CWP Kullanıcı El Kitabı - dhmi

Transkript

ARA MODERNİZASYON SİSTEMLERİ
KULLANICI KİTABI
ÖNSÖZ
Bu doküman, Radarlı Hava Trafik Kontrol Hizmeti sağlanan ATC Ünitelerindeki
Hava Trafik Kontrolörlerinin SMART Projesi kapsamında kullanmakta oldukları; ATS
gözetim sistemleri, elemanları, fonksiyonları, çalışma prensipleri ve gelişmiş
fonksiyonlar hakkında bir rehber doküman olarak DHMİ Genel Müdürlüğü Seyrüsefer
Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanmıştır.
Bu dokümanın hazırlanma safhasında, yayınlandığı tarih itibariyle en son HMI
özellikleri ve yeniliklere öncelik verilmiştir.
Hazırlayan
Taylan YEĞENOĞLU
Email
[email protected]
Seyrüsefer Dairesi Başkanlığı
Hava Trafik Müdürlüğü
i
1. GENEL ÖZELLİKLER
1
2. ARAÇ ÇUBUĞU KULLANIMI
2
2.1.
RNG (Range)
2
2.2
CENTER
2
2.3.
MAPS
2
2.4.
DRAW
3
2.5.
GPI (Get Point Information)
3
2.6.
RM (Range Mark)
3
2.7.
R&B (Range and Bearing)
3
2.8.
ICM (Inter Console Mark)
4
2.9.
WRP (Window Radar Picture)
5
2.10.
LST (List)
6
2.11.
BIG/SML
6
2.12.
LN (Line)
6
2.13.
MINI/LONG
6
2.14.
SPD (Speed)
6
2.15.
CTRL (Control)
6
2.16.
OVRL (Overlap)
6
2.17.
NSL (Nearby
6
2.18.
AIS (Advanced Information Status)
6
2.19.
PEN (Pending)
6
2.20.
O: (Orientation).
6
2.21.
EXT (Extention)
7
2.22.
SPV (Speed Vector)
7
2.23.
HST (History Dots)
7
2.24.
HLO (Height Layer On/Off)
7
2.25.
PRI (Primary)
7
2.26.
PLO (Plot)
7
ii
2.27.
DOTS
7
2.28.
EBC (Enter Block Code) DBC (Display Block Code)
8
2.29.
QLF (Quick Look Feature)
8
3. TRACK STATÜLERİ
9
3.1.
CONTROLLED TRACK
9
3.1.1.
EN-ROUTE CONTROLLED TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI
10
3.2.
AIS (ADVANCED INFORMATION STATUS) TRACK
11
3.2.1
AIS TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI
11
3.3.
NOTIFIED TRACK
12
3.3.1
NOTIFIED TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI
13
3.4.
NEARBY TRACK
13
3.4.1
NEARBY TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI
14
3.5.
UNCORRALATED TRACK
14
3.5.1
UNCORRALATED TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI
14
3.6.
HANDOVER SENDING TRACK
15
3.6.1.
HANDOVER SENDING TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI
15
3.7.
HANDOVER RECEIVING TRACK
16
3.7.1
HANDOVER RECEIVING TRACK İŞLENEBİLİR ALANLARI
16
4. TRACK ETİKETİ ÜZERİNDEN VERİLEN KOMUTLAR
18
4.1.
ASSUME (Kontrolün Alınması)
18
4.2.
TRANSFER (Kontrolün Transferi)
18
4.3.
TRANSFER FREE (Kontrolün İstenen Sektöre Transferi)
18
4.4.
ROF- REQUEST OF FREQUENCY (Frekansa İsteme)
19
4.5.
COF- CHANGE OF FREQUENCY (Frekans Değiştirme)
19
4.6.
FORCED ACT
20
4.7.
NEXT UNIT (Komşu Ünite)
20
4.8.
FEL – FIR EXIT LEVEL (FIR Çıkış Seviyesi)
20
4.9.
XFL- EXIT FLIGHT LEVEL (Çıkış Seviyesi)
21
iii
4.10.
PEL- PLANNED ENTRY LEVEL ( Planlanan Giriş Seviyesi)
21
4.11.
CFL- CLEARED FLIGHT LEVEL ( Müsaade Edilmiş Seviye Tahsisi)
22
4.12.
SFL- SUPPLEMENTARY FLIGHT LEVEL ( Ek uçuş seviyesi)
22
4.13.
FLCHG – FLIGHT LEVEL CHANGE ( Uçuş Seviyesi Değişikliği)
23
4.14.
LVL – LAST VACATED LEVEL ( Kullanılan Son Seviye)
23
4.15.
APT – APPROACH TYPE (Yaklaşma tipi)
23
4.16.
ASP – ASSIGNED SPEED (Sürat tahsisi)
23
4.17.
ARC- ASSIGNED RATE OF CHANGE (Tırmanma/Alçalma Oranı)
24
4.18.
OPEN HEADING
24
4.19.
CLHDG – CLOSED HEADING
25
4.20.
TRACKED HEADING ( İzi Sürülmüş Uçuş Başı)
25
4.21.
DCT- DIRECT (Direkt Rota) / HLINS- HOLDING INSERT (Holdinge alma)
26
4.22.
PREDICTED TRAJECTORY (Tahmini Rota (Trajectory) Görüntülenmesi)
27
4.23.
EDIT - Trajectory Modification (Rota Değişikliği)
27
4.24.
RVSM Statüsü
28
5. TRACK ETİKETİ ÜZERİNDEKİ HATIRLATMALAR VE İKAZLAR
29
5.1.
DEV (Deviation)
29
5.2.
COORD (Coordination Failure)
29
5.3.
A2341 (Allocated SSR Code)
29
5.4.
N2334 (Non Conformance)
30
5.5.
TOC (Transfer of Control)
30
5.6.
COO (Coordination)
30
5.7.
PCO (Phone Coordination)
31
6. MENÜLER
32
6.1.
PLAN (PLANNER MENU)
32
6.1.1.
DEPARTURE
32
6.1.2.
EN ROUTE
33
6.1.3.
ARRIVAL
34
iv
6.1.4.
LEVELS ORDERS.
35
6.1.5.
COORD. ORDERS
36
6.1.6.
HOLDING ORDERS
37
6.1.7
TWR/APP ORDERS
38
6.1.8
UNDO ORDERS
39
6.1.9
EDIT FUNCTION
39
6.2.
EXE (EXECUTIVE MENU)
40
6.2.1.
ASSUME
40
6.2.2.
TRANSFER
40
6.2.3.
TRANF. FREE
40
6.2.4.
IDENTIFY
40
6.2.5.
CORRELATE
41
6.2.6.
DECORRELATE
41
6.2.7.
REPORT ORDERS
41
6.2.8.
CHANGE SID
43
6.2.9.
CHANGE STAR.
43
6.2.10. LVL
43
6.3.
FLIGHT (FLIGHT DATA MENU)
44
6.3.1.
FPL INSERT
44
6.3.2.
FPL AMEND
45
6.3.3.
CANCELLATION
45
6.3.4.
TERMINATED COPY
46
6.3.5.
TYPE APPROACH
46
6.3.6.
CALLSIGN MENU
46
6.3.7.
DEP RUNWAY
47
6.3.8.
LND RWY
47
6.3.9.
FPL EXTENDED DATA
47
6.3.10. FPL MESSAGE
48
6.3.11. TEXT
49
v
6.3.12. SSR
49
6.3.13. TRAJECTORY
49
6.3.14. FFP
50
6.3.15. INACTIVE FLIGHT
51
6.3.16. REG. NUMBER
53
6.3.17. GROUP SECT
53
6.3.18. UNGROUP SECT
53
6.3.19. PAPER STRIP
53
6.3.20. MET/AIS ORERS
53
6.3.21. FAST IDENTIFY
54
6.4.
SUP (SUPERVISOR MENU)
55
6.4.1
PHYSICAL ASSIGNMENT
55
6.4.2.
SECTOR CONFIGURATION
56
6.4.3.
GLOBAL CONFIGURATION
56
6.4.4.
FUNCTION ASSIGNMENT
57
6.4.5.
MONITORING
57
6.4.6.
GLOBAL QNH ASSIGNMENT
58
6.4.7.
SEND SPV MESSAGE
58
6.4.8.
SET PRIVILEGE
58
6.4.9.
RELEASE PRIVELEGE
59
6.4.10. MODIFY PASSWORD
59
6.4.11. SEND SPV MAP
60
7. OPAK PENCERELER
61
7.1.
ODA- OPERATIONAL DATA AREA
61
7.2.
SDMA – SYSTEM DATA MANAGEMENT AREA
63
7.3.
DIR- FLIGHT DIRECTORY
65
7.4.
PAL: PRE-ACTIVATION LIST
66
7.5.
DEP: DEPARTURE LIST
67
7.6.
SCL: SECTOR LIST
68
vi
7.7.
LND: LANDING ( ARRIVAL) LIST
69
7.8.
DIAG: DIAGNOSTIC LIST
70
7.9.
ALARM: ALARM LIST
70
8. TRANSPARAN PENCERELER
71
8.1.
FIX Penceresi
71
8.2.
CSL (Coast List) Penceresi
73
8.3.
HLD (Holding List) Penceresi
74
8.4.
SEL (Special Entry List) Penceresi
74
8.5.
FHI (Flight Hooked Information) Penceresi
75
9. ESB (ELECTRONİC STRIP BAY)
77
9.1.
78
ELEKTRONİK STRİP ALANLARI
10. OLDI MESAJLARI
81
10.1.
ABI: Advance Boundary Information Message
81
10.2.
ACT: Activate Message
81
10.3.
REV: Revision Message
81
10.4.
MAC: Message for Abrogation of Coordination
81
10.5.
PAC: Preliminary Activate Message
81
10.6.
LAM: Logical Acknowledgement Message
82
10.7.
SİSTEMDE OLDI MESAJLARININ YÖNETİMİ
82
11. UÇUŞ STATÜLERİ
83
11.1. INACTIVE ( PASSIVE) UÇUŞ STATÜSÜ:
83
11.2. PENDING ( PRE-ACTIVE) UÇUŞ STATÜSÜ:
83
11.3. ACTIVE (CLEARED) UÇUŞ STATÜSÜ:
83
11.4. LIVE UÇUŞ STATÜSÜ:
84
11.5. TERMINATED UÇUŞ STATÜSÜ:
84
11.6. UÇUŞ İPTALİ:
84
11.7. UÇUŞ STATÜSÜ TANIMLAMALARI:
84
vii
12. RADAR EKRANINDA GÖRÜNTÜLENEN TRACK SEMBOLLERİ
85
13. RADAR EKRANINDA GÖRÜNTÜLENEN SEMBOLLER
87
viii
DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI
1. GENEL ÖZELLİKLER
 Mouse’un sol tuşu tıklanıp basılı tutulduğunda radar ekranı üzerindeki imleç el şekline
dönüşür. Sol tuş basılı tutulup çekilerek ekran istenilen bölgeye kaydırılır.
 Mouse’un sağ tuşu tıklanıp bırakıldığında radar ekranı üzerindeki imleç büyüteç
şekline dönüşür. Mouse kaydırılarak yakınlaştırılmak istenilen bölge çerçeve içine
alınır. Sol tuşa basılıp bırakıldığında çerçeve içine alınan bölge yakınlaştırılır. Eğer
çerçeveye alınan bölge yakınlaştırılmadan işlem iptal etmek istenilirse mouse’un orta
tuşuna basılır, imleç eski haline döner. İşlem gerçekleştirildikten sonra önceden
kullanılan range değişecektir, daha sonra istenilen range araç çubuğundaki range
tuşundan ayarlanabilir. ( bkz. sf. 2, RNG,Range)
 Radar ekranı üzerinde mouse kaydırıldıkça imlecin bulunduğu yerin koordinatları araç
çubuğunun orta kısmında görüntülenir.
 Etiket çubuğunun üzerinde mouse’un orta tuşuna basarsanız etiket çubuğunu uzatıp
kısaltırsınız.
 Etiket çubuğunun üzerinde mouse’un sol tuşuna basarsanız Speed Vector
görüntülenir. Speed Vektör dakikası “0” dan büyük olmalıdır ( bkz. sf.7 SPV,Speed
Vector). İşlemden çıkmak için tekrar mouse’un sol tuşu ile etiket çubuğuna tıklanır.
 Etiket üzerinde mouse’un orta tuşuna basıp tutarak etiketi radar ekranı üzerinde
istediğiniz yere çekip götürebilir. Etiketi eski konumuna getirmek için etiket çubuğu
ya da track sembolü üzerinde mouse’un orta tuşuna basılır.
 Track sembolü üzerinde mouse’un orta tuşuna basarsanız etiketi döndürürsünüz
(Rotation). Orta tuşa ilk basışta eğer track etiketi daha önce başka tarafa çekilmişse
etiket çubuğu varsayılan (default) yerine gelecektir.
 Track sembolü üzerinde mouse’un sol tuşuna basarsanız track’i seçmiş olursunuz.
 Radar ekranı üzerindeki pencereler mouse’un orta tuşu ile açılıp kapatılır. Araç çubuğu
üzerindeki komutlar mouse’un sol tuşu ile açılıp kapatılır.
 Araç çubuğu üzerindeki komutların eğer alt menüleri varsa açılan bu menüler kontrol
çubuklarına mouse’un sol ya da orta tuşuna tıklanıp tutularak radar ekranının istenilen
yerine sürüklenebilir.
 Uçuş listelerinde Callsign hanesi üzerinde mouse’un sol tuşuna tıklandığında Planner
Menü, orta tuşuna tıklandığında Executive menü, sağ tuşuna tıklandığında ise Flight
Data menü açılır.
CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI
1
2. ARAÇ ÇUBUĞU KULLANIMI
2.1.
RNG (Range) Radar ekranının ölçeğini ayarlamak için kullanılır. 1-1024 NM arası
range değeri vardır. RNG komutuna basıldığında açılan menüde 4 tane sabit range
değeri vardır. (50-100-150-200) Bu değerler üzerlerine tıklanarak seçilebilir. Ayrıca
menü içinde bir range skalası bulunmaktadır, sabit değerler dışındaki range’ler
buradan ayarlanabilir. Skala üzerindeki boş alanlara mouse’un sol tuşu ile tıklarsanız
range değeri 10’arlık dilimler halinde artar ya da eksilir. Skala üzerindeki oklara
mouse’un sol tuşu ile tıklanırsa range değeri 1’erlik dilimler halinde artar ya da eksilir
ayrıca skala çubuğu mouse’un sol tuşu ile tutulup çekilmek suretiyle de range
ayarlanabilir. Menünün en altında save tuşu ile mevcut range hafızaya alınabilir
böylelikle kullanıcı sürekli kullanacağı range değerini ayarlayıp kaydedebilir.
2.2
CENTER Mouse’un sol tuşu ile bu komuta tıkladığımızda o sektörün sistemde
belirlenmiş merkez noktası radar ekranı üzerinde merkez olarak alınır. Komut üzerinde
mouse’un orta tuşuna tıkladığımızda radar ekranındaki imleç OFC konumuna gelir.
İmleç istenilen yere sürüklenip mouse’un sol kliğine tıklandığında burası merkez olarak
alınmış olur.
2.3.
MAPS Bu komut radar ekranı üzerinde görüntülemek istediğimiz haritaları açar. Komut
üzerinde mouse ile tıklandığında bir pencere açılır. Bu pencerede içlerinde alt menüler
olan çeşitli haritalar bulunmaktadır. Buradan radar ekranı üzerinde CTR’lar, yollar,
seyrüsefer yardımcıları vs. gibi unsurlar açılıp kapatılabilir. Eğer bir menü içinde hiçbir
alt menü açılmamışsa bu menü yeşil olarak görüntülenir, herhangi bir alt menü
açıldığında renk beyaz olur.
2
2.4.
DRAW Bu komut radar ekranı üzerinde geçici haritalar çizmek içindir. Komut üzerine
gelip mouse ile tıklandığında içinde renk kategorileri olan bir menü açılır, çizim yapmak
için hangi renk kullanılacaksa buradan seçilir. Renk seçildikten sonra başka bir alt
menü otomatik olarak açılır. Bu menüden harita üzerinde çizilecek unsurlar seçilir:
Sembol, daire ya da metin gibi. Bu unsurlar üzerine tıklandığında tekrar bir menü açılır
buradan çizim için kullanılacak özellik seçildikten sonra radar ekranı üzerindeki imleç
kalem biçimini alır, radar ekranı üzerinde çizilmek istenilen şekil çizildikten sonra
“END” tuşuna basılır.
2.5.
GPI (Get Point Information) Bu komut kullanılarak radar ekranı üzerinde yollar,
sektörler, Seyrüsefer yardımcıları vs. gibi unsurların detaylı bilgileri radar ekranı
üzerinde görüntülenebilir. Komut üzerine mouse ile tıklandığında radar ekranı
üzerindeki imleçte GPI ibaresi görüntülenir. İmleci, detaylı bilgisini öğrenmek
istediğimiz yere sürüklediğimizde istenilen bölge sarı renkte belirginleşir. İmleç bu
pozisyondayken mouse’un sol kliğine basılı tutulduğu süre boyunca üzerine gelinen
unsurun detaylı bilgileri radar ekranı üzerinde görüntülenir.
2.6.
RM (Range Mark) Bu komut üzerine mouse ile tıklandığında radar ekranı üzerindeki
imleç artı işaretini alır. İmleç artı işareti olduktan sonra ekran üzerinde mouse’un sol
tuşu ile tıklandığında 2.5 millik dilimlere bölünmüş bir artı işareti belirir, mouse’un orta
tuşuna bastığımızda bu işaret çarpı şeklini alır. Range mark göz kararıyla mesafeleri
tahmin etmek için kullanılır.
2.7.
