ii_ii. - Ankara İl Sağlık Müdürlüğü
Transkript
ii_ii. - Ankara İl Sağlık Müdürlüğü
. 0,°""'E"~c """'~,~ , ."' ~ - ii_ii." AÞý SONRASýÝSTENMEYEN ETKÝ ÝZLEME SÝSTEMÝ GÝRÝþ i ~" , " Baðýþýklama hizmetleri, bebekleri,çocuklarýya da eriþkinleri, enfeksiyonayakalanma riskinin en yüksekolduðu dönemdenönceaþýlayarakbu hastalýklarayakalanmalarýný önlemek amacýile yürütülenönemli bir temel saðlýkhizmetidir. Geniþletilmiþ BaðýþýklamaProgramý (GBP), Boðmaca,Difteri, Tetanoz,Kýzamýk, Kýzamýkçýk, Kabakulak, Tüberküloz, Poliomyelit, Hepatit B, Hemofilus influenza tip b'ye baðlý hastalýklarile Streptokokus pnömoniya'ya baðlý invaziv pnömokokal hastalýklarýn morbidite ve mortalitesini azaltarakbu hastalýklarýkontrol altýnaalmak ve hatta tamamen ortadan kaldýrmak amacý ile hassasyaþ gruplarýna,enfeksiyona yakalanmalarýndanönce ulaþýpbaðýþýklanmalarýný saðlamakiçin yapýlanaþýlamahizmetlerini içerir. Aþýlamahýzlarýnýn,aþýnýnkabul edilebilirliðin ve hizmet kalitesinin artýrýlmasý 'için; istenmeyenetki izleme sistemi,baðýþýklama programlarýnýn vazgeçilmezbir parçasýdýr. Aþýlarçok güvenilir maddelerdir.Üretim ve daðýtýmaþamalarýnda çok sýkýkontrolden geçmektedirler.Ülkemizde kullanýlanaþýlar,Dünya SaðlýkÖrgütü (DSÖ) tarafýndanönerilen ve onaylananGMP (Ýyi Üretim Prosedürleri) kurallarýnauygun üretilmiþ ve uluslararasý referanslaboratuarlarýnda test edilmiþ olan aþýlardýr.Ayrýca,kullanýlacakaþýlarteslim alýnýp sahadakullanýma~unulmadanönce,Ulusal referanslaboratuarlarýmýzda da test edilmekteve uygunolduðukanýtlananaþýlarýn kabulü yapýlmaktadýr. Aþýlamasonrasýsýklýklahafif, oldukça nadir olarak da yaþamýtehdit edecekkadar ciddi istenmeyen etkiler gözlenebilir. Saðlýk personelinin büyük bir çoðunluðu, meslek hayatlarýsüresinceciddi bir istenmeyenetki ile karþýlaþmayabilirler. Ancak, karþýlaþtýklarý zamanda yapmalarýgerekenlerkonusundayeterli eðitim ve bilgiye sahipolmalýdýrlar. Unutulmamalýdýrki; hemen her durumda, kiþilerin aþýile korunabilir hastalýklara yakalanmave bu hastalýðabaðlý nedenlerle ölme ya da sakat kalma olasýlýðý,aþýlamaile oluþabilecekistenmeyenetkilerin görülmeolasý1.ýðý ile karþýlaþtýrýlamayacak kadarfazladýr. Bunurý1a birlikte; aþýlamasonrasýgeliþenistenmeyenetkiler, ebeveynleriçocuklarýnýn daha sonraki aþýlarýnýyaptýrmamayayöneltebilmekte ve eksik aþýlýçocuklarýn aþý ile korunabilirhastalýklarayakalanmasýna, ciddi þekilde hastaolmasýnave hatta ölÜmüneneden olabilmektedir.Bu nedenle; aþýyabaðlý istenmeyenetki izleme sistemi halkýn baðýþýklama programýna olan güvenininkorunmasýaçýsýndan da önemtaþýmaktadýr. Daimi Genelge, kapsamýnda uygulanan aþýlar (özel aþýlar dahil) sonrasý geliþenBu istenmeyen etkilerinGBP sürveyansýný yürütmek üzere hazýrlanmýþtýr. Ayrýca, rutin uygulamayaçeþitli nedenlerleeklenebilecekdiðer aþýlarsonrasýgeliþenistenmeyenetkilerin izlemi debu Daimi Genelgekapsamýna alýnacaktýr. Aþý SonrasýÝstenmeyenEtki (ASÝE): Aþý uygulananbir kiþide, aþýsonrasýortaya çýkan,bilinen aþýyan etkisi ya da aþý ya baðlýolduðu düþünülenherhangibir istenmeyentýbbi olaydýr. AsÝE izleme sisteminin temel amacý;aþýlamahizmetinin kalitesini iyileþtirmek ve aþýlamanýn kabul edilebilirliðini arttýrmaktýr.Bu amacaulaþmadauygulanacakstratejiler; 1. Meydana gelen istenmeyen olgularý düzenli olarak izlemek, analiz etmek ve yorumlamak, 2. Ciddi istenmeyenetkiler görüldüðündebunlarýnaþýyabaðlýolup olmadýðýný ortaya koymak, 3. Programuygulamahatalarýnanedenolan sorunlaramüdahaleetmek, 4. Aþýyan etkilerinde bekleneninüzerindebir yükseliþgörülürsemüdahaleetmek, i DAÝMÝGENELGE i c-, ,"'., "~:,"" -i;; i .i~iiiii~"~-- -" ..-~"'C I~ '. - .:~~~~ 5. Müdahalelerve uygun iletiþim kanallarýile halkýn aþýlamaprogramýnagüvenini saðlamakolarak belirlenmiþtir. 1. AÞý'SONRASýÝSTENMEYEN ETKÝLER VE NEDENLERÝ ASÝE'ler bazý vakalarda aþýnýnkendisine, bazýlarýndaise aþýnýnuygulanmasý sýrasýndaki hatalarabaðlýolabileceðigibi, aþýya da uygulamaile ilgisiz de olabilir. r Bu nedenleASÝE'lerbeþgruptatoplanmaktadýr: 1. Aþýyan etkisi 2. Program uygulama hatalarý (aþýnýnüretim, daðýtýmve uygulanmasýsýrasýnda ortayaçýkabilecekhatalar) 4. 3. Enjeksiyon Rastlantýsal reaksiyonu ,~ ~ 5. Bilinmeyen 1.1.AþýYan Etkisi Aþýlar yýllardýr bulaþýcýhastalýklarýönlemek için kullanýlmakta ve çok güvenilir olduklarýbilinmektedir. Aþýnýnkendi özelliklerine ve bileþenlerinebaðlýolarak ortaya çýkan yan etkiler genelliklehafiftir. Ciddi yan etkiler ise oldukçanadir görülmektedir. Ciddi AsÝE: Ölüm, sakatlýk,konjenital anomalÝile sonuçlananveya hastanedeyatýþ gerektirenASÝE'dir. GBP kapsamýnda yer alan aþýlarýnyan etkileri ve yaklaþýmönerileri Tablo 1 ve Tablo 2' de ozetlenmiþtir. Tablo 1. SýkGörülen,HafifYan Etkilerve Yaklaþým Önerileri Aþý Lokal reaksiyon(aðrý,þiþlik, _'\ kýzarýklýk, 38 t oC' b yý. geçen aeþ BCG % 90- 95 _: D~BT-IPAHýb % 20-40 % 3-5 -%10* Td /DTffT OPA He atit-B P KKK*** - - %10 % 20-40 - . %25 < %1** - %1-6 eriþkinde%15, çocukta% 5 %10 %5-15 Hib % 5-15 %2-10 KPA %10-20 %5döküntü,.<%1 artralji,<%1lenfadenopati, <%1-5 parotýt %10-20**** %10-20 OPA: Oral Polio Aþýsý ÝPA:ÝnaktifPolioAþýsý KKK: Kýzamýk,Kýzamýkçýk, KabakulakAþýsý KPA: Konjuge PnömokokAþýsý a Aþýyerinesoðukuygulama,parasetamol b Ekstrasývýverme,ýlýkpansumanuygulama, parasetamol c Ekstrasývýverme,parasetamol *Lokal reaksiyonlarrapeldozlarda%50-85'e kadarçýkabilir. ** Sistemik belirtiler ishal, baþaðrýsýve/veya kas aðrýsý,uyku hali, iþtahsýzlýkþeklinde olabilir. DAIMIGENELGE - - <%1 DaBT: Difteri, Aselülerboðmaca,TetanozAþýsý Td: EriþkinTipi Difteri-TetanozAþýsý DT: ÇocukTipi Difteri-TetanozAþýsý Hib: HemofilusInfluenzatip b Aþýsý I Huzursuzluk, kýrgýnlýkve sistemik belirtiler c 2 - - , ~ '; , ::- *** Kýzamýkçýk aþýlamasýný takiben en sýk görülen ASÝE'ler;ateþ,lenfadenopati,döküntü, boðazve baþaðrýsýþeklindehafif kýzamýkçýk tablosu ve artraljidiroArtrit ve artralji yalnýzcaduyarlýkiþilerde dahayaygýnolarak yetiþkinlerdeözellikle kadýnlardagözlenir. Artralji çocuklarda <% 1 görülürken adolesanve yetiþkin kadýnlarda %25 sýklýktagörülmektedir. Kullanýlan kabakulak suþunabaðlý deðiþensýklýklardaparotit görülebilir. ****Ateþ sýklýðý,prematürelerdeve düþük doðum aðýrlýklýbebeklerdezamanýndadoðan bebeklere göre daha fazla olup çoðu zaman 39°C üzerindedir o Tablo 2, Nadir Görülen,Ciddi Yan Etkiler Aþi Reaks'ýyon - BCG Lenfadenit - 2 hafta-6 ay - BCGOsteiti - 1-12ay - Yaygýn BCGenfeksiyonu - 1-12ay - 3 saattenfazla sürençýðlýk - 0-24saat D BT-IPA-H'bF a i DaBT, Td/DTITT (Tetanozbileþenine baðlý) - - - tarzýnda durdurulamayan aðlama QPA I kl'& K b k ýý~~mý , Ka a Nka kJ ve b' ýzamý l . Çýb ~ I ) i eþeome ag i 100-1000 - 1-700 - 2 -' 0-4800 0-290 0-470 - Anaftaksi Ensefalopati Apne- Bradikardif Brakial n~vrit Anaftaksý 0-1saat 0-7gün 0-24saat 2-28gün 0-1saat - 0-1 - 0-1 - - Sterý l apse CiddilokalreaksiyonÖ - - Aþýya baðlýparalitik -. 