksik furonkülozis
-Zoster (dissemine veya bağışıklığı düşük kişilerde)
Viral/hemorajik konjoktivit
Viral hemorajik ateşler
UYGULAMALAR
Bu hastalar tek kişilik odalara yerleştirilmelidir. Mümkün değilse aynı MO ile kolonize veya
enfekte hastalar aynı odada kalabilir.
Bu odalara girerken, hastayla ya da çevresindeki her türlü yüzeyle temas öncesinde nonsteril
eldiven giyilmeli, odayı terk etmeden hemen önce eldivenler çıkarılıp eller yıkanmalıdır.
Tıbbi cihazların diğer hastalarla ortak kullanımından kaçınılmalıdır. Kullanılması gerekiyor ise;
kullanım sonrası temizlenip, dezenfekte edilmelidir.
Hastanın transportu en aza indirilmelidir.
Çoğul dirençli mikroorganizma ile kolonize/enfekte hastaların odalarına girerken box
giyilmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 26 / 67
2. SOLUNUM İZOLASYONU ENDİKASYONLARI
Solunum yoluyla bulaşan, 5 mikrometreden küçük partiküllerle oluşacak enfeksiyonları önlemek
amacıyla uygulanır. Bu tip enfeksiyonlara örnekler:
 Tüberküloz,
 Kızamık,
 Su çiçeği
 Yaygın zoster enfeksiyonu,
 SARS
UYGULAMALAR
Hastalar saatte 6-12 hava değişimi olan, havanın doğrudan dışarı atıldığı veya hastanenin diğer
alanlarına yayılmadan yüksek etkili filtrasyonla temizlendiği negatif basınçlı özel odalara
yerleştirilmelidir.
Oda kapısı ve pencereleri kapalı tutulmalı, hasta zorunlu haller dışında odadan çıkmamalıdır.
Hastanın transportu gerektiğinde hastaya cerrahi maske takılmalıdır.
Odaya giren herkes yüzüne uygun büyüklükte, 1 mikrometre büyüklüğünde partikülleri filtre
edebilen, filtrasyon özelliği en az %95 olan maskeler kullanmalıdır.
Tanımlanmış veya şüpheli tüberkülozu olan hasta öksürürken ve burnunu silerken kağıt mendil
kullanmalıdır. Tüberküloz ekarte edilene kadar hasta izolasyonu sürdürülmelidir.
Antitüberküloz ilaç tedavisi alan ve klinik olarak düzelen, üç farklı balgam yaymasında (ARB
testi) aside dirençli basil görülmeyen hastalarda izolasyon sonlandırılmalıdır.
Çoklu ilaç direnci olan hastalar, hastanede kaldıkları sürece izolasyonda olmalıdırlar.
3. DAMLACIK İZOLASYONU ENDİKASYONLARI
5 mikrometreden büyük partiküller yoluyla bulaşan enfeksiyonların riskini azaltmaya yöneliktir.
Mikroorganizmaları taşıyan damlacıklar 60-100 cm’den uzağa gidemezler. Bulaşma duyarlı kişiye
yakın temas sonucu olur. Bu tip enfeksiyonlara örnekler:
Adenovirus
İnfluenza
Kabakulak
Parvovirüs B19
Kızamıkçık
Damlacık yoluyla yayılan ciddi hastalıklar
İnvaziv H. influenzae tip B infeksiyonu,
menenjit, pnömoni, epiglottit ve sepsis
İnvaziv Neisseria meningitidis infeksiyonu,
menenjit, pnömoni ve sepsis
Damlacık yoluyla yayılan diğer ciddi bakteriyel solunum yolu enfeksiyonları:
Difteri,
Mycoplasma pneumonia
Boğmaca
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 27 / 67
Pnömonik veba
Çocuklarda streptokokal (grup A) farenjit, pnömoni ve kızıl
UYGULAMALAR
Hasta özel odaya alınır. Havalandırma ya da özel hava sistemleri gerekli değildir. Özel oda
mümkün değilse alternatif olarak aynı hastalığı olanlar, aynı odayı paylaşabilirler. Her ikisi de
mümkün olmadığında enfekte hasta ile diğer hastalar arasında en az 1 metre mesafe olmalıdır.
Odanın kapısı açık kalabilir.
Sağlık personeli hastaya 1 metreden yakın mesafede çalışırken maske giymelidir.
Hasta çok gerekmedikçe izolasyon odasının dışına çıkartılmamalı, eğer gerekiyorsa standart
cerrahi maske kullanılmalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 28 / 67
8-TIBBİ ATIK YÖNETİMİ PROSEDÜRÜ
1. AMAÇ: Atıkların; Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine uygun olarak toplanması, taşınması,
geçici depolanması ve ilgili birimlere tesliminin sağlanmasıdır. Tıbbi atık yönetiminin uygulama
amacı; tıbbi atıkların hastanemiz sağlık personeline ve çevreye zarar vermeden bertaraf
edilmelerinin sağlanmasıdır.
2. KAPSAM: Hastanenin tüm birimlerini kapsar.
3. SORUMLULAR: Başhemşire, başhemşire yardımcıları, birim sorumluları, sorumlu hemşireler,
hemşireler, temizlik şirketi sorumlusu, temizlik personeli
4. TANIMLAR:
Hastane atıkları (4) dörde ayrılır:
a) Tehlikeli Atıklar: Fiziksel veya kimyasal özelliklerinden dolayı ya da yasal nedenler dolayısı ile
özel işleme tabi olacak atıklar; tehlikeli kimyasallar, sitotoksik ve sitostatik ilaçlar, amalgam
atıkları, genotoksik ve sitotoksik atıklar, farmasötik atıklar , ağır metal içeren atıklar, basınçlı
kaplar.
Farmasötik Atık: Kullanma süresi dolmuş veya artık kullanılmayan, ambalajı bozulmuş,
dökülmüş ve kontamine olmuş ilaçlar, aşılar, serumlar ve diğer farmasötik ürünler ve
bunların artıklarını ihtiva eden kullanılmış eldivenler, hortumlar, şişeler ve kutuları,
Genotoksik Atık: Hücre DNA’sı üzerinde mutasyon yapıcı, kanserojen veya insan veya
hayvanda düşüğe neden olabilen türden farmasötik ve kimyasal maddeleri, kanser
tedavisinde kullanılan sitotoksik (antineoplastik) ürünleri ve radyoaktif materyali ihtiva
eden atıklar ile bu tür ajanlarla tedavi gören hastaların idrar ve dışkı gibi vücut
çıkartılarını,
Kimyasal Atık: Ünitelerde tedavi, tanı veya deneysel araştırmalar gibi tıbbi alanlarda
kullanılan ve insan ve çevre sağlığı için çeşitli etkilerle zararlı olabilen kimyasal
maddelerin gaz, katı veya sıvı atıklarını,
Ağır Metal İçeren Atıklar: Ünitelerde tedavi, tanı veya deneysel araştırmalar gibi tıbbi
alanlarda kullanılan termometre, tansiyon ölçme aleti ve radyasyondan korunma amaçlı
paneller gibi alet ve ekipmanların içinde veya bünyesinde bulunan cıva, kadmiyum,
kurşun içeren atıkları,
Basınçlı kaplar (flakonlar, anestezik gazların depolandığı basınçlı tüpler)
b) Tıbbi atıklar: Tıbbi atık; özel işlem görmek üzere ayrılan sağlık kuruluşu kaynaklı atıklara verilen
isimdir. Tıbbi atık türleri:
Patolojik atıklar (doku, organ, insan fetüsü, hayvan cesetleri, kan ve vücut artıkları),
Enfekte atıklar (Hastalık etkenleri bulaşmış veya bulaşması muhtemel her türlü; insan
doku ve organları, idrar kapları, kan veya plasenta bulaşmış atıkları, bakteri kültürleri,
enfeksiyon hastalıkları ve acil servis atıkları, bakteri ve virus tutucu hava filtreleri, dışkı
ve bunlara bulaşmış eşyalar, karantinadaki hasta atıkları),
Kesici-delici aletler (batma, delme, sıyrık ve yaralanmaya neden olabilecek kesici veya
delici cisimler)
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 29 / 67
Radyoaktif atıklar (Radyoaktif madde içeren atık ,vücut doku ve sıvılarının invitro
analizleri, vücut ve organ görüntülemesi, tümör lokalizasyonu veya tedavi amacıyla,
çeşitli araştırmalarda kullanılan katı, sıvı ve gaz atıklar),
c) Evsel nitelikteki atıklar: Ünitelerden atılan ancak enfekte olmamış; mutfak atığı, bahçe atığı, büro
atığı, ambalaj malzemeleri, şişe vb. maddelerden oluşan atıklardır.
Geri kazanılabilen atıklar: Kontamine olmamış cam, plastik, metal ve kağıt atıklardır.
5. UYGULAMA:
Evsel nitelikteki, geri kazanılabilen, tıbbi ve tehlikeli atıkların toplanmasında farklı renkli
torbalar kullanılmalıdır.
Evsel nitelikteki atıklar, tıbbi atıklardan ayrı olarak siyah torbalarda toplanmalı ve ayrı olarak
geçici depolanmalıdır.
Geri kazanılabilen atıklar mavi torbalarda toplanmalıdır.
Tıbbi atıklar, bu iş için eğitilmiş personel tarafından diğer atıklardan ayrı olarak sızdırmaz,
taşınmaya dayanıklı, en az 100 mikron kalınlığında, iki yüzünde “Uluslararası Biyotehlike”
amblemi ile “DİKKAT TIBBİ ATIK” yazısı bulunan kırmızı renkli plastik torbalarda
toplanmalıdır. Torbaların hacmi en az 10 kilogram kapasitede olmalı, ağzı sıkıca kapatılmalı,
gerekiyorsa sızmaları önleyecek şekilde iç içe iki torba kullanılmalıdır. Torbalar en fazla ¾
oranında doldurulmalıdır.
Tehlikeli atıklar, bu iş için eğitilmiş personel tarafından diğer atıklardan ayrı olarak sızdırmaz,
taşınmaya dayanıklı, iki yüzünde “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile “DİKKAT
TEHLİKELİ ATIK” yazısı bulunan sarı renkli plastik torba ve sarı kovalar içerisinde
toplanmalı, biriktirilmeli ve dikkatlice bertaraf edilmelidir.
Kırmızı çöp poşetine atılacaklar;
 Enjektörler
 İntravenöz kateterler
 Disposibl diğer malzemeler
 Foley sonda
 Nazogastrik sonda
 Trakeostomi kanülü
 İdrar torbası ve bağlantıları
 İzolasyon atıkları
 Delici-kesici aletler (kesici delici alet kutusunda toplandıktan sonra çöp poşetine atılmalıdır)
 Kullanılmış pansuman malzemeleri
 Kullanılmış eldiven, gaita kapları, idrar kapları, balgam kapları
 Cerrahi pansuman malzemeleri
 Bildirimi zorunlu hastaların atıkları
 Kontamine araç ve gereçler
 İnsan patolojik atıkları
 Kan ve kan ürünleri
 Sekresyon ve çıkartılar
 Diyaliz atıkları
 Laboratuvar atıkları
Sarı çöp poşetine atılacaklar
 Kemoterapi ilaçları
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 30 / 67
 Kullanma süresi dolmuş veya artık kullanılmayan, ambalajı bozulmuş, dökülmüş ve kontamine
olmuş ilaçlar,
 Aşılar,
 Serumlar ve diğer farmasötik ürünler ve bunların artıklarını ihtiva eden kullanılmış eldivenler,
hortumlar, şişeler ve kutuları,
Siyah çöp poşetine atılacaklar:
 İdare binası atıkları
 Hasta, doktor, hemşire odası atıkları
 Hasta bakım üniteleri atıkları
 Enfekte olmayan tıbbi atıklar
 Ortamda oluşan ve organik olmayan atıklar
Mavi çöp poşetine atılacaklar:
 Geri kazanılabilen atıklar (serum, ilaç şişeleri, flakon vs.)
 Tıbbi malzeme ambalajlanmasında kullanılan kağıtlar vs.
Dikkat edilmesi gerekenler;
Atık toplamada görevli personel göreve başlamadan önce eğitilmelidir. Yıl içinde belirlenen
aralıklarla eğitim tekrarlanmalıdır.
Tıbbi atık toplayan personelin koruyucu başlık, maske, gözlük, iş tulumu, çizme ve özel eldiven
kullanması sağlanmalıdır.
Tıbbi atık toplayan elemanlar HEPATİT B aşısı ile aşılanmalıdır. Kesici-delici aletlerle
yaralanmaları durumunda Hastane Enfeksiyon Kontrol Komitesine müracat etmelidir.
Atık torbaları ağzına kadar doldurulmamalı, torbadan torbaya boşaltılmamalı, dörtte üç oranında
dolmuş atık torbası hemen yenisi ile değiştirilmeli, toplama ekipmanları atıkların kaynağına
yakın yerlerde bulundurulmalıdır.
