Radiation Dosimetry - İTÜ Enerji Enstitüsü
Transkript
Radiation Dosimetry - İTÜ Enerji Enstitüsü
İTÜ Enerji Enstitüsü, Radyasyon Bilim ve Teknoloji (RBT) Yüksek Lisans PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Radyasyon Fiziği Dersin Adı Radiation Physics Dersin İngilizce Adı Türkçe (İngilizce) Dili Zorunlu Türü (Zorunlu/Seçmeli) RBT501 Kodu 3/3 Ders Saati / Kredisi Güz Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı / Anabilim Dalı/Programı Radyasyon Bilim ve Teknoloji Yüksek Lisans Programı AMAÇ Bu dersin amacı, tıp, endüstri, tarım ve arkeolojiye kadar geniş bir alanda kullanılan farklı türde radyasyon tiplerinin madde ile etkileşimlerini öğretmek, nükleer reaksiyonların kinematiği ve bozunumları hakkında bilgi vermek, fisyon ve füzyon reaksiyonlarını, nükleer alanda kullanılan cihaz ve sistemleri tanıtmak, farklı türde radyasyon-madde etkileşim mekanizmalarını öğreterek nükleer tekniklerin geliştirilmesini kavratmaktır. OBJECTIVE The purpose of this course is to teach the interactions of radiation with matter, which are used in many areas of nuclear research like medicine, industry, agriculture and archeology, to introduce the tools and systems which are used in nuclear area, to give information about fission and fusion reactions, to teach the improvement of the nuclear techniques by using different types of the interaction mechanisms of radiation with matter. İÇERİK Radyasyon fiziğinin esasları, Radyasyon tipleri, Bozunum mekanizmaları, X-ışını üreme mekanizmaları, radyoaktif bozunum kinetiği, yüklü ve yüklü olmayan radyasyonun madde ile etkileşimi ve kinematiği, fisyon ve füzyon reaksiyonları, pozitron yayınım mekanizmaları ve anhilasyon radyasyonu. CONTENTS Fundamentals of radiation physics, types of radiation, decay mechanisms, production of X-rays, kinetics of radioactive decay interaction of charged and uncharged particles with matter and their kinematics, fission and fusion raections, positron emission mechanisims, and anhilation radiation. HAFTALIK PROGRAM 1.Hafta Atom fiziğine genel bakış 2.Hafta İyonizan ve iyonizan olmayan radyasyonlar 3.Hafta Radyoaktif bozunum Kinetiği ve farklı bozunum mekanizmaları 4.Hafta Karakteristik ve frenleme tipi X- ışınları, Auger elektronları 5.Hafta Nükleer reaksiyonların kinematiği, Bateman eşitliği 6.Hafta Yüklü parçacıkların madde ile etkileşmeleri, minimum ve maximum enerji 7.Hafta 8.Hafta 9.Hafta 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7 Week 8 Week 9 Week 10 Week 11 Week 12 Week 13 Week 14 transferi ve ortalama iyonizasyon Fotonların madde ile etkileşimi; Fotoelektrik olay, Compton saçılması ve Çift oluşumu Thompson saçılması, Reighleigh saçılması, fotonükleer etkileşimler Radyasyonun malzemeye nüfuziyeti ve enerji absorbsiyonu, absorbsiyon katsayıları ve maksimum nüfuziyet derinliği Nötronların madde ile etkileşimi: absorbsiyon mekanizmaları, elastik saçılma, elastik olmayan saçılma Fisyon reaksiyonu ve fisyon ürünleri Ani Fisyon, Proton yayınlanması ve nötron yayınlanması Füzyon reaksiyonu Pozitron yayınım mekanizmaları ve anhilasyon radyasyonu WEEKLY PROGRAM Review of atomic physics Ionizing and unionizing radiation Kinetics of radiaoactive decay and different decay mechanisms Characteristic and bremsstrahlung X-rays, Auger electrons Kinematics of nuclear reactions and Bateman eşitliği Interaction of charged particles with matter, minimum and maximum energy transfer and mean ionization Photon interactions of matter; Photoelectric absorption, Compton Scattering, pair production Rayleigh, Thomson, and photonuclear interactions Penetration of the radiation in the matter and energy absorption, attenuation coefficients, maximum penetration depth Interactions of neutrons with matter: absoption mechanisims, elastic scattering, inelastic scattering Fission reaction and fission products Prompt fission, proton emission decay, neutron emission decay Fusion reaction Positron emission mechanisims and annihilation radiation KAYNAKLAR / SOURCES 1. Podgorsak, E. B., Radiation Physics for Medical Physicists, Spriger, Second Edition, Heidelberg, 2010. 2. Leroy, C., Rancoita, P. G., Principles of Radiation Interaction in Matter and Detection, World Scientific Publishing Company, New Jersey, 2nd Edition, 2009. 3. Huda,W., Review of Radiologic Physics, Lippincott Williams & Wilkins, Philedelphia, Third Edition, 2009 4. Turner, J., Atoms, Radiation and Radiation Protection, Wiley-Verlag, Weinhem, 2007 5. Shuler, J.M., Understanding Radiation Science: Basic Nuclear and Health Physics, Universal Publishers, Boca Rotan, 2006. 6. Bertulani, C. A., Introduction to Nuclear Reactions, Taylor & Francis, C.A., 2004. 7. Glendenning, N.K., Direct Nuclear Reactions, World Scientific Publishing Com., New Jersey, 2004. 8. Siedle, A.H., Adams,L., Handbook of Radiation Effects, Oxford University Press, 2nd edition, New York, 2002. 2 DERS YÜKÜ HESAPLAMA FORMU RBT501 Dersin Kodu Radyasyon Fiziği Dersin Adı Türkçe Dersin Dili 3 (3+0+0) Dersin Kredisi Dersin Kredisi 7,5 ECTS Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Kazanılan Beceri (çıktılar) Haftalık Ders (Saat) Laboratuar (Saat) Uygulama (Saat) Dersle ilgili Sınıf dışı Etkinlikler (saat) Sınavlar ve Sınava Hazırlık (saat) Toplam Saat Ders Değerlendirme Sistemi I I-II II-III II-IV II-IV II-V IIIVI III-V III-V IV-V IV-V VI VI VII - - - TOPLAM Saat - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 - - - 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 20 Ödev 3 - - - 59 2 2 10 2 2 2 20 2 2 2 10 2 2 28 2 - 90 8 8 16 8 8 8 26 8 8 8 16 25 8 28 2 - 191 3 3 6 1 adet Ara sınav (%20), 2 adet Kısa sınav (2x%10), 1 Dönem Ödevi (%10), Final Sınavı (%50) Ders Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci; I. II. III. IV. V. VI. VII. Radyasyon tiplerini tanımak, Radyasyonun özelliklerini kavramak, İyonizan ve iyonizan olmayan radyasyon hakkında bilgi edinmek, Radyasyonun madde ile etkileşimini öğrenmek, Radyasyonun maddeye nüfuziyetinde farklılıkları tanımak, Fisyon ve füzyon reaksiyonlarının temellerini kavramak, Anhilasyon radyasyonu öğrenmek becerilerini kazanır. Tarih 03 -01- 2011 Formu Prof. Dr.A. Beril Tuğrul Hazırlayan Formu Onaylayan Not: Bu ders için ECTS Kredi hesabı: 191/ 25,5* = 7,49 ≈ 7,5 ________________________ * İTÜ için hesaplanan değerdir. İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Mühendislik Matematiği Dersin Adı Engineering Mathematics Dersin İngilizce Adı İngilizce Dili Zorunlu Türü (Zorunlu/Seçmeli) EBT501E Kodu 3/3 Ders Saati / Kredisi Güz Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Enerji Bilim ve Teknoloji Programı Anabilim Dalı/Programı AMAÇ Mühendislik eğitiminde, temel matematik bilgisine ek olarak, tamamen uygulamaya yönelik ve ileri düzeyde bir matematik yöntemler dersinin bulunması çağdaş mühendislik eğitiminin gereğidir. Mühendislik alanındaki lisansüstü eğitimde öğrencilerin matematik bilgisinin dünya standartlara göre lisansüstü eğitimin gerektirdiği düzeye yükseltilmesi zorunludur. Önerilen bu ders ile, öğrencilerin lisansüstü eğitimleri esnasında karşılaşacakları daha ileri konulara hazırlanması için gereken matematiksel bilgi ve tekniklerle donatılması amaçlanmıştır. OBJECTIVE In the engineering education, a course of mathematical methods at the advanced level is essential for the contemporary engineering education and the applied sciences in addition to basic mathematics. In engineering fields, mathematical knowledge of graduate students should be improved to the level of world standards. With offering this course, it is aimed to have students gain mathematical knowledge and methods that students can use to solve the advanced subjects during their graduate study and professinal work. İÇERİK Tek değişkenli fonksiyonlar; sonsuz seriler; kompleks sayılar ve kompleks fonksiyonlar; çok değişkenli fonksiyonlar, vektörler,vektör hesabı, eğrisel koordinatlar, lineer cebir ve vektör uzayları, matrisler ve özdeğer problemleri, adi diferansiyel denklemler; diferansiyel denklemlerin seri çözümleri; nonlineeer diferansiyel denklemler için niceliksel yöntemler; ortogonal polinomlar ve Sturm-Liouville problemi; Fourier serileri; kısmi türevli diferansiyel denklemler; integral dönüşümleri; kompleks değişkenli fonksiyonlar: teori ve uygulamaları; olasılık teorisi ve stokastik işlem. CONTENTS Functions of a single variable; infinite series; complex numbers and complex functions; functions of several variables; vectors, vector calculus; curvilinear coordinates; linear algebra and vector spaces; matrices and eigenvalue problems; ordinary differential equations series solutions of differential equations; qualitative methods for nonlinear differential equations; orthogonal polynomials and Sturm–Liouville problems; Fourier series; partial differential equations; integral transforms; functions of a complex variable: theory and applications; functions of a complex variable; calculus of variations; probability theory and stochastic processes. HAFTALIK PROGRAM 1.Hafta Tek değişkenli fonksiyonlar 2.Hafta 3.Hafta 4.Hafta 5.Hafta 6.Hafta 7.Hafta 8.Hafta 9.Hafta 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta Sonsuz seriler Kompleks sayılar ve kompleks fonksiyonlar Çok değişkenli fonksiyonlar Vektörler, vektör hesabı, eğrisel koordinatlar Lineer cebir ve vektör uzayları Matrisler ve özdeğer problemleri Adi diferansiyel denklemler; diferansiyel denklemlerin seri çözümleri Nonlineeer diferansiyel denklemler için niceliksel yöntemler Ortogonal polinomlar ve Sturm-Liouville problemi Fourier serileri Kısmi türevli diferansiyel denklemler Kompleks değişkenli fonksiyonlar: teori ve uygulamaları Olasılık teorisi ve stokastik işlem WEEKLY PROGRAM Week 1 Functions of a single variable Week 2 Infinite series Week 3 Complex numbers and complex functions Week 4 Functions of several variables Week 5 Vectors, vector calculus; curvilinear coordinates Week 6 Linear algebra and vector spaces Week 7 Matrices and eigenvalue problems Week 8 Ordinary differential equations, series solutions of differential equations Week 9 Qualitative methods for nonlinear differential equations Week 10 Orthogonal polynomials and Sturm–Liouville problems Week 11 Fourier series Week 12 Partial differential equations; ıntegral transforms Week 13 Functions of a complex variable: theory and applications Week 14 Calculus of variations; probability theory and stochastic processes KAYNAKLAR 1. Mc Quarrie D.A., Mathematical Methods for Physical and Engineering Sciences, University of California, Davis, 2006. 2. Arfken G.B., Weber H.J., Mathematical Methods for Physicists, Harcourt Academic Press; 5th edition, 2000. 3. Mathews J. and Walker R. L., Mathematical Methods of Physics, Addison-Wesley, Menlo Park (second edition), 2001. 4. Riley K. F., Hobson M. P., Bence S. J., Mathematical Methods of Physics and Engineering, Cambridge Univ Pr; 2nd edition, 2002. 5. Collins R. E., Mathematical Methods for Physicists and Engineers, Dover Pubns; 2 nd edition, 1999. 6. Bender C.M. and Orszag S.A., Advanced Mathematical Methods for Scientists and Engineers , Mc Graw-Hill, 1991. 7. Kreyszig E., Advanced Engineering Mathematics, John Wiley & Sons; 8 th edition, 1998. 8. Dennery P., Krzywicki A., Mathematics for Physicists (Dover Books on Mathematics), Dover Pubns; 1996. 5 İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Radyasyon Algılama ve Ölçme Dersin Adı Radiation Detection and Measurement Dersin İngilizce Adı Türkçe (İngilizce) Dili Zorunlu Türü (Zorunlu/Seçmeli) RBT502 Kodu 3/3 Ders Saati / Kredisi Bahar Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı / Anabilim Dalı/Programı Radyasyon Bilim ve Teknoloji Yüksek Lisans Programı AMAÇ Bu dersin amacı, öğrenciye nükleer sahadaki temel bilgileri vermek, radyasyon madde etkileşmelerini, radyasyon algılama ve ölçme tekniklerini, radyasyon algılayıcılarının çeşitlerini ve çalışma prensiplerini öğreterek, radyasyon algılama sistemleri ve radyasyon ölçümü konusunda deneyim kazandırmaktır. OBJECTIVE The purpose of this course is to give the basic information about nuclear area, to teach interactions of radiation with matter, radiation detection and measurement techniques, the types of radiation detectors and their principles and to provide some experiences about radiation detection systems and radiation measurement. İÇERİK Radyasyonun algılanmasında temel ilkeler, alfa, beta ve gama radyasyonu algılayıcılarının çalışma prensipleri, nötron algılama sistemleri, sinyal yükseklik dağılımı ve değerlendirilmesi, enerji ayırma gücü, sayım istatistiği ve hata dağılımı. CONTENTS Basics of radiation detection, the principles of alpha, beta and gamma radiation detectors, neutron detection systems, pulse/signal processing, energy resolution, counting statistics and error propagation. 