İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER
Birinci Bölüm
TURİZME GENEL YAKLAŞIMLAR
I – TURİZM KAVRAMI VE KAPSAMI ..................................................................
1
A- TURİZM OLAYI VE ÖNEMİ ........................................................................
2
B- TURİZMİN DİĞER BİLİMLERLE İLİŞKİSİ .................................................
3
1-Turizm ve Ekonomi ....................................................................................
4
2-Turizm ve Coğrafya....................................................................................
4
3- Turizm ve Tıp .............................................................................................
5
4- Turizm ve Psikoloji, Hukuk, Siyaset .......................................................
5
5- Turizm ve İşletme Yönetimi .....................................................................
5
6- Turizm ve Mimarlık, Mühendislik ..........................................................
5
7- Turizm ve Tarih, Arkeoloji .......................................................................
6
8- Turizm ve Antropoloji ..............................................................................
6
9- Turizm ve Sosyoloji ...................................................................................
6
C- TURİZMİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ .....................................................
7
D- TURİSTİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ.......................................................
8
E- ULUSLARARASI TURİZM GELİR VE GİDERLERİ .................................. 10
1-Uluslararası Turizm Gelirleri .................................................................... 10
2-Uluslararası Turizm Giderleri ................................................................... 11
F -TURİZMİN ÇEŞİT VE ŞEKİLLERİ ................................................................ 11
1 - Turizm Çeşitleri ........................................................................................ 11
2- Turizm Şekilleri .......................................................................................... 14
II – TURİZMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER .............................................................. 16
A- İÇ FAKTÖRLER .............................................................................................. 16
1-İş .................................................................................................................... 17
2-Merak............................................................................................................ 17
3-İnanç ............................................................................................................. 18
4-Sanat ve Eğitim ........................................................................................... 20
viii
TURİZM  Genel ve Yapısal Yaklaşım
5-Ulusal Kültür ............................................................................................... 20
6-Dinlenme ve Eğlenme ................................................................................ 21
7-Spor............................................................................................................... 21
8-Sağlık ............................................................................................................ 22
9-Taklit Eğilimi ............................................................................................... 22
10-Dost ve Akraba Ziyareti ........................................................................... 22
11-Kongre ve Toplantılar .............................................................................. 22
B- DIŞ FAKTÖRLER ............................................................................................ 23
1- Pazarlama İletişimi (Tutundurma) .......................................................... 23
2-Yeni Turistik Bölgeler ................................................................................ 23
C- GELECEĞE YÖNELİK FAKTÖRLER .......................................................... 24
1-Hareketlilik Faktörü ................................................................................... 24
2-Nüfus Faktörü ............................................................................................. 25
3-Boş Zaman Faktörü .................................................................................... 25
4-Gelir Faktörü ............................................................................................... 25
5-Gençlik Faktörü........................................................................................... 26
6-Üçüncü Yaş Faktörü ................................................................................... 26
7-Psikoloji Faktörü ......................................................................................... 27
8-Genel Faktörler ........................................................................................... 27
III – TURİZMİN GELİŞMESİ .................................................................................... 28
A - TURİZMİN YAPISAL GELİŞİMİ ................................................................ 28
B- TURİZMİN TARİHSEL GELİŞİMİ ............................................................... 30
1-İlkçağda Turizm .......................................................................................... 30
2- Ortaçağda Turizm ..................................................................................... 32
3-Rönesans Çağında Turizm ........................................................................ 33
4-Yeni ve Yakınçağda Turizm ...................................................................... 33
VI-TURİZM ENDÜSTRİSİ ........................................................................................ 34
A- TURİZM ENDÜSTRİSİNDE KURUMLAR ................................................. 34
B- TURİZM ENDÜSTRİSİNDE ULAŞTIRMA ................................................. 35
1- Demiryolu Ulaştırması ............................................................................. 37
2- Denizyolu Ulaştırması .............................................................................. 38
3- Havayolu Ulaştırması ............................................................................... 40
4- Karayolu Ulaştırması ................................................................................ 41
İçindekiler
ix
C- TURİZM ENDÜSTRİSİNDE KONAKLAMA ............................................. 42
1- Geleneksel Konaklama İşletmeleri .......................................................... 43
2- Tamamlayıcı Konaklama İşletmeleri ...................................................... 45
3- Konaklama İşletmelerinde Animasyon .................................................. 49
İkinci Bölüm
TURİZMİN EKONOMİDEKİ YERİ VE ÖNEMİ
I- TURİZMİN EKONOMİDEKİ YERİ ..................................................................... 53
A- TURİZMİN EKONOMİK YÖNDEN ÖNEMİ ............................................. 54
1- Döviz Kaynağı Olarak Turizmin Önemi ................................................ 58
2- Gelir Kaynağı Olarak Turizmin Önemi .................................................. 64
3- Yatırım Kaynağı Olarak Turizmin Önemi ............................................. 68
B- TURİZMİN SOSYAL YÖNDEN ÖNEMİ VE SOSYAL TURİZM ............. 70
1 – Sosyal Turizmin Tanımı, Özellikleri ve Nedenleri .............................. 71
2 - Sosyal Turizmin Amacı ............................................................................ 74
3- Sosyal Turizmin Gelişmesi ....................................................................... 75
4 - Türkiye'de Sosyal Turizm ........................................................................ 75
C – TURİZMİN SAĞLIK YÖNÜNDEN ÖNEMİ VE SAĞLIK TURİZMİ..... 77
1 – Termalizm ................................................................................................. 79
2 - Klimatizm ................................................................................................. 81
3 - Sağlık Turizminde Genel İlkeler ............................................................. 82
4-Tıp Turizmi ve Kapsamı ............................................................................ 82
D- TURİZMİN DİĞER YÖNLERDEN ÖNEMİ ............................................... 83
1 - Turizmin Politik Önemi ........................................................................... 83
2 - Turizmin Kültürel Önemi ........................................................................ 83
3 - Turizmin Finansal Önemi ........................................................................ 84
4- Turizme Yönelik Eleştiriler....................................................................... 84
II- TURİZMİN TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ ÖNEMİ ...................................... 84
A- GELİR YÖNÜNDEN TURİZMİN ÖNEMİ ................................................. 89
B- İSTİHDAM YÖNÜNDEN TURİZMİN ÖNEMİ ......................................... 90
C- DİĞER YÖNLERDEN ÖNEMİ ..................................................................... 90
TURİZM  Genel ve Yapısal Yaklaşım
x
Üçüncü Bölüm
TURİZM TALEBİ VE TURİSTİK ÜRÜN (TURİZM ARZI)
I – TURİZM TALEBİ .................................................................................................. 93
A – TURİZM TALEBİNİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ ................................ 93
1-Gelir Düzeyi ................................................................................................ 94
2-Turizm Eğilimi ............................................................................................ 94
3-Boş Zaman ................................................................................................... 94
4-Altyapı Olanakları ...................................................................................... 94
B- TURİZM TALEBİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ........................................ 95
1- Ekonomik Faktörler ................................................................................... 95
2- Sosyal Faktörler.......................................................................................... 97
3- Politik Faktörler ......................................................................................... 98
4-Psikolojik Faktörler..................................................................................... 98
C- TALEP TAHMİN YÖNTEMLERİ................................................................. 99
1- Geçmiş ve Şimdiki Talebin Analizi ......................................................... 100
2- Gelecekteki Talebi Tahmin Yöntemleri .................................................. 101
II – TURİSTİK ÜRÜN (TURİZM ARZI) .................................................................. 108
A – TURİSTİK ÜRÜNÜN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ .................................. 109
B- TURİSTİK ÜRÜN POLİTİKASI..................................................................... 110
C- TURİSTİK ÜRÜNÜN BİLEŞENLERİ ........................................................... 112
1- Doğal Kaynaklar Bileşeni ......................................................................... 112
2- Sosyokültürel Kaynaklar Bileşeni............................................................ 113
3- Teknik Olanaklar Bileşeni......................................................................... 114
D- ÜRÜN GELİŞTİRME VE MARKA İMAJI ................................................... 117
III – TURİSTİK ÜRÜN OLARAK DOĞAL VARLIKLAR .................................... 119
A - TÜRKİYE'DE DOĞAL VARLIKLAR .......................................................... 120
1-Doğal Harikalar .......................................................................................... 120
2-İklim ............................................................................................................. 120
3- Şifalı Sular ve Kaplıcalar ........................................................................... 120
4- Milli Parklar ................................................................................................ 121
B- DOĞAL VARLIKLARIN KORUNMASI ..................................................... 122
İçindekiler
xi
IV- TURİSTİK ÜRÜN OLARAK KÜLTÜR SANAT VARLIKLARI .................... 127
A – TÜRKİYE’DE MÜZELER ............................................................................. 129
B- KÜLTÜR - SANAT VARLIKLARININ KORUNMASI.............................. 133
Dördüncü Bölüm
TURİSTİK YOĞUNLAŞMA
I- TURİSTİK YOĞUNLAŞMANIN KAPSAMI ...................................................... 135
A-TURİSTİK YOĞUNLAŞMANIN FAKTÖRLERİ ......................................... 136
B- ZAMAN İÇİNDE TURİSTİK YOĞUNLAŞMA .......................................... 138
1- Zaman İçinde Ulaşım Yoğunlaşması ...................................................... 138
2- Zaman İçinde Konaklama Yoğunlaşması............................................... 140
C- ALAN İÇİNDE TURİSTİK YOĞUNLAŞMA .............................................. 140
1- Tatil Konaklaması Açısından Alan Yoğunlaşması ................................ 141
2- Konaklama Türleri Açısından Tesis Yoğunlaşması .............................. 141
II- TURİSTİK YOĞUNLAŞMANIN NEDENLERİ ................................................ 142
A- İKLİM KOŞULLARI VE DOĞAL ÇEVRE ................................................... 142
B- İŞ VE AİLE ÇEVRESİ ...................................................................................... 143
C- TATİL İZİNLERİ ............................................................................................. 143
D- EĞİTİM VE ÖĞRETİM DÖNEMLERİ ........................................................ 144
E- PSİKOLOJİK FAKTÖRLER ............................................................................ 145
F- TURİSTİK ÜRÜN KARMASI ........................................................................ 145
III- TURİSTİK YOĞUNLAŞMANIN SONUÇLARI .............................................. 146
A- TÜKETİCİLER AÇISINDAN SONUÇLAR ................................................. 146
1- Tatile Çıkan Turistler Açısından Sonuçlar ............................................. 146
2- Tatile Çıkmayanlar Açısından Sonuçlar ................................................. 147
B- İŞLETMELER AÇISINDAN SONUÇLAR ................................................... 147
1- Turistik İşletmeler Açısından Sonuçlar .................................................. 147
2-Turistik Olmayan İşletmeler Açısından Sonuçlar .................................. 149
C- YÖNETİMLER AÇISINDAN SONUÇLAR ................................................. 149
1- Ekonomik Sonuçlar ................................................................................... 150
2- Çevresel Sonuçlar ...................................................................................... 151
3-Spekülatif Sonuçlar ..................................................................................... 153
TURİZM  Genel ve Yapısal Yaklaşım
xii
IV - TURİSTİK YOĞUNLAŞMAYI GİDERİCİ ÇÖZÜMLER ............................... 153
A- TATİLLERİN ZAMAN İÇİNDE YAYILMASI ........................................... 154
1- İşletmeler Açısından Tatillerin Yayılması .............................................. 154
2-Okullar Açısından Tatillerin Yayılması ................................................... 155
3 -Dinlenme ve Sağlık Açısından Tatillerin Yayılması ............................. 155
B- TATİLLERİN ALAN İÇİNDE YAYILMASI ................................................ 156
Beşinci Bölüm
TURİZM PAZARLAMASI
I- PAZARLAMA VE TURİZM PAZARLAMASI .................................................. 157
A – TANIM, ÖZELLİKLER VE AMAÇLAR .................................................... 159
B- TURİZM PAZARLAMASINDA DAĞITIM ................................................ 160
C- TURİZM PAZARLAMASININ ARACILARI
(DAĞITIM KANALLARI) ............................................................................. 161
II – TURİZMDE TÜKETİCİ DAVRANIŞI .............................................................. 164
A – TÜKETİCİ DAVRANIŞININ TANIMI VE ÖZELLİKLERİ ..................... 165
B – TÜKETİCİ DAVRANIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER .......................... 166
III- TURİZM PAZARLAMASININ ARAÇLARI ................................................... 170
A- TURİZM PAZARLAMA ARAŞTIRMASI ................................................... 171
B- PAZARLAMA KARMASI ............................................................................. 174
1- Ürün Politikası ........................................................................................... 175
2-Fiyat Politikası ............................................................................................. 176
3-Dağıtım Politikası ....................................................................................... 177
4- Tutundurma Politikası .............................................................................. 178
IV- MAKRO TURİZM PAZARLAMA STRATEJİSİ .............................................. 181
A- TURİZM PAZARLAMA STRATEJİSİNİN AMAÇLARI .......................... 181
1- Olumlu Tercih Oluşturma ........................................................................ 181
2- Dinamik Pazarlama ................................................................................... 182
3- Çeşitlendirme ve İşbirliği ......................................................................... 182
B- TURİZM PAZARLAMA STRATEJİSİ PROGRAMI ................................... 183
1- Hedeflerin Belirlenmesi ............................................................................ 183
İçindekiler
xiii
2- Pazarlama Araştırmasının Yapılması ..................................................... 185
3- Pazarlama Karmasının Oluşturulması ................................................... 186
4- Kaynak Analizleri ...................................................................................... 187
5-Sonuç Analizleri .......................................................................................... 188
Altıncı Bölüm
TURİZM POLİTİKASI VE PLANLAMASI
I – TURİZM POLİTİKASI.......................................................................................... 191
A-TURİZM POLİTİKASININ TANIMI VE ÖZELLİKLERİ ........................... 191
1-Dinamik Özellik .......................................................................................... 191
2- Çok Yönlü Özellik ..................................................................................... 192
3- Kurumsal Özellik ....................................................................................... 192
4- Akılcı Özellik .............................................................................................. 192
B- TURİZM POLİTİKASININ HEDEFLERİ ..................................................... 192
1- Turizm Politikasında Ana Hedefler ........................................................ 194
2- Turizm Politikasında Ara Hedefler ......................................................... 194
3- Turizm Politikasında Uygulama ve Değerlendirme ............................. 195
C- TURİZM POLİTİKASI VE DEVLET MÜDAHALESİ ................................ 196
1- Turistik Arz ve Talebin Yönlendirilmesi ................................................ 197
2- Turistik Önlemlerin Sektör Paylaşımı..................................................... 198
D- TURİZM POLİTİKASININ ARAÇLARI ..................................................... 199
1- Turizm Örgütü ........................................................................................... 199
2 - Turizm Planlaması.................................................................................... 202
E- TÜRKİYE'DE TURİZM POLİTİKALARI ..................................................... 203
1- Planlı Döneme Kadar Türkiye'nin Turizm Politikası ........................... 203
2- Planlı Dönemde Türkiye'nin Turizm Politikaları .................................. 203
II- TURİZM PLANLAMASI ..................................................................................... 205
A-TURİZM PLANLAMASININ KAPSAMI .................................................... 205
1-Tanım, Yararlar ve Özellikler .................................................................... 206
2- Turizmin Planlaması ve Sürdürülebilir Turizm .................................... 210
3- Turizm Planlamasının Türleri .................................................................. 212
4- Plansızlığın Sonuçları ................................................................................ 214
xiv
TURİZM  Genel ve Yapısal Yaklaşım
B - BÖLGESEL ÖLÇEKLİ TURİZM PLANLAMASI ....................................... 215
1-Hazırlık Aşaması ........................................................................................ 215
2- Turistik Arz ve Talebin Planlanması ...................................................... 216
3- Kaynakların Korunması ve Geliştirilmesi .............................................. 217
4-Bölgesel Planlama Tekniği ve Süreci ....................................................... 219
C - DESTİNASYON ÖLÇEKLİ TURİZM PLANLAMASI .............................. 223
1-Tanım ve Özellikleri ................................................................................... 224
2-Destinasyon Belirleyicileri ......................................................................... 225
3-Destinasyon Planlama Tekniği ve Süreci ................................................ 226
D – MAHAL ÖLÇEKLİ TURİZM PLANLAMASI ......................................... 232
1-Tanım ve Özellikler .................................................................................... 232
2-Mahal Belirleyicileri ................................................................................... 233
3-Mahal Planlama Tekniği ve Süreci ........................................................... 234
4-Mahal Temelli Planlama ve Ön Proje ...................................................... 236
Kaynakça ..................................................................................................................... 239