Karayolu Taşımacılığında Sürücülerin Karşılaştığı Risklerin Yönetimi

98
TR
ISSN 1681-2123
E u r o p e a n
A g e n c y
f o r
S a f e t y
a n d
H e a l t h
a t
W o r k
Karayolu Taşımacılığında Sürücülerin Karşılaştığı
Risklerin Yönetimi: İyi Uygulama Vakaları
Diğer sektörlerde de olduğu gibi, karayolu taşımacılığı sektöründe de becerili ve
motivasyonlu bir işgücü için çalışma koşullarına dikkat etmek önemlidir.
Sektörün belli başlı özellikleri, risk yönetimini diğer sektörlere kıyasla daha zor
hale getirmektedir. Ancak sektörün uygulamada nasıl işlediğini ve sürücülerin
kendi karakteristik özelliklerini ve çalışma biçimlerini göz önüne alarak, riskleri
başarıyla yönetmek mümkündür. EU-OSHA, karayolu taşımacılığı sürücülerine
yönelik risklerin yönetilmesiyle ilgili vaka incelemelerini kapsayan bir rapor
yayınlamıştır (1). Vakalar, karayolu taşımacılığı sürücülerini korumaya yönelik
bir dizi inisiyatif ve müdahale içermektedir.
Büyük işverenler, kendi teslimat taşeronları için İSG standartları belirleyebilecek
konumdadır ve bunu yapmak, bu küçük işletmelerin başka müşterilerle
çalışırken de aynı standartları benimsemesinde özendirici olabilir.
Daha güvenli sürüş tedbirleri gibi İSG çözümlerinin uygulamaya konması için ek
zamana ihtiyaç olabilir. Hem işin organizasyonu hem de zaman çizelgesinin
hazırlanması sırasında bunun hesaba katılması gerekir. Öte yandan, koruyucu
sürüş uygulamasının getirilmesi yakıt tüketimini azaltabilir ve böylece
maliyetlerde tasarruf sağlayabilir.
Sürücüler bağımsız bir şekilde ve sabit bir merkezden uzakta çalışmaktadır.
Serbest çalışabilen sürücüler, çoğu zaman sürücü olarak uzun bir deneyime
sahiptirler. Bu, onlarla iletişim kurmanın, onlara danışmanın ve onları sürece
dâhil etmenin her zaman kolay olmadığı anlamına geliyor; ayrıca, sürücüler her
zaman değişikliğe açık değildirler. Bu nedenle, sürücülerin çözümle yakın ilişki
içinde olması gerekmektedir — sürücülerin deneyimlerini kullanabilmek ve onay
ve kabullerini alabilmek için, çözümlerin katılımcı yöntemler kullanılarak,
sürücüler tarafından sürücüler için geliştirilmesi gerekmektedir. Tartışma,
planlama, değişikliklerin testi ve uygulamaya konması için yeterli zaman
ayırmak da önemlidir.
Eğitim, bilgi tazeleme kursu ve prosedürlerin uygun şekilde izlenmesinin
sağlanması, sürücüler için çok önemlidir; ancak, bunların riskleri önlemeyi hedef
alan ve yönetimin açık taahhüdünü almış bir kurumsal sistem çerçevesinde
gerçekleştirilmesi şarttır.
Her değişimde, İSG açısından etkiler ele alınmalıdır. Örneğin, sürücü
kabinlerine bilgi ve iletişim teknolojisinin getirilmesi, sürücülerin sağlık ve
güvenliğini iyileştirmek için kullanılabilir.
İşgücündeki çeşitliliğin de göz önüne alınması gerekir — örneğin, daha yaşlı
veya daha genç işçilerin, kadın işçilerin ve yabancı işçilerin ihtiyaçları göz
önünde bulundurulmalıdır.
Vakalardan çıkarılan kilit sonuçlar:
Sürücüler çoğunlukla serbest çalışmaktadır, çok deneyimlidir ve bağımsız
çalışmaya alışmıştır. Bu, diğerlerinin yanında, aşağıdakilere ihtiyaç olduğunu
göstermektedir:
■ yaklaşımların patronluk taslayıcı olmamasını, pratik olmasını sağlamak;
■ sürücülerin uğrak yerlerini kullanmak — otoyol üzerindeki duraklama
yerleri vb;
■ tavsiye ve çözümlerin sürücü deneyimlerine dayanmasını sağlamak;
örneğin:
■ sürücüleri risk değerlendirmesi ve çözüm geliştirme süreçlerine dâhil
ederek;
■ sürücüleri savunucular, mentörler vb. olarak kullanarak;
■ çözüm geliştirmek ve değişiklik getirmek için yeterli zaman tanıyarak.
