Kendi kendini temizleyen boyalardan, kirlenmeyen kumafllara
Transkript
Kendi kendini temizleyen boyalardan, kirlenmeyen kumafllara
12 Yrd. Doç. Dr. Mehmet BAYINDIR Bilkent Üniversitesi Fizik Bölümü K a p a k Ulusal Nanoteknoloji Araflt›rma Merkezi www.nano.org.tr Nanoteknoloji hayat›m›zda Kendi kendini temizleyen boyalardan, kirlenmeyen kumafllara; kanserli hücrelerin vücuda zarar vermeden öldürülmesinden, günlerce etkisini kaybetmeyen kremlere; tek flarbon mikrobunu bile alg›layabilen sensörlerden, bakterileri öldürdü¤ünden dolay› kokmayan çoraplara ve mikrop bar›nd›rmayan buzdolaplar›na kadar hayat›m›za girmeye bafllayan nanoteknoloji yeni bir teknoloji devrimi olarak alg›lan›yor. endi kendini temizleyen boyalardan, kirlenmeyen kumafllara; esnek ama daha dayan›kl› betondan, elmas kadar sert kaplamalara; kanserli hücrelerin vücuda zarar vermeden öldürülmesinden, günlerce etkisini kaybetmeyen kremlere; tek flarbon mikrobunu bile alg›layabilen sensörlerden, bakterileri öldürdü¤ünden dolay› kokmayan çoraplara, ve mikrop bar›nd›rmayan buzdolaplar›na kadar hayat›m›za girmeye bafllayan nanoteknoloji yeni bir teknoloji devrimi olarak alg›lanmaktad›r. Sonuçlar› itibariyle global ekonomiyi etkileme potansiyeline sahip nanoteknoloji henüz geliflme evresindedir. Beklentiler nanoteknolojinin önümüzdeki 15-20 y›l içerisinde geliflmesini tamamlay›p insano¤lunun hayat›na mucizevi olas›l›k- K Önümüzdeki y›llarda nanoteknolojinin birçok alan için ne kadar vazgeçilmez oldu¤u daha iyi anlafl›lmaya bafllanacakt›r. Özellikle sa¤l›k, savunma, tekstil, enerji, elektronik ve fotonik gibi alanlarda elde edilecek katma de¤eri yüksek ürünler insano¤lunun hayat›n› kolaylaflt›racakt›r. larla birlikte girmesidir. Nanoteknoloji bir yandan eski teknolojilere yeni bak›fl aç›lar› getirirken di¤er yandan da, daha önemli ve kritik olan, önceleri olanaks›z gibi gözüken yeni teknolojilere ve uygulamalara kap› aralam›flt›r. Örnek olarak, malzemelerin özellikleri, nanoteknoloji sayesinde daha iyi anlafl›lm›fl, dolay›s›yla bu malzemelerin kullan›ld›¤› uygulamalarda belirgin iyilefltirmeler gözlenmifltir. Öte yandan, nano düzeyde ifllevsellefltirilmifl nano parçac›klarla kanserli dokular›n yok edilmesi nanoteknolojiyle olanakl› hale gelmifltir. Nanoteknolojinin disiplinleraras› bir bilim dal› olmas›; farkl› alanlara hakimiyeti, farkl› disiplinlerdeki bilim adamlar›n›n ortaklafla çal›flmalar›n› beraberinde getirdi¤i gibi, sonuçlar› itibariyle birçok alan› temelden etkileme potansiyeli var- 13 d›r. Di¤er yandan, nanoteknoloji araflt›rmalar›n›n pahal› olmas› ulusal merkezlerin ve enstitülerin kurulmas›n› zorunlu k›lm›flt›r. Geliflmifl birçok ülkede bu ulusal nanoteknoloji mükemmeliyet merkezleri, nanoteknoloji araflt›rmalar›n› ülke sath›na yayarak h›zl› bir geliflme göstermesine önderlik etmifllerdir. Araflt›rma merkezleri ve enstitüler çevresinde kurulan nanoteknoloji flirketleri, akademik camiayla olan yak›n etkileflmeleri nedeniyle k›sa süre içerisinde birçok