1.Hafta 2.Hafta 3.Hafta 4.Hafta 5.Hafta 6.Hafta 7.Hafta 8.Hafta 9.Hafta HAFTALIK PROGRAM Radyasyonun algılanmasında temel prensipler Gaz iyonizasyon algılayıcıları Gaz odalı algılayıcılarla uygulama Sintilasyon algılayıcılar Sintilasyon algılayıcılarla uygulama Yarı iletken algılayıcılar Yarı iletken algılayıcılarla uygulama Nötron algılama yöntemleri Algılayıcıların çalışma düzenekleri 6 Sinyal yükseklik dağılımı, sayım eğrileri Sayım platoları ve ölü zaman Enerji ayırma gücü, algılayıcı verimi Sayım istatistiği ve deneylerde hata dağılımı Sayım istatistiği ile ilgili uygulama WEEKLY PROGRAM Week 1 Basic principles of radiation detection Week 2 Gas ionization detectors Week 3 Applications of gas ionization detectors Week 4 Scintillation detectors Week 5 Applications of scintillation detectors Week 6 Semiconductor detectors Week 7 Applications of semiconductor detectors Week 8 Neutron detection Week 9 Modes of detector operation Week 10 Pulse height spectra, counting curves Week 11 Counting plateaus and dead time Week 12 Energy resolution, detection efficiency Week 13 Counting statistics and error propagation Week 14 Counting statistics related experiments KAYNAKLAR / SOURCES 1. Tsoulfanidis N., Measurement and Detection of Radiation, Third Edition, Taylor&Francis, New York, 2009. 2. Varier, K.M., Nuclear Radiation Detection, Measurements and Analysis, Alpha Science Intl. Ltd., Amsterdam, 2009. 3. Knoll G.F., Radiation Detection and Measurement, John Wiley&Sons, New York, 2007. 4. Stabin, M.G.Radiation Protection and Dosimetry, Springer, New York, 2007 5. Ahmed, S.Y., Physics and Engineering of Radiation Detection, Academic Press Elsevier, Amsterdam, 2007. 6. Lutz, G., Semiconducter Radiation Detectors, Springer, Berlin, 2007. 7. L'Annunziata, M. F., Handbook of radioactivity analysis, Academic Press - Elsevier, San Diago, 2003. 8. Kleinknecht K., Detectors for Particle Radiation, Cambridge University Pres, New York, 2003. 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta 7 DERS YÜKÜ HESAPLAMA FORMU EBT502 Dersin Kodu Dersin Adı Radyasyon Algılama ve Ölçme Dersin Dili Türkçe 3 (3+0+0) Dersin Kredisi Dersin Kredisi ECTS 7,5 Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Kazanılan Beceri (çıktılar) Haftalık Ders (Saat) Laboratuar (Saat) Uygulama (Saat) Dersle ilgili Sınıf dışı Etkinlikler (saat) Sınavlar ve Sınava Hazırlık (saat) Toplam Saat Ders Değerlendirme Sistemi I I I II II III III III III-IV IV IV IV V V - - - TOPLAM Saat - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 - - - 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 20 Ödev 3 - - - 59 2 2 10 2 2 2 20 2 2 2 10 2 2 28 2 - 90 8 8 16 8 8 8 26 8 8 8 16 25 8 28 2 - 191 3 3 6 1 adet Ara sınav (%20), 2 adet Kısa sınav (2x%10), 1 Dönem Ödevi (%10), Final Sınavı (%50) Ders Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci; I. II. III. IV. V. Nükleer sahadaki temel bilgileri kavramak, Radyasyon madde etkileşmelerini kavramak, Radyasyon algılayıcılarını analiz etmek, Farklı ölçüm teknikleri ile değerlendirme yapabilmek, Ölçme sonuçlarında hata analizini yapabilme, becerilerini kazanır. Tarih 03 -01- 2011 Formu Prof. Dr. A. Filiz Baytaş Hazırlayan Yrd. Doç. Dr. Sevilay Hacıyakupoğlu Formu Onaylayan Not: Bu ders için ECTS Kredi hesabı: 191/ 25,5* = 7,49 ≈ 7,5 ________________________ * İTÜ için hesaplanan değerdir. İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Radyasyondan Korunma ve Sağlık Fiziği Dersin Adı Radiation Protection and Health Physics Dersin İngilizce Adı Türkçe (İngilizce) Dili Zorunlu Türü (Zorunlu/Seçmeli) RBT504 Kodu 3/3 Ders Saati / Kredisi Bahar Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı / Anabilim Dalı/Programı Radyasyon Bilim ve Teknoloji Yüksek Lisans Programı AMAÇ Temel nükleer fizik kavramlarınının radyasyon korunması konularına uygulanmasını öğretmek, iç ve dış doz belirlenmesine yönelik problemlerle ilgili analitik yöntemleri vermek, sağlık fiziğinde karşılaşılan özel konulara ilişkin uygulamalı radyasyondan korunmanın temellerini öğretmek, radyasyondan korunma mevzuatı hakkında bilgi vermek. OBJECTIVE The purpose of this course is to teach fundamental nuclear physics concept applied to radiation protection issues, analytical methods for internal and external dose assessment problems, elements of applied radiation protection through the study of specialized topics in health physics and to give information about radiation protection regulations. İÇERİK Radyasyonun kaynakları, akut ve kronik radyasyonla ışınlanma şartlarında biyolojik etkiler, doz ölçümleme yöntemleri, dış ve iç radyasyondan korunma, her aşamada kaza etkilerinin azaltılması için sağlık fiziği uygulamaları, radyasyon çalışanları ve doz limitleri ile halk doz limitleri, kaza şartlarında uygulanacak sağlık fiziği işlemleri ve ilgili kurallar, koruyucu önlemlerin değerlendirilmesi ve denetlenmesi, iyonize olmayan radyasyon ve halk sağlığı, radyasyon riskleri ve ilgili hesaplama yöntemleri, radyasyondan korunmada özel konular, sağlık fiziği mevzuatı CONTENTS Sources of radiation, biological effects due to acute and chronic exposure of radiations, dose monitoring methods, external and internal radiation protection, application of health physics to reduce the health hazards at each stages, radiation workers and their dose limits and public dose limits, health physics prosedures for accidents and related principles, evaluation and control of radiation protection barrirers, nonionizing radiation and public health, radiation risks and related calculation methods, special topics for radaition protection health physics regulations. HAFTALIK PROGRAM 1.Hafta Zararlı yönleri açısından radyasyonun fiziksel özellikleri 2.Hafta Radyasyon yayınımının kaynakları 3.Hafta Akut ve kronik radyasyon ışınlamalarının biyolojik etkileri Kontrol ölçümleri ve doz ölçümleme yöntemleri Dış radyasyondan korunma İç radyasyondan korunma Her aşamada kaza etkilerinin azaltılması için sağlık fiziği uygulamaları Radyasyon çalışanları ve doz limitleri ile halk dozları Kaza şartlarında uygulanacak sağlık fiziği işlemlerive ilgili kurallar Koruyucu önlemlerin incelenmesi ve halk sağlığı için denetim İyonizan olmayan radyasyon ve halkın risk algısı Radyasyon riskleri ve ilgili hesaplamalar Radyasyondan korunmada özel konular Sağlık fiziği ile ilgili yasalar ve yönetmelikler, düzenleyici kurulların rolü WEEKLY PROGRAM Week 1 Physical properties of radiation from standpoint of hazardous aspects Week 2 Sources of radiation exposure Week 3 Biological effects due to acute and chronic exposure of radiations Week 4 Control measures and dose monitoring methods Week 5 External radiation protection Week 6 Internal radiation protection Week 7 Applications of health physics principles to reduce the health hazards at each stages Week 8 Radiation workers and their dose limits and public dose limits Week 9 Health physics prosedures for accidents and related principles Week 10 Investigation of protective precautions and inspection for public health Week 11 Nonionizing radiation and public perception of risk Week 12 Radiation risks and related calculations Week 13 Special topics in radiation protection Week 14 Legislations and regulations about health physics, the roles of the various regulatory authorities. KAYNAKLAR 1. Grupen, C., Introduction to Radiation Protection: Practical Knowledge for Handling Radioactive Sources (Graduate Texts in Physics), Springer, Heidelberg, 2010. 2. Buchfield, L.A., Radiation Safety, John Wiley, New Jersey, 2009 3. Turner, J.E., Atoms, Radiation and Radiation Production, A Hodder Arnold Pub, WileyVerlag, Weinheim,2007. 4. Stabin, M.G., Radiation Protection and Dosimetry: An Introduction of Health Physics, Springer, New York, 2007. 5. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection: A Handbook, Wiley-Interscience. New York, 2006. 6. Lombardi, M.H., Radiation Safety in Nuclear Medicine, Second Edition, CRC, Boca Raton, Florida, 2006. 7. Gordan, B., Farb, D., Occupational Radiation Safety Guidebook, University of Healthcare, Los Angelas, 2005 8. Shapiro, J, Radiation Protection: A Guide for Scientists, Regulations and Physicans, Harvard University Pres, 4th. Edition, Cambridge, 2002. 9. ICRP Publication 81: Radiation Protection Recommendations as Applied to the Disposal of Long-lived Solid Radioactive Waste, ICRP (Editor), Pergamon Press, Ottawa, 2000. 4.Hafta 5.Hafta 6.Hafta 7.Hafta 8.Hafta 9.Hafta 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta 10 DERS YÜKÜ HESAPLAMA FORMU RBT504 Dersin Kodu Dersin Adı Radyasyondan Korunma ve Sağlık Fiziği Dersin Dili Türkçe 3 (3+0+0) Dersin Kredisi Dersin Kredisi ECTS 7,5 Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Kazanılan Beceri (çıktılar) Haftalık Ders (Saat) Laboratuar (Saat) Uygulama (Saat) Dersle ilgili Sınıf dışı Etkinlikler (saat) Sınavlar ve Sınava Hazırlık (saat) Toplam Saat Ders Değerlendirme Sistemi I I-II II-III II-IV II-IV II-V IIIVI III-V III-V IV-V IV-V VI VI VII - - - TOPLAM Saat - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 - - - 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 20 Ödev 3 - - - 59 2 2 10 2 2 2 20 2 2 2 10 2 2 28 2 - 90 8 8 16 8 8 8 26 8 8 8 16 25 8 28 2 - 191 3 3 6 1 adet Ara sınav (%20), 2 adet Kısa sınav (2x%10), 1 Dönem Ödevi (%10), Final Sınavı (%50) Tarih Ders Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci; I. II. III. IV. V. VI. VII. Akut ve kronik radyasyonla ışınlanma şartlarında biyolojik etkiler hakkında bilgi edinmek İç ve dış doz belirlenmesine yönelik problemlerle ilgili analitik yöntemler hakkında bilgi sahibi olmak, Radyasyon riskleri ve ilgili hesaplama yöntemleri, Radyasyondan korunma ve Sağlık fiziği mevzuatı hakkında bilgi sahibi olmak, Radyasyondan korunma ve Sağlık fiziğine ilişkin ileri düzeydeki problemleri tanımlamak ve çözümleyebilmek için gerekli bilgiyi kavrama ve kullanma becerisi kazanır. Radyasyondan korunma ve Sağlık fiziğine ilişkin veri analizi yapma ve sonuçları yazılı/sözlü sunma becerisi kazanır, Radyasyondan korunma ve Sağlık fiziği hakkında beceri ve deneyimlerini disiplinlerarası uygulamalara aktarabilme becerisi kazanır. becerilerini kazanır. Formu Hazırlayan 03 -01- 2011 Doç. Dr. Baydoğan Nilgün Formu Onaylayan Not: Bu ders için ECTS Kredi hesabı: 191/ 25,5* = 7,49 ≈ 7,5 ________________________ * İTÜ için hesaplanan değerdir. İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Dersin Adı Dersin İngilizce Adı Endüstri ve Tıpta Radyoizotop Uygulamaları Industrial and Medical Applications Radioisotopes Türkçe Seçmeli RBT503 3/3 Güz of Dili Türü (Zorunlu/Seçmeli) Kodu Ders Saati / Kredisi Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı / Anabilim Dalı/Programı Radyasyon Bilim ve Teknoloji Yüksek Lisans Programı AMAÇ Bu dersin amacı öğrencilere, endüstride üretim ve işletme aşamalarında değişik parametrelerin radyoizotoplar kullanılarak saptanması ve kontrolü konularını öğretmek, tıpta radyoizotopların kullanımını öğretmek, radyoizotop üretimi, radyofarmasotikler, organik bileşiklerin radyoizotop ile etiketlenmesi hakkında bilgi vermek, endüstride ve tıpta radyografik uygulamaları öğretmek, endüstride ve tıpta radyoizotop uygulamalarının yararları, diğer yöntemlerle karşılaştırılması ve radyoizotop kullanımının üstünlükleri konusunda bilgi vermektir. OBJECTIVE The purpose of this