■ Müşteriler ve paydaşlar, riski yönetmek için çözümlere dâhil olmalıdır:
■ tedarik zinciri — tedarikçiler, teslimatların yapıldığı tesisler, vb.;
■ yolcular ve okul çocukları;
■ yol güvenliği grupları, ulaştırma bakanlıkları, vb.
■
Büyük kuruluşlar, teslimat taşeronları için İSG standartları belirleyebilecek
konumdadır. Bunu yapmak, bu KOBİ’leri diğer müşterileriyle çalışırken de
aynı standartları benimsemeye özendirebilir.
■ Sürücü kabinlerine yeni teknolojiler kurulduğunda, bunların örneğin sürücüleri
bilgilendirmek ve teslimat takvimlerini iyileştirmek gibi İSG amaçları için de
kullanılabileceği akılda tutulmalıdır.
■
İSG çözümleri, işlerin yerine getirilmesi için daha fazla zamana ihtiyaç
duyulmasına neden olabilir; bu nedenle:
■
© iStock resimleri
Sürücülerin deneyiminden yararlanmanın bir yolu da
savunucular, eğitmenler ve mentörler olarak kullanmaktır.
onları
Risklerin yönetiminde müşterilerin ve paydaşların da yer alması gerekir.
Teslimat yapan kişiler izole bir şekilde çalışmamaktadır; bunlar bir zincirin birer
parçasıdır. Sürücülerin işverenleri, müşterilerin tesislerinde çalışan personelinin
güvenliğini sağlamayı zor bulabilir. İşin rekabetçi doğası ise nakliye şirketlerinin
müşterilerinden talepte bulunmaya istekli olmamasına neden olmaktadır; çünkü
müşteri sürücünün güvenliğinin kendi sorumluluğu olmadığını varsayabilir.
Toplu taşıma araçlarının sürücüleri için, yolcular hem riskin hem de çözümün bir
parçasıdır. Risk yönetiminde yer alması gereken diğer taraflar ise şunları
içerebilir:
■ malların toplandığı ve teslimatların yapıldığı işletmeler;
■ yolcular ve okul çocukları;
■ yol güvenliği grupları, ulaştırma bakanlıkları, polis ve yargı, vb.
(1) European Agency for Safety and Health at Work (EU-OSHA), Managing risks to
drivers in road transport: good practice cases, EU-OSHA.
http://osha.europa.eu
FAC T S 9 8
E u r o p e a n
çözümün iş organizasyonunda ve takvimin oluşturulmasında göz önüne
alınması gerekir;
■ müşteriler durumdan haberdar edilmelidir.
Örneğin koruyucu sürüş teknikleri gibi konularda eğitim, riskleri önlemeye
yönelik oluşturulan ve yönetimin kesin taahhüdünü almış bir kurumsal sistem
içinde gerçekleşmelidir.
■
A g e n c y
■
Alman DocStop projesi, işyerindeyken profesyonel uzun yol sürücüleri için
tıbbi olanakları iyileştirmek için başlatılmıştır. Otoyollardaki dinlenme alanları,
DocStop merkezleri olarak hizmet vermektedir; DocStop sürücülerin
çizelgelerini aksatmadan yolda kolayca danışabileceği bir doktorlar ağına
sahiptir.
Danimarkalı gıda şirketi Arla Foods’da yöneticiler 500 farklı yükleme
alanındaki çalışma koşulları hakkında bilgi toplamak için sürücülerle işbirliği
içinde bir proje geliştirmiştir. Bu bilgiler şirketin BT sistemine entegre edilmiş,
böylece sürücüler günlük programlarının çıktılarını alırken bu bilgilere erişme
olanağı bulmuştur. Kapsanan konular müşterilerle anlaşmaları da içermiştir.
Sürücüler için, tedbirlerin okuryazarlık düzeylerini ve teslimatlar için sürenin
sınırlı olduğunu göz önüne alması çok önemliydi.
Danimarka’daki Shell Transport, altyüklenicilerine şirketin kalite ve güvenlik
standartlarına uyma şartı getirmiştir. Bunlar özellikle kaza ve yaralanmaların
bildirilmesine, sürücülerin eğitilmesine ve altyüklenicilerin güvenliği kendi
kurumsal uygulamalarına nasıl dâhil edebileceklerine odaklanmaktadır.
