102_10_12_2015_VUCUT

Vücut kompozisyonu genel olarak yağ, kemik, kas
hücreleri, diğer organik maddeler ve hücre dışı
sıvılardan oluşmuştur.
Vücut Kompozisyonunu Etkileyen Faktörler






Yaş
Cinsiyet
Kas
Fiziksel Aktivite
Hastalıklar
Beslenme
 Vücut Kompozisyonu ikiye ayrılır
 Yağsız Kütleler ; Kas, Kemik, Su,
Sinir, Damar, Diğer organik
maddeler
 Yağlı Kütleler
 Deri altı (depo) yağlar; Deri ile
kas arasındaki yağlardır. Yapıları
gereği ikiye ayrılır.
1-Kahverengi Yağlar: Memeli
hayvanların yavrularında,
insanların bebeklerinde ve kış
uykusuna yatan hayvanlarda
bulunur.
 A, D, E gibi yağda eriyen vitaminler






vardır.
Rengi kahverengidir
Mitokondria bulunur
Yağ hücresi içerisinde kılcal kan
damarları ve sempatik sinirler
bulunur
ATP sentezi olmadan çok yüksek ısı
üretirler
Sitogram pigmenti bulunur
Norepinefrin, epinefrin ACTH bu
yağların kullanılmasını hızlandırır.




Rengi beyazdır
Mitokondria yoktur
Kılcal kan damarları bulunmaz
Trigiliseridler halinde kanda ATP
sentezlenerek enerjiye dönüşür
 Memeli ve bütün erişkinlerde
bulunur
 İç ısıyı izole eder, destek doku
vazifesi görür
 A, E, D ve K gibi yağda eriyen
vitaminler vardır.
Kalp, karaciğer, akciğer, kemik iliği,
böbrekler, endokrin bezleri,
bağırsaklar, kaslar ve MSS’inde
bulunur.
Tüm iç organların çevresini sararak
dış darbelerden korurlar.
Fazlalığı iç organların çalışmasını
olumsuz etkileyebilir.
İdeal Vücut Ağırlığında %15 erkekte,
%25 bayanda yağ bulunur.
 Su Altı Tartı Metodu
 Deri Altı Yağ Ölçüm Metodu
 Çap Ölçüm Metodu
 Çevre Ölçüm Metodu
 Vücut Kitle İndeksi
 Biolektrik Direnç Ölçüm Metodu
 Somatotip Ölçümler
Tanım / Prosedür : BMI vücut yoğunluğu (M)
ve boy (H) göre hesaplanır. BMI=M
/(H*H)tır. Vücut ağırlığı kilogram
cinsinden ve boy ise metre cinsinden
ifade edilir. Yüksek değerler genelde
yüksek yağ yoğunluğunu ifade
eder(5,6,7).
Gerekli Malzemeler : Test skalası ve
stadiometre(kilo ve boy ölçümü için)
Avantajları : Basit ölçüm değerleriyle birlikte
basit hesaplama
Dezavantajları : BMI yüksek kas yoğunluklu
sporcular için geçerli değildir.
Diğer ölçüm yöntemlerinin tercihi önerilir.
 Vücut Kitle İndeksi (VKİ)
 VKİ = Vücut Ağırlığı (kg) / Boy2 (m)
 İdeal Kilo= Boy2 (m)x İdeal VKİ
20 – 24,9
25 – 29,9
30 – 39,9
40 ve üstü
Erkek
İdeal VKİ = 22
Normal
Hafif Şişman
Şişman
Aşırı Şişman
Bayan Menapoz Sonrası
21
25
Boy
Inches
Minimal risk
(BMI 25 altı)
Orta Düzey Risk
(BMI 25–29.9)
Şişman
Yüksek Risk
(BMI 30 ve üstü)
Obez
4'10"
118 lbs. or less
119–142 lbs.
143 lbs. or more
4'11"
5'0
5'1"
5'2'
5'3"
5'4"
5'5"
5'6"
5'7"
5'8"
5'9"
5'10"
5'11"
6'0"
6'1"
6'2"
6'3"
123 or less
127 or less
131 or less
135 or less
140 or less
144 or less
149 or less
154 or less
158 or less
163 or less
168 or less
173 or less
178 or less
183 or less
188 or less
193 or less
199 or less
124–147
128–152
132–157
136–163
141–168
145–173
150–179
155–185
159–190
164–196
169–202
174–208
179–214
184–220
189–226
194–232
200–239
148 or more
153 or more
158 or more
164 or more
169 or more
174 or more
180 or more
186 or more
191 or more
197 or more
203 or more
209 or more
215 or more
221 or more
227 or more
233 or more
240 or more
6'4"
204 or less
205–245
246 or more
 VKİ
 Örnek: 1,80 m boyunda 85 kg ağırlığında bir erkeğin
 A) VKİ =?
 B) Sınıflaması = ?
 C) İdeal Vücut Ağırlığı = ?
 A) VKİ = 85/(1,80x1,80) = 26,24
 B) Sınıflaması = Hafif Şişman
 C) İVA = 22 x (1,80x1,80)=71,28 kg
Erkeklerde ideal vücut ağırlığı
(Tartı ağırlığı (kg) – (Tartı ağırlığı (kg) x % yağ oranı)
100
Örn. Vücut tartı ağırlığı 90 kg olan bir kişide vücut yağ oranı %20 olsun.
= 1.176 ( 90 – 90 x 20)
100
= 1.176 (90 – 18)
= 1.176 x 72
= 84.672 kg.
Görüldüğü gibi gerçek vücut ağırlığı 84.672 kg. olan bu kişinin 5.328 kg. fazladan yağ kilosu
bulunmaktadır.
Bayanlarda ideal vücut ağırlığı
= 1.25 (Tartı ağırlığı )(kg) - (Tartı ağırlığı (kg) x Yağ Oranı)
100
Örn. Vücut ağırlığı 60 kg. olan bir kişinin vücut yağ oranı %30 olarak saptanmıştır.
= 1.25 ( 60 - 60 x 40)
100
= 1.25 (60 – 24)
= 1.25 x 36
= 45 kg
Görüldüğü gibi 15 kg. fazla yağ kilosu bulunmaktadır.

Tanım ve Prosedür : Vücut yağ oranının skinfold kalınlık
ölçümüyle tahminidir. Ölçümler vücudun 3-9 standart
anatomik noktasından alınılarak yapılır. Çoğunlukla sağ
bölge ölçülür. Testi yapan kişi ölçüm alınacak noktanın
üzerindeki deriyi baş ve işaret parmağıyla kaldırır ve kas
değil de derialtı adipoz dokuyu tutar. Kaliper kastan
uzakta derinin bu noktasından 1 cm deriye tutturulur ve 2
sn beklenir. Bu ölçüm iki defa alınır. Eğer ölçümler
birbirinden çok farklı ve büyükse üçüncü bir ölçüm alınır.
Ardından ortalamaları alınır.




Bayanlar :
VYY = 1.0994921 - (0.0009929 x triceps+ suprailiac+thigh) +
(0.0000023 x triceps+suprailiac+bacak’ ın karesi) (0.0001392 x yaş), Jackson, et al. (1980) Generalized
equations for predicting body density of women. Medicine
and Science in Sports and Exercise, 12:p175-182.
D = 1.0764 - (0.0008 x iliac+ crest) - (0.00088 x tricep),Sloan,
A.W., Burt A.J., Blyth C.S.: Estimating body fat in young
women., J. Appl. Physiol. (1962);17:p967-970.
%BF = (0.1548 x
triceps+subscpular+supraspinale+karın+bacak+calf) +
3.580, kolej öğrencileri örnek alınarak yapılmıştır. Yuhasz,
M.S.: Physical Fitness Manual, London Ontario,University
of Western Ontario, (1974)
Skinfold Ölçümleri
 Biceps,riceps,chest,abdomen,suprailiac,subscapula,tig
h,calf
 Skinfold Ölçümleri
 Ölçüm Yerleri: Biceps, triceps, chest, calf
abdomen, suprailiac, subscapula, tigh
 Yağ Kitlesi (kg) = Vücut ağırlığı X % Yağ / 100
 Yağsız Vücut Kitlesi (kg) = Vücut ağırlığı – Yağ kitlesi
Örnek: 80 kg olan bireyin VYY %20 ise
 Yağ Kitlesi = 80 x 0,20 = 16 kg
 Yağsız Vücut Kitlesi = 80-16= 64 kg’ dır.
SKİNFOLD (DERİ ALTI YAĞ KALINLIĞI) ÖLÇÜMLERİ
 Sırt (sub-skapula)
 Triseps
 Biceps
 Göğüs (chest)
 Supra-iliak
 Karın (abdomen)
 Uyluk (thigh)
SKİNFOLD İLE YAĞ% HESABI
 Formül geliştirilmiştir. ZORBA Formülü
 ( % VY ) = 1.646 + 0.596 X 1 + 0.4377 X 2 + 0.1673 X
3 + 0.01664 X 4 + 0.4293 X 5 +0.084 X 6 – 0.0737 X
7 ( Zorba, 1989 a )
 Bu formülün uzun olması kullanımda bazı
zorluklar doğuracağı dikkate alınarak : vücut
ağırlığı ve 7 bölgeden elde edilen derialtı yağ
kalınlıklarının milimetrik toplamlarından
yararlanılarak aşağıdaki formül geliştirildi.
 (VY %) = 0.990 + 0.0047 (kilo) + 0.132 X (7
bölgenin skinfold toplamları (mm)) (Zorba, 1998b)

Tanım / Prosedür : Bel ölçümünün kalça ölçümüne
bölümüyle elde edilen basit bir hesaplamadır.


Gerekli Malzeme : Mezro
Avantajları : Evde insanların rahatlıkla yapabilecekleri ve
kendilerini izleyebilecekleri basit bir ölçüm metodudur
 BKO = Bel (m) / Kalça (m)
Sınıflama
Düşük
Orta
Yüksek
Erkek
Bayan
<0,85
0,85-1,00
>1,00
<0,70
0,70-0,85
>0,85
BKO = Bel (m) / Kalça (m)
Sınıflama
Düşük
Orta
Yüksek
Erkek
Bayan
<0,85
0,85-1,00
>1,00
<0,70
0,70-0,85
>0,85


Tanım / Prosedür : Deneğin ilk olarak kuru ağırlığı bulunur.
Denek en az giysiyle, özel bir oturağa oturtulur ve
ciğerlerdeki bütün havayı vermesi istendikten sonra bütün
vücudu suya batacak şekilde tanka sokulur. Daha sonra
sualtı ağırlığı elde edilir.
Hesaplama : Vücut Yoğunluğu= Wa/(((Wa-Ww)/Dw)-(RV +
100cc)), Wa=havadaki vücut ağırlığı (kg), Ww=Sudaki vücut
ağırlığı (kg), Dw=Suyun yoğunluğu, RV=Akciğer residual
kapasitesi, and 100cc gastrointestinal sistemde hapsolmuş
hava miktarı.



Gerekli Malzeme : Hidrostatik Ağırlık Tankı, Tartı, Ağırlık
Kemeri, Burun tıkacı.
Avantajları : Bu yöntem en geniş kullanım alanına sahip
vücut yoğunluğu ölçümü için kullanılan testtir.
Dezavantajları : Pahalıdır. Tank sadece üniversitelerde ve
büyük araştırma merkezlerinde bulunmaktadır. Ayrıca
Akciğer residual kapasitesi ölçümü gerekmektedir. Buda
sadece tahmin ile yapılır. Bunun tahmini 3 defa yapılan
güçlü vital kapasite ölçümüyle yapılır




Tanım / Prosedür : Bu yöntem vücudun yağsız
bölümünün elektrik geçirgenliğinin
analizidir. Denek sırt üstü yatar ve yüzeye
dokunmazken kolları ve bacakları yana açık
durumda birbirinden uzaktadır. Elektrotlar
ele ve bileğe, diğerleri ise ayak bileği ve ayağa
yerleştirilir.
Gerekli Malzeme : Bioelektrik Empedans
Analizörü
Avantajları : Çok hızlı ve basit bir yöntemdir.
Dezavantajları : Malzemeler gerçekten
pahalıdır. Ayrıca empedans ölçümleri vücut
suyundan, ısısından, günün saatinden
etkilenir. Bu yüzden Denekler çok iyi kontrol
edilmelidir




Tanım / Prosedür : DEXA ölçüm aleti, ana
yumuşak doku, yağ yumuşak dokusu ve
kemik dokuyu iki yönlü X ışını ölçümleriyle
yapmaktadır.
Gerekli Malzeme : DEXA ölçüm aleti
Avantajları : DEXA diğer iki kanallı
ölçümlerden farklı olarak üç kanallı
ölçümler yapmaktadır. Ayrıca bütün vücut
kompozisyonu parametrelerini de tam
doğrulukla vermektedir.
Dezavantajları : Bu malzeme çok pahalıdır
ve radyoloji hakkında deneyimli kişiler
tarafından kullanılmalıdır. Ayrıca ölçüm
sırasında denek 3-4 dk boyunca hareketsiz
durması gerekmektedir
• Biakromial çap
• Göğüs genişliği (chest witdt)
• Göğüs derinliği (chest depth)
• Biiliak çap
• Bitrokhanterik çap
• Femur bikondüler çap
• Ayak bileği (ankle)
• Humerus bikondüler
• El bileği (wrist)
• Büst uzunluğu (trunk)
• Kulaç uzunluğu (arm span)
• Üst kol uzunluğu (upper arm)
• Ön kol uzunluğu (fore arm)
• Tüm kol (arm)
• Uyluk uzunluğu (thigh)
• Baldır uzunluğu (calf)
• Tüm bacak uzunluğu (leg)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Baş çevresi (head)
Boyun çevresi (neck)
Göğüs çevresi (chest)
Omuz çevresi (shoulder)
Karın çevresi (abdomen)
Kalça (buttock)
Fleksiyonda Biceps
Ekstansiyonda Biceps
Önkol (forearm)
El bileği (wrist)
Uyluk (thigh)
Diz (knee)
Baldır (calf)
Ayak bileği (ankle)