nanoteknoloji ürününü piyasaya sürmüfllerdir. Yandaki grafikten de görüldü¤ü gibi, nanoteknoloji araflt›rmalar› iki konuda, malzeme ve t›p, h›zl› bir geliflme göstermifltir. K›sa vadede, insanl›¤›n hizmetine sunulacak ürünlerin bu alanlarda olmas› beklenmektedir. Önümüzdeki y›llarda nanoteknolojinin birçok alan için ne kadar vazgeçilmez oldu¤u daha iyi anlafl›lmaya bafllanacakt›r. Özellikle sa¤l›k, savunma, tekstil, enerji, elektronik ve fotonik gibi alanlarda elde edilecek katma de¤eri yüksek ürünler insano¤lunun hayat›n› kolaylaflt›racakt›r. Yaz›m›z›n geri kalan k›sm›nda, yukar›da sözü edilen alanlardaki seçilmifl baz› önemli geliflmelerden bahsedilecektir. Nano-sa¤l›k önemlidir. Kemoterapi, kanserli hücreleri yok ederken ayn› zamanda sa¤l›kl› dokulara da zarar vermektedir. Bundan dolay› birçok hastan›n tedavi boyunca uygulanan yöntemlerin yan etkilerinden dolay› rahats›zl›klar› büyük bir sorun oluflturmaktad›r. Ulusal Nanoteknoloji Araflt›rma Merkezi (UNAM) nanobiyoteknoloji grubundan Yrd. Doç. Dr. ‹hsan Gürsel ve meslektafllar› taraf›ndan gelifltirilen yeni bir yöntem, hem kanserli dokular›n tamamen öldürülmesine hem de ba¤›fl›kl›k sisteminin uzun süre alarmda kalmas›na olanak sa¤lam›flt›r. Nanometre boyutlar›ndaki kesecikler içerisine yerlefltirilen baz› nükleik asitler, ba¤›fl›kl›k sistemini alarma geçirip kanserli dokular› ortadan kald›rabilmektedir. Kanserli farelerde yap›lan deneylerde, bu lipozamal nanokeseciklerin etkisiyle yüzde 91 oran›nda tümörden yoksun fareler elde edilmifltir. Bu sonuçlar, kanser afl›s› yapma yolunda çok önemli bir dönüm noktas› olarak bilim literatürüne girmifltir. Son y›llar›n en önemli t›bbi problemlerinden birisi de vücuttaki kanserli hücrelerin, sa¤l›kl› dokulara zarar vermeden, yok edilmesinin sa¤lanmas›d›r. Ayr›ca anti tümör terapiler için ba¤›fl›kl›k sisteminin harekete geçirilip kanserli hücreleri yok etmesini sa¤lamak da çok Nano-savunma Nanoteknolojinin k›sa vadede en önemli askeri uygulamalardan birisi asker kay›plar›n›n azalt›lmas› için ak›ll› üniformalar›n tasarlan›p üretilmesidir. Günümüzde, bir askerin, ihtiyac› olacak bü- UNAM nanobiyoteknoloji grubu üyesi Yrd. Doç. Dr. ‹hsan Gürsel ve meslektafllar›n›n kansere karfl› afl› gelifltirme çal›flmalar›ndan bir örnek. 14 olmufl ve savafl meydanlar›nda askerin hayat›n› kolaylaflt›rmaya bafllam›flt›r. Baflka önemli bir konu nanoteknoloji tabanl› sensörlerdir. Bir flarbon mikrobu askerin vücuduna girdi¤inde k›sa süre içerisinde tedavi edilmezse ölüme neden olabilir. Fakat ortamda çok az say›da bulunan flarbon mikrobunun tespit edilmesi son derece zordur. ‹flte bu aflamada nanosensörler devreye girmekte, di¤er sensörlere göre sahip oldu¤u ultra duyarl›l›k sayesinde tek molekülü bile alg›layabilmektedir. Nano-enerji Ak›ll› askeri üniforma. Her türlü tehlikeyi önceden hisseden ve askeri yönlendiren üniformalar, hem rahatl›klar› hem de fonksiyonlar›yla tam bir teknoloji harikas›d›r. tün donan›m› yan›na almas› durumda yükü 50 kilograma