aNTiK hiNDisTaN`IN siyasi Tarihi
Transkript
aNTiK hiNDisTaN`IN siyasi Tarihi
E T KİNLİK 6 ANTİK HİNDİSTAN’IN SİYASİ TARİHİ U Y G A R L I K L A R T A R İ H İ - I I Ş I L K A N D O L U K a yn a K 1 : MÖ 1500 yılında Hint Yarımadası’na gelen göçebe Ari toplulukları bronz silahları ve at arabalarıyla yerli halk Dravidlerden daha güçlüydüler. Dravidleri “dokunulmaz” olarak adlandırdılar. Bölgeye gelen savaşçı kabile liderleri köylerin birbirine sıkı bağlarla bağlı oldukları yönetim birimleri oluşturdular. Köy ve kasabaların başına Ari kabilelerinin şefleri geçti. Kasabaların savunmasını ve aileler arasındaki mülkiyet ilişkilerini düzenleyen bu şefler oldu. Hindistan’da ilk devletler, Brahmanlarla (din adamları) belli bir denge sağlamış Kişatriyalar (savaşçılar) tarafından kuruldu. MÖ 7. yüzyıla geldiğimizde ise bölgede yerel prenslerin yönettiği yaklaşık 16 devlet kurulduğunu görmekteyiz. Bu dönemde monarşilerin yanında dağlık kuzeyde ve İndüs’te monarşi öncesi kabile toplumları varlıklarını sürdürmekteydiler. Arilerden sonra Hindistan’a gelen yabancı hanedanların ikinci dalgası MÖ 6. yüzyılda Pers İmparatoru Kyros’la başladı. Kyros Batı Hindistan’ı fethedip onu Pers İmparatorluğu’nun bir satraplığına dönüştürdü. MS 4. yüzyılda ise Büyük İskender yine aynı bölgede Perslerin yerini almak istemişti. Fakat bir süre sonra geri çekilmek zorunda kaldı. Çeşitli istila hareketlerinden etkilenen Hindistan’da, racaların yönettiği küçük prenslikler MÖ. 321 yılında genç bir askerin Maurya Hanedanı’nı kurmasıyla tek bir yöneticinin egemenliği altına girdi. Çandragupta, Ganj Nehri çevresinde kurduğu devleti kendisine bağlı askeri güçlerle genişletmeyi başardı. Bu fetihler sırasında 10.000 ile 50.000 arasında insanın öldüğü düşünülmektedir. Çandragupta’nın torunu Aşoka ise MÖ 268 yılında tahta geçti. Aşoka’nın kıyı ticaretini ele geçirmek için yürüttüğü savaşta 100 bin kişi ölmüş, 150.000 kişi Maurya İmparatorluğu’nun dışına çıkmaya zorlanmıştı. Ölü bedenleri gören Aşoka, savaşçı kişiliğini terk etti ve Budacılığı benimsedi. İnsanlar ve hayvanlar için hastaneler, yolcuların dinlenmesi için de kervansaraylar yaptırdı. Budacı rahipleri ülkenin dört bir yanına dağıttı. Mauryaların yerini Şunga Hanedanı aldı, fakat MÖ 128 yılında Çin dolaylarında yaşayıp Türkçe konuşan Kuşanlar burada bir süre etkili oldular. Maurya İmparatorluğu gücünü ordularına borçluyken MS 321 yılında dağılan merkezi otoriteyi tekrar birleştiren Kral Gupta gücünü tanrıdan aldığını söyledi. Gupta yöneticileri etkili bir bürokrasi oluşturamadılar. Bölgesel prensler racalarla savaşmak yerine, evlilik bağıyla ilişki kurmayı tercih ettiler. Racalar, Gupta krallarına sadık oldukça kendi bölgelerini koruyabildiler. Gupta İmparatorluğu döneminde hukuk, felsefe, din, matematik alanında gelişen Hindistan MS 500’lerde yeni bir istila dalgasıyla sarsıldı. Bu defa gelenler Hunlardı. Varlığını Hun istilasına rağmen bir süre daha sürdüren Guptaların kurduğu devlet, Müslüman Arapların ve Türklerin buraya gelişiyle sona erdi. (Stearns, Peter N., World History in Brief, C. 1, s. 136-141 ve Şenel, Alaeddin, İnsanlık Tarihi, İmge Kitabevi, 2006, s. 510-518’den derlenmiştir.) 98 DKIH I-uygarliklar tarihi.indd 98 03.11.2014 12:01:27 Kay n aK 2 : İmparator için dikilmiş bir taş sütun üzerindeki yazı: Ona ulaşılmaz ününü sağlayan, kül olmaya yüz tutmuş soylu ailelerin egemenliğini tekrar gün yüzüne çıkararak hissetirdiği köklü barış ortamıdır. Gücüne dünyadaki hiç kimse erişemez, ünlü krallar bile onun nice doğru adımlarla süslenmiş göz kamaştıran özelliklerinin gölgesinde kalır. (Stearns, Peter. N. World History in Brief, s. 77 çev.; Işıl Kandolu) ÇALIŞMA SORULARI 1. Kaynak 1’den yola çıkarak, Hindistan’a dışarıdan gelen hanedanları ve kavimleri kronolojik olarak sıralayınız. 2. Burada yazılanlar dışında tarihsel süreç içerisinde Hindistan’ı yöneten başka yabancı hanedanlar, imparatorluklar ya da modern devletler olmuş mudur? Açıklayınız. 3. Harita etkinliğinizi düşünerek bu kavim ya da devletlerin Hindistan’ı istila etmek için nasıl ve nereden girmiş olduğunu bulmaya çalışınız. 4. Ariler Hindistan’a girdikten sonra nasıl bir toplumsal ve siyasal sistem kurmuş olabilirler? 5. Kaynak 1’den yola çıkarak Hindistan’ın siyasi tarihi hakkında ne tür bulgulara vardınız? H İ N T U Y G A R L I 7. Yazıtta imparator kendini nasıl meşrulaştırıyor? Ğ I 6. Kaynak 2 Hindistan’da hangi döneme, hangi imparatorluğa ait olabilir? Neden? 99 DKIH I-uygarliklar tarihi.indd 99 03.11.2014 12:01:28