Sağlıklı bir toplum için doğru çöp yönetiminde kapasite

Sağlıklı bir toplum için doğru çöp yönetiminde kapasite
geliştirme projesi
Bülteni Nu.4
Jul 2013
Projenin ikinci yıl içerisinde (Eylül 2012 -Temmuz
2013), çöp toplama yönetiminin ana planını doğrulamak
için Prizren Belediyesi nde, 5 pi lot proje (PP)
uygulanmaktadır: 1) Mevcut çöp toplama sisteminin
geliştirilmesi; 2) Anons ile çöp toplama sisteminin
tanıtımı; 3) Çöp toplama hizmetinin genişletilmesi;
4) Toplum bilincinin geliştirilmesi; ve 5) Öğrencilere
yönelik çevre eğitimlerinin uygulanması. Bu PP
genel proje ile tespit edilmiş olup bir çok hedeflenen
alanda uygulanmaktadır. Bunların yanı sıra, Prizren
Belediyesine çevresel izleme ve depolama konusunda
destek verildiği gibi Ekoregion’un nihai toplama
sistemini geliştirmesine katkıda bulunulmuştur. Bültenin
bu sayısında, her bir faaliyet hakkında özet rapora yer
verilmiştir.
PP 1: Mevcut çöp toplama sisteminin geliştirilimesi
■
Hedefler
- Çöp toplama araçlarının görev sahalarının
belirlenmesi.
- Çöp toplamak için etkili bir yöntem formülü
■
Hedef Alan
- Ortakoll, Çevre yolu
Eylül 2012'de, Ekoregion operasyonda mevcut durumu tespit etme ve eğitim amacıyla Zaman ve Hareket (Z &
H) hakkında bir çalışma yapılmıştır. Çalışma ekipman ve işçi ile çalışma saatlerinin kullanımı nispeten yüksek
olduğunu ortaya çıkardı. (operasyon çalışma süresinin % 70’i hedef alandaki toplamaya harcanmaktadır.)
Öte yandan, bazı unsurların geliştirilmesi ve endişelerin aşağıda belirtirildiği gibi PP1 uygulanması yoluyla
giderilmesi ve rektifiye edilmesi amaçlanmıştır 1) Ekipman kapasite derecesinin oluşturulması veya bakımın
yeterli bir düzeyde oluşturulması (90% da fazla); 2) Verimli ve güvenli toplama için trafik kurallarını ve toplama
alanlarında kısıtlamalar göz önüne alınması; 3) Toplama verimliliğini artırmak için etkisiz faaliyetleri ortadan
kaldırarak işletme maliyetlerinin artırılması; ve 4) Her toplama alanı için toplama programın oluşturulması. Bunlar
arasında, öncelikler belirlendi ve tablo 1 de belirtildiği gibi PP1’de iki hedef alan gösterilmektedir (Çevre Yolu,
Ortakoll).
Bu iki nokta göz önüne alınarak, yol ve hedeflenen alanlarda çöp toplama programı gözden geçirildi ve çalışma
kanıtı revize planı ile Ekim ayı 2012 yılında, iki hafta boyunca uygulanmıştır. Uygulanması sırasında, bir anket
daha Z & H yapılmıştır, aynısı revize planının etkinliğini kanıtlamıştır.
Nr
1
2
3
4
5
Öncelikli kaygılar
Ortakoll
●
○
●
Harcama kapasitesi düzeyinin yükseltilmesi
Toplama sırasının gözden geçirilmesi
Güvenliğin geliştirilmesi
Gereksiz işlemleri ortadan kaldırmak
Verimsiz noktaları ortadan kaldırmak
Tabela 1: PP1 planı için öncelikli kaygılar
Şehir Merkezi
●
○
●
●
Aşağıdaki tabloda belirtilen hedef alanı içindeki zaman oranının kullanımı geliştirildi ve en kısa bir zaman toplama
hedef alanı dışında harcanmaktadır.