yaklaflmaktad›r. Bu yük askerin hareket kabiliyetini ciddi bir flekilde azaltmaktad›r. Son zamanlarda yap›lan çal›flmalarla ak›ll› elbise üretilmesinde ümit verici sonuçlar elde edilmifltir. Amerika Birleflik Devletleri’nin Boston flehrinde 2000 y›l›nda hayata geçirilen MIT Askeri Nanoteknoloji Enstitüsü, 15 y›l içerisinde askeri üniformalar› nanoteknoloji sayesinde ak›ll› hale getirmeyi planlamaktad›r. Esnek ve y›kanabilen nanosensörlerin ve ayg›tlar›n kumafl içerisine entegre edilmesiyle, üniformalar yeni boyutlar kazanacakt›r; üniforma art›k görecek, duyacak, hissedecek, komut verecek, ve enerji üretecek hale gelecektir. Burada vurgulanmas› gereken önemli bir nokta fludur ki; nanoayg›tlar›n boyutlar› o kadar küçük olacak ki, elbiseyi giyene herhangi bir zorluk getirmeyecektir. Kimyasal ve biyolojik ajanlar› tespit edebilecek bu ak›ll› üniforma, ayn› zamanda kalbi duran askere kalp masaj yaparak onu hayata geri döndürebilecektir. Savafl meydan›nda yaralanan askere ait bütün bilgileri kablosuz hatla merkeze bildirebilecek, gerekti¤inde k›sa süre içerisinde gerekli müdahalenin yap›lmas›na olanak sa¤layacakt›r. Üniforma gerekti¤inde çok sert bir z›rha dönüflebilece¤i gibi, askerin ihtiyac› olacak enerjiyi güneflten sa¤layacakt›r. Baz›lar›n› hayal bile edemedi¤imiz bu araflt›rmalar nanoteknoloji sayesinde gerçek Suyu sevmeyen (iten) kumafllardan üretilmifl tekstil ürünlerinde kirlenme engellenmifl, dolay›s›yla y›kama ve tekrar ütüleme ihtiyac› en aza indirilmifl olacakt›r. Böylece su sarfiyat› azalacak, hatta belirli bir süre sonra çamafl›r makinelerine bile gereksinim kalmayacakt›r. Günümüzün en önemli küresel sorunlar›ndan birisi hiç kuflkusuz h›zla artan enerji-yak›t tüketimidir. K›sa sürede çözüm bulunamazsa, 50 y›l içerisinde yeryüzündeki do¤al kaynaklar›n tükenmesi beklenmektedir. Ayr›ca bu yak›tlar›n çevreye verdi¤i zarar baz› bölgelerde ciddi sorunlar oluflturmaya bafllam›flt›r. G8 ülkeleri baflkanlar› toplant›s›nda hidrojen enerjisi hep gündem maddesi olmufltur. Bu nedenle geliflmifl ülkelerde yeni enerji kaynaklar› üzerine yap›lan araflt›rmalara ciddi destekler verilmektedir. Bu çal›flmalar içerisinde en önemlisi hidrojen enerjisidir; hidrojenin yüksek yo¤unlukta ve güvenli bir flekilde depolanmas›d›r. ABD Enerji Bakanl›¤› depolama oran›n›n yüzde 6’y› geçmesi durumunda hidrojen enerjisi ile çal›flan otomobillerin kullan›lmas›n›n verimli olaca¤›n› belirtmifltir. Fakat, hidrojenin yüksek yo¤unlukta depolanabilmesi birçok aç›dan zordur. UNAM direktörü Prof. Dr. Salim Ç›rac› ve araflt›rma grubunun ABD'de Dr. Taner Y›ld›r›m (NIST) ile birlikte yapt›klar› çal›flmalarda geçifl elementleri (Pt, Pd, Ti, V, ...) ile ifllevlefltirilen nanotüpler ve moleküllere çok yüksek kapasitede hidrojen depolanabilece¤ini göstermeleri gelece¤in yeni enerji kaynaklar› ve katalizörleri için büyük ümit vermifltir. Yüksek performansl› bilgisayarlar kullan›larak modellenen bu yeni hidrojen depolama yönteminde, titanyum atomlar› karbon nanotübün yüzeyine ba¤lanabilmektedir. 