Kullanılmış enjektörler, branül, kelebek set iğneleri, bistüri, kontamine cam kırıkları vb. kesici
delici aletler; delinmez, sızdırmaz, ağızları kilit kapaklı özel kutulara (kesici-delici alet kutusuna)
atılarak toplanmalıdır. Bu kaplar asla ağzına kadar doldurulmamalıdır.
Enjektörler kullanıldıktan sonra iğne uçları kapatılmadan, el ile ayrıştırma yapılmadan bu
kutulara atılmalıdır
Kesici delici alet kutuları çalışma alanında bulundukları müddetçe dik tutulmalıdır.
Kesici delici alet kutuları dolduğu zaman kapakları açılmayacak şekilde kapatılmalı, kırmızı
renkli plastik torbalar içerisine konulup sıkıca kapatılarak geçici depolama alanına taşınmalıdır.
Atıkları sınıflandırarak toplama ve taşıma hizmetinde görevli personel bu konuda eğitimli
olmalıdır.
Tıbbi atıkların ünite içine taşınması görevi özel bir ekip tarafından yapılmalıdır; görevli personel
özel nitelikli turuncu renkli elbise giymelidir.
Atık torbalarının taşınma işlemi; turuncu renkli, üzerinde ‘DİKKAT TIBBİ ATIK’ ve ‘Uluslar
arası Biyotehlike’ amblemi bulunan, paslanmaz çelikten yapılmış, tekerlekli, keskin kenarları
olmayan, yüklenmesi, boşaltılması, temizlik ve dezenfeksiyonu kolay taşıma araçlarına
yüklenmelidir. Evsel nitelikli atıklar aynı araca yüklenmemelidir.
Yüklenmiş atık taşıma aracı, insan trafiğinin yoğun olmadığı, belirlenmiş güzergahı izleyerek
geçici depo alanına ulaştırılmalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 31 / 67
Taşıma sırasında torbaların patlaması durumunda atıklar ikinci bir torbaya konmalı ve olay
sırasında kontamine olan yüzeyler temizlenip, dezenfekte edilmelidir.
Kırmızı torbalar, tahrip olmaması, yırtılmaması ve içindekilerin dağılmaması için kesinlikle
fırlatılmamalı ve/veya atılmamalıdır.
Atıklar bertaraf alanına taşınana kadar 48 saati geçmemek üzere geçici depolama alanında
bekletilmelidir.
Tehlikeli atıklar, evsel nitelikli atıklar ve tıbbi atıkların konacağı geçici depo ve konteynerler
ayrı olmalıdır.
Tıbbi atık geçici deposundaki sızıntılar kanalizasyona verilmeyip emici bir malzemeyle
toplanmalı ve kırmızı torbalara konulmalıdır.
Deponun kapıları kapalı ve kilitli tutulmalı, görevli personel dışında kişilerin girmesi
önlenmelidir.
Tıbbi atık geçici deposu her boşaltım sonrası, ayrıca bir sızıntı olduğunda temizlenip, dezenfekte
edilmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 32 / 67
9-ANTİBİYOTİK KONTROLÜ TALİMATI
1- AMAÇ
Antibiyotiklerin gereksiz ve uygunsuz kullanımını önleyerek; antibiyotiklere direnç gelişimini,
enfeksiyonları, istenmeyen yan etkileri ve ekonomik kaybı en aza indirmektir.
2- KAPSAM
Hastanemizde çalışan tüm hekimleri kapsar.
3- UYGULAMA
Enfeksiyon düşünülen her hastadan antibiyotik başlamadan önce kültür-antibiyogram yapılması
için uygun örnek alınmalıdır.
Klinik, laboratuvar (lökositoz, CRP, sedimentasyon artışı vs.) ve radyolojik bulgular telkin
ediyorsa hasta enfeksiyon açısından değerlendirilmeli, ateş yüksekliğinin nedeni araştırılmadan
antibiyotik başlanmamalıdır.
Kültürde üretilen bakterinin etken ya da kolonize olduğuna hastanın klinik ve laboratuvar
bulguları eşliğinde karar verilmeli, etken olduğu düşünülüyorsa antibiyotik başlanmalıdır.
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı (EHU) onayı antibiyotikler için Enfeksiyon Hastalıkları ve
Klinik Mikrobiyoloji AD. Konültasyon istenmelidir.
Toplum kökenli ve hastane kökenli pnömonilerde Toraks Derneğinin rehberleri doğrultusunda
ve hastanemizin mikrobiyolojik florası ile antibiyotik direnç paternleri göz önüne alınarak
ampirik antibiyoterapi başlanmalıdır.
Enfeksiyon Kontrol Komitesi tarafından hastane enfeksiyonu etkenleri ve antibiyotik direnç
oranları belli aralıklarla ilgili birimlere bildirilmelidir.
Antibiyotik Kontrol Alt Komitesi hastanemiz antibiyotik direnç paternine göre bazı
antibiyotiklerin kullanımını sınırlayabilir veya tercihen kullanımlarını önerebilir.
Operasyon öncesi profilaktik antibiyotik kullanımı konusunda ‘Cerrahi Birimlerde Antibiyotik
Profilaksi Talimatı’ na uygun hareket edilmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 33 / 67
10-CERRAHİ BİRİMLERDE ANTİBİYOTİK PROFLAKSİ TALİMATI
1. AMAÇ: Operasyon sırasında potansiyel patojen mikroorganizmaların dokularda üremesini
engelleyerek Cerrahi Alan İnfeksiyonu (CAİ) oranını azaltmaktır. CAİ’larının azalmasıyla da
postoperatif hospitalizasyon süresi, tedavi amaçlı antibiyotik uygulamaları ve bu itibarla toplam tedavi
maliyetinin en aza indirilmesi hedeflenmektedir.
2. KAPSAM: Tüm cerrahi birimleri kapsar.
3. UYGULAMALAR:
Antimikrobiyal profilaksi temiz-kontamine (gastrointestinal ve/veya solunum sistemine
kontrollü olarak girilmiştir; ancak önemli bir bulaş söz konusu değildir) ve bazı özel
durumlarda (protez ve/veya immunsüpresyon) temiz cerrahi girişimlerde (enfeksiyon
bulgusu yoktur; gastrointestinal, genitoüriner ve solunum sistemine girilmemiştir)
uygulanmalıdır.
Kontamine (akut enflamasyon, aseptik teknikten sapma) ve kirli (pürülan enflamasyon, perfore
organ) cerrahi girişimlerde antibiyotik kullanımı tedavi amaçlı olmalıdır.
Antimikrobiyal profilaksi bakteriyel kontaminasyon ya da doku invazyonu olmadan önce
kullanılmalıdır.
Profilaktik antimikrobiyal ilaç, ameliyattan önceki 30 dakika içinde ya da anestezi indüksiyonu
ile aynı zamanda uygulanmalıdır.
Antimikrobiyal ilaçlar İV yolla uygulanmalıdır.
Tek doz profilaksi verilmelidir.
Eğer operasyon süresi uzayacak ise (>4 saat), ameliyat sırasında fazla kan kaybı varsa ilk
dozdan iki saat sonra ikinci intraoperatif doz uygulanabilir. Ancak profilaksi 24 saatten uzun
olmamalıdır.
Postoperatif dönemde antimikrobiyal profilaksi sürdürülmemelidir.
Komplike infeksiyonların tedavisinde kullanılan antibiyotikler (karbapenemler, 3. ve 4. kuşak
sefalosporinler, glikopeptidler vb.) profilaksi amacıyla kullanılmamalıdır.
Temiz ve temiz-kontamine operasyonlarda profilaksi amacıyla Sefazolin (1-2 gr),
B-laktam alerjisi varlığında Klindamisin 600 mg en çok kullanılan antibiyotiklerdir.
Kontamine, kirli-enfekte operasyonlarda ve hastaya ait ek risk faktörleri varlığında cerrahi
profilaksi ve tedavi açısından Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanına danışılmalıdır.
Enfeksiyon Kontrol Komitesi tarafından hastanede CAİ etkeni olarak üretilen
mikroorganizmaların direnç profili izlenmeli ve bu profile göre gerekli durumlarda profilakside
kullanılan antibiyotiklerin seçimi konusunda görüş bildirilmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 34 / 67
11-CERRAHİ ALAN ENFEKSİYONLARINDAN KORUNMA TALİMATI
1. AMAÇ
Postoperatif cerrahi enfeksiyonların en aza indirilmesi için preoperatif ve postoperatif dönemde
uygulanacak standart önlemlerin oluşturulmasıdır.
2. TANIM
Operasyondan sonra ilk 30 gün içinde gelişen enfeksiyonlar cerrahi alan enfeksiyonları olarak
tanımlanmaktadır. Bu süre implant olan hastalarda 1 yıl olarak kabul edilmektedir.
3. KAPSAM
Tüm cerrahi birimleri ve bu birimlerde çalışanları kapsar.
4. UYGULAMALAR
1. Preoperatif öneriler
Preoperatif yatış süresi kısa tutulmalıdır.
Elektif operasyon öncesi cerrahi girişim yerinin uzağında herhangi bir enfeksiyon varsa tedavi
edilmeli, gereğinde enfeksiyon düzelinceye kadar operasyon ertelenmelidir.
Operasyondan bir gece önce hastaların banyo yapması sağlanmalıdır (mümkünse klorheksidinli
solüsyon ile banyo yapılması veya klorheksidinli sünger ile vücut temizliği önerilir).
Ameliyat bölgesi tıraşı traş makinası ile operasyondan hemen önce yapılmalıdır. Mümkün
değilse hiç traş edilmemeli ve kesinlikle jilet kullanılmamalıdır.
Cildin antiseptiklerle temizliği, ameliyattan hemen önce povidon iyot ile insizyon hattından dışa
doğru dairesel şekilde yapılmalıdır. Hazırlanan alan kesi değişimlerine ve dren yerleştirmeye
izin veren yeterlilikte olmalıdır.
El ve ön kol antisepsisi ‘El Hijyeni Talimatı’na uygun olarak yapılmalıdır.
Cildinden drenajlı lezyonu olan cerrahi personel; kültürleri alınıp, enfeksiyon olmadığı
ispatlanıncaya/enfeksiyonu kayboluncaya kadar görevden uzaklaştırılmalıdır.
Çevre-zemin temizliği ve dezenfeksiyonu ‘Hastane Temizliği Prosedürü’ne uygun olarak
yapılmalıdır.
Cerrahi aletler ‘Dezenfeksiyon-Sterilizasyon Talimatı’ na uygun olarak sterilize edilmelidir.
Profilaktik antibiyotik kullanılması konusunda ‘Cerrahi Birimlerde Antibiyotik Profilaksi
Talimatı’na uyulmalı, özel durumlarda Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı ile konsülte
edilmelidir.
Ameliyathanede saatte üçü temiz hava olmak üzere, en az 15 hava değişimi sağlanmalıdır.
Ameliyathane havası tavandan içeri verilip, zemine yakın yerden dışarı atılmalıdır (Laminer
akım).
Ameliyathanede UV ışını kullanılmamalıdır.
Ameliyathane girişinden temiz bölgeye geçerken özel terlik veya galoş giyilmeli, eldiven, steril
önlük ve maske kullanılmalıdır.
Ameliyat ekibinin tümüne (uzak bölgede de olsa) maske ve bone kullanım zorunluluğu
getirilmelidir.
Operasyon odaları malzeme-personel-hasta girişi dışında kapalı tutulmalıdır.
Operasyon odasında sadece gerekli personel bulunmalıdır.
2. Postoperatif öneriler
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 35 / 67
Tüm doktor, hemşire, personel ve hasta yakınları sık el yıkamaya özen göstermelidir.
Hastaya bakım hizmeti veren personelin her hastada el yıkama ve eldiven değişiminin kontrolü
sağlanmalıdır.
Tüm personelin ‘görev tanımları’ yapılmalı, yetkili kişilerin sorumlulukları belirlenmeli, görev
ve sorumluluklar yetkisiz kişilere devredilmemelidir.
Postoperatif yara bölgesi temiz ve kuru tutulmalı, SF ile temizlendikten sonra povidon iyot ile
pansuman yapılmalıdır.
Pansumanlarda steril eldiven kullanılmalıdır, eldiven giymeden önce ve sonra eller
yıkanmalıdır.
Kliniklerdeki pansuman odaları, dezenfeksiyon ve sterilizasyon işlemleri sorumlu hemşireler ve
başhemşire yardımcısı tarafından denetlenmelidir.
Pansumanlar sadece doktorlar tarafından yapılmalı ve klinik şef, şef yardımcısı tarafından
denetlenmelidir.
Yara bölgesi enfeksiyon belirti ve bulguları yönünden izlenmelidir.
Klinik, laboratuvar (lökositoz, CRP, sedimentasyon artışı vs.) ve radyolojik bulgular telkin
ediyorsa hasta enfeksiyon açısından değerlendirilmeli, her ateş yüksekliğinde enfeksiyon
düşünülerek antibiyotik başlanmamalıdır.