course is to teach the determination and control of several parameters using isotopes at production and managing steps in industry, to teach the investigation of radioisotopes in medicine, to give information about the production of radioisotopes, radiopharmaceutics and labeling of organic compounds with radiation, to teach the applications of radiography in industry and medicine, to give information about radioisotopes benefits in industry and medicine and the provide the comparion to other methods and the advantages of usage of radioisotopes. İÇERİK Radyoizotop üretimi, radyofarmasotikler, organik bileşiklerin radyoizotoplarla etiketlenmesi, izleme tekniklerinin kullanımı. Endüstrideki problemler için nükleer ölçümlerin kullanımı. Tıpta radyoisotop kullanımının prensipleri. Tıbbi radyografi, endüstriyel radyografi, tıp ve endüstride kullanılan ilgili cihazlar, radyoizotop üretiminde kullanılan lineer hızlandırıcılar ve nükleer reaktörler. CONTENTS Production of radioisotopes, radiopharmaceutics. Labeling of organic compounds with radioisotopes, usage of tracer techniques. Usage of the nuclear measurement for industrial problems. Principles of usage of radioisotopes in medicine. Medical radiography, industrial radiography and related devices, linear accelerators and nuclear reactors for radioisotope production. HAFTALIK PROGRAM 1.Hafta Endüstride kullanılan radyoizotopların üretimi, 2.Hafta Tıpta kullanılan radyoizotopların üretimi, Radyofarmasotikler, organik bileşiklerin radyasyon ile işaretlenmesi Safsızlık içeren ve içermeyen radyoizotoplar, İzleme tekniklerinin prensipleri, ölçüm ve işlem kontrolü Endüstriyel problemler için ölçüm sistemleri, Radyoizotop teknikleri kullanılarak malzeme özelliklerinin saptanması, Tıpta teşhis amaçlı radyoizotop kullanımı, Tıpta tedavi amaçlı radyoizotop kullanımı, Tıbbi radyografinin temelleri, Endüstriyel radyografi ve ışınlama hesapları Tıp ve endüstride kullanılan radyografi cihazları, Lineer hızlandırıcılarda radyoizotop üretimi, Nükleer reaktörlerde radyoizotop üretimi. WEEKLY PROGRAM Week 1 Production of radioisotopes for industry, Week 2 Production of radioisotopes for medicine, Week 3 Radiopharmaceutics, labeling of organic compounds with radioisotopes, Week 4 Carried and , Carrier-free radioisotopes, Week 5 Principles of tracer techniques, measurement and process control, Week 6 Measuring systems for industrial problems, Week 7 Determination of material characteristics by using radioisotope techniques, Week 8 Usage of radioisotopes for diagnosis in medicine, Week 9 Usage of radioisotopes for threapy in medicine, Week 10 Medical radiography, Week 11 Industrial radiography and exposure calculations Week 12 Related devices used for medical and industrial radiography, Week 13 Radioisotope production in linear accelerators, Week 14 Radioisotope production in nuclear reactors. KAYNAKLAR 1. Ervin B., Podgorsak, Radiation Physics for Medical Physicists, Springer, Second Edition, Heidelberg, 2010. 2. Froehlich,K., Environmental Radionuclides, Elsevier Science, Amsterdam, 2010. 3. IAEA, Cyclotron Produced Radionuclides: Physical Characteristics and Production Methods and Test Conditions, Vienna, 2009. 4. Kawasaki, D., Radionuclide Transport in Geologic Waste Repository, VDM Verlag, Amsterdam, 2008. 5. Dickin, A. P., Radiogenic Isotope Geology, Second Edition, Cambridge University Press, NEW YORK, 2005. 6. Fajans, K., Radioelements and Isotopes: Chemical Forces and Optical Properties of Substances, Dover Phoenix Editions, Amsterdam, 2005. 7. Faure G., Mensing, T. M., Isotopes: Principles and Applications, Third Edition, John Wiley and Sons, New Jersey, 2005. 8. Magill J., Galy, J., Radioactivity, Radionuclides Radiation, Springer, Berlin, 2004. 3.Hafta 4.Hafta 5.Hafta 6.Hafta 7.Hafta 8.Hafta 9.Hafta 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta 13 DERS YÜKÜ HESAPLAMA FORMU RBT503 Dersin Kodu Dersin Adı Endüstri ve Tıpta Radyoizotop Uygulamaları Türkçe Dersin Dili 3 (3+0+0) Dersin Kredisi Dersin Kredisi 7,5 ECTS Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Kazanılan Beceri (çıktılar) Haftalık Ders (Saat) Laboratuar (Saat) Uygulama (Saat) Dersle ilgili Sınıf dışı Etkinlikler (saat) Sınavlar ve Sınava Hazırlık (saat) Toplam Saat Ders Değerlendirme Sistemi I I-II II II II-III II-III II-III III-IV III-IV IV IV IV-V IV-V V - - - TOPLAM Saat - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 - - - 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 20 Ödev 3 - - - 59 2 2 10 2 2 2 20 2 2 2 10 2 2 28 2 - 90 8 8 16 8 8 8 26 8 8 8 16 25 8 28 2 - 191 3 3 6 1 adet Ara sınav (%20), 2 adet Kısa sınav (2x%10), 1 Dönem Ödevi (%10), Final Sınavı (%50) Ders Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci; I. II. III. IV. V. Endüstride üretim ve işletme aşamalarında değişik parametrelerin radyoizotoplar kullanılarak saptanması ve kontrolü konularını öğrenmek , Tıpta teşhis ve tedavide radyoizotopların kullanımını öğrenmek, Radyoizotop üretimi, radyofarmasotikler, organik bileşiklerin radyoizotop ile etiketlenmesi hakkında bilgi edinmek , Endüstride ve tıpta radyografik uygulamaları öğrenmek, Endüstride ve tıpta radyoizotop uygulamalarnın diğer yöntemlerle karşılaştırılması ve radyoizotop kullanımının üstünlükleri konusunda bilgi edinmek, becerilerini kazanır. Tarih 03.01.2011 Formu Prof. Dr. Filiz Baytaş Hazırlayan Yrd. Doç. Dr. Sevilay Hacıyakupoğlu Formu Onaylayan Not: Bu ders için ECTS Kredi hesabı: 191/ 25,5* = 7,49 ≈ 7,5 * İTÜ için hesaplanan değerdir. İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Radyasyonla Görüntüleme Dersin Adı Radiation Imaging Dersin İngilizce Adı İngilizce Dili Seçmeli Türü (Zorunlu/Seçmeli) RBT505E Kodu 3/3 Ders Saati / Kredisi Güz Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı / Anabilim Dalı/Programı Radyasyon Bilim ve Teknoloji Yüksek Lisans Programı AMAÇ Bu dersin amacı, nükleer tıbbın temel prensiplerini vermek, tıbbi görüntüleme sistemlerinin bileşenlerini, bu bileşenlerin özelliklerini ve görüntü üzerindeki etkilerini, görüntüyü etkileyen diğer faktörleri açıklamak, tıbbi görüntüleme sistemlerinin çeşitlerini ve bilgi toplama prensiplerini tanıtmak, görüntü oluşturma yöntemlerinin temel prensiplerini öğretmektir. OBJECTIVE The purpose of this course is to give the basic principles of nuclear medicine, the components of the system of imaging techniques in nuclear medicine, the characteristics of these components and the effects of them on the image, the other factors which affect the image, the types of medicine image systems and their data acquisition principles and to teach the basic principles of image reconstruction techniques. İÇERİK Nükleer tıbbın esasları, veri toplama yöntemleri, tıpta görüntü kalitesi temini ve kontrolu, özel görüntüleme yöntemleri. İletim tomografisi, yayınım tomografisi, radyofarmostikler, görüntü oluşturma yöntemleri: tekrarlamalı teknikler, Fourier teknikleri. Bilgisayarda yeniden görüntü oluşturma uygulaması. CONTENTS Fundamentals of nuclear medicine, digital data acquisition techniques, image quality and control in nuclear medicine, special image techniques. Transmission tomography, emission tomography, radiopharmaceuticals, image reconstruction techniques: iterative techniques, Fourier techniques. Computer application of image reconstruction. HAFTALIK PROGRAM 1.Hafta Nükleer tıbba giriş, gama kameralar; tipleri, klinik uygulamalar. 2.Hafta Sayısal veri toplama yöntemleri. 3.Hafta Temel verimlilik karakteristikleri, uzaysal ayırma gücü, sayım hızı, sayım verimi 4.Hafta Nükleer tıpta görüntü kalitesi. 5.Hafta Özel görüntüleme yöntemleri 6.Hafta İletim tomografisi: X-ışını bilgisayarlı tomografi 7.Hafta Yayınım tomografisi, radyofarmostikler. PET/SPECT, MRI yöntemleri. Yeniden görüntü oluşturma yöntemlerinin temelleri. Tekrarlayıcı teknikler Fourier teknikleri, Fourier kesit teoremi, görüntü filtreleri. Doğrudan Fourier dönüşümü tekniği. Filtrelenmiş geriye izdüşürme tekniği. Bilgisayarda yeniden görüntü oluşturma uygulaması. WEEKLY PROGRAM Week 1 Fundamentals of nuclear medicine, type of gamma cameras, clinical applications. Week 2 Digital data acquisition techniques. Week 3 Basic performance characteristics and their measurements, spatial resolution, uniformity, counting rate, counting efficiency. Week 4 Image quality in nuclear medicine. Week 5 Special image techniques. Week 6 Transmission tomography: X-ray CT. Week 7 Emission tomography: radiopharmaceuticals. Week 8 PET/SPECT, MRI methods. Week 9 Principles of Image Reconstruction. Week 10 Iterative techniques. Week 11 Fourier techniques, Fourier slice theorem, image filters. Week 12 Direct Fourier technique. Week 13 Filtered backprojection technique. Week 14 Computer application of image reconstruction. KAYNAKLAR / SOURCES 1. Statikiewicz, MA, Workbook for Radiation Protection in Medical Radiography, Mosby, St. Louise, 2010. 2. Iniewski, K., Medical Imaging: Principles, Dtectors and Electronics, Wiley-Interscience, New Jersey, 2009. 3. IAEA,Radiation Protection in Newer Medical Imaging Techniques, Safety Series Report, 61, Vienna, 2009. 4. Prince, J.L., Links, J., Medical Imaging Systems and Signals, Prentice Hall, New Jersey, 2005. 5. Guerra, A.D., Ionizing Radiation Detectors for Medical Imaging, World Scientific Publishing Company, Singapore, 2004. 6. Bankman, I.N., Handbook of Medical Image Processing and Analysis, SPIE, Vol.I, Springer, New York, 2003. 7. Hussein, E.M., Handbook on Radiation Probing, Gauging, Imaging and Analysis, Vol.1, Springer, New York, 2003. 8. Martin, C.J., Medical Imaging and Radiation Protection, Vine House Distribut, NEW YORK,2003. 8.Hafta 9.Hafta 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta 16 DERS YÜKÜ HESAPLAMA FORMU RBT505E Dersin Kodu Dersin Adı Radiation Imaging İngilizce Dersin Dili 3 (3+0+0) Dersin Kredisi Dersin Kredisi 7,5 ECTS Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Kazanılan Beceri (çıktılar) Haftalık Ders (Saat) Laboratuar (Saat) Uygulama (Saat) Dersle ilgili Sınıf dışı Etkinlikler (saat) Sınavlar ve Sınava Hazırlık (saat) Toplam Saat Ders Değerlendirme Sistemi I I I II II III III III III-IV IV IV IV V V-VI - - - TOPLAM Saat - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 - - - 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 20 Ödev 3 - - - 59 2 2 10 2 2 2 20 2 2 2 10 2 2 28 2 - 90 8 8 16 8 8 8 26 8 8 8 16 25 8 28 2 - 191 3 3 6 1 adet Ara sınav (%20), 2 adet Kısa sınav (2x%10), 1 Dönem Ödevi (%10), Final Sınavı (%50) Ders Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci; I. II. III. IV. V. VI. Nükleer tıbbın temel prensiplerini kavramak, Radyasyonla görüntüleme sistemlerini kavramak, Görüntüleme sistemlerinin bileşenlerinin görüntü üzerindeki etkilerini değerlendirmek, Radyasyonla elde edilen görüntülerde hata analizi yapabilmek, Görüntüleme için gerekli bilgi toplama prensiplerini kavramak, Yeniden görüntü oluşturma yöntemlerini analiz etme, becerilerini kazanır. Tarih 03.01.2011 Formu Prof. Dr. A. Filiz Baytaş Hazırlayan Formu Onaylayan Not: Bu ders için ECTS Kredi hesabı: 191/ 25,5* = 7,49 ≈ 7,5 ________________________ * İTÜ için hesaplanan değerdir. İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Radyasyon Dozimetrisi Dersin Adı Radiation Dosimetry Dersin İngilizce Adı İngilizce Dili Seçmeli Türü (Zorunlu/Seçmeli) RBT506E Kodu 3/3 Ders Saati / Kredisi Bahar Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı / Anabilim Dalı/Programı Enerji Bilim ve Teknoloji Yüksek Lisans Programı AMAÇ Bu dersin amacı, radyasyonun farklı koşullarda, örneğin tıp, endüstri ve uzay uygulamalarında kullanımında nükleer güvenlik şartlarının sağlanmasında doz hesaplamalarının ve doz tayininin bilinmesini sağlamak, radyasyon dozimetresi hakkında temel teorik bilgileri vermek, radyasyon dozimetresinin temel denklemlerini öğretmek ve bu bilgileri medikal fizik ve nükleer tıptaki problemlerin çözümünde kullanmaktır. OBJECTIVE The purpose of this course is to provide knowledge on the dose calculation and dose assessment by using radiation in different conditions such as medicine, industry and space applications, to give the basic theoretical information about radiation dosimetry and to teach the basic equations about radiation dosimetry and using them for solution of problems in medical physics and nuclear medicine. İÇERİK Radyasyonun yumuşak dokuda davranışı, iyonlaştırıcı radyasyonun davranışının irdelenmesi, enerji akışı ve özel dağılımlar, soğurulan doz, ışınlama ve ölçümleri, kerma kavramı, ışınlama ve hava kerma, boşluk teorisi, elektron foton ve nötron dozimetresi, özel radyonüklidlerin dozimetrisi, dozimetri yöntemleri ve hipotetik yaklaşımlar, radyasyondan korunmada dozimetri, nükleer tıpta dozimetri kullanımları, doz hesabı mevzuatı. CONTENTS Radiation behaviour on soft tissue, evaluation of ionizing radiations, energy fluence and spectral distributions, absorbed dose, exposure and its measurement, the concept of kerma, exposure and air kerma, cavity theory, electron, photon and neutron dosimetry, the dosimetry of special radionuclides, methods of dosimetry and hypothetical approaches, dosimetry in radiation protection, uses of dosimetry in nuclear medicine, regularity aspects of dose calculations. HAFTALIK PROGRAM 1.Hafta Radyasyonun yumuşak dokuda davranışı ve ilgili korelasyonlar 2.Hafta İyonlaştırıcı radyasyonun yumuşak doku ve malzemede davranışının irdelenmesi 3.Hafta Enerji akışı, özel dağılımlar ve matematiksel formülasyonu 4.Hafta Soğurulan dozun doğrudan ölçümü, dozimetrik büyüklükler ve birimler, büyüklükler arasındaki karşılıklı ilişki 5.Hafta Işınlama dozu ve radyoaktif kaynak etrafında ölçümler Kermanın içeriği ve ilgili matematiksel bağıntıları Işınlama ve hava kermaya göre soğurulan dozun belirlenmesi Boşluk teorisi ve soğurulan dozun boşluk teorisine göre belirlenmesi Elektron, foton ve nötron dozimetresi ve karşılaştırılması Özel radyonüklidlerin dozimetrisi Dozimetri yöntemleri, hipotetik yaklaşımlar ve korelasyonlar Radyasyondan korunmada ve sağlık fiziğinde dozimetri Nükleer tıpta dozimetri teknikleri Doz hesabı ulusal ve uluslararası mevzuatı WEEKLY PROGRAM Week 1 Radiation behaviour in soft tissue and related correlations Week 2 Evaluation of ıonizing radiations in matter and soft tissue Week 3 Measurement of energy fluence and spectral distributions and their mathematical formulation Week 4 Direct measurement of absorbed dose, dosimetric quantities and units; interrelationship between quantities. Week 5 Exposure dose and measurements around radioactive sources. Week 6 The concept of kerma and ıts mathematical relations. Week 7 Exposure and determination of absorbed dose via exposure of air kerma. Week 8 Cavity theory and determination of absorbed dose via cavity theory Week 9 Electron, photon and neutron dosimetry and comparison of them. Week 10 The dosimetry of special radionuclides. Week 11 Methods of dosimetry and hypothetical approaches. Week 12 Dosimetry in radiation protection and health physics. Week 13 Uses of dosimetry techniques in nuclear medicine Week 14 International and national regularity aspects of dose calculations KAYNAKLAR 1. McParland B.J., Nuclear Medicine Radiation Dosimetry: Advanced Theoretical Principles, Advanced Theoretical Principles, Springer, NewYork, 2010. 2. George X., Eckerman K. F., Handbook of Anatomical Models for Radiation Dosimetry (Series in Medical Physics and Biomedical Engineering), CRC Press, NewYork, 2010. 3. Cullom, Radiation Dosimetry In Cardiac Imaging Essentials, Barnes & Noble, NewYork, 2010. 4. Stabin, M. G., Fundamentals of Nuclear Medicine Dosimetry, Springer, New York, 2008. 5. Stabin, M. G., Radiation Protection and Dosimetry: An Introduction to Health Physics, Springer, New York, 2007. 6. Arshak, K., Korostynska, O., Advanced Materials and Techniques for Radiation Dosimetry, Artech House Publishers, Boston, 2006. 7. ASTM, Standards on Dosimetry for Radiation Processing, Second Edition, Pennsylvania, 2004. 8. Rajan, G.K.N., Advanced Medical Radiation Dosimetry, Prentice Hall, New Delhi, 2004. 9. Seuntiens, J.P., Recent Developments in Accurate Radiation Dosimetry, Publisher: Medical Physics Pub Corp, Wisconsin, 2002. 10. Shani,G.Radiation Dosimetry: Instrumentation and Methods, 2nd Edition, CRC Press, New York, 2001. 6.Hafta 7.Hafta 8.Hafta 9.Hafta 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta 19 DERS YÜKÜ HESAPLAMA FORMU RBT506E Dersin Kodu Radiation Dosimetry Dersin Adı İngilizce Dersin Dili 3 (3+0+0) Dersin Kredisi Dersin Kredisi 7,5 ECTS Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Kazanılan Beceri (çıktılar) Haftalık Ders (Saat) Laboratuar (Saat) Uygulama (Saat) Dersle ilgili Sınıf dışı Etkinlikler (saat) Sınavlar ve Sınava Hazırlık (saat) Toplam Saat Ders Değerlendirme Sistemi I I-II II-III III-IV IV-V IV-V VVI V V V-VII V-VII V-VII V-VII V-VII - - - TOPLAM Saat - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 - - - 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 20 Ödev 3 - - - 59 2 2 10 2 2 2 20 2 2 2 10 2 2 28 2 - 90 8 8 16 8 8 8 26 8 8 8 16 25 8 28 2 - 191 3 3 6 1 adet Ara sınav (%20), 2 adet Kısa sınav (2x%10), 1 Dönem Ödevi (%10), Final Sınavı (%50) Ders Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci; I. II. III. IV. V. VI. VII. Radyasyon dozimetresi hakkında temel teorik bilgiler vermek Radyasyon Dozimetresi ölçüm sistemlerinin çalışma prensiplerini öğrenmek, Radyasyon dozimetresinin temel denklemlerinin özelliklerini kavramak, Radyasyon dozimetresi konusunda özel ve ileri teknikleri tanımak, Radyasyon dozimetresi hakkındaki bilgilerin, medikal fizik ve nükleer tıptaki problemlerin çözümünde kullanımı hakkında bilgi edinmek, Radyasyon dozimetresinin farklı alanlardaki uygulamalarını öğrenmek Teknolojik gelişime uyum sağlamak, becerilerini kazanır. Tarih 03.01.2011 Formu Doç. Dr. Nilgün Hazırlayan Baydoğan Doç. Dr. Nesrin Altınsoy Formu Onaylayan Not: Bu ders için ECTS Kredi hesabı: 191/ 25,5* = 7,49 ≈ 7,5 * İTÜ için hesaplanan değerdir. İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Radyolojik Malzemeler Dersin Adı Radiological Materials Dersin İngilizce Adı Türkçe (İngilizce) Dili Seçmeli Türü (Zorunlu/Seçmeli) RBT507 Kodu 3/3 Ders Saati / Kredisi Güz Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı / Anabilim Dalı/Programı Radyasyon Bilim ve Teknoloji Yüksek Lisans Programı AMAÇ Bu derste amaç; radyasyon teknolojisinde malzeme kullanımı, radyasyon bilim ve teknolojinde kullanılan, malzemeyi tanımak, radyasyon uygulamalarında ve nükleer tekniklerde, kullanılan malzemeler hakkında ileri bilgilere sahip olmak, radyasyon bilim ve teknoloji konusunda çalışanlara, temel malzeme bilgileri vermek, nükleer teknolojide kullanılan özel malzemeleri ve özelliklerini tanımak olmaktadır.. OBJECTIVE The objectives of this course are to use of the material in radiation technology, to determine the principles of the material science dealing with the radiation science and its applications and to provide the advanced information on the used materials at radiation applications and nuclear techniques, the information on the bases of material science to the people who work in radiation science and its applications areas, and to know the used special materials and its properties in nuclear technology. İÇERİK Radyolojik malzemelerin önemi, radyoaktif malzemeler, nükleer ve radyasyon teknolojisinde kullanılan ana malzemeler, radyasyon kaynakları; radyoizotoplar, radyasyon üreten cihazların malzemeleri, radyasyona duyarlı ve radyasyon absorbant malzemeler, radyasyon zırhlama felsefesi, nükleer ve radyolojik malzemelerde kalite kavramı, radyolojik malzemelerde radyasyon hasarı. CONTENTS Importance of radiological materials assessments, radioactive materials, essential materials for nuclear and radiological technology, radiation source materials; radioisotopes, radiation device materials, radiation sense and absorbant materials against the radiation, radiation shielding phylosophy, quality concept of nuclear and radiological materials, radiation radiation damage on materials. HAFTALIK PROGRAM 1.Hafta Radyolojik malzemelerin genel değerlendirmesi ve malzeme seçiminin önemi 2.Hafta Radyoaktif malzemeler 3.Hafta Nükleer teknolojide kullanılan ana malzemeler ve özellikleri, ilgili faz diyagramları 4.Hafta Radyasyon teknolojisinde kullanılan ana malzemeler, seçim kriterleri ve özellikleri 5.Hafta 6.Hafta 7.Hafta 8.Hafta 9.Hafta 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7 Week 8 Week 9 Week 10 Week 11 Week 12 Week 13 Week 14 Radyasyon kaynağı malzemeler; sınıflandırması ve kalite standartları Radyoizotoplar; ve kullanım kriterleri Radyasyon üreten cihazların malzemeleri ve kalite standartları Radyasyon için absorbant malzemeler ve mukayeseli değerlendirmeleri Radyasyona duyarlı malzemeler ve nanoteknolojik gelişmeler Radyasyon zırhlama malzemeleri ve gelişim teknolojisi Nükleer malzemelerde kalite kavramı Radyolojik malzemelerde kalite kavramı Malzeme üzerine radyasyonun etkisi ile ortaya çıkan kusurlar ve tanıtımı Malzemelerde radyasyon hasarı kinematiği ve ilgili korelasyonlar WEEKLY PROGRAM General assessments of radiological materials and importance of materials selection Radioactive materials Essential materials for nuclear technology, their specifications and related phase diagrams Essential materials for radiological technology, selection criteria and their specifications Radiation source materials, classifications and quality standards Radioisotopes and usage criteria Radiation device materials and quality standards Absorbant materials against the radiation and evaluation with comparisions Radiation sense materials and nanotechnological improvements Radiation shielding materials and improvement technology Quality concept of nuclear materials Quality concept of radiological materials Radiation effects on materials, determinations of dislocations and defects Kinematics of radiation damage on materials and related correlations KAYNAKLAR L.,Charit, I., An Introduction to Nuclear Materials, Vch Verlagsgesellschaft Mbh, Berlin 1. Murty, 2011. 2. Greenberg, M.R., West, B.M., Lowrie, K.W., Mayer, H.J., Handbook of Nuclear Materials, Vanderbilt University Pres, Nashville-Tenn., 2009. 3. Geddes, J.N., Nuclear Materials: New Research, Nova, 2008. 4. Lott, R.G., Effects of Radiation on Materials, ASTM International, New york, 2008. 5. Was, G. S., Fundamentals of Radiation Materials Science, Springer, Berlin, 2007. 6. Hardt, P., Röttger, H., Handbook of Materials Testing Reactors and Associated Hot Laboratories in the European Community: Nuclear Science and Technology, D. Reidel Publishing Company, Amsterdam, 2007. 7. MSIT, Selected Nuclear Materials and Engineering System, Springer, New York 2007. 8. Fosbinder,R., Kelsey, C.A., Essentials of Radiologic Science, Appleton and Lange, New York, 2001. 