15 Ç›rac› ve meslektafllar›n›n geçen y›l yapt›klar› bir çal›flmayla rekor say›lan yüzde 8 depolama oran›na ulafl›lm›flt›r. Hidrojenin karbon nanoyap›lara atomik ba¤larla ba¤lanarak depolanmas› üzerine kurulu bu yeni yöntem geçen y›l çok ilgi çekmifl, dünya genelinde haber konusu olmufltur. Dünyaca ünlü bir fizik dergisinin 1 Aral›k 2006 say›s›nda ç›kan makalelerinde, Ç›rac› ve ekibi kendilerine ait olan hidrojen depolama rekorunu yüzde 14’e ç›karmay› baflard›klar›n› anlatm›fllard›r. Bu buluflun, gelece¤in otomobillerinde kullan›lacak verimli yak›t hücreleri ve katalizörlerinin tasar›m›nda kullan›lmas› düflünülmektedir. Nano-tekstil 19. yüzy›l bafllar›nda geliflmeye bafllayan tekstil endüstrisi nanoteknoloji sayesinde yeni bir döneme girmeye haz›rlanmaktad›r. Tekstilde kullan›lan malzemelere nanometre boyutlar›nda farkl› özellikler kazand›r›lmas› çok önemli geliflmelere yol açacakt›r. Örnek olarak, çorap ipli¤inin gümüfl nanoparçac›klar› ile katk›land›r›lmas›, çorap içerisinde bakteri ve mikrop bar›nmas›n› engelleyece¤inden koku oluflumunu önlemifl UNAM direktörü Prof. Dr. Salim Ç›rac› ve meslektafllar› yapt›klar› çal›flmalarla rekor seviyede hidrojen depolama kapasitesi elde etmifllerdir. Araflt›rma sonuçlar› dünyaca ünlü fizik dergisine kapak olmufltur. olacakt›r. Suyu sevmeyen (iten) kumafllardan üretilmifl tekstil ürünlerinde kirlenme engellenmifl, dolay›s›yla y›kama ve Gelece¤in ak›ll› giysileri birçok fonksiyonu üzerlerinde tafl›yacaklar. tekrar ütüleme ihtiyac› en aza indirilmifl olacakt›r. Böylece su sarfiyat› azalacak, hatta belirli bir süre sonra çamafl›r makinelerine bile gereksinim kalmayacakt›r. Nanomalzemeler kullan›larak daha önce hayal bile edemedi¤imiz çok çeflitli fonksiyonlara sahip kumafllar elde edilmektedir. Üzerine bir bardak meyve suyu dökülen pantolonumuzun sahip oldu¤u suyu itme özelli¤i kirlenmesine mani olmaktad›r. Yak›n bir gelecekte, giydi¤imiz tiflört, üzerindeki nanosensörler sayesinde kalp at›fllar›m›z›, vücut ›s›m›z› ve kan flekerimizi düzenli kontrol ederek, istenmeyen bir durum oldu¤unda bizleri veya kablosuz bir hatla doktorumuzu haberdar edebilecektir. MP3 çalar›m›z, elbisemizin güneflten elde etti¤i enerji ile çal›flsa veya cep telefonlar›m›z› elbisemiz flarj etseydi ne güzel olurdu de¤il mi? Son y›llarda her alan› etkilemeye bafllayan nanoteknolojiden tekstil endüstrisi de nasibini alacakt›r. Katma-de¤eri yüksek nanoteknoloji tabanl› ak›ll› tekstil ürünleri, en önemli ihracat kayna¤›m›z olan tekstil endüstrisine soluk ald›rabilir. 