OSTEOPOROZ

OSTEOPOROZ
Dr. Tümay Sözen
Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi
Düzen Klinik Laboratuvar Günleri
2013
Osteoporozun Güncel Tanımı
Osteoporoz hastayı artan kırık riskine maruz bırakacak
düzeyde, kemik gücünde azalma ile ortaya çıkan bir iskelet
bozukluğudur. Kemik gücü, kemik yoğunluğu ve kemik
kalitesinin bileşimini yansıtır.
NIH Consensus Development Panel on Osteoporosis. JAMA 285 :785-95, (2001)
Normal Kemik
Osteoporoz
OSTEOPOROZ
Kemik Kalitesi
Kemik Geometrisi
Kemiğin Materyel Özellikleri
Kemiğin mikroyapısı
Osteoporoz çok eski bir
hastalıktır
MÖ. 5000 Mısırlı bir mumyanın
Osteoporoz gösteren röntgen
filmi
Osteoporoz prevalansı (Kadın)
 Osteoporoz
bütün dünyada 200 milyon kadında
mevcuttur
 Bunların 1/3 ü 60-70 yaş arasındadır
2/3 ü 70 – 80 yaş veya üstündedir
 50 yaşın üstündeki kadınların % 30 unda bir
veya birden fazla osteoporotik vertebra kırığı
oluşmuştur.
 Ortalama olarak 50 yaş üzerindeki 5 erkeğin
birinde geri kalan ömründe en az bir
osteoporotik kırık oluşacaktır
Osteoporoz prevalansı (Erkek)
NOF
 2002
de Amerikan erkeklerinin 2
milyonunda osteoporoz ve 12
milyonunda osteopeni

2020 yılında 3 milyon erkekde
osteoporoz ve 17 milyon erkekde
osteopeni olacağını tahmin
etmektedir
Normal
Osteopeni
Osteoporoz
Prevalans %
KMD
Kadın
Erkek
Roterdam
Çalışması
Schuit SCH. Bone 2004
Kemik Kompozisyonu
 Kemik
matriksi
– %85-90 kollajen
– %10-15 diğer proteinler (osteokalsin,
osteonektin, osteopontin)
 Kemik mineralleri
– Hidroksiapatit (kalsiyum ve fosfor)
 Kemik hücreleri
– Osteoklastlar, osteoblastlar,
osteositler
Bone Composition
Kemik Hücreleri
Osteoklastlar

Mültinükleer hücreler olup kemik
rezorpsiyonundan sorumludurlar,
 Mineralize
kemik yüzeyine yapışarak, apikal
yüzeyi ( fırçamsı yüz) ile mineralize kemik
yüzeyi arasına asit ve lizozomal enzimler
salarak kemiği rezorbe ederler.
OSTEOKLASTİK KEMİK REZORBSİYONU
İntegrin
osteoklastın tanınıp,
kemik matriksine
bağlanması için gerekli
Kemik
Kemik Hücreleri

Osteoblastlar: Kemik Yapan (formasyon) hücreler
Kemik iliğindeki mezenkimal dokudan kaynaklanırlar. .
Değişimleri BMP( kemik morfogenetik proteinleri) ile olur

Osteositler mineralize kemiğe hapsolmuş,
osteobalstlardan kaynaklanırlar. Çok sayıdaki kanallar ile
birbirleriyle iletişim içindedirler. Mekanik yüklenme,
mineralizasyonla ilgili bilgilerin iletilmesinden
sorumludurlar


Osteoblastlar osteoidi oluşturan Tip I
kollajeni , Osteokalsini sentezler .
Bu Tip I kollajen , hidroksiapatit kristalleri ile
mineralize olur. Bu kristallerin boyutları ve
şekilleri iskeletin çeşitli bölgelerinde
birbirinden farklıdır
Kollajen Tip I

Kemikteki Kollajen Tip I Osteoblastlar tarafından yapılır

Bütün kollajen moleküllerinde tekrarlanan glisine-proline
ve hidroksiprolin dizisi vardır.

