Farklı dekalsifikasyon yöntemlerinin kortikal kemik dokularında

Farklı dekalsifikasyon yöntemlerinin kortikal kemik dokularında
dekalsifikasyon sürecine etkisi
Derya Abeş, Murat Tok, Gökçe Tuncer, Egemen Uçan, Koray Yılmaz
Doç.Dr.Gülşah Kaygusuz, Tıbbi Patoloji AD; Doç.Dr.Yasemin Yavuz Genç,
Biyoistatistik AD
Amaç: Kalsiyumun, rutin incelemeler için dokulardan uzaklaştırılması
(dekalsifikasyon) gerekir. Bu amaçla çeşitli çözeltiler bulunsa da, tek ve en iyi
dekalsifiye edici ajan bulunmamaktadır. Hızlı dekalsifiye edici ajanlar dokulara zarar
vererek sonraki moleküler incelemeleri olumsuz etkilerken; dokuyu koruyucu ajanlarla
dekalsifikasyon ise ciddi zaman kaybına yol açarak hastaların tanı ve tedavi
süreçlerinin gecikmesine neden olabilmektedir. Bu projede amacımız, kemik
dokularında minimum organik doku hasarı yapan, aynı zamanda optimal ve hızlı
dekalsifikasyonu sağlayan çözeltiyi saptamaktır.
Gereç ve Yöntem: Patoloji anabilim dalı laboratuvarına kabul edilen 11 amputasyon
materyali incelenmiş, uzun kemiklerden 2,5x1,5x1,5cm boyutlarında sirküler kemik
doku örnekleri alınmıştır. Bu örnekler; %8 formik asit ve %10 HCL kombinasyonu, %7
formol nitrik asit ve elektroliz cihazı yardımıyla EDTA çözeltisinde 25C°’de
bekletilerek dekalsifikasyon süreleri ölçülmüştür. Örneklerden alınan 4 µ’luk kesitler
Hematoksilen&Eozin ile boyanarak, solüsyonların dokular üzerine etkisi
değerlendirilmiştir. Materyal elde etmekteki güçlük nedeniyle örneklem sayısı az
olduğundan istatistiksel inceleme yapılamamıştır.
Bulgular: %7 formol nitrik asit çözeltisindeki örnekler ortalama 74 st (4’ü 48 st, 5’i 72
st, 1’i 96 st ve 1’i 168 st) ve Formik asit ve HCL çözeltisindeki örnekler ortalama 70
st’te (2’si 48 st, 8’i 72 st ve 1’i 96 st) dekalsifiye olmuştur. EDTA çözeltisindeki
örnekler 13 günde dekalsifiye olmamıştır. Her iki asit kombinasyonu ile dokuların
boyanma homojenitesi, yapısal bütünlüğün korunması ve hücresel bütünlüğün
korunması gibi kriterler bakımından fark izlenmemiştir.
Sonuç: Zayıf ve güçlü asit kombinasyonlarının kemik dokularında ortalama 72 st’te
dekalsifikasyonu sağladığı ve morfolojik düzeyde dokulara zarar vermedikleri
saptanmıştır. Her ne kadar morfolojik ve moleküler düzeyde dokuya en az zarar
verse de, EDTA çözeltisi için uzun dekalsifikasyon süreci bir dezavantajdır.
Anahtar Kelimeler:
Dekalsifikasyon, kortikal kemik, kalsiyum.