16 m›flt›r. Nanofotonik yap›larda ›fl›¤›n hareketinin kontrol edilebilmesi ve ›fl›¤›n özelliklerinin de¤ifltirilebilmesi bilimsel ve teknolojik birçok uygulaman›n önünü açm›flt›r. Nano-elektronik ‹nsan beyninin, birbirleriyle etkileflimli milyarlarca nöron bar›nd›rd›¤› düflünülürse ne kadar karmafl›k ve muazzam bir yap›ya sahip oldu¤u anlafl›l›r. Beynin fonksiyonunun anlafl›labilmesi için nanometre boyutlar›nda nöronlardaki fiziksel etkileflmeleri araflt›rmam›z gerekmektedir. Öncelikle mekanizmay› anlayabilmek için, nöron boyutlar›nda ayg›tlara gereksinimimiz oldu¤u aç›kt›r. Tek bir flarbon mikrobu, k›sa süre içerisinde tespit edilip etkisiz hale getirilmezse insan› öldürebilir; ama nanometre boyutlar›ndaki mikrop nas›l alg›lanacak? Beyinde körlü¤e neden olan hasarl› bölgenin tespit edilip tamir edilmesi devrimsel bir geliflme olacakt›r, ama o kadar küçük nöronu nas›l tamir edersiniz veya onun yerine insan yap›m› bir ayg›t yerlefltirirsiniz? Son y›llarda geliflmekte Hepsi-optik devreler gelece¤in iletiflim hatlar›nda çok önemli bir rol alacaklard›r. Tavus kuflu bütün çekicili¤ini tüylerindeki nanofotonik kristallere borçlu. Nano-fotonik Elektronlar›n hareketinin yar›iletken kristallerde kontrol edilmesi, yeni bir teknoloji devrimine yol açm›flt›r; ve bu teknoloji sayesinde insano¤lunun yaflam› inan›lmaz ölçüde kolaylaflm›fl; bilgisayar, CD çalar gibi bir çok elektronik alet hayat›m›za girmifltir. Fakat elektronlar aras›ndaki etkileflmeler ve elektronlar›n düflük h›zlara sahip olmalar›, bilim adamlar›n› yeni aray›fllara itmifltir. 1987 y›l›nda periyodik fotonik yap›larda ›fl›¤›n yasak banda sahip oldu¤unun gösterilmesi, ›fl›¤›n hareketinin kontrol edilmesinde bir 盤›r açm›flt›r. Fotonlar (›fl›k kuantalar›) hem birbirleriyle etkileflmemekte hem de elektronlara göre binlerce kat daha yüksek h›zlara sahip olmaktad›rlar. Dolay›s›yla, hepsi-optik devrelerin, elektronik devrelere göre çok daha h›zl› çal›flaca¤›ndan, yak›n bir gelecekte elektronik ça¤›n›n yerini fotonik ça¤a b›rakmas› beklenmektedir. Fotonik kristaller, dielektrik veya metalik malzemelerin, bir-, iki-, veya üç-boyutta periyodik olarak düzenlenmesiyle elde edilir. ‹çerisinde farkl› dalga boylar›n› bar›nd›ran bir ›fl›k demeti, fotonik kristaller üzerine düflürüldü¤ünde, belirli dalga boyu aral›¤›ndaki ›fl›k, kristal içerisine girememekte ve fotonik kristal yüzeyinden tamamen geri yans›maktad›r. Ayr›ca, k›z›l-ötesi ›fl›¤›n fotonik kristal fiberler içerisinde hapsedilerek ilerlemesinin sa¤lanmas›yla, kanserli dokular›n vücut içerisinde lazerle yak›larak yok edilmesinden, fiber tabanl› lazerlere kadar birçok yeni uygulama sahalar› aç›l- Sürtünme, afl›nma ve korozyonun neden oldu¤u toplam ekonomik kay›plar, ülkelerin y›ll›k gayrisafi milli has›lat›n›n yüzde 4’üne denk gelmektedir. Bu nedenle birçok ülke sürtünme ve afl›nman›n neden oldu¤u kay›plar›n azalt›lmas›na yard›mc› olacak yeni nanomalzemelerin araflt›r›lmas›na kaynak aktarmaktad›r. 17 olan nanoteknoloji-biyoloji beraberli¤i insano¤lunun birçok çözülmez gibi görünen problemlerini çözmeye bafllam›flt›r. Canl› memeli nöronlar›n›n aksonlar› ve dentritleri boyunca iletilen sinir sinyallerini saptamak, güçlendirmek veya zay›flatmak (yani beyin faaliyetlerinin elektro fizyolojik ölçümünü sa¤lamak) için gelifltirilen incecik silisyum nanoteller, nanoteknoloji ve nörobilim aras›nda yepyeni bir etkileflim alan› oluflturacak. ‹nsan