4-30gün O - Anaftaksi ,cÝ - 0-72saat 0-24saat - - (risk ilk dozda,eriþkinlerdeve immünyetmezliðiolanlarda daha yüksektir). Hepatit-B 1 milyon Sýkll21 dozda . 2örülme Konvülsiyon Hipotonikhiporesponsif atak - poliomyelit KKK (K Ortaya ÇýkýÞ süresi 1-6 haft a 0-2gün (temasizlarda 4- 75gün) - -- 5-10. 1-6 6 1O - 0-10.000 - 0.70(ilk doz) - 0.11-0.16 (sonraki dozlarda) - 0.13 (temasizlarda) -- Febril konvülsiyonl Irombos~~3penil - 0-1saat -- 5-12 gün 1-6hafta - Anaftaksý - 0-1saat - O-I - 1-3hafta - Iarda nadýr, . Çocuk - Ensefalopati/Ensefalitl Aseptik menenjir .3 - Artrýt Hib Bildirimiyoktur KPA Konvülsiyon - 5-15gün - 15-21 gün -0-72saat - 1-2 -- 33 333 - ,,: ,;;~ '. ~ 0-1 1-1000n ancak adoIesan ve kadýnlarda 100.000 - Nadir r Aðýrlýklý olarak DaBI bileþenine baðlýdýr. f Prematüre bebeklerde görülebilir. ÖÖzellikle çok sayýdapekiþtirme dozu alanlarda bildirilmiþtir. n Kullanýlan aþýsuþunabaðlý olarak görülme sýklýðýdeðiþmektedir. & KKK aþýsýantijenlerine ve reaksiyonlara verilmiþ olan üst numaralar antijene özel aþýyan etkisini göstermektedir. DAÝMÝGENELGE 3 . 1.2. Program Uygulama Hatalarý (AþýnýnÜretim, Daðýtýmve UygulanmasýSýrasýnda Ortaya ÇýkabilecekHatalar) Aþýlarýnüretimi, daðýtýmý ya da uygulanmasýsýrasýnda yapýlanhatalarabaðlýolarak ortaya çýkanistenmeyenetkiler bu grupta toplarýmaktadýr. Bu gruptaki etkiler, gerçek yan etkilerdenbiraz dahasýkgörülmeleri ve önlenebilir olmalarýaçýsýndan önemtaþýmaktadýr. Bu tip etkiler, genellikle, aþýuygulayankiþi, aþýuygulanansaðlýkkuruluþundaaþýnýn saklanmasý veya uygun olarak hazýrlarlmamýþ ya da kontamineolmuþ tek bir flakona baðlý olarak görülür ve kümelenmegösterebilir. Birden çok flakonun etkilendiði durumlar da söz konusu olabilir (örn: taþýma sýrasýndadonmaya maruz kalmýþ aþýlar nedeniyle lokal reaksiyonlardaartýþ). En sýk görülen uygulama hatasý, steril olmayan enjeksiyonun neden olduðu enfeksiyondur . Enfeksiyon lokal olarak (örn: süpürasyon,apse) ortaya çýkabileceðigibi; sistemik hastalýða(örn: sepsis,toksik þok sendromu)da ned~nolabilir. Bazýprogram hatalarýnabaðlý istenmeyenetkiler Tablo 3'te özetlenmiþtir. Tablo 3. SýkGörülenHatalarve NedenolduklarýASÝE'ler Program hatasý ASIE Steril olmayanenjeksiyon: Enfeksiyon . Steril olmayan enjektör ya da (örn: enjeksiyonyerindelokal enjektöriðnesi süpürasyon,apse,selülit, sistemik . . Kontamine aþýya da sulandýrýcý Aþýnýn imha edilmesi istenen enfeksiyon, sepsis, toksik þok sendromu, kan yoluyla bulaþan süreden fazlakullanýlmasý virüslerinbulaþmasý). Aþýnýn yanlýþ hazýrlanmasý . .. Kullanýlmadan önce yeterince çalkalanmamasý Yanlýþsulandýrýcý kullanýlmasý Aþý ya da sulandýrýcýnýn yerine baþkamadde(ilaç) kullanýlmasý q i > Lokal reaksiyon veya abse Kullanýlan maddenýn .. (ýlacýn) etkýsý .. Kontrendikasyonlara dikkat edilmemesi c=:~ Önlenebilirciddi hastalýk Yanlýþyere enjeksiyon . BCG aþýsýnýnintradermal yerine subkü~an uygulanmasý Lokal reaksýyonya da apse . Q . Toksoýd aþýlarýn(DaBT / Td / DT / TT) yüzeyeluygularýmasý Bazen üretim, daðýtýmve uygulama hatalarýnabaðlý olarak ortaya çýkan belirtiler muhtemel nedeni belirlemeye yardýmcý olabilir. Örneðin; kontamine (genellikle Staphylococcusaureus ile) bir aþý uygularýmýþolan bebek/çocuk birkaç saat içinde hastalanabilirve lokal hassasiyet,doku infiltrasyonu, kusma,ishal, siyanoz ve yüksek ateþ görülebilir. Eðer, aþýflakonuna ulaþýlabilirse,flakonun bakteriyolojik olarak test edilmesi enfeksiyon kaynaðýnýbelirler ve program uygulama hatasýnabaðlý AsÝE olduðunu kesinleþtirebilir. SaptananAsÝE vakalarýnýnpek çoðu, daðýtýmve/veya uygulama hatasýnedeniyle ortayaçýkabileceðinden ve genellikle önlenebilir olduðundan;veri analizindeilk aþamaaþýnýn DAÝMÝGENELGE 4 . depolanmasý, daðýtýmý, saðlýkkuruluþundasaklanmasý, hazýrlanmasý ve uygulanmasýsýrasýnda hata olup olmadýðýnýnaraþtýrýlmasýdýr. . Bu nedenle;ASÝE'nin potansiyel nedeni olarak aþaðýdasýralananolasýnedenlerin araþtýrýlmasý gerekmektedir: - Bir seferde gerekli dozdanfazla uygulama - Yanlýþaþýuygulama - Yanlýþyere (gluteal bölge vb.) ya da yanlýþteknikle (intramusküleryerine subkutan - vb.) aþýuygulama Steril olmayanenjektörve iðne kullanma - Yanlýþ sulandýrýcýkullanma - Yanlýþmiktardasulandýrýcý kullanma Aþýyýyanlýþhazýrlama Aþýya da sulandýrýcý yerine farklý madde(ilaç) kullanma - - - Kontamine aþýya da sulandýrýcýkullanma Aþýyýyanlýþdepolama, yanlýþ taþýma Kontrendikasyonlarý dikkate almama Bu tip hatalarýnöhlenmesiiçin; 1. Aþýlaruygulanmadanönceüzerindekietiket bilgileri mutlaka kontrol edilmelidir 2. Aþýlarüretici firýnanýnsaðladýðý sulandýrýcýlarla hazýrlanmalýdýr. 3. Aþýlar Geniþletilmiþ Baðýþýklama Programý Genelgesinde belirtilen kullaným sürelerininsonundaimha edilmelidir. 4. Kontrendikasyonsorgulamasý mutlakayapýlmalýdýr. 5. Aþýnýnkonulduðubuzdolabýnabaþkailaç veya maddekonmamalý,miadýdolmuþaþý tlakonlarýbuzdolabýndan uzaklaþtýrýlmalýdýr. 6. Aþýuygulanmasýnda görevalan personeleðitilmeli ve denetlenmelidir. 7. ASÝE'ye neden olan program hatasýnýbulmaya yönelik olarak dikkatli bir epidemiyolojikaraþtýrýna yapýlmalýve hatadüzeltilmelidir. 