22 DERS YÜKÜ HESAPLAMA FORMU RBT507 Dersin Kodu Dersin Adı Radyolojik Malzemeler Dersin Dili Türkçe 3 (3+0+0) Dersin Kredisi Dersin Kredisi 7,5 ECTS Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Kazanılan Beceri (çıktılar) Haftalık Ders (Saat) Laboratuar (Saat) Uygulama (Saat) Dersle ilgili Sınıf dışı Etkinlikler (saat) Sınavlar ve Sınava Hazırlık (saat) Toplam Saat Ders Değerlendirme Sistemi I I-II II-III III-IV IV-V IV-V VVI V V V-VII V-VII V-VII V-VII V-VII - - - TOPLA M Saat - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 - - - 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 20 Ödev 3 - - - 59 2 2 10 2 2 2 20 2 2 2 10 2 2 28 2 - 90 8 8 16 8 8 8 26 8 8 8 16 25 8 28 2 - 191 3 3 6 1 adet Ara sınav (%20), 2 adet Kısa sınav (2x%10), 1 Dönem Ödevi (%10), Final Sınavı (%50) Ders Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci; I. II. III. IV. V. VI. VII. Farklı radyolojik malzemeleri tanımak, Radyolojik malzemelerin özelliklerini öğrenmek, Radyolojik malzemelerin farklılıklarını kavramak, Özel nükleer ve radyolojik malzemeleri tanımak, Uygulama alanları ve farklı uygulama versiyonları hakkında bilgi edinmek, İleri teknoloji çerçevesinde gelişen radyolojik malzemeleri bilmek, Teknolojik gelişime uyum sağlamak, becerilerini kazanır. Tarih 03.01.2011 Formu Prof. Dr.A. Beril Tuğrul Hazırlayan Formu Onaylayan Not: Bu ders için ECTS Kredi hesabı: 191/ 25,5* = 7,49 ≈ 7,5 ________________________ * İTÜ için hesaplanan değerdir. İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Nükleer Teknikler Dersin Adı Nuclear Techniques Dersin İngilizce Adı Türkçe (İngilizce) Dili Seçmeli Türü (Zorunlu/Seçmeli) RBT508 Kodu 3/3 Ders Saati / Kredisi Bahar Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı / Anabilim Dalı/Programı Enerji Bilim ve Teknoloji Yüksek Lisans Programı AMAÇ Bu dersin amacı farklı radyasyon tipleri kullanılarak geliştirilen tekniklerin özelliklerini ve farklılıklarını vermek, teknikleri tanıtmak ve çalışma prensiplerinin yanısıra, uygulama alanlarına bağlı olarak farklı uygulama versiyonları hakkında bilgi vermek, ileri teknoloji çerçevesinde gelişen nükleer tekniklerin bilinmesi ve kullanılmasıyla ilgili konuları, teknolojik gelişim çerçevesinde işlemektir. OBJECTIVE The purposes of this course are to introduce differences and specifications of nuclear techniques which developed for different radiation types and to give knowledge on different application versions of nuclear techniques depend on different application areas and developing nuclear techniques and use in frame of advanced technologies. İÇERİK Nükleer tekniklerin sınıflandırılmaları; radyasyonla ölçüm teknikleri, radyoaktif izleme teknikleri, radyoanaliz, yüksek ve düşük radyasyon teknikleri, fotografik ve radyolojik teknikler. Nükleer tekniklerin analitik değerlendirme esasları ve hassasiyetleri. Nükleer tekniklerin mukayeseli değerlendirmeleri. Nükleer tekniklerin farklı alanlardaki uygulamaları; çevresel uygulamalar, teşhis ve tedavi amaçlı tıbbi uygulamalar, endüstriyel uygulamalar, tahribatsız muayene yöntemleri, adli tıp, arkeolojik uygulamalar. CONTENTS Nuclear techniques and its classifications; radiogauging, radiotracers, radioanalyses, high and low radiation techniques, photographic and radiological techniques. Principles of analytical evaluation for nuclear techniques and their sensitivity. Comparison of the nuclear techniques. Different applications of nuclear techniques; environmental applications, diagnostic and therapeutic medical applications, industrial applications, application of non destructive testing and analysis, forensic applications, archaeological applications. HAFTALIK PROGRAM 1.Hafta Nükleer teknikler ve farklı açılardan sınıflandırmaları 2.Hafta Radyasyonla ölçüm teknikleri, kalitatif ve kantitatif değerlendirme 3.Hafta Radyoanaliz ve kantitatif değerlendirme 4.Hafta Yüksek ve düşük radyasyon teknikleri ve uygulama detayları 5.Hafta 6.Hafta 7.Hafta 8.Hafta 9.Hafta 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7 Week 8 Week 9 Week 10 Week 11 Week 12 Week 13 Week 14 Radyoaktif izleme teknikleri, sınıflandırması, parametreleri ve uygulamaları Radyografik teknikler; X ve gama radygrafisi; dijital uyglamaları Nötron radyografisi ve uygulama alanları Nükleer tekniklerin farklı kriterlere göre mukayeseli değerlendirmeleri Nükleer tekniklerin çevresel uygulamaları ve erken uyarı sistemleri Nükleer tekniklerin teşhis ve tedavi amaçlı tıbbi uygulamaları Nükleer tekniklerin endüstriyel uygulamaları ve değerlendirme esasları Tahribatsız muayene metodları çerçevesinde değerlendirme Nükleer tekniklerin adli tıp uygulamaları ve değerlendirmeleri Arkeolojik uygulamalar ve arkeometri WEEKLY PROGRAM Nuclear Techniques and its classifications with different points of view Radiogauging and evaluation of qualitative and quantitative Radioanalyses and quantitative evaluations High and low radiation techniques with application details Radiotracer techniques; classifications, their parameters and applications Radiography; X and gamma radiography techniques, digital applications Neutron radiography and applications Comparison of the nuclear techniques according to different criteria Environmental applications of nuclear techniques and early warning systems Diagnostic and therapeutic medical applications of nuclear techniques Industrial applications of nuclear techniques and evaluation principles Evaluation as non-destructive testing Forensic applications and evaluation Archaeological applications and archaeometry KAYNAKLAR 1. Lehto, J, Hou, X., Chemistry and Analysis of Radionuclides: Laboratory Techniques and Methodology, Wiley, VCH, Germany, 2011. 2. Verma, H.R., Atomic and Nuclear Analytical Methods, Springer, Heidelberg, 2010. 3. Tevernier, S., Experimental Techniques in Nuclear and Particle Physics, Berlin, 2010. 4. Bharuth-Ram, K., International Conference on Applications of Nuclear Techniques (AIP Conference Proceedings, American Institute of Physics, New York, 2009. 5. Aycik, G.A., New Techniques for the Detection of Nuclear and Radioactive Agents (NATO Science for Peace and Security Series B), Springer, Dordrecht, 2009. 6. Wiedemann, H., Advanced Radiation Sources and Applications, Springer, Amsterdam, 2005. 7. Lowenthal,G. and Airey, P., Practical Applications of Radioactivity and Nuclear Radiations, Cambridge University Press, Cambridge, 2nd Ed., 2005, 8. Mix,E., Nondestructive Testing, Wiley-Interscience, 2nd Ed., New York, 2005. 9. Zaidi,H., Quantitative Analysis in Nuclear Medicine Imaging, Springer, Singapore, 2005. 10. Analytical Applications of Nuclear Techniques, IAEA, Vienna, 2004. 11. Smith, K.A., Cresser, M.S., Soil and Environmental Analysis: Modern Instrumental Techniques, Third Edition, CRC, New York, 2003. 12. D.C. Creagh and D.A. Bradley, Radiation in Art and Archeometry, Elsevier Science, Amsterdam; New York:, 2000. 25 DERS YÜKÜ HESAPLAMA FORMU RBT508 Dersin Kodu Nükleer Teknikler Dersin Adı Türkçe Dersin Dili 3 (3+0+0) Dersin Kredisi Dersin Kredisi 7,5 ECTS Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Kazanılan Beceri (çıktılar) Haftalık Ders (Saat) Laboratuar (Saat) Uygulama (Saat) Dersle ilgili Sınıf dışı Etkinlikler (saat) Sınavlar ve Sınava Hazırlık (saat) Toplam Saat Ders Değerlendirme Sistemi I I-II II-III III-IV IV-V IV-V VVI V V V-VII V-VII V-VII V-VII V-VII - - - TOPLAM Saat - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 - - - 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 20 Ödev 3 - - - 59 2 2 10 2 2 2 20 2 2 2 10 2 2 28 2 - 90 8 8 16 8 8 8 26 8 8 8 16 25 8 28 2 - 191 3 3 6 1 adet Ara sınav (%20), 2 adet Kısa sınav (2x%10), 1 Dönem Ödevi (%10), Final Sınavı (%50) Ders Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci; I. II. III. IV. V. VI. VII. Farklı radyasyon tipleri kullanılarak geliştirilen teknikleri tanımak, Nükleer tekniklerin çalışma prensiplerini öğrenmek, Nükleer tekniklerin özelliklerini ve farklılıklarını kavramak, Özel ve ileri teknikleri tanımak, Uygulama alanları ve farklı uygulama versiyonları hakkında bilgi edinmek, İleri teknoloji çerçevesinde gelişen nükleer teknikleri bilmek, Teknolojik gelişime uyum sağlamak, becerilerini kazanır. Tarih 03.01.2011 Formu Prof. Dr.A. Beril Tuğrul Hazırlayan Formu Onaylayan Not: Bu ders için ECTS Kredi hesabı: 191/ 25,5* = 7,49 ≈ 7,5 ________________________ * İTÜ için hesaplanan değerdir. İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Dersin Adı Dersin İngilizce Adı Dili Türü (Zorunlu/Seçmeli) Kodu Ders Saati / Kredisi Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Anabilim Dalı/Programı Radyasyon Zırhlaması Radiation Shielding Türkçe (İngilizce) Seçmeli RBT509 3/3 Güz Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı / Radyasyon Bilim ve Teknoloji Yüksek Lisans Programı AMAÇ Bu dersin amacı, çeşitli nükleer radyasyon tiplerinin zırhlanması için gerekli temel bilgileri vermek, radyasyon alanlarında temel radyasyon standartlarına ilişkin kavramları öğretmek, zırhlama malzemelerini tanıtmak, radyasyonun zırhlama mekanizmalarını ve radyasyon zırh hesaplamalarında kullanılan temel yöntemleri öğretmektir. OBJECTIVE The purposes of this course are to give fundamental information that is necessary for the shielding of different nuclear radiation types, basic concepts and tools to apply primary safety standards in radiation areas, to teach shielding materials, to teach radiation shielding mechanisms, and principal calculation methods of radiation shielding. İÇERİK Radyasyon alanlarının ve kaynaklarının karakterizasyonu, farklı radyasyon tiplerinin durdurulma mekanizmaları; radyasyon kaynakları için zırh tasarımı ve hesabı, foton ve nötron cevap fonksiyonları, radyasyon ışınlama odaları için zırh hesaplarında kullanılan temel yöntemler, fotonlar için özel teknikler, nötreonlar için özel teknikler, yüklü parçacıklarıiçin özel teknikler, radyasyon transport hesapları için Monte Carlo yöntemleri, tıbbi uygulamalar için zırh tasarımı, hastaların radyasyondan korunması, çalışanların radyasyondan korunması. CONTENTS Characterization of radiation fields and sources, preventing mechanisms against different radiation; shield design and calculating for radiation sources; photon and neutron response functions, basic methods for radiation shielding calculations for exposure rooms, special techniques for photons, neutrons, and charged particles, Monte Carlo methods for radiation transport calculations, shielding design for medical applications, patient radiation protection, occupational radiation protection. HAFTALIK PROGRAM 1.Hafta Radyasyon alanlarının ve kaynaklarının karakterizasyonu 2.Hafta Farklı radyasyon tipleri karşısında durdurma mekanizmaları. 3.Hafta Radyasyon kaynakları için zırh tasarımı. 4.Hafta Radyasyon kaynakları için zırh hesabı 5.Hafta Foton ve nötron cevap fonksiyonları 6.Hafta Radyasyon ışınlama odaları için zırh hesaplarında kullanılan yöntemler 7.Hafta Fotonlar için özel teknikler Nötronlar için özel teknikler Yüklü parçacıklar için özel teknikler Deterministik transport teorisi Radyasyon transport hesapları için Monte Carlo yöntemleri Tıbbi uygulamalar için zırh malzemeleri ve zırh tasarımı Zırh onayında dozimetri, hastanın radyasyondan korunması Çalışanların radyasyondan korunması WEEKLY PROGRAM Week 1 Characterization of radiation fields and sources Week 2 Preventing mechanisms against different radiation Week 3 Shield design for radiation sources. Week 4 Shield calculation for radiation sources. Week 5 Photon and neutron response functions. Week 6 Methods for radiation shielding calculations for exposure rooms. Week 7 Special techniques for photons Week 8 Special techniques for neutrons Week 9 Special techniques for charged particles Week 10 Deterministic transport theory Week 11 Monte Carlo methods for radiation transport calculations. Week 12 Shield materials and shielding design for medical applications Week 13 Dosimetry in shield confirmation and patient radiation protection Week 14 Occupational radiation protection KAYNAKLAR 1. Radiation Protection in Newer Medical Imaging Techniques, Vienna, IAEA, 2009. 2. Lombardi, M.H., Radiation Safety in Nuclear Medicine, Second Edition, CRC, New York, 2006. 3. National Council on Radiation Protection and Measurement, Structural shielding and Evaluation for Megavoltage X- and Gamma Radiotheraphy Facilities, Canada, 2005. 4. National Council on Radiation Protection and Measurement, Structural shielding design for medical X-ray imaging facilities, Bethesda, MD, Canada, 2004. 5. Martin, C.J., Medical Imaging and Radiation Protection, Vine House Distribut, Amsterdam, 2003. 6. Shultis, J.K. Radiation Shielding, American Nuclear Society, Inc., New York, 2000. 7. Sutton, D.G., Williams, J.R., Radiation Shielding for Diagnostic X-Rays, British Institute of Radiology, London, 2000. 8. Murray, R., Nuclear Energy, Butterworth-Heinemann, Fifth Edition, Amsterdam, 2000. 