beyni flafl›rt›c› boyutta genifl ve karmafl›k bir flebeke. Her biri di¤er nöronlarla neredeyse 10 bin ba¤lant›s› olan yaklafl›k 100 milyar nörondan oluflan muazzam bir a¤. Bir nöronlar a¤› kendisi ile ayn› büyüklü¤e sahip elektronik bir a¤dan daha üstün ifller yapabilir. Hatta biyolojik beyin halihaz›rda görkemli ifllevler icra ediyor. Bir tek flarbon mikrobunu bile hissedebilecek nanoayg›tlar. Beyin faaliyetlerinin elektro fizyolojik ölçümü, bir tek nöronda ve nöron a¤lar›nda sinyal iletiminin anlafl›lmas›nda oldukça önemlidir. Yukar›da da belirtildi¤i üzere biyolojik beynin muazzam bir a¤ olmas›, elektronik olarak taklit edilmesi durumunda oldukça ifllevsel sistemlerin gelifltirilmesine olanak tan›maktad›r. Nano-malzemeler Yak›n bir gelecekte ak›ll› yüzeyler hemen her yerde karfl›m›za ç›kacak. Suyu itti¤inden dolay› silecekleri gerektirmeyen otomobil camlar›, bu¤ulanmayan banyo aynalar› ve araç iç camlar›, kendi kendini temizleyen bina d›fl cepheleri, t›kanmayan stent çeperleri, yosun ve deniz hayvanlar›n›n yap›flamad›¤› gemi d›fl yüzey boyalar›, ve sürtünmesiz yüzeyler akl›m›za ilk gelen ak›ll› yüzeylerin uygulamalar›ndan baz›lar›. Bu uygulamalar›n ekonomiye katk›s› milyarlarca dolar dolay›nda olacakt›r. Ak›ll› nanoyap›lar ve nanomalzemeler canl›lar›n hayat›n› kolaylaflt›rd›¤› gibi insano¤lunun da hayat›n› kolaylaflt›rmaktad›r. Suyu seven (süperhidrofilik) ve suyu iten (süperhidrofobik) yüzeyler bir çok kritik uygulamada kullan›lmaktad›r. Yer kürenin dörtte üçünün suyla kapl› olmas›n›n yan› s›ra suyun insanlar için hayati bir önemi olmas› da onu hayat›m›z›n her safhas›na sokuyor. ‹leride giysiler, camlar, betonlar, boyalar, elektronik aletler, iç ve d›fl cephe kaplamalar›, d›fl etkenlere maruz kalacak ve temiz kalmas›n› istedi¤imiz herfley süperhidrofobik ve süperhidrofilik parçac›klar içerecek ya da tamamen bunlarla kaplanm›fl olacakt›r. Reaksiyonlar bu yüzeylerde gerçeklefltirilerek daha yüksek verim sa¤lanabilir. Sürtünmeden dolay› kaybolan 18 bafllayacakt›r. Bu ülkelerden biri olan ‹srail, bu teknolojinin önemini y›llar öncesinden kavram›fl gerekli altyap›lar›n› ve insan gücünü haz›rlam›flt›r. Bu yat›r›mlar neticesinde 45 nanoteknoloji flirketi kurulmufl ve katma de¤eri yüksek ürünlerle nanoteknoloji pazar›nda yerlerini alm›fllard›r. Ülkemizde, y›ll›k ortalama 3.5 milyar ABD dolar›n› bulan kaçak akaryak›t sorununu çözmek için aç›lan ihaleyi ‹srail’li bir firma kazand›. Çok ucuza üretilebilen “moleküler akaryak›t marker”dan flirketin y›ll›k kazanc› 25 milyon YTL’yi bulacak. enerji minimuma indirilebilir ve böylelikle yak›ttan da tasarruf sa¤lanabilir. Sürtünme, afl›nma ve korozyonun neden oldu¤u toplam ekonomik kay›plar, ülkelerin y›ll›k gayrisafi milli has›lat›n›n yüzde 4’üne denk gelmektedir. Bu nedenle birçok ülke sürtünme ve afl›nman›n neden oldu¤u kay›plar›n azalt›lmas›na yard›mc› olacak yeni nano-malzemelerin araflt›r›lmas›na kaynak aktarmaktad›r. ABD Enerji Bakanl›¤›, bu alanda yap›lan Ar-Ge faaliyetlerine y›ll›k 100 milyon dolar›n üzerinde yat›r›m yapmaktad›r. En düflük sürtünme katsay›s›na sahip maddelerden birisi de bor nitrürdür. Ülkemizin bor madenleri aç›s›ndan zengin olmas›ndan dolay›, bor tabanl› malzemelerin araflt›r›lmas› stratejik bir önemdedir. Nano-ekonomi Geliflmifl ülkelerde ekonomi, genel itibariyle üniversiteler ve araflt›rma merkezlerindeki bilimsel çal›flmalardan beslenmektedir. Dolay›s›yla ABD’de yüksek teknoloji flirketleri üniversiteler etraf›nda kümelenmekte ve bu flirketler dünya ekonomisine yön vermektedirler. Son y›llarda kritik say›labilecek ürünlerle nanoteknoloji ön plana ç›kmaya bafllam›flt›r. Örnek olarak, kalp damarlar›n›n iç çeperine kan›n yap›fl›p katman oluflturamad›¤›, dolay›s›yla t›kanmayan stentler bütün dünya- ya sat›lmaktad›r. Boston ve çevresinin en büyük gelir kayna¤› olan bu ürünün sahip oldu¤u katma de¤er dolay›s›yla ekonomiye katk›s› ders kitaplar›na konu olmufltur. 15 y›l içerisinde nanoteknoloji tabanl› ürünlerin piyasa de¤erinin 3 trilyon dolar olmas› beklenmektedir. Nanoteknolojiyi kritik alan olarak görüp bugün yat›r›m yapan ülkeler, k›sa süre içerisinde meyvelerini toplamaya Üretim maliyeti 10 YTL’yi geçmeyen kalp damarlar›na tak›lan bir stent için 10.000 YTL ödeyen bir çiftçimiz, 7 ton kiraz ihraç ederek bu paray› denklefltirebilir. Ülkemizin ba¤›ms›zl›¤›, ekonomik kalk›nm›fll›¤›m›z ve gelecek nesillerin refah›, nanobilim ve nanoteknolojide gelece¤imiz seviye ile do¤rudan orant›l›d›r. Art›k bilim ve teknoloji politikam›zda bir paradigma de¤iflikli¤ine gitme zaman› gelmifltir. Teknoloji transferinden vazgeçip, ihtiyac›m›z olan teknolojiyi ortaya ç›karacak bilimi kendimiz, ülkemizde üretmek zorunday›z. Bafl döndürücü bir h›zla ortaya ç›kan ve geliflen yeni teknolojilere yapt›¤›m›z araflt›rmalarla katk› sa¤lamal›y›z. Yak›n, orta ve uzun vadede sonuçlar alabilece¤imiz kritik alanlar belirlenmeli (bu alanlar›n bafl›nda nanoteknoloji gelmektedir), kaynaklar›n ayr›lmas›nda bu alanlara öncelik verilerek, gereksinimimiz olan beyin gücü ve altyap› haz›rlanmal›d›r. Aksi takdirde, yüksek teknolojiye ödedi¤imiz miktar gittikçe artacak, ülkemizin kaynaklar› yetersiz hale gelerek gün geçtikçe daha fakir bir ülke haline gelece¤iz. Üretim maliyeti 10 YTL’yi geçmeyen kalp damarlar›na tak›lan bir stent için 10.000 YTL ödeyen bir çiftçimiz, 7 ton kiraz ihraç ederek bu paray› denklefltirebilecektir. Devaml› kullanmak zorunda oldu¤umuz bir kutu kanser ilac›n› almak için her seferinde 5 buzdolab› satmak zorunda kalaca¤›z. Ülkemizin ba¤›ms›zl›¤›, ekonomik kalk›nm›fll›¤›m›z ve gelecek nesillerin refah›, nanobilim ve nanoteknolojide gelece¤imiz seviye ile do¤rudan orant›l› olacakt›r. ‹sabetli ve kararl› bir bilim politikas›, altyap›n›n tamamlanmas› ve insan gücünün yetifltirilmesi, k›s›tl› olan kaynaklar›n iyi de¤erlendirilmesi, müflterek çal›flmalar›n teflvik edilmesi, spin-off yöntemiyle kurulan yeni flirketlerin ekonomiye katk› sa¤lamas›, bu zorlu yolda baflar›m›z›n temel itici güçleri olacakt›r.