Programa uygunluk yakından izlenmektedir.
Transport for London, kadın otobüs sürücülerinin işe alınma ve işte kalma
oranlarını iyileştirmek için kadınlara uygun çalışma koşulları sunuyor. Bunlar,
istasyonlarda kadın sürücüleri destekleyecek ‘kadın mentörler’ sağlıyor; çocuk
bakım masraflarına yardımcı oluyor; ve kadınlara özel tesisleri destekliyor.
Otobüslerde şiddeti önlemek için tedbirlerle birlikte bir kampanya başlatılmıştır.
Personel ve tüm yöneticiler için, ayrımcı davranışa sıfır tolerans yaklaşımını
vurgulayan bir eğitim vardır. Esnek çalışma saatleri gibi konularda çalışmalar
devam etmektedir. Bir başka örnekte, bir çalışmanın ardından, İspanyol
sendikası CCOO kadın sürücülere yönelik üniformalar için tavsiyeler
oluşturmuştur.
W o r k
Örnekler:
a t
© David Tijero
H e a l t h
Vaka incelemeleri, karayolu taşımacılığı sürücüleri için güvenliği arttırmak ve
riskleri kontrol altına almak için alınabilecek bir dizi tedbir olduğunu
göstermektedir. Bu tedbirler ayrıca müşteriler ve yolcular için hizmetlerin
iyileşmesine, taşımacılık şirketleri içinse mali tasarruflara yol açabilir.
a n d
S a f e t y
Yolcu taşımacılığında, okul çocuklarınca yapılan şiddet de dâhil olmak üzere
sürücülere yönelik şiddetin önlenmesine odaklanan çeşitli vaka incelemeleri
mevcuttur. Bu şiddetin bir dizi sonucu olabilir: personelin yaralanması, stres,
otobüslere fiziksel hasar ve yolda kaza riskinin artması. Çocukların çözüme
dâhil edilmesi önemli görülmüş ve söz konusu vakada alınan tedbirler
aşağıdakileri içermiştir:
■
ortaklıklar — okullarla, suç önleme programlarıyla, polisle, trafik
makamlarıyla;
■ çocukları sürece dâhil etmek; örneğin:
■ okullarla çalışmak gibi halka ulaşma sorumluluğu olan bir önleme
sorumlusu görevlendirmek;
■ sorunları ve çözümleri belirlemek için çocuklarla tiyatro gösterilerinin
kullanılması;
■ çocukların otobüs seyahati için davranış kurallarını kabul etmesi ve
otobüslerin “polisliğini” yapması;
■ sürücülerle ve çocuklarla ortak eğitim — ortak bir anlayışa varılmasına
yardımcı olmak için;
■ okul içinde ve dışında olan her olaya okulların katılımını sağlayarak bütüncül
bir yaklaşım izlemek;
■ müdahale sorumluları – bilet kontrolörleriyle birlikte çalışan asistanlar;
■
yan camlara koruyucu kaplama, sürücü kabininin yolculardan ayrılması,
CCTV, hızlı müdahale için telsiz bağlantıları ve izleme sistemleri;
■ olay sonrası personele yasal destek ve danışmanlık olanağı sunulması.
f o r
Fransız taşımacılık şirketi Prevost, çeşitli tedbirler kullanarak sürücüleri için 80
km/saatlik bir hız sınırı getirdi ve bu sayede yakıt tüketimini ve CO2
emisyonlarını
azalttı ve sürücülerinin sağlık ve güvenliğinde iyileşme sağladı.
2
İşçiler, yapılan maliyet tasarruflarından paylarını aldı. İnisiyatifi tanıtmak için
araçlarda sticker kullanılıyor.
Daha ayrıntılı bilgi için
Raporun tamamı İngilizce dilinde Ajansın aşağıdaki adresinden ücretsiz
indirilebilir:
http://osha.europa.eu/en/publications/reports/TEWE10003ENC/view.
Bu bilgi föyü, tüm AB dillerinde aşağıdaki adreste
mevcuttur:
http://osha.europa.eu/en/publications/factsheets
TE-AE-10-098-EN-C
European Agency for Safety and Health at Work
Gran Vía, 33, 48009 Bilbao, SPAIN
Tel. +34 944794360, Fax +34 944794383
E-posta: [email protected]
© European Agency for Safety and Health at Work. Kaynak belirtmek koşuluyla çoğaltılabilir. Belçika’da basılmıştır, 2011
h t t p : //o s h a .e u r o p a .e u