Faaliyetlerin
yeri
Toplama alanı
içerisinde
Toplama alanı
dışında
Faaliyetler
Toplama
Hareket
Tatil
Diğer
Ara Toplam
Hazırlık
Hareket
Bakım
Terazi
Deşarj
Diğer
Ara Toplam
Toplam
Önce
Saatler
%
3:38
0:24
0:43
0:15
5:00
0:06
1:12
54.4%
6.0%
10.7%
3.7%
74.8%
1.5%
18.0%
0:04
0:19
1.0%
4.7%
1:41
6:41
25.2%
100.0%
Sonra
Saatler
%
4:38
0:29
0:40
0:08
5:55
0:06
0:49
0:05
0:02
0:12
0:03
1:17
7:12
64.4%
6.7%
9.3%
1.9%
82.2%
1.4%
11.3%
1.2%
0.5%
2.8%
0.7%
17.8%
100.0%
Tabela 2. Çalışma saatlerinin karşılaştırılması
Fark
dakika
% de
60
5
-3
-7
55
0
-23
5
-2
-7
3
-24
31
10.0
0.7
-1.5
-1.9
7.4
-0.1
-6.6
1.2
-0.5
-2.0
0.7
-7.4
0.0
PP2: Anons ile toplama sunumu
■
Hedefler
- Bireysel ya da yol kenarında atık toplama ile ilgili
sakinlerin anons ile zamanında toplama sistemi
hizmetinin bilgilendirilmesi.
- Atık deşarj etme hakkında vatandaşların işbirliği
yoluyla toplama hizmetinin geliştirilmesi.
■
Hedef Alan
- Ortakoll, Bajram Curri, Arbana (genişletilmiş Mayis
2013)
PP2 iki aşamada gerçekleştirildi; 1) Ortakoll ve Bajram Curri caddelerinde anons ile çöp toplama sunumu, çöp
toplama saatleri ve izleme (Ekim 2012-Mart 2013), ve 2) ve çöp toplama yolların ve saatlerin tekrar gözden
geçirilmesi (Nisan-Haziran 2013).
[1 Adım]
Proje vatandaşların işbirliği ile deşarj süresini kısıtlamak için bir çalışmada bulundu ve Prizren Belediyesinde çöp
hizmet verimliliğini artırmak için anons ile toplama sistemini sundu.
Aynı zamanda, Ekim 2012 yılında yapılan önemli bir araştırma çalışması sonucunda Ekoregionin işletme
açısından aşağıda belirtilenleri uygulamaları gerekli görüldü: 1) Ortakoll alanında araç işletmelerin azaltılması;
2) Tahsis alanları ve kullanılan kapasitenin arttırılması gözden geçirilmeli; 3) Yolları gözden geçirerek Ortakollun
güney kesiminde güvenlik operasyonun geliştirilmesi. Dikkatli planlama, saatler, ve toplama hizmeti hakkında
yöntemler JET ve Ekoregionin işbirliği ile gerçekleştirildi, örneğin anons ile çöp toplama, plana göre hedeflenen
alanlarda, vatandaşlar bilgilendirildi.
2012 yılında, 22 Ekim haftasından başlayarak hedeflenen alanlarda Bayram Curri ve Ortakoll caddelerinde anons
ile çöp toplamaya başlanıldı. Yeni işletim planın ilk aşamasında, ekip dikkatli bir şekilde özellikle bu amaç için
hazırlanmış araçları izledi ve hazırlamış olduğu izleme dosyalarını kullandı. Izleme sayesinde, JET bazı kritik
yönleri gözlemledi, bunlardan planlanan yolların ve zaman çizelgelerinin beklenen etkinliği engelleyebileceğini
düşündü.
Bu nedenle, aynı zamanda Z&H çalışması yapılıdı; o zaman içinde, çalışma sadece PP ile belirlenen hedef
alanları değil Ekroegioni tarafından kapsanan alanları da gözden geçirildi, PP2 uygulanmasının mevcut durumunu,
hem de bölgede Ekoregjioninin operasyonda mevcut durumunu belirlemek için yapıldı, bu çalışma 16 Mart 2013
yılında bir haftalık bir sürede 16 personel tarafından yapıldı.
Z & H çalışma ile, sunulan operasyon planı değiştirildi teslim araçları ve alanları ve aynı zamanda toplama günleri,
düşük personel tarfından diğerleriyle anlaşma yapılmadan karar verilmişti. Öte yandan, toplama saatleri planlanan
saaten daha kısa olduğu bulunmuştur. Çöp toplama aracın deşarj etmek için harcanan saatlerin PP2 ile yapılan
çalışmaların sonuçları ile karşılaştırıldığında yaklaşık 31% indirgenmistir.
[2 Adim]
Z & H sonuçlarına göre, çöp toplamayı geliştirmek
için bir öneri planı aşağıdaki şekilde yapılmıştır: 1)
hedeflenen alanlarda faaliyet gösteren araç sayısı
mümkün olan en düşük olmalıdır; 2) Araçların daha
kolay ve bir hafta işletme yapabilmeleri için Ortakoll
alanını genişletmek gerekir (Bu nedenle Arbana alnını
da içermelidir); 3) Alanları daha iyi ve daha anlayışlı
atamak için, komşu sokaklarda çöp toplama aynı
yolda ya da aynı günde olmalıdır ya da bir yolculuk
ile yapılmalıdır; ve 4) uygulama ve izleme yöntemleri
incelenmelidir ve Ekoregioni personeline transfer
edilmelidir, yöneticiler dışında, araç sürücüleri ve
toplama işçileri dahil edilmelidir.
Önceki ve mevcut durum karşılaştırılması
Hedef alanını (Ortakoll) karşılamak için gerekli toplam
saatlerin 1,450 dakika iken, anons ile çöp toplama
sunumundan sonra 1,179 dakikaya inidirildi.
Ayrıca, PP2 öncesi ve sonrasında toplum
bilinçlendirme hakkında yapılan kamuoyu araştırması,
Ortakollda yaşayan vatandaşların toplama hizmetinden
% 100 memnun oldukalrını bu oran PP2 önceden % 55
idi. Aynı zamanda, Ortakollda yanıt verenlerin % 30.7
(anons ile çöp toplamaya başlamadan önce % 13.3
yükseldi) vatandaşlar çöp toplama aracın anons sesini
duydukalrında çöpleri deşarj etmekteler.
Toplama programı için bilgilendirme broşür örneği
PP3: Çöp toplama hizmetinin genişletilmesi
■
Hedefler
- Prizren Belediyesi içinde toplama hizmetinin
genişletilmesi
- Planlama metodaların geliştirlilmesi daha verimli ve
efikas işletme için
- Toplumun bilinçlendirilmesi
■
Hedef alan
- Nebregoşta, Üst Lubinje, Alt Lubinje ve Pllanjane,
Zhupa bölgesinde
Prizren Belediyesi, JET ve Ekoregioni ile, 2011 yılında kamu hizmeti tarafından hedef köylerde çöp toplamayı
başlatmak için görüşmelere başladı. Başlangıçta hedeflenen dört köy arasında, ilk Pllanjane kabul edip ayda 500
Euro değerinde Ekoregioni ile sözleşme imzaladı. Aralık 2012 yılında, ve haftalık hizmet 4 Ocak 2013’ten bu yana
devam etmektedir. Başlangıçta, köyde yaşayan vatandaşlar kamu hizmeti konusunda şüpheci bir tavir sergilediler
fakat düzenli çöp toplama bir ay içinde hizmet etmeye başladı, köy vatandaşları broşürde verilen yönergeleri
izleyerek, aracın anons ile yaklaştığını duyunca çöpleri deşarj etmeye başladılar.
Nebregoşte köyüne beli bir zaman gerekliydi hizmeti kabul etemek için. Baslangıçta köy projenin sunduğu hizmeti
kabul etti, Kasım 2012 yılından bu yana düzenlenen tartışmalardan sonra, ancak köy içinde bazı anlaşmazlıklar
oluştu. Köylülerin güvensizlik hissini yenmek için 7 şubat’tan itibaren Prizren Belediyesi çöp toplama hizmetine
Ekoregion sayesiyle başladi. Dört ay boyunca sabırla sunulan hizmetin ardından, köylüler en sonunda, 2013
Haziran ayın ortasından devamlı olarak hizmeten yaralanmaya başladılar.
Diğer yandan, hedeflenen iki diğer köy projenin sunduğu toplama hizmetini henüz kabul ettmediler. Bu süre
içinde, bir çok köy ilgi göstermeye başladı ve bunun üzerine Prizren Belediyesi, Ekoregioni ve JET diğer 6 köyle
görüşmede bulundular: Pouska, Jabllanica, Llokvica, Gornjesella, Struzha ve Manastirica, burada çöp toplama
hizmetini teklif ettiler. Pllanjanenin, köy adına bir anlaşması var, fakat bu diğer 6 köy bireysel anlaşmayı seçtiler ve
her biri ayda 4.5 Euro ödeme yapmaya karar verdiler. 2013 Temmuz ayı başında çöp toplama hizmeti bu köylerde
başlamıştır.
Köylerde, bu işlemler sayesinde, Prizren Belediyesi toplumlarla daha iyi bir anlaşmaya vardı, bunu diğer
belediyelerde falliyletleri uygulamak için çok değerli bir şey olarak görülmektedir.
Atık toplama hizmeti haritası (sol: Eylul 2009; sağ Temmuz 2013)
PP 4: Toplum bilincinin geliştirilmesi
■　Hedefler
- Toplum bilincinin geliştirilmesi ve Prizreni
güzelleştirici alanların oluşturulması.
- Çöp boşaltma şekli ile ilgili bilgi düzeyinin
geliştirilmesi.
■　Hedef Alan
- Ortakoll, Çevre yolu, Bayram Curri ( PP2, PP3
işbirliği ile)
PP2 ile halk toplantıları ve dağıtım broşürler sayesinde, Ortakoll ve Bayram Curri hedef alanı olarak tespit
edilmişti. Ortakoll alanındaki Isa Boletini sokağı odak yeriydi, orada iki yüksek bina ve kontenyer bulunmaktaydı.
Bayram Curri alanında ise Liman Shala sokağı odak yeriydi. Isa Boletini sokağında apartman ve sokak sakinleri
temsilcileri ile bir toplantı yapıldı. Toplantıda çöp güncel konuları Belediye yetkilileri ve çevre polisi ile birlikte
konuşuldu. Toplantıdan sonra, Prizren Belediyesi, özellikle yolda çöp toplama sırasında araçların park etmelerini
önlemek için bir trafik işareti kurmak için inisiyatif almayı gerekli gördü. Bu alanda bir okulun bulunması, projenin
gelecek yılında temizlik ile ilgili faaliyelter gerçekleştirilecek ve bu beraberce konuşulucaktır.
Bayram Curri alanında, çöp miktarını azaltmak amacıyla ev komposteri tanıtımı sunulmuştur. Lider bir vatandaş
tespit edilip Kasım 2012 yılında işlemi test etmek için bir komposter verildi. O devamlı bir şekilde kullanıp evsel
çöp miktarını büyük ölçüde düşürdü, ve çöpleri deşarj konusunu kolaylaştırdı. Bu uygulama Mayıs, 2013 bir
topluluk toplantı sonrasında Bayram Curri alanında paylaşılmıştır.
Şimdi Bayram Curri alanında 13 ev komposterinden yararlananlar var. 13 Haziranda ev komposterinden
yararlananlar ile ilk toplantı yapıldı ve en önemli amaç
görüş alışverişinde ve daha geniş olarak çöp konuları
üzerinde duruldu. Vatandaşlardan oluşan bu küçük
topluluk dairesinin daha da genişleyeceğini ve daha
fazla kişinin toplum içinde yer almaları beklenmektedir.
Aynı zamanda proje, kent kullanıcıların ev komposteri
numarasını genişletmeyi planlıyor. 5 Haziran, Dünya
Çevre Günü vesilesiyle Bayram Curri vatandaşı
deneyimini paylaştı ve aynı zamanda Liman Shala
sokağı en ekolojik sokak unvanını kazandı.
Belediye personeli tarfından, Bayram Curri alanındaki
yararlanıcının ev komposterini izleme sırası
PP 5: Öğrenciler için çevre eğitimi uygulanması
■
Hedefler
- Prizren’de çevre eğitimi ile sorumlu kişiler bu
okullarda çevre eğitimini tanıtmaya hazırlar.
- Okullarda (küçük grupların oluşturulması)
içinde çevre güzelleştirici ve korumaya yönelik
bilinçlendirme konular içerilmelidir.
■
Hedef okullar
- Kurilladaki “Motrat Qiriazi” ,Üst Lubinjedeki “Izvor”
ve Pllanjane.
JET bir dizi okul faaliyetleri çocuklar için derledi.Faaaliyetler Motrat Qiriazi okulunda 6 sınıf öğrencilere ve
Pllanjane ilkokul 4 sınıf öğrencilere sunulmuştur. Etkinlikler okul çocukların ilgi ve katılımcı faaliyetleri ile çevre
dostu, çevre bilincini geliştirmek için bir fırsat sağlamak üzere tasarlanmıştır.
Pllanjane ve Motrat Qiriazi Ilkokulu 'Günlük Gündem' etkinliğini ilk kulanan okullar oldu. Bu etkinlikte öğrencilerin
günlük rutin esnasında neler yaptiğını ve her faaliyet için kullandığı şeyleri ve sonunda o şeylerin nerede son
bulduğunu anlamaktı. Öğrenciler son olarak yaşamları boyunca sürekli çöp üretemiğizi fark eder ve yeni şeyler
satın alırken ya da kullanırken dikkatli olmayı öğrenirler.Aynı zamanda Pllanjanede çocuklar ikinci faaliyeti
gerçekleştirdiler ve 30 dakika köyün içinden yürüdükten
sonra, kendi köylerinin bir çevre haritasını çizdiler.
Köyde, yasadışı çöp deşarj edilen çeşitli yerler vardır,
aynı zamanda çevrede zevk veren başka güzel şeyler
de bulunmaktadır bu: kır çiçekleri, çilek, mantar, kuş gibi
vs. Öğrenciler çevrede güzel ve kötü gördükleri şeylerin
haritasını çizerek tehdit altındaki doğal çevreyi tanıma
firstaları oldu.
Bu faaliyetler artık JET uzmanları, belediye personeli
ve her okulun öğretmenleri ile işbirliği tarafından
yürütülmektedir. Onlar bu faaliyetlerin her iki okullda
uygulanmasına devam edicekler ve bu öğrencilerin
deneyimleri, öğrenme malzemelerine dahil edilecek ve
gelecekte diğer okullarla paylaşılacak.
Mayis 2013’te oğrencilerin bilgi edinme amacıyla
Üst Lubinjedeki,“Izvor”okulunda komposter tanıtımı
yapılmıştır. 6. sınıf çocuklar yaz ayları boyunca
komposter sürecini izleyecek. Onlar okulda toplanan
biyolojik çöplerden oluşan % 100 doğal gübre den
yararlanacaklar.
Iletisim Bilgileri
Iletisim Kisileri:
-Bay. Junji ANAI, Başdanışmanı*
-Bay. Hiroshi FUJITA, Başdanışman yardımcısı*
*Ingilizce Iletişim
-Bay Nehat Bojaxhiu, Proje Asistanı**
Telefon Numarası: 044 191 488
Email: [email protected]
- Bayan. Ines Demiri, Proje Asistanı**
**Arnavutça, Boşnyakça ya da Ingilizçe ilietişim
Ofis Adresi:
Sağlıklı bir toplum için doğru çöp yönetiminde
kapasite geliştirme projesi
Oda No.70, 4cu kat, Belediye Binasi (eski. Bankos)
Remzi Ademaj
20000, Prizren, Kosova Cumhuriyeti