8.Hafta 9.Hafta 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta 28 DERS YÜKÜ HESAPLAMA FORMU RBT509 Dersin Kodu Radyasyon Zırhlaması Dersin Adı Türkçe Dersin Dili 3 (3+0+0) Dersin Kredisi Dersin Kredisi ECTS 7,5 Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Kazanılan Beceri (çıktılar) Haftalık Ders (Saat) Laboratuar (Saat) Uygulama (Saat) Dersle ilgili Sınıf dışı Etkinlikler (saat) Sınavlar ve Sınava Hazırlık (saat) Toplam Saat Ders Değerlendirme Sistemi I I-II II-III II-IV II-IV II-V IIIVI III-V III-V IV-V IV-V VI VI VII - - - TOPLAM Saat - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 - - - 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 20 Ödev 3 - - - 59 2 2 10 2 2 2 20 2 2 2 10 2 2 28 2 - 90 8 8 16 8 8 8 26 8 8 8 16 25 8 28 2 - 191 3 3 6 1 adet Ara sınav (%20), 2 adet Kısa sınav (2x%10), 1 Dönem Ödevi (%10), Final Sınavı (%50) Tarih Ders Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci; I. II. III. IV. V. VI. VII. Farklı radyasyon tiplerinin durdurulma mekanizmaları hakkında sahibi olmak, Radyasyon alanlarında temel radyasyon standartlarına ilişkin kavramları bilmek, Radyasyon zırhı malzemelerini tanımak Radyasyon ışınlama odaları için zırh hesaplarında kullanılan temel yöntemleri bilmek Radyasyon Zırhlamasına ilişkin ileri düzeydeki problemleri tanımlamak ve çözümleyebilmek için gerekli bilgiyi kavrama ve kullanma becerisi kazanır. Radyasyon Zırhlamasına ilişkin veri analizi yapma ve sonuçları yazılı/sözlü sunma becerisi kazanır, Radyasyon Zırhlaması konusunda beceri ve deneyimlerini disiplinlerarası uygulamalara aktarabilme becerisi kazanır. becerilerini kazanır. Formu Hazırlayan 03.01.2011 Doç. Dr. Nilgün Baydoğan Formu Onaylayan Not: Bu ders için ECTS Kredi hesabı: 191/ 25,5* = 7,49 ≈ 7,5 ________________________ * İTÜ için hesaplanan değerdir. İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Aktivasyon Spektroskopisi Dersin Adı Activation Spectroscopy Dersin İngilizce Adı İngilizce Dili Seçmeli Türü (Zorunlu/Seçmeli) RBT510E Kodu 3/3 Ders Saati / Kredisi Bahar Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı / Anabilim Dalı/Programı Enerji Bilim ve Teknoloji Yüksek Lisans Programı AMAÇ Radyoaktivitenin analiz amaçlı uygulamalarından biri olan aktivasyon yöntemini öğretmek,farklı aktivasyon yöntemlerini tanıtmak, ışınlama, ölçüm ve sayım koşullarını değerlendirebilmek, enerji spektrumları ve değerlendirilmeleri, spektrum verilerinin bilgisayarda nükleer analiz programlarıyla değerlendirilmesi hakkında bilgi vermek, OBJECTIVE To teach students activation analysis technique that is one of the analytical applications of radioactivity, introducing different activation methods, evaluation of irradiation, counting and measurements conditions, energy spectrums and evaluation, to provide knowledge on computerized evaluation of spectrum data by using nuclear analysis software, İÇERİK Aktivasyon yöntemleri, nötronlarla aktivasyon. ışınlama ve ölçümler, sayım yöntemleri, enerji spektrumları, nüklitlerin belirlenmesi, piklerin değerlendirilmesi, spektrum kalibrasyonu, kantitatif aktivite hesaplanması. Mutlak yöntemle aktivasyon, karşılaştırma yöntemiyle aktivasyon, analizör ile gama ışını spektrometrisi, gama ışını spektrumlarının analizi. CONTENTS Methods of activation, activation with neutrons, irradiation and measurements, counting techniques, energy spectrums, nuclide identification, peak assessment, spectrum calibration, quantitative activity determination. Measurements with absolute method, measurements with relative methods, gamma–ray spectrometry with analyzer, computerized analysis of gamma-ray spectra. HAFTALIK PROGRAM 1.Hafta Aktivasyon yöntemleri ve sınıflandırılmaları 2.Hafta Kümülatif ve tekrarlı yöntemle aktivasyon ve uygulama detayları 3.Hafta Termal, epitermal ve hızlı nötronlarla aktivasyon 4.Hafta Işınlama, ilgili ölçümler ve değerlendirmesi 5.Hafta Sayım yöntemleri ve istatistik metodlar 6.Hafta Enerji spektrumları ve değerlendirilmeleri Nüklitlerin belirlenmesi ve hassasiyet tayini Spektrum alınması ve piklerin değerlendirilmesi Spektrum kalibrasyonu Kantitatif aktivite hesaplanması Mutlak yöntemle aktivasyon değerlendirmesi Karşılaştırma yöntemiyle aktivasyon ve hassasiyet tayini Tek ve çok kanallı analizör ile gama ışını spektrometrisi Gama ışını spektrumlarının bilgisayarlı analizi WEEKLY PROGRAM Week 1 Methods of activation and their classifications Week 2 Activation with cumulative and cyclic method and application details Week 3 Activation with thermal, epithermal and fast neutrons Week 4 Irradiation and measurements and their evaluation Week 5 Counting techniques and statistical methods Week 6 Energy spectrums and evaluation Week 7 Nuclide identification and sensitivity determination Week 8 Spectra and peak assessment Week 9 Spectrum calibration Week 10 Quantitative activity determination Week 11 Measurements with absolute method Week 12 Measurements with relative methods Week 13 Single and multichannel gamma ray spectrometry Week 14 Computerized analysis of gamma-ray spectra KAYNAKLAR 1. 1. Tevernier, S., Experimental Techniques in Nuclear and Particle Physics, Springer, Berlin Heidelberg, 2010. 2. Yunus, S.O., Ooyewumi K.J., Amosa M.K., Analytical Methods Using Instrumental Neutron Activation Analysis: Determining the Radionuclides, Concentrations and Differential Factors of Biological Samples, VDM Verlag, Heidelberg, 2010. 3. Gilmore G., Practical Gamma-ray Spectroscopy, 2nd Edition, Wiley, New York 2008. 4. Molnar, G., Handbook of Prompt Gamma Activation Analysis: with Neutron Beams, Kluwer, Dordrecht, 2004. 5. Degenaar, I.H., Towards a Methodology for Large-Sample Prompt-Gamma NeutronActivation Analysis, Ios Press, Amsterdam, 2004. 6. Perry, S.J., Handbook of Neutron Activation Analysis, Viridian Handbook Series, Amsterdam, 2004. 7. Keisch, B., The Atomic Fingerprint: Neutron Activation Analysis, University Pres of Pasific, Honolulu, Hawaii, 2003. 8. Handbook of Radioactivity Analysis, Academic Press, San Diego, 2003. 7.Hafta 8.Hafta 9.Hafta 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta 31 DERS YÜKÜ HESAPLAMA FORMU RBT510E Dersin Kodu Dersin Adı Activation Spectroscopy Dersin Dili İngilizce 3 (3+0+0) Dersin Kredisi Dersin Kredisi 7,5 ECTS Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Kazanılan Beceri (çıktılar) Haftalık Ders (Saat) Laboratuar (Saat) Uygulama (Saat) Dersle ilgili Sınıf dışı Etkinlikler (saat) Sınavlar ve Sınava Hazırlık (saat) Toplam Saat Ders Değerlendirme Sistemi I I I II II III III III III-IV IV IV IV V V - - - TOPLAM Saat - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 - - - 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 20 Ödev 3 - - - 59 2 2 10 2 2 2 20 2 2 2 10 2 2 28 2 - 90 8 8 16 8 8 8 26 8 8 8 16 25 8 28 2 - 191 3 3 6 1 adet Ara sınav (%20), 2 adet Kısa sınav (2x%10), 1 Dönem Ödevi (%10), Final Sınavı (%50) Tarih 03.01.2011 Formu Yrd. Doç. Dr. Sevilay Hazırlayan Hacıyakupoğlu Ders Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci; I. II. III. IV. V. Farklı aktivasyon yöntemleri ve sınıflandırılmalarını tanımak, Işınlama, ölçüm ve sayım koşullarını değerlendirebilmek, Enerji spektrumlarını değerlendirilmek, Farklı aktivasyon yöntemleriyle analiz yapabilmek, Gama ışını spektrumlarının bilgisayarlı analizini yapabilme, becerilerini kazanır. Prof. Dr. A. Filiz Baytaş Formu Onaylayan Not: Bu ders için ECTS Kredi hesabı: 191/ 25,5* = 7,49 ≈ 7,5 ________________________ * İTÜ için hesaplanan değerdir. İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Çevresel Analizlerde Radyometrik Yöntemler Dersin Adı Radiometric Techniques in Environmental Analysis Dersin İngilizce Adı İngilizce Dili Seçmeli Türü (Zorunlu/Seçmeli) RBT511E Kodu 3/3 Ders Saati / Kredisi Güz Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı / Anabilim Dalı/Programı Radyasyon Bilim ve Teknoloji Yüksek Lisans Programı AMAÇ Bu dersin amacı çevremizdeki doğal ve yapay radyasyon kaynaklarını tanıtmak, çevre örneklerinin toplanması ve hazırlanması ile ilgili kriterler hakkında bilgi vermek, düşük seviyeli radyoaktivite ölçüm sistemlerini tanıtmak, radyoaktivitenin çeşitli çevre örnekleri için analiz amaçlı kullanımına yönelik teknikler hakkında bilgi vermek ve uygulamalarını öğretmek. OBJECTIVE The purpose of this course is to introduce students natural and man-made radiation sources in the environment, to teach related criterias of sampling and preparing processes of environmetal samples, low-level radioactivity measurement systems, and analysing methods and applications by using radioactivity for various environmental samples. İÇERİK Çevresel radyoaktivite, çevresel örnekleme yöntemleri ve radyoaktif izleyici elemanlar, radon ve bozunum ürünleri, radon ölçüm teknikleri, radyometrik ve radyokimyasal ölçümler, düşük seviyeli radyoaktivite ölçüm sistemleri için gereken koşullar, farklı serpinti radyonüklidleri ile farklı arazi kullanımı için toprak taşınmasının modellenmesi. CONTENTS Environmental radioactivity, environmental sampling techniques, environmental radioactive indicators, radon and radon daughters, radon measurement techniques, radiometrical and radiochemical measurements, fundamental conditions for the determinations of low-level radioactivity, modelling of soil redistribution rates by using different fallout radionuclides for different landuses. HAFTALIK PROGRAM 1.Hafta Doğal ve yapay radyasyon kaynakları 2.Hafta Çevresel örnekleme yöntemleri 3.Hafta Çevresel radyoaktif izleyici elemanlar 4.Hafta Radyometrik ve radyokimyasal ölçümler ve ilgili hesaplamalar 5.Hafta Radon ve bozunum ürünleri 6.Hafta Radon ölçüm teknikleri 7.Hafta Çevresel eser element analizi yöntemleri 8.Hafta Radyometrik yaş belirleme yöntemleri 9.Hafta Düşük seviyeli radyoaktivite ölçüm sistemleri ve kalibrasyonları 33 Doğal ortam radyasyonunun kaynakları ve azaltılması için yöntemler Çernobil serpintisinden etkilenen alanlarda radyometrik incelemeler Cs-137 radyonüklitinin derinlemesine değişimi Tarım yapılan alanlarda serpinti radyonüklidleri ile toprak erozyonu belirlenmesi İşlenmemiş alanlarda serpinti radyonüklidleri ile toprak erozyonu belirlenmesi WEEKLY PROGRAM Week 1 Natural and man-made radiation sources Week 2 Environmental sampling techniques Week 3 Environmental radioactive indicators Week 4 Radiometrical and radiochemical measurements and related calculations Week 5 Radon and radon daughters Week 6 Radon measurement techniques Week 7 Environmental trace element analysis methods Week 8 Radiometric dating techniques Week 9 Low-level radioactivity counting systems and their calibrations Week 10 Background radiation sources and reduction methods Week 11 Special considerations for areas affected by Chernobyl fallout Week 12 Spatial distribution of Cs-137 radionuclide Week 13 Assessment of soil erosion using fallout radionuclides in cultivated areas Week 14 Assessment of soil erosion using fallout radionuclides in undisturbed areas KAYNAKLAR 1. Yablokov, A. V., Nesterenko, V.B., Nesterenko, A.V., Chernobyl: Consequences of the Catastrophe for People and Environment, Wiley-Blackwell, Vienna, 2010. 2. Froehlich, K. Environmental Radionuclides, Elsevier Science, Amsterdam, 2009. 3. Andersson, K.G., Airborne Radioactive Contamination in Inhabited Areas, Elsevier, Amsterdam, 2009. 4. Byrnes M.E., Field Sampling Methods for Remedial Investigations, CRC Press, Boca Raton, 2008. 5. Povinec, P., Analysis of Environmental Radionuclides, Elsevier, Amsterdam 2007. 6. Chmielewski, A.G., Kang, C.M., Kang, C.S., Vujic, J.L., Radiation Technology: Introduction to Industrial and Environmental Applications, Seoul National University Press, Seoul, 2006. 7. Smith, J., Beresford N.A., Chernobyl-Catastrophe and consequences, Springer, Chichester, 2005. 8. Carroll, J., Lerche, I., Sedimentary processes: quantification using radionuclides, Elsevier, Amsterdam; 2003. 9. Zapata, F., Handbook for the Assessment of Soil Erosion and Sedimentation Using Environmental Radionuclides, Kluwer Academic Publishers, Boston, 2002. 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta 34 DERS YÜKÜ HESAPLAMA FORMU Dersin Kodu RBT511E Dersin Adı Radiometric Techniques in Environmental Analysis Dersin Dili İngilizce Dersin Kredisi 3 (3+0+0) Dersin Kredisi ECTS 7,5 Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Kazanılan Beceri (çıktılar) Haftalık Ders (Saat) Laboratuar (Saat) Uygulama (Saat) Dersle ilgili Sınıf dışı Etkinlikler (saat) Sınavlar ve Sınava Hazırlık (saat) Toplam Saat Ders Değerlendirme Sistemi I I I II II III III III III-IV IV IV IV V V - - - TOPLAM Saat - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 - - - 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 20 Ödev 3 - - - 59 2 2 10 2 2 2 20 2 2 2 10 2 2 28 2 - 90 8 8 16 8 8 8 26 8 8 8 16 25 8 28 2 - 191 3 3 6 1 adet Ara sınav (%20), 2 adet Kısa sınav (2x%10), 1 Dönem Ödevi (%10), Final Sınavı (%50) Ders Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci; I. II. III. IV. V. Doğal ve yapay radyasyon kaynaklarını tanıma, Çevre örneklerinin toplanması ve hazırlanması aşamaları, Radon, radon bozunum ürünleri ve ölçüm yöntemleri , Düşük seviyeli radyoaktivite ölçüm sistemi ve kalibrasyonu, Serpinti radyonüklidleri ile toprak taşınımının modellenmesi, becerilerini kazanır. Tarih 03.01.2011 Formu Yrd. Doç. Dr. Sevilay Hazırlayan Hacıyakupoğlu Doç. Dr. Nesrin Altınsoy Formu Onaylayan Not: Bu ders için ECTS Kredi hesabı: 191/ 25,5* = 7,49 ≈ 7,5 * İTÜ için hesaplanan değerdir. 35 İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Radyoekoloji Dersin Adı Radioecology Dersin İngilizce Adı İngilizce Dili Seçmeli Türü (Zorunlu/Seçmeli) RBT512E Kodu 3/3 Ders Saati / Kredisi Bahar Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı / Anabilim Dalı/Programı Radyasyon Bilim ve Teknoloji Yüksek Lisans Programı AMAÇ Ekosistemlerde doğal ve yapay radyonüklidlerin birikim ve hareketini öğretmek; radyasyonun bireyler, toplum ve ekosistem üzerindeki etkileri hakkında bilgi vermek, ekolojik süreçlerde radyonüklidlerin izleyici olarak kullanımını tanıtmak. OBJECTIVE The purpose of this course is to teach the movement and accumulation of natural and man-made radionuclides in ecosystems, the effects of radiation on individuals, populations, communities and ecosystems, and the use of radionuclides as tracers of ecological processes. İÇERİK Radyoekolojinin konusu ve kapsamı, radyoaktif serpintiler ve özellikleri, ekolojik önemi olan radyonüklidler, ekolojik sistemlerin radyoaktif duyarlığı, radyoaktif artıkların çevreye taşınması, farklı ekosistemlerde radyoaktivite, ekolojik örnekleme ve çevresel faktörler, doğal ekosistemlerde Cs-137, K-40 ve Be-7 izotoplarının davranışlarının benzerlikleri ve farklılıkları, ekolojide teorik ve ampirik yaklaşımlar, radyoaktif atık depolama sistemlerinin ekolojik güvenlik açıdan değerlendirilmesi için biyolojik yaklaşımlar. CONTENTS Subjects and scope of radioecology, natural and artificial radiation sources, radioactive fallout and properties, radioactivity in aquatic ecosystems, radionuclides of ecological importance, radiosensitivity of ecological systems, transfers of radioactive disposals in the environment, radioactivity in different ecosystems, ecological sampling and environmental factors, similarities and differences in behavior of Cs-137, K-40 and Be-7 isotopes in natural ecosystems, theoretical concepts and empirical approaches, biological approach to evaluating the ecological safety of radioactive waste disposal system. HAFTALIK PROGRAM 1.Hafta Radyoekolojinin konusu ve kapsamı 2.Hafta Radyoaktif serpintiler ve özellikleri 3.Hafta Ekolojik önemi olan radyonüklidler 4.Hafta Ekolojik sistemlerin radyoaktif duyarlığı 5.Hafta Radyoaktif artıkların çevreye taşınması 6.Hafta Akuatik ekosistemlerde radyoaktivite Göl ve kıyılarda sedimentasyonun modellenmesi Terrestrial ekosistemlerde radyoaktivite Tarımsal ekosistemlerde radyoaktivite Orman ekosistemlerinde radyoaktivite Ekolojik örnekleme ve çevresel faktörler Doğal ekosistemlerde Cs-137, K-40 ve Be-7 izotoplarının benzerlikleri ve farklılıkları 13.Hafta Ekolojide teorik ve ampirik yaklaşımlar 14.Hafta Radyoaktif atık depolama sistemlerinin ekolojik güvenlik açıdan değerlendirilmesi için biyolojik yaklaşımlar WEEKLY PROGRAM Week 1 Subjects and scope of radioecology Radioactive fallout and properties Week 2 Week 3 Radionuclides of ecological importance Week 4 Radiosensitivity of ecological systems Week 5 Transfers of radioactive disposals in the environment Radioactivity in aquatic ecosystems Week 6 Week 7 Modelling of sedimentation in lake and coastal areas Radioactivity in terrestrial systems Week 8 Radioactivity in agricultural ecosystems Week 9 Week 10 Radioactivity in forest ecosystems Week 11 Ecological sampling and environmental factors Week 12 Similarities and differences in behavior of Cs-137, K-40 and Be-7 isotopes in natural ecosystems Week 13 Theoretical concepts and empirical approaches Week 14 Biological approach to evaluating the ecological safety of radioactive waste disposal system KAYNAKLAR 1. Shaw G., Radioactivity in the Terrestrial Environment, , Elsevier, Amsterdam 2007. 2. NCRP, Cesium-137 in the Environment: Radioecology to Approaches to Assessment and Management, Toronto, 2007. 3. Brechignac, F., Desmet, G., Equidosimetry. Ecological Standardization and Equidosimetry for Radioecology and Environmental Ecology, Springer, Dordrech,, 2005. 4. Patenden, N.J., Introduction to Radioecology, Springer, New York, 2003. 5. Cooper, J.R., Randle, K., Sokhi, R.S., Radiaoctive Releases in the Environment: Impact and Assesment, John Wiley and Sons, Chichester, 2003. 6. E. M. Scott, Modelling Radioactivity in the Environment, Elsevier, Amsterdam; Boston, 2003. 7. Sunahara G.I., Renoux, A.Y., Thellen, C., Gaudet, C.L., Environmental Analysis of Contaminated Sites, New York, Wiley, 2002. 8. Izrael, IU. A., Radioactive Fallout After Nuclear Explosions and Accidents, Elsevier, Amsterdam; 2002. 9. Hakanson, L. Modelling Radiocesium in Lakes and Coastal Areas-New Approaches for Ecosystem Modellers, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, 2002. 7.Hafta 8.Hafta 9.Hafta 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 37 DERS YÜKÜ HESAPLAMA FORMU RBT512E Dersin Kodu Radioecology Dersin Adı İngilizce Dersin Dili 3 (3+0+0) Dersin Kredisi Dersin Kredisi 7,5 ECTS Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Kazanılan Beceri (çıktılar) Haftalık Ders (Saat) Laboratuar (Saat) Uygulama (Saat) Dersle ilgili Sınıf dışı Etkinlikler (saat) Sınavlar ve Sınava Hazırlık (saat) Toplam Saat Ders Değerlendirme Sistemi I I I II II III III III III-IV IV IV IV V V-VI - - - TOPLAM Saat - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 - - - 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 20 Ödev 3 - - - 59 2 2 10 2 2 2 20 2 2 2 10 2 2 28 2 - 90 8 8 16 8 8 8 26 8 8 8 16 25 8 28 2 - 191 3 3 6 1 adet Ara sınav (%20), 2 adet Kısa sınav (2x%10), 1 Dönem Ödevi (%10), Final Sınavı (%50) Tarih 03.01.2011 Formu Yrd. Doç. Dr. Sevilay Hazırlayan Hacıyakupoğlu Ders Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci; I. II. III. IV. V. VI. Ekosistemlerde doğal radyonüklidlerin birikimi, Yapay radyonüklidlerin ekosistemlerde hareketi, Radyasyonun ekosistem üzerindeki etkilerihakkında bilgi sahibi olma, Ekolojik örnekleme, Ekolojik süreçlerde radyonüklidlerin izleyici olarak yararlanabilme, Radyoaktif atık depolama sistemlerinin ekolojik güvenlik açıdandeğerlendirilmesi becerilerini kazanır. Doç. Dr. Nesrin Altınsoy Formu Onaylayan Not: Bu ders için ECTS Kredi hesabı: 191/ 25,5* = 7,49 ≈ 7,5 ________________________ * İTÜ için hesaplanan değerdir. İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Radyokimya Dersin Adı Radiochemistry Dersin İngilizce Adı Türkçe (İngilizce) Dili Seçmeli Türü (Zorunlu/Seçmeli) RBT513 Kodu 3/3 Ders Saati / Kredisi Güz Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı / Anabilim Dalı/Programı Radyasyon Bilim ve Teknoloji Yüksek Lisans Programı AMAÇ Radyoaktif kaynaklardan yayınlanan radyasyonların etkisiyle oluşan kimyasal etkileşmeleri, radyokimya ile ilgili temel prensipleri ve mekanizmaları, nükleer yakıtlarda kullanılan uranyumun ve toryumun bileşikleri, uranyumun izotoplarından ayrılması işlemleri ve nükleer yakıtların yeniden işlenmelerine yönelik bilgileri vermek. OBJECTIVE The purpose of this course is to teach about chemical reactions of atoms produced by radiation interaction, fundamentals and mechanisms of radiochemistry, the nuclear fuel material uranium and thorium compounds, uranium isotope separation methods and separation principles, and nuclear fuel reprocessing procedures. İÇERİK Radyokimyasal donanımlar, radyonüklid üretimi, radyonüklid jeneratörleri, nükleer yöntemlerle kimyasal analiz, kimyasal araştırmalarda nükleer süreçler, sıcak atom kimyası, radyoliz, ıyonizan radyasyonlar ile polimerizasyon, radyokimyanın nükleer tıp uygulamaları, jeoloji ve astrofizikte nükleer süreçler, uranyum ve bileşikleri, toryum ve bileşikleri, uranyumun izotoplarından ayrılması, kullanılmış yakıtların yeniden işlenmesi. CONTENTS Radiochemical equipments, production of radionuclides, radionuclide generators, chemical analysis by nuclear methods, nuclear processes as probes in chemical research, hot-atoms chemistry, radiolysis, polymerization by ionizing radiation, radiochemistry applied to nuclear medicine, nuclear processes in geology and astrophysics, uranium and compounds, thorium and compounds, uranium isotopes separation, fuel reprocessing. HAFTALIK PROGRAM 1.Hafta Nükleer ve radyokimyaya giriş 2.Hafta Radyokimyasal donanımlar 3.Hafta Radyonüklid üretimi 4.Hafta Radyonüklid jeneratörleri 5.Hafta Nükleer yöntemlerle kimyasal analiz ve kantitatif değerlendirme 6.Hafta Kimyasal araştırmalarda nükleer süreçler 7.Hafta Sıcak atom kimyası 8.Hafta Radyoliz 9.Hafta Iyonizan radyasyonlar ile polimerizasyon Radyokimyanın nükleer tıp uygulamaları,jeoloji ve astrofizikte nükleer süreçler Uranyum ve bileşikleri Toryum ve bileşikleri Uranyumun izotoplarından ayrılması Kullanılmış yakıtların yeniden işlenmesi WEEKLY PROGRAM Week 1 Introduction to nuclear and radiochemistry Week 2 Radiochemical equipments Week 3 Production of radionuclides Week 4 Radionuclide generators Week 5 Chemical analysis by nuclear methods and quantitative evaluations Week 6 Nuclear processes as probes in chemical research Week 7 Hot-atoms chemistry Week 8 Radiolysis Week 9 Polymerization by ionizing radiation Week 10 Radiochemistry applied to nuclear medicine, nuclear processes in geology and astrophysics Week 11 Uranium and compounds Week 12 Thorium and compounds Week 13 Uranium isotopes separation Week 14 Fuel reprocessing KAYNAKLAR 1. Friedlander, G., Introduction of Radiochemistry, John Wiley&Sons, New York, 2008. 2. Singh,R., Singh, A., Textbook of Nuclear Chemistry, Campus Boks International, 1st ed. New Delhi, 2006. 3. Khan, B., Radioanalytical Chemistry, Springer, New York, 2006. 4. Vértes, A., Nagy, S., Klencsár Z., Appendix editor, Molnár. G.L., Handbook of nuclear chemistry, Dordrecht Kluwer Academic Publishers, Boston, Volume I, II, III, 2003. 5. Chopin, G.R, Rydberg, J., Liljenzin, J.O., Radiochemistry and Nuclear Chemistry, 3rd edition. Butterworth-Heinemann, Boston, 2002. 6. Lieser, K.H., Nuclear and Radiochemistry: Fundamentals and Applications, 2nd ed. Wiley-VCH Verlag, Weinheim, Germany, 2001. 7. Loveland, V.D., Morrissey, J., Seaborg, G.T., Modern Nuclear Chemistry, John Wiley & Sons Inc., New Jersey, 2006. 8. Zvara, I., The Inorganic Radiochemistry of Heavy Elements, Springer, Amsterdam, 2008. 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta 40 DERS YÜKÜ HESAPLAMA FORMU RBT513 Dersin Kodu Radyokimya Dersin Adı Türkçe Dersin Dili 3 (3+0+0) Dersin Kredisi Dersin Kredisi 7,5 ECTS Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Kazanılan Beceri (çıktılar) Haftalık Ders (Saat) Laboratuar (Saat) Uygulama (Saat) Dersle ilgili Sınıf dışı Etkinlikler (saat) Sınavlar ve Sınava Hazırlık (saat) Toplam Saat Ders Değerlendirme Sistemi I I I II II III III III III-IV IV IV IV V V - - - TOPLAM Saat - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 - - - 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 20 Ödev 3 - - - 59 2 2 10 2 2 2 20 2 2 2 10 2 2 28 2 - 90 8 8 16 8 8 8 26 8 8 8 16 25 8 28 2 - 191 3 3 6 1 adet Ara sınav (%20), 2 adet Kısa sınav (2x%10), 1 Dönem Ödevi (%10), Final Sınavı (%50) Tarih 03.01.2011 Formu Yrd. Doç. Dr. Sevilay Hazırlayan Hacıyakupoğlu Ders Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci; I. II. III. IV. V. Radyasyonların etkisiyle oluşan kimyasal etkileşmeler, Radyokimya ile ilgili temel prensipler ve mekanizmalar, Uranyum ve toryum bileşiklerinin nükleer yakıtlarda kullanılması, Uranyumun izotoplarından ayrılması işlemleri, Kullanılmış nükleer yakıtların yeniden işlenmesi, becerilerini kazanır. Formu Onaylayan Not: Bu ders için ECTS Kredi hesabı: 191/ 25,5* = 7,49 ≈ 7,5 ________________________ * İTÜ için hesaplanan değerdir. İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Tıbbi Radyofizik Dersin Adı Medical Radiophysics Dersin İngilizce Adı Türkçe (İngilizce) Dili Seçmeli Türü (Zorunlu/Seçmeli) RBT 514 Kodu 3/3 Ders Saati / Kredisi Bahar Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı / Anabilim Dalı/Programı Radyasyon Bilim ve Teknoloji Yüksek Lisans Programı AMAÇ Tıbbi amaçlı radyasyon uygulamalarını anlatmak, minimum doz uygulamaları ile çalışma şartlarını düzenlenmesini sağlamak, en yüksek verimli sonucu alabilmek, tıp alanındaki uygulamalarda çalışacak fizik, fen ve mühendislik eğitimi almış elemanları yetiştirmek, ilgili tıbbi fizik bilgilerini öğretmek ve uygulamada dikkat edilecek bilgileri vermek. OBJECTIVE The purpose of this course is intoducing medical physics, giving the knowledge for the applications, train the engineers, physicists, scientists for working in the medicine, explanation of radiation applications in medicine, supplying of arrangements for working conditions with the minimum radiation doses and taking the results with high efficiency. İÇERİK Tıbbi radyofiziğin fiziğin temelleri, teşhis ve tedavi amaçlı kullanılan teknikler, sınıflandırılmaları ve tanıtımları, tıbbi amaçlı kullanılan radyoizotoplar ve üretimleri, radyasyon çalışanı tanımı, doz hesaplamaları ve radyasyon dozu sınırları, ışınlamada radyasyon güvenliği uygulamaları, hastaya verilen radyasyon miktarının belirlenmesi, radyasyon güvenliği kriterleri ve ilgili mevzuat. CONTENTS Introduction to medical radiophysics, diagnostic and therapy techniques and their classifications, radioisotopes for the use of medical applications and their production, definition of radiation workers, dose calculation procedures and dose limits for occupational exposure, radiation safety applications in exposure, definition of dose estimation for patients in the different exposures, basic radiation safety criteria and regulations. HAFTALIK PROGRAM 1.Hafta Tıbbi radyofiziğe giriş 2.Hafta Tıbbi amaçlı kullanılan nükleer ve radyolojik yöntemlerinin tanıtılması 3.Hafta Radyoloji teknikleri ve uygulamaları 4.Hafta Sintigrafi teknikleri ve uygulamaları 5.Hafta Tedavi amaçlı kullanılan teknikler ve sınıflandırılmaları Tedavi amaçlı kullanılan tekniklerin tanıtımı Tıbbi amaçlı kullanılan radyoizotoplar Tıbbi amaçlı kullanılan radyoizotopların üretimi Radyoizotop sağma üniteleri ve kullanım esasları Radyoizotoplarla çalışmalarda doz hesaplamaları Radyasyon çalışanı tanımı ve radyasyon dozu limitleri Işınlama esasları ve ışınlama uygulamaları Farklı ışınlamalarda hastaya verilen radyasyon miktarının hesaplanması Radyasyon güvenliği kriterleri ve ilgili mevzuat WEEKLY PROGRAM Week 1 Introduction to medical physics Week 2 Presentation of nuclear and radiological methods used for medical purposes Week 3 Radiological techniques and their applications Week 4 Schintigraphy techniques and their applications Week 5 Techniques used for therapy with radiation and their classifications Week 6 Presentation of Techniques used for therapy with radiation Week 7 Radioisotopes for the use of medical applications Week 8 Production of radioisotopes for the use of medical applications Week 9 Radioisotope generators and their usage principles Week 10 Dose calculation procedures for radioisotope utilization Week 11 Definition of radiation workers and dose limits for occupational exposure Week 12 Principles and applications of exposures Week 13 Dose calculation for patients in the different exposures Week 14 Basic radiation safety criteria and regulations KAYNAKLAR 1. Cantone, M.C., Hoeschen,C., Radiation Physics for Nuclear Medicine, Springer, Heidelberg, 2011. 2. Podgorsak, E.B.,Radiation Physics for Medical Physicists (Biological&Medical Physics, Biomedical Engineering), Second Enlarged Edition, Springer-Verlag Berlin, 2010. 3. De Lima, J.J., Nuclear Medicine Imaging Physics, Taylor & Francis, London, 2008. 4. Christian, P. E., Kristen, M. (Editors) M., Nuclear Medicine and PET/CT: Technology and Techniques , 6th ed., St. Louis,Elsevier, 2007. 5. Powsner, R.A., Powsner E.R. Essential Nuclear Medicine Physics, Blackwell Publishing Limited, Oxford, 2. rev. edition, 2006. 6. Guy, C., Ffytche, D., An Introduction to the Principles of Medical Imaging , Imperial College Press, London, 2005. 7. Bethge, K., Kraft, G., Kreisler, P., Walter, G., Medical Applications of Nuclear Physics, Springer-Verlag, Berlin, 2004. 8. Cherry, S.R., Sorenson, J.A. Phelps, M.E., Physics in Nuclear Medicine, Saunders, Philadelphia: 2003. 9. Alvarado-Gil, J.J., Contreras, J.G., Corral, G.H.,(Editors) Medical Physics: Fourth Mexican Symposium, Merida, Yucatan, Mexico, 1-4 March 2000. 6.Hafta 7.Hafta 8.Hafta 9.Hafta 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta 43 DERS YÜKÜ HESAPLAMA FORMU RBT514 Dersin Kodu Dersin Adı Tıbbi Radyofizik Türkçe Dersin Dili 3 (3+0+0) Dersin Kredisi Dersin Kredisi 7,5 ECTS Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Kazanılan Beceri (çıktılar) Haftalık Ders (Saat) Laboratuar (Saat) Uygulama (Saat) Dersle ilgili Sınıf dışı Etkinlikler (saat) Sınavlar ve Sınava Hazırlık (saat) Toplam Saat Ders Değerlendirme Sistemi I I I II II III III III III-IV IV IV IV V V - - - TOPLAM Saat - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 - - - 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 20 Ödev 3 - - - 59 2 2 10 2 2 2 20 2 2 2 10 2 2 28 2 - 90 8 8 16 8 8 8 26 8 8 8 16 25 8 28 2 - 191 3 3 6 1 adet Ara sınav (%20), 2 adet Kısa sınav (2x%10), 1 Dönem Ödevi (%10), Final Sınavı (%50) Ders Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci; I. II. III. IV. V. Tıbbi amaçlı radyasyon uygulamalarını tanımak, Minimum doz uygulamaları ile çalışma şartlarını düzenlenmek, Tıbbi fizik bilgilerini kavramak, Sintigrafik ve tedavi amaçlı kullanılan yöntemleri kavramak, Radyasyon uygulamalarında güvenlik şartlarını analiz etmek, becerilerini kazanır. Tarih 03.01.2011 Formu Prof. Dr. A. Filiz Baytaş Hazırlayan Formu Onaylayan Not: Bu ders için ECTS Kredi hesabı: 191/ 25,5* = 7,49 ≈ 7,5 ________________________ * İTÜ için hesaplanan değerdir. İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ DERS ÖNERİ FORMU Radyobiyoloji Dersin Adı Radiobiology Dersin İngilizce Adı Türkçe (İngilizce) Dili Seçmeli Türü (Zorunlu/Seçmeli) RBT 515 Kodu 3/3 Ders Saati / Kredisi Bahar Yarıyılı Dersi Verebilecek Öğretim Üyesi Sayısı Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı / Anabilim Dalı/Programı Radyasyon Bilim ve Teknoloji Yüksek Lisans Programı AMAÇ Öğrencilere nükleer tıp ve medikal fizik alanlarıyla ilişkili önemli konularından biri olan radyobiyoloji ve uygulamalarını anlatmak, ileri düzeyde çalışmalar için gerekli olan bilgileri vermek, mühendisler, fizikçiler ve fen uzmanları için radyasyonun biyolojik etkileri ve hücre yapısında meydana getirebileceği değişimleri öğretmek ilgili kavramlar ve yöntemler hakkında ayrıntılı bilgi vermek. OBJECTIVE The purpose of this course is teaching radiobiology and its applications that are related with nuclear medicine and medical physics, giving the knowledge for the advance applications, training the engineers, physicists, scientists on biological effects of radiation and changing on the cell structures, and supplying advanced information related concepts and methods. İÇERİK Radyasyonun kimyasal ve biyokimyasal etkileri, radyasyon sendromunun temelleri, radyasyon tedavisi ve radyasyonun bütün vücut ve tek organ etkisi, dokudaki radyasyon soğurması, hücre etkilenmesi mekanizmaları, radyasyon kazaları, radyasyon sonrası etkiler, radyasyonun somatik ve genetik etkileri, müsaade edilebilir radyasyon ışınlaması, ışınlama kontrolü, kontaminasyon ve dekontaminasyon ve radyasyon hasarı görmüşlere uygulanabilecek tedaviler. CONTENTS Chemical and biochemical effects of radiation, basis of radiation syndrome, radiation therapy, whole-body effects and single organ effects, radiation absorption in tissue, mechanisms of cell effects, radiation accidents, radiation late effects, genetic and somatic effects of radiation, permissible radiation exposure, exposure control, contamination and decontamination and treatment of injured personnel. HAFTALIK PROGRAM 1.Hafta Radyasyon biyolojisine giriş 2.Hafta Radyasyonun kimyasal etkileri 3.Hafta Radyasyonun biyokimyasal etkileri 4.Hafta Radyasyon sendromunun temelleri 5.Hafta Radyasyon tedavisi 6.Hafta Radyasyonun bütün vücut ve tek organ etkisi 45 Dokudaki radyasyon soğurması ve doz hesabı Hücre etkilenmesi mekanizmaları Radyasyon kazaları Radyasyon sonrası etkiler Radyasyonun somatik ve genetik etkileri Müsaade edilebilir radyasyon ışınlaması ve ışınlama kontrolü Kontaminasyon ve dekontaminasyon Radyasyon hasarı görmüşlere uygulanabilecek tedaviler WEEKLY PROGRAM Week 1 Introduction to radiation biology Week 2 Chemical effects of radiation Week 3 Biochemical effects of radiation Week 4 Basis of radiation syndrome Week 5 Radiation therapy Week 6 Whole-body effects and single organ effects Week 7 Radiation absorption in tissue and dose calculations Week 8 Mechanisms of cell effects Week 9 Radiation accidents Week 10 Radiation late effects Week 11 Genetic and somatic effects of radiation Week 12 Permissible radiation exposure and exposure control Week 13 Contamination and decontamination Week 14 Treatment of injured personnel KAYNAKLAR 1. Gopal, S.B., Physics and Radiobiology of Nuclear Medicine, Springer; Heidelberg, 3rd edition 2010. 2. Kogel, A.V., Joiner, M., Basic Clinical Radiobiology, Oxford University Press, London, 2009. 3. Martin, J.E., Physics for Radiation Protection: A Handbook, Wiley-Interscience., New York, 2009. 4. Stabin, M.G., Radiation Protection and Dosimetry: An Introduction of Health Physics, Springer, New York, 2007. 5. Hall, E. J., Radiobiology for the Radiologist, Fith Edition, Publisher: Lippincott-Raven, Philadelphia, 2005. 6. Livingston, Hugh D., Marine Radioactivity, Elsevier, Amsterdam, 2004. 7. Bacq, Z.M., Fundamentals of Radiobiology, ISBN: 0080094066, Publisher: Pergamon Press, London, 2000. 8. Selman, J., The Fundamentals of Imaging Physics And Radiobiology, Springfield, IL., Charles C Thomas, New York, 2000. 7.Hafta 8.Hafta 9.Hafta 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta 46 DERS YÜKÜ HESAPLAMA FORMU Dersin Kodu RBT515 Dersin Adı Radyobiyoloji Türkçe Dersin Dili Dersin Kredisi 3 (3+0+0) Dersin Kredisi ECTS 7,5 Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Kazanılan Beceri (çıktılar) Haftalık Ders (Saat) Laboratuar (Saat) Uygulama (Saat) Dersle ilgili Sınıf dışı Etkinlikler (saat) Sınavlar ve Sınava Hazırlık (saat) Toplam Saat Ders Değerlendirme Sistemi I I I II II III III III III-IV IV IV IV V V - - - TOPLAM Saat - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 - - - 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 20 Ödev 3 - - - 59 2 2 10 2 2 2 20 2 2 2 10 2 2 28 2 - 90 8 8 16 8 8 8 26 8 8 8 16 25 8 28 2 - 191 3 6 1 adet Ara sınav (%20), 2 adet Kısa sınav (2x%10), 1 Dönem Ödevi (%10), Final Sınavı (%50) Ders Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenci; I. II. III. IV. V. Radyasyonun biyolojik etkileri ve hücre yapısında meydana getirebileceği değişimleri tanımak, Radyasyonun bütün vücut ve tek organ etkisi, Radyasyon kazaları ve radyasyon sonrası etkiler, Kontaminasyon ve dekontaminasyon, Radyasyon tedavisi, radyobiyoloji ve uygulamaları becerilerini kazanır. Tarih 03.01.2011 Formu Doç. Dr. Nesrin Altınsoy Hazırlayan Yrd. Doç. Dr. Sevilay Hacıyakupoğlu Formu Onaylayan Not: Bu ders için ECTS Kredi hesabı: 191/ 25,5* = 7,49 ≈ 7,5 * İTÜ için hesaplanan değerdir. 47 48