R&B (Range and Bearing) Bu komut yön ve mesafe ölçümü için kullanılır. Komuta
tıklandığında bir alt menü açılır bu menü aynı anda 4’e kadar yön ve mesafe ölçümüne
3
olanak sağlamaktadır. Bu menüden herhangi bir R&B tuşuna basıldığında ekran
üzerindeki imleç artı işaretine dönüşür. Radar ekranı üzerinde mouse’un sol kliği ile
tıkladığımız yer ölçmek istediğimiz yerin başlangıç noktası, orta klik ile tıkladığımız yer
bitiş noktasıdır. Eğer başlangıç noktası olarak uçak seçilir ve bitiş noktası uçağın uçuş
başı merkez olmak üzere 50 derecelik bir açı içerisinde olursa, komut en alt satırda
uçağın bize bu noktada kaç dakika sonra olacağını da gösterir. Komut açık
konumdayken diğer R&B tuşlarına basılıp başka ölçümler de yapılabilir. İptal işlemi için
kapatılmak istenen R&B tuşu seçilir ve CNL tuşuna basılır. Her bir ölçümün iptali için
aynı işlem tekrarlanır.
2.8.
ICM (Inter Console Mark) Diğer sektörlere ikazda bulunmak ya da bu sektörlerin
dikkatini çekmek için kullanılan bir özelliktir. Bu komuta tıklandığında üzerinde
SEND/CANCEL/ACK komutları bulunan alt bir menü açılır. ICM göndermek için SEND
düğmesine basılır. ICM sembolünün gönderilmesi istenilen coğrafi pozisyona radar
ekranı üzerinde gidilir. İmlecin görüntüsü değişir. ICM gönderilmek istenen pozisyonda
mouse’un sol tuşuna basılır ve bir seçim penceresi açılır. Açılan seçim penceresinin
içinde sektör isimleri vardır. Bu pencere kullanılarak ICM gönderilmek istenen sektör
adı seçilir. Böylece ICM, ilgili sektörün ekranında ve gönderen sektörde yanıp
sönmeye başlar. ICM alan sektör sembolün yanıp sönmesini durdurmak için ICM
düğmesine basar ve açılan pencereden ACK düğmesine basar. Bu düğmeye
basılması ile ikinci bir seçim penceresi açılır ve hangi sektörden gelen ICM için ACK
yapmak isteğimizi soran ikinci bir pencere açılır. ICM gönderen sektör adı seçilerek
sembolün yanıp sönmesi durdurulabilir. Bu sayede ICM gönderen sektör karşı
sektörün bunu gördüğünü anlar. ICM sembollerini kaldırmak için ICM düğmesine
basılınca çıkan CANCEL düğmesine basılır. Sistem bize tekrar hangi sektörden gelen
ICM’i iptal etmek istediğimizi soran ikinci bir pencere açacaktır. İstenen sektör adı
seçilerek sembolün ekranımızdan tamamen silinmesi sağlanır.
2.9.
WRP (Window Radar Picture) Genel Radar Ekranı haricinde 3 tane yardımcı radar
penceresi açılmasını sağlar. WRP komutuna basıldığında alt bir menü açılır. Bu
menüde SRP/TRP/FRP komutları bulunmaktadır.
4
SRP :Secondary Radar Picture
TRP :Third Radar Picture
FRP :Fourth Radar Picture
Aynı anda ana radar ekranı üzerinde üç tane yardımcı radar penceresi
açılabilmektedir. Bu pencereler mouse ile tutulup çekilerek büyültülüp küçültülebilir. Bu
radar pencerelerinin her birinin ayrı ayrı araç çubukları bulunmaktadır. Bu araç
çubuklarında ana radar ekranının araç çubuğundan farklı olarak MOT tuşu
bulunmaktadır.
Bu tuşa basıldığında radar ekranında seçilen uçak sürekli olarak yardımcı radar
ekranının merkezinde görüntülenir. Yardımcı radar pencerelerini kapatmak için alt
menüdeki SRP/TRP/FRP tuşlarına tekrar mouse’un sol tuşuyla basmak
gerekmektedir. Yardımcı pencereler yukarılarındaki kontrol çubuğuna mouse’un orta
tuşuna basılarak ikonlaştırılabilir.
2.10. LST (List) Önceden Planner Menü içindeki “Holding Orders” komutu girilmiş uçakların
listelenmesini sağlayan komuttur. (bkz. sf.37 Holding Orders)
5
2.11. BIG/SML Track etiketlerindeki karakterlerin büyük ve küçük olarak iki şekilde
görüntülenmesini sağlar.
2.12. LN (Line) Bu komut radar ekranı üzerindeki tanımlanmış track etiketlerinin
görüntülenen satır sayısının ayarlanmasını sağlar. Komut üzerine tıklandığında alt bir
menü açılır. Bu menüden etikette kaç satır görüntülenmek isteniyorsa (2,3 ya da 4)
seçilir.
2.13. MINI/LONG Bu komut tüm etiket çubuklarının uzatılıp kısaltılmasını sağlar.
2.14. SPD (Speed) Radar track etiketlerinde uçakların ground speed’inin görüntülenmesi
içindir. Komut açık konumdayken etiket üzerinde ground speed “G” harfi ile belirtilir
(G458 gibi). Tanımlanmış track etiketlerinde ground speed’in görüntülenmesi için
görüntülenen satır sayısının LN komutu ile en az 3 olarak seçilmiş olması
gerekmektedir.
2.15. CTRL (Control) Bu komut radar ekranı üzerindeki uçakların hangi sektöre ait
olduklarını gösterir. Bu komut açık durumdayken track sembolü üzerinde ilgili sektörün
3’lü kısaltması görüntülenir. (Ör. WEL gibi)
2.16. OVRL (Overlap) Bu komut track etiketlerinin çevrilmesini sağlar.
2.17. NSL (Nearby Sector Label) Bu komut açık konumdayken komşu sektör
sorumluluğundaki Nearby statüdeki track etiketlerinin görüntülenmesini sağlar.
2.18. AIS (Advanced Information Status) Bu komut açık konumdayken AIS statüdeki,
komşu sektör track etiketlerinin görüntülenmesini sağlar.
2.19. PEN (Pending) Bu komut sistemdeki tanımlanmamış pending track bilgilerini radar
ekranı üzerinde görüntüler.
2.20. O: (Orientation) Bu komut track etiketlerinin yönlerini ayarlamak içindir. Bu komuta
tıklandığında Orient alt menüsü açılır. Bu alt menüdeki tuşlar tıklanarak track
etiketlerinin yönleri kuzey, kuzeydoğu, güneybatı, doğu vs. gibi ayarlanabilir. Ayrıca
menünün ortasında DCF (Deconfliction) tuşu bulunmaktadır. Bu komut aktif hale
getirildiğinde radar ekranı üzerinde üst üste gelen track etiketleri otomatik olarak
birbirinden ayrılır.
2.21. EXT (Extention) Bu komut tanımlı track etiketlerinde outbound uçuşlarda FIR çıkış
noktasını, iniş trafiklerinde ise iniş meydanının dörtlü kısaltmasını görüntüler.
6
2.22. SPV (Speed Vector) Bu komut radarda o andaki ground speed’ine dayanarak mevcut
zamandan 12 dakika sonrasına kadar tracklerin radar ekranında nerede olacağını
gösterir. Komut aktif duruma getirildikten sonra kaç dakika sonrası görüntülenmek
isteniyorsa yandaki oklar aracılığı ile 0’dan 12’ye kadar ayarlanır. Radar ekranında
görüntülenen vektör çubuğu noktalar ile ayrılmıştır. Her bir noktanın arası 1 dakikadır.
2.23. HST (History Dots) Bu komut radar ekranı üzerindeki tracklerin hangi yönden
geldiklerini gösterir. Komut aktif hale getirildiğinde tracklerin arkalarında gelmiş
oldukları rotaya göre noktalar belirir. Radar ekranında görüntülenmek istenen
noktaların sayısı komutun yanındaki oklar aracılığıyla 0-5 arası ayarlanabilir.
2.24. HLO (Height Layer On/Off) Bu komut radar ekranında sadece belli bir seviye
aralığındaki tracklerin bilgisi görüntülenmek istendiğinde, girilen seviye aralığındaki
trackleri filtreleyip görüntüler. Amaç yoğun trafik akışında radar ekranındaki karmaşayı
azaltmaktır. Komutu tetiklemek için öncelikle yanındaki H (Heighest) ve L (Lowest)
haneleri doldurularak seviye aralığının belirlenmesi gerekmektedir. Önce H değeri
arkasından L değeri girilip HLO tuşuna tıklandıktan sonra komut aktif duruma gelir.
Not: HLO komutu belirlenen aralıktaki pending trackleri filtreler ancak PEN komutunun
kapalı olması gerekmektedir. Ayrıca AIS statüde olmayan NSL trackleri filtreler.
Sorumlu sektörün kontrolü altındaki ve AIS statüdeki trackler filtrelenemez radar
ekranında sürekli olarak görüntülenirler.
2.25. PRI (Primary) Bu komut radar ekranında primary track bilgilerini görüntüler.
2.26. PLO (Plot) Bu komut seçilmiş olan radar anteninden gelen ham radar bilgilerini radar
ekranı üzerinde görüntüler.
2.27. DOTS Bu komut radar ekranı üzerindeki plotların izlemiş oldukları rotayı arkalarında
beliren üç nokta ile gösterir.
2.28. EBC (Enter Block Code) DBC (Display Block Code) Bu komut radar ekranında
belirtilmiş kodlu tracklerin filtrelenmesi içindir. EBC komutuna tıklandığında içine 4 adet
farklı kod girilebilecek bir pencere açılır.
7
Penceredeki kod hanelerine filtrelenmek istenen kodlar girilir. (1453, 23**,6***gibi)
Girilen kodlar araç çubuğunda komutun altında bulunan alanda görüntülenir. DBC
komutuna tıklandığında komut aktif hale gelir ve radar ekranında sisteme girilen kodlar
track sembollerinin altlarında bir dikdörtgen kutucukla belirtilir.
2.29. QLF (Quick Look Feature) Bu komut radar ekranında çeşitli nedenlerle
görüntülenmeyen (Ör: PEN komutunun kapalı olması, HLO ya da DBC komutu ile belli
tracklerin filtrelenmiş olması) trackleri görüntülemek içindir. Komut üzerine gelip
mouse’un sol tuşuna basılan süre boyunca görüntülenmeyen trackler radar ekranında
görüntülenir.
3. TRACK STATÜLERİ
3.1.
CONTROLLED TRACK
8
WARNING:
İkazlar
CALLSIGN:
Çağrı İsmi
R:
RVSM Statüsü ( W,N,S,D)
NXT:
Bir sonraki sektör (Next Sector)
AFL:
Mevcut uçuş seviyesi. Mode C değeri(Actual Flight Level)
CFL:
Müsaade edilmiş seviye (Cleared Flight Level)
OUTFIX:
Sektör çıkış fixi (Outbound Fix)
GSPD:
Yer sürati ( Ground Speed)
XFL:
Çıkış seviyesi (XFL)
SFL:
Ek uçuş seviyesi (Supplementary Flight Level)
AHDG:
Tahsis edilmiş uçuş başı (Assigned Heading)
ASP:
Tahsis edilmiş sürat (Assigned Speed)
ARC:
Tahsis edilmiş tırmanma oranı (Assigned Rate of Climb)
3.1.1. EN-ROUTE CONTROLLED TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI
Etiket Alanları
Sol Tuş
Orta Tuş
Sağ Tuş
9
CALLSIGN
R
NXT
AFL
CFL
OUTFIX
Trafiğin RVSM statüsü
bilgisini
değiştirir.(W,N,S,D)
Edit fonksiyonunu açar.
(Graphical re-routing).
Direkt Rota (DCT)
koordinasyonunu ya da
Holdinge giriş
komutunu başlatır.
SFL
AHDG
Open heading komutu
girer.
ASP
ARC
--Track etiketini işaretler.
Track etiketindeki
karakterler koyu mavi
renkte görüntülenir.
Uçak tipini görüntüler.
Mode C arızası
durumunda LVL
değerini tahsis eder.
Müsaade edilmiş uçuş
seviyesini değiştirir.
Duruma göre:
XFL değerini değiştirir,
seviye
koordinasyonunu
başlatır, alınmış bir
seviye koordinasyon
talebini cevaplandırır.
( Accept, reject, karşı
teklif)
SFL (Ek uçuş seviyesi)
değerini girer.
XFL
3.2.
Callsign menüsünü
açar.
Duruma göre: tahsis
edilmiş sürat değerini
Mach ya da Knot olarak
girer, alınmış bir sürat
koordinasyon talebini
cevaplandırır.
teklif)
Tahsis edilmiş
tırmanma/alçalma
oranını girer.
---
-----
---
---
---
---
Track etiketinde sektör
çıkış noktasını ya da
FIR çıkış noktasını
görüntüler. Trafik
domestic bir trafikse
iniş meydanının 4’lü
kısaltmasını görüntüler.
Trafiğin
trajectorysini
görüntüler.
---
---
---
---
Closed heading
komutunu girer.
---
Mevcut
tırmanma/alçalma
oranını görüntüler.
Tracked Headingi (izi
sürülmüş uçuş başı)
sayısal değer olarak
track etiketinde
görüntüler.
---
---
AIS (Advanced Information Status) TRACK
10
CALLSIGN:
Çağrı İsmi
R:
RVSM Statüsü
SCT:
Sorumlu Sektör
AFL:
PEL:
Planlanan giriş seviyesi (Planned Flight Level)
OUTFIX:
GSPD:
XFL:
AHDG:
ASP:
ARC:
Tahsis edilmiş Tırmanma oranı (Assigned Rate of Climb)
3.2.1. AIS TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI
Etiket Alanları
CALLSIGN
R
SCT
Sol Tuş
açar.
-----
Orta Tuş
Sağ Tuş
---
---
Track etiketini işaretler.
Track etiketindeki
-----
11
PEL
OUTFIX
Seviye
koordinasyonunu
başlatır ya da alınmış
bir seviye koordinasyon
teklif)
Direkt Rota (DCT)
koordinasyonunu
başlatır.
Duruma göre:
XFL değerini değiştirir,
seviye
koordinasyonunu
seviye koordinasyon
teklif)
Duruma göre, sürat
koordinasyonunu
sürat koordinasyon
teklif)
XFL
ASP
---
ARC
3.3.
---
---
Track etiketinde sektör
çıkış noktasını ya da
FIR çıkış noktasını
görüntüler. Trafik
domestic bir trafikse
iniş meydanının 4’lü
kısaltmasını görüntüler.
Trafiğin
trajectorysini
görüntüler.
---
---
---
---
Mevcut
tırmanma/alçalma
---
NOTIFIED TRACK
CALLSIGN:
Çağrı İsmi
R:
RVSM Statüsü
SCT:
Sorumlu Sektör
AFL:
12
CFL:
OUTFIX:
GSPD:
Yer sürati (Ground Speed)
3.3.1. NOTIFIED TRACK İŞLENEBİLİR ALANLARI
Etiket Alanları
Sol Tuş
R
---
3.4.
SCT
---
OUTFIX
---
Orta Tuş
Sağ Tuş
Track etiketini işaretler.
Track etiketindeki
---
---
--Trafiğin
trajectorysini
görüntüler.
NEARBY TRACK
CALLSIGN:
Çağrı İsmi
R:
RVSM Statüsü
SCT:
Sorumlu Sektör
AFL:
Mevcut uçuş seviyesi. Mode C değeri (Actual Flight Level)
CFL:
OUTFIX:
GSPD:
3.4.1. NEARBY TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI
13
Etiket Alanları
Sol Tuş
SCT
---
OUTFIX
---
Orta Tuş
Sağ Tuş
3.5.
-----
Trafiğin
trajectorysini
görüntüler.
UNCORRELATED TRACK
MODA:
Transponder kodu
AFL:
Mevcut uçuş seviyesi
GSPD:
3.5.1. UNCORRELATED TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI
Etiket Alanları
MODA
3.6.
Sol Tuş
Identify peceresini
açar.
Orta Tuş
Sağ Tuş
---
---
HANDOVER SENDING TRACK
14
CALLSIGN:
Çağrı İsmi
R:
RVSM Statüsü
FREQ:
Transfer edilen sektörün frekansı
AFL:
Mevcut uçuş seviyesi. Mode C değeri (Actual Flight Level)
CFL:
OUTFIX:
GSPD:
XFL:
AHDG:
ASP:
ARC:
Tahsis edilmiş Tırmanma oranı (Assigned Rate of Climb)
3.6.1. HANDOVER SENDING TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI
Etiket Alanları
CALLSIGN
3.7.
Sol Tuş
Callsign
açar.
Orta Tuş
Sağ Tuş
---
---
menüsünü
FREQ
---
OUTFIX
---
ARC
---
Kontrolün transferini
alacak sektörün
frekansını ya da uçak
tipini görüntüler.
--Mevcut
tırmanma/alçalma
--Trafiğin
trajectorysini
görüntüler.
---
HANDOVER RECEIVING TRACK
15
CALLSIGN:
Çağrı İsmi
R:
RVSM Statüsü
SCT:
Sorumlu Sektör
AFL:
CFL:
OUTFIX:
GSPD:
XFL:
AHDG:
ASP:
ARC:
Tahsis edilmiş tırmanma oranı (Assigned Rate of Climb)
3.7.1 HANDOVER RECEIVING TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI
Etiket Alanları
CALLSIGN
Sol Tuş
açar.
SCT
---
OUTFIX
---
ARC
---
Orta Tuş
Sağ Tuş
---
---
--Mevcut
tırmanma/alçalma
--Trafiğin
trajectorysini
görüntüler.
---
16
Not: Yaklaşma sektörünün iniş trafiği etiketlerinde SFL hanesinin yerine APT (Approach
Type) bu haneye mouse’un sol tuşu ile tıklanarak, açılan menü aracılığıyla kullanılan
yaklaşma tipi etikette görüntülenebilir ya da değiştirilebilir.
Yaklaşma sektöründe iniş trafiği etiketlerinde OUTFIX hanesine mouse’un orta tuşu ile
tıklanınca uygulanan STAR görüntülenir. Bu alana mouse’un sol tuşu ile tıklanıp açılan menü
aracılığıyla uygulanan STAR değiştirilebilir.
Yaklaşma sektöründe kalkış trafiği etiketlerinde OUTFIX hanesine mouse’un orta tuşu ile
tıklanınca uygulanan SID görüntülenir. Bu alana mouse’un sol tuşu ile tıklanıp açılan menü
aracılığıyla uygulanan SID değiştirilebilir.