Tip I kollajende 3 adet ( 2 adet a1 ve 1 adet a2) zinciri
vardır, üçlü sarmal yapısında (triple helikal) bulunurlar

Bu yapıdaki Tip I Kollajen molekülleri, fibrilleri
oluşturmak üzere dizilirler ve güçlenmek için birbirleriyle
kovalan çapraz bağlarla bağlanırlar.
Mineralization of bone tissue
Yapılanma ve Yeniden Yapılanma
(Modelling-Remodelling )

Kemik sağlığının idamesi
– Yeni kemiğin, (stres hasarı, mikro kırıklar
vs ile) eskiyen kemiğin yerini alması
yeniden yapılanması (remodelling ) ile
sağlanır
 Kemik
çok dinamik bir dokudur sürekli yapılır ve
yıkılır,
-Kemik maddesinin büyümesi ve şeklindeki
değişiklikler, kemiğin yapılanması (modelling)
ile gerçekleşir.
 Kemiğin
Yapılanması intrauterin başlar,
iskeletin çeşitli bölgelerinde değişik zamanlarda
olgunluğa ulaşır .
 Önemli
olur .
bir kısmı 20 yaşta gelişimini tamamlamış

Kemik, boyutlarında büyüme ve kemik
mineral birikimi tamamlanıp, kemik stabil
hale geldiğinde , kemik kütlesi maksimal
düzeye ulaşmıştır,

Bu kütle doruk kemik kütlesi ( DKK) diye
adlandırılır
DORUK KEMİK KÜTLESİ (DKK)
 IRK
Etkileyen Faktörler
 GENETİK
FAKTÖRLER
 HORMONAL
 YAŞAM
ETKENLER
ŞEKLİ
-DİYET ( KALSİYUM)
-EGZERSİZ
-SİGARA –ALKOL vs
.
 Zencilerde
KMY beyazlarda daha
fazladır
 Beyazlarda sarı ırktan daha fazladır
Bone Density is Influenced by
Age, Gender, Race
Spine BMD
(g/cm2)
1.6
1.2
White women
Black women
0.8
White men
Black men
0.4
0.0
10
20
30
40
50
60
70
80
CR
90 Age (Years)
Relative Bone Mass
(% ideal peak bone mass)
Bone Loss or Low Peak Bone Mass
100
80
Normal
Low Peak
60
40
Fast Loss
20
20
30
40
50
60
Age (years)
70
80
GENETİK FAKTÖRLER
 İkizlerde
kemik kütleleri birbirine benzer
 Osteoporotik
ebeveyni olanlarda osteoporoz
riski fazladır,
 Annesinde
osteoporotik kırık olması, erkekde
kırık riskini artırır.
HORMONAL FAKTÖRLER

Ergenlik devresinde doruk kemik
kütlesine (DKK) ulaşım, kızlarda daha
erken olur,
 Erkeklerde
kızlara göre ergenlik
daha geç başlar ve geç biter. DKK e
ulaşım gecikir,
Ergenlik çağında
kemik kütlesindeki
kazanım
0,100
0,080
Females
Males
0,060
Lumbar Spine
Gain in BMD 0,040
(g/cm2/year)
0,020
0,000
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Age (Years)
Theintz G et al, J Clin Endocrinol Metab 1992;75:1060
DİYET
 Çocuklukda
gıda ile alınan süt
ürünleri KMY nu artırır.
 Gazlı
(Kola), fosfordan zengin
donmuş gıdalar, fazla protein
tüketimi DKK yi olumsuz etkiler
Effect Of Calcium Supplementation
In Identical Twins
6
5
Prepubertal
(n=23 pairs)
4
3
2
Pubertal
1
(n=23 pairs)
0
-1
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
Years
Johnston CC et al, N Engl J Med 1992;327:82
Changes in BMD in response to calcium fortified
foods in prepubertal girls distributed according
their spontaneous calcium intake
Yearly BMD increase
mg/cm2 x yr
30
P≤0.01
20
Placebo
10
0
Calcium
supplemented
low
Calcium intake
high
EGZERSİZ


Sedanter yaşam kemik kaybına neden olur
DKK oluşumunda ve daha sonra yaşlılıkda
hareketsizlik osteoporozu kolaylaştırır.

Egzersiz programları, adale kondisyonunu ve
gelişimini sağlıyarak, yürümede dengeyi
sağlar.
Osteoporoz Sınıflaması
 Involusyonel
Tip I Osteoporoz (
Postmenopozal)
 Involusyonel
 Juvenil
Tip II Osteoporoz ( Yaşlılık)
Osteoporoz
 İdiyopatik
Osteoporoz
 Sekonder
Osteoporoz
Kemiğin Yeniden Yapılanması
(Remodelling)
 Yapılanma
tamamlandıktan sonra yeniden
yapılanma hayat boyunca 2 fonksiyonu
sağlamak için devam eder
1- İskeletteki mikrohasarları tamirle iskelet
gücünün devamlılığını sağlamak .
2- Kemikten Ca mobilizasyonu ile Serum Ca
unun idamesini sağlamak .
Ca a acilen ihtiyaç duyulduğunda, osteoklast
kaynaklı rezorpsiyonla bu sağlanır
Kemikte Yeniden Yapılanma
(Remodelling)

Kemik iliği ön hücrelerinden türeyen osteoklastlar,
eski kemiği ortadan kaldırır (rezorpsiyon).

Mezankimal ön hücrelerden türeyen osteoblastlar, yeni
kemik matriksini yapar, matriks mineralize olur, olgun
kemik meydana gelir (kemik formasyonu)


Bu olaylar birbirini takibeder (Kemik Döngüsü)
Rezorpsiyon, kemik formasyonundan fazla olduğunda
kemik kaybedilir.
Yorgunluk ve Mikrohasar
Burr DA et al, J Bone Mineral Res 1997;12:6-15
CR
Osteoporoz -Kemik kaybı
Kemik kaybı rezorpsiyonun, formasyondan fazla
olduğu durumlarda ortaya çıkar
 İlerleyen

yaşlanma ile artar,
Kadınlarda, erkeklerden daha az kemik vardır ve
menopozla kayıp arttığından, erkeklere göre kemik
kayıpları daha fazladır,
 Kemik
olur.
miktarında azalma ve kalitesinde bozulma
Bone Remodeling Process
Osteoclast
Lining
Cells
Bone
Lining Cells
Mineralized
Bone
Resorption
Cavities
Osteoblasts
Osteoid
Osteoporoz Risk Faktörleri







Beyaz ırk ve Asyalı
Aile öyküsü( genetik)
Erken menopoz, geç
ergenlik
Minyon yapı, Düşük
vücut ağırlığı
Uzamış amenore
devreleri
Sigara tüketimi
Alkol kullanımı








İnaktivite
Fazla doğum yapma
Bazı hastalıklar
Kronik kortizon kullanımı
Kronik tiroid hormon
kullanımı
Antikoagülanlar
Kronik fosfat bağlayıcı
antasitlerin kullanımı
Kemoterapi
SEÇİM
SİZE
AİT
IRKSAL FAKTÖRLER
 Siyah
ırkda osteoporoz beyazlardan azdır
 Siyah
ırkda kırık olması erkeklerde
kadınlara eşittir.
 Sarı ırkda kırık oluşması beyazların yarısı
kadardır.
 Beyaz
ırkda hem kemik kütlesi daha azdır
hem kemik zencilere ve Asyalılara göre
daha kolay kırılır
OSTEOPOROZ TİPLERİ
 Involusyonal
Type 1 Osteoporosis
( Postmenauposal)
 Involusyonal
Type 2 Osteoporosis
( Senile Osteoporosis)
 Sekonder
Osteoporoz
 Juvenile
Osteoporosis
Type 1 Osteoporoz
(Postmenopozal)
 Kadınlarda
menopozda 50 yaş
sonrası
 Estrojen eksikliği ile ilgilidir.
 Kadınlarda
KMY erkeklerden daha
düşüktür. Dolayısıyla kadında kemik
kaybı erkeklere göre daha kolay olur.
Tip 2 Osteoporoz
(Senil Osteoporoz)
 Erkek
ve kadınlarda 65-70 yaşları sonrası eşit
oranda görülür ,

Bu hastalarda kırık olasılığı daha yüksektir.
Yaşlılarda düşmeler çeşitli nedenlerle ( görme
keskinliği azlığı, yürürken sallanma , baş
dönmeleri, kas güçsüzlüğü vs) daha sıktır

