BIY507 Karşılaştırmalı Bitki Morfolojisi ve Anatomisi

ÇANKIRI KARATEKİN ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
BİYOLOJİ ANABİLİM DALI
DERS BİLGİ PAKETİ
Dersin Kodu / Adı
Sınıfı / Dönemi
Dili
Düzeyi
BIY507 Karşılaştırmalı Bitki Morfolojisi ve Anatomisi
1 / Güz-Bahar
Türkçe
Önlisans
Lisans
Yüksek Lisans
Türü
Zorunlu
Ön Koşul Dersler
Öğretim Üyesi
Diğer Öğr. Üyeleri
Yardımcılar
Doktora
Seçmeli
Teori
2
Kredisi
X
Uygulama
0
X
Laboratuvar
2
Ders Saati
4
AKTS Kredisi
6
Yok
Doç. Dr. Tamer KEÇELİ
Normal Öğretim
4
Ders Saatleri
İkinci Öğretim
-
Staj
-
Dersin Amacı
Kriptogamlarda ilkel gövde yapıları, tallus. Alg, mantar, liken, karayosunu, ciğerotu ve
eğreltilerde (gametofit) tallus yapısı gelişimi. Eğrelti sporofitlerinde gerçek gövde ve iletim
dokusu gelişimi. İlkel ve gelişmiş bitki grupları arasındaki histolojik, anatomik ve morfolojik
farklılıkların ortaya konulması. Evrimsel gelişmişlik derecesine göre yaprak, kök, gövde ve
üreme organları (çiçek, meyve, tohum, kozalak) morfolojilerinin ve anatomilerinin çeşitli
vasküler bitki taksonları arasında karşılaştırılması, taksonomik çalışmalarda morfolojik ve
anatomik özelliklerin kullanımı. Bitkilerde diagnostik özelliklere sahip epidermis ve epidermal
yapılar, odunun (sekonder ksilem) karşılaştırmalı morfolojik ve anatomik özellikleri, stele
çeşitleri gövde histolojisinin karşılaştırılması, yaprağın karşılaştırmalı morfolojik ve anatomik
özellikleri, kökün, çiçeğin, meyva ve tohumun iç ve dış yapılarının uygulamalı olarak farklı bitki
gruplarına ait örneklerle karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Öğrencilere farklı bitki gruplarını
temsil eden materyallerden çeşitli yönlerde kesit alma ve boyama gibi becerileri kazandırmak,
stereo ve ışık mikroskoplarını kullanarak farklı bitki organ ve dokularını tanıtmak, öğrencilerin
mikroskoptan şekil çizimlerini ve ölçekli fotoğraflama yapmalarını geliştirmek.
Öğrenme Çıktıları
1. Öğrenciler, Kriptogamlardaki ilkel vücut yapısını ve tiplerini örneklerle açıklar.
2. Öğrenciler, bitkisel dokuları sınıflandırır.
3. Öğrenciler, bitkilerin büyüme ve üreme organlarının morfolojik ve anatomik yapılarını
ve karakteristik özelliklerini açıklar.
4. Öğrenciler, Kriptogamlar - Fanerogamlar arasındaki histolojik, anatomik ve
morfolojik farklılıkları karşılaştırmalı olarak özetler.
5. Öğrenciler, çiçek diyagramından formül yazar, çiçek formülünden diyagram çizer.
6. Öğrenciler, farklı bitki gruplarına ait organların değişik yönlerdeki kesitlerini alarak
preparat hazırlayarak ölçekli mikroskobik fotoğraflarını çeker.
7. Öğrenciler, Gymnospermler ve Angiospermler arasındaki morfolojik ve anatomik
farklılıkları maddeler halinde yazar.
8. Öğrenciler, Monokotiledonlar ve Dikotiledonlar arasındaki morfolojik ve anatomik
farklılıkları şekil çizerek anlatır.
Ders İçeriği ve Programı
Haftalar
1
Konular (Teorik)
Kriptogamlarda ilkel gövde yapıları, tallus tipleri ve
gelişimi, alg, mantar, karayosunu ve eğreltilerde
tallus yapısı
Konular (Uygulama)
Bir hücreli, koloni oluşturan, ipliksi, dalsı veya
yapraksı gibi çeşitli tallus tiplerine sahip
Kriptogamlarda tallus morfolojisi ve anatomisinin
mikroskobik ve makroskobik olarak incelenmesi
2
Tohumsuz vasküler bitkilerde tallus yapısındaki
gametifit ve gerçek gövde yapısındaki sporofitin
morfolojisi ve anatomisi, iletim dokusu
Mikroskobik praparat hazırlanması, kesit alma;
Kibritotu, Atkuyruğu ve Eğreltilerde tallussu
gametofit ve gerçek gövde formundaki sporofitin
morfoloji ve anatomisinin mikroskobik ve
makroskobik incelenmesi
Tohumlu Bitkilerde bitki hücresi, bitki histolojisi,
bitkisel doku tipleri, Meristematik dokular,
vasküler kambiyum
Farklı bitki gruplarında meristematik dokular,
kambiyum ve fellojenin mikroskobik incelenmesi,
çizimi ve fotoğraflanması,
Bitkilerde epidermis, periderm, epidermal yapılar,
stomanın evrimi ve stoma tiplerinin
karşılaştırılması
Farklı bitki gruplarında örtü doku; epidermis ve
epidermal yapıların mikroskobik incelenmesi,
çizimi ve fotoğraflanması, Kriptogamlara ve
Fanerogamlara ait bitki örneklerinde air-chamber,
por, lentisel ve stomaların karşılaştırmalı olarak
incelenmesi, mikroskobik incelenmesi, çizimi ve
fotoğraflanması,
Bitkilerde parankima doku tipleri, destek doku
elemanları ve tiplerinin (kollenkima, sklerankima)
farklı bitki gruplarında karşılaştırılması
Bitkilerde parankima doku ve hücre tipleri; iletme
parankiması, palizat parankiması, sünger
parankiması, ksilem parankiması, floem
parankiması, korteks parankiması, bitkilerde destek
doku; sklerankima ve kollenkima dokularının farklı
bitki gruplarına ait örneklerde karşılaştırmalı
mikroskobik incelenmesi, çizimleri ve
fotoğraflanması
En ilkel Tohumsuz bitkilerden en gelişmiş
Tohumlu bitkilere İletim dokusunun gelişimi,
merkezi silindir, iletim demeti tipleri, ksilem ve
floemin karşılaştırmalı olarak incelenmesi
Bitkilerde iletim dokusu ve hücreleri, ksilem,
floem; iletim demeti tipleri, eğreltilerde iletim
dokusu ve elemanlarının bitki örneklerinden
alınacak kesitlerde mikroskobik incelenmesi, çizimi
ve fotoğraflanması
Bitkilerde hücre içi ve hücre dışı salgılar, salgı
sistemi
Bitkilerde salgı doku ve hücreleri, hücre içi, hücre
dışı, bitki içi ve bitki dışı salgı bezlerinin örnekler
üzerinden karşılaştırmalı olarak mikroskobik
incelenmesi, çizimi ve fotoğraflanması
3
4
5
6
7
8
Organografi, bitkilerde gövde morfolojisi ve
anatomisi, gövde metamorfozları
Bitkilerde kök morfolojisi ve anatomisi, kök
metamorfozları
Tohumsuz ve tohumlu bitkilerde kök morfolojisi
ve anatomisi, kazık kök, saçak kök, primer kök
yapısı, dikotiledon kökü, monokotiledon kökü,
radial iletim demeti yapılarının karşılaştırmalı olarak
makroskobik ve mikroskobik incelenmesi
Yaprak morfolojisi ve anatomisi, yaprak
metamorfozları, yaprağın taksonomik karakter
Bitkilerde yaprak morfolojisi ve anatomisi,
monokotil ve dikotil yaprak yapıları ile
gymnosperm yaprağı ve eğrelti yaprağının
9
10
İlkel ve ileri yapılı bitkilerde gövde morfolojisi ve
anatomisi, gövdenin primer yapısı monokotil
gövde ve dikotil gövde, Gymnosperm odunu,
konsentrik ve kolateral iletim demetlerinin
karşılaştırmalı olarak makroskobik ve mikroskobik
incelenmesi
taşıyan özellikleri
karşılaştırmalı olarak makroskobik ve mikroskobik
incelenmesi
11
Tohumsuz bitkilerde hayat döngüsü; vejetatif
üreme yapıları; tohumlu bitkilerde çiçek anatomisi
ve morfolojisi, çiçek diyagramı ve formülü,
Gymnosperm çiçeği, döllenme, hayat döngüsü
Tohumsuz bitkilerde hayat döngüsü, vejetatif
üreme yapıları; Angiospermlerde çiçek anatomosi,
morfolojisi, diseksiyonu; çiçek diyagramı çizilmesi
ve formülünün yazılması, döllenme, hayat
döngüsü, Gymospermlerde erkek ve dişi kozalak
yapılarının incelenmesi
12
Bitkilerde meyve ve tohum anatomisi ve
morfolojisi, çimlenme
Tohumlu bitkilerde meyve ve tohum anatomisi ve
morfolojisinin örnekler üzerinden karşılaştırmalı
olarak incelenmesi, döllenme
Gymnospermler ve Angiospermler arasındaki
morfolojik ve anatomik farklılıklar
Gymnospermler ve Angiospermler arasındaki
morfolojik ve anatomik farklılıkların makroskobik
ve mikroskobik olarak örnekler üzerinden
incelenmesi
Monokotiledonlar ve Dikotiledonlar arasındaki
morfolojik ve anatomik farklılıklar
Monokotiledonlar ve Dikotiledonlar arasındaki
morfolojik ve anatomik farklılıkların makroskobik
ve mikroskobik olarak örnekler üzerinden
incelenmesi
13
14
Ders Kitapları
ve/veya
Kaynakları
Yardımcı Kitaplar
Dokümanlar
Değerlendirme
Ölçütleri
1. Beck, C.B., 2011. Bitki Yapısı ve Gelişimine Giriş- Yirmibirinci Yüzyılın Bitki
Anatomisi, (Çev. Hatice Demiray), Nobel Akademik Yayıncılık, No: 227, Ankara.
2. Yakar, N., 1983. Bitki Morfolojisine Giriş, İstanbul Üniversitesi Yayınları, Sayı: 3112,
Fen Fakültesi Sayı: 185, III. Baskı, İstanbul.
3. Toker, M.C., 2004. Bitki Morfolojisi Ders Notları, Ankara Ü. Fen Fak. Yayınları No:
56, Ankara.
4. Ocakverdi, H., Güzel, Y., Oğur, E., 2010. Deneysel Genel Botanik, Palme Yayıncılık,
Ankara.
5. Ocakverdi, H., Güzel, Y., 2009. Deneysel Bitki Anatomisi ve Morfolojisine Giriş,
Palme Yayıncılık, Ankara.
1. Fahn, A.,1967. Plant Anatomy, Pergamon Press Ltd. Oxford.
2. Cutter, E.G., 1969. Plant Anatomy, I. (Tissues) & II (Organs), Addison-Wesley
Publishing Company, London.
3. Atıcı, T., Samancı, N., Özel, Ç., 2005. Bitki Anatomisi ve Morfolojisi Laboratuvar
Kitabı, Palme Yayıncılık, Ankara.
4. Algan, G., Toker, M.C., 1984. Bitki Hücresi ve Bitki Morfolojisi Laboratuvarı Kitabı,
Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
5. Esau, K., 1962. Anatomy of Seed Plants , John- Willey&Sons, New York.
Powerpoint sunumları, ders notları
Etkinlik
Ara Sınav
Kısa Süreli Sınavlar
Ödevler
Dönem Ödevi/Projesi
Laboratuvar
Diğer
Yarıyıl Sonu Sınavı
Adet
Yüzde (%)
2
20
1
20
1
60
No
1
Dersin Öğrenim Çıktıları- Program Yeterlilikleri İlişkisi
Öğrenim Çıktıları
Program Yeterlilikleri
1 2 3 4 5 6 7 8
Alanındaki güncel ve ileri düzeydeki bilgileri özgün düşünce ve/veya
araştırma ile uzmanlık düzeyinde geliştirir, derinleştirir ve alanına yenilik
1 2 1 2 2 2 2 2
getirecek özgün tanımlara ulaşır.
Ö.Y. b
1, 3, 4
2
Biyoloji alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı
bilgileri sistematik bir yaklaşımla değerlendirir ve kullanır.
2
2
2
2 2 2 2 2
1, 3, 4
3
Biyoloji alanındaki bilgileri farklı disiplinlerden gelen bilgilerle
birleştirerek yorumlar ve yeni bilgiler oluşturur.
1
2
2
2 3 2 2 2
1, 3, 4
4
Biyoloji alanındaki bir problemi, bağımsız olarak analiz eder, çözüm
yöntemi üretir, verileri değerlendirerek problemi çözer.
1
1
2
3 2 2 2 2
1, 3, 4
1
1
2
2 2 2 2 2
1, 3, 4
1
1
1
2 2 2 2 2
1, 3, 4
1
2
2
2 2 3 2 2
1, 3, 4
1
1
1 1 1
3, 4
5
6
7
8
Biyoloji alanındaki uygulamalarda karşılaşacağı olası problemlere karşı
çözüme yönelik yeni yaklaşımlar geliştirir ve sorumluluk alarak çözüm
üretir.
Biyoloji alanıyla ilgili bilgileri eleştirel bir gözle değerlendirebilme,
öğrenmeyi yönlendirebilme yetkinliği kazanır.
Biyoloji alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını takip
edebilir, ayrıca kendi çalışmalarını alanındaki ve alanı dışındaki gruplara,
yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli bir şekilde aktarır.
Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren standartları eleştirel bir bakış
açısıyla inceler ve gerektiğinde bu standartları geliştirecek yönde katkı
yapar.
9
Bir yabancı dili kullanarak biyoloji alanındaki bilgileri izler, sözlü ve
yazılı iletişim kurar.
1
2
1
2 2 2 2 2
1, 3
10
Biyoloji alanının gerektirdiği bilgisayar yazılımı, bilişim ve iletişim
teknolojilerini kullanır ve bu yolla bilimsel kaynaklara erişir.
2
2
2
3 3 3 3 3
1, 3, 4
1
1
1
1 2 2 2 2
1, 3, 4
1
1
1
2 2 2 2 2
1, 3, 4
2
3
1
3 3 3 2 2
1, 3, 4
2
2
3
4 3 4 3 3
1, 3, 4
1 1 1
1, 3, 4
11
12
13
Biyoloji alanıyla ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları
geliştirir ve elde edilen verileri kalite süreçleri çerçevesinde
değerlendirerek yönetir.
Biyoloji alanıyla ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması
ve duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik
değerleri gözetir ve denetler.
Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi teşhis ederek kazanılan
bilgi ve becerileri disiplinler arası takım çalışmalarında karşılaşılabilecek
olası problemlere çözüm üretmede kullanır.
14
Biyoloji uygulamaları için gerekli olan teknikleri ve modern cihazları
kullanır ve bu konudaki bilgilerini aktarır.
15
Biyoloji alanı ile ilgili bir bilimsel makaleyi ulusal ve/veya uluslar arası
hakemli dergilerde yayınlar.
Katkı Düzeyi (1: Düşük 2:Düşük ~ Orta 3: Orta
4: Yüksek 5: Mükemmel)
Ölçme Yöntemi ( 1: Yazılı Sınav, 2: Sözlü Sınav, 3: Ödev/Proje, 4: Laboratuvar Çalışması / Sınavı, 5: Seminer
/Sunum)
a
b
AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU
Etkinlikler
Ders Süresi (Hafta x Ders Saati)
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme)
Ödevler
Kısa Süreli Sınavlar (sınav + hazırlık)
Ara Sınavlar (sınav + hazırlık)
Yarıyıl Sonu Sınavı (sınav + hazırlık)
Proje/Dönem Ödevi
Laboratuar
Diğer
Toplam İş Yükü
Toplam İş Yükü / 30
Dersin AKTS Kredisi
Sayısı
Süresi (Saat)
14
14
2
2
5
12
Toplam
İş Yükü
28
70
24
1
16
16
14
2
28
166
5,53
6