4. TRACK ETİKETİ ÜZERİNDEN VERİLEN KOMUTLAR
17
4.1.
ASSUME (Kontrolün Alınması) Bu komut uçağın kontrolünün alınmasını sağlar.
Sistem planlı bir uçuşu ilk sorumlu sektöre atar. İlgili sektörün kontrolörü uçuşun
kontrolünden sorumludur.
Etikette uçağın çağrı adı kısmına gelin, çağrı adı kısmına mouse’un sol tuşu ile
tıklayın. Açılan menüde ASSUME tuşuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın.
Alternatif yol: Radar ekranında mouse’un sol tuşu ile bir track seçin. Executive
Menüde ASSUME komutuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın.
Sonuç: Uçak komutun uygulandığı sektörün kontrolünde olacaktır.
4.2.
TRANSFER (Kontrolün Transferi) Bu komut uçağın kontrolünden sorumlu olan
kontrolörün uçağın kontrolünü komşu sektöre transfer etmesini sağlar. Sistem, komut
uygulandıktan sonra otomatik olarak seçili uçağı mantıken trajectory’sine göre gitmesi
gereken sektöre transfer eder.
Etikette uçağın çağrı adı kısmına gelin, çağrı adı kısmına mouse’un sol tuşu ile
tıklayın. Açılan menüde TRANSFER tuşuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın.
Menüde TRANSFER komutuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın.
Sonuç: Uçak komşu sektöre transfer konumuna geçer. Komşu sektörün uçağı
ASSUME etmesi gerekmektedir.
4.3.
TRANSFER FREE (Kontrolün İstenen Sektöre Transferi) Bu komut uçağın
kontrolünden sorumlu olan kontrolörün uçağı mantıken gitmesi gereken sektörden
başka bir sektöre transfer etmesini sağlar.
Etikette uçağın çağrı adı kısmına gelin çağrı adı kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın.
Açılan menüde TRANSFER FREE (TOF) tuşuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Sektör
isimlerini gösteren bir pencere açılacaktır. Açılan pencerede istenilen sektöre
mouse’un sol tuşu ile tıklayın.
18
Menüde TRANSFER FREE komutuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın.
Sonuç: Uçak istenilen sektöre transfer konumuna geçecektir. Komşu sektörün uçağı
ASSUME etmesi gerekmektedir.
4.4.
ROF- REQUEST OF FREQUENCY (Frekansa İsteme) Bu komut transferi devralacak
kontrolörün, transferi yapacak olan sektörden uçağı kendi frekansına göndermesini
istemesi içindir.
AIS etikette uçağın çağrı adı kısmına gelin, çağrı adı kısmına mouse’un sol tuşu ile
tıklayın. Açılan menüde ROF tuşuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın.
Sonuç: Kontrolü devredecek sektörde ilgili track etiketinin en üst satırında “ROF”
ibaresi görüntülenir. Bu ibare kontrolün transferi başlatılana kadar görüntülenir.
4.5.
COF- CHANGE OF FREQUENCY (Frekans Değiştirme) Bu komut transferi yapacak
kontrolörün sorumluluğu alacak komşu sektöre uçağın o sektörün frekansına
gönderileceğini belirtmesi içindir. Bu komutla birlikte transfer komutu da uygulanmış
olur.
Etikette uçağın çağrı adı kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde COF
tuşuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın.
Sonuç: Transferi yapan sektörde (COF komutunu uygulaya sektör) ve transferi alacak
sektörde ilgili track etiketinin en üst satırında “COF” ibaresi ilgili sektörlerin sınır
noktasına kadar görüntülenir. COF komutundan sonra komşu sektör AOC (ASSUME)
komutuyla kontrolün transferini almış olur.
4.6.
FORCED ACT Bu komut uçağın ACT’ının komşu sektöre ya da OLDI komşusu
üniteye manuel olarak yollamak içindir. Eğer uçak komşu sektöre gidiyorsa komut
uygulandığında komşu sektörde uçak AIS (Advanced Information Status) konumuna
19
geçer. Uçak OLDI komşusu bir üniteye gidiyorsa komut uygulandığında uçağın ACT’ı
manuel olarak yollanır ve komşu sektörde uçak tanımlanır.
Etikette Çağrı adı kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde FORCED
ACT tuşuna mouse’un sol tuşu ile tıklayın.
4.7.
NEXT UNIT (Komşu Ünite) Bu komut bir uçağın frekansı bir sonraki üniteye
devredildikten sonra kullanıcıya kontrolün devrinin yapıldığını renk değişikliği ile
hatırlatma amaçlıdır.
Etikette çağrı adı kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde NEXT UNIT
tuşuna tıklayın. Track etiketinin rengi çağla yeşili olacak, track Notified statüye
geçecektir.
Sektör sorumluluğundaki meydanlara inecek trafiklerde NEXT UNIT komutunun aktif
olması için SFL değerinin girilmiş olması gerekmektedir (bkz. sf. 22, SFL). OLDI
komşularına ya da başka bir FIR’a gidecek olan trafiklerde NEXT UNIT komutunun
aktif olması için XFL değerinin girilmiş olması gerekmektedir.
4.8.
FEL – FIR EXIT LEVEL (FIR Çıkış Seviyesi) Bu komut planlamacının, kontrolörün
yaptığı seviye değişikliğini görüp OLDI komşusu olmayan FIR’a bu seviye değişikliğini
bildirmesi içindir.
FEL komutunun aktif olması için önceden bir XFL değerinin girilmiş olması
gerekmektedir. XFL kontrolör tarafından girildikten sonra track etiketinde turkuvaz
renkte görüntülenir. Planlamacı bu seviyeyi karşı üniteye bildirdikten sonra
track
etiketinde XFL alanına gelip mouse’un orta tuşu tıkladığında FEL menüsü açılır,
menüde ACCEPT tuşuna tıklandığında turkuvaz olarak görüntülenen seviye beyaza
dönüşür.
4.9.
XFL- EXIT FLIGHT LEVEL (Çıkış Seviyesi) Bu komut kontrolünü devredecek
kontrolörün, uçuşun kontrolünü devralacak olan sektöre, uçuş için seviye teklif etmesi
içindir.
20
Track etiketi üzerindeki XFL alanına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan seviye
menüsünde istenilen seviyeye mouse’un sol tuşu ile tıklayın.
Alternatif yollar: Elektronik Strip üzerinde XFL kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın.
Kontrolü devredecek sektör tarafından XFL komutu uygulandığında, kontrolü
devralacak sektörde Coordination In penceresi otomatik olarak açılır. Seviye teklif
eden sektörde ise Coordination out penceresi açılır. Coordination In penceresinde
teklif edilen seviye yeşil renkte görüntülenir. Bu seviyeye mouse ile tıklandığında
seviye menüsü açılır. Teklif edilen seviyeyi geri çevirmek için açılan menüde REJECT
kabul etmek için istenilen seviyeye mouse ile tıklayın. Başka bir seviye teklif etmek
için açılan menüdeki seviyelerden istenilene basın. Bu işlemler ayrıca track etiketi
üzerindeki XFL ve PEL hanelerine tıklanarak da yapılabilir.
Bu komut Planner Menüde, COORD. ORDERS’da COORD. EXIT LEVEL (XFL)
aracılığıyla da uygulanabilir.
4.10. PEL- PLANNED ENTRY LEVEL ( Planlanan Giriş Seviyesi)
Bu komut, uçuşun kontrolünü devralacak kontrolörün, uçuşu devredecek sektörden,
gelecek olan uçuş için giriş seviyesi istemesi içindir.
Track etiketi üzerindeki PEL alanına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan seviye
Alternatif yollar: Elektronik Strip üzerinde PEL kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın.
Kontrolü devredecek sektörde Coordination In penceresi açılır. Seviye teklif eden
sektörde Coordination Out penceresi açılır. Coordination In penceresinde teklif edilen
seviye yeşil renkte görüntülenir. Bu seviyeye mouse ile tıklandığında seviye menüsü
açılır. Teklif edilen seviyeyi geri çevirmek için açılan menüde REJECT kabul etmek
için istenilen seviyeye mouse ile tıklayın. Başka bir seviye teklif etmek için açılan
21
menüdeki seviyelerden istenilene basın. Bu işlemler ayrıca track etiketi üzerindeki XFL
ve PEL hanelerine tıklanarak da yapılabilir.
Bu komut Planner Menüde, COORD. ORDERS’da COORD. ENTRY LEVEL (PEL)
aracılığıyla da uygulanabilir.
4.11. CFL- CLEARED FLIGHT LEVEL ( Müsaade Edilmiş Seviye Tahsisi) Bu komut
kontrolörün, Uçağı serbest kıldığı seviyeyi sisteme girmesine olanak sağlar.
Track etiketinde cleared level kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın, bir seviye
menüsü açılacaktır. Bu seviye menüsünde açılan seçeneklerden birine uçağa tahsis
etmiş olduğunuz seviyeyi mouse’un sol tuşuyla tıklayın.
Uçağa serbest kıldığınız seviye görüntülenecektir. Eğer uçağa verilen seviye CFL
hanesine girilmezse, uçak seviyesini bıraktıktan sonra uçağın muhafaza ettiği seviye
ile müsaade edilen seviye uyuşmadığı için CFL hanesi radar ekranında sarı renkte
görüntülenir.
4.12. SFL- SUPPLEMENTARY FLIGHT LEVEL ( Ek uçuş seviyesi) Bu komut eğer sektör
içerisinde bir meydan varsa, iniş trafiklerine bu meydan için koordine edilen seviyenin
girilmesini sağlar. Ayrıca FIR sınırındaki sektörlerde SFL uçağın FIR sınırından önce
almak istediği seviyeyi hatırlatma amaçlı etikette görüntülemek için kullanılır.
Track etiketi üzerindeki SFL alanına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan seviye
4.13. FLCHG – FLIGHT LEVEL CHANGE ( Uçuş Seviyesi Değişikliği) Bu komut, önceden
XFL ya da PEL komutlarıyla komşu sektörlerle koordine edilmiş seviye değişikliğinin
yapılmasının ikazı içindir.
22
Track etiketinde Callsign üzerine mouse’un sol tuşu ile tıklayın, üzerinde FLCHG
tuşunun bulunduğu Callsign menü açılacaktır. FLCHG tuşuna mouse ile tıklandığında
komutu uygulayan sektörün track etiketinin en üst satırında FLCHG ibaresi turkuvaz
renkte, komşu sektörün track etiketinin en üst satırın da ise FLCHG ibaresi parlak yeşil
renkte görüntülenir. Komşu sektör track etiketinde FLCHG kısmına mouse ile
tıkladığında üzerinde ACCEPT ve REJECT yazan bir pencere açılır. Eğer komşu
sektör uçuş seviyesi değişikliğini kabul ederse her iki sektörün track etiketinde de
FLCHG Çağla yeşili olarak görüntülenir. Komşu sektörün Seviye değişikliğini kabul
etmediği durumlarda, her iki sektörde de FLCHG ibaresi kaybolur.
4.14. LVL – LAST VACATED LEVEL (Kullanılan Son Seviye) Tanımlanmış track
etiketinde eğer seviye bilgisi alınamazsa (Mode C arızası ya da pilot Mode C’yi
kapatırsa) etikette mevcut uçuş seviyesi hanesi yerine LVL hanesi görüntülenir.
Uçağın son muhafaza ettiği seviyeyi hatırlatma amaçlıdır. Etikette bu alana mouse ile
tıklandığında LAST LEVEL penceresi açılır bu pencerede LVL hanesine son takip
edilen uçuş seviyesi girilebilir. Girilen seviye başında L harfi ile görüntülenir. (Ör. L320)
Ayrıca LVL Araç çubuğunda Executive menüdeki “Last Vacated Level” komutuna
mouse ile tıklandıktan sonra açılan pencereye bir değer girilerek de değiştirilebilir.
(bkz. sf. 43, LVL)
4.15. APT – APPROACH TYPE (Yaklaşma tipi) Yaklaşma trafiklerinde yaklaşma tipini
etikette görüntülemek içindir. APT alanı sadece yaklaşma trafiklerinin etiketlerinde
görüntülenir.
Uygulama: Track etiketinde APT alanına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. App Type
menüsü açılır. Buradan uygulanacak olan yaklaşma tipinin üzerine mouse’un sol tuşu
ile tıklayın. Seçilmiş olan yaklaşma tipi track etiketi üzerinde görüntülenir.
Alternatif yollar: Flight menüde TYPE APPROACH komutuna mouse’un sol tuşu ile
tıklayın. App Type penceresi açılır. Uygulanacak olan yaklaşma tipine mouse’un sol
tuşu ile tıklayın (bkz. Sf. 46, TYPE APPROACH)
4.16. ASP – ASSIGNED SPEED (Sürat tahsisi) Bu komut kontrolörün ilgili uçak için
hatırlatma amacıyla ya da komşu sektörlere bildirim amacıyla track etiketinde verilen
sürat değerinin görüntülenmesini sağlar.
Track etiketinde ASP alanına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Açılan sürat menüsünden
istenilen sürat değerine (Mach ya da Knot olarak) mouse’un sol tuşuyla tıklayın. Girilen
değer track etiketinin sürat kısmında görüntülenecektir.
23
Eğer bu komutu, transferi devralacak olan sektör uçak diğer sektördeyken uygularsa
uçağı belli bir süratte istediğini belirtmiş olur. Transferi devredecek sektörde
Coordination In penceresi açılır. Transferi devralacak sektörde ise Coordination Out
penceresi açılır.
Uygulama: Komşu sektörün track etiketi üzerinde Assigned speed alanına mouse’un
sol tuşu ile tıklayın. Açılan sürat menüsünden istenilen sürat değerine (Mach ya da
Knot olarak) mouse’un sol tuşuyla tıklayın. Girilen değer komşu sektörün track
etiketinin sürat kısmında görüntülenecektir.
4.17. ARC- ASSIGNED RATE OF CHANGE (Tırmanma/Alçalma Oranı) Bu komut
kontrolörün uçağa verdiği alçalma/tırmanma oranını sisteme girmesini ya da uçağın
mevcut alçalma ya da tırmanma oranını görüntülemesini sağlar.
Track etiketindeki ARC alanına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. ARC menüsü
görüntülenecektir. İstenilen tırmanma/alçalma oranını menüden mouse’un sol tuşu ile
seçin. Track etiketinde bu oran görüntülenecektir. Track etiketinde ARC alanına
mouse’un orta tuşu ile tıklarsanız etiket üzerinde uçağın mevcut alçalma ve tırmanma
oranı görünecektir.
4.18. OPEN HEADING Bu komut kontrolörün ilgili uçak için vereceği uçuş başını
hesaplamasını sağlar.
24
Track etiketi üzerindeki CLHDG kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. İmleç işareti
değişir ve elastik vektör görüntülenir. Radar ekranında bir nokta seçin seçtiğiniz
noktaya mouse’un sol tuşu ile tıklayın elastik vektör bu noktada bitirilecektir.
Eğer elastik vektör radar ekranında herhangi bir yer üzerinde bitirilirse CLHDG alanına
uçağın bitirilen noktaya göre olan headingi görüntülenir.
Elastik vektörü radar ekranından kaldırmak için radar ekranı üzerine mouse’un orta
tuşu ile tıklayın.
4.19. CLHDG – CLOSED HEADING Bu komut elastik vektör aracılığıyla kontrolörün uçağın
sistemdeki trajectory’si dâhilinde değişiklik yapmasını sağlar.
Track etiketi üzerindeki CLHDG kısmına mouse’un orta tuşu ile tıklayın. Ekranda seçili
uçağın yürürlükteki trajectory’si görüntülenir ve imleç işareti değişir elastik vektör track
sembolü başlangıç olmak üzere ortaya çıkar. Elastik vektör ile trajectory dâhilinde
değişiklik yaptıktan sonra uçağın trajectory’sinde olan bir rapor noktasına gelip
mouse’un sol tuşu ile tıklayın. İlgili uçağın uçuş rotası sistem üzerinde yenilenmiş olur
ve track etiketinde CLHDG alanında mouse ile tıklanan rapor noktası görüntülenir (Ör.
TOKER).
Yürürlükte olan komutu kapatmak için radar ekranı üzerine mouse’un orta tuşu ile
tıklayın.
4.20. TRACKED HEADING ( İzi Sürülmüş Uçuş Başı) Bu komut uçağın izi sürülmüş uçuş
başını radar etiketinde sayısal değer olarak görüntüler.
Track etiketi üzerindeki CLHDG kısmına mouse’un sağ tuşu ile tıklayın. Uçağın izi
sürülmüş uçuş başı track etiketinde turuncu renkte görüntülenecektir.
4.21. DCT- DIRECT (Direkt Rota) / HLINS- HOLDING INSERT (Holdinge alma) Bu komut
kontrol altındaki uçağa direkt rota vermek içindir.
25
Track etiketi üzerinde EXIT FIX alanına mouse’un sol tuşu ile tıklayın. Üzerinde direkt
rota verebileceğiniz noktaların olduğu bir pencere açılacaktır. Buradan istediğiniz
noktayı seçip, mouse’un sol tuşu ile tıklayınca uçağın trajectory’si seçilen nokta direkt
uçulan nokta olarak değişir. Eğer açılan pencereden sektör sorumluluğu dışında kalan
bir nokta seçilirse sistem otomatik olarak seçilen noktadan sorumlu olan sektörle direkt
rota için koordinasyon kurar, radar ekranı üzerinde bir koordinasyon penceresi açılır.
DCT menüsünün alt kısmında HLINS (Holding Insert) komutu bulunmaktadır. Bu
komut holdinge girdi yapmak içindir. mouse ile bu kısma tıklandığında Radar ekranı
üzerinde HOLD. INSERT penceresi açılır. Bu pencerede HFIX ve HLD Exit bölümleri
vardır. Bu bölümlere Holding fixi ve Holdingden çıkış zamanı yazılıp Enter tuşuna
tıklanınca track holding listesine eklenir ve Radar ekranı üzerinde otomatik olarak HLD
transparan penceresi açılır (bkz. Sf. 74, HLD Penceresi). Uçağın holdingini iptal etmek
için ya da uçağı holdingden çıkarmak için Track Etiketinde EXIT FIX alanına
mouse’un sol tuşu ile tekrar tıklandığında açılan DCT menüsünün alt kısmında HLEXI
ve HLCNL tuşları görüntülenecektir. Bu tuşlara tıklandığında radar ekranı üzerinde
HOLD. EXIT ve HOLD. CANCEL pencereleri açılır bu pencereler üzerinde ENTER
tuşuna tıklayarak holding iptali ve holding çıkışı uygulanabilir. (bkz. sf. 37, Holding
Orders)
4.22. PREDICTED TRAJECTORY (Tahmini Rota (Trajectory) Görüntülenmesi) Bu komut
seçili olan track’in öngörülen rotasını (Trajectory) görüntülemek için kullanılır.
26
Track etiketi üzerindeki EXIT FIX kısmına mouse’un sağ tuşu ile basın, seçili track’in
rotası (Trajectory) radar ekranında görüntülenecektir. Trajectory’i kapatmak için EXIT
FIX alanına tekrar mouse’un sağ tuşu ile tıklayın ya da ekranda görüntülenen
trajectory üzerinde uçağın çağrı adı kısmı aydınlanınca bu alana mouse’un orta tuşu
ile tıklayın.
4.23. EDIT - Trajectory Modification (Rota Değişikliği)
Bu komut, kontrolörün uçağın rotasını (trajectory) sistem içinde değiştirmesini sağlar.
Track etiketi üzerinde Next Sector kısmına (etikette sağ üst kısım) mouse’un sağ tuşu
ile tıklayın. Üzerinde Edit, Enter, Reset yazan bir menü açılacak ve radar ekranı
üzerinde uçağın rotası (trajectory) görüntülenecek ve imleç işareti kalem şekline
dönüşecektir. Radar ekranı üzerinde uçağın rotası dâhilinde bir nokta seçin ve bu
noktayı mouse’un sağ tuşuyla tutup istediğiniz noktayı çekin trajectory değişecektir.
Rota üzerinde mouse’un sol tuşuna tıklanarak yeni noktalar da eklenebilir. Komutu
bitirmek için önceden açılan penceredeki ENTER tuşuna basın. RESET tuşuna
basılarak önceden yapılan değişiklikler geri alınır.
Not: Track etiketi Next Sector Alanında mouse’un orta tuşuna basılırsa etiket üzerinde
uçak tipi görüntülenir.
4.24. RVSM Statüsü Bu komut uçağın RVSM statüsünü belirtmek içindir. Ayrıca track’i
işaretlemek için de kullanılabilir.
27
Track etiketinin üst kısmında ortadaki RVSM hanesine mouse’un sol tuşu ile tıklayın.
Üzerinde RVSM statülerinin (W,N,S,D) olduğu bir pencere açılacaktır. Bu pencereden
istenilen RVSM statüsü seçildiğinde etiket üzerinde görüntülenir. Bu alan üzerinde
mouse’un orta tuşu ile tıklayınca track etiketinin rengi değişir, track işaretlenmiş olur.
5. TRACK ETİKETİ ÜZERİNDEKİ HATIRLATMALAR VE İKAZLAR
28
Track etiketindeki en üst satır ikaz satırıdır. Bu satır track etiketinde her zaman
görüntülenmez. Herhangi bir uyumsuzluk durumunda satırda ikaz ve hatırlatma bilgileri
görüntülenir.
5.1.
DEV (Deviation) Bu ikaz track, trajectory’sinden yatay olarak saptığı durumlarda track
etiketinin ikaz satırında sarı renkte görüntülenir. İkazı düzeltmek için CLHDG, DCT ya
da EDIT komutlarının kullanılması gerekmektedir.
5.2.
COORD (Coordination Failure) Uçağın bir seviyeye tırmanması veya alçalması
bildirilmiş ve track etiketinde XFL hanesine girilmişse fakat sistem tarafından uçağın
FIR sınırından önce bu seviyeye ulaşamayacağı düşünülüyorsa bu ikaz track etiketinin
en üst satırında sarı renkte görüntülenir.
5.3.
A2341 (Allocated SSR Code) Eğer sistem tarafından uçağa önceden bir kod tahsis
edilmiş fakat pilot bu kodu bağlamamışsa pilotun bağlaması gereken kod, track
etiketinin en üst satırında sarı renkte başında A harfi ile gösterilir. Eğer pilot etikette
belirtilen kodu bağlarsa ikaz kaybolur.
5.4.
N2334 (Non Conformance) Eğer sistem tarafından tanımlanmış bir uçağın pilotu
havadayken muhafaza ettiği kodu değiştirirse track etiketinin en üst satırında pilotun
29
önceden bağladığı kod başında N harfi ile sarı renkte görüntülenir. Eğer pilot etikette
belirtilen kodu bağlarsa ikaz kaybolur.
5.5.
TOC (Transfer of Control) Sektör sorumluluğundaki trafik sektör sınırına yaklaşmış
ve kontrolün transferi komşu sektöre yapılmamışsa track etiketinin en üst satırında
hatırlatma amaçlı olarak TOC ibaresi görüntülenir.
5.6.
COO (Coordination) Sektör sorumluluğundaki trafik komşu FIR sınırına yaklaşmış
(OLDI bağlantısı olan FIR’lar) fakat herhangi bir XFL değeri girilmemişse, etiketinin üst
satırında COO ibaresi turuncu renkte görüntülenir. Etiket üzerinde bir XFL girildiğinde
COO ibaresi kaybolacaktır. Ayrıca track etiketinde COO ibaresi üzerine mouse ile
tıklanınca bir pencere açılır bu pencere doldurularak da düzeltme yapılabilir (bkz. sf.
36, Coord FIR Exit Level). Sistemde ACT mesajınının bir sonraki üniteye iletimini XFL
değeri tetiklemektedir, COO ikazının etiket üzerinde görüntülenmesinin nedeni XFL
değeri girilmediği için sistemin ACT mesajını sonraki üniteye gönderememesidir.
Sistem ACT mesajını ya da düzeltme yapıldıktan sonra REV mesajını komşu üniteye
gönderemezse track etiketinin en üst satırında PCO (Phone Coordination) ikazı
görüntülenir. PCO ikazının amacı trafik bilgisinin OLDI mesajı ile komşu sektöre
30
iletilemediği durumlarda, kullanıcıyı telefon aracılığıyla trafik bilgisini vermesi gerektiği
konusunda uyarmaktır.
5.7.
PCO (Phone Coordination) Komşu sektörlerle arada OLDI bağlantısı yoksa ya da
OLDI hatlarında bir aksaklık olduğu durumda sektör sorumluluğundaki trafik FIR
sınırına yaklaşırken trafiğin bilgisinin komşu sektöre iletilmesini hatırlatmak için track
etiketinin üst satırında PCO ikazı turuncu renkte görüntülenir. Bu ikazın üzerine
mouse’un sol tuşu ile tıklanınca bir pencere açılır bu pencere doldurulunca etiket
üzerindeki ikaz kaybolur (bkz. sf. 37 Phone Coord).
6. MENÜLER
31
6.1.
PLAN (PLANNER MENU)
Planner Menü’de planlamacı için tahsis edilmiş komutlar bulunmaktadır. PLANNER
MENU’de aşağıdaki komutlar vardır:
6.1.1. DEPARTURE: Bu komut kalkış uçaklarına Departure kleransı vermek içindir.
Menünün altında CLEARANCE ve WITH RE-ROUTING komutları vardır.
 CLEARANCE: komutuna tıklanınca DEP CLEARANCE penceresi açılır. Bu
pencereden kalkış kleransı verilir.
 WITH RE-ROUTING: Bu komuta tıklanınca DEP REROUTING penceresi açılır. Bu
pencerede REVISED ROUTE hanesindeki yol değiştirilerek ilgili uçuşa kalkış kleransı
verilebilir.
32
6.1.2. EN ROUTE: En-route uçuşlara yol kleransı vermek içindir. Menünün altında
CLEARANCE ve WITH RE-ROUTING komutları vardır.
 CLEARANCE: Bu komuta tıklanınca ENR CLEAR penceresi açılır. Buradan en-route
uçuşlara yol kleransı verilir.
 WITH RE-ROUTING: Bu komuta tıklanınca ENR REROUT. Penceresi açılır. Buradaki
ROUTE hanesindeki yol değiştirilerek ilgili uçuşa yol kleransı verilebilir.
33
6.1.3. ARRIVAL: Bu komut iniş uçaklarına Arrival kleransı vermek içindir. Menünün altında
CLEARANCE ve WITH REROUTING komutları vardır.
 CLEARANCE: komutuna tıklanınca ARR CLEARANCE penceresi açılır. Bu
pencereden iniş kleransı verilir.
 WITH RE-ROUTING: Bu komuta tıklanınca ARR REROUT. penceresi açılır buradaki
ROUTE hanesindeki yol değiştirilerek ilgili uçuşa iniş kleransı verilebilir.
34
6.1.4. LEVELS ORDERS: Bu komut ilgili uçuşların planlanan uçuş seviyesini ve müsaade
edilmiş uçuş seviyesini değiştirmek içindir. Menünün altında LEVEL ASSIGNMENT ve
LEVEL CLEARANCE komutları vardır.
 LEVEL ASSIGNMENT: Bu komuta tıklanınca LEV ASSIGNMENT penceresi açılır. Bu
pencereden PFL hanesinden uçuşun planlanan uçuş seviyesi CFL hanesinden de
müsaade edilen uçuş seviyesi değiştirilebilir.
 LEVEL CLEARANCE: Bu komut yine uçağın müsaade edilen seviyesini değiştirmek
içindir. Komuta tıklandığında LEV CLEARANCE penceresi açılır. CFL hanesinden
müsaade edilen uçuş seviyesi değiştirilebilir.
35
6.1.5. COORD. ORDERS: Bu menüde uçuşla ilgili koordinasyon seviyelerinin girilmesi
içindir. Menüye mouse ile tıklandığında Coordination menüsü açılır.
 COORD EXIT LEVEL (XFL): Bu komut kontrolörün, sorumluluğu alacak olan sektöre
seviye teklif etmesini sağlar. Komuta tıklandığında XFL menüsü açılır. (bkz. sf. 21
XFL, Exit Flight Level) .
 COORD ENTRY LEVEL (PEL): Bu komut komşu sektör tarafından teklif edilen bir
seviyeyi kabul etmek, geri çevirmek, başka bir teklif sunmak için ya da kontrolü
yapacak sektörden uçağı belli bir seviyede istemek içindir. Komuta tıklandığında PEL
menüsü açılır. (bkz. sf. 21 PEL, Planned Entry Level) .
 COORD FIR EXIT LEVEL (COO): Bu komut OLDI komşularına gidecek uçaklar için
XFL değeri girilmesini sağlar. Komuta tıklanınca COORDINATE OUT penceresi açılır
pencereden XFL değeri girilebilir. (bkz. sf. 30-31 COO, Coordination) .
36
 PHONE COORD (PCO): Bu komuta tıklanınca PHONE COORD penceresi açılır. Bu
pencerede planlamacının komşu sektör ile koordinasyon yapması için ilgili uçuş
bilgileri bulunmaktadır. (bkz. sf. 31 PCO, Phone Coordination) .
6.1.6. HOLDING ORDERS: Bu menüde HLDING INSERT, HOLDING CANCEL ve
HOLDING EXIT komutları bulunmaktadır.
 HOLDING INSERT: Bu komut holdinge girdi yapmak içindir. mouse ile bu komuta
radar ekranı üzerinde HOLD. INSERT penceresi açılır. Bu pencerede HFIX ve HLD
Exit bölümleri vardır. Bu bölümlere Holding fixi ve Holdingden çıkış zamanı yazılıp
ENTER tuşuna tıklanınca track holding listesine eklenir ve Radar ekranı üzerinde
otomatik olarak HLD transparan penceresi açılır (bkz. sf. 74 HLD Penceresi).Holdingin
iptali ya da uçağı holding listesinden çıkarmak için HOLDING CANCEL ve HOLDING
EXIT komutları kullanılır (bkz. sf. 26 DCT, HLINS).
37
6.1.7. TWR/APP ORDERS: Bu menüde Kule ve Yaklaşma için tahsis edilmiş komutlar
bulunmaktadır. Menünün altında TAC, PARKING BAY, FORMALITY CHECK, CTOT
komutları vardır.
 TAC: Bu komutunun alt menüsünde START UP, TAXI, LINE UP ve RESET komutları
bulunmaktadır. Bu komutların kısa yolları DEP menüsünde “RO” hanesinin altındadır.
(bkz. sf. 67 DEP, Departure List ).
 START UP: Bu komut uçuşa Start Up müsaadesi vermek için kullanılır.
 TAXI: Bu komut uçuşa Taksi müsaadesi vermek için kullanılır.
 LINE UP: Kulenin kullandığı bir komuttur, bu komuta mouse ile tıklayınca Kule’den
Yaklaşmaya Line Up için bir koordinasyon penceresi açılır, yaklaşma bu koordineyi
ACCEPT ya da REJECT yaparak kabul edebilir ya da geri çevirebilir.
 RESET: Verilen müsaadeleri geri almak için kullanılır.
 PARKING BAY: İlgili uçuşa park yeri numarası tahsis etmek içindir. Bu komuta PKB
menüsü açılır. Bu menüden ilgili uçuş için tahsis edilen park yeri numarası girilebilir.
Bu numara elektronik striplerde PKB hanesinde, DEP ve LND Listesinde PB
hanesinde görüntülenir.
 FORMALITY CHECK: Bu komut stribi işaretlemek içindir. Bu alana mouse ile
tıklandığında FCK penceresi açılır. Bu pencerede CONFIRMED ve CANCELLED
seçenekleri vardır. “CONFIRMED” e tıklanarak strip işaretlenebilir ve bu alanda “F”
harfi görüntülenir. İşlemi iptal etmek için menüden “CANCELLED” a tıklanması
gerekmektedir ( bkz. sf. 79, FCK).
38
 CTOT: Bu komut uçuşun CTOT’sini (Calculated Take off Time) manuel olarak girmek
içindir. Komuta tıklayınca CTOT penceresi açılır. Girilen CTOT zamanı elektronik
striplerde ve DEP listesinde CTOT hanesinde görüntülenir ( bkz. sf. 79, CTOT).
6.1.8. UNDO ORDERS: Bu menünün altında TERMINATED to LIVE, LIVE to PENDING,
ACTIVE to PENDING, PENDING to INACTIVE komutları bulunmaktadır. Bu komutlar
uçuşu bir önceki statüsüne almak için kullanılır. Menü açıldığında seçilen uçuşun
statüsüne göre uygun olan komut aktif şekilde görüntülenir.
6.1.9. EDIT FUNCTION: Bu komut uçağın trajectory’sinin sistem içinde değiştirilmesini
sağlar. Komuta tıklandığında seçili uçağın grafiksel trajectory’si radar ekranı üzerinde
görüntülenir ve EDIT menüsü açılır. ( bkz. sf. 27, EDIT).
6.2.
EXE (EXECUTIVE MENU)
39
Sistemde kontrolör için tahsis edilmiş komutların bulunduğu menüdür. EXECUTIVE
MENU’de aşağıdaki komutlar bulunmaktadır:
l
6.2.1. ASSUME: Bu komut tanımlı bir track’in kontrolünü almak içindir ( bkz. sf. 18, Assume).
6.2.2. TRANSFER: Bu komut tanımlı bir track’in transferini yapmak içindir. ( bkz. sf. 18,
Transfer)
6.2.3. TRANF. FREE: Bu komut tanımlı bir track’in transferini istenilen sektöre yapmak
içindir ( bkz. sf. 18, TRANSFER FREE).
6.2.4. IDENTIFY: Bu komut tanımsız bir track’i hızlıca tanımlamak içindir. Tanımsız bir track
radar ekranı üzerinde mouse ile seçildikten sonra bu komuta mouse ile tıklanınca
radar ekranı üzerinde IDENTIFY penceresi açılır.
Bu penceredeki haneler doldurulup ENTER tuşuna tıklandığında seçili track
tanımlanır. Bu komutun kısa yolu radar ekranında tanımsız track’in etiketinde
transponder koduna mouse ile tıklamaktır.
40
6.2.5. CORRELATE: Bu komut yanlış eşleşmiş ya da eşleşmemiş bir uçuş planını tanımsız
bir track ile eşleştirmek içindir. Uçuş uygun bir uçuş listesinden ya da Elektronik
stripten seçildikten sonra bu komuta tıklandığında mouse imleci radar ekranı üzerinde
“+” işaretine dönüşür tanımsız bir track üzerine gelip mouse’un sol tuşuna
tıklandığında uçuş planı track ile eşleştirilir.
6.2.6. DECORRELATE: : Bu komut yanlış bir track ile eşleşmiş uçuş planının tanımını track
üzerinden geri almak içindir. Track seçildikten sonra komuta tıklandığında track
üzerinden tanım alınmış olur. Uçuş planı sektör listesinde ve ESB’de kodsuz olarak
görüntülenir.
6.2.7. REPORT ORDERS: Bu menü altında TAKE OFF REP, POSITION REP, LANDING
REP ve ESTIMATE REVISION komutları bulunmaktadır.
 TAKE OFF REP: Uçuşun kalkış raporunu manuel olarak vermek için kullanılır.
Komuta tıklandığında TAKE OFF REP. penceresi açılır.
Pencerede ATD hanesinde mevcut zaman görüntülenir. ENTER tuşuna tıklandığında
kalkış raporu verdirilir.
 POSITION REP: Uçuşun pozisyon raporunu manuel olarak vermek içindir. Komuta
tıklandığında POS. REPORT penceresi açılır.
41
Pencerede uçuşun trajectory’sindeki bir sonraki fix ve mevcut zaman görüntülenir.
ENTER tuşuna tıklandığında bu fix için pozisyon raporu verdirilir.
 LANDING REP: Uçuşun iniş raporunu manuel olarak vermek içindir. Komuta
tıklandığında LANDING REP. penceresi açılır.
Pencerede ATL hanesinde mevcut zaman görüntülenir. ENTER tuşuna tıklandığında
iniş raporu verdirilir.
 ESTIMATE REVISION: Bu komut ilgili uçuşun bir fix üzerindeki tahminisini manuel
olarak değiştirmek içindir. Komuta tıklandığında ESTIMATE REV penceresi açılır.
Pencerede uçuşun trajectory’sindeki bir sonraki fix görüntülenir. ETO hanesi düzeltilip
ENTER tuşuna tıklandığında uçuşun tahminisi değiştirilir.
42
6.2.8. CHANGE SID: Kalkış uçaklarının SID’lerini değiştirmek içindir. Komuta tıklandığında
CHANGE SID menüsü açılır ve SID’ler görüntülenir.
Açılan menüde istenilen SID’ye tıklandığında SID değiştirilir.
6.2.9. CHANGE STAR: Geliş uçaklarının STAR’larını değiştirmek içindir.
tıklandığında CHANGE STAR menüsü açılır ve STAR’lar görüntülenir.
Komuta
Açılan menüde istenilen STAR’a tıklandığında STAR değiştirilir.
6.2.10. LVL: Bu komut Mode C bilgisinin alınamadığı durumlarda uçağın muhafaza ettiği son
seviyeyi track etiketinde görüntülemek içindir. Komuta tıklandığında LAST LEVEL
penceresi açılır. Pencerede LVL hanesi doldurulup ENTER tuşuna tıklandığında girilen
değer track etiketinde LVL alanında görüntülenir ( bkz. sf. 23, LVL).
6.3.
FLIGHT (FLIGHT DATA MENU)
43
Uçuşla ilgili komutların verildiği menüdür. Flight Data menüsünde aşağıdaki komutlar
bulunmaktadır:
6.3.1. FPL INSERT: Bu komut sisteme yeni bir uçuş planı kazandırmak içindir. Bu komuta
tıklandığına FPL INSERT penceresi açılır. Bu penceredeki hanelere uçuşun bilgileri
yazılıp ENTER tuşuna tıklandığında yeni uçuş planı sisteme girilmiş olur.
6.3.2. FPL AMEND: Bu komut pre-active (pending statüdeki) uçakların uçuş planlarında
değişiklik yapmak içindir. PAL listesinden (Pre-active list) pre-active statüdeki bir uçak
44
seçilip bu komuta tıklandığında FPL AMEND penceresi açılır. Bu pencerede uçuş
bilgileri görüntülenir. Uçuş planıyla ilgili istenilen haneye gelinip değişiklikler yapılıp
ENTER tuşuna tıklandığında plan değiştirilmiş olur.
6.3.3. CANCELLATION: Bu komut uçuş planını iptal etmek ya da sonlandırmak içindir. Bu
komuta mouse ile tıklandığında İçinde FPL CANCEL ve FPL TERMINATION
komutlarının bulunduğu Cancellation listesi açılır.
 FPL CANCEL: Bu komut uçuş planının iptali içindir. İlgili uçuş seçilip komuta
tıklandığında Fpl Cancel menüsü açılır. Buradan CONFIRM tuşuna tıklandığında uçuş
planı iptal edilmiş olur.
 FPL TERMINATION: Bu komut, Live statüdeki uçuş planını sonlandırmak içindir ilgili
uçuş seçilip komuta tıklandığında uçuş planı sonlandırılmış olur. Track etiketinin ikaz
satırında TERM ikazı görüntülenir, uçuşun elektronik stribi üzerinde kırmızı bir çizgi
belirir ve belli bir parametre sonra uçuş sistemden düşer.
45
6.3.4. TERMINATED COPY: Bu komut, uçuş planı sonlandırılmış (TERM olmuş) bir uçuşu
sisteme tekrar geri kazanmak içindir. Terminated olan bir uçuş seçilip komuta
tıklandığında TERMINATED COPY penceresi açılır. Bu pencerede ENTER tuşuna
tıklandığında uçuş bilgileri görüntülenir. Eğer uçuşla ilgili bir değişiklik varsa pencere
üzerinde yapılıp tekrar ENTER tuşuna tıklandığında Terminated olmuş uçuş planını
tekrar oluşturulmuş olur.
6.3.5. TYPE APPROACH: Yaklaşma trafiklerinde yaklaşma tipini etikette görüntülemek
içindir. APT alanı sadece yaklaşma trafiklerinin etiketlerinde görüntülenir. Komuta
tıklandığında App Type menüsü açılır, menüden istenilen yaklaşma tipinin üzerine
tıklandığında seçilen yaklaşma tipi track etiketinin APT alanında görüntülenir. ( bkz. sf.
23, APT)
6.3.6. CALLSIGN MENU: Bu komut, içinde FORCED ACT, ROF ve COF komutlarının
olduğu Callsign Menüyü açar. ( bkz. sf. 20, FORCED ACT, sf. 19, ROF, sf. 19 COF).
İlgili uçuş herhangi bir uçuş listesinden ya da track etiketinden seçilip komuta
tıklandığında menü açılır, sonrasında listeden istenilen komut seçip uygulanabilir.
46
6.3.7. DEP RUNWAY: Bu komut ilgili havaalanı için kullanılan kalkış pistini değiştirmek
içindir. Komuta mouse ile tıklandığında DEP RUNWAY penceresi açılır.
Pencerede DEP hanesine havaalanının dörtlü kısaltması RWY hanesine de kullanılan
pist yazılıp ENTER tuşuna tıklandıktan sonra pist değiştirilmiş olur. Yapılan değişiklik
Departure listesindeki kalkış uçaklarına yansır.
6.3.8. LND RWY: Bu komut ilgili havaalanı için kullanılan iniş pistini değiştirmek içindir.
Komuta mouse ile tıklandığında LND RUNWAY penceresi açılır.
Pencerede DES hanesine havaalanının dörtlü kısaltması RWY hanesine de kullanılan
pist yazılıp ENTER tuşuna tıklandıktan sonra pist değiştirilmiş olur. Yapılan değişiklik
Landing listesindeki kalkış uçaklarına yansır.
6.3.9. FPL EXTENDED DATA: Bu komut uçuşun tazelenmiş son uçuş bilgilerinin
görüntülendiği pencereyi açar. Komuta mouse ile tıklandığında FLIGHT DATA PAGE
açılır.
47
FS
FR
CALLSIGN
TYPE
W
TAS
ADEP
EOBT
ADES
PFL
SSR
DATE
REGN
833
ROUTE
FIX
F
ETO
XLV
A
SEC
PDIS
PTIM
CDIS
CTIM
TAS/GSP
= uçuş statüsü (pending pre-ative, active, live, terminated)
= uçuş kuralları
= çağrı adı
= uçak tipi
= kuyruk türbülansı kategorisi (L-Low, M-Medium, H-High)
= rapor noktalarındaki gerçek hava sürati (Knot olarak).
= kalkış meydanı
= takoz çekme zamanı
= gidiş meydanı
= planlanmış uçuş seviyesi
= SSR kodu
= tarih
= tescil numarası
= 8 33 kanal aralığı
= yol
= fix ismi
= fix tipi (F: eğer nokta bir fix ise, havaalanı, yol fixi, SID fixi, STAR
fixi, pist fixi ise H: eğer nokta bir holding fixi ise, R: eğer nokta
tırmanmanın en üst noktası ise, eğer nokta alçalmanın en üst
noktası ise, X: eğer nokta sektör çıkış noktası ise, S: eğernokta
sistem noktası ise.)
= fix üzerindeki tahmini/ mevcut zaman
= fix üzerindeki tahmini/mevcut zaman
= fix üzerindeki değer ( tırmanma,  alçalma, = sabit)
= sorumlu sektör
= bir önceki noktadan olan mesafe
= bir önceki noktadan olan zaman
= toplam mesafe
= toplam zaman
= gerçek hava sürati/yer sürati
6.3.10. FPL MESSAGE: Bu komut uçuş planını oluşturan orijinal AFTN mesajının
görüntülendiği pencereyi açar. Komuta mouse ile tıklandığında seçilmiş olan uçuşun
FLIGHT PLAN MESSAGE penceresi açılır.
6.3.11. TEXT: Bu komut uçuşla ilgili metin girilmesini sağlar. Uçuş seçilip komuta
tıklandığında TEXT penceresi açılır.
48
Açılan pencerede TEXT hanesine metin girilebilir. Girilen metin elektronik strip
üzerinde ve FHI (Flight Hooked Information) penceresinde görüntülenir. ( bkz. sf. 80,
TEXT)
6.3.12. SSR: Bu komut uçuşla ilgili kod tahsisini yapar. Komuta tıklandığında Ssr menüsü
açılır:
 SSR CODE ASSIGNMENT: Bu komut bir uçuş için SSR kod girilmesi içindir. Komuta
tıklandığında SSR CODE ASS. penceresi açılır. Pencerede kod girildikten sonra
ENTER tuşuna tıklanır.
 SSR CODE RELEASE: Bu komut aktif statüdeki uçuşların tahsis edilmiş SSR
kodlarını geri almak içindir. Komut bir uçak active statüdeyken çalışır. Uçuş seçilip
SSR CODE RELEASE komutuna tıklandığında uçağa tahsis edilmiş kod geri alınır.
6.3.13. TRAJECTORY: Bu komut seçilmiş olan uçuşun radar ekranı üzerinde trajectory’sini
görüntülemek içindir. Komuta tıklandığında seçili olan uçuşun trajectory’si radar
ekranında görüntülenir (bkz. sf. 27, PREDICTED TRAJETORY).
6.3.14. FFP: Bu komut bir uçuş planının active ya da pre-active (pending) statüde sisteme
girilmesini sağlar. Komuta tıklandığında FAST FLIGHT PLAN penceresi açılır.
49
CALLSIGN
IN_FIX
ETO/D
PFL
PEL
CFL
PMODE
PCODE
TYPE
ADEP
ADES
TAS
ROUTE
RWY
SID
RVSM
BRNAV
8 33
FR
CLR
FIELD 18
= çağrı adı
= Inbound fix
= tahmini fix/kalkış zamanı
= planlanmış uçuş seviyesi
= planlanmış giriş seviyesi
= müsaade edilmiş seviye
= radar modu
= SSR kodu
= uçak tipi
= kalkış meydanı
= gidiş meydanı
= gerçek hava sürati
= yol
= pist
= SID
= RVSM statüsü
= Basic Regional Navigation
= 8 33 kanal aralığı
= uçuş kuralları
= klerans, eğer buradaki “X” kaldırılmadan komut
uygulanırsa uçuş klerans alır ve aktif statüde olur, bu
alan boş olarak komut uygulanırsa uçuş pending statüde
olur.
= uçuş planının 18. hanesindeki alandır.
CALLSIGN hanesine çağrı adı yazılıp ENTER tuşuna tıklandığında eğer uçuş planı
sistemde varsa pencerede uçuşla ilgili haneler dolu olarak gelir. Yanlarında “*” olan
50
haneler zorunlu olarak doldurulması gereken hanelerdir. Penceredeki haneler
doldurulup ENTER tuşuna tıklandığında uçuş planı girilir.
FAST FLIGHT PLAN penceresi araç çubuğu üzerinde menülerin olduğu alanda
mouse’un orta tuşuna tıklandığında da kısa yoldan görüntülenir.
6.3.15. INACTIVE FLIGHT: Bu komut sistemdeki inactive statüdeki uçakların planlarını
görüntülemek, düzeltmek ve iptal etmek içindir. Komuta tıklandığında Inactive Flight
menüsü açılır.
 BROWSE: Bu komuta tıklandığında FPL PASSIVE LIST penceresi açılır.
CALLSIGN
ADEP
ADES
ETF/EOBT
MIN
ETF/EOBT
MAX
IFIR
OFIR
FT
= çağrı adı
= kalkış meydanı
= gidiş meydanı
= minimum takoz çekme zamanı
= minimum takoz çekme tarihi
= maximum takoz çekme zamanı
= maximum takoz çekme tarihi
= outbound FIR
= inbound FIR
= uçuş tipi
Bu penceredeki haneler doldurulup ENTER tuşuna tıklandığında girilmiş olan
değerlere göre Inactive statüdeki uçuşlar filtrelenir ve radar ekranına açılan BROWSE
LIST penceresinde görüntülenir.
51
 FPL PASSIVE CANCEL: Bu komut inactive uçuş planını iptal etmek içindir. BROWSE
LIST’ten inactive bir uçuş seçilip komuta tıklandığında. FPL PAS. CN penceresi açılır.
Pencerede ENTER tuşuna tıklandığında plan iptal edilir.
 FPL PASSIVE AMEND: Bu komut inactive uçuş planının üzerinde değişiklik yapmak
içindir. BROWSE LIST’ten inactive bir uçuş seçilip komuta tıklandığında. FPL PAS.
AM penceresi açılır. Pencerede ilgili haneler düzeltilip ENTER tuşuna tıklandığında
plan değiştirilir.
6.3.16. REG. NUMBER: Bu komut uçuşun tescil numarasını girmek ya da düzeltmek içindir.
Komuta tıklandığında REGISTER NUMBER penceresi açılır.
52
Bu pencerede REGISTRATION hanesine uçuşun Tescil numarası girilebilir ya da
varolan tescil numarası değiştirilebilir 80. sf. 79, REG).
6.3.17. GROUP SECT: Bu komut transparan pencerelerden FIX penceresindeki tüm uçuşları
tek bir listede gruplamak içindir. Komuta tıklandığında tüm FIX pencereleri tek bir
pencerede gruplanır. ( bkz. sf. 71, FIX penceresi)
6.3.18. UNGROUP SECT: Bu komut transparan pencerelerden FIX penceresindeki tüm
uçuşları giriş ve çıkış fixlerine ayrı pencerelerde görüntülemek içindir. Komuta
tıklandığında FIX pencereleri dağıtılır. ( bkz. sf. 71, FIX penceresi)
6.3.19. PAPER STRIP: Bu komut planner pozisyonunda seçilmiş olan uçuşun kâğıt stribini
basmak içindir. Komuta tıklandığında seçili uçuşun kâğıt stribi bastırılır.
6.3.20. MET/AIS ORERS: Bu komut belirtilen hava alanı ile ilgili METAR ve AIS mesajlarının
görüntülenmesini sağlar. Komuta tıklandığında MetAis menüsü açılır.
 MET: Komuta tıklandığında MET MESSAGE penceresi açılır. Bu pencerede
havaalanının dörtlü kodu girilip ENTER tuşuna tıklandığında belirtilen meydanla ilgili
METAR mesajları görüntülenir.
 AIS: Komuta tıklandığında AIS MESSAGE penceresi açılır. Bu pencerede
havaalanının dörtlü kodu girilip ENTER tuşuna tıklandığında belirtilen meydanla ilgili
AIS mesajları görüntülenir.
53
6.3.21. FAST IDENTIFY: Bu komut daha kalkışı gerçekleşmemiş bir uçuşu hızlıca
tanımlamak içindir. Komuta tıklandığında FAST IDENTIFY penceresi açılır. Pencerede
çağrı adı girilip ENTER tuşuna tıklandıktan sonra uçağın SSR kodu girilir ve tekrar
ENTER tuşuna tıklandığında uçuş sisteme girilmiş olur. Bu komutla sisteme girilen
uçuşlar SEL (Special Entry List) ve Sector List’te görüntülenir. Bu komutun aktif olması
için hiçbir uçuşun seçili olmaması gerekmektedir.
6.4.
SUP (SUPERVISOR MENU)
Sistemde Supervisor için tahsis edilmiş komutların
SUPERVISOR MENU’de aşağıdaki komutlar bulunmaktadır:
bulunduğu
menüdür.
54
Supervisor menü açıldığında eğer açılan pozisyonda Supervisor önceliği yoksa
menüdeki “SET PRIVELEGE” komutunun dışındaki tüm komutlar soluk olarak
görüntülenir. Supervisor Menünün aktif olabilmesi için Supervisor önceliğinin alınması
gerekmektedir. Supervisor önceliği “SET PRIVELEGE” komutuyla alınır. Aynı anda
sadece bir pozisyon Supervisor olabilir, başka bir pozisyondan Supervisor şifresi
girildiğinde Supervisor önceliği o pozisyona geçer.
6.4.1 PHYSICAL ASSIGNMENT: Bu komut çalışma pozisyonlarının fiziksel olarak yerini
değiştirmek içindir. Komuta tıklandığında PHYSICAL ASSIGNM. penceresi açılır.
Bu pencerede ENV hanesi çalışılan ortamı belirtir. Bu hanede Real (Gerçek) ortamın
kısaltması olan “REL” dolu olarak gelir. PCI hanesinde Display numarası görüntülenir.
LCI hanesinde çalışma pozisyonunun mantıksal ismi görüntülenmektedir. Suite
hanesinde ise suit ismi bulunmaktadır.
55
PCI hanesine alınmak istenen pozisyon hangi Displayde görüntülenmek isteniyorsa o
displayin fiziksel numarası yazılır. LCI hanesine de alınmak istenen pozisyonun
mantıksal ismi yazılır.
Örneğin DO1’e WLE (West Lower Executor) alınmak isteniyorsa, PCI hanesine DO1
ve LCI hanesine de WLE yazılıp ENTER tuşuna tıklandığında WLE pozisyonu DO1’e
alınır. Pencerede SUITE hanesini doldurmaya gerek yoktur.
6.4.2. SECTOR CONFIGURATION: Bu komut sektörlerin birleştirilmesi ve ayrılması içindir.
Komuta tıklandığında SECTOR CONFIG penceresi açılır.
kısaltması olan “REL” dolu olarak gelir. Pencerede SUITE ve SECTOR hanelerine
sektör isimleri yazılır.
Örneğin WEL (West Lower) sektörü içine SOL (South Lower sektörü) eklenmek
isteniyorsa, SUITE hanesine “WEL” SECTOR hanesine “SOL” yazılıp ENTER tuşuna
tıklanır. SOL sektörünü tekrar yerine göndermek için SUITE hanesine “SOL” SECTOR
hanesine tekrar SOL yazılıp ENTER tuşuna tıklanır.
6.4.3. GLOBAL CONFIGURATION: Bu komut önceden tanımlanmış değerlere göre
sektörlerin konfigürasyonunu yapmak içindir. Komuta tıklandığında GLOBAL CONFIG
kısaltması olan “REL” dolu olarak gelir. TAB hanesine istenen konfigürasyonun
56
kısaltması girilip ENTER tuşuna tıklandığında, girilmiş olan değere göre sektörlerin
konfigürasyonu otomatik olarak yapılır.
6.4.4. FUNCTION ASSIGNMENT: Bu komut çalışma pozisyonlarına görev tahsis etmek
içindir. Komuta tıklandığında FUNCTION ASSIGNM. penceresi açılır.
kısaltması olan “REL” dolu olarak gelir. LCI hanesinde çalışma pozisyonunun
mantıksal ismi görüntülenir.
Çalışılan pozisyona kontrolör fonksiyonları atanmak isteniyorsa pencerede FUN
hanesine “EXE”, planlamacı fonksiyonları atanmak isteniyorsa “PLN”, kontrolör ve
planlamacı fonsiyonları birlikte atanmak isteniyorsa “EXP” yazılıp ENTER tuşuna
tıklanır. Atanan fonksiyonların menüleri (PLANNER, EXECUTIVE) sistemde aktif olur.
6.4.5. MONITORING: Bu komut belli bir çalışma pozisyondan, istenilen çalışma
pozisyonunun izlenmesi içindir. Komut uygulanınca seçilen çalışma pozisyonu
görüntülenir, izlenen çalışma pozisyonu için komut uygulanamaz. Komuta
tıklandığında MONITORING penceresi açılır.
PCI hanesine izlenmek istenen pozisyon hangi Displayde görüntülenmek isteniyorsa o
displayin fiziksel numarası yazılır. LCI hanesine de alınmak istenen pozisyonun
mantıksal ismi yazılır. MONITORING den çıkmak için PHYSICAL ASSIGNMENT
komutunun uygulanması gerekmektedir.
57
Örneğin DO1’de WLE (West Lower Executor) görüntülenmek isteniyorsa, PCI
hanesine DO1 ve LCI hanesine de WLE yazılıp ENTER tuşuna tıklandığında WLE
pozisyonu DO1’de görüntülenir. Pencerede SUITE hanesini doldurmaya gerek yoktur.
6.4.6. GLOBAL QNH ASSIGNMENT: Bu komut QNH değerinin girilmesi içindir. Girilen QNH
değeri tüm pozisyonlarda görüntülenir. Komuta tıklandığında QNH ASSIGNMENT
Pencerede VALUE hanesine QNH değeri girildiğinde bu değer tüm çalışma
pozisyonlarında görüntülenir.
6.4.7. SEND SPV MESSAGE: Bu komut tüm çalışma pozisyonlarına mesaj yollamak içindir.
Komuta tıklandığında SEND SPV MSG penceresi açılır.
Pencerede MESSAGE hanesine istenilen mesaj girilip ENTER tuşuna tıklandığında,
mesaj tüm çalışma pozisyonlarına gönderilir ve DIAGNOSTIC listelerinde görüntülenir.
58
6.4.8. SET PRIVILEGE: Supervisor önceliğini almak içindir. Komuta tıklandığında SET
PRIVELEGE penceresi açılır.
Pencerede PASSWORD hanesine Supervisor şifresi girilip ENTER tuşuna
tıklandığında Supervisor önceliği alınmış olur ve SUPERVISOR menü aktifleşir.
6.4.9. RELEASE PRIVELEGE: Bu komut Supervisor önceliğinin bırakılması içindir. Komuta
tıklandığında Supervisor önceliği bırakılır.
6.4.10. MODIFY PASSWORD: Bu komut sistemde Supervisor şifresinin değiştirilmesi içindir.
Komuta tıklandığında MODIFY PASSWORD penceresi açılır.
Pencerede OLD PASSWORD hanesine mevcut şifre NEW PASSWORD hanesine
yeni şifre ve CONFIRM NEW PASSWORD hanesine tekrar yeni şifre girilip ENTER
tuşuna tıklandığında Supervisor şifresi değiştirilir.
59
6.4.11.SEND SPV MAP: Bu komut önceden çizilip hazırlanmış Supervisor haritalarının
çalışma pozisyonlarına gönderilmesi içindir. Komuta tıklandığında SEND SPV MAP
Pencerede MAP ID hanesine gönderilecek olan haritanın numarası yazılıp ENTER
tuşuna tıklandığında tüm çalışma pozisyonlarına harita otomatik olarak gönderilir ve
harita bu pozisyonlarda görüntülenir.
7. OPAK PENCERELER
Bu pencereler Radar ekranın sağ alt köşesinde ikon olarak durmaktadır. Mouse’un
orta tuşu ile tıklandıklarında ya da otomatik olarak radar ekranı üzerinde açılırlar.
60
7.1.
ODA- OPERATIONAL DATA AREA
Bu pencere CWP’nin operasyonel konfigürasyonunu gösterir. Pencerenin üzerinde
sırasıyla Suite, Sector ve CWP olan bölümler bulunmaktadır.
Suite kısmında 4 hane bulunmaktadır. Bunlardan ilki sektör kısaltması, ikincisi
çalışılan ünite ismi ( ACC, APP, ESB) üçüncüsü CWP’nin modunu ( ONL: Online,
PLB: Playback, SIM: Simulator) son hane ise operasyonel durumunu (OPS:
Operational, SBY: Standby) göstermektedir.
Sector kısmında ilk kısım o an sahip olunan sektör kısaltmasını gösterir yanındaki
kutucukta ise sahip olunan sektöre içine dâhil edilmiş sektörler görüntülenir.
CWP kısmında sırasıyla kullanılan CWP’nin fiziksel numarası (DO1 vb.), Fiziksel
atama ile tahsis edilmiş pozisyonun mantıksal ismi (WLE, SEE, SEP vb.) ve CWP’ye
tahsis edilmiş fonksiyon ( EXE: Executor, PLN: Planner, EXP: Executor+Planner)
görüntülenir.
ODA penceresinin sol alt köşesinde STRIP tuşu bulunmaktadır buraya mouse ile
tıklandığında içinde ARR, DEP ve ENR tuşları bulunan STRIP menüsü açılır.
Bu pencerede hangi trafiklerin (ARR, DEP, ENR) kâğıt stripleri basılması isteniyorsa
bunlar mouse ile seçilir.
STRIP tuşunun yanında LOCAL QNH tuşu bulunmaktadır. Buraya mouse ile
tıklandığında QNH ASSIGNMENT penceresi açılır.
61
Pencerede yeni bir QNH değeri girildiğinde radar ekranındaki üst orta kısımda
görüntülenen QNH değeri ve TL değeri değişir.
LOCAL QNH tuşunun yanında MUTE tuşu bulunmaktadır. Ayarlanmış range dışında
kontrollü bir trafik kaldığında MUTE tuşu kırmızı olur ve sesli bir alarm çalışmaya
başlar. Mouse ile MUTE tuşuna tıklandığında bu alarm kapatılır.
ODA penceresinin sağ alt köşesinde üzerinde bir kalp sembolü olan bir tuş
bulunmaktadır. Bu tuşa mouse ile tıklandığında “SETTING MENU” açılır.
SETTING MENU altında:
 STORE LOCAL SETTING: Bu komut kullanıcının isteğine göre ayarlanmış Radar
ekran özelliklerinin sisteme kayıt edilmesi içindir. Bu tuşa tıklandığında “STORE
LOCAL SETTING” penceresi açılır.
62
Bu pencerede ayarlanan değerlere bir isim ve numara girilerek kayıt yapılabilir.
 LOAD LOCAL SETTING: Önceden STORE LOCAL SETTING komutuyla kaydedilmiş
Radar ekran özelliklerinin aktivasyonu içindir. Bu tuşa mouse ile tıklandığında
ENABLE LOCAL SETTING menüsü açılır.
Menüde mouse ile istenen değer seçilince radar ekranı bu değere göre değiştirilmiş
olur.
 EN/DIS ESB: Bu komut radar ekranı üzerinde elektronik strip alanını açıp kapatmak
içindir. Bu tuşa mouse ile tıklandığında radar ekranının sol kenarında elektronik strip
alanı açılır ve elektronik stripler görüntülenir.
 LOAD COLOR PALETTE: Bu komut radar ekranı üzerindeki bireysel renk
özelliklerinin (plot renkleri, pending renkleri gibi) ayarlanması içindir.
 LOAD MAPS: Bu komut sisteme önceden girilmiş haritaların aktivasyonunu sağlamak
içindir. Komuta tıklandığında LOAD MAPS menüsü açılır.
Menüde istenilen haritalar mouse ile tıklanıp yüklenebilir.
7.2.
SDMA – SYSTEM DATA MANAGEMENT AREA
Bu pencerede sistemdeki serverların, radar antenlerinin çalışırlık durumları, seçili
radar anteni görüntülenmektedir.
63
 INTERCONSOLE MESSAGE: SDMA penceresinin sol üst köşesinde bulunmaktadır.
Bu komut başka pozisyonlara mesaj göndermek içindir. Bu alandaki TEXT kısmına
mouse ile tıklandığında INTERCONSOLE TEXT penceresi açılır.
Pencerede “MESSAGE” kısmına istenilen mesaj yazılıp “SCT” kısmına mesajın
gönderileceği sektörün kısaltması yazıldıktan sonra “ENTER” tuşuna tıklandığında
mesaj istenilen sektöre gönderilmiş olur. Mesajın gönderildiği sektörde SDMA
penceresi otomatik olarak açılır ve gönderilen mesaj yanıp sönmeye başlar. Mesajı
alan sektör SDMA penceresinde ACK tuşuna tıkladığında mesajın yanıp sönmesi
durur. Mesajı silmek için TEXT kısmına tekrar tıklayıp bir mesaj yazmadan ENTER
tuşuna tıklamak gerekmektedir.
 SUITE MESSAGE: SDMA penceresinin sağ üst köşesinde bulunmaktadır. Bu komut
çalışılan pozisyona hatırlatma mesajı yazmak içindir. Bu alandaki TEXT kısmına
mouse ile tıklandığında MEMO TEXT penceresi açılır.
Pencerede “MESSAGE” kısmına istenilen mesaj yazılıp “ENTER” tuşuna tıklanır.
Yazılan mesaj SDMA penceresinde görüntülenir. Mesajı silmek için TEXT kısmına
tekrar tıklayıp bir mesaj yazmadan ENTER tuşuna tıklamak gerekmektedir.
 SERVER: Sistemdeki serverların çalışırlık durumlarını görüntüler. Bu alanda: RDP:
Radar Data Processor FDP (Flight Data Processor), MNA (Monitoring Aids) SFN
(Safety Nets) GTW (Gateway) Server’larının çalışırlık durumları görüntülenmektedir.
Her iki server (Main, standby) faal ise server yeşil renkte, serverlardan sadece biri faal
ise server turuncu renkte eğer iki server da gayri faal ise server kırmızı renkte
64
görüntülenir. Server kısaltmalarının yanındaki 1 rakamı o an ana serverın aktif olarak
çalıştığını 2 rakamı ise yedek serverın aktif olarak çalıştığını belirtir.
 STATUS: Sistemin hangi statüde çalıştığını gösterir. RDP faal ise STATUS kısmının
yanında RDP sarı renkte görüntülenir. Eğer sistem DARD mode da ise bu kısımda
kırmızı renkte DARD ibaresi görüntülenir.
 RAD: Bağlı radar antenlerinin çalışırlık durumu bu alanda görüntülenmektedir. Faal
olan radar antenleri Yavruağzı renkte gayri faal olanlar ise kırmızı renkte görüntülenir.
 BYP: Sistemi Bypass moda almak içindir. Bu tuşa mouse ile tıklandığında sistem
Bypass moda geçer ve seçili olan radar anteninden bilgi alınır.
 R: Seçili olan radar antenini değiştirmek içindir. Bu tuşa mouse ile tıklandığında
RADAR menüsü açılır.
Bu menüden istenilen radar anteni mouse ile tıklanarak seçilebilir. Seçilen radar
anteninin kısaltması tuş üzerinde görüntülenir. (Ör: R:AN).
7.3.
DIR- FLIGHT DIRECTORY
Bu pencerede sistemin veritabanındaki pre-active (pending) statüden, planı
sonlandırılmış uçuşlara kadar olan tüm uçuşlar (Pre-active, Active, Live, Terminated)
listelenir. Kontrol çubuğu üzerinde listedeki mevcut uçuşların sayısı görüntülenir. Bu
pencerede kontrol çubuğunun hemen altındaki “CALLSIGN” kısmına mouse’un sol
tuşu ile tıklandığında uçuşlar çağrı isimlerine göre alfabetik olarak sıralanır.
65
“SCT” kısmına mouse’un sol tuşu ile tıklandığında uçuşlar o an uçuştan sorumlu olan
ya da olacak sektörlerin isimlerine göre alfabetik olarak sıralanır. Pencerenin sağ
kenarındaki kaydırma çubuğundan mouse’un sol tuşu ile tutularak liste kaydırılarak
listedeki tüm uçuşlar görüntülenebilir.
7.4.
PAL: PRE-ACTIVATION LIST
CALLSIGN
TIME
ADEP
ADES
FR
SSR
INFIX
PEL
SUA/CDR
= çağrı adı
= tahmini Inbound zamanı
= kalkış meydanı
= gidiş meydanı
= uçuş kuralları ve uçuş statüsü
= SSR kodu
= inbound fixi
= planlanan giriş seviyesi
= ihlal edilen hava sahaları
Bu pencerede sistemdeki pre-active (Pending) uçuşlar görüntülenmektedir. Bir uçuş
pre-active olur olmaz listeye dâhil olur ve active olduğu anda listeden çıkar. Kontrol
çubuğu üzerinde listedeki mevcut uçuşların sayısı görüntülenir.
Kontrol çubuğunun altında “SORT” isimli bir kısım vardır. Buranın yanına mouse’un sol
tuşu ile tıklandığında SELECT SORT menüsü açılır. Buradan liste içindeki trafikler
Çağrı İsmi, Inbound fixi üzerindeki tahmini zamanları ve fixlerin alfabetik sırasına göre
sıralandırılabilirler. Pencerenin sağ kenarındaki kaydırma çubuğundan mouse’un sol
tuşu ile tutularak liste kaydırılarak listedeki tüm uçuşlar görüntülenebilir.
Uçuş listesinde ADEP hanesine mouse ile tıklandığında ENROUTE CLEARANCE
penceresi açılır. Buradan uçağa klerans verilirse uçak aktif konuma geçer ve Sector
Liste dâhil olur. Listede ADES hanesine mouse ile tıklandığında Flight Data Page
açılır.
Pre-activation listesinde sorumlu sektörü direkt ilgilendirecek, ilk olarak o sektörde aktif
olacak uçuşların çağrı adı Yavruağzı renkte görüntülenir. Eğer uçuş ilk olarak başka
66
sektörde active olacaksa yani uçuşun trajectory’sinde ilk sektör başka bir sektörse
listede uçuşun çağrı adı gri renkte görüntülenir.
7.5.
DEP: DEPARTURE LIST
EOBT
CTOT
ETD
RO
FS
CALLSIGN
TYPE/W
SSRC
RWY
SID
CFL
FR
RVSM
833
PB
REG NUM
ADEP
ADES
=takoz çekme zamanı
=hesaplanmış kalkış zamanı
=tahmini kalkış zamanı
=alınan komut
=uçuş statüsü
=çağrı adı
=uçak tipi/Kategorisi
=SSR kodu
=kullanılan pist
=aletli kalkış
=müsaade edilen seviye
=uçuş kuralları
=RVSM statüsü
=8 33 kanal aralığı
=park yeri numarası
=tescil numarası
=kalkış meydanı
=gidiş meydanı
Bu pencerede kalkış zamanı yaklaşan parametre içerisine gelen kalkış trafikleri
görüntülenir. Listede kalkış kleransı almamış pre-active uçuşlar ve kalkış kleransı
almış active uçuşlar görüntülenir. Kalkış kleransıyla birlikte uçuşa bir transponder kod
tahsis edilir ve Departure Listesinin yanında Sector Listesinde de görüntülenir.
Take-off raporuyla birlikte uçuş Departure listesinden tamamen çıkar.
tuşu ile tıklandığında SELECT SORT menüsü açılır. Buradan trafikler çağrı adı,
tahmini kalkış zamanı, kalkış meydanının alfabetik sırasına göre sıralandırılabilirler.
Pencerenin sağ kenarındaki kaydırma çubuğundan mouse’un sol tuşu ile tutularak
liste kaydırılarak listedeki tüm uçuşlar görüntülenebilir. Kontrol çubuğu üzerinde,
listedeki mevcut uçuşların sayısı görüntülenir.
Uçuş listesinde EOBT hanesine mouse ile tıklandığında DEP. REROUTING penceresi
açılır, buradan uçağa kalkış kleransı verilebilir. RO (Received Order) hanesine mouse
ile tıklandığında “TAC” menüsü açılır buradan uçağa start-up, line-up ve taksi
kleransları verilebilir, bu kleranslardan biri verildiğinde RO hanesinin altında ilgili
uçağın satırında verilen kleransın kısaltması yer alır (TX, LN, ST). Verilen bir kleransı
geri almak için RESET tuşuna basılır. PB hanesine mouse ile tıklandığında “PKB”
menüsü açılır buradan ilgili uçağa park yeri numarası tahsis edilebilir. Kalkış kleransı
almış uçuşlarda SID hanesine tıklandığında CHANGE SID menüsü açılır. Buradan
SID değiştirilebilir.
67
REG NUM hanesine mouse ile tıklandığında “REGISTER NUMBER” penceresi
açılır buradan ilgili uçağın tescil numarası girilebilir ya da değiştirilebilir. Listede ilgili
uçağın eğer tescil numarası yoksa bu alan sarı renkte belirtilir.
7.6.
SCL: SECTOR LIST
GG
CALLSIGN
E/FR/TY
ADEP/S
IN FIX
OUT FIX
REGN/NUM
=hatırlatıcılar
=çağrı adı
=8 33 kanal aralığı/Uçuş kuralları/Uçak tipi
=kalkış meydanı/Gidiş meydanı
=inbound fixi
=outbound fixi
=tescil numarası/Uçak sayısı
Bu pencerede o an sektör sorumluluğunda uçan Live statüdeki uçaklar ve sektöre
gelecek uçaklar görüntülenir. Kontrolün devri yapıldıktan sonra uçuşlar listeden çıkar.
tuşu ile tıklandığında SELECT SORT menüsü açılır buradan trafikler çağrı adı, çıkış
seviyesi, inbound fixlerindeki tahmini zaman, outbound/inbound fixlerin alfabetik
sırasına tuşu ile tutularak liste kaydırılarak listedeki tüm uçuşlar görüntülenebilir.
Kontrol çubuğu üzerinde, listedeki mevcut uçuşların sayısı görüntülenir.
68
Listede GG hanesinde çağrı isimlerinin yanındaki kutucuklara mouse’un orta tuşu ile
tıklandığında bu kutucuklar kaybolur. Yine bu hanedeki “*” sembolü uçuşla ilgili bir
koordinasyon mesajı geldiğinde yanıp söner.
ADEP/S hanesinde Departure
meydanının üzerine mouse’un sol tuşu ile tıklandığında uçağın konumuna göre DEP.
REROUTING ya da ENR. REROUTING pencereleri açılır. Yine Departure meydanının
üzerinde mouse’un orta tuşu ile tıklandığında EDIT fonksiyonu açılır buradan uçağın
rotası grafiksel olarak düzeltilebilir. Eğer uçuş Arrival trafiği ise Destination meydanı
üzerinde mouse’un sol tuşuna basıldığında ARR. REROUTING penceresi açılır.
Destination meydanı üzerinde mouse’un orta tuşuna tıklandığında FLIGHT DATA
PAGE açılır. IN FIX ya da OUT FIX hanelerinde fix tahminisine mouse’un sol tuşu ile
tıklandığında ESTIMATE REV. penceresi açılır buradan uçağın fix üzerindeki tahmini
zamanı değiştirilebilir. IN FIX ya da OUT FIX hanelerinde fix ismine mouse’un sol tuşu
ile tıklandığında POS. REPORT penceresi açılır buradan uçağa pozisyon raporu
verdirilir. REG NUM hanesine mouse ile tıklandığında “REGISTER NUMBER”
penceresi açılır buradan ilgili uçağın tescil numarası girilebilir ya da değiştirilebilir.
Listede ilgili uçağın eğer tescil numarası yoksa bu alan sarı renkte belirtilir.
7.7.
LND: LANDING ( ARRIVAL) LIST
ETL/ATL
CALLSIGN
TYPE/W
RWY
STAR
PEL
FR
PB
REG NUM
ADES
= tahmini/mevcut iniş zamanı
= çağrı adı
= uçak tipi/kuyruk türbülansı kategorisi
= iniş pisti
= STAR
= planlanan giriş seviyesi
= uçuş kuralları
= park yeri numarası
= tescil numarası
= gidiş meydanı
Bu pencerede sorumlu sektördeki meydana, meydanlara gelen inbound trafikler
görüntülenir. Bir geliş trafiği Active konuma geçtiği anda liste içerisine girer.
Temination ile birlikte uçuş listeden silinir.
Kontrol çubuğunun altında “SORT” isimli bir kısım vardır buranın yanına mouse’un sol
tuşu ile tıklandığında SELECT SORT menüsü açılır buradan trafikler çağrı adı, tahmini
iniş zamanı ya da geliş meydanının alfabetik sırasına göre sıralandırılabilirler.
Pencerenin sağ kenarındaki kaydırma çubuğundan mouse’un sol tuşu ile tutularak
liste kaydırılarak listedeki tüm uçuşlar görüntülenebilir. Kontrol çubuğu üzerinde,
listedeki mevcut uçuşların sayısı görüntülenir.
Listede ETL/ATL hanesinde mouse’un sol tuşu ile tıklandığında LANDING REPORT
penceresi açılır. Bu pencerede ATL (Mevcut iniş zamanı) kutusuna iniş zamanı yazılıp
ENTER tuşuna tıklanınca iniş raporu verilmiş olur. PB hanesine mouse ile
tıklandığında “PKB” menüsü açılır buradan ilgili uçağa park yeri numarası tahsis
edilebilir.
69
7.8.
DIAG: DIAGNOSTIC LIST
DIAGNOSTIC penceresinde, FDPS’e iletilen uçuş komutları, bu komutların sistem
tarafından uygulanıp, uygulanmadığı ve sonuçları, Supervisor tarafından gönderilen
mesajlar, AOC (Assumption of Control), TOC (Transfer of Control) mesajları
görüntülenir. Listenin ilk hanesinde komutların kısaltmaları, ikinci hanesinde ise ilgili
uçuşların çağrı adları görüntülenir.
Listede son 16 ikaz saklanır ve sayfada 8 tane ikaz görüntülenir. Sayfada
görüntülenmeyen komutlar sağ kenardaki kaydırma çubuğu mouse ile tutulup
kaydırılarak görüntülenebilir. Ayrıca bu pencere altından mouse ile tutulup çekilerek
büyültülüp küçültülebilir.
7.9.
ALARM: ALARM LIST
Bu pencerede STCA (Short Term Conflict Alert) ve Emergency, Hijack, Radio failure,
kontrollü trafiğin range dışına çıkması, diğer bir sektörün gönderdiği ikaz ve MRT’nin
çalışma durumu (EMG, RCF, HIJ, OUT, ICM, RAD-ON/OFF) ikazları, görüntülenir.
Herhangi bir alarm durumunda pencere radar ekranı üzerinde otomatik olarak açılır.
70
8. TRANSPARAN PENCERELER
Sistemde ana radar ekranında görüntülenen 5 adet transparan pencere
bulunmaktadır. Bunlar:
FIX (FIX List)
CSL (Coast List)
HLD (Holding List)
SEL (Special Entry List)
FHI (Flight Hooked Information) pencereleridir.
8.1.
FIX Penceresi
FIX penceresi sorumlu olunan sektöre girecek ve sektörden çıkacak IFR uçakları radar
ekranı üzerinde listeler.
FIX penceresi, pencerenin sol üst köşesindeki “-“sembolüne tıklanarak ikonlaştırılabilir.
Ana radar ekranı içerisinde kontrol çubuğundan mouse’un sol tuşuyla tutularak FIX
penceresinin yeri değiştirilebilir. Boş bir FIX penceresi otomatik olarak kapanır.
Pencerenin kontrol çubuğu üzerinde giriş ya da çıkış fixlerinin isimleri ve pencere
içerisindeki uçakların sayısı gürüntülenir.
FIX penceresinde sistem parametresi kadar trafik listelenebilir. Eğer listede bu
parametreden daha fazla sayıda trafik varsa bu trafikler kontrol çubuğunun üzerindeki
yukarı ve aşağı oklar kullanılarak görüntülenebilir.
Kontrol çubuğunun altında “SORT” kısmı vardır buranın yanına mouse’un sol tuşu ile
tıklanarak liste içindeki trafikler çağrı adı, Fixler üzerindeki tahmini zamanları, Fixlerin
alfabetik sırası ya da uçuş seviyelerine göre sıralandırılabilirler.
Bir trafik aktif olunca FIX listesine dahil olur. Sektöre girecek inbound trafiklerin tahmini
giriş zamanları ETO sütununun altında yeşil renkte görüntülenir. Outbound trafiklerin
tahmini zamanları ise mavi renkte görüntülenir. Uçuş planlarındaki değişikliklere göre
FIX listeleri otomatik olarak yenilenir.
FIX listesi LESS ve MORE olmak üzere iki şekilde görüntülenir:
71
MORE taslağında:
ETO
XLV
CALLSIGN
COPT
TYPE
RVSM
REM
= fix üzerindeki tahmini zaman
= çıkış seviyesi
= çağrı adı
= giriş noktası
= uçak tipi
= RVSM Statüsü
= hatırlatıcı (PCO/COO ikazları ve OLDI mesajları)
LESS taslağında:
ETO
COPT
XLV
CALLSIGN
= fix üzerindeki tahmini zaman
= giriş noktası
= çıkış seviyesi
= çağrı adı
Ana radar ekranında görüntülenen FIX listesindeki uçakları sektör giriş noktalarına
göre gruplamak ya da bu grupları tekrar ayırmak mümkündür.
72
Araç Çubuğu üzerindeki Flight Data Menu’deki GROUP SECT. komutuyla tüm giriş ve
çıkış noktalarını tek bir FIX penceresinde birleştirebilirsiniz. Birleştirimiş noktalar yine
Flight Data Menu’den UNGROUP SECT. komutuyla dağıtılabilir. Bu durumda
pencerede görüntülenen kaç tane giriş/çıkış noktası varsa o sayıda FIX penceresi
radar ekranı üzerinde açılacaktır. Örneğin FIX penceresinde TUSYR, NISAP,
KABAN’dan giriş ya da çıkış yapacak trafikler görüntüleniyorsa UNGROUP komutuyla
ekran üzerinde bu noktaları ayrı ayrı gösteren 3 tane FIX pencere açılacaktır.
Birleştirilmiş bir FIX penceresinden istenen giriş/çıkış noktalarını grup içinden ayrı ayrı
ayırmak da mümkündür. FIX penceresinin kontrol çubuğu üzerinde görüntülenen
FIX’lerin üzerine mouse’un orta tuşu ile basınca üzerinde UNGROUP yazan bir
pencere açılır. Pencerinin içinden ayrı görüntülenmek istenen noktanın üzerine mouse
ile tıklanınca bu noktadan giriş/çıkış yapacak trafikler ayrı bir FIX penceresinde
görüntülenir.
Ayrılan pencerelerin kontrol çubuğu üzerindeki “#” sembolü üzerine mouse ile
tıklanırsa FIX penceresi radar ekranı üzerinde belirtlilen fix’in olduğu nokta üzerinde
görüntülenir. Sonradan bu ayrılan pencere radar ekranı üzerinde kontrol çubuğundan
mouse ile tutulup diğer pencerenin içine taşınıp bırakılırsa FIX pencereleri birleştirilmiş
olur.
8.2.
CSL (Coast List) Penceresi
Coast List (CSL) penceresi radar tarafından görüntülenemeyen tanımlı trafikleri ana
radar ekranı üzerinde listeler.
CSL kontrol çubuğundan mouse’un sol tuşu ile tutulup radar ekranı üzerinde istenilen
yere yerleştirilebilir. Kontrol çubuğunun sol üst köşesindeki “-“ sembolüne basılarak
CSL ikonlaştırılabilir.
CSL penceresinde sistem parametresi kadar trafik görüntülenebilir. Eğer CSL içinde
bu parametreden daha fazla sayıda trafik varsa bunlar kontrol çubuğu üzerindeki
aşağı yukarı oklara basılarak görüntülenebilir. Kontrol çubuğunda listedeki trafiklerin
sayısı görüntülenir.
Eğer Coast listesinde hiç uçak yoksa bu pencere otomatik olarak kapanır.
CALLSIGN
SSR
8.3.
= Çağrı adı
= SSR kodu
HLD (Holding List) Penceresi
73
HLD (Holding listesi) listesi holdingdeki IFR uçakları görüntüler.
HLD penceresinde sistem parametresi kadar trafik görüntülenebilir. Eğer HLD içinde
sayısı görüntülenir.
Kontrol çubuğunun sol üst köşesindeki “-“ sembolüne basılarak HLD penceresi
ikonlaştırılabilir.
Pencere üzerindeki SORT bölümüne mouse’un sol tuşu ile tıklanarak liste içindeki
trafikler çağrı adları, Holdingdeki seviyelerine, Holding Fixlerinden çıkış zamanlarına
ya da Holding fixlerin alfabetik sırasına göre sıralandırılabilirler.
HLD penceresinin araç çubuğunda görüntülenen uçakların Holding yaptıkarı fiksler,
FIX penceresinde olduğu gibi üzerlerine mouse’un orta tuşu ile basılarak ayrı
pencerelerde görüntülenebilir.
Bir uçak holding listesine araç çubuğunda Planner Menu’de Holding Orders içindeki
HOL (Holding Insert) komutu kabul edildikten sonra girer. Holdingdeki uçaklar ayrıca
seçildikten sonra LST komutuyla numaralandırılabilinir, numaraları HLD penceresinde
NR sütununun altında görüntülenir. HOC (Holding Cancellation) ya da HOE (Holding
Exit) komutlarıyla birlikte uçak listeden çıkartılır.
HLD penceresinde hiçbir uçak kalmayınca liste otomatik olarak kapanır.
NR
H_FIX
CALLSIGN
CFL
HLDE
AFL
8.4.
= tanıtım numarası (eğer uçak list komutuyla listelenmişse)
= holding fixi
= çağrı adı
= müsaade edilmiş seviye
= holdingden çıkış zamanı
= muhafaza edilen seviye
SEL (Special Entry List) Penceresi
SEL (Special Entry List/Özel Girdi Listesi) penceresinde bir sektör tarafından manuel
olarak (IDENTIFY, FAST IDENTIFY komutlarıyla) tanımlanmış, bir uçuş planı olmayan
trafikler listelenir. SEL penceresi, içinde en az bir uçak olduğunda otomatik olarak ana
radar ekranında görüntülenir.
Bir track bir sektörde tanımlandığı anda o sektörün SEL penceresi içine dahil olur ve
SEL penceresi radar ekranında otomatik olarak görüntülenir. Kontrolün transferinden
74
sonra (Transfer eden sektörün TOC komutu ve diğer sektörün ASSUME komutu ile
trafiği almasıyla) trafik kontrolün transferini alan sektörün SEL listesine geçer ve
transferi yapan sektörün SEL penceresinden kaldırılır.
SEL penceresi radar ekranında önceden tanımlanmış bir noktada görüntülenir ve
kullanıcı tarafından yeri kontrol çubuğundan mouse’un sol tuşu ile tutularak
değiştirilebilir.
SEL penceresinde sistem parametresi kadar trafik görüntülenebilir. Eğer SEL içinde
sayısı görüntülenir. Kontrol çubuğunun sol üst köşesindeki “-“ sembolüne basılarak
SEL penceresi ikonlaştırılabilir.
SEL penceresindeki uçaklar listedeki Inbound zamanına ya da kontrolün transferi
sırasındaki mevcut zamana göre sıralanır.
ETI/ETD/ATT
CALLSIGN
ADEP
ADES
SSR
8.5.
= tahmini inbound zamanı, tahmini kalkış zamanı ya da
transfer sırasındaki mevcut zaman
= çağrı adı
= kalkış meydanı
= gidiş meydanı
= SSR kodu
FHI (Flight Hooked Information) Penceresi
Bu pencerede uçağın çağrı adı, uçak tipi, uçuş statüsü, kalkış, gidiş meydanları,
Mevcut ve müsaade edilmiş seviyesi, tahsis edilmiş sürati ve tırmanma oranı, OLDI
mesajları, ikazlar, hatırlatmalar vb. görüntülenir.
Ana radar ekranı üzerinde ya da herhangi bir uçuş listesinde bir uçak seçildiğinde o
anda uçak kontrol edilen sektör sorumluluğunda olmasa bile radar ekranı üzerinde FHI
penceresi otomatik olarak açılır.
75
Bu pencerede seçilmiş olan uçağın bilgileri görüntülenir. Aynı anda sadece bir uçak
seçilebileceğinden. FHI penceresinde sadece seçilen uçağın bilgisi görüntülenir.
Radar ekranı üzerinde tanımsız bir uçak seçilirse (pending) ya da seçilen uçağın track
sembolüne mouse’un sol tuşu ile tekrar tıklanıp seçili track serbest bırakılırsa FHI
penceresi radar ekranından otomatik olarak kaybolur.
Kontrol çubuğunun sol üst köşesindeki “-“ sembolüne basılarak FHI penceresi
ikonlaştırılabilir. Bu pencere ayrıca mouse ile kontrol çubuğundan tutularak radar
ekranı üzerinde istenilen yere kaydırılabilir.
9. ESB (Electronic Strip Bay)
76
Strip
kontrol
alanı
Strip
sıralama
tuşu
Elektronik
Stripler
Seçilmiş
uçak
ODA penceresinin sağ alt kısmındaki kalp tuşuna mouse ile tıklandığında SETTING
MENU açılır. Bu menüdeki EN/DIS ESB tuşuna tıklandığında radar ekranının sol
kenarında ESB açılır.
ESB’de Departure stripler arka fonları yeşil renkte, Arrival stripler arka fonları
kahverengi renkte, En-route stripler ise arka fonları mavi renkte görüntülenir.
Striplerin sol kenarlarındaki kısım kontrol alanıdır. Bu alana mouse’un sol tuşu ile
tıklandığında strip seçilmiş olur ve çerçevesi beyazlanır. Kontrol alanına mouse’un orta
tuşu ile tıklandığında strip yana kaydırılır ve işaretlenmiş olur.
ESB’nin sol üst kısmındaki kutucuk strip sıralama tuşudur bu alana mouse ile
tıklandığında stripler çağrı isimlerine ya da Inbound fixlerindeki tahminilerine göre
sıralandırılırlar.
Terminated olmuş uçuşlarda Elektronik Stripin üzerine kırmızı bir çizgi çizilir ve belli bir
sistem parametresinden sonra strip tamamen ESB’den düşer.
Başka bir sektörün kontrolünde olan uçuşlar için elektronik stiplerin metin rengi gridir.
77
Sektörün o an kontrolünde olan uçuşlar için elektronik stripin metin rengi beyazdır.
9.1.
ELEKTRONİK STRİP ALANLARI
Bildirim Alanları
 TYPE: Bu alanda uçak tipi görüntülenir.
 SSR Code: Bu alanda ilgili uçuşun transponder kodu görüntülenir.
 DATE: Bu alanda yıl, ay ve gün olarak tarih görüntülenir.
 GSP: Bu alanda uçağın Ground Speed’i görüntülenir.
 PL: Bu alanda İlgili uçağın uçuş planında planladığı seviye görüntülenir.
 FR: Uçuş kurallarının görüntülendiği alandır. Bu alanda “IS”: IFR Scheduled, “IM”: IFR
Military “VG”: VFR General, “VM”: VFR Military uçuşları belirtir.
 8 33: Bu alanda ilgili uçağın 8 33 statüsü görüntülenir. Bu alanda: “Y” 8 33 kanal
aralıklı “E” UHF cihazlı “N” İkisinin de olmadığı durumları belirtir.
 BRNAV: Basic Area Navigation
78
 DEV: Uçuşun trajectory’sinde yatay bir sapma varsa bu alanda sarı renkte “D” harfi ile
görüntülenir.
İşlenilebilir Alanlar:
 DEP: Bu alanda uçağın kalkış meydanı görüntülenir. Bu alan üzerine mouse’un sol
tuşu ile tıklandığında ENR. REROUT penceresi açılır. Bu pencerede route hanesinde
uçağın yolu manuel olarak değiştirilebilir.
 DEST: Bu alanda uçağın gidiş meydanı görüntülenir. Bu alan üzerine mouse’un orta
tuşu ile tıklandığında FLIGHT DATA PAGE açılır.
 CLR: ARR ve DEP stripleri için STAR ve SID’nin görüntülendiği alandır. Bu alan
üzerinde mouse’un sol tuşuna tıklandığında uçuşa göre ARR REROUTING ya da DEP
REROUTING pencereleri açılır. Bu pencerelerden ilgili uçağa kalkış ya da geliş
kleransı verilip, STAR, SID, RWY ve rotası manuel olarak değiştirilebilir.
 FCK: (Formality Check) Bu alan stribi işaretlemek içindir. Bu alana mouse ile
tıklandığında FCK penceresi açılır bu pencerede CONFIRMED ve CANCELLED
seçenekleri vardır. “CONFIRMED” e tıklanarak strip işaretlenebilir ve bu alanda “F”
harfi görüntülenir. İşlemi iptal etmek için menüden “CANCELLED” a tıklanması
gerekmektedir.
 CTOT: Uçağın CTOT’sinin hesaplanıp görüntülendiği alandır. Bu alana mouse ile
tıklandığında CTOT penceresi açılır ve CTOT zamanı manuel olarak girilebilir.
 RWY: Bu alan DEP ve ARR striplerinde pistin görüntülendiği alandır. Departure
striplerinde bu alana mouse ile tıklandığında TAKE OFF report penceresi açılır.
Buradan uçağa kalkış raporu verdirilebilir. ARR striplerinde bu alana mouse ile
tıklandığında ARR REPORT penceresi açılır.
 PKB: (Parking Bay Allocation): ARR ve DEP striplerinde ilgili uçuşa park yeri
numarası tahsis etmek içindir. Bu alana mouse ile tıklandığında PKB menüsü açılır.
Bu menüden park yeri numarası seçilebilir ve bu alanda görüntülenir.
 CFL/PEL: Bu alan kontrol sorumluluğundaki uçuşlar için CFL (Cleared Flight Level)
değerini girmek için, kontrol sorumluluğuna girecek başka sektördeki uçuşlar içinse
PEL (Planned Entry Level) değerini girmek ve komşu sektörle koordinasyon kurmak
içindir.
 XFL: İlgili uçuşun XFL (Exit Flight Level) değerini girmek için kullanılan alandır.
 EST: Uçuşların fixler üzerindeki tahmini zamanlarının görüntülendiği alandır. Rapor
edilmiş fixler strip üzerinde parlak yeşil renkte görüntülenir. Bu alan mouse ile
tıklandığında ESTIMATE REV penceresi açılır. Bu pencerede uçuşun
trajectory’sindeki bir sonraki noktası FIX hanesinde görüntülenir ve buradaki ETO
hanesinden uçağın fix üzerindeki tahminisi düzeltilebilir.
 FIX: Uçuşların trajectory’leri üzerindeki fixlerin görüntülendiği alandır. Bu alan
pozisyon raporu verdirmek için kullanılır. Bu alana mouse ile tıklandığında POS.
79
REPORT penceresi açılır. Bu pencerede uçuşun trajectory’sindeki bir sonraki noktası
FIX hanesinde görüntülenir ve ATO (Actual time over) hanesinde mevcut zaman
görüntülenir. Pencerede ENTER tuşuna tıklanınca belirtilen fix için pozisyon raporu
verdirilir.
 REG: Uçuşların tescil numaralarının bulunduğu alandır. Eğer uçuşun tescil numarası
sistemde kayıtlı değilse bu alan sarı renkte görüntülenir. Bu alana mouse ile
tıklandığında REGISTER NUMBER penceresi açılır. Bu pencereden uçuşun tescil
numarası girilebilir ya da düzeltilebilir.
 TEXT: Uçuşla ilgili bilgi ya da hatırlatma metninin girildiği alandır. Bu alana mouse ile
tıklandığında TEXT penceresi açılır, penceredeki TEXT hanesine 9 karaktere kadar
metin yazılabilir. Yazılan metin strip üzerinde görüntülenir.
 RVSM: Uçuşun RVSM statüsünün görüntülendiği alandır. Bu alanda “W”: RVSM
onaylı “N”: Non-RVSM “S”: Non-RVSM Devlet Uçağı “D”: RVSM statüsünü kaybetmiş
uçakları belirtir.
10. OLDI MESAJLARI
10.1. ABI: Advance Boundary Information Message
80
ABI mesajı aşağıdaki işlemlerin yapılmasını sağlar:
-
Kayıp uçuş planlarının elde edilmesi,
Komşu ATC ünitesi için, trafik bilgilerinin ve değişikliklerin sağlanması,
Temel uçuş planının güncellenmesi,
Radar tracklerinin erken korelasyonu,
Kısa vadeli sektör yoğunluğu değerlendirilmesinin doğru olarak sağlanması.
10.2. ACT: Activate Message
ACT mesajı aşağıdaki işlemlerin yapılmasını sağlar:
-
Kontrolün transferinden önce iki ATC ünitesi arasında uçuş detaylarının iletiminin
otomatik olarak yapılarak sözlü olarak estimate verilmesinin önlenmesi,
Kontrolü devralacak ATC ünitesinde, temel uçuş planı bilgilerinin güncellenerek en
yeni bilginin sağlanması,
Kontrolü devralacak ATC ünitesindeki çalışma pozisyonlarına uçuş planı verilerinin
dağıtımının ve görüntülenmesinin sağlanması,
Kontrolü devralacak ATC ünitesinde korelasyonunun görüntülenmesinin sağlanması,
Kontrolü devralacak ATC ünitesinde transfer koşullarının sağlanması.
10.3. REV: Revision Message
REV mesajı, koordinasyon değişikliğinin, kontrolü devralacak ATC ünitesini
değiştirmeyeceği durumlarda önceden ACT mesajı ile gönderilmiş koordinasyon
verilerindeki değişikliklerin iletilmesini sağlar.
10.4. MAC: Message for Abrogation of Coordination
-
MAC mesajı önceden koordinasyon ya da bildirim gönderilen ATC ünitesine ilgili uçuş
için mesajın iptal olduğunu belirtmek için kullanılır.
MAC mesajı uçuş planında yapılacak yol değişikliği eğer bir sonraki ATC ünitesini
değiştirecekse ya da Kontrolü devredecek ATC ünitesinde sistemdeki uçuş planı iptal
edilirse, Kontrolü devralacak üniteye gönderilir.
10.5. PAC: Preliminary Activate Message
PAC mesajı aşağıdaki işlemlerin yapılmasını sağlar:
-
Bir meydandan kalkış yapacak olan uçağın kalkış zamanı ile COP’a ulaşması arasında
geçecek olan zamanın ACT mesajı iletim parametresinden daha az olduğu
durumlarda bildirimin ve kalkış öncesi koordinasyonunun yapılması.
10.6. LAM: Logical Acknowledgement Message
-
LAM mesajı, iletilen bir mesajın, kontrolü devralacak ünite tarafından alındığını ve
muhafaza edildiğini kontrolü devredecek üniteye bildirilmesini sağlar.
İletimin başarısız olduğu durumlarda bir ikaz alınır.
81
-
İletim başarılı olduğunda mesajın iletildiğine dair bir bildirim uygun çalışma
pozisyonlarında görüntülenir.
10.7. SİSTEMDE OLDI MESAJLARININ YÖNETİMİ
Sistemde OLDI mesajları transparan pencerelerden FHI (Flight Hooked Information
penceresinin sağ alt köşesinde ve de FIX penceresinde REM hanesinde görüntülenir.
Bir sonraki üniteye iletilen mesajlar üç renk ile görüntülenir:
Turkuvaz:
Beyaz:
Turuncu:
OLDI Mesajının iletim sürecidir.
İletim başarılı olduğunda OLDI mesajı beyaz olarak görüntülenir
İletim başarısız olduğunda OLDI mesajı turuncu olarak görüntülenir.
Eğer komşu üniteye giden outbound trafiğe etiket üzerinde bir XFL değeri girilmezse
sistem ACT mesajının tetiklemesini yapmaz ve COP’a belli bir parametre kalınca
etikette COO ikazı görüntülenir. Bu nedenle outbound trafiklere XFL değeri girilmesi
gerekmektedir. COO ikazı ile birlikte yine bir XFL değeri girilmezse track etiketinde
PCO ikazı görüntülenecektir. Bunun nedeni sistemin artık OLDI mesajını
yollayamayacağı koordinasyonun telefon ile yapılması gerektiğidir.
Önceki üniteden gelen OLDI mesajları FHI ve FIX pencerelerinde yavruağzı renkte
görüntülenir. Komşu üniteden gelen trafiklerin kod-çağrı adı korelasyonu ACT
mesajının alımıyla birlikte olur.
Sistem yol değişikliklerinde eğer yol değişikliği bir sonraki üniteyi değiştirecekse MAC
mesajı üretir ve otomatik olarak yollar. MAC mesajının çalışma pozisyonlarında
görüntülendiği bir alan yoktur.
11. UÇUŞ STATÜLERİ
11.1. INACTIVE ( PASSIVE) UÇUŞ STATÜSÜ:
82
FDPS’e yeni bir uçuş uçuş planı (FPL) girildiğinde AFTN’den alındığında ya da FDA
kullanıcısı tarafından girildiğinde, ya da RPL veri tabanından bir RPL etkinleştirildiğinde
“inactive” olarak varsayılır.
Inactive bir uçuş AFTN’den gelen mesajlarla ya da FDA kullanıcılarının komutlarıyla
değişebilir.
Inactive uçuşlar istenildiğinde FDA ve çalışma pozisyonlarında görüntülenebilir.
.
11.2. PENDING ( PRE-ACTIVE) UÇUŞ STATÜSÜ:
FIR içindeki bir meydandan kalkan bir uçak tahmini kalkış zamanından belli bir
parametre (sistem parametresi) pending (pre-active) olur. (otomatik pre-activation)
FIR’a giriş yapacak bir uçuşun aşağıdaki durumlarda otomatik pre-aktivasyonu
gerçekleşir:
- Tahmini Inbound zamanında belli bir parametre öncesinde otomatik
pre-aktivasyonu
- Tranfer eden ATC ünitesinden gelen OLDI (ABI) mesajının alınmasıyla
gerçekleşen pre-aktivasyon
- Çalışma pozisyonlarından ya da FDA pozisyonundan yapılan manuel
pre-aktivasyon
Pending sürecinde sistem tarafından yol dâhilindeki varsayalan SID ve STAR’lar
belirlenir, yol analizi yapılır, sektörler belirlenir ve uçuş bilgileri çalışma pozisyonlarına
dağıtılır.
Pending bir uçuş planı ABI mesajı ile ya da çalışma pozisyonundan manuel olarak
değiştirilebilir.
11.3. ACTIVE (CLEARED) UÇUŞ STATÜSÜ:
FIR içindeki bir meydandan kalkan uçak manuel olarak kalkış kleransının verilmesinden
sonra active olur.
FIR’a giriş yapacak bir uçak transferi yapan ATC ünitesinden gelen OLDI (ACT veya
PAC) mesajıyla, kleransın manuel olarak girilmesiyle ya da FDA pozisyonundan simüle
edilmiş ACT komutuyla active olur.
Çalışma poziyonundan manuel olarak bir track ile eşleştirilmiş indirgenmiş bir uçuş planı
(Identify ya da Fast Identify komutlarıyla girilmiş) direkt olarak active olur (indirgenmiş
uçuş planı trajectory’si olmayan uçuş planıdır).
Active uçuş sürecinde sistem tarafından yol dâhilindeki mevcut SID ve STAR’lar
belirlenir, SSR kod tahsis edilir, yeni yol analizi yapılır, trajectory hesaplaması yapılır,
sektörler belirlenir, yenilenmiş uçuş bilgileri çalışma pozisyonlarına dağıtılır, uçuş
planları radar trackleri ile eşleştirilir, kağıt stripler bastırılır.
Active bir uçuş planı çalışma pozisyonundan manuel olarak değiştirilebilir.
11.4. LIVE UÇUŞ STATÜSÜ:
Bir uçuş planı track ile eşleştiğinde FDPS, RDPS’den aldığı track bilgilerini işleyerek
otomatik olarak pozisyon raporlarını (kalkış raporları, inbound raporları, fix raporları)
gerçekleştirir.
83
Bir uçuş ilk pozisyon raporundan sonra (kalkış uçuşlarında take-off raporu, en-route
uçuşlarda inbound raporu) Live olur.
Live uçuş sürecinde yeni yol analizi yapılır, yeni trajectory hesaplaması yapılır (yol
değişikliklerinde), sektörler belirlenir (yol değişikliklerinde), yenilenmiş uçuş bilgileri
çalışma pozisyonlarına dağıtılır.
11.5. TERMINATED UÇUŞ STATÜSÜ:
İniş trafiklerine iniş raporu komutu girildiğinde uçuş otomatik olarak terminated olur,
Outbound uçuşlarda son fix rapor edildikten sonra uçuş terminated olur. Uçuş sistemde
Fight Termination komutu ile de termine edilebilir.
11.6. UÇUŞ İPTALİ:
Bir uçuş Flight Cancellation komutu ile manuel olarak iptal edilebilir.
Terminated statüdeki bir uçuşun belirli bir sistem parametresinden sonra iptali
gerçekeştirilir ve FDP veritabanından kaldırılır.
Eğer bir iniş ya da outbound raporu sağlanamamışsa, FDP uçuşun tahmini iniş ya da
Outbound zamanından belirli bir parametre sonra uçuşu iptal eder.
11.7. UÇUŞ STATÜSÜ TANIMLAMALARI:
Uçuş statüleri çalışma pozisyonlarında aşağıdaki kısaltmalar ile görüntülenir:
IN
PN
AE
AA
LE
LT
LA
TL
TE
AV
LV
=Inactive
=Pending
=Active En-route
=Active Arrival
=Live En-route
=Live in TMA
=Live in Approach
=Terminal Landing
=Terminal Exit
=VFR Active
=VFR Live
12. RADAR EKRANINDA GÖRÜNTÜLENEN TRACK SEMBOLLERİ
84
Pending track (tanımsız track) gri renkte görüntülenir.
Plot : Plotlar sistemde yeşil renkte görüntülenir.
Sistemde duplicated (double) tanımsız bir track tanımlanmaya çalışılırsa
sistem bu track için tanımlama yapmaz ve double olan trackler ilgili sektörde
magenta rengi ile görüntülenir. Doğru olan track Correlate komutu ile
eşleştirilir.
Nearby track: Sektörü ilgilendirmeyecek ya da ilgilendirecek fakat halen AIS
(Advanced Information Status) aşamasına gelmemiş tanımlı track etiketleri gri
Tentative: Radarın track ile çağrı adınin ilk olarak korelasyonunu yaptığı
andaki görüntüdür. Track etiketinde uçağın çağrı adı parlak yeşil renkte
görüntülenir.
AIS track (Advanced Information Status): Sektörü ilgilendirecek trafikler 15
dakika öncesinde yavruağzı renkte görüntülenir.
Controlled Track: Sektörün kontrolü altındaki trafikler beyaz renkte
görüntülenir.
Hand-over Sending: Transfer konumu karşı taraf “Assume” işlemini yapana
kadar, track transfer işlemini yapan sektörde turkuvaz renkte görüntülenir.
Hand-over receiving: Transfer konumu transferi alacak olan sektör “Assume”
işlemini yapana kadar track etiketini parlak yeşil renkte görür.
85
Notified track: Trafiğin transferi yapılmış, assume edilmiş fakat halen sektör
sınırından çıkmamış ise çağla yeşili renkte görüntülenir.
VFR Askeri trafiklerin track etiketinde çağrı isimleri turuncu renkte görüntülenir.
VFR Sivil trafiklerin track etiketinde çağrı isimleri soluk sarı renkte görüntülenir.
PSR sembolü
SSR sembolü
SSR + PSR ( combined )
Non – RVSM trafik RVSM hava sahasında uçarken olan radar görüntüsü
By-pass modda PSR görüntüsü
By-pass modda SSR görüntüsü
By-pass moda PSR+SSR görüntüsü
13. RADAR EKRANINDA GÖRÜNTÜLENEN SEMBOLLER
Sembol
Açıklama
86
○
◊
X
Primary track
Primary plot
Secondary track
Secondary plot
■
Combined track
Combined plot
▬
DBC komutu ile filtrelenmiş track
DBC komutu ile filtrelenmiş plot
Interconsole sembolü
Track history dot
Plot history dot
HLO komutu ile filtrelenmiş track
HLO komutu ile filtrelenmiş plot
Seçilmiş track sembolü
Squawk Ident sembolü
Navigated track
-------
Final coast statüsü
Track with duplicated SSR code
Zorunlu rapor noktası
Rapor noktası
Locator
NDB
TACAN
VOR
VORTAC
DME
VOR/DME
87

CWP Kullanıcı El Kitabı - dhmi

Transkript

Benzer belgeler

TURKEY AIS AIC B Serisi 05/12 26 MART 2012

telve 17 - Turkish Society of Canada

Havadan Görüntüleme Sistemleri Güvenlik