Kemikler daha frajildir. Kalça kırıkları daha
sıktır .
"Normal" Yaşlanma
 Azalmış
vitamin D aktivitesi
 Azalmış intestinal Ca absorpsiyonu
 Azalmış diyetsel Ca
 Azalmıştır ağırlık taşıyıcı egzersizler
 Azalmış Kas Kütlesi
 Azalmış estrojen düzeyleri
CR
Kemik trabeküler yapısı
72 yaş
33 yaş
55 yaş
Sekonder Osteoporoz
 Endokrin
Hastalıkları
 İlaçlar
 Mide
Barsak Hastalıkları
 Malign
hst kemik metastazları
ve kemik iliği hastalıkları
 Kan
hastalıkları
 Çeşlitli
CR
Osteoporoz Neden Önemli
Osteoporozun önemi
kırıklara
neden olarak
Morbidite ve Mortaliteyi
artırmasıdır
Osteoporoz, yılda >1.5 milyon vertebral
veya non-vertebral kırıkdan sorumludur
Other
Kırık Risk Faktörleri

Yaş :Kadınlarda 50 yaşından sonra her 7-8
yılda, osteoporotik kırık riski 2 misli artar
Özellikle kalça kırıkları için yaş önemlidir

Geçirilmiş kırık: Bir kol kırığı daha sonra
olası bir kırık riskini 2 misli artırır.


Genetik: DKK üzerine en etkin faktördir
10 akrabalarda kırık olması, kırık olasılığını
artırmaktadır
Fracture Risk Per 1000 Person–Years
Age and Bone Mass as
Predictors of Fracture
Age (Years)
160
80+
140
120
75-79
100
80
70-74
60
65-69
60-64
55-59
40
50-54
45-49
<45
20
0
>1.0
0.90-0.99
0.80-0.89
0.70-0.79
0.60-0.69
<0.60
Bone Mass (g/cm2)
Hui SL, et al. J Clin Invest. 1988;81:1804-1809.
Incidence of Vertebral Fracture by
Number of Baseline Vertebral Fractures
A
B
30
25
20
P <.001
15
10
P =.002
5
0
0
1
>2
(n=1076)
(n=495)
(n=999)
No. of Vertebral Fractures at Baseline
Incidence of New Vertebral Fracture, %
Incidence of New Vertebral Fracture, %
First Year of Study
30
First Year After Vertebral Fracture During
Study
P =.02
25
20
15
10
5
0
0
1
>2
(n=69)
(n=61)
(n=251)
No. of Vertebral Fractures at Baseline
Incidence is based on Kaplan-Meier estimates of the survival function. Error bars indicate
95% confidence intervals.
R. Lindsay, 285: 300, 2001.
50 Yaş Üzeri Kadınlarda Vertebral, El Bileği
ve Kalça Kırık İnsidansları
40
Yıllık insidans/ 1000
kadın
Vertebra
30
20
Kalça
El bileği
10
50
60
70
80
yaş (yıl)
Wasnich RD: Primer on the Metabolic Bone Diseases and Disorders of Mineral Metabolism. 4th edition,
1999
Kırık Risk Faktörleri



Yaşam Tarzı:Fizik aktivite azlığı,bozuk
beslenme ,sigara içilmesi fazla alkol alımı
VKI:57.7 kg altında olma veya VKI
<21olanlarda KMY düşüklüğü için olduğu
kadar kırık riskinide artırır
Menapoz : Son adetten 2-3 yıl önce kemik
kaybı artmaya başlar yılda kemiğin % 2 si
kaybedilir ve bu ivmeli kayıp menopozdan
3-4 yıl sonrasında % 1-1.5 a iner, yavaşlar.
Effect Of Calcium Intake On
Bone Mass And Fracture Risk
High calcium district
Hip Fracture Rate per 1000/Yr
0,900
0,850
Metacarpal Index
Low calcium district
0,800
0,750
0,700
0,650
30
40
50
60
60
50
40
30
20
10
0
70
30
40
Matkovic V, Am J Clin Nutr 1979;32:540
CR
50
60
70
FRAX için Kırık Risk Faktörleri











Bu faktörler 10 yıllık kırık riski
hesaplanmasında kullanılmıştır
Yaş
Seks
Ağırlık
Boy
Düşük femur boynu KMY si
Daha önce frajilite kırığı
Halen sigara içimi
Uzun süreli GK kullanımı
Rh Artirit
Sekonder ost nedenleri
Günde 2 birimden fazla alkol kullanımı
Kanis JA et al. Bone 2002, 30:251-58
Kanis JA et al. Osteoporos Int 2005, 16:581-89
Omurgada Osteoporotik Kırık
L1
L2
Femur boynu kırığı
Kalça Kırığı Tüm
Dünyada Artıyor
Asya da
2050 de
3.250
milyon
olacak
800
Toplam Kalça Kırığı700
Sayısı600
1950 = 1.66 million500
1950
400
2050 = 6.26 million
2050
300
200
100
0
North America
Europe
Latin America
Asia
Osteoporozun Klinik Bulguları
 Belirti
 Ağrı
vermeyen bir hastalıkdır.
sızı yapmaz Bazen ilk belirtisi düşme bile
olmaksızın kemik kırıklarının oluşudur.
 Bu
nedenle osteoporoza Sessiz
 Kemiklerimiz
 Yaşlılıkda
nedenidir.
Hırsız denilir.
kaybedilirken farkında olmayız.
boy kısalmasının ve kamburluğun
Osteoporozun Klinik Tanısı
 Osteoporozun
 Kırık
uyarıcı belirtileri yoktur
olmamışsa, VD eksikliği eşlik etmiyorsa
ağrı yapmaz
 Yıllar
içinde oluşan boy kısalması, ağrısız
vertebral kırıktan olabilir ( vertebral
kompresyon)
Osteoporozun Sonuçları
Aşırı boy kısalması, yaşam kalitesinde bozulma
7 erkekden 1 inde osteoporoz olur.
1972
2001
Hans Van de Brink – Hollanda
 Akut
& kronik baş ağrısı
 Kalb çarpıntısı ,
 Gastrointestinal bulgular
 Solunum zorlukları
 Psikolojik sorunlar ( Depresyon)
50 yaşında bir kadının kalça
kırığından ölme riski,meme
kanserinden ölme riskine eşit olup
bu risk % 2.8 dir
Risk
Kadınlarda Yıllık osteoporotik kırık insidansı, kalb krizi,
inme ve meme kanserinin toplam insidansından daha
fazladır.
Yıllık Görülme
x 1000
1600
1200
800
400
0
osteoporotik kalb
kırıklar krizi
inme
meme
kanseri
Annual incidence x 1000
Osteoporotic fractures:
Comparison with other diseases
2000 annual incidence
all ages
1 500 000
1500
250 000
hip
1000
250 000
forearm
250 000
other sites
500
0
annual estimate
women 29+
annual estimate
513 000
women 30+
750 000
vertebral
Osteoporotic
Fractures
Heart
Attack
228 000
184 300
Stroke
Breast
Cancer
1996 new cases,
all ages
 Sırt
Ağrısı
 Kifoz, hareket kısıtlanması
 Karında şişkinlik
 Hayat kalitesinde düşme
 Kendine güvenin kaybolması
 Vücut imajındaki değişikliğin yaratacağı
olumsuz psikoloji,
 Analjezik ilaçlara bağımlılık ,
 Uyku bozuklukları,
 Başkalarına bağımlı hale gelmek

Osteoporozun Etkileri
Inger Lundergaardh – yaş 20
Inger Lundergaardh –
yaş 59
Osteoporotik kırıklara bağlı kifoz
Bütün kırıklar başka sağlık sorunları yaratır
Günlük yaşamda en az 1
aktviteyi başaramamak
80%
Bağımsız
yürüyememe
Kalıcı sakatlık
1 yılda ölüm
20%
30%
40%
Vertebral kırığı olan Her 5 postmenopozal kadından birinde
eğer
(%) of patients
tedavi edilmezse, 1 yıl içinde yeni bir kırık olur
30
30
25
25
20%
20
20
15
15
10
10
5
5
0
0
Total
*
0
1+
2+
Prevalent Vertebral Fracture
*p<0.05, vs. patients without prevalent vertebral fracture (increased risk of 12 times)
Ekonomik Etkiler
Her 30 saniyede, AB de
bir kişi osteoporoz
sonucu kalçasını
kırmaktadır.
Compston, J. et al. Fast Facts-Osteoporosis. 2nd ed. 1999. Oxford Health Press Ltd.
Avrupada Osteoporozla Sağlıklı Yaşamdan Kaybedilen yılların
(DALYs) Diğer Kronik hastalıklarla kıyaslanması
17700
DALYs (000)
3500
3000
2500
2000
1500
1000
500
sc
le
tip
M
ul
Disability-adjusted life-years (DALYs) lost due to a selection of noncommunicable diseases in Europe (IHD ischaemic heart
disease, COPD chronic obstructive pulmonary disease, OA osteoarthritis, RA rheumatoid arthritis, BPH prostatic hyperplasia)
Osteoporos Int (2006) 17:1226-1733
BP
H
is
le
ro
s
n'
s
rk
in
Pa
pt
ic
Pe
so
ul
ce
r
A
e
siv
te
n
yp
er
H
R
HD
ne
ra
i
M
ig
th
m
a
As
im
er
's
Al
zh
e
O
A
O
PD
C
IH
D
0
Kalça kırığı sonrası sağkalım
Genel toplumda beklenen sağkalım
muhtemel sağkalım
1.00
0.75
Kadın
Erkek
0.50
Kadında kalça kırığı
0.25
Erkekde kalça kırığı
0.00
0
2
4
6
8
10
Kalça kırığı sonrası süreç (yıllar)
Osteoporoz Tanısı
 Tanı
Kemik yoğunluğu (KMY)ölçümü
ile konur
 Bu
amaçla Dual X ray Absorpsiyonu
( DXA) tercih edilir
Kemik Mineral Yoğunluğu = KMY
 Kemiğin
1 cm2 de bulunan gr olarak
Ca miktarını gösterir. ( g/ cm2)
 Genç
erişkinlerde ölçülen doruk
kemik yoğunluğu değerinin Standart
sapması T skoru olarak ifade edilir
Kemik dansitesi neden ölçülür?
• Osteoporoz tanısı koymak
• Kırık riskini öngörmek
• Tedavi takibi
DXA
KMD ölçümü için standart yöntemdir
•
Alansal yoğunluk ( g/cm2) ölçülür
 Ölçüm kolaydır
 Düşük radyasyon

•Kemik mineral içeriği
(bone mineral content- BMC)
KMY Ölçüm Endikasyonları
≥65

y bütün kadınlar
≥70 y bütün erkekler
50-64 y
Kırık risk faktörü olan kadın ve erkekler









>40 y’da frajilite kırığı
En az 3 ay, ≥5 mg/gün prednison veya eşdeğeri steroid
kullanımı
Sigara kullanımı
Artmış alkol tüketimi
Düşük beden kütle indeksi (<20 kg/m2) veya majör kilo
kaybı
Romatoid artrit
Osteoporoz ile ilişkili hastalık öyküsü
Osteoporoz açısından yüksek riskli ilaç kullanım öyküsü
(aromataz inhibitörleri vb)
Direkt grafilerde kırık varlığı
<50y Kadın ve Erkekler






.
En az 3 ay ≥5 mg/gün prednison veya eşdeğeri
steroid kullanımı
Osteoporoz açısından yüksek riskli ilaç kullanım
öyküsü (aromataz inhibitörleri vb)
Hipogonadizm veya prematür menopoz (<45y)
Malabsorbsiyon sendromu
Primer hiperparatiroidizm varlığı
Osteoporoz ile ilişkili hastalık öyküsü
 Sekonder
Osteoporoz varlığında
 Premenopozal
 50
kadın,
yaş altı erkek
 Çocuklarda
Z skoru değerlendirilir.
KMY Ölçüm Sıklığı & Monitorizasyon
 Postmenopozal
kadın ve sekonder osteoporozu
olmayan yaşlı erkekler 1-2 yılda bir
 Steroid kullanan veya sekonder osteoporozu
olanlar 6 ay- 12 ayda bir taranmalıdır.
 Monitorizasyon yapılırken DXA sonuçlarının
karşılaştırılması için T skoru değil her alanın
L1,2 vs) g/cm2 ölçümleri kullanılmalıdır.
 Bu değerler için LSC’den fazla değişim var ise
anlamlıdır.
WHO KMY Sınıflama Kriterleri
 Normal
 Osteopeni
 Osteoporoz
 Şiddetli
Osteoporoz
T score
0.1ve üstü
0.1 ve -2.5 arası
-2.5 altı ( fx yok)
-2.5 altı ( fx var)
T skoru =Ölçülen KMY-Genç Erişkin KMY ortalaması
Genç Erişkin KMY Standard Sapması
KMD lerin T skoru ( Standard sapma)
ile tarif edilmesi ,
değişik ölçüm aletlerindeki
kalibrasyondan kaynaklanan problemleri
ortadan kaldırır
Z skoru Ölçülen KMY- Aynı Yaş KMY ortalaması
Aynı Yaş KMY Standard Sapması
T SKORU TANI İÇİN KULLANILIR.
KMY ölçen çeşitli aletler için bir tanısal kriter
olarak kullanılır
Z SKORU TANI İÇİN KULLANILMAZ,
HASTANIN DAHA İLERİ TETKİK EDİLMESİ
GEREKTİĞİNİ GÖSTERİR.
Fracture Risk Assesment Tool
kemik matriks sentezi sırasında
üçlü sarmal oluşurken yardımcı prokollajen
peptidleri
Tip I N prokollajen peptidleri ( PINP)
Tip I C prokollajen peptidleri (PICP) yeni
oluşan kollajen molekülünden ayrılırlar
(C peptidin İnsulin oluşumundaki rolu gibi )
Bu maddeler kemik yapım belirteçleri olarak
kullanılırlar
 1-Osteoblastik
2-Osteoklastik aktivite sonucu ortaya çıkan
Parçalanma
ürünleri ,
Çapraz N ve C telopeptidleri
Piridinolin (PYR)
Deoksipiridinoline (DPD)
Bu maddeler Kemik Yıkım Belirteçleri
 Kemik
yapım ve yıkımı sırasında serumda
veya idrarda bulunan bu maddelere
Kemik Döngü Belirteçleri denilir.
Ölçümleri yapılabilir.
OB ve OC ların enzimatik aktiviteleri
hakkında bilgi verir
Kemik Döngü Belirteçleri
 Tedavinin
 Kırık
etkinliğini değerlendirmede
riskini belirlemede kullanılır.
IOF/ IFCC Önerisi
 Bone
formation marker
Serum procollagen type I N propeptide, (s-PINP)
ve
 Resorption marker
Serum C terminal cross-linking telopeptide of type I
collagen, (s-CTX)
 Referans belirteç olarak kullanılmalı ve
standardize edilmiş yöntemlerle ölçülmelidir .
Clin Chem Lab Med 2011;49(8):1271–1274
Osteoporoz tedavisinde kullanılan
ilaçlar
 Antirezorptif
 Anabolizan
-Bisfosfonatlar
-SERM
-Denosumab
-PTH
- Stronsiyum
tedavilerin çoğu KMY de önemli
derecede artışa neden olurlar
 Bu yöntem ile uzun zaman (aylar) içinde
tedaviye cevap veren ve vermeyenleri saptamak
mümkündür.
 Hassas kemik rezorpsiyon ve formasyon
belirteçleri ise kısa sürede azalma gösterirler
 Çalışmalar kısa sürede azalma gösteren
belirteçler ile uzun vadeli ( 2 yıl) KMYde artış
arasında önemli derecede ters bir korelasyon
göstermiştir
 Antiresorptif
Alendronate 10 Year Efficacy Data
Urinary NTx
Mean Percent Change  SE
0
-10
Placebo*
ALN 5 mg
ALN 10 mg
ALN 20 mg/ALN 5 mg/Placebo
-20
-30
-40
-50
-60
-70
-80
-90
0
12
24
36
48
60
Month
*Patients enrolled in the original, 3 year study
72
84
96
108 120
Alendronate 10 Year Efficacy Data
BSAP
Mean Percent Change  SE
0
Placebo*
ALN 5 mg
ALN 10 mg
ALN 20 mg/ALN 5 mg/Placebo
-10
-20
-30
-40
-50
-60
-70
0
12
24
36
48
60
Month
*Patients enrolled in the original, 3 year study
72
84
96
108 120
SOTI
( Spinal Osteoporosis Theurapeutic Intervention Study)
Stronsium Prospektif,Çift kör,randomize,Plasebo kontrollü










N : 1649,En az 1 vertebral fraktür
Yaş ortalaması (yıl): 69.7 ± 7.3
BMD ≤ 0.840 g/cm2
Torasik ve lumbal radyografi
Kemik alkalen fosfataz (bAF)
Serum C-telopeptid
PTH
25-Hidroksi vitamin D,1.25 (OH)2 Vit D
Kalsitonin
Lumbal ve kalça BMD
Meunier PJ ,et al. Osteoporos Int. 2003 :14;S66-S76
SOTI: KEMİK METABOLİZMASI BİYOKİMYASAL
BELİRTEÇLERİNDE DEĞİŞİM
%
10
kAF: son - bazal, p < 0.001
*
*
*
5
*
*
SR kAF
0
SR S-CTX
-5
-10
Serum CTX: son - bazal, p = 0.057
-15
*
0 3
*
6
12
24
aylar
36
* p < 0.01
(Median)
Serum CTX Yüzde Değişiklik (%)
Denosumab veya Alendronat
Serum CTX üzerine etki
Mc Clung, JBMR, 2006
TERİPARATİD
Kırık Önleme Çalışması
• Prospektif, randomize, çift kör, çok merkezli,
plasebo-kontrollü çalışmaya önceden vertebral
kırığı olan 1,637 postmenopozal kadın
• Randomizasyon: Plasebo veya günde tek doz 20 µg
veya 40 µg rekombinan insan PTH(1-34)
(teriparatid) enjeksiyonu
• Kalsiyum 1,000 mg/gün; vitamin D 400-1,200 IU/gün
Neer et al. N Engl J Med. 2001; 344:1434-41
Kırık Önleme Çalışması
BSAP - GHAC
160
Placebo
TPTD20
TPTD40
140
120
100
*
80
60
40
*
*
*
*
*
*
*
20
0
-20
0 1
3
*
6
Months
12
% başlangıçtan ort değişiklik (±SE)
PICP
Mean % change from baseline (+/- SE)
% başlangıçtan ort değişiklik (±SE)
Mean % change from baseline (+/- SE)
Kemik ALP
PICP - GHAC
100
*
Placebo
TPTD20
TPTD40
80
*
60
*
*
40
*
*
20
*
0
-20
0
1
3
6
12
Months
*P<0.001 vs. plasebo
Kırık Önleme Çalışması
NTX - GHAC
350
Placebo
TPTD20
TPTD40
300
*
*
250
200
*
150
*
*
*
100
50
0
0
1
3
6
Months
% başlangıçtan ort değişiklik (±SE)
U-DPD
Mean % change from baseline (+/- SE)
Mean % change from baseline (+/- SE)
% başlangıçtan ort değişiklik (±SE)
U-NTX
12
DPY-cr - GHAC
160
140
Placebo
TPTD20
TPTD40
120
*
*
*
100
80
60
40
*
*
1
3
*
*
6
12
20
0
0
Months
*P<0.001 vs. plasebo
Teriparatid kemik oluşum belirteçlerinde
1. aydan itibaren anlamlı artış sağlar
Başlangıca göre % değişiklik (ort  SE)
250
200
150
100
50
†
†
†
197
†
105
*
†
3
6
0
† 40
-50
-100
0
1
12
Aylar
PINP (prokollajen tip I N-terminal propeptid)
NTx (kreatinine göre düzeltilmiş üriner N-telopeptid)
McClung MR et al. Arch Intern Med 2005;165:1762-2768
* P<0.05; † p<0.001 başlangıca göre
Piknodisostasis
 Genetik
yetmezlik
nedeniyle katepsin K
olmayanlarda
osteopetrozis gelişir.
 Katepsin K
inhibitörleri
osteoporozda
verilebilir.
 Ancak yaşam boyu bu
OSTEOPETROZİS enzim bloke edilemez
Henri de Toulouse-Lautrec
İDEAL OSTEOPOROZ
KEŞFEDİLMEYİ
BEKLEMEKTEDİR
İLACI
(Zorluklar yenilir, İmkansız başarılır)