1.3. Enjeksiyon Reaksiyonu Kiþiler ya da gruplar, aþýya da içeriði ile ilgisiz olarak sadeceenjeksiyonakarþý reaksiyongösterebilirler.Bayýlma,beþyaþüzeri gruptasýkgörülebilir. Bayýlankiþiyi sýrtüstü yatýrýpayaklarýný yukarýkaldýrýnakyeterlidir ve genelliklebunun dýþýnda bir tedavi gerekmez. Enjeksiyon nedenli anksiyeteyebaðlý hiperventilasyon;baþ dönmesi, kulak çýnlamasý, aðýz çevresindeya da ellerde titreme gibi spesifik semptomlarortaya çýkabilir. Çok nadir olarak konvülsiyon da görülebilir. Üst ve alt solunum yolunda obstrüksiyon bulgularýnýnve cilt bulgularýnýnolmamasýenjeksiyonreaksiyonulehinedir. Tüm bu etkiler aþýyadeðil enjeksiyonabaðlýdýr.Bazý durumlarda (özellikle okul aþýlamalarýnda) bayýlanbir kiþinin görüntüsü"toplu simülasyona"(toplu korku ve bayýlma) neden olabilir. Aþýlamahakkýndaaçýk ve anlaþýlýrbir bilgilendirýne, sakin ve güvenli bir uygulamaanksiyeteyi,dolayýsýylada bu tip olaylarýngörülmeihtimalini azaltacaktýr. 1.4. Rastlantýsal Genellikle,aþýsonrasýortaya çýkantüm istenmeyentýbbi olaylarýnaþýya da program hatasýna baðlýolduðudüþünüIsede; bu olaylarýnbir kýsmýtamamenrastlantýsalolabilir. Aþýlamasýrasýnda veya sonrasýnda ortayaçýkanancakaþýlamaile hiçbir ilgisi olmayan týbbi olaylar bu grupta yer almaktadýr.Aþýlamasonrasýgörülen bir týbbi olayaþý yan etkisi olabileceðigibi; rastlantýsalolarakortaya çýkanbaþkabir nedenede baðlýolabilir Ancak,bu durum genellikle aþýyaatfedilir ve yanlýþolarak aþýsuçlanabilir.Bu olaylarýnözellikle fazla sayýdakiþinin aþýlandýðý kampanyalardaortayaçýkmaihtimali yüksektir. DAÝMÝGENELGE 5 , Rastlantýsalolaylann ne kadar görüleceði, aþýlanacakkiþi sayýsý,yaþ grubu ve bu olaylann sözkonusutoplumdanormaldegörülmesýklýðý ile tahmin edilebilir. Bu tip durumlar ile karþýlaþýldýðýnda; aile ile mutlaka görüþülmeli ve sözü edilen durumun aþýuygulanmasýile bir ilgisi olmadýðýanlatýlmalýdýr. Bu þekilde bir vaka ile karþýlaþýldýðýnda, vakanýntedavisi baþlatýlýrve gerekli ise sevk edilir. 1.5. Bilinmeyen Aþý uygulanmasýndan sonra ortaya çýkan,aile ya da hekim tarafýndanaþýyabaðlý olabileceðidüþünülen,aþýdýþýnda baþkabir nedeningösterilemediði,bilinen aþýyan etkisi ya daprogramhatasýolmayanciddi hastalanýna, ölüm ya da kümelenýnegösterendurumlardýr. Kümelenme; Görülme zamaný, aþý uygulanan birim/uygulayan kiþi veya ikamet yeri açýsýndan ortak. özellikler gösterenveya aynýaþýnýnuygulandýðýkiþilerde beklenendenfazla . sayýdaaynýASIE'nýnortayaçýkmasýdýr. Bu gibi durumlar AsÝE DanýþmaKurulu'nda incelendikten sonra nedene göre sýnýflandýrýlýr. 2. AÞý SONRASýÝSTENMEYEN ETKÝLERÝN SAPTANMASI VE BÝLDÝRÝMÝ AsÝEbildirimi; 1. Aþýlamaçalýþmalarýnda görevalan saðlýkpersoneli, 2. Saðlýkkuruluþlanndaçalýþansaðlýkpersoneli, 3. Aileler ve toplumundiðer üyeleri tarafýndanyapýlabilir. AsÝEBildirim SistemiÞemasýEk 1'de gösterilmiþtir. Aile veya hekim dýþý saðlýk personelinin AsÝE'den þüphelendiði durumlarda, deðerlendirme hekim tarafýndan yapýlýr. Hekim dýþý personel bu tip bir vaka ile karþýlaþtýðýnda; birlikte çalýþtýðý hekimehaberverir ve vaka birlikte deðerlendirilir. Tüm saðlýk çalýþanlan ASÝE'leri tanýyabilecekþekilde vaka tanýmlarýnýve ne yapýlmasýgerektiðini bilmelidir. Mevcut tabloya neden olan ve altta yatabilecek diðer nedenler araþtýrýlýr. Aþý yapan personel, aileler ve toplumUn diðer üyelerini aþýlamasonrasýne tür reaksiyonlargörülebileceðive hangi durumlardabir saðlýkkuruluþunabaþvurmalarý gerektiði konulannda bilgilendirir. Bu bilgiler, kiþilerin huzursuzluðunuazaltacak ve daha ciddi problemlerintanýnmasýna yardýmcýolacaktýr. 2.1. AsÝE ÝzlemeSistemi KapsamýndaBildirilmesi Gereken ÝstenmeyenEtkiler AsÝE ÝzlemeSistemi'ne dahilolup bildirimi yapýlacakolan ASÝE'ler Tablo 4'te gösterilmiþtir. DAÝMÝGENELGE 6 Tablo 4. ÝzlemeSistemine DahilOlan AsÝE'ler 1. Lokal danson ýdanson þýdansonra a a- ýkan ýkan ay ýçýne ortaya Ci En Len a ený tkiler -75 Paralitik poliomiyelit "n, 2 Konvülsiyon "n Ensefalopati/Ensefalit nde E ün Brakial Nevrit an Di er araliziler i A septý " k menenjýt "" kan buþý an sQnra saa ýçýne o aya çý an deri D " . - - ý aþýsýn an sonra saa ~ I \ o nseýa opatý ~ Anaftaksi Toksik ok Sendromu Ak ut aIIerjý '" k reaksýyon " Iar H ýpotom ' "k h - ýporesponsý f atak , O itopeni radikardi CO enfeksiyonu eiti Zaman sýnýrýolmaksýzýn Yukarýdasunulanhastalýklarharicindesaðlýk personeliya da toplum tarafýndanaþýlamayla ilgisi olduðudüþünülen; a) Ciddi olgular* b ) K ume "" Ienme, " c) Toplumdaciddi kaygýya da olumsuzpropaganda nedeniolan durumlarAsÝEkapsamýnda incelenmelidir" *Ciddi AsÝE: Ölüm, sakatlýk,konjenital anomali ile sonuçlananveya hastanedeyatýþgerektiren ASÝE'diro Bu kapsamdakitüm istenmeyenetkiler Ek 2' de sunulanvaka tanýmlarýna uygunluðu deðerlendirilerekbildirilmelidir" DAÝMÝGENELGE 7 2.2. AsÝEÝzlemeSistemi KapsamýndaBildirimi GerekmeyenÝstenmeyenEtkiler: a. Hafif Ýstenmeyenetkiler: Saðlýkpersonelidöküntü, hafif ateþ,enjeksiyonyerinde hafif kýzarýklýk,aðrý,parotit gibi ASÝE'lerlekarþýlaþtýðýnda aileyi bilgilendirir, semptomatik tedavi önerilerinde (enjeksiyon yerine soðuk uygulama, hafif ateþ ve/veya aðrý varlýðýnda parasetamoltürevi aðrýkesici-ateþdüþürücüvb.) bulunur. b. Enjeksiyon Reaksiyonu Bu gibi durumlarýnbildirimi yapýlmayacaktýr. 2.3. AsÝE ile KarþýlaþanSaðlýkPersoneli Tarafýndan YapýlmasýGerekenler Hekim, deðerlendirdiði ve bildirilmesi gereken her ASÝE vakasý için bir AsÝE Bildirim ve ÝncelemeFormu (Ek 3) dolduracak ve vakanýn sahadaki incelemesinin yapýlabilmesiiçin 24 .saat içinde il AsÝE Ýzlem Sorumlusu'na haber verip formun bir kopyasýný iletecektir.AsÝEvakasýciddi ise,kümelenmevar ise ya da toplumdaciddi kaygýya da olumsuzpropagandanedeni olan bir durum ise, acilolarak ir AsÝEizlem Sorumlusu'na haberverecektir. Hekim, bu sýradahastanýntedavisinebaþlayacak,gerekli ise hastayýsevk edecekve aile ile görüþecektir.Aile ile görüþmede,form için gerekli bilgileri alacak ve aileyi bilgilendirecektir (Ek 4). Aileler ve toplumla iletiþim, AsÝE izlem Sisteminin önemli ve vazgeçilmezbir parçasýdýr. Aþý uygulayantüm saðlýkkuruluþlarýndanAsÝE vakasýgörülmediði durumda,aylýk olarak Ýl SaðlýkMüdürlüðü'ne yazý ile "AsÝE vakasýgörülmemiþtir" þeklinde sýfýrvaka bildirimi yapýlýr. 2.4. ÝlAsiE izlem Sorumlusu Tarafýndan YapýlmasýGerekenler Ýl Saðlýk Müdürlüðünde BuIaþýcýHastalýklar Þube Müdürü, Ýl AsÝE izlem Sorumlusudur.Ancak gerekli durumlarda baþkabir hekim de görevlendirilebilir. Ýl AsÝE ÝzlemSorumlusubu görevini yürütürkenÝlAsiE DanýþmaKurulu ile birlikte çalýþýr. ÝlAsÝEÝzlemSorumlusu: a. Ekibi ile birlikte sisteminuygun yürütülmesindensorumludur. b. Hekimler tarafýndanbildirilen vakalarýninceleme ve bildirim formundaki eksik kýsýmlarýn tamamlanmasýný saðlar. c. Ciddi, kümelenmeya da toplumda ciddi kaygýya da olumsuz propagandanedeni olan durumlardaacilolarak SaðlýkBakanlýðýTemel SaðlýkHizmetleri GenelMüdürlüðü ile temasageçerve birlikte durum deðerlendirmesiyaparakdurumauygun tedbirleri alýr. d. AsÝEvakasýbildirildiðinde vakit kaybetmedenaraþtýrmabaþlatýr.ÝlAsiE Danýþma Kurulu ile birlikte deðerlendirmesiniyapar. Vaka araþtýrmasý sonucunda,saptananAsÝE vakasýnýn nedeniniÝlAsÝE DanýþmaKurulu ile birlikte belirler, sýnýflamasýný yaparve rapor hazýrlar(Ek 5,6).AsÝEvakasýnýnsýnýflamasýný, Tablo 5'e göre yapar. DAÝMÝGENELGE 8 -rr- . Tablo 5. Vaka Sýnýflamasý Vaka Sýnýflamasý K . IK tl Ol Aþýnýnuygulanmasýndan uygunsüresonraortayaçýkanve diðer esýn uvve e asý. hastalýk,ýlaç/maddekullanýmýnýn olmadýðýdurumlar. v Ol Z asý f 1 ayý o asý Aþýnýn uygulanmasýndan uygun süre sonra ortaya çýkan ve diðer hastalýk, ilaç/madde kullanýmý ile açýklanamayan durumlar. a. Aþýnýnuygulanmasýndan uygun süresonraortayaçýkanancak aynýzamandadiðer hastalýkveya ilaç/maddekullanýmýile de ortayaçýkabilecekdurumlar. b. Aþýnýn uygulanmasýndan uygun süresonraortayaçýkanancak U 1 d v.ý yum u egý aþýile iliþkilendirilemeyen,sonucunbaþkabir nedenle açýklanabildiðidurumlar. Aþýuygulanmasýile hastalýðýn baþlangýcý arasýndakisüre açýsýndan uyumlu olmayanancakaynýzamandaaltta yatan diðer hastalýkveya ilaç/maddekullanýmýile de ortaya . .. Ilgýsýz çýkabilecekdurumlar. Aþýuygulanmasýndan sonrauygun süredeortaya çýkmamýþ ve altta yatanhastalýkveya ilaç kullanýmýile açýklanabilendurumlar. I a. Aþýuygulanmasýile hastalýðýn baþlangýcý arasýndakisüre açýsýndan uyumlu olmayan,ancakaltta yatanhastalýk,ilaç Sýnýflandýrýlamayan kullanýmývs. ile de açýklanmayan durumlar. b. Nedenindeðerlendirilebilmesive belirlenebilmesineyeterli olacakdüzeydebilgiye ulaþýlamayan durumlar. Aþýyan etkisi ya da programhatasýnýn söz konusuolduðu durumlarda;kesin/kuvvetle olasý,olasýve zayýfolasý(a), rastlantýsaldurumlardazayýfolasý(b), uyumlu deðil ve ilgisiz, deðerlendirilmeninyapýlamadýðý, yetersiz kanýtýnbulunduðudurumlarda sýnýflandýrýlamayan gruplandýrýlmasý kullanýlmalýdýr. Rapor (Ek 6) tamamlandýðýnda varsa hastanedosyasý,AsÝE Bildirim ve Ýnceleme Formu (Ek 3) ile birlikte bir örnek ilde kalacak þekilde Temel Saðlýk Hizmetleri Genel Müdürlüðü'negönderir. Ýl AsÝE DanýþmaKurulu ile birlikte nedenin saptanamadýðý ve vaka sýnýflamasýnýn yapýlamadýðý durumlardada AsÝE vakasýnaait AsÝE Bildirim ve ÝncelemeFormu ile Vaka AraþtýrmaRaporu'nuTemel SaðlýkHizmetleri GenelMüdürlüðü'ne gönderir. e. Toplumdaciddi kaygýya da olumsuzpropagandanedeni olan ASÝE'lerkonusunda aileyi ve toplumubilgilendirir. f. GörülenASÝE'leriVaka Ýnceleme Bilgi Formu'na(Ek 7) kaydeder. Vaka Ýnceleme Bilgi Formu ASÝEsaptananve incelenenvakalarýnkümülatif listesidir.Yýllýk olaraktutulur. Her vaka için bir sýraolmak üzereincelemefonnundaki vakayaait bilgiler ve en son tanýiþlenir. Bu bilgiler, kümelenmelerinve daha ileri düzeyde araþtýrmave izleme gerektiren durumlarýn fark edilmesi ve izlenmesi için kullanýlýr. Bu form, Saðlýk Müdürlüðündemuhafazaedilir. g. Vaka ÝncelemeBilgi FonnundanyararlanarakVaka Özet Bilgi Bildirim Formu'nu (Ek 8) doldururve Temel SaðlýkHizmetleri GenelMüdürlüðü'ne aylýk olarak gönderir.Sýfýr vakabildirimindebu formu " AsÝEvakasýgörülmemiþtir" ifadesi ile gönderir. - h. Saðlýkpersonelineeðitim yapar.Özellikle sahadaçalýþansaðlýkpersonelini; AsÝE standartvaka tanýmlarýnýkullanarak tanýkoyabilecek, Hafif ve ciddi istenmeyenetkileri ayýrabilecek, Hafif ASÝE'leritedavi edebilecek, DAÝMÝGENELGE 9 - AsÝEsaptandýðýnda durumauygun aktiviteyi gerçekleþtirecekdüzeydeeðitir. Ý.Ekibi ile birlikte denetimyapar. Aþýuygulamalanný ve AsÝE izleme sistemi aktivitelerini denetler.Saðlýkkuruluþlannýziyaret ederek hasta kayýtlanndan tüm vakalarýn bildirilip bildirilmediðini araþtýnr, aþý uygulamalannýgözler ve yanlýþ uygulamalann olup olmadýðýnýizler. AsÝE tespit edilen bölgelerdedenetimgüçlendirilmelidir. j. Geri bildirim yapar. SaðlýkpersonelineAsÝE ÝzlemSistemi, saptananASÝE'lerve vaka araþtýrma sonuçlanhakkýndageribildirimde bulunur. k. Saptanansorunlarýgiderir. Bilgi eksikliklerini giderir, uygulama hatalanný düzeltir ve konuya dikkat çeker. Hata belirlendi ise eðitimdebu hatanýngiderilmesineöncelikverir. 3. ÝL AsÝE DANIÞMA KURULU Ýl AsÝE DanýþmaKurulu gerekli durumlardaÝl AsÝE Ýzlem Sorumlusu'nateknik desteksaðlar. Ýl ASÝEDanýþmaKurulu, öncelikle ciddi, kümelenmeya da toplumda ciddi kaygýya da olumsuz propagandanedeni olan durumlann araþtýnlmasý ve deðerlendirilmesiniyapar. Kurul, ÝlAsÝEÝzlemSorumlusu,çocuk saðlýðýve hastalýklanuzmaný,enfeksiyonhastalýklarý ve klinik mikrobiyoloji uzmanýve halk saðlýðýuzmanýndanoluþur. Týp fakültesi ve eðitim hastanesiolan illerde ilgili dal uzmanlan da bu kurula dahil edilir. 4. MERKEZ EKÝPTARAFINDAN YAPILACAKLAR SaðlýkBakanlýðýTemel Saðlýk Hizmetleri Genel Müdürlüðü, Bulaþýcýve Salgýn HastalýklarDairesi merkezi düzeyde AsÝE Ýzlem Sistemindensorumludur. Merkez ekip deðerlendirmeyaparken: a. GönderilenAsÝEvaka incelemeve bildirim formlarýnýnkayýtlarýný tutar. b. Sisteminiþlerliðini zamanýnda,tam ve doðru bildirim yönündeninceler ve gerekli eðitimleri yapar. c. Araþtýrmaraporlannýinceler. AsÝE saptanmasý ile vaka araþtýrmasýnýn baþlatýlmasý arasýnda geçensüreyi,alýnanönlemlerin uygunluðunudenetler. d. Acilolarak bildirimi gerekendurumlarýnzamanýnda bildirimini denetler. e. Programhatalannýnengellenmesineyönelik alýnanönlemleri denetler. f. il AsÝEÝzlemSorumlusutarafýndan,deðerlendirmeve sýnýflamanýn yapýlamadýðý durumlarile ciddi, kümelenmeya da toplumdaciddi kaygýya da olumsuzpropagandanedeni olan durumlardavakanýnMerkez AsÝEDanýþmaKurulu ile birlikte sýnýflandýnlmasýný saðlar. g.Yýlda en az bir kez geri bildirim - - yapar. Bu geri bildirimde; YýllýksaptananAsÝE sayýsý ASÝE'lerin daðýlýmý, AsÝEsaptarýmasý ile vaka araþtýrmasýnýn baþlatýlmasý arasýndageçensüre, ASÝE'lerin antijene göre daðýlýmý, ASÝE'lerinnedenlerinegöre daðýlýmý Ciddi ASÝE'lerindaðýlýmý gibi konularyer alýr. h. Gerekli durumlardaÝlSaðlýkMüdürlüklerinedestekverir. i. Bakanlýkiçindeki ilgili kuruluþlarve uluslararasý kuruluþlarile iletiþimi saðlar. Ý.MerkezAsÝEDanýþmaKurulu ile birlikte toplumubilgilendirir. j. Merkez AsÝE DanýþmaKurulu'nun DAÝMÝ GENELGE sekretaryasýnýyürütür. 10 14 i\) ~~ ~ "" S ~ n ~ -; i\) (Lo '< ~ '" i\) 'o ~ ~"'(iO_.~ ~;. ~ Ci. cl. =.. o ~. r... :lo =--. tr1 ="'" ~ ~ .. i\) '"0""- ,., ~. 2(Lo _.-~_. tO~.'<-tX10_CI) o S'.~ ~, ,-, >- cl. g. ~ n ~ ~ -- _.- ~ . ~. i\) i\) -; ~ cl. -, (Lo '<'" ~ ~ -; ~ ~ '" 8 8 _. -_. ~;-cr" (p O(/Jpo fJJ _. _. 8 _. ~. §(P~..(:;, 5. -, _. = = -, ~ ~ ~. § 8 3 ~ (p ~ ::j' ~s<~Po= ~ g: '< _. ~ ~~ o :l. ~ ~ ~ ="'" o ~ ~ (p ="'" n ~ s: _. _. 8 = cr" _. .§ ~ -5: ~':j s:~ ocýe- ~~ _ -, ~,- ~ ~N"" ~ '".ý-..'-'-' -, ~ '<'-" ~ ~. -; 5. _. ~ ~... i\) ocý, ~ (') po 8 ~ ~ ~ ~(P~< 1\)3 O'IUý ~ Q _. OQ _. ~o E ~""1 ~ o :3~. (p fJJ ~: o' ~~: I'oOO-..J,. ' , :ý ~ § cb <~. cb "3 e- - ~ g:3 -; ~ ~ i\) :3 'o §' 'o :3 i\) i\) ~ - a ~ ~ ( =-- 3 ~-<--;~=-o- - - -; ~O~'" ..,-.. O- '< ~ cl. ~ .. cl. -, -; 3 ~ : ~ =-. @. C; J:; (D ~ ~ (D ~ (D (Tq< =-- ~. ~ ~ § lo(/) ~ - t"" (D ~ \.o [/) 3 ~~ ~ ~ """" s-- '-~ N ~ ~ t"tJ ~ ~ ~ C;Q( t;:j ~ ~ V.Ý~ ~r/j ~ :J =-- (Tq( ~. :i O: u [/) ~ tI'j .ý 1""'\ \ ~ ~ ~ 2 ~ ~ 3 O{/J~. ""., § t) tTÝ _. "'... r" ""'"". '"ý--- ~ (D ~ ~ ~ ~ '-< ~ ~ oc/) ci) -~ c (JQ( -~ (') '" (D '" ..~.,.. ~~. ~ ~ § ci) t- ~ ~ (D,) '-<- ~ -'" ~ W ..ý:::.. ~,.." ~ 10(/)- =-- [/) ", ~ =.. (Tq< v(') tI'j ~" [/) N > (D ~ (D ~ 00 .u] § ~ cl. 1\), =-'-; S "'" _. ';:" ~Ci) ~g;~~(D""5.n2~-~ - ,.,. o.. < ~. _. ~"'~"""""I\)-~ - '<i\) -- - 6 g. . (Lo .!,. ",.I A ~~ 'o'p<3 cb ocý. '<c:: >!::.'"o ocý ~ ... ~ ocý - -; -, -; ... i\)-- '"", v-. cb -; ... cl. ... _. ~ -; ~ ~ ~ -O ~ ..., ~ ~ 5:'<~ i:! ocýo: 'oO "2'ocý':3~ i\) 5 < O:~~N;:... S~. ~ ~ cl. c:: _. ocý d ~. _. S ~ -; g.O: 2: ~ ~ ~ S~: L-' '" ~'<~Cl.:r~~-;tX1 -i\) i\)~ ~-; N~ '"1 ~cl. ~-; ~_. ,..;;: ~-; Ci):!. (LO. _. c:: i\) ~ ~ -;"""'-()-;.-; o. _. "". ~. ~ '"o '< ~ ~ -; 3~. 5 S ~ ~cl. ocý ~ -; <.., ~ ocý, ~ Sa :3:3 ~ i\) -, S ~ ::. ~:3~ S ci _. i\) a:I\)ECbI\) =rCl.N-; ~ @~.., g- ~. - "'. !::. -; cb ~. o . >-. S ~'<;;' c) ~ tr1 ~ "",< S-.. ., -; ~Ci) ~;;. ~" cl. _. ~ . ~ ~~ - e ~ OOrJJ e ~. c: ~. ..- Wý.I ~ ~ c: -. .-r = e ~~= ~ ý ~ ~ - r~ ~ O ~ 00 ~ ",..- ~ ~ ~ ~ ~i[;~<~ ~ Ek 2. VAKA TANýMLARý Aþýsonrasýistenmeyen etkilerin tanýsýkonurken öncelikle diðer nedenler ekarte edilmelidir! 1. Lokal Reaksiyonlar Abse: Enjeksiyonyerinde 2- 7 gün içinde ortaya çýkan,içi sývýdolu sert veya fluktuasyon veren kolleksiyon varlýðýndaenjeksiyon yerinde abse oluþumu olarak kabul edilmeli.. boyutlarýile birlikte bildirimi yapýlmalýdýr. ~ a. Eð~r, ateþ, pürülan sývý, ký~~~~klýk-endÜr~syon, hassasiyet, kültür pozitifliði gibi enfeksiyon bulgularý mevcutsa purulan (bakterýel) abse, b. Eðer enfeksiyon bulgularý olmadan sadecelokal abse bulgularý mevcutsasteril abseolarakdeðerlendirilmelidir. Lenfadenit: . Enazbir lenfbezinin1.5cmya daüzerindebüyümesive/veya, . Bir lenf bezininüzerindedreneolmuþ sinüsvarlýðýdýr. GenellikleBCG'nin nedenolduðu bir durumdur.Aþýuygulandýktansonraki 2 hafta ile 6 ay içinde,aþýnýn uygulandýðý taraftaboyun ya da koltukaltýlenf bezlerindeortayaçýkar. Ciddi Lokal Reaksiyon: Enjeksiyon alanýndave çevresinde ilk 48 saat içinde oluþan hiperemi (kýzarýklýk)ve/veya ödem ile birlikte aþaðýdakilerden en az ikisinin varlýðýciddi lokal reaksiyonolarakbildirilmelidir. - . a. Yakýneklemi içine alacakþekildeyayýlmýþolan þiþlik, ödem b. Aðrý,þiþlik,kýzarýklýðýn üç gün veya dahauzunsÜfrnesi, c. Hastaneyeyatýþýgerektirmesi. 2. Sinir SistemiÝleÝlgili ÝstenmeyenEtkiler Akut Paralizi a. Aþýya Baðlý Paralitik Poliomyelit: OPA aþýsýuygulanmasýndan sonraki 4-30 gün (temaslýlarda4-75 gün) içinde akut olarak flask paralizi (gevþek felç) geliþmesi, baþlangýçtarihinden itibaren 60 gün sonrasýndakalýcýnörolojik sekel ya da ölüm olmasýdýr.Kesin taný için paralizi yapan diðer nedenlerin olmadýðýnýn kanýtlanmasý gereklidir. b. Brakial Nevrit: Tetanos komponentli aþýlarýnuygulanmasýndan sonraki 2-28 gün içinde, aþýuygulanantarafta, karþýtarafta ya da her iki taraftaüst ekstremitedeomuz i ~ ;:: -. ve üst kolu tutan, derin, sürekli ve ciddi aðrýile karakterizebir klinik tablodur. Aðrýyý günlerve haftalariçinde üst ekstremitekas gruplarýndagüçsüzlükve atrofi takip eder. Daha az sýklýklatabloya duyu kaybý eþlik edebilir. Tanýdagüçsüzlüðünsaptanmasý . gereklidir. c. Diðer paraliziler: Aþý uygulamasýndan soma 0-6 hafta içinde görülen paraliziler bu gruptayer almaktadýr. Ensefalopati: Aþaðýdabelirtilen üç durumdan ikisinin varlýðý ile tanýmlanýr.Kýzamýk komponenti içeren aþýlarýnuygulanmasýný takiben 5-15 gün içinde, boðmacakomponenti içerenaþýlarýn uygulanmasýný takiben1 gün içinde ise aþýile iliþkili olduðu düþünülmelidir. a. Nöbetgeçirme, b. Bir günveya dahauzun sürenbilinç deðiþikliði, c- c. Bir günveya dahauzun sürendavranýþveyakiþilik deðiþikliði Ensefalit: Ensefalit tanýsýyukarýda sýralananbelirtilere ek olarak beyin omurilik sývýsý (BOS)'da pozitif bulgularýn (hücre artýþý,mikroorganizmaya da antijeninin) gösterilmesi ve/veyavirüs izolasyonuile konur. Aseptik Menenjit: Kabakulakaþýsýile ilgili aseptikmenenjit, sýklýklaaþýlamadan 15-2i gün soma görülür. Menenjit belirti ve bulgularý vardýr. . BOS'da bakteri yoktur ve lenfosit hakimiyeti (>5 lenfositlml) ile karakterizepleositozvardýr.Kesin tanýaþaðýdakilerden en az birinin saptanmasý ile konur; 1. BOS'dankabakulakvirusu izolasyonu,ya da 2. BOS' dankabakulakvirusu izolasyonuve sekanslamaile aþývirusu saptanmasý. I Nöbet Geçirme (Konvülsiyon) (febriVafebril): Fokal nörolojik bulgular eþlik etmeden havalegeçirilmesibildirilmelidir. Koltukaltýndanölçülenvücut sýcaklýðý 38 Ocve üzerindeise febril konvülsiyon,ateþyoksaafebril konvülsiyon olarakdeðerlendirilmelidir. Kýzamýkaþýsý somasýkonvülsiyon 5 -12 gün içinde, DaBT bileþenini içeren aþýlarile KPA aþýsýný takiben72 saatiçinde ortayaçýkabilir. 3. Diðer ÝstenmeyenEtkiler Akut Allerjik Reaksiyonlar: Kesin sýnýrlamasý olmamakla birlikte; aþýlamasonrasýnda allerjik sorunlardakikave saatleriçinde sýklýklailk dört saatiçerisindegörülür. Deri bulgularý daha geç ortaya çýkabilir. Klinik tablo aþaðýdakilerden bir veya daha fazlasýnýnvarlýðýile karakterizedir. 2 ~ a. Lokal olar~ kýzarýna,kabarmaveya aþýyapýlanyerdelokalize ürtikerdengeniþürtiker alanlarýna,enjeksiyonyapýlanekstremitedeödem,yüz ödemi veya tüm vücuttaödeme kadardeðiþentablo b. Bronkospazm(nefesdarlýðý,solunumsýkýntýsý, hýþýrtýlý nefesalýpverme), c. Laringospzam/laringeal ödem (solunumaçlýðývardýr,soluk alýpvermeyeçalýþýrancak akciðerlereyeterli hava gitmez, konuþamaz). Anafilaksi: Genellikle aþý uygulandýktansonra ilk bir saat içerisinde geliþen dolaþým bozukluðuna (bilinç bulanýklýðý,düþük kan basýncý,periferal nabýzlarýnyokluðu ya da güçsüzlüðü,periferal dolaþýmbozukluðunabaðlýekstremitesoðukluðu, yüzde kýzarýklýkve terlemedeartma)nedenolan akut allerjik reaksiyonlarýnaðýr/ciddiformudur. Yaygýnürtiker, anjioödem ve bronkospazm,laringospazmsýklýklaklinik tabloya eþlik eder ancak gerek bronkospazm(nefesdarlýðýnýn ön plandaolduðu semptomve bulgular) gerekselaringospazm (solunum açlýðý,nefes alarnama þeklinde geliþen semptom ve bulgular) geliþmedende dolaþýmyetmezliði(kardiyak ve vaskülerfonksiyonbozukluðu)ve þok geliþebilir. YaygýnBCG Enfeksiyonu: BCG aþýlamasýndan sonragenellikle 1 -12 aylýkdönemdeortaya çýkan ve Mycobacterium bovis BCG suþunun izole edilerek doðrulandýðýdissemine enfeksiyondur. BCG Osteiti: BCG aþýsýnýn (aþýuygulamasýndan1 -12 ay içinde ortaya çýkabilen)neden olduðutüm uzunkemikleri tutabilen kemik inflamasyonudur-. Hipotonik-Hiporesponsif Atak: Aþýdan sonia 24 saat içinde birden bire ortaya çýkan solukluk, uyaranlara azalmýþ ya da kaybolmuþ cevap, kas tonusunda azalma ya da kaybolmadýr.Atak kendiliðindengeçer. Sepsis:Aþýdansonraki ilk 1 hafta içinde geliþen,generalize,organ yetmezliði ve dolaþým bozukluðunun eþlik edebileceði, sýklýkla ateþin bulunduðu ancak hipoterminin de geliþebileceðitaþikardinin ve takipnerýintespit edildiði klinik tablodur. Kan kültüründe bakteriyel etken tespit edilebilir ancak bu her zaman mümkün olmayabilir. Genellikle uygulamahatasýna baðlýolarak ortayaçýkar. Toksik Þok Sendromu:Aþýuygulanmasýný takip edenbir kaç saatiçerisindekusma,ishal ve yüksek ateþgeliþimi ile ortaya çýkabilendiffüz eritem, ateþ,hipotansiyon,deskuamasyon ve organ yetmezliðitablosudur.Staphylöcoccusaureustoksinine baðlýolarak, dahaaz sýklýkla Streptococcus pyogenespirojenik toksininebaðlýolarakda geliþebilir. Trombositopeni: Tam kan sayýmýndatrombosit sayýsýnýn50.000'in altýnda oluþudur. Kýzamýkaþýsýuygulanmasýndan sonraki 1-6 hafta içinde ortaya çýkabilir. Klinikte purpura veyahafif travmasonrasýkanamalarve morluklarlakarakterizedir. 3 , Artrit: Kýzamýkcýk aþýsýndan sonra 1-3 hafta içinde baþlayaneklemlerde(Sýklýklaproksimal interfalangiyalve metakarpofalangiyaleklemler,diz, ayakbileði ve ayakparmaklarý)efüzyon veya þiþlik, ýsýartýþý,hassasiyet,hareketleaðrýveya hareketkýsýtlýlýðý semptomlarýndan en az ikisinin olmasýdurumudur. Apne - Bradikardi: DaBT-ÝpA-Hib aþýsýndan sonraprematürebebeklerde,24 saatiçinde apne-bradikardiolmasýdurumudur. 4. Ýlk 3 maddede yer almayan, bununla birlikte zaman sýnýrýolmaksýzýn,saðlýk personeli ya da toplum tarafýndan aþýlamaylailgisi olduðu düþünülen ciddi durumlar, kümelenmeile toplumda ciddi kaygýya da olumsuzpropagandanedeni olan durumlarAsÝE kapsamýnda incelenmelidir. 4 i~ Ek 3 Ön yüz AÞý SONRASýÝSTENMEYEN ETKÝ BÝLDÝRÝMVE ÝNCELEME FORMU Bu form, aþýuygulanan bir kiþide, aþýsonrasýortaya çýkanbilinen aþýyan etkileri ya da aþýuygulamasýndansonra ortaya çýkan ve aþýya baðlý olduðu düþünülen herhangi bir istenmeyen týbbi olay için doldurulacaktýr. CÝDDÝ, KÜMELENME, TOPLUMDA KAYGý YA DA OLUMSUZ PROPAGANDA NEDENÝ OLAN DURUMLARDA TELEFONLA AcÝLEN ÝL AsÝE ÝZLEM SÝSTEMÝSORUMLUSUNA BÝLDÝRÝMYAPýLMALýDýR. Ýl: Bildirimi Yapan Sai;lýk Kuruluþunun Adý: Vakanýn Adý-Soyadý: Adresi: Doðum Tarihi: ; Cinsiyeti:Do E o K Baba.Ad~: TC KýmýýkNo: I. Te . Adý-kaçýncý dozoldugu (örn.DaBT -Ýp A-HibI) 1. 2. 3. 4. ÜreticiFirma , Lot numarasý. ...1..1 ..1..1 ..1..1 ..1..1 ..1..1 ..1..1 ..1..1 ..1..1 ..1..1 1 2 3 5 4 Td Td Td Td Td (Açýklayýnýz) Evet Diðer o ..1..1 ..1..1 ..1..1 ..1..1 i II III R aþl(lar) Hayýr ..1..1 ..1..1 o ..1..1 ..1..1 Hib Hib Hib (yazýnýz) Aþýnýn uygulanma Uygulanan vUcut þekli bölgesi Hib ýlan O ya mü? i ..1..1 ..1..1 ..1..1 ..1../ KKK KKK Kýzamýk Kýzamýkçýk II (yazýnýz) dönemde görülmüþ i II III tablo B B B ..1..1... .1..1 ..1..1 ..f.I bir Hep Hep Hep BCG e;örüldü2ü benzer ... i II III AsÝE R ..1..1 ..1..1. ..1..1 ..1..1 KPA KPA KPA ..1..1 KPA sonra i II III R ..1..1... Okul .1..1 ..1..1 ..1..1 aþýlardan OPA OPA OPA OPA i II III OPA R uygulanan ..1..1 ..1..1 ..1..1 ..1..1 önce (yazýnýz) Aþýlamasýrasýnda bir AþýlaIÝIa sýrasýnda kullandýðý Allerji öyküsüVa,rmý? hastalýðý var mýydý? ilaç var mýydý? DHayýr ODEvet DHayýr O DEvet DHayýr O DEvet Daha Önce AþýlanmaHikaye$i (Form 012A/B kaydý eklenebilir) yazýnýz) i II III DBT DBT DBT DBTR DaBT-ÝPA-Hib DaBT-ÝPA-Hib DaBT-ÝPA-Hib DaBT-tPA-Hib Daha ( Bilinen bir kronik hastalýðý var mý? DHayýr O DEvet , SonKullanma Tarihi. ' 5. Adý 1. ' 2. Kullanýlan Sulandýrýcl(lar) Lot Numarasý* Üretici Firma SonKullanmaTarihi* 3. . Formu ile dolduran görüþülerek hekim aþmm uygulandýðý birimde çalýþmýyorsa, Ýl AsÝE izlem sorumlusu tarafýndan ilgili saðlýk oc~ðý/saðlýk kuruluþu doldurulacaktýr. o Anafilaksi o Artrit O (6 D .~ ýger ( , ) : i (yazýnýz) hekim VSD Aile Diðer o Etki o Ýstenmeyen o Sonrasý ,.. Aþý istasyonu Bakteriyelabse Steril abse Ciddi lokal reaksiyon Akut allerjik reaksiyon Aþý o o o o Muayenehane DAÇSAP o o tarafýndan ekip Ocaðý gezici Saðlýk Hastane Evde o o o Aþý(lar)nýnUygulandýðýTarih (Saat): Aþl(lar)nýn uygulandýðýyer (isim ve yer belirtiniz): o o o o Lenfadenit YaygýnBCG Enfeksiyonu BCG Osteiti Sepsis O Toksik Þok Sendromu D Ensefalopati/ Ensefalit o Konvülsiyon o Akut paralizi o Trombositopeni o Hipotonik-HiporesponsifAtak o AseptikMenenjit o Apne-Bradikardi Ek 3 Arka yüz Yukarýda iþaretlenenÝstenmeyenEtkiyi(leri) tarifediniz (klinik gidiþ, varsa te~avi dahil vs.) (Ekbir sayfa kullanabilirsiniz). kuruluþuna?) ., saðlýk hastane?) (hangi (nerede?) (hangi (nerede?) Evet Evet Evet Evet D d d d Hayýr Hayýr i Hayýr i Hayýr d D D d mi? mý? mi? yattý gerekti sevk hastaneye Vaka Vakayatedavi Vaka Vakaöldümü? edildi Ýstenmeyen etkinin ortayaçýkýþtarihi: ÝstenmeyenEtki Nedeniyle Formu Adý- S Adresi: osta: Tarih: Imza: Formu en kýsasürede(24 saati geçmeyecek þekilde) ÝlAsÝE Ýzlem Sorumlusuna iletiniz. ÝlSaðlýkMüdürlüðü (Ýl AsÝE ÝzlemSistemi Sorumlusu) Tarafýndan Doldurulacaktýr / / Ýncelemeninbaþlatýldýeý tarih: / / Aþýl Sulandlfýcl/Enjektör Numunesi alýndýise Alýnýþtarihi Gönderilmetarihi Gönderildiði yer Sonuç ' DProgram Hatasý OAþl Yan Etkisi ORastlantýsal DEnjeksiyon d Steril OlmayanEnjeksiyon D Aþýlot problemi d Aþýlanmamýþ olanlarda reaksiyonu d Aþýnýn yanlýþ hazýrlanmasý d Yanlýþ yoldanuygulama D Beklenenaþýyan etkisi dabenzertablonun olmasý ya daaynýzamana D. d O Olasý O ZayýfOlasý (da. dEvet Ýstenmeyen Hayýr d deðilse) mý? alýndý rastlantýsal önlem bir nedeni (ASÝE Herhangi ASÝE'nintekrarlamamasý için yapýlanlar: O Uyumlu degil O ýlgisiz db.) O Sýnýflandýrýlamayan (da. etkiye d Kesin/kuvvetleolasý (açýklayýnýz) taþýnma/depolama Aþýnýn D Diger hatasý AsÝE nedeninin sýnýflamasý d sayýsý. denkgelenbaþkabir hastalýk dýger Ýl AsÝE ÝzlemSorumlusunun: Adý- Soyadý,Ünvaný: Adresi: Çalýþtý-ðý yer: Tel: Tarih: Ýmza: db.) aþl/aþýlar: uygulama olan yere OBilinmeyen Diðer Yanlýþ neden d 1+ vaka vaka Aþýlý ise Evet d Hayýr , d yapýldý araþtýrmasý Toplum AsÝE Nedeni: mý? 1. 2. .3. Incelemesonucukonulantaný: Aþýsýz Numunenintipi sayýsý Bildirimin ulaþtýeýtarih: te-posta: ' Ek 4. SaðlýkPersonelinin AsÝE ile Karþýlaþtýðýnda YapmasýGerekenler Aþý SONRAsý ÝSTENMEYENETKÝile karþýlaþýldýðýnda Bu bildirimi zorunlubir bir ASÝE midir? Hayýr Evet .~ileyi bilgilendir .Tedavi önerilerindebulun .Bildirim yapma .. .. . Aileyi bilgilendir Hastanýntedavisini baþlat Gerekli ise sevk et AsÝE Vaka Ýncelemeve Bildirim Formu'nu doldur ve gönder Telefonla ÝlAsÝE ÝzlemSorumlusu'na 24 saatiçinde haber ver * * AsÝEvakasýciddi bir týbbi olay, kümelenmeya da toplumdaciddi kaygýya da olumsuzpropagandanedeniolan bir durumise acilolarak ÝlAsÝEizlem sorumlusuna haberverecektir. 6' "; o Ek 5. VAKA ARAÞTIRMASI ASÝE vakasýnýnbildiriminden sonra yapýlmasýgereken ilk harekettir ve zaman kaybedilmedenbaþlatýlmalýdýr. Araþtýrmakendisineyapýlanbildirimler üzerineÝlAsÝEÝzlem Sorumlusu tarafýndanbaþlatýlýr.Ýl ASÝE DanýþmaKurulu üyeleri ve bölgedeki saðlýk kuruluþlarýndan da destekistenir. 1. AsÝE NedenAraþtýrýlmalýdýr? Vaka araþtýrmasýnýn amacý AsÝE nedeninin bulunmasýve önlenebilir nedenlerin ortadankaldýrýlmasýdýr. ASÝE'nin önlenebilir nedenlerden kaynaklandýðýsaptanýrsa,bu nedenin ortadan kaldýrýlmasý toplumun aþýlamahizmetlerinegüvenini artýrýr.Neden saptanamazsa da vakanýn araþtýrýlmýþ olmasýbile baðýþýklama hizmetlerineolan güveni artýracaktýr.Ayrýcarastlantýsal durumlarsaptanarak,aþýnýn yanlýþlýklasorumlututulmasýnýn önünegeçilmiþolacaktýr. AsÝEvaka araþtýrmasýnýn hedefi: a.Bildirilen tanýnýndoðrulanmasý ve sonucun/sonuçlarýn tanýmlanmasý, b. Kullanýlanaþýnýn özelliklerinin saptanmasý, c. Programýniþleyiþineyönelik incelemeyapýlmasý, d. Bildirilen vakanýntek bir vaka mý,yoksabir grup vaka mý (kümelenme)olduðunun saptanmasý, e. Aþý uygulanmayan kiþilerde de benzer durumlarýn olup olmadýðýnýn belirlenmesidir. 2. Ne ve Ne Zaman Araþtýrýlmalýdýr? Tüm bildirimi zorunlu AsÝE vakalarý araþtýrýlmalýdýr. Araþtýrma en kýsa sürede baþlatýlmalýdýr. Saðlýkpersoneli olayý saptadýktanitibaren 24 saat içinde bildirmelidir. Bu özellikle program hatalarýnýntespiti ve diðer kiþilerin de ayný hataya maruz kalmasýnýn önlenmesiaçýsýndan önemlidir. Ayrýca zamanýndamüdahaletopluma, saðlýklarýnýn ciddiye alýndýðýmesajýný da verecektir. ~ 3. Hangi Veriler Toplanmaýýdýr? Bir vakaya da vaka kümesi araþtýrmasý sýrasýnda þuveriler toplanmalýdýr: 3.1. Hastayaait Veriler . Demografikveriler - Hastanýnadý,doðumtarihi, cinsiyeti - Hastanýnmevcut hastalýk-þikayetöyküsü (ortaya çýkýþzamaný,süresi, taný,alýnan tedavi,sonuçvb.) - Hastanýngeçmiþhastalýköyküsü (dahaönceki dozlardaortaya çýkanAsÝE öyküsü, ilaç alerjisi,nörolojik hastalýklar,kullanmaktaolduðuilaçlar vb.) - Aþýlanmaöyküsü,bu ve bundanönceuygulananaþý(lar), kaç doz alýndýðý, tarihi, son aþýlarýn uygulandýðý saðlýkkuruluþu,aþýuygulananvücut bölgesi,aþýnýn uygulanmayolu . Mevcutisekan, gaitaya da diðer örneklerinlaboratuarsonuçlarýve fotoðrafý . Vaka hastaneyeyatýrýlmýþ ya da herhangibir saðlýkkuruluþundaincelenmiþise tutulan kayýtlarýn ve hastanedosyasýnýn örneði, . Vakayaotopsi yapýlmýþ,vaka hastaneyeyatýrýlmýþ,serum ve BüS örnekleri alýnmýþ ise bu örneklerinMerkez AsÝE DanýþmaKurulu tarafýndanAsÝE nedenininsaptanýpson vaka sýnýflandýrmasýnýn yapýldýðý tarihe kadar uygun koþullarda saklanmasý gerekmektedir. . Vakayaotopsiyapýldýise otopsiraporlarý 1 OJ . 3. 2. Uygulanan Aþýya! Sulandýrýcýyaait Veriler . . Lot numarasý . Sonkullanmatarihi . Üretici firma . Baþlatýlaninceleme çerçevesindeciddi olgularda, kümelenmeya da toplumdaciddi kaygýya da olumsuzpropagandanedeniolan durumlardaise aþý,sulandmcý,enjektörörneði alýnmalýdýr. UlaþýlabilirseAsÝE geliþençocuðayapýlanaþýflakonu, varsasulandmcýsý ayrýca aþýnýnuygulandýðýsaðlýkkurumundan iki, il deposundanbeþ açýlmamýþ aþýve sulandmcý örneðialýnmalýdýr. Bunlar aynýsoðutucudabulunanve mümkünseaynýlot numaralýörnekler olmalýdýr.Bakteriyal kontaminasyon için incelenmek üzere açýlmamýþenjektörlerdende örnekalýnmalýdýr. Alýnantüm örnekler etiketlenmeli, tutanak ile tespit edilerek ve soðukzincire uygun olarak il deposunda,Merkez AsÝE DanýþmaKurulu tarafýndanAsÝE nedenininsaptanýpson vaka sýnýflandýrmasýnýn yapýldýðýtarihe kadar saklanmalýdýr.Gerekli görüldüðündeörnekler Refik SaydamHýfzýssýhha Merkezi Baþkanlýðý'nda incelenebilir. 3.3. Programa ait Veriler Aþýnýn depolanmasý, daðýtýmý ile ilgiliveriler. uygulamalar ve þüpheli saðlýkkuruluþundaki uygulamalar hakkýndaki ' aþýnýnuygulandýðý . Saðlýkpersonelininuygulamalarý -Aþý uygun koþullarda saklanýyor mu? (örn. DaBT-ÝPA, Td aþýlarýdondurulmuþ mu? Aþýnýnmiadý dolmuþ mu? vb.) -Aþý uygun þekilde hazýrlanýyor mu? (örn. DaBT -ÝpA-Hib/ Td aþýlarý enjektöre çekilmeden önce iyice çalkalanmýþ mý?vb). -Aþýbelirtilen süre sonunda imha ediliyor mu? . Aþýnýnhazýrlanmasýve yapýlmasýsýrasýndakiuygulamalar - Doðru sulandýrýcýkullanýlmýþ mý? - Doðru doz uygulanmýþmý? - Aþýdoðru yere doðru þekildeuygulanmýþmý? - Yapýlanher aþýiçin ayrýsteril enjektörve enjektör iðnesikullanýlmýþmý? 3.4. BölgedekiDiðer Kiþiler Hakkýnda Veriler . Ayný lottan aþýile ve/veya ayný aþýseansýndaaþýlanmýþkiþi s-ayýsý ve bunlardan kaç tanesindeaynýya da benzerdurumunortayaçýktýðýve belirtileri (yeni vaka saptanýrsa her kiþi için ayrýaraþtýrmaformu hazýrlanmalýdýr). . Aþýuygulanmayanveya diðer lottan (aynýya da farklý üreticiye ait) aþýuygulanmýþ olmasýna raðmenbenzerbelirtiler gösterenkiþi olup olmadýðý,varsakiþi sayýsý 3.5. Aþýyýuygulayansaðlýkpersonelinin adý Tüm bu veriler AraþtýrmaRaporundayer almalýdýr. 4. Veriler Kimden Toplanmaýýdýr? 4.1.ASÝEsaptanan hastalardan, Hastalarýn sonmuayenebulgularýkaydedilmelidir. 4.2. Saðlýkpersoneli ve denetimcilerden, Þüpheedilenaþýseans(lar)ýnda aþýuygulamýþolan saðlýkpersoneliile görüþülmelidir.Söz konusu personelin amirinden daha önceki aþý uygulama problemlerinin neler olduðu öðrenilmelidir. ASÝE'ye neden olan aþý seansýnýsaðlýk personeli hatýrlamayabilirya da yapýlanhatanýnfarkýnda olmayabilir. Ancak ayný saðlýk kuruluþundaaynýpersonelinaþý uygulamasýnýn gözlenmesinedeninbulunmasýna yardýmcýolabilir. 2 "" 1. Toplum Araþtýrýcýlar anne-babaylave aþýuygulanmasýsýrasýnda oradabulunan diðer kiþilerle gördüklerihakkýndagörüþebilir. Ayný zamandatoplum, araþtýrýlan vaka ile benzerbelirtiler gösterendiðer kiþilerin bulunmasýiçin de iyi bir veri kaynaðýdýr. Araþtýrmasýrasýnda araþtýrýcýlar, saðlýkpersoneli,aile ve diðer ilgililere tüm muhtemel nedenler araþtýrýlsabile bazen nedenin saptanamayabileceðinianlatmalýdýr.Bu onlarý muhtemelsonucahazýrlayacaktýr. 5. Veriler nasýltoplanmaýýdýr? Nedenisaptamayayönelik yöntemler;klinik muayene,görüþme,hastakayýtlarýnýn, aþý uygulamasýnýn, aþýnýnsaklanmasýile ilgili uygulamalarýn,saðlýk kuruluþunun kayýtlarýnýn (poliklinik kayýtlarý,hastanedosyasývb.) ve laboratuarsonuçlarýnýn gözdengeçirilmesidir. 6. Rapor nasýlhazýrlanmalýdýr? Araþtýrmayapýlýrkeniý AsÝE DanýþmaKurulunda bulunan uzmanlarýnda desteði alýnabilir.Kurul ile birlikte veriler deðerlendirildiktensonra bir araþtýrmaraporu hazýrlanýr (Ek 6). Bu rapor ASÝE saptanmasýndan sonuçlarýnelde edilmesine kadar yapýlanlarýn özetlendiði bir rapordur. Raporda yukarda belirtilen sorularýncevaplarýyer almalýdýrve muhtemel ya da kesinleþen neden için bir açýklama bulunmalýdýr.Hazýrlanan rapor tamamlandýðýnda varsahastanedosyasý,AsÝEBildirim ve ÝncelemeFormu (Ek 3) ile birlikte bir örnekilde kalacakþekildeTemel SaðlýkHizmetleri Genel.Müdürlüðü'negönderilir. Eðer bir grupta kümelenme saptanmýþsa, rapordaaþaðýdakilerinyer aldýðýndan emin' olunmalýdýr: . Ayný ASÝE'nin saptandýðý kiþi sayýsý . . Tüm hastalardaortak olan belirtiler . . . . . . I Þüphe edilen aþý(antijen) Ayný lottan aþýile aþýlanmýþkiþi sayýsý Aþýnýnuygulandýðýsaðlýkkuruluþu(larý)nýnadý Saptanantüm saðlýk kuruluþlarýnda ayný lottan aþýkullanýlýp kullanýlmadýðý Ayný toplumda ayný yaþ grubunda ama aþý almamýþ olan ancak benzer belirtiler gösterenkiþi sayýsý Aþýuygulamasýndan belirtilerin ortayaçýkmasýna kadargeçenortalamasüre Þüpheli aþýnýnuygulandýðýsaðlýkkuruluþu(larý)ndaaþýuygulamalarý(saklama, depolama,aþýyapma) . Varsalaboratuarsonuçlarýda bulunmalýdýr. Araþtýrmaraporundabildirimi kimin yaptýðý,tek bir vaka mý yoksa vaka grubu mu olduðu,vaka araþtýrmasýný kimin yaptýðý,araþtýrmanýn ne zamanbaþladýðý, araþtýrmanýn nasýl yapýldýðý ve hangilaboratuardahangitestlerinyapýldýðý yer almalýdýr. Bazenuygunaraþtýrma ve analizeraðmennedentespit edilemeyebilir.Yada öne sürülennedenilgisiz, olasýnedenveyakuvvetle olasýnedenolarak belirlenebilir. Deðerlendirmeve sýnýflamanýn yapýlamadýðý durumlar ile ciddi, kümelenmeya da toplumdaciddi kaygýya da olumsuzpropagandanedeniolan ASÝE'lerMerkez AsÝEDanýþma Kurulu tarafýndanincelenerek,nedenlerisaptanacakve vaka sýnýflandýrmasý yapýlaraknihai kararverilecektir. ~ 3 )- 'f. '; Ek 6. AÞý SONRASý iSTENMEYEN ETKÝ VAKA ARAÞTIRMA I.Hastaya ait Veriler' A.Demo!!rafik Veriler Ad Soyad Do-ðum tarihi RAPORU - Cinsiyeti ' B. Hastalýiaait Veriler Baþvurduðu kurum (Birden fazlasaðlýkkurumunabaþvuruldu iseher kurumdakibilgiler ayrý avrýdoldurulacaktýr) Þikayeti Öyküsü, , Öz geçmiþ " SOy geçmiþ Fizik Muayene Laboratuarbulgularý Klinik gidiþ Taný Tedavi Sonuc l. 'L ~ . ". . \ o!~ f imha edili ~ or mu? Uygun sulandýrýcý kullanýlmýþ Evet HayýrAçýklayýnýz Evet Evet Ha Hayýr " ... ; mý? mý? Aþý Do doðru mý? Aþý doðru ölgeye yoldan uygulanmýþ mý? uygulanmýþ Evet Yapýlanher aþýiçin ayrýsteril enjektörve enjektöriðnesi kullanýýmýmý? Diðer (Belirtiniz). Hayýr ýr Açýkla Açýklayýnýz ýnýz ; Açýklayýnýz Hayýr 3. To lum ara týrmasý Ayný lottan/flakondan aþýile ve/veya ayný aþýseansýnda ýlanmý ki i sa ýsý Ayný lottan/flakondan aþýile ve/veya aynýaþýseansýnda aþýlanmýþkiþiler arasýnda benzer durum görülen kiþi sa ýsý Aþý uygulanmayan kiþilerde benzer durum görülen kiþi sa ýsý 4. Oto si a ýldýmý? 5. Aþýyýuygulayansaðlýk ersonelinin adý so adý 6.Ekveriler ~J .- . Evet oru eklenme.Iidi . c '.. ~;c';;. :' "". _A ' '~ ' c - . ,. t i i c" , - . i. . "' . -'" . .' c . i i , . ' i c' ' , ' - , . ol f t ~i§ ~,' ;.- ~~~:r~ = - ~ - i m ~ --J ~ ffi' < » z~ » ~ m t ~ a' ~ m s5 > 5 i.. AJ ~ c: < O -, " ~ ~, m r(") ~ i.. ~. i f . - g ~ :t~ Lý ~.~ ~.. ~i~ -~3 . .;- .~ f ..-3-~S3 ~. ii ýýý~~ ~i!!~ j::,i~ 1! 6 ý~ t N f . Ý~ ~ ~f f, c ~ i i f ~ -9 if if <ý ~ ~ -9 go ii" ~ ý i s:' ! aS n S 5 .- ~ B ~ ~f (, " :,;~;:; \ Dý z ci) o" --,,- -co "c. ~ " ~ ~ Q mc. ~ LO' - "~or~ ~~ci)c~ c. " Dý '< -2~IOS ~ o ci) ~ Dý c. - o ,8, " .3 aý Dý aDý ~ " oc.,,~ ;;:0 ""'"Qo lo' =ýlc' CD ~~rý -~ ~ - -r~ Z o -Ý" ci) Dý"O Dý ~ 5:~~ -3 1Ö' - ~ c. -ÝC Dý '< ~.IO ~5. -~ - c' "ia ~~Q. -co < AI j ~ AI 5 -» j j - ~ cn c Di j co ~ § ~ CD ~ cj o cn j - ~ 3 Dý Dý ~ 5. ~ b ci) o -- o ~ ot~ ~ ~_. ~ ci) iii - ~- ci) o()~ .(öm Dý otO ~ ~. ~'< - o' ~ CD 3 o o !2. " ~ýn~ ~< _. Dý 3~ ~Dý .". ol ~ 5. "" - ~Dý " Z~ ~Ci) -- CD _. 2m ýn S -~ ~Ci) 3 Dý m ra ~ r=- ;:;: o c: ~ " LO' " '< _o » tn -m < » ;'\ » O: N m ~ r~O 9. ID rO ~~. m ~ ~ ~ "Tl o ;c ~ c: