Kamu Yönetiminde Sürdürülebilirlik
Transkript
Kamu Yönetiminde Sürdürülebilirlik
Kamu Yönetiminde Sürdürülebilirlik Yeflil Kalem Yak›n Plan Ayraç Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Haz›rl›k ve Uyum Sürecinde ‹ç Denetimin Rolü ve Katma De¤eri Süper Lig ve FIFA Hakemi Meslektafl›m›z Bülent Y›ld›r›m: “Mesle¤imizde fark›ndal›k yaratmal›y›z” Meslek Evim T‹DE Mühür Perçin T‹DE, ‹ç Denetimde Fark›ndal›k Yaratanlar› Ödüllendirdi Üniversite Denetim Kulüplerinin Mesleki Kariyer Aç›s›ndan Rolü ve Denetim Kulüpleri Faaliyetleri Çizgi Ötesi “Karbon ayak izi ölçümü”nün Alt›nda Neler Yat›yor? Yans›ma Toplumsal Fark›ndal›k ‹lkö¤retimde Bafllar... 3 Merhaba D e¤erli okuyucular›m›z, dergimizin yeni say›s› ile sizlerle tekrar birlikte olman›n mutlulu¤u içindeyiz. Mesle¤imiz aç›s›ndan oldukça önemli geliflmelerin oldu¤u bir dönemi daha geride b›rakt›k. Enstitümüzün, Kamu ‹ç Denetçileri Derne¤i (K‹DDER) ile birlikte gerçeklefltirdi¤i Kamu ‹ç Denetim Konferans›, "Kamu Yönetiminde Sürdürülebilirlik" ana temas›yla 11 Mart 2011 tarihinde Ankara'da gerçeklefltirildi. Büyük ilgi gören, Bakanl›klar, kamu kurum ve kurulufllar›n›n yönetici ve iç denetçilerinden 400’ün üzerinde kat›l›mc›n›n oldu¤u konferansta, kamu ve özel sektörden konuflmac›lar tecrübelerini paylaflt›. Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü’nün iki y›lda bir tekrarlamay› hedefledi¤i kamu iç denetim konferans›n›n ilkinde yap›lan konuflmalar ve sunumlara dergimizin Aysberg bölümünde genifl bir flekilde yer vermeye çal›flt›k. Bildi¤iniz üzere May›s ay› tüm dünyada iç denetim fark›ndal›k ay› olarak kutlan›yor. Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü taraf›ndan mesle¤imiz ile ilgili fark›ndal›¤› art›rmak amac›yla May›s ay› boyunca çeflitli etkinlikler gerçeklefltirildi. Platin dergisiyle yap›lan iflbirli¤i sonucu haz›rlanan ve dergiyle da¤›t›m› yap›lan iç denetim özel eki, üyelerimize özel düzenlenen ücretsiz Uluslararas› ‹ç Denetim Standartlar› e¤itimi ve ‹ç Denetim Fark›ndal›k Ödülleri bu etkinliklerin en önemlileriydi. Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü’nün ilk kez düzenledi¤i ve bundan sonra her y›l tekrar etmeyi hedefledi¤i ‹ç Denetim Fark›ndal›k Ödüllerini kazanan kurulufllara ödülleri düzenlenen bir törenle teslim edildi. Mesle¤imizin fark›ndal›¤›n› art›ran ve büyük ilgi gören bu etkinlik hakk›nda detayl› bilgileri dergimizde bulabilirsiniz. Meslektafl›m›z olan ve ayn› zamanda sekiz y›ld›r Türkiye Süper Ligi’nde, befl y›ld›r FIFA hakemi olarak uluslararas› müsabakalarda görev alan baflar›l› hakemlerimizden Bülent Y›ld›r›m ile bir röportaj gerçeklefltirdik. Röportaj› ilgiyle okuyaca¤›n›z› umuyoruz. Derginin di¤er bölümlerinde ise yine iç denetimle ilgili güncel geliflmelere ve faydal› olaca¤›, ilgiyle okunaca¤› düflünülen makale ve yaz›lara yer verildi. Gürdo¤an Yurtsever Sorumlu Yaz› ‹flleri Müdürü [email protected] ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Dergimizi keyifle okuman›z› diliyor, her türlü görüfl ve önerilerinizi bekliyoruz. Bir sonraki say›m›zda tekrar görüflmek dile¤iyle... 4 ‹Ç‹NDEK‹LER “Yapt›klar› iflin do¤rulu¤una inanan insanlar çal›fl m a l a r › n › n d e n e t l e n m e s i n d e n , k a r fl › f i k i r l e r i n o rt a y a at›lmas›ndan ve tercihleri üzerinden münakafla yap maktan zevk al›rlar” Mustafa Kemal Atatürk Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Derne¤i Adına İmtiyaz Sahibi Ali Kamil UZUN Emekli Subayevleri Müşir Derviş İbrahim Sokak 1. Blok No: 6 D: 16 Esentepe / İstanbul Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Gürdoğan YURTSEVER Emekli Subayevleri Müşir Derviş İbrahim Sokak 1. Blok No: 6 D: 16 Esentepe / İstanbul Editör Ersin GÜNERALP Aysberg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Kamu Yönetiminde Sürdürülebilirlik Yeflil Kalem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Ali Kamil Uzun - Gürdo¤an Yurtsever Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Haz›rl›k ve Uyum Sürecinde ‹ç Denetimin Rolü ve Katma De¤eri Ataç. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Stefano Perazzini “Sertifikal› denetçi say›m›z› art›rmay› amaçl›yoruz” Mühür . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 T‹DE, ‹ç Denetimde Fark›ndal›k Yaratanlar› Ödüllendirdi KATKIDA BULUNANLAR A. Ünal Mercimek, Ali Kamil Uzun, Bayram Barun, Bülent Bozdoğan, Bülent Yıldırım, Cüneyt Güler, Erhan Usta, Esra Işıkara, F. Devrim Eren, Gürdoğan Yurtsever, H. Abdullah Kaya, İ. İlhan Hatipoğlu, Jean-Pierre Garitte, Levent Küçük, M.Kemal Tapkan, Menteş Albayrak, Müge Alşan, Dr. Nazif Burca, Nil Akan Palacios, Prof.Dr. Nuran Cömert, Özlem Aykaç, Salim Kadıbeşegil, Stefano Perazzini, Zekeriya Şardak REKLAM Sevilay Çalışkan, Şebnem Kabasakal İLETİŞİM ADRESİ Emekli Subayevleri Müşir Derviş İbrahim Sokak 1. Blok No: 6 D: 16 Esentepe / İstanbul Tel: 0 212 212 55 25 Faks: 0 212 212 55 26 E-posta: [email protected] / [email protected] http://www.tide.org.tr Y›ll›k Abone Bedeli: 60 TL KDV dahildir. ‹ki Y›ll›k Abone Bedeli: 120 TL KDV dahildir. YAPIM Rota Yayın Yapım Tanıtım Ticaret Ltd. Şti. Prof. N. Mazhar Ökten Sk. No: 1 Rota Binası 34360 Şişli-İstanbul Tel: 0 212 224 01 44 Faks: 0 212 233 72 43 E-Posta: [email protected] http://www.rotaline.com YAYIN TÜRÜ Yaygın Süreli Yayın Yak›n Plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Süper Lig ve FIFA Hakemi Meslektafl›m›z Bülent Y›ld›r›m: “Mesle¤imizde fark›ndal›k yaratmal›y›z” Perçin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Marmara Üniversitesi Denetim Kulübü Örne¤i Ayraç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Nil Akan Palacios Meslek Evim T‹DE Çizgi Ötesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 BASKI TARİHİ Temmuz 2011 BASKI ve CİLT TOR Ofset San.ve Tic. Ltd. Şti. Akçaburgaz Mh. 116. Sk. No: 2 Esenyurt - İstanbul Tel: (0212) 886 34 74 (Pbx) Faks: (0212) 886 34 80 E-Posta: [email protected] Türkiye İç Denetim Enstitüsü Derneği tarafından üç ayda bir yayımlanır. Yazıların fikri sorumluluğu yazarlarına aittir. VİZYON Mesleki yayıncılıkta küresel değer yaratmak MİSYON Kurumsal Yönetimin güvencesi iç denetim ile ilgili; pay ve menfaat sahipleri, mesleğin profesyonelleri ve çözüm ortağı olarak hizmet gören kurum ve kuruluşlar için iletişim, paylaşım ve referans kaynağı olmak. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Yans›ma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 TÜS‹AD - TKYD - TURKONFED - T‹DE Aile fiirketleri Seminerleri Gerçeklefltirildi (The Institute of Internal Auditors Chairman’s Special Recognition Award) (The Institute of Internal Auditors Publication Contest Newsletter Category) Pano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Quiz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 “Güncel kalmak, farkl› olmak için...” DAĞITIM Doğan Dağıtım Salim Kad›beflegil “Karbon ayak izi ölçümü”nün Alt›nda Neler Yat›yor? Ali Kamil Uzun Toplumsal Fark›ndal›k ‹lkö¤retimde Bafllar... TÜRK‹YE ‹Ç DENET‹M ENST‹TÜSÜ MESLEK‹ GEL‹fi‹M AKADEM‹S‹ (The Institute of Internal Auditors Membership Competition) (The Institute of Internal Auditors International Mastering Advocacy Program Award) Mesleki Geliflim E¤itimleri: • • • • • • • • • • • • Yeni Bafllayan Denetim Uzman› için Araç ve Teknikler Denetim Müdürü için Araç ve Teknikler Katma De¤erli ‹fl Kontrolleri Denetim Raporu Yaz›m› ‹ç Kontrollerin De¤erlendirilmesi: COSO Merkezli Bir Yaklafl›m Hile Denetimi Bilgi Sistemleri Denetimi Denetçiler için Sunum Becerileri Denetçiler için ‹letiflim Becerileri Denetim Yöneticileri için Liderlik Becerileri Denetçile r için Mülakat Becerileri Kurumsal Risk Yönetimi Sertifika S›nav›na Haz›rl›k E¤itimleri: CIA (Sertifikal› ‹ç Denetçi) CFSA (Sertifikal› Mali Hizmetler Denetçisi) CCSA ( Sertifikal› Kontrol Özde¤erlendirme Uzman›) CGAP (Sertifikal› Kamu Denetçisi) Daha fazla bilgi için: [email protected], [email protected] mail adresinden ulaflabilir ya da www.tide.org.tr web sitemizden bilgi alabilirsiniz. 6 7 AYSBERG AYSBERG Kamu Yönetiminde Sürdürülebilirlik Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü (T‹DE), Kamu ‹ç Denetçileri Derne¤i (K‹DDER) ile birlikte Kamu ‹ç Denetim Konferans› düzenledi. Bu y›l ilki düzenlenen kongrede, ‘sürdürülebilirlik’ temas› ele al›nd›. Kongrede gerçekleflen iki oturum kapsam›nda “Kamuda ‹ç Denetimin Fonksiyonel Ba¤›ms›zl›¤› ve Denetim Komiteleri” ve “‹ç Denetimde Kalitenin Güvence Alt›na Al›nmas›” konular› konufluldu. Ankara’da Rixos Grand Otel’de 11 Mart 2011 tarihinde gerçekleflen kongre, kamu ve özel sektörün, konusunda uzman kiflilerini bir araya getirdi. T‹DE ve K‹DDER iflbirli¤iyle ilki gerçeklefltirilen kongre, aç›l›fl konuflmalar›yla bafllad›. Kamu ‹ç Denetçileri Derne¤i (K‹DDER) Baflkan› Cüneyt Güler, ‘Kamu Yönetiminde Sürdürülebilirlik’ bafll›kl› kongrenin düzenlenmesinde eme¤i geçenlere teflekkür etti. T‹DE ile birlikte organize edilen konferans›n gelenekselleflmesini ve önümüzdeki y›llarda da gerçeklefltirilmesini diledi¤ini vurgulayan Güler sözlerine flöyle devam etti: “Kamu iç denetim prati¤i, dördüncü y›l›n› bitirip, beflinci y›l›na girmifl durumda. Geçti¤imiz dört y›l içinde ciddi mesafeler ald›¤›m›z› düflünmekteyim. Bir dört y›l sonra da farkl› bir konumda olaca¤›m›zdan flüphem yoktur. Ayn› zamanda derne¤imiz, 8 Mart 2011 tarihinde dördüncü yafl›n› bitirip beflinci yafl›na girmifl oldu. Geriye dönüp bakt›¤›mda, bu dört y›la çok ciddi faaliyetler s›¤d›rd›¤›m›z› düflünüyorum. K‹DDER yönetiminde de¤iflik çal›flma komitelerinde, organizasyonlar›m›zda, denetimin her türlü organlar›nda görev alan ve elinden gelen deste¤i esirgemeyen meslektafllar›ma huzurlar›n›zda teflekkür etmek istiyorum. Geçti¤imiz dört y›ll›k süreç, Kamu ‹ç Denetim Sisteminin art›k kronikleflen yap›sal sorunlar›n› Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü (T‹DE) Baflkan› Özlem Aykaç gün yüzüne ç›kard›. Bahse konu sorunlar›n çözülmesi konusunda Maliye Bakanl›¤›m›z ve ‹ç Denetim Koordinasyon Kurulumuzun gerekli çal›flmalar› bafllatt›¤›n› ve flu ana kadar önemli mesafeler kat ettiklerini biliyoruz. Konferansta özellikle iki konunun ele al›nmas›n›n hem sektör prati¤i aç›s›ndan hem de yurt d›fl› uygulamalar›n kamu taraf›ndan ö¤renilmesi bak›m›ndan faydal› olaca¤›n› düflünüyoruz. Bu hususta kamusal iç denetimin geldi¤i seviye itibar›yla yap›sal iki sorundan bahsetmek istiyorum. Birincisi, iç denetimin fonksiyonel ba¤›ms›zl›¤›n›n nas›l garanti edilece¤i sorununa yan›t aranmas›, ikincisi de iç denetimin kalitesinin de nas›l art›r›laca¤› sorusuna yan›t aranmas›d›r. Her iki hususta verilecek bilgilerin kamuya yol gösterece¤ine inan›yorum.” Kamu yönetiminde iç denetimin önemi Cüneyt Güler’in yapt›¤› konuflma sonras›nda sözü Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü (T‹DE) Baflkan› Özlem Aykaç ald›. Aykaç konuflmas›na K‹DDER ile birlikte konferans düzenlemekten dolay› çok mutlu olduklar›n› ifade ederek bafllad› ve sözlerine flöyle devam etti: “T‹DE olarak biz de bu etkinli¤in süreklili¤ini istiyoruz. ‹ç denetimin sürdürülebilirli¤i ve geliflimi aç›- ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Kamu ‹ç Denetçileri Derne¤i (K‹DDER) Baflkan› Cüneyt Güler 8 9 AYSBERG AYSBERG “Devleti de bir flirket olarak de¤erlendirebiliriz ve devlet içinde de kurumsal yönetim ilkelerinin yayg›nlaflt›rmal›y›z. ‹tibar›n art›r›lmas› ve sürdürülebilirli¤in sa¤lanmas› konular›nda, kurumsal yönetim uygulamalar›n›n devlete de flirket mant›¤›yla yerlefltirilmesinin çok faydal› olaca¤›n› düflünüyorum.” ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 T‹DE Akademi’nin kurulmas›yla birlikte 33 e¤itmenimiz var. K‹DDER’le yapaca¤›m›z iflbirli¤iyle, Ankara’da da sizlerin ihtiyaçlar› do¤rultusunda e¤itim vermeyi planl›yoruz. Bunu en k›sa zamanda hayata geçirebiliriz. T‹DE olarak uluslararas› geçerlili¤i olan sertifikasyon s›navlar› gerçeklefltiriyoruz. Bunlar da meslekte geliflimin bir yetkinli¤in sembolüdür. Konferansta etkili bir iç kontrol sisteminin ne kadar vazgeçilmez oldu¤unun fark›nda olarak, kamu yönetiminde de iç denetimin öneminden bahsedece¤iz. Konferansta özel sektör tecrübesinin Kamu sektörünün sorunlar›na acaba cevap olabilir mi diye de bu oturumlar› gerçeklefltirdik. Reel sektördeki iç denetçilerin de hemen hemen ayn› sorunlar› var. fiu ana kadar çözümlerini buldu¤umuz baz› uygulamalar kamuda sizin sorunlar›n›za çözüm olabilece¤ini umuyoruz. Paylaflarak geliflmek ilkemize paralel olarak bu y›l ilki gerçeklefltirilen konferans›n baflar›l› geçmesini diliyorum.” “T‹DE ve K‹DDER’in bu iflbirli¤i göz kamaflt›r›yor” Türkiye Kurumsal Yönetim Derne¤i (TKYD) Yönetim Kurulu Üyesi Nazif Burca, Özlem Aykaç’tan sonra konuflmas›n› yapmak üzere sahnedeki yerini ald›. Burca, konuflmas›nda TKYD’nin yapt›¤› iflbirliklerinden bahsetti. Burca konuflmas›na flöyle devam etti: “T‹DE ve K‹DDER’in bu iflbirli¤i göz kamaflt›r›yor. Kendilerini tebrik ediyor, TKYD olarak kendilerini her zaman destekledi¤imizi, iflbirliklerine de haz›r oldu¤umuzu aç›kça ifade ediyorum. TKYD’nin görev alan›, kurumsal yönetim. Kurumsal yönetim ve iç denetimin en önemli görev alanlar›ndan bir tanesi risk yönetimi ve iç kontrol. Bu anlamda bu üç derne¤in de iflbirliklerini art›racaklar›n› ve denetçilerin gelifltirilmesi konusunda da önemli katk›lar sa¤layacaklar›na inan›yorum. Kurumsal yönetimin birçok alanda katk›lar› var. Kurumsal yönetimi sadece flirketler olarak de¤erlendirmemek laz›m. Devleti de bir flirket olarak de¤erlendirebiliriz ve devlet içinde de kurumsal yönetim ilkelerinin yayg›nlaflt›rmal›y›z. ‹tibar›n art›r›lmas› ve sürdürülebilirli¤in sa¤lanmas› konular›nda, kurumsal yönetim uygulamalar›n›n devlete de flirket mant›¤›yla yerlefltirilmesinin çok faydal› olaca¤›n› düflünüyorum. Kurumsal yönetimin dört temel tafl› flunlard›r: ‹ç denetim, d›fl denetim, üst yönetim ve denetim komitesi üst kurullar›. TKYD olarak biz iç denetimi kurumsal yönetimin sigortas›, temel tafl› olarak görüyoruz. ‹ç denetim yönetim kuruluna güvence verir. Yönetim kurulu da yat›r›mc›lara güvence verir. D›fl denetim yat›r›mc›lara güvence ve dan›flmanl›k faaliyetini sa¤lam›fl olur. Konferans›n ana konusu olan sürdürülebilirli¤e k›saca de¤inmek istiyorum. Kamu ve flirketlerinde sürdürülebilirli¤e, iç denetimin sürdürülebilirli¤i olarak da bak›labilir. Sürdürülebilirlik denilince çeflitli tan›mlar yap›l›yor. Tüm paydafllar›n beklentilerini ve görüfllerini dikkate alarak, sosyal ve çevresel faktörlere de dikkat etmeliyiz. Yani sürdürülebilirlik, kâr amaçl› yaklafl›m yerine sosyal sorumlulu¤u esas alan bir yaklafl›m olarak ele al›n›yor. Sürdürülebilirlik birtak›m riskler do¤urur. Biz bunlar› zaman›nda tan›yamazsak bu riskler tehditlere dönüflebilir. Her Bizim için en büyük tehditlerden birinin katma de¤er yaratmamak oldu¤unu düflünüyorum. Bizim paydafllar›m›z›n ne istedi¤ini anlamam›z laz›m. Yapt›¤›m›z çal›flmalar› iyi ifade etmeliyiz. Masada bir yerimiz var bu çok önemli. Biz iflimizi iyi yapamazsak, katma de¤erimizi iyi ifade edemezsek, iç denetim onlar›n gözünde daha da küçülecektir. Bir di¤er konu da de¤iflimi yakalayamamak. Teknoloji çok h›zl› de¤ifliyor. Veri analiz bak›fl aç›l› denetimlerimizi art›rmam›z laz›m. Kurum için uygun denetim metodolojilerini çok iyi seçebiliyor olmam›z laz›m diye düflünüyorum. Bir di¤er önemli konu da müflteri odakl› olmamam›z. E¤er müflterimizin ihtiyaçlar›n› tespit edemezsek, yap›c› iliflkiler kuramazsak, bu da bizi önemli flekilde tehdit eder. Yönetimin deste¤ini almam›z ve nitelikli personeli de tutabilmemiz laz›m. ‹ç denetim Kamuda önemli mesafeler kat etti. Özellikle ba¤›ms›zl›k ve raporlama konular›nda birtak›m sorunlar oldu¤unu biliyorum. Uluslararas› standartlarda tüm iç denetimi kapsayan kalite güvence program›n›n uygulanmas›ndan iç ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 s›ndan bu tür paylafl›mlar›n daha s›k bir flekilde gerçeklefltirilmesi önemlidir. fleyden önce kurumlar›n, sürdürülebilir stratejilerini belirlemesi laz›m. Bu stratejiler belirlendikten sonra yönetim kurullar›, bu stratejileri uygulamak, performanslar›n› takip etmek, birtak›m riskleri ortaya koymak, iç denetim birimleri ise bu sürdürülebilirlikle ilgili faaliyetlerinin verimlili¤ini ölçmek zorunda. 10 11 AYSBERG AYSBERG “‹ç denetçiler olarak bizler, ba¤›ms›z güvence sa¤lamak zorunday›z” ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Konferans›n davetlileri aras›nda Uluslararas› ‹ç Denetçiler Enstitüsü (IIA) Eski Baflkan› Jean Pierre Garitte de vard›. Garitte konferansta iki konuflma yapt›. Konferans›n aç›l›fl›nda yapt›¤› konuflmada, kurumsal yönetimden bahseden Garitte, sözlerine flöyle devam etti: “Kurumsal yönetim denildi¤inde ilk akl›m›za gelen d›fl paydafllarla olan iliflkilerdir. Bir de iç kurumsal yönetimden bahsedece¤iz. Denetim kurumlar›n›n ya da komitelerinin bir önemli görevi de, flirket içindeki iç kurumsal yönetimin güvencesini vermektir. ‹ç kurumsal yönetimle ilgili bilgi vermeden önce üç seviyede yap›lan kontrollerden bahsetmek istiyorum. Bu model hem reel hem özel hem de kamu sektöründe kullan›lacak bir model. Birinci seviye defans dedi¤imiz k›s›m iç kontrol sistemidir. Bu seviye ayn› zamanda yönetim kontrollerini de kaps›yor. ‹kinci seviye defans destek fonksiyonu dedi¤imiz fonksiyonlar var. Bunlar; finansal kontrol, risk yönetimi gibi günlük operasyonu yürüten de¤il destek olan finansal kontrol, yolsuzluklar›n araflt›r›lmas› gibi fonksiyonlard›r. Burada teftifl ve uyum departmanlar›na bakt›¤›m›zda bunlar›n finans sektöründe yayg›n olarak görüldü¤ünden bahsedebiliriz. Teftifl ayn› zamanda kamu sektöründe de karfl›laflt›¤›m›z bir fonksiyondur. Risk yönetimine bakt›¤›m›zda bunun çok yeni bir fonksiyon oldu¤unu görüyoruz. Türkiye için bakt›¤›m›zda hâlâ çok yeni ve birçok kurumda olmayan bir fonksiyon. Finansal kontrol fonksiyonunun da asl›nda kamuda uyguland›¤›n› görüyoruz. ‹ç kontrol departmanlar›yla hem özel hem de kamu sektöründe karfl›lafl›yoruz. Reel sektörde özellikle d›flar›da yat›r›m› olan firmalarda bu departman› s›kl›kla görüyoruz. Sonras›nda üçüncü seviye kontrolde iç denetim departmanlar›n› görüyorsunuz. Bu üç seviyeyi görmemiz önemli. Bunun bir nedeni iç denetim olarak oynayaca¤›m›z rolü daha iyi anlamak içindir. ‹kinci seviyedeki kontrollere bakt›¤›m›zda bunlar›n birinci seviyede yap›lan ifllemleri kontrol etmek ve güvence vermek oldu¤unu görüyoruz. Öncelikle neye odaklanmam›z gerekiyor? ‹kinci seviyedeki fonksiyonlar›n do¤ru çal›fl›p çal›flmad›klar›na odaklanmam›z gerekiyor. Onlar bu görevi yerine getirmiyorsa iç denetim olarak buna dikkat çekmek gerekiyor. En önemli seviyelerden biri de raporlamalard›r. Birinci seviyeye bakt›¤›n›z zaman asl›nda flirketin üst düzey yöneticilerine rapor verildi¤ini görüyoruz. Bu ayn› flekilde ikinci seviye için de gerekli. Onlar da direkt üst yönetime raporlar›n› veriyor. Üçüncü seviyedeki farkl›l›k, burada çift raporlama var. Bir tanesi idari raporlama üst yönetime di¤eri de fonksiyonel raporlama yönetim kuruluna ya da denetim komitesine sunulur. Bu üç seviye flirketin özel ve iç kurumsal yönetimi için önemli fonksiyonlard›r. Dördüncü seviye defans› da d›fl ba¤›ms›z denetim olarak görebilirsiniz. Ba¤›ms›z denetim, flirketin iç kontrol sistemiyle direkt olarak ilgileniyor ama asl›nda bunlar›n da ifllerini etkin olarak yapacaklar› zaman odaklanacaklar› nokta iç denetim departman›n›n iflini do¤ru yap›p yapmad›¤›na bakmakt›r. fiimdi bu üç seviyeye tekrar bakal›m: Üst yönetimin sadece günlük iflleri yürütmenin yan›nda risklerle ilgili sorumluluklar›n›n bulundu¤unu ve onlar›n görevlerinin bir parças› oldu¤unu hat›rlamam›z gerekiyor. Önce riskleri, olas› etkilerini tan›mlamak laz›m. Daha sonra üst yönetimin, kurumun kabul etti¤i riskler çerçevesinde stratejileri de belirlemesi gerekiyor. Bu görevlerin icra edilmesinde risklerin kimin taraf›ndan kontrol edilece¤ine iliflkin olarak, kurum içinde gerekli bilgilendirmenin yap›lm›fl olmas› flart. Hâlâ kamu yönetiminde risklerin üstlenilmesi, hesap verilebilirlik olarak de¤erlendirilmektedir. ‹kinci seviyeye bakal›m: Buradaki amaç mikro bazda riskleri yönetmek de¤il. Amaç daha çok üst yönetimle birlikte risk yönetimiyle ilgili strateji belirlemek. Risk stratejisi denilince de; kurum hangi riskleri alabilir hangi risklerden kaç›nabilir bunlar›n da belirlenmesi gerekiyor. Üçüncü seviyeye bakt›¤›m›zda; iç denetçiler olarak bizler ba¤›ms›z güvence sa¤lamak zorunday›z. Ba¤›ms›zl›k; kime rapor etti¤imizin d›fl›nda, birinci ve ikinci fonksiyonlar›n içinde fiili olarak yer almamak demek. ‹ç denetimin kapsam› birinci seviyeyi de¤il ikinci seviyeyi de kaps›yor bunu unutmamak laz›m. Bu da flöyle özetlenebilir; bizim fonksiyonumuz sadece iç kontrolle ilgili güvence vermek de¤il bu sistemin iflledi¤iyle ilgili gerekli testleri yapmak. Ayn› zamanda belli stratejilerin da flirket içinde do¤ru uyguland›¤›ndan emin olmam›z gerekiyor. En büyük hesap soracak kurum parlamento. Parlamento, kurumlar› sorumlu tutmad›¤› sürece biz o sorumlulu¤u hissetmeyiz. Kimse hesap vermek istemez. Parlamentodan bafllayarak kurumlar› daha ifllevsel hale getirerek, yeni ticaret kanunu denetimde de¤ifliklik getirir. ‹ç denetim üst yönetimin tavr›na ba¤l›. Üst yöneticilerin fark›nda olmas›na ba¤l›. Bu zamanla olacakt›r. Umutlu olmak gerekir.” Kamu sektöründe bunlardan baz›lar› politik olarak, di¤erleri de idari olarak al›nan kararlar olmufl olabilir. Biri kapsam›m›z içinde di¤eri de¤il. ‹ç denetim departman› olarak belirlenmifl çerçeve içinde ve bakanl›¤›n verdi¤i kararlar çerçevesinde, ba¤›ms›z olarak güvence fonksiyonunu sa¤lamak zorunday›z. Konferans›n aç›l›fl konuflmalar›ndan sonuncusu ‹ç Denetim Koordinasyon Kurulu (‹DKK) Baflkan› ‹. ‹lhan Hatipo¤lu’ydu. Burada iç kontrol konusunda güvence verirken, ba¤›ms›z olarak güvence vermek sorumlulu¤umuz var. Bunu yaparken ikinci seviye kontrollerini tekrarlamadan, bunlar›n do¤ru iflledi¤iyle ilgili do¤ru testler yaparak bu konuda güvence verebiliriz. Bu modeli gelifltirdi¤imizden beri Avrupa’daki birçok düzenleyici flirkette kullan›yor ve savunuyoruz.” “Biz hâlâ sanayi toplumunun bürokrasisini kurmufl de¤iliz” Jean Pierre Garitte’den sonra sözü ‹çiflleri Bakanl›¤› Müsteflar Yard›mc›s› Zekeriya fiardak ald›. fiardak konuflmas›nda flu konulara de¤indi: “Yönetimde üç fley çok önemli; kat›l›m, fleffafl›k ve hesap verebilirlik. Bu ilkeler, her kanunumuza girmeye de bafllad›. Bu üç ilke tüm kamu yönetimine hâkim olursa, iç denetimin de sorunlar›n›n ortadan kalkaca¤›n› düflünüyorum. Türkiye 1999 y›l›nda önemli bir deprem yaflad›. Bu deprem ülkeyi sallad›. Yönetimi de tekrar gözden geçirme ihtiyac› hissedildi. Hem kamu yönetiminde hem mali yönetimde ciddi düzenlemeler yap›ld›. Hayata geçirilmesi çok kolay de¤i. Hâlâ yaflad›¤›m›z sürecin geçifl süreci oldu¤unu görüyorum. Umutsuz olmaya gerek yok herkes bulundu¤u mevkide elinden gelenin en iyisini yapmal›. Biz hâlâ sanayi toplumunun bürokrasisini kurmufl de¤iliz. Bürokrasi Türkiye’de henüz oluflmufl de¤il. Her geçen gün iyilefliyor. “Oluflturulan bu sinerjinin devam›n› diliyorum” Hatipo¤lu, T‹DE ve K‹DDER’in birlikte düzenledi¤i konferansa ‹DDK ad›na kat›lmaktan dolay› memnuniyetini getirerek, oluflturulan bu sinerjinin devam›n› diledi. Hatipo¤lu konuflmas›na flöyle devam etti. “Ülkemizde yaflanan önemli bir geliflme de mali yönetim reformudur. 5018 say›l› kanunla kurulan yeni sistemin en önemli konular›ndan biri de kaynaklar›n etkin kullan›m› konusunda, güvence ve dan›flmanl›k hizmeti sa¤layan iç denetim faaliyetlerinin kamu mali faaliyetlerine dahil olmas›d›r. Yönetim sorumlulu¤u esas›na dayal› bulunan kamu mali kontrol sistemi görev ve yetkilerini art›rm›fl merkezi uygulaflt›rma fonksiyonu ba¤lam›nda, standart yönetimleri belirlemek, düzenlemeleri yapmak, koordinasyonu sa¤lamak görevleri yürütülmektedir. Kamuda iç denetimin geldi¤i nokta, üçüncü düzey mevzuata gelmektedir. Üçüncü düzey mevzuat›n kamu iç denetim standartlar›n›, raporlama standartlar›n› incelenmesini planl›yoruz. ‹ç denetimin sa¤l›kl› bir flekilde yürütülmesi için elimizden gelen gayreti gösteriyoruz. Önemli olan sizlerle kurul aras›nda iletiflimin sa¤lanmas›n›n yürütülmesini sa¤lamaya çal›fl›yoruz. Kanunlar›, yönetmelikleri de¤ifltiriyoruz ama yaklafl›mlar›m›z daha zor de¤ifliyor. ‹DKK olarak bunun fark›nday›z ve T‹DE ve K‹DDER gibi kurumlarla faaliyetlerimiz devam edecektir. ‹ç denetimin fonksiyonel ba¤›ms›zl›¤›n›n olmazsa olmaz oldu¤unun fark›nday›z. 5018 say›l› kanunun fonksiyonel ba¤›ms›zl›¤› tam olarak ald›¤›n› söyleyebiliriz.” ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 denetim yöneticileri sorumlu. Kalite güvence denilince bir tak›m iç de¤erlendirmeler, d›fl de¤erlendirmeler akla geliyor. Kendi flirketimizde kalite ekibi kurduk. ‹ç denetçilerimiz tüm süreçleri gözlemliyor ve raporlar›n› sunuyorlar. Befl y›lda bir ba¤›ms›z bir kurulufltan kalite güvence hizmeti almak gerekiyor.” 12 13 AYSBERG AYSBERG Jean Pierre Garitte, Bülent Bozdo¤an, Erhan Usta, Bayram Barun, Levent Küçük ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Oturum Baflkanl›¤›n› ‹DDK Üyesi ve Devlet Planlama Teflkilat› (DPT) Müsteflar Yard›mc›s› Erhan Usta’n›n yapt›¤›, “Kamuda iç denetimin fonksiyonel ba¤›ms›zl›¤› ve denetim komiteleri” bafll›kl› birinci oturumda, ‹stanbul Teknik Üniversitesi (‹TÜ) ‹ç Denetim Birimi Baflkan› Levent Küçük, H.Ö. Sabanc› Holding Denetim Bölüm Baflkan› Bülent Bozdo¤an, Uluslararas› ‹ç Denetçiler Enstitüsü (IIA) Eski Baflkan› Jean Pierre Garitte, Say›fltay Uzman Denetçisi ve Araflt›rma Grubu Baflkan› Bayram Barun söz ald›. Oturum baflkan› Erhan Usta, iç denetim tan›mlar›na bak›ld›¤›nda ba¤›ms›zl›k ve tarafs›zl›k kelimelerinin dikkati çekti¤inden bahsederek ba¤›ms›zl›ktan ne anlamam›z gerekti¤ini konuflmac›lara sordu? Konuyla ilgili uluslararas› uygulamalar›n neler oldu¤u ve ülkemizde bu uygulamalar›n neler oldu¤unu sorarak oturuma bafllad›. ‹lk sözü ‹stanbul Teknik Üniversitesi (‹TÜ) ‹ç Denetim Birimi Baflkan› Levent Küçük ald›. Küçük, konuflmas›nda flu konulara de¤indi: “Kongrenin bafll›¤›n›n sürdürülebilirlik olarak seçilmesini çok anlaml› buluyorum. Çünkü yaflad›¤›m›z ekonomik krizler hem devletler hem flirketler aç›s›ndan sürdürülebilirli¤in önemini ortaya koydu. Kamuda iç denetim çok yeni olmas›na ra¤men çok de¤erli üstatlar›m›z taraf›ndan çok say›da araflt›rma, kitap yay›nland›¤›n› gördüm. Bunun da mesle¤imizin geliflimi aç›s›ndan önemli oldu¤unu ifade etmek isterim. 5018 say›l› yasan›n önemini hepimiz çok iyi biliyoruz. Kamunun yeniden yap›land›r›ld›¤›n› hepiniz biliyorsunuz. Kamu mali kontrol uygulamas›, ülkemiz için çok önemli. Fonksiyonel ba¤›ms›zl›k iç denetimin uygulanmas› için de¤iflmez bir kural. ‹ç denetimin baflar›ya ulaflmas› için en önemli fley fonksiyonel ba¤›ms›zl›kt›r. Ba¤›ms›zl›k dedi¤imizde ne anlayaca¤›z? Biz denetçiler olarak, denetimin ayr›lmaz parças›d›r. Bu konuda uluslararas› uygulamalara ve AB’nin iç denetim ba¤›ms›z uygulamalar›na bakt›¤›m›zda öncelikle iç denetçinin do¤rudan üst yönetime ba¤l› olmas›, ikinci konu olarak da iç denetçinin denetim alanlar›n›n belirlenmesinde tamamen serbest, özgür olmas› konusu vurgulanmakta. Fonksiyonel ba¤›ms›zl›k ise AB’nde ayr› bir yaklafl›m konusu olmufl. Fonksiyonel ba¤›ms›zl›¤› sa¤layan unsurlar olarak; bir, iç denetçi özel bir statüye sahip olmal›, iki, yönetimden sorumlu olanla iç denetçi aras›nda bir denge bulunmal›, üç, merkezi iç denetim biriminin olmas› gereken kurallard›r. Ülkemizde, 5018 say›l› yasan›n düzenlemelerine bakt›¤›m›zda, yasada fonksiyonel ba¤›ms›zl›¤› sa¤layan unsurlar olarak iç denetçilerin do¤rudan üst yöneticiye ba¤l› olmalar›, iç denetçilerin istekleri d›fl›nda baflka göreve atanamayacaklar›, kamuda yönetmelik d›fl›nda, iç denetçiye baflka görevler verilemeyece¤i, denetim faaliyetlerinin planlanmas›, yürütülmesinde iç de- ‹ç denetim ve iç denetimin yeterlili¤i konusunda siyasi kararl›l›kta bir zay›flama oldu¤u inanc›nda. Di¤er sorun bofl kadrolara iç denetçi atamalar›n›n yap›lamamas›, bu konuda iç denetim birim baflkanl›klar›n›n kurulamamas›. Üniversite mensubu oldu¤um için üniversitelerde yaflanan soruna da de¤inmek istiyorum. Üniversitelerde daha önce bir denetim birimi olmad›¤› ve d›fl denetime tabi olduklar› için birdenbire üniversitelerde iç denetimin ve denetçilerin olmas› yönetimle bir çat›flmaya neden olmakta. Özellikle üniversitelerde rektörler seçimle iflbafl›na geliyor. Rektörlerin, denetim program›n›n yap›lmas›nda, akademik kadroyu ilgilendiren denetimlerde üst yönetimin çekingen davrand›¤›n› söylemek istiyorum. Rektörlerin yo¤un temsil programlar› var. Bu, iç denetçiyle rektör aras›nda sorunlar›n yaflanmas›na neden olmakta. Bilgi istedi¤inizde bilginin temininde önemli sorunlar yafl›yoruz. Yaz›flma usulü kanununun ç›kmas›, ifllerimiz kolaylaflt›rd›. Özetle mahalli idarelerde görev yapan iç denetçilerin mülkiye müfettiflleri taraf›nda de¤erlendirilmeye tabi tutulmas›, ba¤›ms›zl›k aç›s›ndan karfl›m›za ç›kan sorunlardan biri. 5018 say›l› kanunla iç denetim sistemi dört y›ld›r uygulan›yor. Fonksiyonel ba¤›ms›zl›k konusunda yetersiz oldu¤unu, bunlar›n da düzeltilece¤ini düflünüyoruz. Buna siyasi idarenin tam destek vermesini ve kararl› olmas›n› ve ifllevinin art›r›lmas›n› isteriz. Üst yöneticilerin iç denetimi sahiplenmesi sa¤lanmal›d›r. ‹ç denetçilerin görev ve sorumluluklar› yasalarla belirlenmeli ve düzenlenmelidir. D›fl denetimin deste¤i sa¤lanmal›d›r.” “Bizim faaliyetlerimiz yönetim kurulu baflkan›n›n sorumlulu¤unda” Levent Küçük’ten sonra söz alan H.Ö. Sabanc› Holding Denetim Bölüm Baflkan› Bülent Bozdo¤an, özel sektör uygulamas› olarak Sabanc› Grubu’nun neler yapt›¤›yla ilgili bilgi verdi. Bozdo¤an konuflmas›nda flu konulara de¤indi: ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Kamuda ‹ç Denetimin Fonksiyonel Ba¤›ms›zl›¤› ve Denetim Komiteleri netimin ba¤›ms›z olmas›na iliflkin bir tak›m yasal düzenlemeler yer al›yor. 5018 say›l› yasada iç denetçinin üst yönetime ba¤l› olmas›, onun da sicil amiri olmas›, fonksiyonel ba¤›ms›zl›¤› k›s›tlayan ya da 5018 say›l› yasan›n eksikli¤i olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. ‹ç denetimin ba¤›ms›zl›¤›n› etkileyen dolayl› faktörlere gelince, iç denetçinin ba¤›ms›z ticari faaliyetlerinden bahsedebiliriz. Dan›flmanl›k faaliyetlerinin denetim faaliyetlerinin yerine geçmesi halinde iç denetimin fonksiyonel ba¤›ms›zl›¤›n› zedeleyece¤i yönünde yaklafl›mlar söz konusu. Tüm denetim raporlar›n›n fleffafl›¤›, hesap verilebilirli¤i aç›s›ndan bu konuda da bir tak›m s›k›nt›lar söz konusu olabilmekte. 14 15 AYSBERG AYSBERG ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Bu yap›y› neden seçtik? Ba¤›ms›zl›¤› sa¤lamak için bulundu¤unuz kuruluflun en tepesindeki organa rapor veriyor olman›z laz›m. Bizde de fonksiyonel ba¤›ms›zl›k, denetimin etkinli¤i ve katma de¤er sa¤lamak, icradan ba¤›ms›z performans de¤erlendirmesi için faaliyetlerimiz yönetim kurulu baflkan›n›n sorumlulu¤undad›r. Denetim komitemiz, denetim sonuçlar› ve flirketlerdeki iç kontrol sistemlerinin etkin çal›fl›p çal›flmad›¤›yla ilgili sorumluluklar›n› yerine getirir. Denetim bölümünün ba¤›ms›zl›¤›n› sa¤layan çal›flma flekli, toplulu¤un icrac› yönetim organlar›n› denetçilerin performans de¤erlendirmeleriyle ilgili herhangi bir organik ba¤, bir astüst iliflkisi bulunmuyor. Ba¤›ms›zl›ktan kastettiklerimizden bir tanesi de bu. Denetçi olarak çal›flanlar bu görevlerini yürütürken icrai sorumluluk almazlar, ifli hem yap›p hem de denetlemezler. Y›ll›k denetim plan› takvimi oluflturulurken, örne¤in 2011 denetim plan›n› olufltururken 2010- 2009-2008 y›llar› içinde flirketlerin risk ve önem derecelerine bak›p kendi planlar›m›z› yap›yoruz. ‹fl grubundaki yöneticiler, bunlar› öngörüyor ve bunlar› denetleyece¤iz diyor. Biz grup olarak bu konular› yöneticilerle konufluyor, hiçbir zaman yapaca¤›m›z ifli ‘bu da uygun mudur?’ diye gidip onaylatm›yoruz. Hiçbir yönetici bu konuya bakmay›n, denetlemeyin deme hakk›na sahip de¤ildir. ‹flimizi yapmak için bütçeye ihtiyac›m›z var. Bizim iflimizin yüzde 80’i seyahattir. Denetim döneminde holding merkezinde hiçbir denetçi bulamazs›n›z. Holdingin operasyonel bütçe plan› dahilinde biz de bütçemizi haz›rlay›p o bölüme göndermekle yükümlüyüz. Ancak bütçe, gerekçeleriyle birlikte onayland›ktan sonra yetkilendiriliyorum. Yapt›¤›m›z ifllerdeki baflar›lar› uluslararas› standartlarda kabul görmüfl olan ölçütlere göre yapabilmiflsek o zaman evrensel bir baflar›dan bahsediyoruz demektir. Kendi baflar›m›z› kendimiz ölçüyorsak o zaman performans›m›z› ve kalitemizi ölçüyoruz demek olmuyor. D›flar›dan ba¤›ms›z denetim firmas› taraf›ndan, uluslararas› standartlara göre yap›yor muyuz diye biz de denetleniyoruz. Denetçinin denetimini biz de yap›yoruz. Bunun befl y›lda bir yap›lmas› gerekiyor. Ba¤›ms›z iç denetim için temel faktörler nelerdir diye bakt›¤›m›zda, en üst organa ba¤l› çal›flmak, denetçi olarak icrac› gö- revlerde bulunmamak, yönetim kurulunca onaylanm›fl yönetmelik tüzük gibi çal›flman›n olmas›, ba¤›ms›z yürütülen bir bölüm bütçesinin olmas›, denetim anlay›fl›n›n bir kurum kültürü olarak yerlefltirilmesi ve etkin çal›flan bir denetim komitesinin olmas› gerekiyor. Kamuda sizlerin yaflad›¤› gibi sorunlarla karfl›laflm›yoruz. Bu bir kurum kültürü haline gelip sahiplenildi¤i zaman denetçi olarak hayat›m›z da kolay oluyor. ‹stedi¤imiz rapor geliyor. Sorunlar›m›z kamuda yaflan›lanlar›n yan›nda yok denecek kadard›r. Ne yap›lmas› gerekti¤ini hepimiz biliyoruz. Tek sorun özel sektör ve kamu aras›nda h›z sorunu var. Bunlar›n faydalar›na inan›p da kendilerine geri dönüflü oldu¤u zaman ve bu anlay›fl yerleflti¤inde kamuda da h›zl› yol alaca¤›m›za inan›yorum. “Kurumlar ba¤›ms›z, tarafs›z iç denetim fonksiyonuna sahip mi?” Oturumun konuflmac›lar› aras›nda yer alan Uluslararas› ‹ç Denetçiler Enstitüsü (IIA) Eski Baflkan› Jean Pierre Garitte, konferansta ikinci kez söz ald›. Birinci oturumda, iç denetimin denetim komitesiyle iliflkisini ele alan Garitte, konuflmas›na denetim komitesinin iç denetim hakk›nda sormas› gereken ana soruyla bafllad›: Organizasyon gerçekten ba¤›ms›z, tarafs›z iç denetim fonksiyonuna sahip mi? Garitte sözlerine flöyle devam etti: “Burada ba¤›ms›zl›¤›n alt›n› çizmek istiyorum. ‹ç denetim ba¤›ms›z m› derken k⤛t üzerindeki ba¤›ms›zl›ktan bahsetmiyoruz. Uygulamada da ba¤›ms›z hareket ediyor mu? ‹ç denetçi riskli alanlar› denetleme yetkisine sahip mi? ‹ç denetçi istedi¤i flekilde raporunu kaleme alma özgürlü¤üne sahip mi? Elde etti¤i bulgular, tarafs›zca yönetime iletiliyor mu? ‹ç denetçi gelece¤inden, kariyerinden korkmadan raporunu üst yönetime iletebiliyor mu? Di¤er önemli soru: ‹ç denetçilerin atamas›n› kim yap›yor, performans›n› kim de¤erlendiriyor, sicil amiri kimdir? ‹ç denetim plan› nas›l haz›rland›? Risk önceliklerini kim yapt›, nas›l belirlendi? Denetim plan› üst yönetim taraf›ndan m› dikte ediliyor? Denetim komitesine sormas› gereken bir di¤er soru da al›nan aksiyon planlar›yla ilgili bir takip yap›l›yor mu, nas›l yap›l›yor? Denetim plan› içinde risk yönetimi, teftifl ve uyumla ilgili alanlar var m›? ‹ç denetim bunlar› denetleyecek mi? ‹ç denetim genel risk yönetimiyle ilgili bir fikir beyan ediyor mu? Kamu sektöründe denetim komitesi kurman›n zorluklar›ndan k›saca bahsedece¤im. Baz› yerlerde tek bir denetim komitesine raporlama düflüncesi var. Baz› ülkelerde her bakanl›¤›n denetim komitesi olmas› gerekti¤i düflünülüyor. Kosova’da 25 tane denetim komitesi bulunuyor. Yerel idarelere bakt›¤›m›zda belediyelerde ölçek devreye giriyor. Ankara ve ‹stanbul için tek bir denetim komitesi olabilir ama daha ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 “Sabanc› Holding’in denetim bölümü organizasyonuna bakt›¤›m›zda, denetim bölüm baflkan› yönetim kurulu baflkan›na direkt rapor eder. Denetim bölüm baflkan› ayn› zamanda denetim bölümünün raportörüdür. Merkezi denetim bölümü, ben ve asistan›m dahil 12 kifliden olufluyor. Benzer organizasyonlar bizim flirketlerimizde de var. 16 17 AYSBERG AYSBERG D›fl denetim, iç denetçilerin çal›flmalar›na güven duymas› ve böylece bizzat yapmalar› gereken ayr›nt›l› çal›flmalar› azaltmak durumunda olmas› aç›lar›ndan, temel bir unsurdur. D›fl ve iç denetimin iflbirli¤i, gerek denetim planlamas›nda, uygulanmas›nda gerekse raporlanmas›nda mümkün olan iflbirli¤i ve koordinasyondur. ‹ç denetçinin denetimde tarafs›z ve ba¤›ms›z olmas›, bir iç denetçiyle koordineli iflbirli¤i içinde çal›fl›p çal›flmamaya ve iç denetimin çal›flmas›n› ne derece kullanabilece¤ine karar vermesi bak›m›ndan yüksek denetim kurulu için önemli faktörlerdir. Etkin, ba¤›ms›z, tarafs›z, fleffaf, uluslararas› standartlarda çal›flan iç denetim ayn› zamanda d›fl denetim için de güvence sa¤lar. ‹ç denetim hizmetleri bulunduklar› kurumun yöneticisine ba¤l›d›r. Ancak yasal çerçevede organizasyonel ba¤›ms›zl›klar›na bu husus hiçbir flekilde engel teflkil etmemelidir. ‹ç ve d›fl denetimin iflbirli¤inde yöntemler neler olabilir? Bakanlar kuruluna raporlayan bir denetim komitesinin kurulmas› daha uygun olacakt›r. Tamamen ba¤›ms›zl›¤› sa¤lamak için sadece bakanlar kuruluna de¤il parlamentoya da raporlayacak bir yolun olmas› laz›m. Her fleyi de¤il ama genel prensipler üzerindeki ba¤›ms›zl›k konular›ndaki belli raporlamalar› yapmalar›n› bekleyebiliriz. Bir baflka zorluk denetim komitesinin kompozisyonu, kimlerden oluflacak, kimleri atayacak? Buradaki ilk kriter tarafs›zl›klar›. Kamu sektöründe yönetim kurulu gibi bir yap› yok. Yönetim’de politikac›lar var. Politikac›lar denetim sonuçlar›n› muhalefet aç›s›ndan da kullanabilirler. Potansiyel ç›kar çat›flmas› riski olmas› aç›s›ndan özel sektörde çal›flanlar kamunun denetim komite- sinde çal›flmalar› pek uygun olmaz, çünkü özel sektörün kamuyla iliflkileri var. Önümüze ç›kacak bir baflka engel de yeterli deneyime bilgi ve birikime sahip olunmas› denetim komitesi üyesi olmak için. Öncelikle denetim komitesinde çal›flacak kifliler kamuda nas›l çal›flaca¤›n› bilmeli. Denetim komitesi üyelerinin denetim, iç kontrol konular›nda bilgi sahibi olmalar› gerekiyor ve bu konularda da sorular sormalar›n› bekliyoruz. Bu zorluklar nedeniyle kamu sektöründe çal›flanlar, di¤er ülkelerde sihirli formülü bulmaya çal›fl›yorlar.” tim yapan, can gözü performans de¤erlendirmesi yapan gözdür. Denetimin de bir gözü olmal›. E¤er öyle olursa yönetimin vazgeçilmez unsuru olur, etkin olur ve ba¤›ms›z olur. Kaynaklar daha etkin kullan›l›r. Hata, sahtecilik oran› azal›r. Yönetime de¤er katar. Biz iç ve d›fl denetlemeyi sanki yönetimde ayr›ym›fl gibi alg›l›yoruz. Oysa öyle de¤il. O gören gözün bu yönetimin ayr›fl›k de¤il bütünleflik oldu¤unu hiçbir zaman gözden ›rak tutmamam›z› gerektiriyor. “‹ç denetim d›fl denetim için önemlidir” Dünyada yaflanan de¤iflimler denetimin gerek fonksiyon gerekse yürüttü¤ü faaliyetler olarak bir alg›lama de¤iflikli¤ini zorunlu k›ld›. De¤iflen denetim anlay›fl› nas›ld›r? Oturumun son konuflmac›s› Say›fltay Uzman Denetçisi ve Araflt›rma Grubu Baflkan› Bayram Barun oldu. Barun konuflmas›nda flu konulara de¤indi: “Mevlana; ‘el ile aya¤a k›lavuzluk eden gözdür. Bas›lacak, tutulacak yeri de o görür.’ diyor. Denetim asl›nda yönetim sistemimizin önemli bir gözü. Zahiri olarak bir göz de¤il yani sadece gördü¤ünü raporlayan, üst yönetime aktaran, sadece uygunluk denetimi yapan bir göz de¤il, ayn› zamanda bu göz içten bir kulak, anlayan bir kalp, yani tasavvufta ten gözü, can gözü kavramlar› vard›r. Ten gözü dene- Biz, uygunlu¤un tespitinden performans›n de¤erlendirilmesine do¤ru bir yönelifl oldu¤unu görüyoruz. Keyfi de¤il, standartlara dayal›, uluslararas› standartlara dayal› bir denetim anlay›fl›, yarg›lamak sorgulamak yerine de¤er katan, hesap verilebilirli¤i ve saydaml›¤›n yerleflmesine katk› sa¤layarak, iyi yönetiflimi destekleyen bir denetim anlay›fl› görüyoruz. Bu ba¤lamda iç denetime bakt›¤›m›z zaman, söz konusu faaliyet, iyi yönetimin önemli unsurlar›ndan biridir. Denetim planlar› karfl›l›kl› olarak birbirleriyle paylafl›lmal›, düzenli toplant›lar yap›lmal›, bilgi paylafl›mlar›nda bir tak›m düzenlemeler yap›lmal›, denetim raporlar›n›n birbirlerine gönderilmesi, ortak e¤itim programlar›n›n düzenlenmesi, ortak denetim metodolojilerinin gelifltirilmesi, denetim çal›flma dokümanlar›n›n paylafl›m›, yönetim dokümanlar›n›n eriflilebilir olmas›, personelin geçici olarak görevlendirilmesi, denetim prosedürlerinin niteli¤i, denetim prosedürlerinde iflbirli¤i yap›lmas› gibi hususlar olabilir. Bu iflbirli¤inin faydas› ne olacak? Her fleyden önce görüfl ve bilgi paylafl›m› gerçekleflmifl olacak. ‹yi yönetim ve hesap verilebilirlik uygulamalar›n›n desteklenmesine yönelik ortak çabalar güçlendirilecek ve iç kontrol öneminin idarece daha fazla anlafl›lmas› sa¤lanm›fl olacak. Denetim görev ve sorumluluklar›n›n daha aç›k ve net bir flekilde anlafl›lmas›n› kolaylaflt›racak ve denetlenen kurumlar, risklere karfl› daha bilinçli diyalogun oluflturulmas› sa¤lanacak. Böylece daha anlaml› denetim yap›lacak. Daha koordineli iç ve d›fl denetim gerçeklefltirilmifl olacak, gereksiz detaylardan kaç›n›lmas› ortaya ç›kacak, risk de¤erlendirilmeleri denetim sisteminin iyilefltirilmesi mümkün olacak.“ ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 küçük idareler için ne olmal›d›r sorusu devreye giriyor. Baz› ülkelerde bölgesel olarak denetim komitesi kurulmas›n› gündeme getiriyor. Bununla ilgili olarak yöneticilerin baz› çekinceleri var. Bu tür oluflumu pek desteklemiyorlar. Denetim komitesinin çal›flmas›n›n bir baflka zorlu¤u da denetim komitesinin raporlar›n› sundu¤u merciler. Örnek olarak maliye bakanl›¤›n›n alt›nda denetim komitesi kurup di¤er bakanl›klar›n maliye bakanl›¤› denetim komitesine raporlamas›n› istemek do¤ru olmaz. 18 19 AYSBERG AYSBERG “‹ç de¤erlendirmeler iç denetimin yöneticisinin sorumlulu¤unda. D›fl de¤erlendirme ise kurum d›fl›nda ba¤›ms›z, vas›fl›, iç denetim standartlar›na hakim, bir ya da daha fazla kifliden oluflan ekipler halinde yap›lan de¤erlendirmelerdir. Amac›m›z, iç denetim faaliyetinin kuruma katma de¤er yaratmas›, katma de¤er yaratacak flekilde faaliyet göstermesi, sürekli kendini gelifltirmesi ve uluslararas› standartlarda ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 “‹ç Denetimde Kalitenin Güvence Alt›na Al›nmas›” Konferans›n ikinci oturumunda, iç denetimde kalitenin güvence alt›na al›nmas› konusu ele al›nd›. Oturum Baflkanl›¤›n› T‹DE Kurucu ve Onursal Baflkan› Ali Kâmil Uzun’un yapt›¤› oturumda, Deloitte Türkiye Kurumsal Risk Hizmetleri K›demli Müdürü Müge Alflan, Anadolu Grubu Denetim Koordinatör Yard›mc›s› Mentefl Albayrak, ‹DKK Üyesi ve Milli Emlak Genel Müdürü H. Abdullah Kaya, ‹ç ‹flleri Bakanl›¤› ‹ç Denetim Birimi Baflkan› A. Ünal Mercimek konuflmac› olarak yer ald›. “‹ç de¤erlendirmeler iç denetimin yöneticisinin sorumlulu¤unda” Oturumda ilk sözü Deloitte Türkiye Kurumsal Risk Hizmetleri K›demli Müdürü Müge Alflan ald›. Alflan konuflmas›na, kalite güvence de¤erlendirmeleri konusunda hem tecrübelerini aktarmak hem de Deloitte olarak tecrübelerini paylaflmak istedi¤ini ifade ederek bafllad›. Alflan sözlerine flöyle devam etti: “Uluslararas› iç denetim standartlar›na bakt›¤›m›zda, nitelik standartlar›ndan 1/100 numaral› standart der ki, iç denetim yöneticisi kurum içinde iç denetim faaliyetinin etkin bir biçimde yürütülmesini ve de¤erlendirilmesini sa¤layan bir kalite güvence gelifltirmesinden sorumludur. Kalite güvence gelifltirme program›na bakt›¤›m›zda iki alt bafll›k görüyoruz; iç ve d›fl de¤erlendirmeler. ‹ç de¤erlendirmeler iç denetimin yöneticisinin sorumlulu¤unda. D›fl denetim ise kurum d›fl›nda ba¤›ms›z, vas›fl›, iç denetim standartlar›na hâkim, bir ya da daha fazla kifliden oluflan ekipler halinde yap›lan d›fl de¤erlendirmelerdir. Amac›m›z, iç denetim faaliyetinin kuruma katma de¤er yaratmas›, katma de¤er yaratacak flekilde faaliyet göstermesi, sürekli kendini gelifltirmesi ve uluslararas› standartlarda faaliyetlerini sürdürmesini sa¤lamakt›r. ‹ç de¤erlendirmelere bakarsak, kendi içinde ikiye ayr›l›yor. ‹ç de¤erlendirmeler sürekli ve peri- faaliyetlerini sürdürmesini sa¤lamakt›r.” yodik olarak gerçeklefltiriliyor. Sürekli olarak izlemeden kast›m›z bir tak›m metriklerle iç denetim faaliyetini gözetmek. Periyodik de¤erlendirme de iç de¤erlendirmenin bir türü. Burada esas amaç uluslararas› iç denetim standartlar›n› kapsayacak flekilde iç denetim departman›n›n kendi kendini de¤erlendirmesi. Befl y›lda bir bu yap›lmal›. Çal›flma k⤛tlar›n›n daha üst bir yönetim taraf›ndan gözden geçirilmesi, müflteri memnuniyet anketlerinin gönderilmesi, bir tak›m anahtar performans göstergeleri belirleyerek bunun sürekli takip edilmesi olarak s›ralayabiliriz. Bir tak›m metriklere siz karar verebilirsiniz. Bu hedeflerin iç denetim yöneticisi taraf›ndan izlenmesi. D›fl de¤erlendirmede standartlar befl y›lda bir d›fl de¤erlendirmenin zorunlu oldu¤unu söylüyor. D›fl de¤erlendirme tamamen ba¤›ms›z bir kaynak taraf›ndan gerçeklefltirilebilir ya da iç denetim kendi öz denetimini yaparak bunu rapora ba¤layabilir ve ba¤›ms›z bir kaynak gelerek bu raporu onaylayabilir. D›fl de¤erlendirme sonucunda bir görüfl bildiriliyor. Amaç genel uyumlu görüflünü almak. Uyumsuz ya da k›smen uyumlu de¤erlendirme al›nd›¤›nda hemen aksiyon planlar› al›narak üst yöneticiyle birlikte iyilefltirmeye aç›k alanlar› aksiyon planlar›na ba¤layarak üzerinde çal›flmak olacakt›r. D›fl de¤erlendirmelerde kapsam›m›z iç denetim departman›n›n yönetmeli¤i, çal›flma esaslar›, varsa, ba¤l› bulundu¤u mevzuat, üst yönetimin beklentileri kurumsal yönetim ilkeleri, insan kayna¤›, teknik araçlar, faaliyetler, d›fl de¤erlendirme kapsam›nda tüm bunlar de¤erlendirilen konulard›r. Biz bunlar› de¤erlendirirken bir tak›m araçlardan faydalan›yoruz. Anketlere ve mülakatlara de¤inmek istiyorum. Bir anket gerçeklefltiriyoruz, web üzerinden yap›yoruz ve iç denetim denetçilerine gönderiliyor ve iç denetimin müflterilerine iletiliyor. Anket sonucunda iç denetim departman›n›n iyi yapt›¤› ve iyilefltirmeye aç›k alanlar ortaya ç›k›yor. Kalite güvence de¤erlendirmesi sonucunda kuruma katma de¤er yaratan bir departman ana hedefimiz. ‹ç denetim yöneticisinin sorumluluklar›: Kalite güvencesinin oluflturulmas› iç denetim yöneticisinin sorumlulu¤unda, raporlar›n haz›rlanmas› ve aksiyon planlar›n›n al›nmas› iç denetim yöneticisinin sorumlulu¤unda, d›fl de¤erlendirme ekibinin seçimi ve bunlar›n ba¤›ms›z olmas›n›n sa¤lanmas› konusunda sorumluluklar› var. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 H. Abdullah Kaya, A. Ünal Mercimek, Ali Kâmil Uzun, Mentefl Albayrak, Müge Alflan 20 21 AYSBERG AYSBERG uygun olarak haz›rlanm›fl durumda. Kurul haz›rlayaca¤› kalite güvence gelifltirme program› ile üst yöneticiye kalite güvence gelifltirme program› oluflturup sürdürmede iç ve d›fl gözden geçirmecilere bu program› nas›l test edecekleri konusunda bir k›lavuz rehber haz›rlam›fl olacak. Kurul ayn› zamanda iç denetim birimlerinin faaliyetlerini izleme yetkisine sahip. Bu izleme de, kalite güvencenin bir parças› olarak yönetmelikte tan›mlanm›fl. “Neden denetimde kaliteye ihtiyaç var?” ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 ‹kinci oturumda daha sonra Anadolu Grubu Denetim Koordinatör Yard›mc›s› Mentefl Albayrak söz ald›. Mentefl Albayrak Anadolu Grubu’nun d›fl de¤erlendirme süreciyle ilgili deneyimlerini paylaflt›. Albayrak konuflmas›na flöyle bafllad›. “Ba¤›ms›z iç denetimde ba¤›ms›z d›fl de¤erlendirme konusundan sizlere k›saca bahsedece¤im. Neden denetimde kaliteye ihtiyaç var? Ba¤›ms›z denetim, ba¤›ms›z d›fl de¤erleme hakk›nda bilgi verece¤im. 5018 say›l› kanunla birlikte Kamu iç denetim standartlar› geldi, kamu iç denetim standartlar› asl›nda uluslararas› standartlar› benimsemifl durumda. Bakt›¤›m›zda 1300. madde kalite güvence program›n›n kurulmas›n› zorunlu hale getiriyor. 1310. madde kurulan kalite güvence program›n›n de¤erlendirmelere tabi tutulmas›n› gerekli k›l›yor. Bu de¤erlendirmelerin de iki yolu var: ‹ç ve d›fl de¤erlemeler. D›fl de¤erleme, ba¤›ms›z bir kurulufl ya da ekip taraf›ndan befl y›lda bir yap›l›r. 1312. maddeyse, ba¤›ms›z d›fl de¤erleme kapsam›, iç denetimin görev alan› ba¤›ms›zl›¤› ve tarafs›zl›¤›, nitelik ve nicelik olarak yeterlili¤i, stratejisi ve program formülasyonunun etkilili¤i ve verimlili¤i, standartlara ve ‹DKK taraf›ndan yap›lan düzenlemeler ile di¤er mevzuata uygunlu¤u, kurumun di¤er faaliyetlerine katma de¤er sa¤lamas›, performans göstergelerinin oluflmas› ve iç denetimde gözetimin oluflmas› ba¤›ms›z d›fl de¤erlendirmenin kapsam›n› oluflturuyor diyor. Ba¤›ms›z d›fl de¤erlendirici kimdir? Bunu kim yapar? Her fleyden önce ba¤›ms›z d›fl de¤erlendiricinin yetkin ve sertifikalara sahip olmas› gerekiyor. Yeterli tecrübeye sahip, standartlar ve uygulamalar hakk›nda bilgiye sahip ve herhangi kiflisel iliflkisi olmayan ba¤›ms›zl›¤› öngörüyor. Kamu kurumu bir di¤er kamu kurumuna d›fl de¤erlendirme yapamaz deniliyor. Öz de¤erlendirme yöntemini kullanarak, yapaca¤›n›z iç de¤erleme harici bir profesyonel taraf›ndan do¤rulanmak suretiyle ba¤›ms›z d›fl de¤erlendirmeyi gerçeklefltirmifl olabilirsiniz. Biz Anadolu Grubu’nda tam kapsaml› d›fl de¤erleme seçene¤ini uygulad›k. Anadolu Grubu’nda denetim organizasyonundan bahsetmek gerekirse, grup flirketlerinde iç denetim ekipleri holding bünyesinde de denetim koordinatörü bulunuyor. Direkt yönetim kurulu baflkan›na rapor sunuyoruz. Ba¤›ms›zl›k konusunda s›k›nt›m›z yok. Sektörel ve IT denetimi de ihtisas alan› ve bu birimler için ekibimiz bulunuyor. Grubumuzda 30 y›l›k bir denetim grubu bulundu¤undan, denetim kültürünün temelinin at›ld›¤›n› görüyoruz, biz de modern yöntemlerle bunu gelifltiriyoruz.” Kalite güvence gelifltirme program›n›n kurumlar aç›s›ndan önemi Oturumun son konuflmac›s› ‹DKK Üyesi ve Milli Emlak Genel Müdürü H. Abdullah Kaya oldu. Kaya yapt›¤› sunumda, kalite güvence gelifltirme kapsam›nda, kurulun rolü ve uygulamalar› hakk›nda bilgi verdi. Kaya konuflmas›na flöyle devam etti: “Yasal dayana¤a bakt›¤›m›zda 5018 say›l› kanunun 67. maddesinde, kalite güvence ve gelifltirme program›n› düzenlemek ve iç denetim birimlerini bu kapsamda de¤erlendirmek görevi yasal olarak verilmifl. ‹ç denetçilerin çal›flmalar› hakk›ndaki yönetmelikte ise bu program›n ne oldu¤u tan›mlanm›fl. Bu tan›m uluslararas› standartlardaki tan›ma uygun olarak yap›lm›flt›r. ‹ç denetim birimince ya da iç denetim koordinasyon kurulunca ilgili kamu idaresinde kullan›lan iç denetim faaliyetinin tüm yönleriyle de¤erlendirilmesi, standartlara ve etik kurallara uygunlu¤unun izlenmesi ve gelifltirilmesine iliflkin program olarak tan›m› yap›lm›flt›r. Kalite güvence gelifltirme program›n›n kurumlarda kurulmas› üst yönetim sorumlulu¤unda olarak ayn› yönetmelikte düzenlenmifltir. Yönetmeli¤imizin haz›rl›¤› sürecinde baz› eksikler oldu. Bu üst yönetici olarak yönetmelikte belirtildi. Bunlar taslakta uluslararas› standartlara ‹ç denetim biriminde kalite güvence gelifltirme program›n› oluflturman›n, yönetmelikte üst yönetimin sorumlulu¤unda oldu¤u belirtiliyor. Bunu iç denetim birim baflkan› arac›l›¤›yla yerine getirece¤iz. ‹ç denetimin yönergesinde, kurumun mevzuata uygun etkin ve verimli çal›fl›p çal›flmad›¤›n›, katma de¤er yarat›p yaratmad›¤›n›, kurumun faaliyetlerinin iyilefltirici oldu¤una dair makul bir güvence sa¤layacak bu program gözden geçirecek. Bu gözden geçirme aflamas›nda gözetim süreci ve dönemsel iç de¤erlendirmeler var. Kalite güvencenin sürekli izlenmesi var ve dönemsel d›fl de¤erlendirmeleri ihtiva edecek. Yani bu dört hususu, iç denetim birimlerinin haz›rlayacaklar› kalite güvence gelifltirme programlar› ihtiva edecek. Kurumun d›fl de¤erlendirmedeki rolü, çal›flma usulleri hakk›ndaki yönetmelikte belirtildi¤i üzere, kamu idarelerindeki iç denetim sistemlerinin düzenlenmesi, onlar›n izlenmesi, gelifltirilmesi, uyumlaflt›r›lmas› ve koordine edilmesidir. Bunlar› sa¤layabilmek için kurum, iç denetim birim raporlar›n› takip edecek, ona ilave ola- ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Standartlara uyumsuzluklar gerçeklefltiriyorsa bunun hemen üst yönetime aktar›lmas› ve düzeltilmesi de sorumluluklar› aras›ndad›r.“ Kurula yönetmelikte verilen izleme yetkisi dört ana bafll›kta belirtilmifltir. ‹ç denetim sisteminin ve faaliyetlerinin mevzuata uygunlu¤unu takip etmek, iç ve d›fl kalite de¤erlendirme sonuçlar›yla uluslararas› geliflmeleri takip etmek, iç denetim sistemi ve iç denetim mevzuat›yla ilgili eksiklikleri ve iyilefltirilmesi gerekli alanlar› tespit etmek, iç denetim birimlerinin faaliyet alanlar›n› karfl›laflt›rarak en iyi iç denetim uygulamalar›n› belirlemek ve kamu idarelerinde yayg›nlaflmas›n› sa¤lamak, iç denetim sonuçlar›n› de¤erlendirmek için üst yöneticiyle, iç denetim birim baflkanlar›yla, iç denetçilerle periyodik toplant›lar yapmak. 22 AYSBERG ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 rak d›fl de¤erlendirmelere yer verecek. D›fl de¤erlendirmeyi bizim yetkin uzmanlarla yapmam›z gerekiyor. fiu anda d›fl de¤erlendirmenin yap›labilmesi için bir uzmanda aranan nitelikler; ba¤›ms›zl›k, dürüstlük, objektiflik ve yetkinlikten olufluyor. Ba¤›ms›zl›ktan kastedilen; kurumdan ve iç denetimden denetimi yapacak kiflinin ba¤›ms›z olmas› gerekiyor. Yetkinlik konusunda bu de¤erlendirmeyi yapacak sertifikal› d›fl de¤erlendirmeciler olmal›d›r. ‹ç Denetim Koordinasyon Kurulu’nda bu denetimleri yapacak yetkin elemanlar›m›z yok. Sonuçta bu d›fl de¤erlendirmelerin raporlanmas› gerekiyor. Bu raporlar›n ilk taslaklar›n›n, iç denetim birim baflkanlar›yla ve koordinatörleriyle detayl› bir flekilde tart›fl›lmas› sonucunda oluflturulan nihai raporun da iç denetim birim baflkanlar›na verilmesi gerekiyor. Sonra bu raporlar›n üst yönetime ve iç denetim koordinasyon kuruluna gönderilmesi gerekecek. Bu raporda iç denetim faaliyetinin kamu iç denetim standard›na ve meslek etik ve ahlak kurallar›na uygun oldu¤u, k›smen uyumlu ya da uyumsuz oldu¤uyla ilgili üçlü bir sonuç oluflturulacak. ‹DKK olarak d›fl de¤erlendirmeye bir an önce geçemeyece¤imiz için iç denetim koordinasyon kurulunun uyumlaflt›rma rolünün ifas›nda sekretarya güçlendirilerek bu manada ba¤›ms›z d›fl denetimi onaylayacak yetkin kurumlar öz de¤erlendirmeye yönlendirilecek. Kurumlar befl y›lda bir yap›lacak de¤erlendirmelere haz›rl›k olarak kendi öz de¤erlendirmelerini kendileri yapacak- lar. Baz› kurumlar›m›z s›n›rl› say›da denetçi ihtiva edecekler. Onlar da d›fl de¤erlendirmelerini öz de¤erlendirme olarak yapacaklar. Öz de¤erlendirmeye bakt›¤›m›zda, iç denetim kontrol sisteminde flu hususlar yer alacak. Kurumda iç denetçi var m›? Bu kadrolar varsa atama yap›lm›fl m›? Yap›lm›flsa iç denetim birim baflkan› var m›? Koordinatör do¤rudan üst yöneticiye ba¤l› olarak m› çal›flmaktad›r? ‹ç denetim yönergesi haz›rlanm›fl m›d›r? ‹ç denetim rehberleri haz›rlanarak kuruma gönderilmifl midir? ‹ç denetim plan›na uygun olarak y›ll›k programlar› var m›d›r? ‹ç denetim faaliyet sonuçlar› toparlan›p bir rapor olarak kuruma gönderiliyor mu? Bu rehberde yine uluslararas› standartlara uygun olarak iç de¤erlendirme nas›l yap›lacak bunlar ortaya konulacak. Denetim faaliyetinde denetimi izleme yetkisine sahip sorumlusu olarak, iç denetçi kendi bafl›na bir ifl yapmamal›, denetim gözetmeni olmal›, art›k sözel bir denetimden yaz›l› olan bir denetime geçilmeli, denetimlerin tamamlanma k›staslar› takip edilmeli, k›staslar iç de¤erlendirmede ele al›narak, kurumlar böylece d›fl de¤erlendirmeye haz›rlanm›fl olacaklar. Kurumumuzca son flekli verilerek yay›nlanacak bir düzenlemeye sahip olmufl olacak. Bunu kamuda yetkin bir flekilde yapacak yetkin insanlar›m›z flu anda yok. Özel sektörden hizmet alabilmek için belki düzenleme yapmam›z gerekecek.” 24 25 YEfi‹L KALEM YEfi‹L KALEM Haz›rl›k ve Uyum Sürecinde ‹ç Denetimin Rolü ve Katma De¤eri Ali Kamil Uzun - Gürdo¤an Yurtsever 6102 say›l› Yeni Türk Ticaret Kanunu 14 fiubat 2011 tarih ve 27846 say›l› Resmi Gazete'de yay›mland›. Kanun, baz› istisnalar d›fl›nda, 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlü¤e girecek olup, bilgilendirme mekanizmas›n› düzenleyen internet sitesine iliflkin hükümler 1 Temmuz 2013’den, Gerçek ve tüzel kiflilerin uluslararas› muhasebe standartlar›na tabi olmalar›n› öngören finansal raporlamaya iliflkin hükümler ise 1 Ocak 2013’den itibaren geçerli olacak. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Ticari iflletme, ticaret flirketleri, k›ymetli evrak, tafl›ma iflleri, deniz ticareti ve sigorta hukuku konular›nda 1535 madde ve 6 geçici maddeden oluflan Yeni Türk Ticaret Kanunu'nu genel olarak kurumsal yönetim ilkelerinin, fleffafl›¤›n ve teknolojik geliflmelerin flekillendirdi¤i bir düzenleme olarak belirtmek yanl›fl olmayacak. Kanunun getirdi¤i düzenlemeler dikkate al›nd›¤›nda ifl dünyas›n› derinden etkileyece¤ini belirtmek gerekli. Kurumsal yönetim ilkeleri esas al›narak haz›rlanan yeni Türk Ticaret Kanunu; pay ve menfaat sahipleri, yönetim organlar› ile ilgili kamuyu ayd›nlatma ve fleffafl›k aç›s›ndan modern yaklafl›mlar› içermektedir. Bilgi toplumu hizmetleri ile kurumsal bilgilerin fleffaflaflmas› amaçlanmaktad›r. Bu amaçla Genel Kurul ve Yönetim Kurulu toplant›lar› elektronik ortamda yap›labilecektir. Her sermaye flirketi (Anonim, limitet ve sermayesi paylara bölünmüfl komandit flirket) mali raporlar›, denetim raporlar›, pay ve menfaat sahiplerini ilgilendiren önemli bilgileri web sitesinde yay›nlayacak ve güncel tutacakt›r. Öte yandan, yönetim kurulunun etkin, verimli ve hesap verebilir bir flekilde çal›flmas› ön pla- na ç›kar›lm›flt›r. Profesyonel yönetim teflvik edilmifltir. Hisse senetleri borsada ifllem gören flirketler için “Risklerin Erken Teflhisi Komitesi” kurulmas› zorunlu tutularak risk yönetimi öngörülmüfltür. Ba¤›ms›z denetçi taraf›ndan gerekli görüldü¤ü takdirde halka kapal› flirketlerde de “Risk Komitesi” kurulacakt›r. Yeni kanunda yönetim kurulunun özen borcuna iliflkin “tedbirli yönetici” ölçüsü getirilmifl ve basiretli ifl adam› ölçüsünden vazgeçilmifltir. Tedbirli yönetici kavram› ile görevi yerine getirebilmek için yetkin olma, ilgili bilgileri de¤erlendirebilme, uygulamay› ve geliflmeleri izleyebilme ve denetleyebilmek için gereken yetenek ve ö¤renime sahip olmak anlafl›lmaktad›r. Yeni TTK uyar›nca tedbirli yönetici ölçüsüne göre hareket eden yönetim kurulu üyesinin ekonomideki bütün krizlerden, pazar flartlar›ndaki de¤iflikliklerden ve belirsizliklerden do¤an riskleri önceden teflhis etmesi ve gerekli önlemleri almas›, aksi halde sorumlu tutulmas› gerekecektir. Kanunun denetim ile ilgili bölümleri incelendi¤inde ise, mevcut kanunda yer alan murak›pl›k müessesesinin kald›r›ld›¤›, mali denetimin ba¤›ms›z denetçiler taraf›ndan gerçeklefltirilece¤i görülmektedir. fiirketlerin, ölçe¤ine göre, ba¤›ms›z denetim kuruluflu, Serbest Muhasebeci Mali Müflavir (SMMM) ve Yeminli Mali Müflavir (YMM) taraf›ndan denetlenmesi gerekmektedir. Anonim flirketin ve flirketler toplulu¤unun finansal tablolar› ve y›ll›k faaliyet raporundaki finansal bilgiler denetçi taraf›ndan uluslararas› denetim standartlar›yla uyumlu Türkiye Denetim Standartlar›na göre denetlenecek, bu denetimden geçmeyenler düzenlenmemifl Yeni Ticaret Kanunu’nda, denetçi görüflünün önemli bir ifllevi bulundu¤u görülmektedir. Denetim sonucunda denetçi, olumlu veya olumsuz görüfl, flartl› görüfl verebilir ya da görüfl vermekten kaç›nabilir. Denetçi görüflü, genel kurul kararlar›n› ve yönetim kurulunun görevde kal›p kalmayaca¤›n› etkileyici niteliktedir. Olumsuz denetçi görüflü sonucunda yönetim kurulunun istifa etmesi gerekecektir. Görüldü¤ü üzere, ba¤›ms›z denetimin ortakl›k düzeni üzerinde oldukça çarp›c› etkileri vard›r. Olumlu veya s›n›rl› olumlu görüflün al›namad›¤› durumlarda, yönetim kurulu mali konularda karar alma yetene¤ini yitirme tehlikesiyle karfl› karfl›ya kalacakt›r. Bugüne kadar al›fl›lagelen düzenden farkl› olacak bu yeni dönemde kurumsal varl›¤›n sürdürülebilirli¤i, yeni f›rsatlar›n de¤erlendirilebilmesinde, ba¤›ms›z denetim, iç denetim faaliyeti, risk yönetimi ve kurumsal yönetim yaklafl›m›n›n önemli rolü bulunmaktad›r. fiirketlerin bu yeni dönemde yukar›da belirtilen risklerle karfl›laflmayarak güvenli bir flekilde faaliyetlerini sürdürebilmesinin yolu, flirketlerin Uluslararas› Finansal Raporlama Sistemi (UFRS) ile Türkiye Muhasebe Standartlar›’na (TMS) uyumlulu¤unun h›zla sa¤lanmas›, iç denetim mekanizmalar›n›n oluflturulmas› ve ba¤›ms›z denetimden önce kendi kendilerini denetler hâle gelmesinden geçmektedir. Bu ba¤lamda yeni Türk Ticaret Kanunu’nda Yönetim Kurulu’nun iç denetim amac›yla, içlerinde yönetim kurulu üyelerinin de bulunabilece¤i komiteler ve komisyonlar kurabilece¤i belirtilmektedir. Bu kanunda iç denetim komitesi veya biriminin oluflturulmas› zorunlu tutulmamakla birlikte, flirket bünyesinde iç denetim faaliyetinin oluflturulmas›n›n önemli yararlar sa¤layaca¤› aç›kt›r. Bu yararlar› afla¤›daki flekilde özetlemek mümkündür. • fiirket ve kurumlar›n risk yönetimi, kontrol ve kurumsal yönetim süreçleri ile ilgili ba¤›ms›z ve tarafs›z güvence sa¤lama ve dan›flmanl›k faali- ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Yeni Türk Ticaret Kanunu’na hükmünde olacakt›r. fiirket kuruluflu, birleflme, bölünme, tür de¤ifltirme, sermaye art›r›m›, azalt›lmas›, vb önemli ifllemler için ifllem denetimi yapt›r›lacakt›r. 26 YEfi‹L KALEM ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 yeti olan iç denetim, yönetsel hesap verebilirli¤in yerleflmesine katk› sa¤layacakt›r. ‹ç denetim, iflletmenin kurumsal yönetim uygulamalar›na yönelik yapt›¤› etkinlik ve verimlilik de¤erlendirmeleri ile yönetimin bilinçlendirilmesi, adillik, fleffafl›k, hesap verebilirlik ve sorumluluk ilkelerine uygun yönetim uygulamalar›n›n gelifltirilmesi ve bu flekilde iflletmenin kurumsal devaml›l›¤› ve itibar›n›n artt›r›larak, amaçlar›n›n gerçeklefltirilmesine yard›mc› olacakt›r. • ‹fl süreçlerinin etkinli¤i ve verimlili¤i, mali raporlama sistemini güvenilirli¤i, yasa ve düzenlemelere uygunluk konular›nda makul bir güvence sa¤lamak için flirket yöneticilerince tasarlanan iç kontrol sisteminin gelifltirilmesinde iç denetimin önemli bir rolü vard›r. Böylece hata ve hilelerin, gelir ve varl›k kay›plar›n›n önlenmesi mümkün olabilecektir. • ‹ç denetimin risk yönetiminin bir parças› olarak önleyici bir niteli¤i de bulunmaktad›r. ‹ç denetim, iflletmedeki risk yönetim sistemine iliflkin yapt›¤› denetim çal›flmalar› ve de¤erlendirmeleri ile bu sistemi etkinlefltirmede çok önemli bir role sahiptir. Böylece flirketlerin karfl› karfl›ya kald›klar› riskleri bilmesi, ölçmesi, de¤erlendirmesi ve yönetebilmesi mümkün olabilecek, çeflitli risklerden kaynaklanan zararlar engellenebilecektir. • ‹ç denetçiler taraf›ndan yap›lan çal›flmalar flirketin ba¤›ms›z denetime haz›r olmas› aç›s›ndan büyük önem tafl›maktad›r. ‹ç denetçilerin gerçeklefltirdikleri çal›flmalar ba¤›ms›z d›fl denetçiler için önemli bir kan›t kayna¤›d›r ve denetçilerin ifllerini kolaylaflt›r›r. Ayr›ca ba¤›ms›z d›fl denetçiler, iç denetçilerin çal›flmalar›ndan faydalan›rlarsa denetim maliyetleri de azalacakt›r. Sonuç olarak; fiirketlerimizin yeni Türk Ticaret Kanunu’nun getirdiklerini dikkate alarak; mevcut insan kayna¤›, teknoloji ve yetkinliklerini h›zla gözden geçirmeleri, ihtiyaçlar› ile ilgili do¤ru ifl ve çözüm ortaklar›n› seçebilmeleri, iflletme genelinde e¤itim ve bilgilendirme faaliyetleri düzenlemeleri gerekmektedir. Bu haz›rl›k ve uyum sürecinde iflletmelerimizin iç denetim faaliyetinden yararlanmalar› ve yeni dönemde iç denetim fonksiyonuna organizasyonlar› içinde mutlaka yer vermeleri tavsiye edilmektedir. fiirket bünyesinde etkin bir iç denetim fonksiyonunun oluflturulmas› her flirket ve kuruma katma de¤er sa¤layacakt›r. Ali Kamil Uzun, CPA, CFE, MA Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Kurucu Baflkan› Gürdo¤an Yurtsever, CPA, CFE Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyesi 28 29 ATAÇ ATAÇ Türkiye’de iç denetime iliflkin düzenlemelerin bankac›l›k sektörüyle bafllad›¤›n› belirten Yap› Kredi Teftifl Kurulu Baflkan› Stefano Perazzini, bu nedenle denetim ekiplerinin yetkinlik seviyelerinin art›r›lmas›n› amaçlad›klar›n› söylüyor. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Türkiye’de iç denetim ile ilgili son y›llarda çok önemli düzenlemeler yap›ld›. Yap›lan bu düzenlemeler ve Türkiye’deki iç denetimin bulundu¤u yer hakk›nda düflünceleriniz nelerdir? Türkiye’de iç denetime iliflkin düzenlemelerin bankac›l›k sektörüyle bafllad›¤›n› söyleyebiliriz. Hepinizin bildi¤i gibi; 2001 y›l›nda bankac›l›k sektörünün yaflad›¤› büyük kriz, sonras›nda dünyan›n önde gelen firmalar›nda yaflanan büyük iflaslar dünyan›n yan› s›ra Türkiye’de de denetim, kontrol ve risk yönetiminin öneminin artmas›na sebep oldu. Ayn› y›l BDDK taraf›ndan yay›mlanan “Bankalar›n ‹ç Denetim ve Risk Yönetimi Sistemleri Hakk›ndaki Yönetmelik” kapsam›nda bankalara yeterli, etkin iç denetim sistemi kurma zorunlulu¤u getirildi, bu ba¤lamda da bankalar›n yönetim ve denetim kurullar› ile üst düzey yönetimin görev ve sorumluluklar› flekillendirildi. Bu kapsamda 2003 y›l›nda denetim komitesi oluflturulmas› henüz bir zorunluluk de¤ilken Türkiye’de denetim komitesini kuran öncü bankalardan olduk. Hem bankalar›n iç sistemlerine yönelik düzenlemeler hem de kurumsal yönetim ilkeleri kapsam›ndaki düzenlemeler, iç denetimin etkinli¤ini ve ba¤›ms›zl›¤›n› art›rmay› amaçl›yor. Yasal otoriteler, özellikle de BDDK, bankalarda iç denetim faaliyetlerini yak›ndan takip ediyor. ‹lkeler tebli¤i, yönetim beyan› gibi düzenlemeler de bankac›l›k sektöründe iç denetimin önemini vurgular nitelikte… Ancak iç denetim faaliyetini sadece yasal bir zorunluluk olarak de¤erlendirmek do¤ru olmaz. Yap› Kredi olarak bu alandaki vizyonumuz, uluslararas› standartlarda de- netim yaparak tüm paydafllar›n yan› s›ra Denetim Komitesi, Yönetim Kurulu, yasal kurumlar ve d›fl denetim firmalar› gibi tüm taraflar›n beklentilerini en üst düzeyde karfl›layacak bir denetim anlay›fl›d›r. Denetimleri kurumun hedef ve stratejileriyle paralel olarak planlaman›n önemli oldu¤unu ve bu faaliyetlerin sonuçlar›n›n kuruma ve tüm denetim müflterilerine fayda sa¤lamas› gerekti¤ini düflünüyorum. 2003 y›l›ndan bu yana Türkiye’de görev yapmam sebebiyle, Türkiye’de iç denetim alan›ndaki önemli geliflmeleri bizzat yaflama ve gözlemleme f›rsat› buldum. Özellikle bankalarda, baz› kurumsal ve halka aç›k flirketlerde denetim komitesi kurulmas› zorunlu k›l›nd›. Ancak, iç denetimin öneminin vurgulanmas›na hâlâ ihtiyaç var. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun kurumsal yönetim yaklafl›m›yla haz›rlanm›fl olmas›, bu anlamda iç denetimin reel sektör taraf›ndan da daha iyi anlafl›laca¤› fleklinde yorumlanabilir. Bu da iç denetimin etkinlik alan›n› geniflletmesi aç›s›ndan oldukça umut verici... ‹ç denetim ile ilgili son önemli düzenleme olan BDDK’n›n Yönetim Beyan› Genelgesi hakk›ndaki düflünceleriniz nedir? Banka olarak bu konuda yapt›¤›n›z çal›flmalar nelerdir? Bilindi¤i üzere, BDDK’n›n geçen y›l yay›nlad›¤› ve 01.01.2011 tarihi itibar›yla yürürlü¤e giren “Yönetim Beyan›” uygulamas›; bankalara, her y›l sonunda olmak üzere bankac›l›k ve bilgi teknolojisi süreçleri içinde yer alan iç kontrollerinin etkinli¤i, efektifli¤i ve uyumlulu¤una iliflkin tüm y›l› kapsayan bir güvence verme yükümlülü¤ü getirdi. Genifl ölçüde SOX Metodolojisi ilkeleri ve bak›fl ak›fl› çevresinde oluflturulan bu yeni yaklafl›mla, yasal otoritenin bankac›l›k sektöründe uluslararas› denetim standartlar›yla uyumlu bir iç kontrol sistemi oluflturulmas›n› ve bu sistemin de etkin bir flekilde ifllerli¤inin sa¤lanmas›n› hedefledi¤ini düflünüyorum. BDDK’n›n hem bankalara hem de ba¤›ms›z denetçilere getirmifl oldu¤u bu yükümlülük, her iki taraf›n da ifl ak›fllar›nda de¤ifliklikler yaparak aksiyon almalar› sonucunu do¤uruyor. Bundan böyle bankalar ilgili birimleri vas›tas›yla tüm süreçlerindeki iç kontrollerinin ifllerli¤ini test etmek ve sonuçlar›n› yönetim kurullar›nda onaylatarak, ba¤›ms›z denetçisine sunmak için bir çal›flma plan› oluflturacak. Denetçi ise denetim örneklerinde ‘Yönetim Beyan›’n›n sonuçlar› ve bu sonuçlara mesnet teflkil eden çal›flmalar›n incelenmesine de yer verecek. Bankam›zda, yönetim beyan›na iliflkin ak›flta, iç kontrollerin testine yönelik çal›flmalar›n ‹ç Denetim Yönetimi’nce gerçeklefltirilmesi ve ‹ç Denetim Yönetimi’nin bu süreçte Risk Yönetimi ve Organizasyon Bölümü ile iflbirli¤i içinde hareket etmesine karar verildi. Yap› Kredi olarak bu beyan›n temelini oluflturacak süreç ve risk matrislerine iliflkin çal›flmalar 2007 y›l›nda ‹talyan orta¤›m›z UniCredit’in uymak zorunda oldu¤u “262 Savings Law”a uyum projesiyle bafllad›. Dolay›s›yla, BDDK’n›n geçen y›l yay›nlad›¤› “Yönetim Beyan›” genelgesi bize yabanc› de¤il. Organizasyon Yönetimi taraf›ndan yönetilen 262 Saving Law çal›flmas›; finansal tablolar› etkileyen süreçlere iliflkin ifl ak›fl flemalar›, risk kontrol matrisleri ve süreç sahibinin kendini de¤erlendirme çal›flmalar›n› içerir. Söz konusu çal›flma düzenli olarak güncelleniyor. Yönetim beyan›na iliflkin genelge yay›nland›ktan sonra Organizasyon Yönetimi ve ‹ç Denetim Yönetimi bir araya gelerek bir proje kapsam›nda konuyu de¤erlendirdi. Öncelikle dan›flman bir firmayla sürece iliflkin metodoloji üzerinde çal›fl›ld›, daha sonra ”Ba¤›ms›z Denetim Kurulufllar›’nca gerçeklefltirilecek Banka Bilgi Sistemleri ve Bankac›l›k Süreçlerinin Denetimi Hakk›ndaki Yönetmelik”, “‹lkeler Tebli¤i” ve BDDK’n›n ilgili di¤er tebli¤leri dikkate al›narak Organizasyon Yönetimi taraf›ndan eksik olan süreçler üzerinde çal›fl›lmaya baflland›. Risk kontrol matrisleri de bu do¤rultuda güncellendi. Sonras›nda süreçlere iliflkin risk de¤erlendirmesi yap›larak, oluflturulan denetim plan›na göre May›s ay›nda kontrollerin testine bafllanmas› hedefleniyor. ‹ç Denetim Yönetimi olarak kontrollerin testinden ve yönetim beyan›n›n haz›rlanmas›ndan sorumlu yeni bir ekip oluflturduk. “Geleneksel denetim teknikleri yerini bilgisayar destekli denetime b›rak›yor” ‹ç denetimin gelecekteki konumu hakk›ndaki düflüncelerinizi ö¤renebilir miyiz? Yasal düzenlemeler, teknolojik geliflmeler, süreçlerin otomasyonu, sunulan ürün ve hizmet- ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 “Sertifikal› denetçi say›m›z› art›rmay› amaçl›yoruz” “BDDK’n›n yay›nlad›¤› “Yönetim Beyan›” genelgesi bize yabanc› de¤il” 30 31 ATAÇ ATAÇ ‹fltiraklerdeki genifl yelpaze, denetçilerin sigorta gibi farkl› sektörlerde uzmanlaflma gereklili¤ini getirdi. Ayr›ca sermaye piyasalar›nda ifllem gören, yat›r›m menkul de¤erler, portföy yönetimi gibi ifltiraklerin denetlenebilmesi için sertifikasyon (ileri düzey SPK lisans›) zorunluluklar› bulunuyor. Etkin bir denetim fonksiyonu riske odaklanmal›, faydal› öneriler bar›nd›ran etkin raporlar yazarak riskleri kapatacak aksiyonlar ile sonuçlanmas› gereken yeterli takip aktivitesini de üstlenmeli… Önemli oldu¤unu düflündü¤üm di¤er bir nokta ise, de¤er yaratan modern bir denetim fonksiyonunun üst yönetimin tam deste¤i ile anlay›fl›n› kazanmas› ve sadece bir disiplin otoritesi gibi alg›lanmamas›d›r. “Denetim ekiplerimizin yetkinlik seviyelerinin art›r›lmas›n› amaçl›yoruz” ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 lerin daha da karmafl›k, riskli hale gelmesi gibi sebeplerle iç denetim giderek daha da önem kazan›yor. ‹ç denetimin amac› ilgili taraflara en yüksek kalitede güvence hizmeti sunman›n yan› s›ra bu hizmeti kurumun hedefleri ile uyumlu olacak flekilde yerine getirmek.. Dolay›s›yla, yerinde denetimlerde kullan›lan geleneksel denetim teknikleri yerini bilgisayar destekli denetim ile merkezi uzaktan denetim tekniklerine b›rak›yor. Yap› Kredi olarak, 2008 y›l›nda özellikle flube denetimlerimiz kapsam›nda merkezi denetim uygulamas›na bafllad›k ve merkezileflmeyi aflamal› olarak art›rmaya devam ediyoruz. fiube denetim ekibimizce; krediler, operasyon ve suiistimal riski tafl›yan ifllemler merkezden (sistem üzerinden) yaklafl›k yedi gün içerisinde inceliyor, sonras›nda flubede yerinde denetime bafllan›yor. Yerinde denetim ekibindeki arkadafllar›m›z merkezden tespit edilen kredilere yönelik bulgular›n flubeyle mutabakat›ndan, operasyon ve suiistimale yönelik fiziki denetimlerinden ve flube denetim raporunun yaz›lmas›ndan sorumlu. Bir flubenin toplam denetim süresi ortalama 11-13 gün sürüyor. Merkezi denetimle birlikte; riske daha çok odakland›¤›m›z› ve denetimin etkinlik ve kalitesini art›rd›¤›m›z› söyleyebilirim. Bunun yan› s›ra tespit edilen eksiklikler ise flubelerimiz taraf›ndan önceki y›llara göre daha h›zl› flekilde tamamlanmaya baflland›. Ayr›ca son y›llarda süreç denetimleri giderek önem kazan›yor. Süreç denetimi alan›nda d›fl denetimle iç denetim yaklafl›mlar› giderek benzeflmeye bafllad›. Benzer/mükerrer denetim ya da kontrollerin yap›lmas›n›n engellenmesi ve kaynaklar›n do¤ru yönetilmesi de öne ç›kan ve dikkate al›nmas› gereken bir konu. Risk ve güvence odakl› denetimlerin yan› s›ra ‹ç Denetim Yönetim’leri olarak bizlerin de müflteri memnuniyeti ve verimlilik gibi konulara odaklanmam›z, ifl birimlerine dan›flmanl›k hizmeti vermemiz gerekti¤i kanaatindeyim. Tüm bunlar›n yan› s›ra denetim faaliyetlerinin uluslararas› standartlara uygun flekilde gerçeklefltirilmesi ve mesle¤in profesyonel flekilde icra edilmesi aç›s›ndan denetim standard›yla, metodolojilerine uygun hareket edilmesi giderek önem kazan›yor. Bu do¤rultuda, ‹ç Denetim Yönetimi, 2007 y›l›nda Deloitte taraf›ndan yap›lan kalite de¤erlendirmesi ile ‘Uluslararas› Denetim Standartlar›na Uygunluk’ ald›. 2012 y›l›nda söz konusu de¤erlendirme tekrarlanacak. Benzer standartlar›, farkl› otoritelere ve iç ‹ç denetimin sertifikal› kiflilerce yap›lmas›n›n ne tür faydalar› vard›r? CIA gibi uluslararas› geçerlili¤i bulunan sertifikalar›n al›nmas› konusunda personelinize yönelik bir program›n›z bulunuyor mu? Bankac›l›k sektöründe bir iç denetçinin yetiflmesi ve etkin flekilde denetim yapmaya bafllamas› yaklafl›k üç y›l› al›yor. Bu bilgi ›fl›¤›nda iç denetim kadrolar›n›n yetkinlik seviyesinin önemi daha kolay anlafl›lacakt›r diye düflünüyorum. Biz de denetim ekiplerimizin hem yetkinlik seviyelerinin art›r›lmas›n› hem de onlar›n daha genifl bir vizyona sahip flekilde yetiflip geliflmelerini amaçl›yoruz. Bu do¤rultuda da Yap› Kredi Bankac›l›k Akademisi’nin de katk›s›yla, 2010 y›l›nda tüm ‹ç Denetim ve ‹ç Kontrol kadrolar›m›z için T‹DE ve Bo¤aziçi Üniversitesi iflbirli¤iyle haz›rlanan “Denetim Sertifika Program›”n› haz›rlad›k. Program kapsam›nda ayn› y›l içerisinde ‹ç Denetim kadromuza 10 bin saat e¤itim verilmifltir, ki bu denetçi bafl›na ortalama 89 saat ediyor. Bu oldukça iddial› bir e¤itim yat›r›m›. Program›n süresi denetçinin k›demine göre de¤iflmekte olup müfettifl yard›mc›lar›m›z ve müfettifllerimiz için bu süre üç y›l iken k›demli müfettifllerimiz için bu süre iki y›la iniyor. Bu prog- ramla beraber denetçilerimize sürekli bir e¤itim f›rsat› sunuluyor. Ayr›ca program› baflar›yla tamamlayan ve yüksek performans sergileyen denetçilerimize, “Fast Tracker” ad›n› verdi¤imiz özel bir kariyer f›rsat› sunuyoruz. T‹DE Akademi arac›l›¤›yla temin etti¤imiz ve dört modülden oluflan CIA e¤itimleri de ilgili program kapsam›nda. Sertifikasyonu zorunlu tutmamakla birlikte ald›klar› e¤itimler sonras›nda s›nava girmeleri yönünde denetçilerimizi teflvik ediyor, onlara sponsor oluyoruz. Dolay›s›yla sertifikal› denetçi say›m›z› da art›rmay› amaçl›yoruz. Yap› Kredi ‹ç Denetim Yönetimi olarak devam eden projeniz var m›? UniCredit’in grup bankalar› bünyesinde denetim metodolojilerini incelemeyi ve farkl› denetim yaklafl›mlar›n› harmanlay›p ortak standartlar› tan›mlamay› amaçlad›¤› TAF (Target Audit Framework) projesinin en büyük kat›l›mc›lar›ndan biriyiz. Proje birkaç fazdan oluflmakta olup ilk faz› halen devam ediyor. ‹ç denetim mesle¤inin geliflmesine ve devam›na katk›da bulunmak, niteli¤ini yükseltmek, mesle¤in nitelikli meslek mensuplar› taraf›ndan yürütülmesini sa¤lamak için yetifltirilmeleri ve mesleki geliflimleriyle ilgili olarak ulusal ve uluslararas› nitelikte kurslar, seminerler, sempozyumlar, çal›fltaylar ve e¤itim programlar› düzenlemek amac›yla Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Mesleki Geliflim Akademisi (T‹DE Akademi) kuruldu. Bu konudaki düflüncelerinizi ve hem T‹DE’den hem de T‹DE Akademi’den beklentilerinizi alabilir miyiz? Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü olarak iç denetim mesle¤inin öneminin anlat›lmas› ve mesleki geliflime katk›da bulunulmas› konusunda önemli bir rol üstleniyorsunuz. Bu anlamda T‹DE ve T‹DE Akademi olarak önemli ifl ortaklar›m›zdans›n›z. Bir meslek örgütü olarak, Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü’nün; T‹DE Akademi ile e¤itim alan›nda da büyük bir yat›r›m gerçeklefltirdi¤ini görüyorum. ‹ç Denetim ile ilgili e¤itimlerin, konusunda uzman ve pratik bilgiye sahip kiflilerden al›nmas› çok önemli. Türkiye’de ‹ç Denetim nüfusunun büyük bir bölümünün bankac›l›k sektörü kadrolar›ndan olufltu¤u düflünüldü¤ünde, sektörümüze özel hizmetlerinizin artarak devam etmesini bekliyoruz. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 düzenlemelere tabi olan ifltiraklerimize de uygulamay› amaçl›yoruz. 32 33 MÜHÜR MÜHÜR T‹DE, ‹ç Denetimde Fark›ndal›k Yaratanlar› Ödüllendirdi ‹ç denetimin uluslararas› standartlara kavuflmas›n› ve iç denetim mesle¤inin faaliyetlerini mükemmele tafl›may› hedefleyen Türkiye ‹ç denetim Enstitüsü (T‹DE), bu y›l bir ilke imza att›. Fark›ndal›k ay› kapsam›nda, ilk defa düzenledikleri ‹ç Denetim Fark›ndal›k Ödül Töreni’yle meslektafllar›n› ödüllendiren T‹DE, ‘paylaflarak geliflmek, katl›mla ilerlemek’ mottosunu bir kez daha ortaya koydu. Törende bir konuflma yapan T‹DE Yönetim Kurulu Baflkan› Özlem Aykaç, 2011 y›l›nda, meslekleri ad›na birçok ilki gerçeklefltirmeye çal›flt›klar›n› söyledi. Bunlardan birinin de ödül töreni oldu¤unu belirten Aykaç, “May›s ay› hepimiz için çok farkl› bir ay oldu. May›s ay›n›, dünyadaki meslektafllar›m›zla birlikte ‘fark›ndal›k ay›’ olarak kutlad›k. Fark›ndal›k dedi¤imiz zaman neden bahsediyoruz? Mesle¤imizin potansiyelini ortaya ç›karmak için iç denetim konusunda fark›ndal›k yaratmaktan, mesle¤imizin uluslararas› standartlar çerçevesinde uygulanmas›ndan ve meslektafllar›m›z›n sertifikal› olmas›ndan bahsediyoruz. Bugün bu alanlarda fark yaratan kurumlar› kutlamak için bir araya geldik” dedi. Çal›flma komiteleri, yeni f›rsatlar› do¤uruyor Konuflmas›nda çal›flma komitelerinden de bahseden Aykaç, komitelerde 100’den fazla kiflinin görev ald›¤›n› anlatt›. Komitelerde görev yapanlar›n çok farkl› alanlarda çal›flma f›rsat› bulduklar›na de¤inen Aykaç, sözlerine flöyle devam etti: “Komiteler, paylafl›m platformu oluflturmak için de büyük bir f›rsat oluflturuyor. Farkl› flirketlerden farkl› kurumlardaki arkadafllarla beraber mesle¤iniz için bir fleyler yapmaya, bir de¤er yaratmaya çal›fl›yorsunuz. Kiflisel geliflim ad›na da çal›flma grubunun çok büyük katk›s› oldu¤unu düflünüyorum. Ayr›ca, bu y›l çal›flma komitelerinden bir arkadafl›m›z› IIA’in yurt d›fl›nda yapm›fl oldu¤u konferansa göndermeye karar verdik.” “Misyonumuz, meslekte küresel geliflim ve mükemmelli¤in paydafl› olmak” Toplant›ya olan ilgi ve kat›l›m›n mesle¤imiz ad›na kendisini çok heyecanland›rd›¤›n› söyleyerek konuflmas›na bafllayan T‹DE Onursal Baflkan› Ali Kamil Uzun, Türkiye’de meslekleriyle ilgili fark›ndal›¤›n milad›n›n, T‹DE’nin kuruldu¤u gün bafllad›¤›n› ifade etti. Uzun, T‹DE’yle birlikte ne- ler baflard›klar›n› anlat›: “Bafllatt›¤›m›z bu fark›ndal›k, bugün akademik, sivil, mesleki, sektörel, kamu, finans ve reel sektörde faaliyet gösteren kurulufllar›m›z sayesinde yay›ld›. Paylaflarak geliflmek, katl›mla ilerlemek mottosuyla bafllatt›¤›m›z bu serüven bugün farkl› bir iddiay› gündeme tafl›yor. Meslekte küresel geliflim ve mükemmelli¤in paydafl› olmak, T‹DE’nin önümüzdeki dönem iddial› vizyonunu oluflturuyor.” Kurumsal fark›ndal›ktan, toplumsal fark›ndal›¤a yükselifl Küresel birikimlerden ulusal bir de¤er yaratt›klar›na dikkat çeken Uzun, bu anlamda iç denetçilere çok büyük rol ve sorumluluklar düfltü¤ünü söyledi. Hedeflerinin, yaratt›klar› kurumsal fark›ndal›¤› toplumsal fark›ndal›¤a dönüfltürmek oldu¤unun alt›n› çizen Uzun, “Gelecekteki fark›ndal›¤›n kayna¤›, ilkö¤retimde bafllat›lacak bir seferberlikle yarat›lacak. Yar›n›n büyükleri, meslek adamlar› olan çocuklar›m›za denetimi anlatmal› ve denetimin hayal dünyalar›nda yer bulmas›n› sa¤lamal›y›z. Bu, dürüst bireylerden oluflan bir toplumun yurttafllar› olmak ad›na önemli bir misyonumuzu oluflturuyor. ‹lkö¤retimde far- k›ndal›k seferberli¤ini bafllatmay› da yine sizlerle birlikte gerçeklefltirmeyi düflünüyoruz. Bugüne kadar birlikte yürüttü¤ümüz bu u¤rafl›, yine sizlerle birlikte anlaml› bir sonuca ulaflt›rmak arzusunday›z. Kurumsal fark›ndal›k ad›na gayret gösteren ve ödüllendirilecek kurumlar›n de¤erli temsilcilerini ve meslek mensuplar›n› bu anlamda kutluyorum” dedi. Konuflmalar›n ard›ndan ülkemizde iç denetim faaliyetlerinin yayg›nlaflmas› ve uluslararas› standartlara uygun olarak yürütülmesini sa¤lamak için katk›da bulunan kurulufllara ödülleri verildi. Ödül alan kurumlar Ödül töreninde, Akademik ‹liflkiler, ‹fl Birli¤i ve Destek, En Fazla Sertifikal› ‹ç Denetçi Bulunduran Kurulufl, T‹DE’de En Fazla Üyesi Olan Kurulufl, ‹ç Denetim Kalite Güvence kategorilerinde toplam 27 ödül sahiplerine verildi. T‹DE ‹ç Denetim Fark›ndal›k ödülünü Akademik ‹liflkiler kategorisinde Marmara Üniversitesi kazan›rken; ‹fl Birli¤i ve Destek ödülünü ‹ç Denetim Koordinasyon Kurulu (‹DKK), Muhasebe Ö¤retim Üyeleri Bilim ve Dayan›flma Vakf› (MÖDAV), ‹stanbul Serbest Muhasebeci Mali ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 T‹DE, fark›ndal›k ay›n›n son faaliyetini görkemli bir törenle tamamlad›. Sak›p Sabanc› Müzesi’nde 24 May›s akflam› gerçeklefltirilen ‹ç Denetim Fark›ndal›k Ödül Töreni, mesle¤e katk›da bulunan denetçileri bir araya getirdi. ‹ç denetim mesle¤inin geliflimine katk›da bulunan ve bu alanda yat›r›m yapan kurumlar›, akademisyenleri, iç denetçileri desteklemek amac›yla düzenlenen törende, befl kategoride 27 ödül da¤›t›ld›. 34 35 MÜHÜR MÜHÜR ‹DKK ‹SMMMO Akademi TKYD TÜS‹AD Müflavirler Odas› Akademisi (ISMMMO Akademi), Türk Sanayicileri ve ‹fladamlar› Derne¤i (TÜS‹AD), Türkiye Kurumsal Yönetim Derne¤i (TKYD), Kamu ‹ç Denetçileri Derne¤i (K‹DDER) kazand›. nomi Bankas›, Akbank, Anadolu Endüstri Holding, Kuveyt Türk Kat›l›m Bankas› ödül kazand›lar. Dr. Ömer Lalik, TKYD ad›na Baflkan Muharrem Y›lmaz, ‹SMMMO ad›na Baflkan Yahya Ar›kan, K‹DDER ad›na Yönetim Kurulu Üyesi Süleyman Tütüncü, Marmara Üniversitesi ad›na Rektör Prof. Dr. M. Zafer Gül, TCMB ad›na Denetim Genel Müdürü Bilal San, Hazine Müsteflarl›¤› ad›na ‹ç Denetim Birim Baflkan› Arslan Bafl, TEB ad›na Teftifl Kurulu Baflkan Yard›mc›lar› Baflak Kaya ve Emre Ertürk, Akbank ad›na Teftifl Kurulu Baflkan› Eyüp Engin, Garanti Bankas› ad›na Teftifl Kurulu Baflkan› Osman Turgut, PWC ad›na Türkiye Baflkan› Cansen Baflaran Symes, Finansbank ad›na Teftifl Kurulu Baflkan› Ersin Emir, Asya Kat›l›m Bankas› ad›na Teftifl Kurulu Baflkan› Hilali Y›ld›r›m, Anadolu Endüstri Holding ad›na Denetim Koordinatörü Ahmet Bal, Kuveyt Türk Kat›l›m Bankas› ad›na Teftifl Kurulu Baflkan› Bahattin Akça, Yap› Kredi Bankas› ad›na Teftifl Kurulu Baflkan› Stefano Perazzini, H.Ö. Sabanc› Holding ad›na Denetim Bölüm Baflkan› Bülent Bozdo¤an, Coca-Cola ‹çecek ad›na ‹ç Denetim Direktörü Özlem Aykaç ‹¤delip›nar, TAV Havalimanlar› Holding ad›na ‹ç Denetim Direktörü Altu¤ Koraltan, Türkiye ‹fl Bankas› ad›na Teftifl Kurulu Baflkan› Turgay Atalay, Alternatifbank ad›na Yönetim ve Denetim Kurulu Üyesi Kemal Semerciler, Türk Telekomünikasyon ad›na ‹ç Denetim Baflkan› Nazif Burca ald›lar. En Fazla Sertifikal› ‹ç Denetçi Bulunduran Kurulufl kategorisinde ödül alanlar; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas›, T.C. Baflbakanl›k Hazine Müsteflarl›¤›, Türk Ekonomi Bankas›, Akbank, T.C. Garanti Bankas›, Pricewaterhousecoopers ve Finansbank oldu. T‹DE’de En Fazla Üyesi Bulunan Kurulufl kategorisinde Asya Kat›l›m Bankas›, Türk Eko- ‹ç Denetim Kalite Güvence kategorisinde ödül alan kurulufllar içerisinde Hac› Ömer Sabanc› Holding, Anadolu Endüstri Holding, Coca-Cola ‹çecek, TAV Havalimanlar› Holding, Yap› ve Kredi Bankas›, Türkiye ‹fl Bankas›, Alternatifbank ve Türk Telekomünikasyon yer ald›. Ödülleri; ‹DKK ad›na ‹ç Denetim Merkezi Uyumlaflt›rma Daire Baflkan› Cüneyt Güler, TÜS‹AD ad›na Yönetim Kurulu Üyesi Cansen Baflaran Symes, MÖDAV ad›na Baflkan Prof. MÖDAV ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Marmara Üniversitesi 36 37 YAKIN PLAN YAKIN PLAN Süper Lig ve FIFA Hakemi Meslektafl›m›z Bülent Y›ld›r›m: “Mesle¤imizde fark›ndal›k yaratmal›y›z” Bir hakemde ne tür özellikler bulunmal›d›r? Bir hakemin öncelikle sportif anlamda bir engelinin bulunmamas› ve fiziksel yap› ile sa¤l›¤›n›n üst düzey performansa uygun özellikler tafl›mas›, k›saca tam anlam›yla bir ‘sporcu’ olmas› gerekmektedir. Zira tüm dünyada, -son y›llarda bu süre zaman zaman uzayabilmekle birlikte- profesyonel sporcular›n genel olarak aktif sporu b›rakma yafllar› 35’lerde iken, üst düzey hakemli¤in neredeyse bafllang›ç yafllar› 30’lu yafllard›r ve bu süre 45’e kadar uzayabilmektedir. Bülent Y›ld›r›m Tabii bunlar bir araya geldi¤i zaman, fiziksel uygunlu¤un d›fl›nda, bir di¤er zaruri donan›m olarak mental ve psikomotor özellikler öne ç›kmaktad›r. Güçlü kiflilik, yönetsel yetenek, kararl›l›k, çabuk karar verme, bask›ya dayan›kl›l›k, çal›flma azmi ve baflar› h›rs› burada, olmazsa olmazlardand›r. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Baflbakanl›k D›fl Ticaret Müsteflarl›¤› ‹ç Denetim Birim Baflkan› Bülent Y›ld›r›m ayn› zamanda 17 y›ld›r profesyonel futbol hakemli¤i yap›yor. Y›ld›r›m, iç denetim mesle¤i konusunda fark›ndal›k yarat›lmas› için hem düzenleyici kurulufllara hem meslek örgütlerine hem de denetim elemanlar›na ciddi görevler düfltü¤ünü söylüyor. Y›ld›r›m ayr›ca denetim ve hakemlik mesleklerinin ortak özellikler tafl›d›¤›n› vurguluyor. Hakemli¤e nas›l bafllad›n›z? Hakemli¤e, ODTÜ’de 1994 y›l›nda aç›lan ‘Aday Hakem Yetifltirme Semineri’ni tamamlayarak bafllad›m. Asl›nda aç›lan kursa kat›lmam konusunda, okul arkadafllar›m›n yo¤un bask›lar› olsa da çok zor karar vermifltim. Daha öncesinden amatör kümede ve okul tak›mlar›nda lisansl› olarak futbol, voleybol ve hentbol oynam›fl olmama ra¤men, hakemlik kursuna kat›lmakta temel amac›m, bafllang›çta sadece bilinçli bir seyirci olmak ve oyun kurallar›n› ö¤renmekti. Ancak, Hakem Kursu’nu baflar›yla tamamlay›nca, sahada da bu duyguyu yaflamak istemifl- tim. O merak duygusu, zaman›n ‹l Hakem Kurulu üyelerinin s›cak ilgisi ve deste¤iyle birleflince, sadece bir hobi olarak bafllad›¤›m hakemlik, zaman içerisinde geliflerek ve sürekli dönüflerek neredeyse bir yaflam biçimi haline geldi. Dört y›l› Ankara amatör kümelerinde, befl y›l› üçüncü ve ikinci profesyonel liglerde olmak üzere, Türkiye Süper Ligi’nde sekizinci y›l›m› tamamlad›m. Ayr›ca bunun son befl y›l›nda ise FIFA Hakemi olarak uluslararas› müsabakalarda da görev yapmaktay›m. Bugünden geriye bakt›¤›m zaman, ac›s›yla, tatl›s›yla tam 17 y›l› geride b›rakt›¤›m› görüyorum. Bunun yan› s›ra, kaliteli bir hakemin sahip olmas› gereken di¤er özellikleri ise; kendini sürekli gelifltirmeye ve elefltirmeye aç›k bir düflünce tarz›, deneyimden her anlamda yararlanabilme yetene¤i, içsel fark›ndal›k, müsabaka ve antrenmanlara iyi haz›rl›k için zaman ay›rabilmek ve futbolla ilgili tüm de¤iflkenleri iyi takip etmek ve öz motivasyon ile konsantrasyon konusunda baflar›l› ve uzman olmak fleklinde s›ralayabiliriz. “Kurumumuza art› de¤er kat›yoruz” Önemli bir kamu idaresinde iç denetim baflkan›s›n›z. ‹ç denetim mesle¤i hakk›nda düflünceleriniz nedir? Kendi kurumumuzda, iç denetim konusundaki geliflmeleri yak›ndan takip eden ve vizyonlar›na sayg› duydu¤um arkadafllar›ma güvenerek hep Bülent Y›ld›r›m 1972 Kayseri do¤umlu olan Bülent Y›ld›r›m, ilk, orta ve lise e¤itimimi Kayseri’de tamamlad›. Orta Do¤u Teknik Üniversitesi, ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nden mezun olan Bülent Y›ld›r›m, Baflbakanl›k D›fl Ticaret Müsteflarl›¤›’nda 1996 y›l›ndan bu yana çal›fl›yor. Y›ld›r›m, 1996-2003 y›llar› aras›nda ‘D›fl Ticaret Kontrolörü’; 2003-2009 tarihleri aras›nda ‘DTK Kurul Baflkan Yard›mc›s›’; 2007 tarihinden itibaren “‹ç Denetim Birim Baflkan›” ve ‘D›fl Ticaret Kontrolörleri Kurulu Baflkan Vekili’ olarak sürdürdü¤ü çal›flma hayat›na, 05.10.2009 tarihinden bu yana “‹ç Denetim Birim Baflkan›’ olarak devam ediyor. birlikte bu yola ç›kt›k. ‹ç Denetim Birimini kurdu¤umuz günden bu güne kadar çok k›s›tl› kadromuzla kurumumuza “art› de¤er” katmaya ve iç denetim kavram›n› kurumumuza tan›tmaya çal›flt›k. 5018 say›l› Kanun ve uygulamalar› ile iç denetim faaliyetleri yürüdükçe bu konuda aflama aflama yol kat etti¤imizi ve gidilecek daha çok uzun bir yol oldu¤unu düflünüyoruz. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Oyunun süratinin sürekli yükseldi¤i, topun oyunda kalma süresinin devaml› artt›¤›, futbolcu kondisyon ve yap›sal uygunluklar›n›n ve taktik uygulamalar›n sürekli iyileflti¤i bir ortamda, hakemlerin de bu de¤iflime ayak uydurmalar› zaruridir. Bugün bir Süper Lig müsabakas›nda, bir hakem ortalama 9 - 12 km aras›nda bir mesafe kat etmek zorunda olup bu süre içerisinde de hep do¤ru kararlar verilmesi ve hata yap›lmamas› beklentileriyle de mücadele etmektedir. 38 39 YAKIN PLAN YAKIN PLAN 20. yüzy›lda denetim alan›nda gerçekten çok önemli de¤iflimler yafland›¤›na tan›kl›k ediyoruz. Özellikle bilgi ifllem ve teknoloji kullan›m imkânlar›n›n artmas›yla, denetim günümüzde çok daha farkl› bir noktaya gelmifltir. Konuya “iç denetim” anlam›nda bak›ld›¤›nda, kamu ve özel sektör aras›nda elbette ciddi yaklafl›m farkl›l›klar› bulundu¤unu düflünmekteyiz. ze kadar her fleye çok dikkat etmek ve gerçekten “sayg›n” olmak durumundas›n›z. Ancak, ülkemiz genelinde hem mesleki geliflimin sa¤lanmas› ve hem de güçlü bir fark›ndal›k yarat›lmas› için hem düzenleyici kurulufllara hem meslek örgütlerine hem de denetim çal›flanlar›na ciddi görevler düfltü¤üne inan›yoruz. Üçüncüsü, sürekli sab›rl›, gayretli ve yenilikçi olmal›s›n›z, “statik” kald›¤›n›z anda kaybetmekle yüzleflmeniz an meselesidir. Hakemlik ve denetçili¤in ortak özellikleri nelerdir? Gerçekten ilginç görülebilir ama denetim elemanl›¤›yla hakemlik aras›nda çok ilginç ortak özellikler bulundu¤unu düflünmekteyim. Birincisi, ikisi de “sorumluluk ve temsil mesle¤i.” Kendinizi çok iyi tafl›mak ve ba¤l› oldu¤unuz kurumun sayg›nl›¤› için hep kontrollü ve örnek olmak zorundas›n›z. Yapt›¤›n›z esprilere ve nerede-kiminle, neyi-ne kadar paylaflabilece¤ini- Dördüncü ortak özellik ise her iki görevin de “çok meflakkatli görevler” olmas›. Zaman zaman eme¤inizin gerçek karfl›l›¤›n› alamayaca¤›n›z hissine kap›labilirsiniz. Ancak, olay›n içine biraz “idealizm” ve “ulvi” bir bak›fl aç›s› katamazsan›z, mutsuzlu¤unuz garanti olur. Bir di¤er ortak özellik ise, “kaliteli iletiflim yetisi”nin her iki görev için de kaç›n›lmaz olmas›d›r. Gerek yönetti¤iniz gerekse de denetledi¤iniz evrenin/organizasyonun/çevrenin tüm kat›l›mc› ve taraflar›yla, her durumda ve her ortamda uygun ve sa¤l›kl› iletiflimi sa¤lamak yükümlülü¤ünüz bulunmaktad›r. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Hakemli¤inizde ilginç ve unutamad›¤›n›z bir an›n›z› paylaflabilir misiniz? Hakemlikte, özellikle bizim tarz kültürlerde ailenizi, bir dostunuzu müsabakan›za kolay kolay ça¤›ramazs›n›z, zira sonuçlar›n›n ne olaca¤›n› kestirebilmek maalesef mümkün olam›yor. Ben de alm›fl oldu¤um bir kararla, hiçbir profesyonel maç›mda, stadyuma bugüne kadar ailemi ve yak›nlar›m› davet etmedim. Adana’da 18 Nisan 2004 tarihinde yönetmifl oldu¤um “Adanaspor A.fi.-Çaykur Rizespor” Süper Lig maç›ndan sonra, Stadyum Müdürü soyunma odama gelerek, “Hocam, sizi çok özel insanlar izledi, mümkünse odadan ç›k›nca sizi görmek için koridorda bekleyecekler!” dedi. Ben de; “Allah Allah, benim hiç misafirim olmaz, kimmifl o arkadafllar?” dedim, “Dufltan ve herkes gittikten sonra getirece¤im hocam” diye cevaplad›. Neyse ben, merakla duflumu al›p giyindikten sonra, stad› terk eden koridorlara ç›kt›¤›mda, hayat›m›n en güzel floklar›ndan birisine u¤rad›m. Karfl›mda Kayseri’den yola ç›k›p, ilk kez beni izlemeye gelen annem ve babam duruyordu. Annem bana; “O¤lum, baban bu maç normal bir maç, hiçbir önemi yok, hiçbir fley olmaz, gel hem gidip bizim o¤lan› izleriz hem de akrabalar›m›za ziyarete gideriz deyip beni kand›rd›, inflallah k›zmad›n yavrum!” dedi. Çok flafl›rm›flt›m, maç da çok iyi geçmiflti, k›zamad›m, hem ekibim hem annem babam birlikte gidip yemek yedik. Bugün düflünüyorum da, iyi ki gelmifllerdi! Zira rahmetli annemi, bu maçtan üç y›l sonra, çok genç yafl›nda, 53 yafl›ndayken kaybettim. Bu, onun beni stadyumdan canl› izledi¤i ilk ve son maç›md›. “T‹DE önemli ve sayg›n bir meslek örgütüdür” Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü ile ilgili düflünceleriniz, Enstitü’den talep ve beklentileriniz nelerdir? T‹DE’yle tan›flmam›n henüz birkaç y›ll›k geçmifli var. Müsteflarl›¤›m›zda ‹ç Denetim Birimi kurulduktan sonra, öncelikle uzun uzun web sayfas›n› incelemifltim. Maalesef çok yo¤un program›mdan ötürü henüz Enstitünün hiçbir aktivitesine fiilen kat›lamad›m. Enstitü faaliyetlerini, dergi ve bas›n yoluyla ve mesai arkadafllar›m›n katk›lar›yla, uzaktan takip edebiliyorum. Ancak, hemen flunu ifade etmeliyim ki, T‹DE, hem kuruluflundan bu yana sürdürmüfl oldu¤u faaliyetler hem de akreditasyon gücüyle çok önemli ve sayg›n bir meslek örgütü. Bu vesileyle, bir denetim eleman› olarak, vizyoner kurucular›n› ve Enstitü yöneticilerini yapt›klar› de¤erli çal›flmalardan dolay› tebrik ediyorum. ‹ç denetim dergisini takip ediyor musunuz? Dergiye iç denetim olarak aboneliklerimiz oldu- ¤u için, dergiyi zevkle takip ediyoruz. Çok profesyonel ve modern bir yaklafl›m› oldu¤unu ve memnuniyetimizi özellikle belirtmeliyim. Bir hakem ve denetçi olarak, mesleki baflar› için meslek profesyonellerine tavsiyeleriniz var m›? Her meslekte oldu¤u gibi bu mesleklerde de, sürekli geliflim zorunlulu¤unun yads›namaz bir gerçek oldu¤unu düflünüyorum. Temel e¤itimini iyi alm›fl, mesle¤e uygun seçilmifl kiflilerin, hem kiflisel hem de kurumsal geliflimi sa¤lamak için, sab›rla, inatla ve özveriyle ama bir disiplin ve tutarl›l›k içinde çal›flmalar› sonucunda, hem bireysel hem de kurumsal anlamda sonuçlara ulafl›labilecektir. Yönetimlere de bu anlamda ciddi sorumluluklar düflmektedir. Her bir denetim eleman›n›n sürekli e¤itimi ve performans gelifliminin izlenmesi için tüm idari ve mali önlemlerin sab›rla al›nmas› gerekti¤ini düflünüyorum. Bu vesileyle, T‹DE kurucu ve yöneticilerini, dergi çal›flanlar›n› ve tüm meslektafllar›m› sayg›yla selaml›yorum. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Ben, iç denetimin özellikle, özel sektörde fonksiyonel anlamda çok h›zl› bir geliflim gösterece¤ine inan›yorum. ‹kincisi, her iki görevde de “günah keçisi” olman›z sadece an meselesi! Do¤ru karar ve uygulamalar›n alk›fllar› ve övgüsü her zaman üstlerinize ait; yanl›fl karar ve uygulamalar›n sorumlulu¤u ise her zaman size aittir. 40 41 PERÇ‹N PERÇ‹N MARMARA ÜN‹VERS‹TES‹ DENET‹M KULÜBÜ ÖRNE⁄‹ mak, bu konuda Üniversitede ulusal ve uluslararas› özel sektör ve kamu giriflimlerini sivil toplum kurulufllar›n› buluflturarak, daha nitelikli e¤itime ve bilimsel araflt›rmaya destek verebilecek imkânlar› M.Ü.’ye çekmek, ö¤rencilerin bu imkânlardan yararlanmas›n› sa¤lamak, mezunlar›n bu alanda istihdam›n› kolaylaflt›racak çal›flmalar yapmakt›r. Kulübün vizyonu; denetim mesle¤inden önce son ad›m olmakt›r. Kulübün misyonu; özgüveni ve sorumluluk bilinci yüksek, temsil yetene¤i olan, evrensel yetkinliklere ve etik de¤erlere sahip, denetimde kariyer düflünen ve ifl dünyas›n›n tercih etti¤i ö¤rencilerin geliflmesi için de¤er yaratmakt›r. M.Ü. Denetim Kulübü’nün ‹lkeleri • Etik de¤erlere ba¤l›, dürüst, tarafs›z ve güvenilir olmak • fieffaf ve hesap verebilir olmak • Kulüp içi ba¤l›l›k ve kurumsal süreklilik sa¤lamak • Birlikte de¤er yaratmak • Evrensel bak›fl aç›s›na sahip olmak • ‹leri görüfllü, yenilikçi ve geliflime aç›k olmak • Kat›l›mc›, yarat›c› ve özgün olmakt›r. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Marmara Üniversitesi ‹.‹.B.F.’nin geçmifli, 1883 y›l›na dayan›yor ve 127 y›ll›k geçmiflinde, 100’e yak›n profesör baflta olmak üzere, 300 civar›nda ö¤retim üyesiyle, ö¤rencilerini özellikle ifl hayat›na haz›rlayacak nitelikte e¤itim veriyor. Denetim mesle¤inin öneminin giderek artmas›, mesle¤e kaliteli adaylar yetifltirilmesini zorunlu k›l›yor. Bu nedenle ö¤rencileri, üniversitelerde al›nan e¤itimlerin yan› s›ra denetim mesle¤ine bir ad›m daha yaklaflt›rmak amac›yla denetim kulüpleri kurulmaya baflland› ve ilk Marmara Üniversitesi (M.Ü.) Denetim Kulübü kuruldu. Çal›flmada, M.Ü. Denetim Kulübü ö¤rencilerinin faaliyetleri ve mesleki kariyerleri aç›s›ndan üstlendikleri roller anlat›lmaya çal›fl›ld›. 1. Girifl M.Ü. Denetim Kulübü’nün hayata geçirilmesi, T‹DE Kurucu Baflkan› Ali Kamil Uzun ve M.Ü. ö¤retim görevlisi ayn› zamanda T‹DE üyesi Prof. Dr. Nuran Cömert’in deste¤iyle gerçekleflti. Kuruldu¤u günden bu yana Kulüp, gerçeklefltirdi¤i bir dizi etkinlikle, ö¤rencileri hayata haz›rlamada önemli bir rol üstleniyor. Kulüp, 14 fiubat 2008 tarihinde Marmara Üniversitesi Denetim Kulübü ad›yla kurulmufl olup, merkezi M.Ü. ‹.‹.B.F. Anadoluhisar› yerleflkesinde yer al›yor. Kulüp demokratik, laik, ba¤›ms›z ve tarafs›z, kâr amac› gütmeyen ve hiçbir politik partiye ba¤l› olmayan bir ö¤renci oluflumudur. 2. M.Ü. Denetim Kulübünün Temel Amac› Denetim mesle¤ini M. Ü. ö¤rencilerine tan›t- M.Ü. Denetim Kulübü’nün Hedefleri • Muhtemel üyeler için kulübe ilgi ve mesle¤e karfl› bilinç uyand›r›lmas› • Program dâhilinde konferans, çal›fltay, örnek olaylara dayal› e¤itim programlar› düzenlenmesi • Ö¤rencilerin denetim mesle¤i ile ilgili s›navlara en iyi flekilde haz›rlanmalar›n› sa¤layacak imkânlar›n araflt›r›larak, sertifikasyon programlar›n›n duyurulmas› ve ö¤rencilerin sertifika almalar›n› sa¤layacak çal›flmalar yap›lmas› • Denetim alan›nda sa¤lanan staj burs ve mesleki desteklerin araflt›r›larak ö¤rencilere sunulmas› • Dünyada ve ülkemizde benzer faaliyetler de bulunan üniversite, kulüp ve mesleki organizasyonlarla iflbirli¤i imkânlar›n›n araflt›r›lmas› • Denetim alan›ndaki profesyonel her türlü kurum ve kuruluflla iletiflim halinde olmak ve bu kurulufllarla M.Ü. kampüslerinde her y›l kariyer günleri düzenlenmesidir. 3. M.Ü. Denetim Kulübü’nün Çal›flma fiekli Kulüp; genel kurul, yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kurulundan olufluyor. Tüm kurullar en üst karar organ› olan genel kurula karfl› sorumludur. Genel kurul ve yönetim kurulu, Kulüp üyelerinden seçilerek oluflturuluyor ve yönetim, gerekli oldu¤u hallerde daha s›k olmakla beraber, ayda bir defa toplan›yor. M.Ü. ö¤rencileri, Kulübe üye olabilir. Toplant›lar bütün üyelere aç›k olarak yürütülüyor. A¤açlara de¤il ormana bakan bir meslek olan denetim mesle¤inin potansiyel meslek mensuplar› olarak M.Ü. Denetim Kulübü slogan›n›; ‘DENET‹M MESLE⁄‹NDEN ÖNCE SON ADIM OLMAK!’ fleklinde belirledi. 4. M.Ü. Denetim Kulübü’nün Faaliyetleri Kulüp aç›ld›¤›ndan bu yana denetim konusunda bilgi sahibi olmak isteyen pek çok ö¤renciye yol gösterici nitelikte faaliyetlerde bulundu. M.Ü. Denetim Kulübü’nün Etkinlikleri: • 1. etkinli¤i: “18 Mart 2008 Gelece¤in Yönetiminde Baflar› Faktörleri Denetim Üzerine Kariyer F›rsatlar›” • 2. etkinli¤i: “27 May›s 2008 Sermaye Piyasas›nda ‹ç Denetim Paneli” • 3. etkinli¤i: “9 Ocak 2009 Yeni Y›lda Denetim Kulübü, Denetçilik Mesle¤inin Önemi M.Ü. Denetim Kulübünün Vizyonu, Misyonu, Kulübün Gelece¤i ve Stratejileri” • 4. etkinli¤i: “10 Nisan 2009 Modern ‹flletme Yönetiminde ‹ç Denetimin De¤iflen Rolü ve ‹ç Denetçilikte Kariyer F›rsatlar›” • 5. etkinli¤i: “9 Haziran 2009 Serbest Muhasebecilik Mali Müflavirlik Mesle¤inin Bugünü ve Gelece¤i, Meslekte Yeni Aç›l›mlar” • 6. etkinli¤i: “4 Ocak 2010 Kariyer Yolunda Denetçilik Mesle¤inin Yeri ve Önemi” • 7. etkinli¤i: “17 May›s 2010 “Baflar›ya Giden Yolda Denetçilik’10” • 8. etkinli¤i: “11 Ocak 2011 “Baflar›ya Giden Yolda Denetçilk’11” ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Üniversite Denetim Kulüplerinin Mesleki Kariyer Aç›s›ndan Rolü ve Denetim Kulüpleri Faaliyetleri: 42 43 PERÇ‹N AYRAÇ Meslek Evim T‹DE Ayr›ca üyeler aras›ndaki sosyal dayan›flmay› art›rmak amac›yla 15-18 May›s 2008 tarihinde bir gezi tertip edildi. • M.Ü. Denetim Kulübü’nün Kat›ld›¤› Faaliyetler • 21 Nisan 2008 / Günümüz Yönetiminde Yolsuzluk Riski / MÖDAV • 2-3 Haziran 2008 / ‹flletmelerde ‹ç Kontrol ve ‹ç Denetim / DELOITTE ACADEMY • 7 Kas›m 2008 / 7.T‹DE Kongresi & Geliflen Gelifltiren ‹ç Denetim / T‹DE • 13-15 Kas›m 2008 / Saydaml›¤a Ulaflma Yolu / MÖDAV • 17 Ekim 2009 / Hile Denetimi ve ‹flletmelere Yönelik Suçlar›n Araflt›r›lmas›nda Adli Muhasebecilerin Rolü / MÖDAV • 23 Ekim 2009 / Uluslararas› Muhasebe Standartlar›ndaki Son De¤iflme ve Geliflmeler ve KOB‹’ler ‹çin Uluslararas› Finansal Raporlama Standard› / MÖDAV • 4-5 Aral›k 2009 / Kriz Döneminde Yönetim Muhasebesinin Rolü / MÖDAV • 13 May›s 2010 T‹DE Akademik Forum • 15 Ekim 2010 De¤iflen Koflullarda Muhasebe ve Hukuk ‹liflkisi Konulu 7. Uluslararas› Konferans / MÖDAV • 22 Ekim 2010 14. ‹ç Denetim Konferans› T‹DE • Aral›k 2010 Yolsuzlukla Mücadele-Retori¤i Aflmak / fiEFFAFLIK DERNE⁄‹ • • 25 Aral›k 2010 Ola¤anüstü Genel Kurul T‹DE 15 Ocak 2011 Akademik ‹liflkiler Komitesi Toplant›s› / T‹DE 24 May›s 2011 Denetim Mesle¤inde Son Geliflmeler, Yeni Türk Ticaret Kanunu Sonras›nda Ortaya Ç›kan Kariyer F›rsatlar› 5. SONUÇ Muhasebecilik kariyerinin bir ad›m ötesi olan denetçilik mesle¤i, kariyer yolunda en üst yönetim kademelerine geçiflte önemli bir rol oynamakta. Dünyadaki de¤iflim ve geliflmeleri birlikte izledi¤imiz hocalar›m›z›n denetçilik mesle¤ine talip olmam›z yönündeki çabalar›n›n bir ürünü olarak ortaya ç›kan M.Ü. Denetim Kulübü, Türkiye’de bir ilki oluflturuyor. Aç›ld›¤› günden bu yana Kulüp pek çok faaliyette bulunarak, gerek ö¤rencilere gerekse denetim konusunda bilgi sahibi olmak isteyen di¤er kiflilere kendilerini gelifltirebilmeleri için olanak sa¤lad›. Kulüp tüm bu çal›flmalardan sonra daha istikrarl›, bilinçli ve daha iyi organize olmufl flekilde faaliyetlerine devam edecek. Esra Ifl›kara, CIA, CCSA M. Ü. Denetim Kulübü Ö¤rencileri ‹nsanlara “evin nerede?” sorusunu yöneltti¤inizde ço¤unluk size bir flehir ismi söyler. ‹stanbullular büyük bir gururla, “do¤ma-büyüme ‹stanbulluyum” der. Veya ‹zmirlilerin bir k›sm› ‹zmirliyim bile demez, “Karfl›yakal›y›m” der. Benim içinse bu, cevab› en zor sorulardan biridir. Ben bir iç denetciyim ve mesle¤imi 14 y›ld›r büyük bir aflkla yap›yorum. Mesle¤imin benim hayat›mdaki en büyük etkisi “ev” kavram›n› global hale getirmesi oldu. Mesle¤imin peflinden, önce Türkiye’yi kar›fl kar›fl gezdim, ard›ndan Avrupa’da birbirinden farkl› ve de bir o kadar renkli kültürler içinde yine mesle¤imin peflinde 10 y›l gezdim. Avrupa’da geçirdi¤im bu süre sonunda birkaç ay önce tekrar Türkiye’ye döndüm. Etraf›mdaki insanlar Türkiye’ye dönüfl karar›m› sorgulayan gözlerle karfl›lad›lar. “Herkes Mersin’e giderken sen neden tersine gidiyorsun?” dediler. Hatta bir arkadafl›m, bir gün dayanamay›p bana flu soruyu sordu: “Evime dönüyorum diye seviniyorsun. Ama 10 y›l gibi uzun bir ayr›l›ktan sonra Türkiye’de bir evinin kald›¤›ndan emin misin? 10 y›l önceki ifl dünyas›nda tan›d›¤›n insanlar› 10 y›l sonra bulamazsan ne olacak?” Böyle bir düflünce o ana kadar akl›mdan hiç geçmemifl olmas›na ra¤men soru yerinde bir soruydu ve benim cevab›m gayriihtiyari dudaklar›mdan dökülüverdi: “Hakl›s›n. Mesle¤imle ilgili olarak beni nelerin ve kimlerin bekledi¤i hakk›nda fikrim yok. Ancak orada benim ‘meslek evim’ T‹DE var.” Globalleflen dünyada insan›n “ev” ihtiyac› iyiden iyiye art›yor. Ve bana kal›rsa günümüzde herkesin bafl›n› sokacak bir evinin yan›nda bafl›n› sokacak bir de ‘meslek evi’ edinmesi ya¤murlu günler için yap›labilecek en ak›ll›ca haz›rl›k. 10 y›l önce b›rakt›¤›m T‹DE ilk ad›mlar›n› atmaya çal›fl›rken, 10 y›l sonra buldu¤um T‹DE mesle¤imizi lay›k›yla kucaklayan bir “meslek evine” dönüflmüfl. Ve ben bu ailenin bir parças› oldu¤um için kendimi flansl› say›yorum, gurur duyuyorum. Uzun bir ayr›l›¤›n ard›ndan hepinize koca bir ‘MERHABA’ diyor ve sevgi ve sayg›lar›m› sunuyorum! Nil Akan Palacios, CIA ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Nil Akan Palacios 44 45 Ç‹ZG‹ ÖTES‹ Ç‹ZG‹ ÖTES‹ Salim Kad›beflegil Bu ne ifade ediyor? Veya, flirketlerin yöneticileri bundan ne anlamal›d›r? ‹flin özü flu; sanayi devrimi ile birlikte bu gezegeni “yaflam kalitesini yükseltece¤iz” iddias› ile o kadar kirlettik ve vurdumduymaz davrand›k ki flimdi iflin içinden nas›l ç›kaca¤›z bilemiyoruz! Do¤al kaynaklar› hâlâ h›zla tüketiyoruz, küresel ›s›nmaya neden olan üretim ve tüketim politikalar›n› de¤ifltiremiyoruz, çevresel etkileri oldukça olumsuz olan yaflam tarz›m›z› bir türlü terk edemiyoruz! Çok de¤il on y›l kadar önce flirketlerin “karbon ayak izlerinin ölçümü” ile ilgili bir gündeminin olmas› gerekti¤ini öne süren bir flirket çal›flan›na acaba hangi gözle bak›l›rd›? ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Asl›nda simgesel olarak bakt›¤›m›zda, “karbon ayak izi ölçümü” beraberinde, de¤iflim rüzgârlar› olarak adland›rabilece¤imiz ve ifllerin “eskisi gibi yönetilmedi¤ini” ortaya koyan “onlarca” örnekten sadece bir tanesi. Günümüzde, flirketlerin üst düzey yöneticilerinin on y›l önce ifli yönetme al›flkanl›klar›yla bugünün gündemi aras›nda ça¤lar oluflturabilecek farkl›l›klar bulunuyor. Birkaç örnek vermek gerekirse; Fortune 1000 flirketlerinin tamam› bugün Birleflmifl Milletler taraf›ndan tasar›mlanm›fl “küresel ilkeler sözleflmesini” imzalad›lar. 2001 y›l›nda bu say› 43 idi! Günümüzde Fortune 1000 flirketlerinin tamam›, Global Reporting Initiative ad› verilen üçlü raporlama standartlar›na uyumlu raporlama yap›yor! Bu raporlamaya baz al›nan kriterler yöneticilerin performans kriterleri aras›na dâhil edildi. Sosyal yat›r›m fonlar›n›n hacmi 2000’lerin bafl›nda birkaç yüz milyar dolar düzeyinde idi. 2008 Wall Street krizi zaman›nda bu fonlar›n hacmi 14 trilyon dolar› bulmufltu. Sürdürülebilirlik fonlar› olarak adland›r›lan DJSI, FT4GOOD ve di¤er endekslerde hisseleri ifllem gören flirketlerin say›lar› on y›l önce “bir avuç” iken günümüzde binlerle ifade ediliyor. Kurumsal yönetim ilkeleri, 2000’lerin bafl›nda ifl dünyas›n›n “kenar süsleri” iken, günümüzde öncelikli ve zorunlu bir yönetim alan› haline dönüfltü. Yöneticilerin “paketleri” iflin do¤as› ve gere¤i olarak CEO’lar liginin temel “düsturu” iken, günümüzde sistem sil bafltan yeniden de¤erlendirilmeye muhtaç bir konuma geldi. Bu konformist tutum -kimileri fark›nda, kimileri de¤il- gelecekte iflimizin sürdürülebilirli¤i ile ilgili bir gündem oluflturuyor. Çünkü böyle giderse günün birinde ortada, ürün ve hizmetlerimizi sat›n alabilecek “tüketici” kalmayabilir. Onlar o s›rada, do¤al afetlerin y›k›c› gücü karfl›s›nda yaflam savafl› veriyor olabilir, açl›k ve yoksulluk s›n›r›nda yafl›yor olabilirler veya sosyal patlamalar›n sonucunda birbiri ile k›ran k›rana silahl› savafla tutuflmufl kamplardan bir tanesinde gece nöbeti bekliyor olabilirler. Hollywood senaryolar›nda görmeye al›fl›k oldu¤umuz bu tablolar asl›nda flu anda bu gezegende birebir yaflan›yor. On y›l kadar önce “çal›flan memnuniyeti” ile yetinen kurumsal performans, günümüzde duygular›n yönetilmesi gibi soyut bir kavram›n ç›kt›s› olan “çal›flan ba¤l›l›¤›na” küçümsenmeyecek bir yat›r›m yap›yor. Tek bafl›m›za flirket olarak, çevresel etkiler konusunda bizden beklenenleri yerine getirmek de yetmiyor durumu kurtarmak için. Tüm sektörlerde bütün flirketlerin bu duyarl›l›¤a gelmesi ve harekete geçmeleri gerekiyor ki istenen sonuçlar al›nabilsin. Ve sonuçta, kurum itibar› sevgiden, flefkatten ve ilgiden yoksun üvey evlat iken, günümüzde flirketlerin ayakta durabilmesinin ve geleceklerine güven içinde bakabilmelerinin “tek ç›kar yolu” oldu. Bizler çal›flt›¤›m›z flirketin karar mercileri olarak bu konulara duyarl› olabiliriz ve politika ve süreçleri gereken de¤iflikliklerle toplum taraf›ndan takdir görecek yerlere tafl›m›fl olabiliriz. Ancak, finansal rekabet, cahillik, vurdumduy- mazl›k vb. nedenlerden ötürü, ifl dünyas›n›n herhangi bir alan›nda faaliyet göstermekte olan kurulufllar, “kirlenmenin ve tehdidin” bafl sorumlusu olarak içimizde var olmaya devam ettikleri sürece arzulanan çözüme ulaflma flans› olmamakta. ‹flte bu noktada devreye, “kamuoyu bask›s› ve vicdan›” girmektedir ki, bu kurum itibar›n›n sürdürülebilir kalk›nma politikalar›yla buluflmufl olmas›n›n temel nedeni oldu. Yani, tüketici, sivil toplum kurulufllar›, yerel yönetimler veya sözünü etti¤imiz olgunluk düzeyine gelmifl kamuoyu paydafllar›, duyars›zl›klar› kendine göre cezaland›rmakta veya yapt›r›mlar uyguluyorlar. Ürünlerin ve flirketlerin boykot edilmesi, sanal ortamda kurum itibar›n› zedeleyici giriflimlerin ortaya ç›kmas›, regülatörlerin kamuoyunun sesine kulak vererek flirketlerin üzerine gitmeye bafllamas›n›n arkas›nda yatan neden de bu olmakta. Bu geliflmeler yat›r›mc›lar›n da ilgi alan›na girdi. Özellikle kurumsal yat›r›mc›lar, kurum itibar›n›n ana girdilerinden biri olan sürdürülebilir kalk›nma esasl› ifl modelleri olmayan flirketlerden son on y›l içinde h›zla uzaklaflt›lar. Yani kendileri için “risklerden” ar›nd›lar. ‹flte, “karbon ayak izi ölçümü” özelinde ama esas›nda auras› çok daha genifl bir alana yay›lmakta olan gündem birbiriyle bu derece yak›ndan iliflkili, ayn› kompart›man›n yolcular› hâline dönüfltü. 2000’lere kadar ifli yönetmekle ilgili temel dürtüler flöyleydi; önce iflimi yönetmeliyim, sonra insan›, sonra gezegeni... fiimdi ise durum tersine döndü; önce gezegeni kurtarmal›y›m, sonra insan› sonra da iflimi! ‹flte karbon ayak izi ölçümü, standart bir ölçümleme ve bunun raporlamas›n›n yap›lmas›n›n ötesinde “var olmakla yok olmak “ aras›nda bir yere oturuyor. Bu çal›flma, birtak›m kutucuklar›n içine baz› rakamlar›n girilmesi ve “s›n›f› geçecek bir notun al›nmas›” de¤il, yaflam tarz›m›z› toptan de¤ifltirmeye yönelik süreçlerin raporlama dönemlerinin d›fl›nda da çal›flt›r›lmas› ile ilgili bir mesele oalrak karfl›m›zda duruyor. Denetçilerin rolü de iflte burada bafll›yor! Salim Kad›beflegil ORSA Stratejik ‹letiflim Dan›flmanl›¤› ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 “Karbon ayak izi ölçümü”nün Alt›nda Neler Yat›yor? Söz konusu de¤iflim rüzgarlar› ister istemez, denetim, kontrol ve risk alanlar›n›n yeniden tan›mlanmas›n› zorunlu hale getirdi. Bu süreç beraberinde hem yeni ifl alanlar› ve mesleklerin ortaya ç›kmas›na neden oldu hem de bu uzmanl›k alanlar›na paralel kurumsal yap›larda köklü de¤ifliklikleri beraberinde getirdi. Daha önceleri finansal süreçler ve raporlarla yo¤unlafl›lan denetsel zincir, kendi içinde bu de¤iflime uyum sa¤layacak aç›l›mlar› da h›zla sistemin içine dâhil etti. Bunlardan biri de “karbon ayak izi ölçümü” ile ilgili raporlamalard›r... 46 47 YANSIMA YANSIMA Dün, meslek adamlar› olarak Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü ile bafllatt›¤›m›z mesleki fark›ndal›k, bugün ülkemizin önde gelen kurulufllar› ile kurumsal düzeyde bir fark›ndal›¤a dönüflmüfltür. ‹ç denetim alan›nda sa¤lanan mesleki ve kurumsal fark›ndal›¤›n toplumsal fark›ndal›¤a dönüflerek tüm ülke genelinde yayg›nl›k kazanmas› mesle¤imiz ve ülkemizin gelece¤i için büyük önem tafl›maktad›r. Temiz toplum, fleffaf kurum ve dürüst bireylerden oluflan bir ülkenin yurttafl› olmak, denetimin rolü, ifllevi ve katma de¤erinin bilinmesi, denetlenebilirli¤in her birey ve kurum için gereklili¤inin anlafl›lmas› ile mümkündür. Ülkemizin ayd›nl›k gelece¤ini ilgilendiren bu hedefe ulaflmak toplumsal fark›ndal›¤›n gücüne ba¤l›d›r. Toplumsal fark›ndal›k ise ilkö¤retimde bafllayan bir süreçtir. Bireyin ilk olarak aile ve yak›n çevresinden ald›¤› bilgi, görgü, terbiye ve al›flkanl›klar, okul ça¤›na gelip ilkö¤retime bafllad›¤› an bir sistem ve disiplin ile de¤iflim, geliflim göstererek bireyin gelece¤ine yön verir. ‹lkö¤retimde bafllat›lacak bir e¤itim seferberli¤i ile temiz ve fleffaf toplum olmak için denetim ve denetlenebilirli¤in yar›n›n büyükleri, ülkemizin gelece¤i çocuklar›m›za anlat›lmas›, hayal dünyalar›nda yer bulmas›n›n sa¤lanmas› toplumsal bir sorumlulu¤umuzdur. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Ali Kâmil Uzun Dünyada modern iç denetimin 70 y›ll›k geçmifli bulunuyor. Denetim mesle¤inin geçmifli çok daha eski olmas›na ra¤men modern iç denetim, Uluslararas› ‹ç Denetçiler Enstitüsü’nün 1941 y›l›nda kuruluflu ile birlikte bafllam›fl, iç denetim alan›nda da mesleki disiplinin gerekleri olan mesleki standartlar, etik kurallar, mesleki yetkinlik belgesi (sertifikasyon) Uluslararas› Enstitü ile birlikte küresel kabul görmüfltür. Uluslararas› Enstitü, 165 ülkede mesle¤in yay›l›m ve geliflimi konusunda ulusal enstitüleri ile birlikte hizmet vermektedir. Mesle¤in tan›nmas›, tan›t›lmas›, iç denetimin toplum, ifl hayat› ve iflletmeler için kurumsal ifllevi ve katma de¤erinin anlat›lmas› ile ilgili may›s ay› tüm dünyada uluslararas› iç denetim fark›ndal›k ay› olarak kabul görmüfltür. May›s ay› boyunca iç denetim üzerine meslek mensuplar›, ifl dünyas› ve toplumun ilgili kesimlerinin bilgi sahibi olmas› için etkinlikler düzenlenmektedir. Türkiye’de iç denetim mesle¤i ile ilgili fark›ndal›¤›n milad›, 19 Eylül 1995 tarihinde 47 meslektafl›m›zla gerçeklefltirdi¤imiz Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü’nün kurulufludur. Türkiye’de uluslararas› standartlarda mesleki geliflim ve paylafl›m platformu oluflturmak, meslekle ilgili de¤iflimi ve gelece¤i yönetmek için 1995 y›l›nda 47 meslektafl›m›zla birlikte ku- ruluflunu gerçeklefltirdi¤imiz Enstitümüz; paylaflarak geliflmek, kat›l›mla ilerlemek prensibi ile yola ç›kt›¤›m›z birlikte baflarma düflüncemizin bir eseridir. Birlikte baflarma düflüncemizin eseri olan Enstitümüz, kuruluflu ile birlikte, birbirinden farkl› kurumlar›n temsilcileri olan bizleri buluflturmufl, bir araya getirmifl, birlikte paylafl›m ve kat›l›m arzumuzu harekete geçirerek, farkl›l›klar›m›z›n zenginli¤ini, birlikteli¤imizin sinerjisi ile de¤er yaratan bir güce dönüfltürmüfltür. ‹ç denetim alan›nda Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü ile bafllat›lan fark›ndal›k, bugün akademik, sivil, mesleki, sektörel, kamu, finans ve reel sektörde faaliyet gösteren kurulufllar›m›zda ifade ve yay›l›m gösteren bir seviye ve birikime ulaflm›flt›r. Bu sorumlulu¤un gere¤ini yerine getirmek için tüm sivil ve mesleki kurulufllar ilkö¤retimde temiz ve fleffaf bir toplum için toplumsal fark›ndal›k seferberli¤ini bafllatmal›d›r. Bu seferberli¤in bafllat›lmas› için; sivil ve mesleki kurulufllar taraf›ndan bir sosyal sorumluluk projesi olarak sahiplenilmesi, toplumun her kesimi ile paylafl›lmas› sa¤lanmal›, seferberli¤e kat›l›m ve destek için meslek adamlar› olarak rol üstlenilmelidir. Meslek adam› olarak “Meslekte küresel geliflim ve mükemmelli¤in paydafl› olmak” iddiam›z› gerçeklefltirmenin, birey olarak “Temiz toplum, fleffaf kurum ve dürüst bireylerden oluflan bir ülkenin yurttafl› olmak” hedefimize eriflmenin teminat› çocuklar›m›z ile ülkemizin ayd›nl›k gelece¤i için s›ra d›fl›, farkl› bir katk› ile fark›ndal›k yaratal›m!... Ali Kâmil UZUN, CPA, CFE, MA Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Kurucu Baflkan› ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Toplumsal Fark›ndal›k ‹lkö¤retimde Bafllar... 48 49 YANSIMA YANSIMA Aile fiirketleri Seminerleri Gerçeklefltirildi Seminerler Ankara ve Mersin toplant›lar›yla devam etti “Aile fiirketleri Platformu” ad› alt›nda düzenlenen seminer dizisi; ‹ç Anadolu Sanayi ve ‹fladamlar› Dernekleri Federasyonu’nun (‹ÇAS‹FED) deste¤i ile 24 May›s 2011 tarihinde Ankara Sanayi Odas›’n›n ve 25 May›s 2011 tarihinde Mersin Sanayicileri ve ‹fladamlar› Derne¤i’nin (MES‹AD) ev sahipli¤inde gerçekleflti. Toplant›larda Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyeleri Murat Ça¤lar ve Kemal Tapkan’da birer konuflma yaparak, iç denetimin aile flirketlerinde de kuvvetlenmesine katk›da bulunacaklar›n› belirttiler. 24 May›s 2011 tarihinde Ankara’da gerçeklefltirilen seminerin aç›l›fl konuflmalar›, TÜS‹AD Yönetim Kurulu Baflkan› Ümit Boyner, TKYD Yönetim Kurulu Baflkan› ve TÜS‹AD Yönetim Kurulu Üyesi Muharrem Y›lmaz, TÜRKONFED Yönetim Kurulu Baflkan Yard›mc›s› Azmi Kelemcisoy, ‹ÇAS‹FED Yönetim Kurulu Baflkan› Nihat Güçlü ve Ankara Sanayi Odas› Baflkan› M. Nurettin Özdebir taraf›ndan yap›ld›. 25 May›s 2011 tarihinde Mersin’de düzenlenen seminerde ise, TKYD Yönetim Kurulu Üyesi ve TÜS‹AD Kurumsal Yönetim Çal›flma Grubu Baflkan› Dr. Murat Do¤u, TÜRKONFED Yönetim Kurulu Baflkan› Erdem Çenesiz ve MES‹AD Yönetim Kurulu Baflkan› Ali Do¤an birer aç›l›fl konuflmas› gerçeklefltirdi. Türk sanayici ve ‹fladamlar› Derne¤i (TÜS‹AD) ve Türkiye Kurumsal Yönetim Derne¤i (TKYD), Türk Giriflim ve ‹fl Dünyas› Konfederasyonu (TÜRKONFED) ve Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü’nün (T‹DE) destekleri ile “Aile fiirketleri Platformu” oluflturuldu. Oluflturulan platform, Microsoft’un ana sponsorlu¤unda, Türkiye çap›nda bir dizi seminer düzenliyor. Yeni Türk Ticaret Kanunu çerçevesindeki uygulamalar› tan›tmak amac›n› tafl›yan seminerlerin ilki, 2 Mart 2011 tarihinde ‹stanbul Sabanc› Center’da, ikincisi, 6 Nisan 2011 tarihinde, Kayseri Sanayi Odas›’nda gerçeklefltirildi. ‹stanbul’da “Aile fiirketleri Semineri” bafll›¤›nda gerçeklefltirilen ve flirketlerde kurumsal yönetim anlay›fl›n›n kuvvetlenmesine katk›da bulunmas› amaçlanan seminerin aç›l›fl konuflmalar›, TÜS‹AD Yönetim Kurulu Baflkan› Ümit Boyner, TÜS‹AD Yönetim Kurulu Üyesi ve TKYD Yönetim Kurulu Baflkan› Tayfun Bayaz›t ve TÜRKONFED Baflkan Yard›mc›s›, TÜS‹AD ve TKYD Yönetim Kurulu Üyesi Muharrem Y›lmaz taraf›ndan yap›ld›. “Aile fiirketleri Platformu”nun ikinci semineri Kayseri’de Kayseri’de düzenlenen seminerin aç›l›fl konuflmalar›, TÜS‹AD Kurumsal Yönetim Çal›flma Grubu Baflkan› ve Türkiye Kurumsal Yönetim Derne¤i (TKYD) Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Murat Do¤u ve Kayseri Sanayi Odas› Baflkan› Mustafa Boydak taraf›ndan yap›ld›. Seminerde ayr›ca, TÜS‹AD ‹ç Denetim Alt Çal›flma Grubu Baflkan› Ali Kâmil Uzun, Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Baflkan› Özlem Aykaç ‹¤delip›nar birer konuflma gerçeklefltirdi. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 “Aile fiirketleri Platformu”, 2011 y›l›nda yasalaflan Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde yeni uygulamalar› aile flirketlerine tan›tmay› ve uluslararas› yönetim standartlar›n›n kurulufllar taraf›ndan benimsenmesine ve hayata geçirilmesine katk›da bulunmay› amaçl›yor 50 51 PANO PANO Uluslararas› ‹ç Denetim Fark›n dal›k Ay›n› Etkinliklerle Kutlad›k May›s ay›n›, tüm dünyadaki meslektafllar›m›zla birlikte “Uluslararas› ‹ç Denetim Fark›ndal›k Ay›” olarak kutluyoruz. Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü olarak, Türkiye’deki iç denetim uygulamalar›n›n uluslararas› standartlara kavuflmas›, mesle¤imizin mükemmelli¤e tafl›nmas› ve mesle¤imizle ilgili fark›ndal›¤› art›rmak amac›yla May›s ay› boyunca etkinlikler gerçeklefltirdik. Platin Dergisi ‹ç Denetim Özel Eki Yay›mland› May›s ay›nda kutlad›¤›m›z ‹ç Denetim Fark›ndal›k Ay› etkinliklerimiz çerçevesinde mesle¤imizin yaratt›¤› de¤erin tüm paydafllar›m›z taraf›ndan alg›lanmas›n› sa¤lamak, ifl dünyas›nda iç denetime olan fark›ndal›¤› art›rabilmek amac›yla haz›rlanan özel çal›flma Platin Dergisi ile da¤›t›ld›. Fark›ndal›k Ödülleri Sahiplerini Buldu ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Uluslararas› ‹ç Denetim Standartlar› E¤itimi Gerçeklefltirildi Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü üyelerine özel, ücretsiz “Uluslararas› ‹ç Denetim Standartlar› ve Mesleki Uygulama Çerçevesi“ seminerlerinin ikincisi 28 May›s 2011 tarihinde gerçeklefltirildi. “Uluslararas› ‹ç Denetim Fark›ndal›k” ay› et- kinlikleri kapsam›nda Finansbank Genel Müdürlük Konferans Salonu’nda gerçeklefltirilen seminer, Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Baflkan› Özlem Aykaç ‹¤delip›nar ve Baflkan Yard›mc›s› Prof. Dr. Nuran Cömert taraf›ndan verildi. Ödül töreninde, Akademik ‹liflkiler, ‹fl Birli¤i ve Destek, En Fazla Sertifikal› ‹ç Denetçi Bulunduran Kurulufl, T‹DE’de En Fazla Üyesi Olan Kurulufl, ‹ç Denetim Kalite Güvence kategorilerinde toplam 27 ödül sahiplerine verildi. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Türkiye’deki iç denetim uygulamalar›n›n uluslararas› standartlara kavuflmas›n› ve iç denetim mesle¤inin faaliyetlerini mükemmelli¤e tafl›may› hedefleyen Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü (T‹DE) 24 May›s Sal› günü Sabanc› Müzesi’nde bu y›l ilk kez düzenlendi¤i törenle, T‹DE ‹ç Denetim Fark›ndal›k Ödülleri’ni da¤›tt›. 52 53 PANO PANO 1. Kamu ‹ç Denetim Konferans› Gerçeklefltirildi Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü’nün kuruluflunun 15. Y›l›nda, Enstitü Baflkan›m›z, Kurucu üyelerimiz, Yönetim, Denetim, Etik ve Dan›flma Kurulu üyelerimiz ve meslektafllar›m›zla birlikte Cumhuriyetimizin Kurucusu, Büyük Önder, Eflsiz Devlet Adam› Yüce Atatürk'ün huzurundayd›k. 11 Mart 2011 tarihinde gerçeklefltirilen 1. Kamu Konferans› öncesinde 10 Mart 2011 tarihinde yapt›¤›m›z ziyarette, Atatürk'e flükranlar›m›z› sunduk. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Enstitü Kurucu Baflkan›m›z Ali Kamil Uzun'un An›tkabir özel defterine yazd›¤› yaz›: 400’ün üzerinde kat›l›mc›n›n oldu¤u konferansta, kamu ve özel sektörden konuflmac›lar tecrübelerini paylaflt›. "Kamuda ‹ç Denetimin Fonksiyonel Ba¤›ms›zl›¤› ve Denetim Komiteleri" ile "‹ç Denetimde Kalitenin Güvence Alt›na Al›nmas›" konulu panellerin yer ald›¤›, Bakanl›klar, kamu kurum ve kurulufllar›n›n yönetici ve iç denetçilerinden Kamu ‹ç Denetçileri Derne¤i Yönetim Kurulu ile Bir Araya Geldik Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyesi ve Türk Telekom ‹ç Denetim Baflkan› Dr. Nazif Burca’n›n ev sahipli¤inde Türk Telekom Ahlatl›bel tesislerinde Kamu ‹ç Denetçileri Derne¤i (K‹DDER) Yönetim Kurulu Baflkan› Cüneyt Güler ve Yönetim Kurulu üyeleri ile yemekli toplant›da bulufltuk. Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Yönetim Kuru- lu’nun kat›ld›¤› yemek, 10 Mart 2011 akflam› gerçekleflti. Toplant›da Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü ve Kamu ‹ç Denetçileri Derne¤i aras›ndaki mevcut iflbirli¤inin daha da art›r›lmas›na yönelik görüfller paylafl›ld›. Oldukça s›cak bir ortamda gerçekleflen buluflmaya, IIA Eski Yönetim Kurulu Baflkan› J. Pierre Garitte ve Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Eski Baflkan› Çetin Özbek de kat›ld›. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 An›tkabir’i Ziyaret Ettik Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü’nün, Kamu ‹ç Denetçileri Derne¤i (K‹DDER) ile birlikte gerçeklefltirdi¤i 1. Kamu ‹ç Denetim Konferans›, "Kamu Yönetiminde Sürdürülebilirlik" ana temas›yla 11 Mart 2011 tarihinde Ankara'da gerçeklefltirildi. 54 55 PANO PANO Bosna Hersek’li Meslektafllar›m›z Enstitümüzü Ziyaret Etti ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 IIA Genel Kurulu'nun yap›ld›¤› 2011 y›l› Küresel Konsey (Global Council) toplant›s› 1-4 May›s 2011 tarihleri aras›nda Avusturya'n›n Viyana kentinde yap›ld›. Bütün dünyadan iç denetim enstitüleri yöneticilerinin kat›ld›¤› toplant›ya ülkemizden Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Baflkan› Özlem Aykaç ‹¤delip›nar da kat›ld›. Toplant› sonras›nda Avusturya ‹ç Denetçiler Enstitüsü'nün 50. kurulufl y›l›, düzenlenen bir yemek ile kutland›. Bosna-Hersek ‹ç Denetim Enstitüsü’nden 29 meslektafl›m›z, 9-10 Haziran 2011 tarihlerinde Enstitümüzü ziyaret etti. 9 Haziran'da Taksim Elit Otel'de yap›lan toplant›da, Enstitümüz Yönetim Kurulu ile bir araya gelen meslektafllar›m›za Enstitümüz ve Türkiye’deki iç denetim uygulamalar› hakk›nda bilgiler aktar›ld›. Toplant›da ayr›ca Türkiye’de bankac›l›k sektörü ve teftifl/iç denetim uygulamalar› konusunda TEB ve Bank Asya taraf›ndan bilgilendirme yap›ld›. Bosna Hersek’li meslektafllar›m›z 10 Haziran’da ise Türkiye’deki telekomünikasyon ve reel sektör iç denetim uygulamalar›n› yerinde görmek amac›yla Türk Telekom ve Sabanc› Holding iç denetim birimlerini ziyaret etti. Ol- dukça verimli geçen ziyaret ile Enstitümüz ve Bosna-Hersek Enstitüsü aras›nda iflbirli¤i imkânlar› gelifltirildi. Küresel ‹ç Denetim Anketi (CBOK) Sonuçlar› Aç›kland› Dubrovnik’te ‹ç Denetim Sempozyumu Bosna-Hersek ve H›rvatistan ‹ç Denetim Enstitüleri'nin birlikte düzenledi¤i iç denetim konferans› 14-16 Nisan 2011 tarihlerinde Dubrovnik'te gerçeklefltirildi. Konferansa Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Bafl- kan› Özlem Aykaç ‹¤delip›nar da davetli olarak kat›ld› ve “‹ç Denetimin Etik Standartlar›n Benimsenmesindeki Rolü” ile “‹ç Denetimde Öne Ç›kan Uygulamalar” konular›nda sunumlar yapt›. 2010 y›l›nda, IIA Araflt›rma Birimi taraf›ndan Ortak Bilgi Havuzu (CBOK) Çal›flmas›, 107’den fazla ülkede ve 22 dilde 13.500 uygulay›c›s› ile ikinci global anket olarak gerçeklefltirildi. Anket sonucunda, ‹ç Denetim Fonksiyonunun Özellikleri, Günümüz ‹ç Denetçisi için Temel Uzmanl›klar, ‹ç Denetimin De¤erinin Ölçülmesi, ‹ç Denetim için S›rada Ne Var?, De¤iflimin fiartlar›, Aksiyona Ça¤r›: Paydafllar›n Beklentileri ve Alg›lad›klar›, bafll›klar›n› tafl›yan alt› rapor yay›mland›. ‹ç denetim stratejik planlamas› ve karar verme mekanizmalar› için pratik bir kaynak olan global iç denetim uygulamalar›, trendler ve anlay›fllar üzerinde perspektif kazan›lmas›n› sa¤layan flimdiye kadar ortaya konmufl en kapsaml› anket sonuçlar›na üye girifli yap›larak www.tide.org.tr arac›l›¤›yla ulaflabilirsiniz. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 2011 Küresel Konsey Avusturya’da Yap›ld› 56 57 PANO PANO Yenilenen T‹DE Resmi Web Sitesi Yay›nda T‹DE Kurumsal Filmi Haz›rland› "Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü'nün resmi web sitesi www.tide.org.tr’nin içeri¤i güncellenerek, tasar›m› de¤ifltirildi ve sitenin yeni hali 2011 y›l› fiubat ay›nda yay›na aç›ld›. Mesle¤in iletiflim ve paylafl›m portal› haline getirilmesi amac›yla yürütülen bu çal›flmalar sayesinde, T‹DE web sitesi güncel, ça¤dafl ve daha interaktif bir yap›ya kavuflturuldu. Büyük be¤eni kazanan web sitesinin yan› s›ra 10 y›ld›r yay›n hayat›n› sürdüren ‹ç Denetim Dergisi, 14 y›ld›r gerçeklefltirilen Türkiye ‹ç Denetim Kongresi ve 2010 y›l›nda kurulan Mesleki Geliflim Akademisi için ayr› web siteleri tasarlanarak yay›na al›nd› ve bu siteler de T‹DE web sitesine entegre edildi. Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü olarak Türkiye’deki iç denetim uygulamalar›n›n uluslararas› standartlara kavuflmas›, mesle¤imizin mükemmelli¤e tafl›nmas› ve mesle¤imizle ilgili fark›ndal›¤› art›rmak amac›yla 15 y›ld›r büyük bir özveriyle çal›fl›yoruz. Kongreler düzenliyoruz, yay›nlar ortaya koyuyoruz, e¤itimler ve akademik ölçekte etkinlikler düzenliyoruz. Yapt›¤›m›z çal›flmalar, elde etti¤imiz sonuçlar uluslararas› arenada da ses getiriyor. 1995 y›l›nda kurulan ve 15 y›l› geride b›rakan Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü bugün 1200’ü geçen üye say›s› ile iç denetim mesle¤inin Türkiye’deki tek referans kayna¤› ve adresi haline geldi. Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü’nü ve yapt›¤›m›z çal›flmalar›, mesle¤imizi daha iyi anlatabilmek amac›yla kurumsal bir film haz›rlad›k. Bu filmi haz›rlarken amac›m›z ayn› zamanda 15 y›l önce yola ç›karken ve hâlâ içimizde duydu¤umuz heyecan ve istekle yapt›¤›m›z çal›flmalar› ve sonuçlar›n› da gözler önüne sermekti. ‹ç denetim mesle¤ine gönül veren, mesle¤in geliflimine destek olan herkese bu vesileyle bir kez daha teflekkür ediyoruz. Sitelere afla¤›daki adreslerden ulaflabilirsiniz: www.icdenetimdergisi.org www.icdenetimkongresi.org www.icdenetimakademisi.org Haz›rlanan kurumsal filme Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü web sitesi ‘Hakk›m›zda’ bafll›¤› alt›ndaki ‘Kurumsal Film’ sayfas›ndan ulafl›p izleyebilirsiniz. 16. Ola¤an Genel Kurul Gerçeklefltirildi Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü’nün kuruluflundan itibaren geliflen süreci yaz›l› ve görsel olarak aktarabilmek amac›yla Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Sanal Müzesi oluflturuldu. Sanal müzede, Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü’nün kuruluflu ve faaliyetlerinin geliflimi hakk›nda çeflitli bilgilere, baz› önemli belge ve foto¤raflara yer verildi. Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Sanal Müzesi'ne www.tidemuze.org adresinden ulaflabilirsiniz. Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü'nün 16. Ola¤an Genel Kurulu, 26 Mart 2011 Cumartesi günü Point Otel'de gerçeklefltirildi. Genel Kurul’da Yönetim Kurulu Baflkan› Özlem Aykaç ‹¤delip›nar ve konuklar›n konuflmalar›ndan sonra Yönetim Kurulu 2010 y›l› Faaliyet Raporu, Gelir/Gider Durumu, Denetim Kurulu Raporu ve Ba¤›ms›z Denetçi Raporlar› sunuldu. Ayn› za- manda Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu’nun 2010 y›l› faaliyetleri oybirli¤i ile ibra edildi. Tüzük de¤iflikli¤i ile yeni haz›rlanan Bütçe, Muhasebe, Gider ve Al›m Sat›m Yönetmeli¤i ve Etik Kurul Yönetmeli¤i oylanarak oybirli¤i ile kabul edildi. Genel Kurul dilek ve temennileri içeren konuflmalardan sonra sona erdi. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Sanal Müze Kuruldu 58 59 PANO PANO T‹DE Mesleki Geliflim Akademisi Çal›fltay› Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü, Mesleki Geliflim Akademisi bünyesinde verilen seminerlerin teorik bilgilerin d›fl›nda uygulamaya yönelik pratik araç ve tekniklerle verilebilmesini sa¤lamay› hedefliyor. Seminerlerin etkinli¤ini art›rmaya yönelik yerel ve sektörel vakalar haz›rla- mak amac›yla, 12 Mart 2011 tarihinde Mesleki Geliflim Akademisi e¤itmenleri ile Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu’nun kat›ld›¤› çal›fltay düzenlendi. Point Otel’de tam gün olarak gerçeklefltirilen Çal›fltay ile seminerlerde aktar›lacak vakalar haz›rland›. Çal›flma Komiteleri Yeni Dönem Çal›flmalar›na Bafllad› Mesleki Geliflim Akademisi’nin Seminerleri Büyük ‹lgi ve Talep Görüyor Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü’nün meslekte sürekli geliflimi sa¤lamak, iç denetim mesle¤iyle ilgili bilgi, beceri ve yetkinliklerin art›r›lmas› amac›yla kurmufl oldu¤u Mesleki Geliflim Akademisi’nin düzenledi¤i e¤itim ve seminerler büyük ilgi ve talep görüyor. ‹ç Denetim Fark›ndal›k Ay› nedeniyle May›s ay› içinde gerçeklefltirilen tüm seminerlerde T‹DE üyelerine özel yüzde 30 indirim avantaj› sunuldu. Seminer konular› ve seminer takvimi ile ilgili detayl› bilgiye T‹DE web sitesi üzerinden ulaflabilirsiniz. Maliye Bakanl›¤› Kamu ‹ç Kontrol Standartlar›na Uyum Eylem Plan›’nda yer alan düzenlemeye göre, Bakanl›k yöneticilerine yönelik düzenli bilgilendirme toplant›lar› gerçeklefltiriliyor. Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü, 2011 - 2012 dönemi çal›flma komitelerinde görev alacaklar belirlendi ve yeni çal›flma dönemi bafllad›. Gönüllülük esas›na dayal›, 23 May›s 2011 tarihine kadar üyelerimizden yap›lan baflvurular esas al›narak oluflturulan çal›flma komiteleri, ilk toplant›s›n› 4 Haziran 2011 tarihinde ‹stanbul Dedeman Otel'de gerçeklefltirdi. Yeni çal›flma döneminde; Sertifikasyon, Standartlar, Kurumsal ‹letiflim, Üyelik, Akademik ‹liflkiler, E¤itim, Konferans, Yay›nlar, Web/Sosyal Medya, Bütçe/Finans, Mesleki Mevzuat, Kalite Güvence (QAR), Kamuyla ‹liflkiler, Uluslararas› ‹liflkiler, Mesleki Araflt›rma Komiteleri oluflturuldu. 10 Mart 2011 Perflembe günü Maliye Bakanl›¤› Konferans Salonu'nda Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü (T‹DE) Yönetim Kurulu Baflkan› Özlem Aykaç ‹¤delip›nar’›n konuflmac› olarak kat›ld›¤›, "‹ç Kontrolde Risk Yönetimi ve Harcama Birimlerinin Sorumlulu¤u" konulu bir bilgilendirme toplant›s› düzenlendi. Toplant›ya Maliye Bakanl›¤› birim yöneticileri ve personeli kat›ld›. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 “‹ç Kontrolde Risk Yönetimi ve Harcama Birimlerinin Sorumlulu¤u” 60 61 PANO PANO TKYD yeni Yönetim Kurulu Baflkan›n› seçti ‹lki 2010 y›l›nda Dubai’de gerçeklefltirilen Telekomünikasyon Sektörü ‹ç Denetim Çal›fltay›’n›n ikincisi 30-31 Mart 2011 tarihleri aras›nda ‹stanbul Ataköy Sheraton Otel’de düzenlendi. ‹ç denetimle ilgili en son geliflmelerin paylafl›lmas› ve telekomünikasyon sektöründeki iflbirli¤inin art›r›lmas›n› amaçlayan çal›fltay, Türk Telekom ‹ç Denetim Baflkanl›¤›’n›n liderli¤inde gerçeklefltirildi ve çal›fltaya yurt içi ve yurt d›fl›ndan yine birçok kat›l›mc› ifltirak etti. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Çal›fltay›n birinci günü Türk Telekom ‹ç Denetim Baflkan› Dr. Nazif Burca’n›n dilek ve temennilerini içeren aç›l›fl konuflmas›yla bafllad›. Dr. Burca, yapt›¤› aç›l›fl konuflmas›nda kat›l›mc› flirketleri k›saca tan›tt›ktan sonra çal›fltay program›n›n ana bafll›klar› hakk›nda bilgi verdi. Sekiz telekomünikasyon flirketinin iç denetçilerinin ve Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu Baflkan›’n›n kat›ld›¤› çal›fltay, flirket yöneticilerinin yapt›klar› sunumlarla devam etti. fiirket temsilcileri sunumlar›nda; flirketlerinin 2010 y›l›na ait mali sonuçlar›na, piyasadaki en son durumlar›na, abone say›lar›ndaki son geliflmelere ve flirketlerindeki iç denetim departmanlar›na iliflkin genel bilgilere yer verdiler. Çal›fltay›n ö¤leden önceki ikinci bölümüne Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu Baflkan› ve Coca Cola ‹çecek ‹ç Denetim Direktörü Özlem Aykaç ‹¤delip›nar da kat›ld›. ‹¤delip›nar çal›fltayda, Denetim Komitesiyle Yap›lan Çal›flmalarda ‹yi Uygulama Örnekleri konusunda bir sunum yapt›. Sunumunda denetim komitesi üyelerinin iç denetim birimiyle kurmas› gereken iliflkinin önemine dikkat çeken ‹¤delip›nar, denetim komitesiyle iliflkilerin fleffafl›k, karfl›l›kl› güven ve sürekli diyalog içinde yürütülmesi hususundaki görüfllerini dile getirdi. Sunumunun sonunda denetim komitesiyle toplant›lar öncesinde al›nmas› gereken önlemleri anlatan ve karfl›laflt›¤› iyi uygulama örnekleri konusunda bilgiler veren ‹¤delip›nar, sunumunu Coca Cola ‹çecek denetim komitesi ile paylaflt›¤› önemli bafll›klar› s›ralayarak tamamlad›. gerek kamu bütün kurumlarca ana ilkeleriyle benimsenmesi, yerleflmesi ve do¤ru uygulanmas› için önderlik ve yol göstericilik yapma misyonu do¤rultusunda faaliyette bulunuyor. TKYD’nin Genel Kurul toplant›s›nda, kurumsal yönetim ilkeleri aç›s›ndan, birçok uygulamay› hayata geçirecek olan Türk Ticaret Kanunu’nun yasalaflt›¤›, ‹MKB Kurumsal Yönetim Endeksi’nde yer alan flirket say›s›n›n otuzu aflt›¤›, iyi örneklerin aile flirketleri, futbol kulüpleri, sivil toplum kurulufllar› taraf›ndan tan›nmaya, benimsenmeye ve en iyi uygulamalar›n hayata geçirilmeye baflland›¤› bir dönemde, Derne¤in sorumluluklar›n›n artt›¤› vurguland›. Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤› Ziyaret Edildi Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü olarak genifl bir ekip ile 10 Mart 2011 tarihinde Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤› ‹ç Ticaret Genel Müdür Vekili ‹mdat Ersoy'u ziyaret ettik. Ziyarette, Yeni Türk Ticaret Kanunu hakk›nda karfl›l›kl› bilgi al›flveriflinde bulunuldu. Görüflmede Türk Ticaret Kanunu'nda yer alan denetim ile ilgili düzenlemelere yönelik Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤› taraf›ndan yap›lacak alt düzenlemelerde Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü olarak yer almam›z›n gereklili¤i konusunda karfl›l›kl› mutabakata var›ld›. Say›fltay Kamu ‹flletmeleri Denetleme Bölüm Baflkan›yla Bir Araya Gelindi Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Baflkan› Özlem Aykaç ‹¤delip›nar, Kurucu Baflkan› Ali Kâmil Uzun, Baflkan Yard›mc›s› H. ‹brahim Ayafll› ve Genel Sekreter Bülent Bozdo¤an'dan oluflan bir ekip, Say›fltay Kamu ‹flletmeleri Denetleme Bölüm Baflkan› Sebahattin Kalyoncuo¤lu’nu ziyaret etti. 10 Mart 2011 tarihinde gerçekleflen ziyarette, Yeni Türk Ticaret ve Say›fltay Kanunlar› hakk›nda görüfl al›flverifli yap›ld›. Ayr›ca, Say›fltay ile Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü aras›ndaki iflbirli¤i imkânlar› de¤erlendirildi. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Telekomünikasyon Sektörü ‹ç Denetim Çal›fltay›’n›n ‹kincisi ‹stanbul’da Gerçeklefltirildi Türkiye Kurumsal Yönetim Derne¤i (TKYD), 30 Mart tarihinde V. Ola¤an Genel Kurulu’nu gerçeklefltirdi. Seçilen yeni Yönetim Kurulu, ilk toplant›s›n› yaparak Sütafl Yönetim Kurulu Baflkan› Muharrem Y›lmaz’›, 2011-2012 dönemi için Yönetim Kurulu Baflkan› seçti. Yönetim Kurulu Baflkan Yard›mc›l›klar›na ise Boydak Grubu’ndan Bekir Boydak ve Sabanc› Grubu’ndan Mehmet Göçmen seçildi. 2007 y›l›ndan bu yana baflkanl›k görevini Yap› ve Kredi Bankas› Yönetim Kurulu Baflkan› Tayfun Bayaz›t’›n yürüttü¤ü TKYD, ülkemiz kurumlar›n›n yüksek performansl›, rekabetçi ve iyi yönetilen kurumlar haline gelmesi vizyonu ve “Kurumsal Yönetim”in, Türkiye'de gerek özel 62 63 PANO PANO XXX. Türkiye Muhasebe E¤itimi Sempozyumu Antalya’da Yap›ld› “Sektörlerin Muhasebe E¤itiminden Beklentileri” ana temal› sempozyumun “Sivil Mesleki Oluflumlar, Muhasebe ile ‹liflkileri ve Üniversitelerden Beklentiler” konulu aç›l›fl panelinde Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Akademik ‹liflkiler Komitesi Baflkan› Ali Kâmil Uzun bir tebli¤ sunarak, Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü’nün mesleki ve akademik e¤itim konusunda faaliyetleri hakk›nda kat›l›mc›lar› bilgilendirdi. Sempozyum s›ras›nda, T‹DE Yay›nlar› ile ‹ç Denetim Dergimiz sempozyuma kat›lan akademisyenlere da¤›t›ld›. Marmara Üniversitesi Denetim Kulübü, 24 May›s 2011 tarihinde üniversitenin Bahçelievler Yerleflkesinde “Denetim Mesle¤inde Son Geliflmeler, Yeni Türk Ticaret Kanunu Sonras›nda Ortaya Ç›kan Kariyer F›rsatlar›” konulu bir panel gerçeklefltirdi. Panelin aç›l›fl konuflmalar› M.Ü. ‹flletme Bölüm Baflkan› Prof. Dr. Osman Altu¤, Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu Baflkan Yard›mc›s› Prof. Dr. Nuran Cömert, M.Ü. S.B.E. Muhasebe Denetim Yüksek Lisans Program› Koordinatörü Prof. Dr. Nejat Bozkurt, M.Ü. Denetim Kulübü Efl Baflkan› Ayfle Çelik, M.Ü. S.B.E. Muhasebe Denetim Yüksek Lisans Ö¤renci Temsil- Maltepe Üniversitesi’nde ‹ç Denetim Kulübü Kuruldu Gaziantep Üniversitesi’nde ‹ç Denetim Semineri Gerçeklefltirildi ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü (T‹DE) ve Gaziantep Üniversitesi Yönetim Kariyer Toplulu¤u katk›lar›yla 25 Nisan 2011'de Gaziantep Üniversitesi’nde “Geliflen Türkiye'de ‹ç Denetimin Yeri ve ‹ç Denetimde Kariyer F›rsatlar›” konulu bir seminer gerçeklefltirildi. "Türkiye'de ‹ç Denetim Mesle¤i Yeni Yaklafl›mlar ve Uygulamalar" bafll›kl› panel, 6 Nisan 2011 tarihinde Maltepe Üniversitesi’nde düzenlendi. Ayn› zamanda üniversitede ‹ç Denetim Kulübü’nün kuruluflu gerçekleflti. Aç›l›fl› Maltepe Üniversitesi ‹‹BF Muhasebe ve Denetim Bölümü Baflkan› Doç. Dr. Melek Akgün taraf›ndan yap›lan panelin baflkanl›¤›n› T‹DE Yönetim Kurulu Üyesi , Marmara Üniversitesi Ö¤retim Üyesi Prof. Dr. Nuran Cömert yapt›. Panelde T‹DE Baflkan Yard›mc›s› Selma Odabafl›, T‹DE faaliyetlerini ö¤rencilere ve ö¤retim üyelerine aktard›. Panele konuflmac› olarak, Anadolu Grubu Denetim Koordinatör Yard›mc›s› Mete Türky›lmaz, Bank Asya Teftifl Kurulu Baflkan› Hilali Y›ld›r›m ve T‹DE Akademik ‹liflkiler Komitesi Baflkan Yard›mc›s› Esra Ifl›kara kat›ld›lar. Panelde Bilgi Sistemleri Denetiminin Rolü, Banka Teftifl Kurullar› ve Müfettifllik mesle¤i ve Denetim Kulüpleri konular›nda sunumlar yap›ld›. cisi Mustafa Durak taraf›ndan yap›ld›. Aç›l›fl konuflmalar› sonras› Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Kurucu Baflkan› Ali Kamil Uzun’un oturum baflkanl›¤›nda gerçeklefltirilen panelde, Hesap Uzman› Özcan Konak, Gelirler Kontrolörü Dr. fieref Demir, M.Ü. ‹ç Denetçisi Nihat Ar›, BDO Denet Orta¤› Bülent Üstünel, Deloitte Türkiye Orta¤› Saim Üstünda¤, PWC Müdürü Dr. Mehmet Ali Demirkaya, Sabanc› Holding ‹ç Denetim Müdürü Soner Akkaya denetim mesle¤inin gelece¤i üzerine ö¤rencileri bilgilendirdiler. Ö¤rencilerin büyük ilgi gösterdi¤i etkinlik plaket töreniyle tamamland›. Gaziantep Üniversitesi Rektörü Prof Dr. M. Yavuz Coflkun ve Dekan Prof. Dr. Yusuf Akan’›n ziyareti akabinde bafllayan panelde, Üniversite ad›na ‹flletme Bölüm Baflkan› Yrd. Doç. Dr. Nurettin ‹brahimo¤lu bir konuflma yapt›. Panelde T‹DE Kurucu Baflkan› ve Akademik ‹liflkiler Komitesi Baflkan› Ali Kâmil Uzun, “Meslek Adam› Olmak ve Kariyer Üzerine Baflar›n›n S›rlar›” bafll›kl› bir sunum gerçeklefltirildi. T‹DE Baflkan Yard›mc›s› Prof. Dr. Nuran Cömert’in baflkanl›¤›nda yap›lan panele ise konuflmac› olarak T‹DE Baflkan Yard›mc›s› Selma Odabafl›, Yönetim Kurulu Üyesi ve Akademik ‹liflkiler Baflkan Yard›mc›s› Esra Ifl›kara, Etik Kurul Baflkan› Meral Safsoy ve Yönetim Kurulu Üyesi Selim Dai kat›ld›. Konuflmac›lar s›ras›yla Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Faaliyetleri, De¤er Yaratan ‹ç Denetim, Dan›flman Olarak ‹ç Denetim Faaliyeti ve Denetimde Kariyer Yol Haritalar› bafll›kl› sunumlar›n› ö¤rencilere aktard›lar. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Gazi Üniversitesi’nin ev sahipli¤inde düzenlenen XXX. Türkiye Muhasebe E¤itimi Sempozyumu 27 Nisan – 1 May›s 2011 tarihleri aras›nda Antalya Side’de gerçeklefltirildi. Marmara Üniversitesi Denetim Kulübü Yeni TTK ve Kariyer F›rsatlar› Paneli Düzenledi 64 65 PANO QUIZ CPE Quiz b) Çalışma kağıtlarının üst yönetim tarafından gözden geçirilmesi 1. ‹ç Denetimde ba¤›ms›zl›k iç denetçinin do¤rudan üst yönetime ba¤l› olmas› ve iç denetçinin denetim alanlar›n›n belirlenmesinde tamamen özgür olmas› ile mümkündür. d) Bağımsız bir gözden geçirme ekibi tarafından değerlendirme yapılması a) Doğru b) Yanlış 5. Afla¤›dakilerden hangisi yeni Türk Ticaret Kanunu’nda yer almamaktad›r? a) Denetim planlarının karşılıklı olarak birbirleriyle paylaşılması, düzenli toplantılar bilgi paylaşımlarında bir takım düzenlemeler yapılması, b) Genel Kurul ve Yönetim Kurulu toplantılarının elektronik ortamda yapılabilecek olması c) Yönetim dökümanlarının erişilebilir olması, personelin geçici olarak görevlendirilmesi, d) Dış denetim tarafından iç denetim birimlerinin denetlenmesi, ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 BAfiSA⁄LI⁄I IIA ve ECIIA Eski Baflkan›, T‹DE Akademi e¤itmenlerinden Jean Pierre Garitte’in efli Hedwig Garitte vefat etti. Merhumeye rahmet, Mr. Garitte’e baflsa¤l›¤› dileriz. Afla¤›da yer alan 2 soruyu “‹ç Denetimde Kalitenin Güvence Alt›na Al›nmas›” konulu panele göre cevapland›r›n›z. 3. “‹ç denetim yöneticisi kurum içinde iç denetim faaliyetinin etkin bir biçimde yürütülmesini ve de¤erlendirilmesini sa¤layan bir kalite güvence gelifltirmesinden sorumludur” ifadesi afla¤›daki standartlardan hangisini aç›klamaktad›r? a) İç Denetim Faaliyetinin Yönetimi b) Görevin Yapılması a) Mali denetimin bağımsız denetim kuruluşu yerine murakıplar tarafından gerçekleştirlmesi, c) Borsada işlem gören şirketler için “Risklerin Erken Teşhisi Komitesi” kurulması d) Yönetim kurulunun özen borcuna ilişkin “tedbirli yönetici” ölçüsü getirilerek, basiretli iş adamı ölçüsünün genişletilmesi, 6. Afla¤›dakilerden hangisi yeni TTK ile birlikte flirketlerin iç denetim faaliyeti oluflturmas› ile sa¤layaca¤› yararlar aras›nda say›labilir? a) Şirket ve kurumların risk yönetimi, kontrol ve kurumsal yönetim süreçleri ile ilgili bağımsız ve tarafsız güvence sağlama ve danışmanlık faaliyeti olan iç denetim, yönetsel hesap verebilirliğin yerleşmesine katkı sağlayacaktır. b) İş süreçlerinin etkinliği ve verimliliği, mali raporlama sistemini güvenilirliği, yasa ve düzenlemelere uygunluk konularında makul bir güvence sağlamak için şirket yöneticilerince tasarlanan iç kontrol sisteminin geliştirilmesinde iç denetimin önemli bir rolü vardır. 4. Afla¤›dakilerden hangisi kalite güvence gelifltirme program›nda ye alan iç de¤erlendirmelerden say›lmaz? c) İç denetim işletmedeki risk yönetim sistemine ilişkin yaptığı denetim çalışmaları ve değerlendirmeleri ile bu sistemi etkinleştirmede çok önemli bir role sahip olup böylece şirketlerin karşı karşıya kaldıkları riskleri bilmesi, ölçmesi, değerlendirmesi ve yönetebilmesi mümkün olabilecek, çeşitli risklerden kaynaklanan zararlar engellenebilecektir. a) Müşteri memnuniyet anketlerin gönderilmesi, d) Hepsi c) Kalite Güvence ve Geliştirme Programı d) Bağımsızlık ve Objektifliğin Bozulması K‹DDER Üyesi ve Bay›nd›rl›k ve ‹skan Bakanl›¤› ‹ç Denetim Birimi Eski Baflkan› ayn› zamanda Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Üyesi ‹brahim Küçüker, 12 Mart 2011 tarihinde kalp krizi sonucu vefat etti. Merhuma rahmet, ailesine baflsa¤l›¤› dileriz. Afla¤›da yer alan 2 soruyu “Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Haz›rl›k ve Uyum Sürecinde ‹ç Denetimin Rolü ve Katma De¤eri” adl› makaleye göre cevapland›r›n›z. 2. Afla¤›dakilerden hangisi Say›fltay Uzman Denetçisi ve Araflt›rma Grubu Baflkan› Bayram Barun’un konuflmas›na göre, iç ve d›fl denetimin iflbirli¤inde yöntem olarak say›lamaz? b) Denetim raporlarının birbirlerine gönderilmesi, ortak eğitim programlarının düzenlenmesi, ortak denetim metodolojilerinin geliştirilmesi, denetim çalışma dökümanlarının paylaşılması Galatasaray Üniversitesi’nde ‘Denetim Kulübü’ kuruldu. Bu amaçla, Galatasaray Üniversitesi Rektör Yard›mc›s› ve ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler Fakültesi Dekan› Prof. Dr. Mehmet fiakir Ersoy ile Ö¤retim Üyesi Prof. Dr. ‹dil Kaya ziyaret edildi. Ziyarete, T‹DE Baflkan› Özlem Aykaç ‹¤delip›nar, Yönetim Kurulu Üyeleri Gürdo¤an Yurtsever ve Esra Ifl›kara kat›ld›. Kulüp, 1 Haziran 2011 tarihli rektör onay›yla çal›flmalar›na resmen bafllad›. c) Anahtar performans göstergeleri belirlenerek sürekli takip edilmesi Bu uygulamayla CIA unvan›na sahip olan iç denetçiler, 1 y›l için 12 krediyi aflmamak kayd›yla CPE kredisi kazanma flans›na sahip olacaklard›r. Bu çerçevede, derginin her say›s›nda verilen sorular›n en az %75’ini do¤ru cevapland›ranlar 3 CPE kredisine hak kazanacaklard›r. Sorular›n yan›tlar›n› isminiz, e-mail adresiniz ve üyelik numaran›zla birlikte [email protected] adresine ya da 0212 212 55 26 numaral› faksa gönderebilirsiniz. ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 Galatasaray Üniversitesi Denetim Kulübü Çal›flmalar›na Bafllad› Afla¤›da yer alan 2 soruyu “Kamuda ‹ç Denetimin Fonksiyonel Ba¤›ms›zl›¤› ve Denetim Komiteleri” konulu panele göre cevapland›r›n›z. 64 SUMMARY English Summary Our dear readers, we feel the pleasure of meeting you again with the new volume of our magazine. We have left behind another period with a number of significant developments in terms of our profession. The Public Internal Audit Conference was held by our Institute together with the Public Internal Auditors Association (K‹DDER) under the theme of “Sustainability in Public Administration” on 11th March 2011, in Ankara. The conference has drew a great attention and was attended by over 400 participants. Speakers from public and private sectors shared their experiences with the participants, including, managers and internal auditors of ministries, public organizations and institutions. In the Iceberg section of our magazine, we tried to give a broad space to the speeches and presentations made in the first of the public internal audit conferences targeted to be held in every two years by the Institute of Internal Auditing-Turkey (T‹DE). ‹Ç DENET‹M / Bahar - Yaz 2011 As our colleagues know, the month of May is celebrated as the awareness month of internal audit worldwide. Various activities were performed by the Institute of Internal Auditing Turkey during May in order to increase the awareness to our profession. The special supplement of internal audit was prepared in collaboration with Platin Magazine and distributed with the magazine, a free International Internal Audit Standards training arranged specially for our member, and Internal Audit Awareness Awards Organization were the most notable activities of the awareness month. Institute of Internal Auditing-Turkey awarded the organizations with the Internal Audit Awareness Awards for the first time and targeted to repeat the event every year. You can find the details about the event that increased the awareness of our profession and drew a great attention in our magazine. We made and interview with our colleague Bülent Y›ld›r›m, who is also one of the most successful referees at the Turkish Super League for eight years and a referee of FIFA at the international competitions for five years. We hope you will read the interview with great interest. Actual affairs and progress about internal audit, articles and writings thought to be useful and to be read with interest are also included in the remaining sections of our magazine. We wish you will read our magazine with pleasure and we will be waiting for any kind of opinions, comments and recommendations of yours. We wish to meet you again in our next volume… Ülkemizde iç denetim mesle¤inin uluslararas› standartlarda geliflimi, tan›t›m› ve yayg›nlaflmas› konusunda yapt›klar› çal›flmalar, göstermifl olduklar› kararl›l›k, destek ve sa¤lad›klar› iflbirli¤i nedeniyle “‹ç Denetim Fark›ndal›k Ödülü”nü kazanan kurum ve kurulufllar›m›za teflekkür ederiz. Türkiye ‹ç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu