Türkiye`de Yayıncılık Sektörü Durum Analizi ve Sektörün Geleceği

DOĞRUDAN FAALİYET DESTEĞİ
Konusu
Türkiye’de Yayıncılık Sektörü Durum Analizi ve Sektörün Geleceği
Gerekçesi
2014-2023 İstanbul Bölge Planı’nın ekonomik gelişme ekseni “küresel ekonomide söz sahibi, yüksek
katma değer üreten, yenilikçi ve yaratıcı ekonomi” olarak belirlenmiş; bu amaçla İstanbul’un küresel
rekabet gücünü ortaya koyabileceği ve uluslararası değer zincirinde yüksek katma değerli işlevler
edineceği sektörlerde uzmanlaşması ve bu sektörlerin geliştirilmesi strateji olarak benimsenmiştir.
İstanbul’un rekabet üstünlüğüne sahip olduğu sektörlere ağırlık verilirken, özellikle yaratıcılık ve
yenilik odaklı gelişen ve uzun vadede yüksek katma değer yaratma potansiyeli taşıyan faaliyet
alanlarının önceliklendirilmesi ve kaynakların bu alanlarda değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Söz
konusu alanlardan biri olan yaratıcı endüstriler Bölge Planı’nda İstanbul’un öncelikli sektörleri
arasında yer almaktadır.
Son yıllarda, hem başlı başına bir sektör olarak hem de diğer sektörler üzerindeki katma değeri artırıcı
etkileri sebebiyle ön plana çıkan yaratıcı endüstriler sektörü, özellikle gelişmiş ekonomiler tarafından
desteklenmekte; sektörün gelişmesine elverişli yaşama ve çalışma ortamları sağlanarak pozitif
dışsallıklardan istifade edilmektedir. Ülkemizde de son yıllarda gündeme gelen yaratıcı endüstrilerde
yeni örgütlenmeler ve kurumsal yapılar oluşturulmaya başlanmış ve sektör ulusal politika
belgelerinde göze çarpmaya başlamıştır. 2010-2013 İstanbul Bölge Planı’ndan başlayarak bölgesel
politika metinlerinde yaratıcı endüstriler sektörüne öncelikli olarak yer veren İstanbul Kalkınma
Ajansı, kuruluşundan bu yana İstanbul’un yaratıcılık potansiyelini tetiklemek için çalışmakta ve bu
alanda mali destek sağlayan ilk kamu kurumu olarak bölgede öncü rol oynamaktadır.
Sektörün katma değeri ve çarpan etkisine dair farkındalığın arttığı, yeni örgütlenmelerin
oluşturulduğu ve kamunun mali destek sağlamaya başladığı bu dönemde, sektörü yaratıcı endüstriler
şemsiyesi altında geniş bir perspektifle ele alan bölgesel araştırmaların eksikliği hissedilmekte ve bu
sektörlerin geleceğine yön verecek politika belgelerine altlık oluşturacak saha araştırmalarına ihtiyaç
duyulmaktadır. Bu çalışma kapsamında Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü (UNCTAD)
tarafından belirlenmiş olan yaratıcı endüstriler tanımı kullanılmakta olup bu sektörler Kültürel
Alanlar, Geleneksel Kültür Ürünleri, Sahne Sanatları, Görsel-İşitsel Yayınlar, Yeni Medya, Yaratıcı
Hizmetler, Tasarım, Yayıncılık ve Basılı Medya ile Görsel Sanatlar olarak sınıflandırılmıştır.
2014-2023 İstanbul Bölge Planı’nda “İstanbul’da uzun vadede küresel rekabet potansiyeli taşıyan yeni
sektörlerin belirlenebilmesine yönelik olarak detaylı sektörel analizlerin yapılması” olarak ifade edilen
hedef doğrultusunda, İstanbul yaratıcı endüstriler sektörü altında öne çıkan yayıncılık sektöründe
güncel ve sektör odaklı veriye duyulan ihtiyacın karşılanmasını sağlayacak saha araştırması ve bunun
sonucunda sektörün mevcut durumunu, gelişme yönünü ve rekabet potansiyelini, ulusal ve küresel
kıyaslamalar ile detaylı biçimde ortaya koyacak ve sektörün gelişmesi yönünde stratejiler üreterek
geleceğe yönelik yol haritası çizecek bir çalışma, İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından desteklenecektir.
Bölge ekonomisi için stratejik öneme sahip olan ve Doğrudan Faaliyet Desteği kapsamında
desteklenecek olan çalışmanın, Bölge Planı’nın operasyonel hale gelmesi, Bölge’deki diğer kurum ve
kuruluşların planlama faaliyetlerine yön verilmesi ve İstanbul’da yaratıcı endüstriler sektörüne
yapılacak yatırımların daha üretken biçimde kullanılması yönünde yol gösterici olması
amaçlanmaktadır.
Kapsamı*
Yayıncılık sektörüne dair bu çalışmanın, tabloda yer alan NACE Rev.2 kodları ile belirtilen tüm alt
sektörler kapsamında yürütülmesi beklenmektedir.
NACE Rev. 2. Kodları ile Yayıncılık Alt Sektörleri
18
18.11.01
18.12.01
18.12.02
18.12.03
18.12.04
Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması
Gazetelerin, dergilerin ve süreli yayınların basım hizmetleri (haftada dört veya daha fazla
yayınlananlar)
Çıkartma, takvim, ticari katalog, tanıtım broşürü, poster, satış bülteni, kartpostal,
davetiye ve tebrik kartları, yıllık, rehber, resim, çizim ve boyama kitapları, çizgi roman vb.
basım hizmetleri
Gazetelerin, dergilerin ve süreli yayınların basım hizmetleri (haftada dört kereden daha
az yayınlananlar)
Ansiklopedi, sözlük, kitap, kitapçık, müzik eserleri ve müzik el yazmaları, atlas, harita vb.
basım hizmetleri
Röprodüksiyon basımı (bir sanat eserinin aslını bozmadan basılması)
18.12.05
18.12.06
Serigrafi faaliyetleri
Posta pulu, damga pulu, matbu belgeler, tapu senetleri, akıllı kart, çek defterleri, kağıt
para ve diğer değerli kağıtların ve benzerlerinin basım hizmetleri
18.12.07
18.13.01
Plastik, cam, metal, ağaç ve seramik üstüne baskı hizmetleri
Basımda kullanmak üzere baskı klişeleri ya da silindirleri ile diğer basım unsurlarının
üretilmesi (klişecilik vb.) ile mizanpaj, dizgi, tabaka yapım hizmetleri, gravür baskı için
silindirlerin kazınması veya asitle aşındırılması vb. hizmetler
Basım öncesi bilgisayar destekli hizmetler (bilgisayar destekli sayfa tasarımı ile saydam,
asetat, reprografik sunum araçları ve diğer sayısal sunum ortamları, taslaklar, planlar vb.
baskı ürünlerinin tasarlanması) (masa üstü yayımcılık dahil)
Ciltçilik ve ilgili hizmetler/mücellitlik (katlama, birleştirme, dikme, yapıştırma, kesme,
kapak takma gibi işlemler ile damgalama, Braille alfabesi kopyalama vb. hizmetler)
Ses ve görüntü kayıtlarının çoğaltılması hizmetleri (CD'lerin, DVD'lerin, kasetlerin ve
benzerlerinin asıl (master) kopyalarından çoğaltılması)
18.13.02
18.14.01
18.20.02
18.20.03
Yazılımların çoğaltılması hizmetleri (CD, kaset vb. ortamlardaki bilgisayar yazılımlarının ve
verilerin asıl (master) kopyalarından çoğaltılması)
47
47.61.01
47.62.01
47.63.01
47.79.03
58
58.11.03
58.11.04
58.12.01
58.13.01
58.14.02
58.14.03
58.14.90
58.19.04
58.19.90
Perakende ticaret (Motorlu kara taşıtları ve motosikletler hariç)
Belirli bir mala tahsis edilmiş mağazalarda kitap perakende ticareti (kitap, ansiklopedi,
rehber vb. ile CD ve DVD ortamındaki kitaplar vb.)
Belirli bir mala tahsis edilmiş mağazalarda kırtasiye ürünlerinin perakende ticareti
Belirli bir mala tahsis edilmiş mağazalarda müzik ve video kayıtlarının perakende ticareti
(dolu ses, müzik ve video kasetleri, CD/DVD vb. ürünler ile boş olanlar dâhil)
Belirli bir mala tahsis edilmiş mağazalarda ikinci el kitapların perakende ticareti
(sahafların faaliyetleri)
Yayımcılık faaliyetleri
Çocuk kitaplarının yayımlanması
Ders kitaplarının ve yardımcı ders kitaplarının yayımlanması (sözlük, atlas, grafikler,
haritalar vb. dahil)
Rehberlerin ve posta adres listelerinin yayımlanması (telefon rehberleri, iş ve ticaret
rehberleri, belediye ve şehir rehberleri, vb.)
Gazetelerin yayımlanması (haftada en az dört kez yayımlananlar) (reklam gazeteleri
dâhil)
Eğitime destek amaçlı dergi ve süreli yayınların yayımlanması (haftada dörtten az
yayımlananlar)
Bilimsel, teknik, kültürel vb. dergi ve süreli yayınların yayımlanması (haftada dörtten az
yayımlananlar)
Diğer dergi ve süreli yayınların yayımlanması (haftada dörtten az yayımlananlar) (çizgi
roman, magazin dergileri vb.)
Değerli kağıtların yayımlanması faaliyetleri (pul, tahvil, hisse senedi, bono veya senet vb.
değerli kağıtlar)
Bys. diğer yayıncılık faaliyetleri (kartpostal, tebrik kartları vb. ile katalog, poster, reklam
materyali vb.)
Çalışmanın sektörde küresel eğilimler, Türkiye’nin ve İstanbul’un konumlandırılması, mevcut durum
(insan kaynağı, istihdam yapısı, finansmana erişim, idari ve bürokratik süreçler, hedef kitle/müşteri
tanımları, ağlar ve işbirlikleri, üretim ve talep, ürün/hizmet süreçleri ve kalitesi, tanıtım ve etkinlikler,
altyapı vs.) ve sektörün gelişme potansiyeli kapsamında değerlendirmeler içermesi beklenmektedir.
Böylelikle yayıncılık sektörünün gücü, imkânları, ekonomiye katkısı, yarattığı istihdam, sorunları ve
olası çözümlerin veriye dayalı olarak ortaya konulması gerekmektedir.
Yöntemi*
Masa Başı Çalışması:
Bu çalışma ile nicel ve nitel verilerin bir arada değerlendirilmesi ve sektörün mevcut durumuna dair
bir çerçeve çizilmesi beklenmektedir. Mevcut olmayan ve/veya güncel olmayan verilerin toplanması
için eşzamanlı olarak saha araştırması yürütülecektir. Saha araştırması öncesinde ihtiyaç duyulan
verilerin derlenebilmesi için bir soru formu geliştirilecektir.
Saha Araştırması (Anket ve/veya yüz yüze mülakat):
Çalışmanın, sadece daha önce yapılmış benzer çalışmaların güncellemesi olmaktan kaçınması; sektöre
özel ve güncel verilerin toplanması gerekmektedir. Bu doğrultuda, sektörde faaliyet gösteren firmalar
ve sektöre hizmet eden çatı kuruluşların görüşlerinin ve bunlara dair verilerin çalışmaya yansıtılması
beklenmektedir. Saha araştırması için seçilen örneklemin, sektörün farklı alanlarında hizmet sunan ve
farklı büyüklüğe sahip firmaları ve çatı kuruluşları dengeli bir şekilde temsil etmesi gerekmektedir.
Saha araştırması, çalışma kapsamı içerisinde belirtilen konu başlıklarını içerecek şekilde
tasarlanmalıdır.
Elde Edilen Bulguların Katılımcı Bir Süreç ile Değerlendirilmesi ve Stratejilerin Belirlenmesi:
Elde edilen verilerden hareketle sektörün rekabet gücünün geliştirilmesi, sektörün önündeki fırsat ve
tehditlerin, güçlü ve zayıf yönlerin, sektörün gelişme potansiyelinin değerlendirilmesi amacıyla
sektördeki çatı kuruluşlar ve büyük oyuncuların da içerisinde yer alacağı çalıştay, odak grup toplantısı
vb. katılımcı bir sürecin hayata geçirilmesi, strateji ve politikaların üretilmesi beklenmektedir.
Nihai Raporun Oluşturulması:
Masa başı çalışması, saha araştırması ve katılımcı süreç sonucunda ortaya konan çıktıların ve çalışma
kapsamı içerisinde belirtilen konu başlıklarını içeren değerlendirmelerin nihai rapor haline getirilmesi;
raporun görsel tasarımının yapılması ve yayın haline getirilmesi beklenmektedir.
Beklenen Çıktılar*
 Nihai Rapor
 Yayın
Başvuruda Faaliyete Özel Belgeler*
Aşağıdaki belgelerin başvuru esnasında sağlanması gerekmektedir:
 Literatür taraması: Çalışmanın daha önce Yayıncılık Sektörü üzerine yapılmış çalışmalar ile
benzerliklerini, farklılıklarını ve özgünlüğünü detaylı biçimde ortaya koyacak literatür
taraması
 Yöntem:
1. Önerilen araştırma yönteminin, kullanılacak veri türleri ve veri kaynaklarının, veri toplama
ve analiz yöntemlerinin, bilimsel referanslar içerecek şekilde, tüm aşamaları ve
prosedürleriyle gerekçeli açıklaması,
2. Araştırmada kullanılacak tüm ölçme-değerlendirme araçlarının (anket, test, mülakat soru
listesi, görüşme formu vb.) kullanıma hazır veya çok az değişiklik gerektirecek taslak hali,
3. Kullanılacak veri kaynaklarının (görüşülecek kişi ve kurumlar, kullanılacak veri tabanları
vb.) taslak listesi ve diğer destekleyici belgeler
 Alt yüklenici: Eğer araştırma alt yüklenicilerden hizmet alımı yolu ile yapılıyorsa
 İşin tarifi: Araştırmada alt yüklenicinin üstleneceği işler, rol ve sorumlulukları
 Bütçe: Alt yüklenici detaylı bütçesi ve açıklamaları
 Kilit personel: Alt yüklenicinin araştırmada kullanacağı kilit personelde aranacak nitelikler
Yukarıda yer almayan ancak başvuruyu güçlendireceği düşünülen destekleyici belgeler ayrıca
eklenebilir.
Nihai Teslimde İstenilen Faaliyete Özel Belgeler*
Faaliyet süresince ve sonrasında verilerin kaydedilmesi, korunması, bütünlüğü ve gizliliği
araştırmacının sorumluluğundadır. Faaliyet boyunca üretilmiş ham, yarı-işlenmiş ve tamamen
işlenmiş verilerin tümü metaveri ile birlikte faaliyetin bitimini takiben ajansa teslim edilecektir.
Teslim edilen veri setlerinin, araştırmayı ve orijinal analizi tekrar etmek, eksik veya kusurlu bir
uygulama ile ilgili soruların yanıtlamak, kayıtların doğruluğunu teyit etmek, müdahalelerin tarih ve
yerini belgeleyebilmek, araştırmanın sonuçların bilimsel geçerliliğini ispat etmek gibi durumlarda
gerekecek tüm veriyi içermesi gerekmektedir.
Sahada kullanılmış olan doldurulmuş anket formları, gözlem formları, görüşme formları, süpervizyon
formları, saha günlüğü gibi belgeler, elektronik ortama aktarıldıktan sonra metaverisini de içerecek
şekilde dosyalanacak ve fiziksel olarak teslim edilecektir.
Elektronik ortama aktarılmış olan ham veriler ile yarı-işlenmiş ve işlenmiş verilerin tümü bilgisayar
ortamında CD/DVD olarak üç nüsha halinde teslim edilecektir (Ses kayıtları ve transkripsiyonları,
araştırmaya katılanların demografik özellikleri, kullanılmış olan istatistiksel veriler, analiz için yapılan
tüm hesaplamalar ve işlemler, tablo ve grafikler, şekil dosyaları vb). Kullanılan tüm kodlar metadata
içerisinde ayrıntılı olarak açıklanmalıdır. Faaliyetin ara raporlarının, nihai raporunun ve çağrıda
öngörülüyorsa faaliyet yayınının elektronik ortamda teslim edilen işlenmiş verilerin içerisinde yer
alması, bununla birlikte basılı olarak üç nüsha halinde çoğaltılması ve teslim edilmesi gerekmektedir.
*Asgari koşulları tanımlamaktadır. Faaliyetin gerektirdiği şekilde kapsam, yöntem ve faaliyet
sonuçları genişletilebilir ve çeşitlendirilebilir.