Enfeksiyon düşünülen hastalarda antibiyotik başlamadan önce uygun bölgelerden kültür
alınmalı, gerek ampirik tedavide, gerekse kültür antibiyogram sonuçlarına göre Enfeksiyon
Hastalıkları Uzmanı ile konsülte edilerek antibiyotik başlanmalıdır.
Hastane enfeksiyonu tespit edilen vakalar mümkünse ayrı odada takip edilmeli, özellikle
MRSA, ESBL+ gram negatif bakteriler, pseudomonas, acinetobacter gibi çok ilaca dirençli
bakterilerle enfekte hastaların izleminde ‘Çok İlaca Dirençli Bakteri Kontrolü Talimatı’na
uyulmalıdır.
Hastaların kan kültüründe cilt florasından kontamine olan bakterilerin sıklıkla üremesi
nedeniyle gereksiz kültür tekrarı ve gereksiz antibiyotik uygulamasının önlenmesi amacıyla
‘Hemokültür Alınması Talimatı’na bağlı kalınarak hemokültür alınmalıdır.
Santral venöz katater, üretral katater takılması gibi uygulamalarda ‘İdrar Kateteri Uygulama
ve İdrar Kültürü Alma Talimatı’ ve ‘Damar İçi Kateter Uygulama Talimatı’na
uyulmalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 36 / 67
12-KAN KÜLTÜRÜ ALINMASI TALİMATI
1. AMAÇ: Kan kültürü alınması sırasında kontaminasyon riskinin en aza indirilmesi için uygulanacak
standart işlemlerin belirlenmesidir.
2. UYGULAMA:
Kan kültürü örneği almak için en uygun zaman, üşüme ve titremelerin başladığı, ateşin ortaya
çıkmasından önceki 30-60 dakikalık dönemdir. Pratikte en uygunu ise ateş çıkmaya
başladığında vakit kaybetmeksizin alınmasıdır.
Her bir kan kültürü için iki ayrı periferik venden olmak üzere iki adet ayrı kan örneği
alınmalıdır (Yenidoğanlarda bu kural uygulanmayabilir)
Yetişkinlerden kan kültürü alınırken her şişe için ortalama 10 cc kan alınmalıdır. (Tek bir
venden alınan kanın 10 cc kadar kısmı aerob kan kültür şişesine, 10 cc kadar kısmı ise anaerob
kan kültür şişesine ekimi yapılır. Bu şekilde bir set olarak tanımlanır.) Çocuklarda hastanın
yaşına bağlı olarak her şişe için ½ -5cc alınabilir.
Kan kültürleri zorunlu olarak aynı venden alınacak ise 30 dakika aralıklarla alınmalıdır. Farklı
venlerden aynı anda alınabilir.
Kan kültürü, antibiyotik veya kemoterapötik madde verilmeden önce alınmalıdır. Ancak, hasta
antibiyotik tedavisi alıyorsa, kesilmemesi gerekli ise, bir sonraki dozdan hemen önce
alınmalıdır. Laboratuvara hangi antibiyotiği almakta olduğu da bildirilmelidir.
Hemokültür kanı, damar içi kateterlerden alınmamalıdır. Ancak damar içi katetere bağlı
bakteriyemi düşünülen olgularda hem damar içi kateterden hem de periferik kullanılmamış bir
venden kan kültürü alınmalıdır.
Kullanılacak vene daha önceden girişim yapılmış olmamalıdır. Intravenöz solüsyonların
verildiği damar yolundan kültür alınmamalıdır.
Bir bakteriyemi epizodunda iki ya da üç kan kültürü alınmalıdır.
Kan, vene bir girişte alınmalıdır. Bir girişte alınamamışsa ve tekrar vene girilecekse, yeni bir
enjektör, yeni bir eldiven ile yeni bir venden alınmalıdır.
Kan alınacak ortamda hava cereyanı olmamalıdır.
KAN KÜLTÜRÜ ALMA TEKNİĞİ:
Kan alınacak bölge önce %70’lik etil veya izopropil alkol ile silinmeli ve kuruması
beklenmelidir. Daha sonra merkezden çevreye doğru 5-6 cm çapında bir alan %10’luk
povidon-iyodin solüsyonu ile silinmeli ve solüsyonun tamamen kuruması (1-3 dakika)
beklenmelidir. Yenidoğanlarda iyot solüsyonu kullanılmamalı, iki kez alkol ile temizlik
uygulanmalıdır.
Steril eldiven giyilir. Uygun vene girilerek kan alınır. Steril eldiven giyilmemiş ise; turnike
bağlarken veya damarı palpe etmek için bu silinen bölge ellenmemelidir.
Kültür şişesinin kapağı açıldıktan sonra iğne ucu dik olarak silikon bölüme batırılır. İğnenin ucu
besiyeri sıvısına temas ettirilmez. Enjektördeki kanın hemoliz olmasını ve besiyerine hava
girmesini önlemek için fazla basınç uygulamadan şişeye boşaltılır.
Her örnek alımı sonrası pıhtılaşmayı önlemek için şişe 1 kez hafifçe çalkalanır.
Hastanın adı soyadı, protokolü, servisin adı, örneğin alındığı tarih ve saat kan kültürü şişesi
üzerine kaydedilir.
Kan kültür şişesine alınmış kan bekletilmeden laboratuvara gönderilmelidir. Hemen
ulaştırılamayacaksa en fazla 4 oda ısısında bekletilebilir, asla buzdolabında saklanmamalıdır
Kan alındıktan sonra iyotu uzaklaştırmak için cilt alkol ile temizlenmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 37 / 67
13-DAMAR İÇİ KATETER UYGULAMA TALİMATI
1. AMAÇ: Damar içi kateter enfeksiyon riskinin en aza indirilmesi için standart prosedürlerin
oluşturulmasıdır.
2. KAPSAM: Hastanenin tüm birimlerinde çalışan doktor ve hemşireleri kapsar.
3. UYGULAMALAR:
Kateter ancak endikasyon durumunda takılmalı, endikasyon ortadan kalkar kalkmaz en kısa
sürede çıkarılmalıdır.
Kateter giriş yerindeki tüyler temizlenmeli fakat traş edilmemelidir.
Kateter takma esnasında maksimum bariyer ve asepsi önlemleri alınmalıdır. Özellikle SVK
takarken, asepsi kurallarına (uzun kollu steril gömlek, maske, kep, büyük steril örtü, steril
eldiven) ileri düzeyde dikkat edilmelidir.
Kateter takılmadan önce uygulama alanının antisepsisinde %2’lik klorheksidin veya %10’luk
povidon iyot kullanılmalıdır.
Povidon iyot kullanılacak ise üç dakika süre ile uygulanmalı ve iyot kurumaya bırakılmalıdır.
Povidon iyot sonrası alkol kullanılması tahrişi önler.
Deri temizliği yapıldıktan sonra giriş yeri palpe edilmemelidir (steril alanda çalışılıyor ise palpe
edilebilir).
SVK’lerle her türlü temas öncesinde ve sonrasında eller yıkanmalıdır. Kateter bölgesinin takibi
ve kateter pansumanı katateri uygulayan birimin doktorları tarafından yapılarak gözlem
kağıdına kaydedilmelidir.
SVK’de girişim sonrası veya en az haftada bir tromboflebit gelişimini önlemek amacıyla
heparin uygulaması yapılmalıdır.
Çok lümenli kataterler zorunluluk olmadıkça kullanılmamalıdır.
Kateter yeri seçiminde mekanik ve infeksiyöz komplikasyon riski dikkate alınmalıdır (juguler
veya femoral bölge yerine subklavian bölge tercih edilmelidir, subklavian kateter yerine
periferik kateter tercih edilmelidir).
Periferik ven içi kateterler 72-96 saat (acil durumlarda takılmışsa 48 saat) sonra
değiştirilmelidir. TPN kateteri 30 gün yerinde kalabilir. SVK’ lerin rutin değiştirilmesinin
enfeksiyon önlemede yeri yoktur.
Çocuklarda, inflamasyon belirtisi olmadığı ve kateter çalıştığı müddetçe kateter yerinde
bırakılabilir.
Kateter üzerine kateteri takan kişi mutlaka takılış tarihi yazmalı ve parafını atmalıdır.
Damar içi kateterler enfeksiyon bulguları açısından hergün (ateş, kızarıklık, ağrı, ödem ) kontrol
edilmelidir.
SVK takılması sonrasında günlük yara pansumanı yapılmalı, gazlı bez veya transparan örtüler
kullanılmalı, kateter giriş yerine lokal antibiyotik kremler uygulanmamalıdır.
Enfeksiyon şüphesi ile çıkarılan kateterin hem distal ucundan hem de deri giriş bölgesinden 3-5
cm ‘lik bir parça kesilerek steril bir petri kabına koyularak laboratuvara gönderilmelidir.
Kateter takılmasından önce veya bakım sırasında rutin antibiyotik profilaksisi yapılmamalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 38 / 67
14-İDRAR KATETERİ UYGULAMA VE İDRAR KÜLTÜRÜ ALMA TALİMATI
1. AMAÇ: Katetere bağlı üriner sistem enfeksiyonlarının önlenmesi ve idrar kültürlerinde yanlış
uygulamaya bağlı kontaminasyon riskinin en aza indirilmesi için standartların belirlenmesidir.
2. KAPSAM: Hastanedeki tüm birimleri kapsar.
1. UYGULAMA:
Mümkünse üriner kateterizasyondan kaçınılmalıdır.
Mümkün olan en küçük çaplı kateter kullanılmalıdır.
El hijyeni sağlanır, steril eldiven giyilir.
Steril aletle tamponlar tutulup antiseptik solüsyonla uygulama alanı silinir. Kateter takma seti
kullanılmıyorsa, antiseptik solüsyonu yardımcının vermesi gerekir.
Steril örtü ile uygulama alanı örtülür.
Kateter hazırlanır (hazır kateter takma seti yoksa, yardımcının paketi açarak steril kateteri
uygulayıcıya vermesi gerekir), kateterin balonunu şişirmek için kullanılacak steril sıvı enjektöre
çekilir, kapalı drenaj torbası katatere bağlanır.
Tek kullanımlık kayganlaştırıcı jel üretraya sıkılır.
Katater üretraya yerleştirilir, idrarın geldiği izlenir. Kataterin mesanede olduğu düşünülüyor
buna karşılık idrar gelmiyorsa hafif suprapubik baskı yapılarak idrarın gelip gelmediği kontrol
edilir. Yine idrar gelmiyorsa mesane steril serum fizyolojik ile irrige edilerek katater ucunun
mesanede olduğu kontrol edilir.
Balonlu kateterlerde 8-10 mL steril sıvı ile balon şişirilir, kateter yavaşça geri çekilerek mesane
boynuna oturtulur.
Steril örtü kaldırılır.
Kateter takma sırasında perine de kirlenme olduysa, antiseptik solüsyonla temizlenir.
Endikasyon ortadan kalkınca kateterizasyona son verilmeli, torba içindeki idrar alttaki
musluktan boşaltılmalıdır.
Tıkanıklığı açmak haricinde irrigasyon uygulanmamalıdır.
İdrar toplama kapları her hastaya özel olmalı, mümkün değilse hasta aralarında temizlenmelidir.
Kateter ve idrar torbası mesane seviyesinin altında tutulmalı, kıvrılıp bükülmemeli (hasta
pozisyon değişikliklerinde torbadaki idrarın geriye dönüşü engellenmelidir), idrar torbası yere
değmemelidir.
İdrarın serbest akışını sağlamak için kateter ve toplama tüpünün kıvrım oluşturması
engellenmeli, musluk toplama kabı ile asla temas etmemelidir.
İdrar torbaları, hasarlanma, sızıntı ya da pis koku olması durumunda değiştirilmelidir.
Povidon-iyot veya su ve sabunla rutin meatus bakımı enfeksiyon riskini azaltmadığı için ancak
gözle görülür kirlilik varsa antiseptik solüsyonla temizlik yapılmalıdır.
Üriner kateterler rutin olarak değiştirilmemelidir. Obstrüksiyon veya idrar sızıntısı olduğu
durumlarda veya doktorun endikasyon koyduğu durumlarda kateter değişimi yapılmalıdır.
Asemptomatik bakteriüri özel durumlar dışında tedavi edilmemelidir (nötropenik, tümörlü,
transplantlı, gebe, ürolojik protezli hastalar vs..).
Eller; kateterlere müdahaleden sonra yıkanmalı.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 39 / 67
İdrar örneği alınması gerektiğinde, idrar kateter-toplama tüpü birleşim yerini açmadan alınmalı
ve aseptik şartlara uyulmalıdır.
İdrar kültürü kateterin distal ucundan dezenfektan madde ile temizlendikten sonra steril bir
enjektör ile aspire edilerek alınmalıdır.
İdrar örnekleri alındıktan hemen sonra laboratuvara gönderilmeli, hemen gönderilemeyecekse
+4 C’de soğukta en fazla 24 saat bekletilmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 40 / 67
15-NOZOKOMİYAL PNÖMONİNİN ÖNLENMESİ TALİMATI
1. AMAÇ
Nozokomiyal solunum sistemi enfeksiyonlarından korunma ve enfeksiyon oluşturabilecek risk
faktörlerinin takibi için gerekli olan işlem basamaklarını belirlemektir.
2. TANIM
Nozokomiyal pnömoni; hastaneye yatış sırasında bulunmayan ve inkübasyon döneminde olmayan,
yatıştan 48 saat sonra oluşan akciğerin parankimal enfeksiyonudur.
3. KAPSAM
Hasta servislerinde çalışan tüm personeli kapsar.
4. UYGULAMA
Hastayla temas öncesi ve sonrası eller ‘El Hijyeni Talimatı’na uygun olarak yıkanmalıdır.
Hastaların takibinde ‘İzolasyon Prosedürü’nde belirtilen kurallara uyulmalıdır.
Solunum sistemine yönelik invaziv işlemler sırasında aseptik tekniklere uygun olarak hareket
edilmelidir.
Yoğun bakım gereksinimi kalmayan hasta yoğun bakım florasından daha fazla etkilenmemesi
için en kısa zamanda servise interne edilmelidir.
Mekanik ventilasyon, invaziv girişim, parenteral veya enteral tüp ile beslenme gibi doğal
bariyerlerin ve vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan uygulamalar mutlak endikasyon
varlığında uygulanmalı, uygulanmış ise en kısa zamanda sonlandırılmalıdır.
Gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınılmalıdır.
Aspirasyon sırasında steril eldiven ve steril aspirasyon sondası kullanılmalıdır.
Uzun süreli beslenmelerde nazoenterik sondalar yerleştirilmelidir.
Narkotik ve antikolinerjik ajan kullanımı mümkün olduğunca kısıtlanmalıdır.
Noninvaziv ventilasyon mümkünse ilk seçenek olmalıdır.
Mekanik ventilasyon endikasyonu olan hastalarda orotrakeal entübasyon tercih edilmelidir.
Mekanik ventilasyon, yarı oturur pozisyonda uygulanmalıdır (30-45 derece).
Mekanik ventilasyon desteğindeki hastalarda devamlı subglottik aspirasyon uygulanabilen bir
lümeni olan entübasyon tüpü veya trakeostomi kanülleri kullanılmalıdır.
Endotrakeal tüplerin kafları sekresyonların sızmasını engelleyecek kadar şişirilmelidir
(2030 cmH2O).
Ventilatör devreleri kan ve sekresyonlarla kirlendiğinde ya da içerisinde sıvı biriktiğinde
değiştirilmelidir. Bunun dışında rutin değiştirilmemelidir.
Nazogastrik sonda ile beslenen hastalara beslenme esnasında yarı oturur pozisyon verilmeli ve
bolus tarzında beslenme yapılmamalıdır.
Trakeostomisi olan hastaların trakeostomi çevresinin bakımı pansumanı kirlendikçe, steril
malzemelerle yapılmalıdır. Trakeostomi çevresi lokal enfeksiyon bulguları yönünden sürekli
izlenmelidir.
Nazal kateter ve maskeler ortak kullanılmamalıdır.
Oksijen manometreleri kullanılmadıkları süre boyunca kuru tutulmalıdır.
Hastalara günde en az 3 kez ağız bakımı verilmeli ve ağız bakımının sıklığı hastanın ihtiyacına
göre planlanmalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 41 / 67
Entübe hastalar sık aralıklarla aspire edilmemeli; hırıltılı solunum, sekresyon birikimi, solunum
güçlüğü gibi endikasyon durumlarında aspire edilmelidir.
Aspirasyon sondası aspiratör kapalı iken ilerletilmeli, geri çekilirken aspiratör açılarak
döndürücü hareketlerle hasta aspire edilmelidir.
Aspirasyon süresi 15 saniyeyi geçmemelidir.
Hastalarda kullanılan tüm araç ve gereçlerin temizliği ‘Dezenfeksiyon-Sterilizasyon
Talimatı’na uygun olarak yapılmalıdır.
Nozokomiyal pnömoni düşünülen olgular hastane enfeksiyonları sürveyansının devamlılığı
açısından mutlaka Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı ile konsülte edilmelidir.
Ampirik antibiyoterapi öncesi hastalardan mutlaka balgam kültürü alınmalıdır.
Ampirik antibiyotik tedavisi; Toraks Derneği’nin ‘Hastane Kökenli Pnömonilerde Tanı ve
Tedavi Rehberi’ doğrultusunda ve hastanemizin mikrobiyolojik florası ile antibiyotik direnç
paternleri göz önüne alınarak başlanmalıdır.
Yoğun Bakım Ünitesi’nde gelişen ventilatörle ilişkili pnömoni olgularında ‘Ventilatörle İlişkili
Pnömoni Protokolü’ne uygun olarak hareket edilmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 42 / 67
16-VENTİLATÖRLE İLİŞKİLİ PNÖMONİNİN ÖNLENMESİ PROTOKOLÜ
1. AMAÇ: Ventilatörle ilişkili pnömoni (VİP) tanımı, tedavi yaklaşımları ve koruyucu önlemlerle ilgili
standartların oluşturulmasıdır.
2. KAPSAM: Yoğun bakım ünitesini kapsar.
3. TANIMLAR: VİP; entübasyon ve mekanik ventilasyondan 48 saat sonra gelişen akciğer parankim
enfeksiyonudur.
4. VİP TANI KRİTERLERİ: Akciğer grafisinde yeni oluşan infiltrasyonla birlikte aşağıdaki
bulgulardan en az ikisinin bir arada bulunması gereklidir:
Ateş
Lökositoz veya lökopeni (lökosit sayısı <4000 veya >12000)
Pürülan trakeal sekresyon
5. ETKEN PATOJENE YÖNELİK TETKİKLER
Derin trakeal aspirat kantitatif veya semikantitatif kültürü
Kan kültürü
6. AMPİRİK TEDAVİ YAKLAŞIMI
A) ERKEN BAŞLANGIÇLI (≤ 4 gün) VE/VEYA ÇOK İLACA DİRENÇLİ PATOJENLER
İÇİN RİSK FAKTÖRÜ OLMAYAN* OLGULAR:
Ampisilin-sülbaktam veya
Seftriakson veya
Siprofloksasin veya
Yeni kuşak kinolonlar (levofloksasin, moksifloksasin)
B) GEÇ BAŞLANGIÇLI ( ≥ 5 gün) VE/VEYA ÇOK İLACA DİRENÇLİ PATOJENLER
İÇİN RİSK FAKTÖRÜ OLAN* OLGULAR:
Antipsödomonal sefalosporin veya
Antipsödomonal karbapenem veya
Beta-laktam/beta-laktamaz inhibitörü (piperasilin-tazobaktam)
+
Antipsödomonal florokinolon (ciprofloksasin, levofloksasin) veya
Aminoglikozidler (gentamisin, amikasin, tobramisin)
+
MRSA şüphesi varsa; vankomisin veya teikoplanin veya
Linezolid
Legionella şüphesi varsa; kombinasyon antibiyotik tedavisi makrolid de içermeli veya aminoglikozid
yerine florokinolon tercih edilmelidir.
*RİSK FAKTÖRLERİ:
 Önceki 90 gün içinde antibiyotik tedavisi almış olmak
 İlgili ünitede antibiyotiklere dirençli bakterilerin yüksek oranda saptanması
 Son 90 gün içinde 2 gün ya da daha uzun süreli hastane yatışının olması
 Huzurevinde yaşıyor olmak
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 43 / 67





Evde infüzyon tedavisi görmek
Son 30 gün içinde diyaliz programına dahil olmak
Evde yara bakımı
Aile üyelerinden birinin çok ilaca dirençli patojenle kolonize veya enfekte olması
İmmunosüpresyon varlığı
7. KORUYUCU ÖNLEMLER:
El yıkama gibi genel önlemlere ek olarak yapılması gereken uygulamalar şöyledir:
Mekanik ventilasyon, yarı oturur pozisyonda uygulanmalıdır (30-45 derece).
Uzun süreli beslenmelerde nazoenterik sondalar yerleştirilmelidir.
Narkotik ve antikolinerjik ajan kullanımı mümkün olduğunca kısıtlanmalıdır.
Orotrakeal entübasyon tercih edilmelidir.
Noninvaziv ventilasyon mümkünse ilk seçenek olmalıdır.
Devamlı subglottik aspirasyon uygulanabilen bir lümeni olan entübasyon tüpü veya trakeostomi
kanülleri kullanılmalıdır.
Endotrakeal tüplerin kafları sekresyonların sızmasını engelleyecek kadar şişirilmelidir
(2030 cmH2O).
Ventilatör devreleri içerisinde sıvı biriktiğinde değiştirilmelidir. Bunun dışında rutin
değiştirilmemelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 44 / 67
17-ÇOK İLACA DİRENÇLİ BAKTERİ KONTROLÜ TALİMATI
1. AMAÇ: Çok ilaca dirençli bakterilerle meydana gelen hastane enfeksiyonlarını önlemek için gerekli
kontrol önlemlerini belirlemek ve olası salgınları önlemektir.
2. TANIM: Çok ilaca dirençli bakteriler; epidemiyolojik önem taşıyan, hasta ya da çevresiyle temas
yoluyla bulaşabilen mikroorganizmalardır (MRSA, ESBL+ gram negatif bakteriler, VRE gibi).
3. UYGULAMA:
Rutin veya başka amaçlı kültürlerde çok ilaca dirençli bakteri üremesi durumunda, Hastane
Enfeksiyon Kontrol Komitesi haberdar edilir.
Hasta özel bir odada veya aynı bakteri ile enfekte diğer hastalarla aynı odada izole edilmelidir.
İzolasyon odasına ya da ünitesine giriş çıkışlar sorumlu hemşirenin denetiminde olmalıdır.
Hastayla veya hastanın yakın çevresiyle temas öncesinde ve sonrasında eller antiseptik bir
deterjanla yıkanmalı ya da alkol bazlı el dezenfektanları uygulanmalıdır.
Hasta sıvıları veya kontamine materyallerle temastan sonra eldiven kullanımına bakılmaksızın
eller yıkanmalıdır.
Hastalarla temaslar arasında eldivenler çıkarıldıktan hemen sonra eller yıkanmalıdır.
Aynı hasta üzerinde yapılan işlemler arasında farklı vücut bölgelerinin çapraz
kontaminasyonunu önlemek için eldivenler değiştirilmeli ve eller yıkanmalıdır.
Hasta veya hasta malzemeleri ile temas ediliyorken nonsteril eldiven kullanılmalıdır.
Mukoza ya da bütünlüğü bozulmuş deri ile temas sırasında nonsteril eldiven kullanılmalıdır.
Hastanın vücut sıvılarının sıçramasına yol açabilecek prosedürler sırasında nonsteril eldiven,
önlük, maske ve gözlük kullanılmalıdır.
Tek kullanımlık ‘dısposıbl’ ekipmanlar kullanılmalı; ekipman tıbbi tehlike işaretli atık kabına
atılmalıdır.
Tekrar kullanılabilir ekipmanın uygun olarak dekontamine edilene kadar, diğer hastaların
bakımında kullanılmadığından emin olunmalıdır.
Odanın temizliği dezenfektanlar ile hergün yapılmalıdır. Bu odada kullanılan temizlik
malzemeleri başka bir yerde kullanılmamalıdır.
Eğer mümkünse hastalarla ilgili hizmetler enfekte ve enfekte olmayan her iki hasta grubu için
aynı personelin bakım vermesini gerektirmeyecek şekilde ayrılmalıdır.
Stetoskop, termometre, tansiyon aleti vs. malzemeler izole edilmiş hastalara özel olarak
kullanılmalı, eğer bu malzemelerin/aletlerin dışarı çıkması gerekiyorsa dezenfekte edilmelidir.
Hasta başka bir bölüme/servise gönderilecekse mutlaka izolasyon kurallarına nakil sürecinde de
uyum gösterilmeli, varsa mevcut lezyonların üstü kapatılmalı, hasta ile giden kişilere önlük
giydirilmeli ve ilgili servis/kurum uyarılmalıdır.
Çok ilaca dirençli bakteri üremiş olan hastalardan Enfeksiyon Kontrol Komitesinin
belirleyeceği sıklıkta kontrol kültürleri alınmalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 45 / 67
18- YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİNE GİRİŞ KURALLARI TALİMATI
1-AMAÇ
Yoğun Bakım Ünitelerindeki patojen mikroorganizmaların hastalara, sağlık personeline ve ziyaretçilere
yayılmasını önlemektir.
2-KAPSAM
Tüm yoğun bakım personelini kapsar.
3-UYGULAMA
Yoğun Bakım Ünitelerine giren herkes (sağlık çalışanı, ziyaretçi vb.) “El Hijyeni Talimatına”
uymalıdır.
Yoğun Bakım Ünitelerine girerken rutin olarak box önlüğü ve galoş giyilmesine gerek yoktur.
Yoğun bakım Ünitelerinde vücut çıkartısı bulaşma ihtimali olan hastalara bakım verilirken
bulaştan korunmak için box önlüğü giyilmesi gerekmektedir. Kirlenen önlük (gözle görünür
kirlenme olsa da olmasa da) değiştirilmelidir.
İzolasyonda takip edilen hastalar için “İzolasyon Önlemleri Talimatına” uyulmalıdır.
Ziyaret öncesi ziyaretçilere eğitim verilmelidir. Ziyaretçi kendi hastası dışında başka hastaya ve
hasta bakım malzemelerine temas etmemelidir.
Ziyaretçi sayısına kontrolün zor olması çevre kontaminasyon riski nedeni ile kısıtlama
getirilebilir. Kabul edilebilir ziyaretçi sayısına ünite bazında karar verilmelidir.
Bağışıklık sistemi baskılanmış hastaların yakınları tarafından ziyaretine doktor karar vermelidir.
Çocukların hasta ziyaretinin hasta iyileşmesi üzerine olumlu etkileri olduğundan enfeksiyon
kontrol önlemlerine uymak kaydı ile hastanın çocuklarına ve kardeş çocukların ziyaretine izin
verilebilir.
Ateş, burun akıntısı, öksürük, ishali kusma ve enfeksiyöz dermatiti olan kişiler ziyaretçi olarak
kabul edilmemelidir.
Toplumda salgın varlığında ziyaretçi kısıtlaması yapılabilir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 46 / 67
19-AMELİYATHANE ALET YIKAMA VE BAKIM TALİMATI
1-AMAÇ
Cerrahi girişimlerde enfeksiyon riskini önlemek ve cerrahi aletlerin uygun yıkama ve bakım
yöntemlerini belirlemektir.
2-KAPSAM
Tüm ameliyathane personelini kapsar.
3-UYGULAMA
Ameliyat bitiminde kirli set hemşire tarafından sayıldıktan sonra alet yıkama odasına götürülür.
Alet yıkama ve bakımından sorumlu personel küvet içine hazırladığı enzimatik kan sökücü
solüsyon içine aletleri koyar.
Solüsyonun konsantrasyonu ve kullanım şekli solüsyonun kullanım bilgilerine göre hazırlanır.
Bekleme süresi bitince aletler içinde dezenfektan solüsyon olan ikinci küvete alınır.
İkinci küvetteki solüsyonun konsantrasyonu ve kullanma şekli dezenfektan solüsyonun
kullanım bilgilerine göre yapılır.
Aletler, ikinci küvette bekleme süresi bitince alet temizleme fırçası ile fırçalanır ve bol su ile
durulanır.
Yıkanan aletler diğer setlerle karıştırılmadan, hazırlık odasına getirilir.
Tek tek kurulanır ve sıraya dizilir.
Hazırlık odasındaki görevli hemşire tarafından hazırlanmak üzere bırakılır.
Her hazırlanan solüsyonla 3 veya 5 set yıkanır. Eğer enfekte bir ameliyattan çıkan aletler
yıkanmışsa solüsyon kirli atık su lavabosuna dökülür ve yenisi hazırlanır.
Gün bitiminde solüsyon küveti, kirli gider lavabo ve alet yıkama odası dezenfektanlı solüsyonla
yıkanır ve temizlenir. Ertesi güne hazır bırakılır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 47 / 67
20-AMELİYATHANE SOYUNMA ODALARI TALİMATI
1-AMAÇ
Ameliyathanede patojen mikroorganizmaların hastalara, sağlık personeline ve steril ameliyat sahasına
yayılmasını önlemektir.
2-KAPSAM
Tüm ameliyathane personelini kapsar.
3-UYGULAMA
Ameliyathane kat giriş kapısından girişte kirli ayakkabılara galoş takılır, soyunma odasına
girilir.
Kişilere özel ayrılmış soyunma odalarında sivil kıyafetler çıkarılır.
Ameliyathane özel formaları (her gün değişmek şartı ile) giyilir.
Ameliyathane tarafına geçişte ameliyathane de kullanılan terlikler giyilir. Steril alana box
önlüğü giyilerek, maske ve bone takılarak girilir.
Ameliyathaneden herhangi bir sebep ile ayrılırken içeride kullanılan terlikler çıkarılır. Farklı bir
terlik/ayakkabı giyilir.
Kirli yeşil formalar çıkarılır. Kirli sepetine atılır. Sivil kıyafetler giyilerek ameliyathane terk
edilir.
Ameliyathane özel formaları ile ameliyathane dışına çıkılamaz.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 48 / 67
21-ACİL SERVİSTE ENFEKSİYON KONTROL TALİMATI
1- AMAÇ
Acil serviste çalışan sağlık personelinin ve acil servise başvuran hastaların enfeksiyon riskinin en aza
indirilmesi için alınacak önlemlerin belirlenmesidir.
2- KAPSAM
Acil serviste çalışan tüm sağlık personelini kapsar.
3- UYGULAMA
Acil durumlarda ağızdan ağıza resusitasyon olasılığını en aza indirmek için ağızlık, ambu gibi
solunum aletleri hazırda bulundurulmalıdır.
Acil serviste kullanılan alet ve ekipmanlar ‘Dezenfeksiyon-Sterilizasyon Talimatı’na uygun
Acil servisin yoğunluğundan ve hastalara acil müdahale gerektiğinden, asepsi kurallarına
uyulmadan yapılan girişimler enfeksiyon riskini arttırmaktadır. Bu nedenle yapılması gereken
işlemlerin aciliyeti iyi değerlendirilmeli, işlemler mümkünse hasta yattıktan sonra serviste, daha
uygun koşullarda yapılmalıdır.
Her hasta ile temastan önce ve sonra ‘El Hijyeni Talimatı’ na uygun olarak eller yıkanmalıdır.
Kan ya da benzeri vücut sıvıları ile temas sırasında ‘İzolasyon Prosedürü’ne uygun hareket
edilmelidir.
Perkütan yaralanmaların önlenmesi için iğneler kullanıldıktan sonra kılıflarına tekrar
takılmamalı, eğilip bükülmemeli, iğne atık kutusuna atılmalıdır.
Kesici-delici aletlerle yaralanma durumunda ‘Personel Yaralanmaları İzlem Talimatı’na
uygun hareket edilmelidir.
Üriner kateter ve santral venöz kateter takılması esnasında ‘İdrar Kateteri Uygulama ve İdrar
Kültürü Alma Talimatı’ ve ‘Damar İçi Kateter Uygulama Talimatı’na uyulmalıdır.
Acil servisteki hastalara yaklaşımda alınması gereken izolasyon önlemleri Tablo1’de
belirtilmiştir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 49 / 67
Tablo 1. Çeşitli klinik durumlarda muhtemel patojenler ve bunlara karşı alınması gereken
izolasyon önlemleri
Klinik
Muhtemel Patojenler
Önlemler
Diyare
Dışkısını tutamayan veya bezli Enterik patojenler
Temas
hastada olası infeksiyöz akut
diyare
Son
zamanlarda
antibiyotik C.Difficile
Temas
kullanma hikayesi
Menenjit
Etyolojisi bilinmeyen yaygın N. meningitidis
Damlacık
döküntüler
Ateşli petişiyal\ekimotik döküntü N. meningitidis
Damlacık
Veziküler döküntü
Su çiçeği
Nezleli ve ateşli makülopapüler Kızamık
döküntü
Solunum yolu enfeksiyonları
HIV negatif veya HIVriski düşük M.tuberculosis
hastada
öksürük\ateş\akciğerde
üst lob enfeksiyonu
HIV pozitif veya HIV riski M.tuberculosis
yüksek
hastada
öksürük
\ateş\akciğerin
herhangi
bir
yerinde infiltrasyon
Şiddetli,dirençli nöbet tarzında Boğmaca
öksürük
Çoklu ilaca direnci olan mikroorganizma riski
Çoklu
ilaca
direnci
olan Dirençli bakteriler
mikroorganizmalarla enfeksiyon
veya kolonizasyon hikayesi
Yakın zamanlarda çoklu ilaca Dirençli bakteriler
direnci olan mikroorganizmaların
endemik olduğu hastanelerde
yatan hastalarda deri,yara ve idrar
yolu enfeksiyonları
Deri ve yara enfeksiyonları
Apse ve kapanmayan akıntılı yara S.aureus,Agrubu stereptekok
Solunum yolu ve temas
Solunum yolu
Solunum yolu
Solunum yolu
Damlacık
Temas
Temas
Temas
*Temas, damlacık ve solunum yolu izolasyonunda ‘İzolasyon Prosedürü’nde belirtilen önlemler
alınmalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 50 / 67
22-BRONKOSKOPİ DEZENFEKSİYON TALİMATI
1. AMAÇ: Endoskopik girişimlerde enfeksiyon riskini önlemek ve endoskopik cihazların uygun
dezenfeksiyon yöntemini belirlemektir.
2. UYGULAMA:
Endoskoplar kullanım sonrası hemen bulundukları yerde dekontamine edilir.
Endoskobun hortum yüzeyindeki kaba kir ve sekresyonlar temiz bir gazlı bez ile alındıktan
sonra ayrılabilen tüm parçaları sökülür ve enzimatik deterjan çözeltisi içinde 5 dakika bekletilir.
Endoskop ve parçaları üzerinde organik madde kalmayıncaya dek yıkanır.
Endoskobun iç kanalları bol su ile jet akım sağlanarak yıkanır, fırçalanır.
Hareket edebilen parçaları tüm pozisyonlara getirilir.
Endoskop ve parçaları bol basınçlı su ile durulanır.
Yüksek düzey dezenfektan çözeltisi içine konulmadan fazla suyu giderilir (aletin ıslaklığı
dezenfektanı sulandırarak etkin yoğunluğun azalmasına neden olabilir).
Yüksek düzey dezenfektan içine tamamen batırılarak önerilen sürede (%2-3 gluteraldehit için
oda ısısında 20 dakika*, ortafitalaldehit için bu süre 5dk) bekletilir. Tüm iç ve dış yüzeylerin
dezenfektan solüsyon ile temas etmesi gereklidir. Bunun için lümenlerden dezenfektan
geçirilerek hava kabarcıkları kalmaması sağlanmalıdır.
*Mycobacterium avium intracellulare complex ile enfekte hastaya yapılan bronkoskopi sonrası
dezenfeksiyon işlemi süresi 90-120 dakika olmalıdır.
Endoskop ve parçaları steril distile su iyice durulanır içerisinden alkol geçirilerek kurumaya
bırakılır.
Endoskop ek parçaları takılmadan kurumayı kolaylaştırmak için dikey pozisyonda ve
kontaminasyonu engelleyecek şartlarda saklanır.
Gluteraldehit solüsyonu toksik etkilidir, hazırlarken koruyucu önlemler alınmalıdır. Solüsyon
mutlaka kapalı bir kapta muhafaza edilmeli ve işlem sırasında dezenfektan küveti kapalı
tutulmalıdır.
Gluteraldehit solüsyonunun aktivitesi, stripler ile kullanım süresi sonuna kadar her gün kontrol
edilmelidir. Strip ile renk değişimi saptanmayan veya görünümü bulanık, kirli çözeltiler
kullanım süresini beklemeden değiştirilmelidir.
Dezenfeksiyonda kullanılan solüsyonun kullanım süresi 14 gündür.
Dezenfektan kabının uygun bir yerine solüsyonun hazırlanma ve son kullanma tarihi, hazırlayan
kişinin adı yazılmalıdır.
Son kullanma tarihi geçen çözeltiler aktivasyonuna bakılmaksızın atılmalıdır.
Hastane Enfeksiyon Kontrol Komitesi onayı alınmadan başka bir dezenfektan
Endoskopik uygulamaya bağlı bir enfeksiyon gelişirse Enfeksiyon Kontrol Komitesi derhal
haberdar edilmelidir.
Uygulayıcılar eldiven, önlük giymeli, gerekli hallerde gözlük kullanmalıdır.
Endoskopi ünitesi çalışanlarının hepatit B aşıları tam olmalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 51 / 67
23-TÜBERKÜLOZDAN KORUNMA TALİMATI
1. AMAÇ
Tüberkülozdan korunulması için gerekli önlemlerin alınmasıdır.
2. KAPSAM
Tüm hastane çalışanlarını ve hastaları kapsar.
3. UYGULAMA
Tüberküloz olduğu bilinen ya da şüphe edilen hastaların odalarına giren sağlık personeli,
Tüberküloz olduğu bilinen ya da şüphe edilen hastalara öksürük oluşturan ya da damlacık
saçılmasına yol açan işlemlerin (balgam çıkarma, bronkoskopi, endotrakeal entübasyon, aerosol
tedavileri vb.) uygulanması sırasında odada bulunan sağlık personeli,
Havada asılı kalan damlacık çekirdeklerinin inhale edilmesini önleyecek yönetimsel ya da
mühendislik önlemlerinin bulunmadığı durumlarda (tüberküloz hastalarının nakliyle uğraşan
kişiler ile bu hastalara acil cerrahi girişim ya da diş ile ilgili işlem yapılması) ilgili sağlık
personeli,
Damlacık oluşumuna yol açan işlemlerle uğraşan laboratuar personeli, N95 standardında
tüberkülozdan koruyucu maske kullanmalıdır.
Sağlık personeli işe girişte ve periyodik olarak her yıl ‘Personel Sağlığı Takip Talimatı’nda
belirtilen uygulamaların yapılması için kurum hekimine başvurmalıdır.
Tüberküloz hastalarının bulaş riski olduğu sürece ‘İzolasyon Prosedürü’nde belirtilen şekilde
izolasyonları sürdürülmelidir. Hastalar neden izole edildikleri ve bulaş şekli hakkında
bilgilendirilmeli ve kurallara uyumu izlenmelidir. Tüberküloz ve dirençli tüberküloz onam
formları hastalara mutlaka okutulmalı ve imzalatılmalıdır. Tüberküloz kliniklerinde yatan tüm
hastalar ve tüberküloz dışı (nonspesifik) kliniklerde yatan tüberküloz şüpheli hastaların cerrahi
tipte maske takmaları sağlanmalıdır.
Çok ilaca dirençli (MDR) tüberküloz servisinde; hastane konseyinin 11.04.2007 tarihinde aldığı
kararlar doğrultusunda hazırlanan ‘Çok İlaca Dirençli Tüberküloz Servisinde Enfeksiyon
Kontrol Talimatı’na uygun hareket edilmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 52 / 67
24-ÇOK İLACA DİRENÇLİ TÜBERKÜLOZ HASTALARININ BULUNDUĞU SERVİSLERDE
ENFEKSİYON KONTROL TALİMATI
1. AMAÇ
Çok ilaca dirençli (MDR) tüberküloz servisinde yatan hastaların izolasyonunun
sağlanması,çalışan personele ve ziyaretçilere bulaşın engellenmesidir.
2.
KAPSAM
Tüberküloz tanılı/şüpheli hasta yatan servislerde çalışan tüm personeli kapsar.
3.
UYGULAMA
MDR tüberküloz hastaları servise yatışlarından önce, basil negatif oluncaya kadar servis
dışına çıkamayacaklarını ve ziyaretçi kabul edemeyeceklerini belirten onam formlarını
imzalamalıdır.
Basil pozitif MDR tüberküloz hastalarının servis içinde diğer hastalardan ayrı bir bölümde
internasyonu sağlanmalıdır.
Basil pozitif MDR tüberküloz hastalarının servis dışına çıkmaları engellenmeli, kantin
ihtiyaçları telefonla sağlanmalıdır.
Basil negatif MDR tüberküloz hastalarının servise giriş-çıkışları kontrol altına alınmalıdır.
Hasta yakınlarının ziyaret süreleri mümkün olduğunca kısıtlanmalıdır.
MDR tüberküloz servisinde çalışan tüm personel ‘Tüberkülozdan Korunma Talimatı’na
uygun hareket etmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 53 / 67
25-KANAMALI HASTALARIN KONTROLÜ TALİMATI
1. AMAÇ
Kanamalı hastayı ve hastane personelini kan yolu ile bulaşan enfeksiyon hastalıklarından korumak ve
vücut bütünlüğü bozulmuş olan kanamalı hastayı diğer enfeksiyon hastalıklarından korumak için gerekli
olan işlem basamaklarını belirlemektir.
2. KAPSAM
Hastanemizde çalışan tüm personeli kapsar.
3. UYGULAMA
Kanaması olan hastalar vücut bariyerlerinin bozulması nedeniyle enfeksiyonlara açık hale
gelirler ve hastaya yapılan kan transfüzyonları da enfeksiyonların ortaya çıkmasına neden
olabilir. Ayrıca kanayan hasta hastane çalışanları, diğer hastalar ve ziyaretçiler için potansiyel
enfeksiyon kaynağıdır. Hasta kanı ile kirlenmiş bir malzeme ile hastane çalışanının yaralanması
enfeksiyona neden olabilir.
Bu nedenle kanamalı bir hasta ile karşılaşıldığında;
-Hastanın korunması için gerekli önlemler alınmalıdır.
-Çevrenin uygun şekilde temizlenmesi sağlanarak hastanın kanında taşınabilecek enfeksiyon
etkenlerinin başkalarına bulaşması engellenmelidir.
Kanamalı hastaya delici-kesici alet yaralanması, çarpma, yanık veya ateşli silah yaralanması
durumlarında tetanoz profilaksisi uygulanmalıdır.
1-Daha önce 3 (üç) doz aşı yapılmış olanlar;
Hafif yaralanma
Tetanoza yatkın yaralanma
-Sadece yara temizliği
- Sadece yara temizliği
2-Son aşıdan 10 yıldan uzun süre geçmiş olanlar;
Hafif yaralanma
-Yara temizliği+aşı(Td)
- Yara temizliği+aşı
3-Daha önce aşılanmamışlarda;
Hafif yaralanma
-Yara temizliği+aşı; sonrasında 1. ve 6- - Yara temizliği + Tetanoz immunglobulin+aşı;
12. ayda iki doz rapel aşı
sonrasında 1. ve 6-12. ayda iki doz rapel aşı
Kirli yaralanmalarda ampirik antibiyotik tedavisi başlanmalıdır.
Hasta kanının yere saçılması, aletler veya çevrenin kirlenmesi durumunda ‘Hastane Temizliği
Prosedürü’ ve ‘Dezenfeksiyon-Sterilizasyon Talimatı’na uygun olarak temizlik yapılarak
HBV, HCV ve HIV gibi enfeksiyonların çevrede bulunanlara bulaşması engellenmelidir.
Kanamalı olan hastaya girişimde bulunacak personel mutlaka eldiven giymeli, eğer yoğun bir
kanama veya sıçrama söz konusu ise koruyucu önlük, maske ve gözlük kullanmalıdır.
Personel, hasta kanı ile kirlenmiş kesici-delici bir aletle yaralanırsa ya da hasta kanı mukozaya
veya bütünlüğü bozulmuş cilde temas ederse ‘Personel Yaralanmaları İzlem Talimatı’na
uygun olarak gerekli tetkik ve tedaviler yapılmalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 54 / 67
Kanamalı hastaya kan transfüzyonu gerekirse ‘Kan Transfüzyonu Talimatı’na uygun olarak
gerekli işlemler yapılmalıdır.
Hastaya kullanılan aletlerin dezenfeksiyonu ‘Dezenfeksiyon-Sterilizasyon Talimatı’na uygun
olarak yapılmalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 55 / 67
26-KAN TRANSFÜZYON TALİMATI
1. AMAÇ
Kan transfüzyonu uygulama kurallarının belirlenmesidir.
2. KAPSAM
Tüm sağlık personelini kapsar.
3. UYGULAMA
Transfüzyon için hekim tarafından doldurulan kan istem belgesi kan bankasına gönderilir.
Uygun kan mevcut ise hastadan kan örneği alınır ve cross-matching için kan bankasına
gönderilir.
Cross-matching yapılarak uygun bulunan ve uygunluğu kan bankası sorumlu hekimi tarafından
onaylanan kan teslim alınır.
Hastanın genel durumunda kan transfüzyon kontrendikasyonu görülüyorsa sorumlu hekime
bildirilir.
Hasta başında tekrar hasta kanı ile cross-matching yapılır ve uygun olup olmadığı servis
hekimine onaylatılır.
Uygun olduğu tespit edilen ve onaylanan kan hastaya takılır.
Bir süre yakın takip ile reaksiyon ve komplikasyon gelişip gelişmediği kontrol edilir.
Herhangi bir komplikasyon görüldüğünde hemen işlem sonlandırılır ve servis hekimi haberdar
edilir.
İşlem tamamlandıktan sonra Kan İstem Belgesine kan transfüzyonu sırasında reaksiyon görülüp
görülmediği yazılır ve doktor tarafından imzalanarak set ve kan torbası ile birlikte Kan
Bankasına gönderilir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 56 / 67
27-İSHALLİ HASTALARDA ENFEKSİYON KONTROL TALİMATI
1- AMAÇ
İshalli hastalardan sağlık personeline ve diğer hastalara bulaşın engellenmesi amacıyla uygulanacak
enfeksiyon kontrol önlemlerinin belirlenmesidir.
2- TANIM
Hastane kaynaklı gastroenterit; hastaneye yatıştan 72 saat sonra akut başlangıçlı, 12 saatten daha uzun
süreli sulu dışkılama olmasını ve/veya kusma ve/veya ateş (>38 derece) varlığını ifade eder. Bulaşma
doğrudan fiziksel temas, sağlık personelinin elleriyle veya kontamine çevreden fekal-oral yolla
olmaktadır.
3- KAPSAM
4- UYGULAMA
İlk ve en etkili öneri olarak her hasta ile temastan önce ve sonra ‘El Hijyeni Talimatı’na uygun
olarak eller yıkanmalıdır.
Hasta ve malzemelere dokunmakla oluşacak kontaminasyonun engellenmesi amacıyla her
hastada değiştirilmek üzere eldiven giyilmelidir. Eldiven giymeden önce ve sonra eller
yıkanmalıdır.
Aynı hastanın farklı vücut bölgelerinde işlem yapılırken de eldiven değiştirilmeli ve eldiven
çıkartıldıktan sonra eller yıkanmalıdır.
Enfeksiyöz ishalli bir hastada ‘İzolasyon Prosedürü’nde belirtilen standart önlemlerin
uygulanması yeterlidir. Ancak bez bağlanan veya altı yaş altında dışkılama kontrolü olmayan
çocukta ve C. difficile ishalli hastalarda ek olarak temas önlemlerine uyulmalıdır.
Akut ishalli sağlık personeli hekim tarafından değerlendirilerek tetkik sonuçlarına göre hasta
bakımından uzaklaştırılmalıdır.
Salmonelloz dışındaki durumlarda, sağlık personeli klinik olarak iyileştiği zaman hasta
bakımına dönebilir. Ancak günlük hasta bakımında kişisel hijyene çok dikkat etmelidir.
Salmonella enfeksiyonu geçiren sağlık personeli ise en az 24 saat arayla alınan üç dışkı kültürü
negatif bulunduğu takdirde hasta bakımına dönmelidir. Antibiyotik bitiminden en az 48 saat
geçtikten sonra kültürler alınmalıdır.
Nozokomiyal bulaşmada rol oynayabilecek endoskop, solunum tedavi cihazları vb. araç ve
malzemeler ‘Dezenfeksiyon-Sterilizasyon Talimatı’na uygun şekilde dezenfekte edilmelidir.
Nozokomiyal ishali azaltmak amacıyla hastaya yönelik risk faktörleri önlenmelidir. Gereksiz
antibiyotik, antasit veya H2 bloker ve lavman kullanımı azaltılıp, nazogastrik tüpler
olabildiğince kısa süre uygulanmalıdır.
Salgınların saptanıp yayılmalarının önlenebilmesi için rutin sürveyans çalışmaları yapılmalıdır.
Salgından şüphelenildiği durumlarda ‘Salgın İnceleme Talimatı’na uygun hareket edilmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 57 / 67
28-LABORATUVARLARDA ENFEKSİYON KONTROL TALİMATI
1- AMAÇ
Laboratuvarda çalışan sağlık personelinin laboratuvar kaynaklı enfeksiyonlardan korunması için
gereken uygulama kurallarının belirlenmesidir.
2- KAPSAM
Laboratuvarda çalışan tüm sağlık personelini kapsar.
3- UYGULAMA
Tüm kanlar ve kanla bulaşmış örnekler ‘enfekte’ kabul edilmelidir.
Laboratuar kaynaklı tüm tıbbi atıklar ‘Tıbbi Atık Yönetimi Prosedürü’ne uygun olarak
uzaklaştırılmalıdır.
Enjektörler işlem sonrası kapakları kapatılmadan delinmeye dayanıklı özel kaplara atılmalıdır.
Santrifüjleme ve vorteksleme işlemleri sırasında enfekte aerosol oluşumunun engellenmesi için
işlem bittikten sonra 15 dakika beklenerek kapak açılmalı ve tüpler işleme alınmalıdır.
Enfekte aerosol oluşumunun engellenmesi için enfekte özeler alevin üst ucunda kurutulduktan
sonra alevin içinde kor haline getirilmelidir.
Kan ve vücut sıvılarıyla ilgili işlemler sırasında eldiven giyilmeli, eldiven çıkarıldıktan sonra
‘El Hijyeni Talimatı’na uygun olarak eller yıkanmalıdır.
Kan ve diğer vücut sıvılarının sıçraması ihtimali bulunan durumlarda maske ve gözlük
takılmalı, önlük giyilmelidir.
Laboratuvarlarda yiyecek, içecek tüketilmemeli, sigara içilmemelidir. Laboratuvardaki
soğutucularda yiyecek, içecek saklanmamalıdır.
Ağız ile pipetleme yapılmamalı, otomatik pipetler kullanılmalıdır.
Laboratuvar temizliği ‘Hastane Temizliği Prosedürü’ne uygun olarak yapılmalı, materyal
dökülmesi ya da sıçraması durumlarında ilgili bölüm ‘Dezenfeksiyon-Sterilizasyon
Talimatı’nda belirtilen yer-yüzey dezenfektanları ile dezenfekte edilmelidir.
Tüberküloz şüpheli örnekler tip 2 güvenlik kabinlerinde çalışılmalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 58 / 67
29-ÇAMAŞIR YIKAMA TALİMATI
1. AMAÇ
Hastanede enfeksiyon kontrolünü sağlamak amacıyla hijyenik bir ortamın oluşturulması için, kullanılan
tüm tekstil ürünlerinin uygun şartlarda yıkanmasına yönelik kuralları belirlemektir.
2. KAPSAM
Hastanedeki tüm servisleri, poliklinikleri ve ilgili personeli kapsar.
3. UYGULAMA
• Çamaşırların toplanması işleminden önce eldiven giyilmelidir.
• Kan ve vücut sekresyonlar bulaşmış çamaşırların toplanması esnasında ‘İzolasyon
Prosedürü’ne uygun hareket edilmelidir.
• Tüm çamaşırlar, makinelere ve çamaşırhane personeline zarar verecek kesici, delici ve batıcı
materyallerden arındırıldıktan sonra çamaşır torbalarına konularak çamaşırhaneye
gönderilmelidir.
• Temiz ve kirli çamaşırlar ayrı olarak toplanmalı, taşınmalı ve aynı anda işleme alınmalıdır.
• Çamaşırlar silkelenmemeli ve havalandırılarak toplanmamalıdır.
• Oda içinde yerlere atılmadan ve temiz mobilyalara değdirilmeden torbalanmalıdır.
• Kirli ve enfekte çamaşırlar yiyecek ve hasta taşınan asansörlerle taşınmamalıdır. Taşınıyor ise
asansörlerde hemen temizlik ve dezenfeksiyon yapılmalıdır.
• Çamaşır toplama işlemi bittikten sonra eldivenler çıkarılmalı ve eller ‘El Hijyeni Talimatı’na
uygun olarak yıkanmalıdır.
• Toplama işleminde kullanılan kumaş tekneler ya da torbalar günlük olarak yıkanmalıdır. Plastik
taşıyıcı konteynırlar temizlenip dezenfekte edilmelidir.
• Temizlenen çamaşırlar ütülendikten sonra mümkün olduğunca az dokunularak katlanmalı,
paketlenmeli ve temiz raflarda muhafaza edilmelidir.
• Çamaşır yıkama makinelerinin ısı ölçüm sensörleri bulunmalı ve yıkama suyu sıcaklıkları
çamaşırhane personeli tarafından takip edilmelidir. Çamaşır makinelerinin periyodik bakımları
ve kontrolleri yapılmalıdır.
• Hasta takımları her gün ve ihtiyaç halinde, muayene ve ameliyat çamaşırları her hastadan sonra
değiştirilmelidir.
• Çamaşırlar; ön yıkama 40©’ de 20 dk, ana yıkama+ termal dezenfeksiyon 70©’de 40 dk, ön
durulama 20dk, durulama 20dk, sıkma 5-10 dk olacak şekilde toplamda 110 dk yıkanır (termal
dezenfeksiyon 90©’de 10 dk. da sağlanabilir).
• Çamaşırhane temiz ve kirli hava karışımının minimuma indirilmesi amacıyla iyi
havalandırılmalıdır.
• Temiz ve kirli çamaşırlar fiziksel bariyerle ayrılmış farklı alanlarda depolanmalıdır.
• Temiz veya kirli çamaşırların işleme alındığı yerlerde el yıkama alanı sağlanmalıdır.
• Çamaşırhane personeli işe başlarken sağlık raporu dahilinde yaptırdığı seroloji sonuçlarına göre
takip edilmelidir.
•
Kesici, delici alet yaralanmaları olduğunda "Personel Sağlığı Takip Talimatı"na uygun olarak
hareket edilmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 59 / 67
30-MUTFAK SANİTASYONU VE GIDALARIN HAZIRLANMASI TALİMATI
1. AMAÇ
Mutfakta görevli personelden ve çalışma ortamından kaynaklanan, besinler yoluyla bulaşabilecek
enfeksiyonların önlenmesi için gerekli enfeksiyon kontrol önlemlerinin belirlenmesidir.
2. KAPSAM
Mutfakta çalışan personeli kapsar.
3. UYGULAMA
Gıdalar mümkün olduğunca çabuk işlenmeli, ortam sıcaklığına fazla maruz bırakılmamalıdır.
İşlenen gıdalar hemen soğuk odaya kaldırılmalıdır. Büfeye çıkarılacak sıcak yemekler ise, eğer
üretim yemek saatine yakın yapılmışsa banket arabalarına yerleştirilmelidir.
Banket arabalarının sıcaklıkları kontrol edilmelidir. Banket arabalarında muhafaza edilen
yemeklerin sıcaklık dereceleri minimum 65 ºC olmalıdır.
Çiğ gıdalarla pişmiş gıdalar aynı soğuk odada depolanmak zorunda ise ayrı raflara
yerleştirilmelidir.
Soğuk odalardaki bütün gıdaların ağızları kapalı olmalıdır.
Kıyma makinaları ve parçaları her kullanımdan sonra yıkanmalı ve dezenfekte edilmelidir.
Ürünlerin son kullanma tarihleri, ürün kullanılmadan önce kontrol edilmelidir. Son kullanma
tarihi geçmiş gıdalar kesinlikle kullanılmamalıdır.
Etler çözündürülmeden önce mutlaka karton koli ve muhafaza edildiği poşetten çıkarılmalıdır.
Dış ambalajlar her zaman yüklü miktarda mikroorganizma ihtiva eder.
Et çözdürme işlemi 7-10 ºC’ye ayarlı bir soğuk odada yapılmalıdır. 10 ºC’nin üzerindeki
sıcaklıklarda yapılan çözündürme işleminde, etin merkez notası çözünmeden yüzey kısımları
çözünür ve yüzeyde bakteri üremesi başlar.
Etlerin çözünme esnasında oluşan kanlı su içinde beklemesi engellenmelidir.
Çözünen etler 0 ºC’ye ayarlı soğuk odada muhafaza edilmelidir.
Durgun suda et çözündürme işlemi yapılmamalıdır.
Etler 0 – 1 ºC de 2 – 3 günden fazla bekletilmemelidir.
Etlerin buzları tamamen çözündürülmeden pişirilmemelidir. Aksi takdirde etin merkez ısısı
gerekli sıcaklığa ulaşmadığından zararlı mikroorganizmalar ölmemektedir.
Dondurulmuş gıdalar deep-freeze’den çıkarıldıktan sonra aynı gün içinde tüketilmelidir. Ayrıca
çözünmüş gıdalar yeniden deep-freeze’e atılıp ikinci kez kullanılmamalıdır.
Tezgah altlarında bulunan yiyeceklerin ağızları kapalı olmalıdır.
Kasalar yerde sürüklenerek değil tekerlekli malzeme arabalarıyla taşınmalıdır.
Teneke ambalajlı gıdalar ve teneke konserveler (komposto, salça vb.) açıldıktan sonra kalan
miktar paslanmaz ya da uygun bir kaba boşaltılarak ağzına strech film çekilmelidir. Teneke
ambalajlar açıldıktan sonra hemen paslandığından sağlığa zararlıdır.
Karton ambalajlar mutfağa alınmamalıdır. Gıdalar kartonları alındıktan sonra kasalara
yerleştirilerek mutfağa çıkarılmalıdır.
Mutfakta kullanılan kasalar her kullanımdan sonra yıkanmalıdır.
Mutfak sıcaklığı 20 ºC’ yi aşmamalıdır.
Mutfak içinde tahta malzeme bulundurulmamalıdır (tahta kaşıklar, spatulalar, paletler, tahta
saplı bıçaklar vb.).
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 60 / 67
Çiğ tüketilecek sebze ve meyveler; ön yıkama işlemi ile toz ve toprağından arındırılmalı,
ardından 20 dakika tuzlu veya klorlu suda bekletildikten sonra bol su ile durulama işlemi
yapılmalıdır.
Mutfağın içindeki çöp kovalarının ağızları kapalı tutulmalıdır.
Gıda ile temas eden her yüzey 1/100’lük çamaşır suyu ile dezenfekte edilmelidir.
Üretim personeli temizlik bezi olarak tek kullanımlık kağıt havlu kullanmalıdır. Ancak
temizlenen yüzey ayrıca dezenfekte edilecekse kumaş temizlik bezleri kullanılabilir.
Temizlik bezleri makinede yıkandıktan sonra mutlaka kurutulmalıdır. Kuru olmayan temizlik
bezleri çamaşırhaneden alınmamalıdır.
Temizlik araç ve gereçleri iş bitiminde temizlenip 1/100’lük çamaşır suyu ile dezenfekte
edilmelidir.
Bulaşık makinasına sığan bütün küçük malzemeler makinede 80 derece üzerinde yıkanmalıdır.
Bulaşık makinasına sığmayan malzemeler ise mümkün olduğunca yüksek sıcaklıktaki su ile
yıkanmalıdır.
Yıkanan tabak, kaşık, çatal vb. malzemeler kirli bulaşıkların yanına yerleştirilmemelidir.
Yemek hazırlanan platformlar en az günde üç kez önce deterjan ile temizlenmeli, sonra
hipokloritli dezenfektan ile silinmelidir.
Mutfak zemini en az günde bir defa deterjanla yıkanmalıdır.
Duvarlar kirlendikçe yıkanmalıdır.
Tavanların kirli, kabarmış ve yiyeceklere kir düşecek şekilde olmaması sağlanmalıdır.
Kullanma suyunun belli aralıklarla mikrobiyolojik kontrolleri yapılmalıdır.
Havalandırma esnasında mutfağa sinek vs. girmemesi için önlem alınmalıdır.
Eller, sıvı el yıkama solüsyonu ile el yıkama lavabosunda sık sık yıkanarak kağıt havlu ile
kurulanmalıdır. Bu lavabolarda gıdalar yıkanmamalıdır.
ELLER;
- Her işin başlangıcında,
- Çalışılan her tezgah değişiminde,
- Her tuvaletten sonra (oradaki lavaboda),
- Çiğ yiyecekleri elledikten sonra,
- Öksürüp hapşırdıktan ve mendil kullandıktan sonra,
- Kirli araç-gereçleri elledikten sonra mutlaka yıkanmalıdır.
El yıkama için kullanılan lavabolar çalışma istasyonlarına yakın, yiyecek hazırlama
bölümlerinden ayrı olmalıdır.
Personelin tırnakları kısa olmalı, ellerde mücevher, oje, cila vb. bulunmamalıdır.
Üretim esnasında ağız, burun, saç vb. vücudun herhangi bir organıyla eller temas etmemelidir.
Personel mutfakta kepsiz ve eldivensiz çalışmamalıdır.
Mutfakta çalışan personelin;
- 3 ayda bir fizik muayenesi,
- 6 ayda bir gaita mikroskobisi ve kültürü,
- Yılda bir boğaz ve burun kültürü,
- Yılda bir akciğer grafisi tetkikleri yapılmalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 61 / 67
31-MORG TEMİZLİĞİ TALİMATI
1. AMAÇ
Morga kabul edilen cenazelerin sevkinden sonra ve belirli aralıklarla yapılacak olan temizlik ve
dezenfeksiyon işlemleri için gerekli basamakları belirlemektir.
2. KAPSAM
Morgda çalışan personeli kapsar.
3. UYGULAMA
Morg; genel kullanım alanlarından uzak, hastaların olmadığı yerde olmalıdır.
Morg giriş-çıkışları hastanenin ana giriş çıkışlarından ve acil giriş çıkışlarından ayrı olmalıdır.
Morg buzdolabının içinin ve dışının temizliği temizlik görevlisi tarafından her cenaze sonrası ve
rutin her hafta yapılmalıdır.
Cenaze olmadığı zaman temizlik öncesi morg dolabının elektrik fişi çekilmeli ve dolabının buzu
çözülene kadar beklenmelidir.
Morg dolabının iç ve dış temizliği deterjanla silinerek yapılmalıdır.
Temizlik bitiminde morg dolabının elektrik fişi prize takılmalıdır.
Cenazelerin yıkandığı masanın temizliği; cenaze öncesi-sonrası ve her hafta deterjanla silinerek
yapılmalıdır.
Ayın sonunda yapılan temizlikte duvarlar da deterjanla silinmelidir.
Tüm işlemlerin bitiminde zemin temizliği yapılmalıdır.
Tüm temizlik işlemlerinde, cenazenin yıkanması ve transportu sırasında ilgili personel eldiven
kullanılmalı, eldiveni çıkardıktan sonra ellerini yıkamalıdır.
Cenazenin enfekte olduğu bildirilmişse personel tüm işlemler sırasında eldiven, maske,
koruyucu önlük giymeli, gerekirse koruyucu gözlük takmalı ve temizliğin tamamı
‘Dezenfeksiyon- Sterilizasyon Talimatı’nda belirtilen yer-yüzey dezenfektanları ile
yapılmalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 62 / 67
32-OYUNCAKLARIN TEMİZLİĞİ TALİMATI
1. AMAÇ
Hastanemiz çocuk kliniği ve polikliniğinde bulunan oyuncakların uygun temizlik ve dezenfeksiyonunu
sağlamaktır.
2. KAPSAM
Hastanemiz çocuk kliniği ve polikliniğini, burada çalışan personeli kapsar.
3. UYGULAMA
Çocuk kliniği ve polikliniğinde çocuk hastalar için peluş olmayan, tüysüz oyuncaklar
bulundurulabilir.
Çok sert plastik ve metal gibi materyallerden yapılmış, uçları sivri ve çok küçük oyuncaklar
bulundurulmamalıdır.
Yumuşak plastik yapıda, boyaları çıkmayan, yıkanabilen ve ufak parçalara ayrılmayan
oyuncaklar tercih edilmelidir.
Oyuncaklar mümkünse hastanede bulunduğu süre boyunca hastaya özel olmalıdır.
Oyuncaklar başka hastaya verilmeden önce deterjan ve su ile yıkanmalı, durulanıp
kurulanmalıdır.
Oyun odasında bulunan oyuncaklar temizlik personeli tarafından her gün deterjan ve su ile
yıkanmalı, durulanıp kurulanmalıdır.
Direkt temasla ya da solunumla yayılabilen bir hastalığı (tüberküloz, influenza, MRSA, VRE,
ESBL+ gram negatif bakteriler ile enfeksiyon vb.) olan çocukların oyun odasında oynaması
engellenmeli, hastaya özel oyuncak kullanılmalı ve bu oyuncaklar kullanım sonrası başka bir
hastaya verilmeden önce %1-2 hipoklorid ya da alkol bazlı yüzey dezenfektanları ile dezenfekte
edilmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 63 / 67
33-YAPIM-ONARIM ÇALIŞMALARINDA ENFEKSİYON KONTROLÜ TALİMATI
1- AMAÇ
Hastanemizdeki yapım-onarım çalışmaları esnasında uygulanacak enfeksiyon kontrol önlemlerini
belirlemektir.
2- KAPSAM
Teknik servis elemanlarını kapsar.
3- UYGULAMA
Yatan hastaların olduğu birimlerde mümkünse asma tavan kullanılmamalı, asma tavan
kullanımı kaçınılmaz ise tavanda oluşan boşluğa rutin vakum uygulanarak hastaların maruz
kaldığı partikül sayısı minimuma indirilmelidir.
Yapım-onarım çalışmalarının yapıldığı bölgeler, hastalara bakım verilen alanlardan tavandan
tabana kadar uzanan toz geçirmez bir bariyerle ayrılmalı, bu bariyerin hava geçirmeyecek
şekilde izolasyonu sağlanmalıdır. Eğer bu tarz bariyerlerin oluşturulması mümkün değilse
hastaların yapım-onarım çalışmaları tamamlanana ve sonrasında gerekli temizlik yapılana kadar
o bölgeden uzaklaştırılması gereklidir.
Kapıların açılıp kapanmasını ve toz yayılımını minimum düzeyde tutabilmek için yapım-onarım
çalışmalarının yürütüldüğü yerlerden geçişler kısıtlanmalıdır. Mümkünse bu çalışmalar
sırasında kullanılması gereken koridorlar, asansörler, giriş ve çıkışlar diğerlerinden tamamen
ayrılmalıdır.
Yapım-onarımda görev alan kişilerin giysileri Aspergillus sporları ile kontamine olabileceği
için hasta ile temasları, hasta bakım alanlarına geçişleri, ortak asansörleri kullanmaları
engellenmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 64 / 67
34-PERSONEL SAĞLIĞI TAKİP TALİMATI
1. AMAÇ
Hastanemiz sağlık personelinin enfeksiyon risklerinin belirlenmesi, enfeksiyon profilaksisi ve temas
sonrası izlemi için gerekli protokollerin belirlenmesidir.
2. KAPSAM
Hastanemizde çalışan tüm sağlık personelini kapsar.
3. UYGULAMA
İşe girişte her sağlık personeline PPD testi yapılmalı, akciğer grafisi çekilmeli ve viral hepatit
markerlerine (HBsAg, anti-HCV) bakılmalıdır.
PPD (-) olanlarda, her yıl testin virajı açısından PPD tekrarlanmalıdır.
Akciğer grafisi düzenli olarak her yıl çekilmelidir. Şüpheli olgularda mutlaka balgamda
tüberküloz basili bakılmalıdır.
HBsAg (-) olan personele 0, 1 ve 6. aylarda Hepatit B aşısı yapılmalıdır.
Üçüncü doz hepatit B aşısı uygulamasından sonraki 1-2 ay içinde anti-HBs düzeyine bakılarak
anti-HBs ≥10 mlU/ml bulunan bireyler bağışık olarak değerlendirilmelidir.
İlk hepatit B aşılama serisinden sonra antikor yanıtı gelişmeyen personel, ikinci üç dozluk aşı
uygulaması ile yeniden aşılanmalıdır. İkinci aşı serisinden sonra da antikor yanıtı
belirlenmeyenler, yanıtsız bireyler olarak tanımlanır (Bu bireylerin kronik hepatit B
enfeksiyonu olma olasılıkları vardır).
Aşıya yanıt veren immunkompetan bireyler, anti-HBs düzeyi çok düşse veya belirlenemez
duruma gelse bile klinik hepatite ve kronik enfeksiyona karşı bağışık kaldığından rutin olarak
destek aşı önerilmemektedir.
Röntgen biriminde çalışan personellere ayrıca 6 ayda bir fizik muayene yapılmalı ve hemogram
bakılmalıdır.
Bayan personellerin akciğer grafisi çekilmeden önce gebe olup olmadığı sorgulanmalıdır.
Kesici-delici aletlerle yaralanan personel ‘Personel Yaralanmaları İzlem Talimatı’na göre
takip edilmelidir.
Yapılan tetkikler kurum hekimi tarafından ‘Personel Sağlık Tarama ve Takip Kartı’na
kaydedilmelidir.
Personel sağlık tarama ve takip kartları kurum hekimi tarafından muhafaza edilmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 65 / 67
35-PERSONEL YARALANMALARI İZLEM TALİMATI
1. AMAÇ
Personelin enfekte ya da enfekte olmayan bir materyalle yaralanması sonrasında yapılacak takip ve
tedavi işlemlerini belirleyerek, yaralanmalara bağlı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlardan personeli
korumak ve oluşabilecek sekelleri önlemektir.
2. KAPSAM
Hastanemizdeki tüm birimleri ve çalışanları kapsar.
3. UYGULAMA
Yaralanmaya maruz kalan kişi birim sorumlusuna olay hakkında bilgi vermelidir.
Birim sorumlusu tarafından Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi’ne veya Enfeksiyon Kontrol
Hekimi’ne, olay gece olmuşsa süpervizör hemşireye haber verilmelidir.
Yaralanma sonrası temas bölgesi su ve sabunla veya uygun bir antiseptikle yıkanmalıdır.
Mukoza temaslarında temas bölgesinin bol su ile yıkanması yeterlidir.
Temas bölgesi sıkma, emme, kanatmaya çalışma vb. yöntemlerle kesinlikle travmatize
edilmemelidir. Normal yara bakımı dışında ek bir önleme gerek yoktur.
Yaralanan personel tarafından ‘Kaza Bildirim Formu’ doldurulmalıdır. Aynı forma
Enfeksiyon Hastalıkları Hekimi tarafından yapılan müdahaleler hakkında bilgiler kaydedilmeli
ve Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi tarafından formlar arşivlenmelidir.
Takip gerektiren personel Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi tarafından takip programına
alınmalıdır.
Enfekte materyalle yaralanma sonrasında kaynak kişide hepatit B, hepatit C ve HIV
araştırılmalıdır. Yarlanan personel hepatit B yönünden aşılanmamış ise aşı programına
alınmalıdır.
Kaynak kişide HIV virüsü saptanması durumunda; yaralanan personel antiretroviral
profilaksi uygulanması için, ilk müdahaleden hemen sonra Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği olan
ilgili kuruma sevk edilmelidir. Maruziyetten sonra, 6. haftada, 3. ayda ve 6. ayda Anti-HIV testi
kontrolleri yapılmalıdır.
Kaynak kişide hepatit B virüsü saptanması durumunda;
- Personelin hepatit B aşısı yoksa; ilk müdahale sonrası 48 saat içerisinde hepatit B
hiperimmunglobulin (HBIg) 0.06 ml/kg dozunda deltoid adale içine, eşzamanlı olarak hepatit B
aşısı diğer kolda deltoid adale içine yapılmalı ve takiben 1. ve 6. aylarda aşı
tekrarlanmalıdır.Aşı uygulaması 0, 1, 2 ve 12. ay şeklinde de yapılabilir.
- Personelin 3 doz hepatit B aşısı varsa; anti-HBs titresine bakılmalı, yanıt yeterli (Anti-HBs ≥
10 mIU/ml) ise hepatit B’ye yönelik herhangi bir müdahale yapılmamalıdır. Yanıt yetersiz
(Anti-HBs titresi < 10mIU/ml) ise HBIg 0.06 ml/kg ve hepatit B aşısı uygulanmalıdır.
- Personelin HBSAg pozitifliği varsa; pansuman dışında herhangi bir müdahaleye gerek yoktur.
Kaynak kişide hepatit C virüsü saptanması durumunda; uygulanacak genel kabul gören bir
profilaktik tedavi yoktur. Maruziyetten hemen sonra ve 6. ayda, anti-HCV veALT bakılmalıdır.
Kaynak bilinmiyorsa;
- Personel aşısızsa hepatit B aşı serisine başlanmalıdır.
- Personel aşılı, ancak aşı yanıtı yetersizse ve kaynak yüksek risk taşıyorsa, HBsAg pozitif
kaynak gibi işlem uygulanmalıdır.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 66 / 67
- Personelin aşı yanıtı bilinmiyorsa, Anti-HBs titresine bakılmalı, yanıt yeterli ise herhangi bir
müdahale yapılmamalıdır. Yanıt yetersizse tek doz hepatit B aşısı uygulanmalıdır.
- Hepatit C için; uygulanacak genel kabul gören bir profilaktik tedavi yoktur. İlk müdahaleden
sonra anti-HCV (maruzdan hemen sonra ve 6. ayda) ve ALT bakılmalı, anti-HCV pozitifliği
saptanan personel, takip için Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği olan ilgili kuruma sevk
edilmelidir.
- HIV için; maruziyetten hemen sonra ve 6. ayda Anti-HIV bakılmalı, anti-HIV pozitifliği
saptanan personel, Enfeksiyon Hastalıkları Polikliniğine yönlendirilmelidir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı
ARAŞTIRMA MERKEZİ
Dök. No: S-EKP
Sayfa 67 / 67
36-ENFEKSİYON KONTROLÜ EĞİTİM TALİMATI
1-AMAÇ
Hastane enfeksiyonlarını önlemeye yönelik uygulamalarla
bilgilendirilmesi amacıyla eğitim faaliyetlerinin planlanmasıdır.
ilgili
tüm
sağlık
personelinin
2-KAPSAM
3-UYGULAMA
Her yıl Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi ve Enfeksiyon Hastalıkları Hekimi tarafından yapılacak
eğitimler planlanır.
Hazırlanan program içerisinde hastane enfeksiyonları ve enfeksiyon kontrol uygulamaları ile
ilgili eğitim her yıl mutlaka yer alır.
Sürveyans sonuçlarına göre gerektiğinde birime yönelik eğitimler planlanır.
Salgın durumlarında enfeksiyon kontrolü ve izolasyon önlemleri ile ilgili eğitim ilgili birimlere
verilir.
Yapılan eğitimlerin içerikleri ve katılım listeleri dosyalar halinde Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi
tarafından muhafaza edilir.
HAZIRLAYAN
HEKK Hemşireleri
Yurdagül ALTUNAY
Revizyon Tarihi:
Revizyon No:
ONAYLAYAN
HEKK Başkanı

enfeksiyon kontrol ve önleme programı

Transkript

Benzer belgeler

Nihon Kohden Cardiolife-Defibrilatör Donanımı Kullanma Talimatı

Bilgisayar Atölyesi Teknisyeni Görev Tanımı TEK/201/GR-001

spina bifida ve nörojen mesane tanılı hastalarda mesane içi

Köpüklü El Yıkama Maddesi Özellikleri: Ürünün Avantajları: